Sensus III. Odoratus. Epistolarum Liber Tertius.

Quid odore gratius? Quid odoratu innocentius? Num et iste Sensus, medium inter fratres locum occupans, insidiatur Uraniae Dominae suae? Invenietur ergo Anima, ideo Deum Sponsum desertura, ut delibuta meretriciis unguentis, tanto licentius frui possit, aut florum brevem sentire fragrantiam? Sed nempe ut cupiat olfactus animae nocere; summas vires non habet ad parva trahendi. Certe S. Augustinum , utcumque a sensuum conflictu crebrius exagitatum, non traxit, sic enim lib. 10 Confess. C. 32.

De illecebra odorum non satago nimis. Cum absunt, non requiro: cum adsunt, non respuo; paratus etiam his semper carere.

[Illustration:

et intentionem cordis inflectit. Odoratus cogitationem impedit, os loquitur, et fallit. Per tactum libidinis ardor urit et incendit. Idem Serm. De vita et V. sensibus Animae, licet prae Gustu et Tacto Odoratum commendasset, utpote subtiliorem, quippe iam remotiora percipientem: fatetur tamen, ex toto carnalis delectationis expertem non esse; sed eo tenuiorem habere, quo diffusiorem. Haec Doctor, qui possit Myropola caelestis nominari. Tot aromata spiritum spiritu refectura, in Cant. Cant . Propinat Animae; adeoque odoriferis thecis non infensus. Ut ut sit: patent exempla, testantur experientiae; oleo inungi fortes, balsamo molles: hos rosas spirare, illos allia virilis Anima Athletas imitabitur, non Sardanapalum. Verbo: etiam per nares trahuntur semina nequitiae. Quid? Quod in cubilibus, et conviviis, dum regnat rosa, dum madent capilli, pretiosi odores impensius ad luxum incitent; voluptatem flagrantissime promoveant. Quippeni ergo Urania firmitatem animi et castitatem defensura, etiam his se opponat. Nos B. Iacoponi pharmacopolae, unguentarium Agyrtam adiecimus.

Odoratus Uraniae.

Odoratus Uraniae.

Praestat Odoratus nec tota est vana voluptas;
Quam, licet aeriam, spica Cilissa facit.
Abdomen fateor, pingui non impleo perna.
Ex nidore satur non parasitus erit.
Altius assurgo supra mantelia Gustus.
Infra me dentes et gula bruta iacet.
Quid? Quod et Assyriis , Latiamque tenentibus urbem
Regales sine me despuere dapes.
Splendida fragrabant nostro convivia nardo.
Murreus unguentem nobile fudit onyx.
Gramen Orontaeum spirabant cenae Neronis ;
Et Corcyreas circa mensa rosas.
Gratius Uranie tibi signa parabo:
Si modo nos aliquo ducis habere loco:
Nec, quod amem, culpes. Optemque admissus amari.
Est ab Odoratu non alienus amor.
Praecipuos Iuvenes, florum modo nomen habentes,
Iamque omnes nostri iuris amasse scias.
Narcissus pulcherque comas Hyacinthus , amati:
Ignibus ille suis notus, et ille suis.
Huic nocuit discus: illum sua forma peremit.
Ambo iam prosunt germina culta mihi.
Pulcher Atys quondam, nunc pulchra est pinus in hortis:
Mutavit folio luxuriante comas.
Dilectique puer moriens in funere cervi,
Plorat cupressus, qui Cyparissus erat.
Carpitur, ut plagas Anemone caerula sanet
Sic ipsum medicus mactat Adonis aprum.
Vulnera quae pando figit sus improba rostro;
Haec, mora ni fuerit tardior, herba levat.
Quid Crocus et Smilax? An non fuit utraque Virgo ?
Laudantur rubri mollia fila croci.
In mentham Menthe concessit aquatica Lotos,
Indole levata nunc quoque lambit aquam.

Leucothoe sudat manantque ex cortice guttae:
Unde Sacerdotum maior acerra litat.
Populeis liquidum destillat frondibus aurum.
Affluit electro divite ripa Padi .
Sunt Phaethontiadum lacrimae: quibus usa peremptum
Deflevit fratrem praefica Silva suum.
Caraque tum fuerit Clytie notissima soli,
Flos novus ad Solis vertitur ora sui.
Observat gyros igitur cursumque maritis
Cum surgente oritur, cumque cadente cadit.
Quid melius Myrrha fuerat sata sanguine regum,
Progenies Cynarae multaque rixa procis.
In nomen conversa suum post vota Deosque
Fata frutex. frutici nobilis humor inest.
Durat enim arcanis imbuta cadavera succis.
Integraque et nulla tabe solita manent.
Purpureas mortes ceroma hoc sancit in aevum
Plebeias etiam trans mare nauta vehit:
Aegrotis medicos ut dispensentur in usus.
Viribus his pollet lotus et unctus homo.
Me scit vera loqui Nilo circumflua Memphis .
Mumia, tres cara est. hoc quoque nomen habet.
Servat munitos artus ab edacibus aevi
Dentibus: et mutilat, debilitatque necem.
Si mihi te dederis, neque dedigneris amantem:
Tecum etiam Pario modo videbis agi.
Quod semel amplector, nec in ipsa morte relinquo
Habeas; et aeterni nectaris imbre rigo.
Defendo a colubris: servo putredinis expers.
Effugies per me secula, Fata, situm.
Dilectae exuvias rapiam de faucibus Orci :
Inque tuos cineres murrhea dona dabo.
Adiciamque super sudantia balsama funus.
Tanto fragrabit postuma fama magis.

An quoque tura piis adoleri manibus optas.
Dona potestatis religiosa meae?
Tura Deum placant: hominumque petentia tristem
Vindictam grata crimina nube tegunt.
O quotiens meritum laniarent fulmina Mundum!
Per me si poste mittere tela Tonans .
Offundo suaves nebulas, velamina, fumi,
Apta oculos etiam fallere Caelicolum
Qualem succendit pater obiecitque Noemus :
Cum salva Armeniae constitit ARCA iugis.
Dumque Deus nostrae suffitu pascitur arae;
Exarmo tacite, surripioque faces.
Illecebra hac captus demi sibi tela trisulca
Vix sentit: placiti tantus odoris amor.
Utque solet genetrix plectendum abscondere natum
Patris ab irati praecipitante manu:
Sic interposito celans peccata vapore,
Eripio poenis, quas metuere rei.
Auditu et Visu quidquid peccatur in Orbe,
Expiat olfactus! Pro populoque facit.
Iam mereor mundi communis Mysta vocari:
Terrigenum [Orig: Terrigenûm] culpas deleo ture meo.
Adde: quod ad caussas humanae sortis agendas,
Sensus hic in pretio est, utiliterque sagax.
Sive Forum visas, merces empturus iniquum:
Sive Palatinos , Regia tecta Lares :
Si non olfacias nummum, technasque latentes:
Fraudibus et centum decipiere dolis.
Praemoneo: teneris opus est hic moribus aula
Vulpes astutas insidiosa tegit.
Qui naso caret, accipiet manus improba qualem,
Aut crepitans rostro candida format avis.
Laudentur, si vis, oculi; laudentur et aures:
Sed nasus pars est suspicienda magis.

Fronte licet niteas alta: stet eburnea cervix:
Involitent nigrae colla per alba comae:
Pingat flamma genas: flagrans rosa surgat ab ore.
Fulguret ex oculo mirus utroque decor:
Si nasum tamen aut nullum, aut fortassis ineptum
Vultus habet: speculum consule turpis eris.
Decedat clavo talis puppemque relinquat:
Nec pisces, nec aves, terrigenasve reget.
Ille nec in terris bigam nec in aequore cymbam
Torquebit: nullis Fascibus aptus erit.
Maiestatem olim nasos regnantibus addit.
Egregios index arguit iste viros.
Quique aquilae in morem modice curvantur, et exstat:
Dignior est aquilis Imperioque Iovis
Effigies Veterum lustrentur ab Alpibus usque:
Claruit hoc signo Romulus atque Remus .
Dentati, Numa , Scipiades , Nasica , Camillus
Armaque Serranus sed magis arva colens.
Et Fabius Fasces iussus carpere inter arandum:
Ut dignus trabea, sic meliore faba.
Tempore, quo Consul bobus iuga misit ovans.
Claruit et Brutus libertatemque perosus
Caesar Iulaeis Iulius ortus avis.
Quid Constantinum decuit magis? Ille veredum
Frenavit Latium Memnoniasque Plagas.
Perque suam solitus barbam iurare tyrannus.
Et meritus Magni nobile nomen Otho .
Post hos Austriaci , nulli virtute secundi
Fructibus et ramis stirps animosa suis..
Rudolphus veterem tollens Habsburgicus arcem
Celsius: ut summus sidera pulset apex.
Albertus sapiens et Maximus Aemilianus ,
Notus aquis, notus montibus, Oene , tuis:

Carolus (et qui non?) illustres pace vel armis.
Hoc signo vultus enituere sui [(printer); sic: fui] .
Hanc sibi Naturae ductu sapientia sedem
Eligit, in naso docta Minerva sedet.
Quis non contemnat Boeotos maris obesae?
Plerumque his etiam crassior auris inest.
Nasutos, non auritos laudare solemus:
Nec probo est nasus longus, at auris erit.
Hinc resonant rhonchi censores usque timendi.
Aegre quos meritus rabula ferre potest.
Odit Aristarchus : Momusque et Zoilus horrent,
Et capiunt passu quadrupedante fugam,
Quam scribet Satyram, facies cui planior ovo est?
Vixque styli modica parte notata sui?
Ille Tragoedus erit, cui nec levis umbra cothurni
Prominet in vultu: scaenaque tota patet!
Quid referam Senecas , Lucanos atque Marones ;
Et reliquos, quorum Carmen acumen habet.
Tu quoque Paelignis felix sumpsisse Camenis [Orig: Camoenis]
Diceris hinc nomen Naso [(printer); sic: Nato] poeta tuum.
Dumque Helicon stabit; dum Laurus sacra virebit,
Cingent et crines Laurea serta tuos.
Naso Delicium Phoebique et Phocidos audit.
Nasonem Dryades Nereidesque canunt.
Illius numeros, biga florente Cupido ,
Detulit in Matris, vectus olore domum.
Ipse vel audito Nasonis nomine solo
Gaudet et ad vias Pegasus hinnit aquas.
Eu, quid Odoratus valeat, quid Gloria nasi.
Auditus cur me sit potiore loco?
Virgo pari nubat, quae bene nubere lites
Disparias semper multaque damna tulit.
Spiritus es, quid me mulcet nisi flabis aura?
Non mulsit Cephalum tam bene, Procri tuum.

Spiritus et per me, spirando ducitur aer
Vitalis Titulus te facit iste meam.
Pone metus: non sum casti praedator [(printer); sic: praedatur] honoris.
An non, quae campis surgunt argentea nostris,
Signa sui floris lilia Virgo gerit?
Nil magis innocuum viola: quae in limine Veris
Pullulat et primo germine rumpit humum.
Hac te, si pateris, sertum referente ligabo
Serta alii lacerant, nos damus illa, proci.
Non ute te violem, violas affundo cunabis.
Castius in violis inviolatu meis.

Urania Odoratu I.

Synopsis.

Urania Odoratu I.

Cara salutantis Dominam fragrantia charta;
Reddita vix coepi solvere fila manu.
Fallor an Elysiis dicebam, afflamur ab hortis?
Aspirant Zephyri : tota papyrus olet,
Absque tuo poetam dignoscere nomine certum
Auctorem. sed nec gemma videnda fuit,
Prodit Odoratus propriis se dotibus ipsum.
Quod satis ostendit dux gregis ipse caper
Cominus inter oves sentiri atque eminus hircus
Ut possit; pars est muneris tua tui.
Ecce rubens subita nasus tibi pingitur ira:
Nec potes insontem dissimulare iocum!
Quid fremis? Hunc Sensum sexus tener aestimat omnis.
Mitte supervacuos, Nasus amice, metus.
Auxilio cuius memini, sum saepe refecta:
Cum iacui vitae nescia paene meae.
Balsama linquentes animos admota reducunt.
Si quando subitis obstipuere malis.
Membra reviviscunt; redeuntque in corporis usum:
Ut solet affuso surgere flamma mero.
Ni te diligerem; nollem festiva videri
Cum famulo scribens esse iocosa meo.
An maius nomen cupis extorquere mariti?
Difficile est, servo dicere, noster amor.
Officium transire suum non debet alumnus:
Nec Dominae dextrum poscere verna lacus.
Germina grata mihi, fateor, transmissa fuerunt.
Quis non Veris amet multicoloris opes?

Caltha, chamaedriades, et certans nardus anetho:
Salvia, bettonica [Reg: vettonica] , lychnides, euphrasiae:
Buphtalmi, heliopus, cava tintinnabula, bellis,
Iunctaque Corycio roscida thymbra croco:
Missa quoque est Cyane; stellaeque nitens amelli:
Et cum chrysantho flos, amarante, tuus.
Laudo quidem studium desideriumque placendi:
Sed cerebro florum copia tanta nocet.
Laeditur illud enim, nimioque offenditur usu.
Est modus in rebus, qui violatus obest.
Candida quin etiam, quia fortia, lilia turbant:
Ac tanto, quo sunt candidiora, magis.
Tolle rosas: Paphii detestor signa doloris.
Spina, est e Veneris vulnere facta rosa.
Nil castae mentis redolent, nil virginis halant
Flores, quos Amathus , blandaque Cyprus alit.
Asseris et reliquos, iuvenes plerosque fuisse:
Quorum florentes Diis placuere genae.
Hinc Metamorphoses lepidas ab origine mundi,
In tam diversis nomen habere locis.
Corpore mutato Cyparissum in funus odorum
Languidulam quoque post fata fragrare animam
Scimus Amatorum varias spirare figuras:
Scimus flagitiis emeruisse decus.
Si Laurum excipias; nemo non desiit ante
Moribus, et vita floridus esse sua.
Vincla pudicitiae rupere. Hic turpis adulter,
Moechus hic; haec meretrix, hic catamitus erat.
Audes incestam tumulo producere myrrham!
Infra omnes frutices quae tumulanda foret.
Myrrha patrem, sed non ut filia debet, amavit:
Foeda suae paelex [Orig: pellex] matris, avique nurus.
Ah, quanto satius siluisses [(printer); sic: siluisset] flebile monstrum:
Quod peperit diri ventris, Adonin , onus.

Ipse tamen vates, qui prodidit: Illac nova tanti
Utilis utcumque est, non fuit arbor, ait.
Hoc unguen mihi tu, pretiosa Fata, minaris?
Stulte: sed ex nostro forsan amore sapis.
Ne mihi promittas fragrantius, oro, sepulchrum.
Spe tumuli, nubet femina nulla viro.
Sandapilam fabrices ex cedro, sive cupressu:
Mollius Uranie viva iacebit humi.
Malo sine ungentis sub aperto degere caelo:
Mortua quam nigras uncta subire specus.
Non patiar lacrimis me paelicis [Orig: pellicis] huius inungi,
Ante scatens fieri vermibus esca velim.
Nil costum, Cilicumque libros, vel cinnama curo:
Dum bonus ex tumulo nominis halet odor.
At tu Romanos pergis iactare paratus:
Flore coronatus impediente scyphos:
Dispersam nardi pluviam! Stillavit amomum
Nubibus! Assyrius fluxit in ora liquor!
Exoptasse aliquos inter convivia, toti
Ut fierent nasus tantus olebat Arabs .
Ut nihil infirmem: saltem hoc fatearis oportet:
Aere qui solo pascitur, hic miser est.
Nemo, reor sitiens, seu quem premit ardor edendi,
Cauponem siccum vult vel habere coquum.
Spes quamvis animosa rei concedit: et anser
Tostus nidorem ponitur ante suum.
Responde: Sponsam sectaris, an illius umbram?
Si prius: asserti testis es ipse mei.
Quod si posterus; sequerisque umbrantia tantum:
Sufficiet tenuis solus amoris odor.
Audio non pulchra est facies, quae planiore ovo:
Sed trabe terribilis, vel scopulosa, minus

Et nimium et minimum formam corrumpit utrumque
In medio Virtus, lausque decora sedet.
Exornat faciem nasus: sed polypus ingens
Addit ei clivum saepe: quis ille decor?
Ut maneat Virgo, secat hunc Euphemia cultro:
Amputat et stricto Margaris ense comes.
Virtutis species tanta formosius aucta est.
Plana fuit facies visa nitere magis.
At genius sollers, at inest prudentia naso!
Effatus vulgi saepius error inest.
Vidi nasutum, longo temone ferocem.
Ceu stupidum, doctus ante stetisse, bovem.
Et miraris adhuc, si quis puerilibus annis
Bullatus nasum rhinocerotis habet!
Naso poeta tuus te seduxisse videntur.
Ille quidem Latii fabula bella chori,
Omne tulit punctum: sed non fuit illud honoris.
Qualem laudas, Scythicum Patria proscriptus ad Histrum
Mandato iusti Caesaris , exul erat.
Verba rei lugentis habes, culpamque fatentis:
Ingenio peri Naso poeta meo.
Denique quid magni est, quo vincit odora canum vis:
Quantula laus homini, succubuisse ferae!
Ut fis nare sagax; nequeas aequare Melampum :
Docreaque aut Lanachen , praevalidamque Napen
Te trux Ichnobates , et Oribasus atque Lycisca ;
Et Dromas et Pterelas , te superabit Hylax .
Si tantam in rostro laudem famamque reponis;
Vertit aper solidam, vomeris instar, humum.
Sis licet ingenti signatus gnomone vultum,
Umbrarum longas proiciente notas:
Nondum te tangit mensura proboscidis ulla;
Marmaricus qualem barrus et Indus habent.

Quid? Quod odoratu, genus exitiabile, vultur
Praestat? At hic diras militat Inter. Aves.
A septem stadiis prostrata cadavera bello
Praecipit in campis: moxque sub unge tenet.
Desine iam tandem sponsum te obtrudere nobis.
Nos alter dudum pascit odore suo.
Coelesti fragrans a Salomone trahor.
Utque tibi placeam, possum generosa placere
Pluribus. an nasum forsitan unus habes?
Me Botane , me Chloris amat iactantior inquis.
Ergo te Botane , te tua Chloris amet.
Urania tanto poteris renuente carere
Suavius appendix tertia dicar ego!
Odi, qui nymphas naso suspendit adunco:
Quod tu saepe facis: quod similesque tui.
Fallere credentes non est operosa puellas
Gloria Simplicitas digna favore fuit.
Illud ridiculum: quod saltu quaeris honorem:
Dum iactas rhonchos, leno timende, tuos.
Dote mala fruere, atque indulge naribus uncis.
Quae sapiet, talem nolit habere virum.
Aptior ad Martem cur non accingeris armis?
Pro lituis rhonchi classica rauca sonent.
Blandior alter amet: tu formidandus in hostes
Irrue et hoc strepitu Suecica castra fuga.
Parce mihi saltem: nolo Nasutia dici:
Nec meus, ut spero, Naso maritus erit.
Contempsi Auditum: reieci interrita Visum:
Me tibi submittam, qui nihil eius habes?
Nube pari, scribis: tamquam si Spiritus esses!
Corporis es membrum. Spiritus esse nequis.
Mucorem ex cerebro debes educere et almum
Aerio flatu continuare diem.

Visus et Auditus te sunt in honore priores.
Iste mihi rectam monstrat ad astra viam:
Hic docet, et vitae tradit praecepta beatae.
Multa per hunc disco, quae didicisse iuvat.
Tu tantum flores, tantum proponis odores,
Cedere te geminis Fratribus ergo decet.
Haec mea censura est. iubeo substringere vota.
Instanti verbum tristius addo: nego.

Marcus Caecilianus Sasafras Pharmacopola Uraniae .

Synopsis

M. Caecilianus Sasafras Uraniae

Nec confusa iacent, quamquam genus omne supellex
Implevit te versum splendidus ordo facit.
Amphora, trullae, orbes, paterae, chrysendeta, capsae:
Omnia sunt forulis recte locata suis.
Pyxides innumeras vario fulgere metallo,
Ex his tornatum stare videbis ebur.
In quibus aut nitidae, concharum pignora gemmae,
Aut mira electri, nostra hac aetate reperti
Nunc primum. Stomachi claustra calore fovet:
Tunc quoque cognati rodunt cum viscera vermes.
Hoc piper est albo carius atque nigro.
Olfacis miris pollentes viribus herbas:
Quas Epirus alit, quasque Canopus alit.
Bulborum hic tunicae, calamus, colocasia, cannae
Innatat huic ardens, huic aqua vivo vitro.
His oculis casiae messis, costumque resectam,
Ex Oriente recens his tamariscus inest.
Spectabis dentes immensi ponderis albos:
Gerulae quantos ora tulere ferae.
Ovum Phoenicis : desectam Gorgona collo:
Alipedemque lupum, Niligenamque canem.
Nec, quia paremus Medicis, nos vilius aequo,
State gradu positos inferiore putes
Praescribunt, sed quid sine nobis ipse Machaon
Possit; et intonsi Filius ipse Dei?
Praescribant et nos in famam exsurgimus olim:
Et nos fomentum, consiliumque damus.
An Medici possunt apices male pingere soli!
Possum et ergo dando nil dare, ne Hippocrates .
Chaldaeis Arabum vicinam calleo linguam.
Nec non Cecropidum nota Pelasga mihi est.
Gundora Cosmopoli, celebres ubi degimus ambo,
Collatus nobis quid nisi fungus erit?

Certe Burrano iam saepius argumentum
Correxi. experto certior usus adest.
Scripserat abrotonum: quia pro pulmone caduco,
Hellebori sucus [Orig: succus] substituendus erat.
Talis ego sed non memorarem talia multis:
Ni de te nollem non meruisse bene.
Utque nihil dubites de nostra divite gaza:
In rem praesentem ducere dona queunt.
Mittimus arcani munus, caeleste liquoris.
Crede mihi: paucis cognitus iste, liquor.
Quas Sol exsurgens lustrat mediusque cadensque;
Inter eas praestat peregrini germinis humor,
Radice expressus, decolor Inde , tua
Creditur affines traxisse ex arbore Vitae.
Reliquias: felix dum Paradisus erat.
Cara simul sese diffudit potio venis.
Florida continuo permeat ossa vigor.
Mittimus et lapidem decisum ex Perside capra.
Maiorem neque Rex forsan Iberus habet.
Hunc lapidem serva fulvo pretiosior auro,
Pellere contritus cuncta venena potest.
Vidimus in nigram liventia corpora mortem.
Protinus expulsa convaluisse licet:
Quamquam etiam est auri liquefacti copia nobis:
Unde redit solidum; fenoris ampla seges.
Praeparo lucentes guttas, tradoque bibendas.
Haustus hic aegrotos mortis ab ungue rapit.
Mittimus et cyanen, et pinguia Poppaeana
Haec acuunt formam, conciliantque decus.
Addidimus nardi fibras, serpilla marina.
Verrucas abigit sucus [Orig: succus] uterque genis,
Ut flos aspalathi, maculas, ecce, omnia tempto [Orig: tento] :
Dignus inveniar sponsus amore tuo.

Ture quoque incenso te sum veneratus ad Aram:
Ac si de magnis sis tribus una Dea.
Cum Trivia Pallas , Iuno sint numina magna.
Praeferet, Uranie , tamen ipse Paris .
Heu mihi si, incensum veluti tus fertur in auras:
Sic tuus in ventos omnis abibit amor.
Et quia te audieram, multorum (ignosce) procorum
Stante supercilio dissimulasse preces:
Pertimui merito, si iuncta superbia formae est,
Ne quoque dura mihi difficilisque fores.
Sed metuo frustra: famaeque licentia saepe
Peccat, et insontes arguit esse reos.
Te quam formosam tam suspicor esse modestam.
Nullum tu tristem mitis abire manus.
Evinctis myrto foribus suspendo corollas.
Suasit, et has vario flore ligavit amor.
Unus in his flos est: non obliviscere nostri.
Immortalem alii vel sine fine vocant.
Ut gemmae semper vireant, neque rure rigentur
Lethaeo ; lacrimis immaduere meis.

Urania M. Caeciliano Sasafras Pharmacopolae .

Urania M. Caeciliano Sasafras Pharmacopolae .

Vidistine canem generatum gurgite Nili ?
Atqui istum fluvium pertimuere canes.
Ut canis e Nilo , Naturae ex fonte videris,
Hoc est, exigua mente bibisse parum
Te tamen Hebraei gnarum et sermonis Achivi
Iactas? Ceu lingua gnarus utraque loqui.
Ut credam toties deprenso caedere ventos:
Fallacique procul fixa ferire sono!
Qui semel assuerit ceris mendacibus uti:
Aerium, nullo tramite, scindit iter.
Ludit, et ambiguis Verum praetervolat alis.
Tam leve remigium gloria vana regit.
Ergo meus Sasafras etiam tonat ore Pelasgo !
Dii faciant, laudis summa sit ista tuae.
Longe alio sed vos titulo proverbia vulgi.
Condecorant: quae si vera, peritus homo es
Quam vereor, ne nunc etiam iacularis in altum:
Ut levis a tergo sibilat aura tuo.
Forsitan idcirco, quod Graecum saepius album
Miscueris; meritum Graecule nomen habes.
Haec inter clamas: et nos emergimus olim.
Nos quoque iam Medici non sine laude sumus.
Echo clamat ad haec: et vos occiditis olim;
Adque necem vires consiliumque datis.
Unde autem tales animi, phalerataque verba?
Aestu quo pelagi tanta procella fremit?
Ventosum pectus magnis Siphonibus inflat
Aeolus : hinc fastu spuma superba ruit.
Pharmaca miscentes raro tam magna loquuntur.
Non est multorum dicere: Tantus ego!
Sors tenuis vestra est, maior iactantia rerum
Saepius: et mimum luxus inanis agit.
Suspectas crocodilus opes ostentat et alcis;
Pendulaque Ionii barbara monstra maris.

Ex Samio confecta luto, stannoque Britanno ,
Occupat ingentem plurima testa locum.
Heliadum crustas aperi: totam excute thecam:
Invenies, praeter paucula grana nihil.
Caesareas facies, musiva insignia, Regum
Effigies videas praeradiare foris.
Fulget, io, vacuis paupertas splendida vasis.
Coniunctum imperium Croesus et Irus habent.
Et tamen Epirum Pelusiacumque Canopum ;
Denique nescio quas saepe crepatis opes.
Pauper es o Sasafras ? Et Regina munera mittis!
Ferrea sim si non hoc ego pectus amem.
Ferrea sed non sum: nec tu aureus esse videris.
Ditior, ah, inopem cur spoliare velim?
Defraudare, nefas, donanda famelice serva
Munera non tanti sunt tua missa mihi.
Contextam Cyprio misisti flore corollam.
Hoc signo fassus carpere velle meam.
Maiori sed enim Domino servabitur illa:
Cuius es indignus lambere, Marce , pedes.
Fragrat Achaemenio crinalis odore calyptra:
Missaque ad ornandas dactylotheca manus.
Mallem Nessaeo vestis mihi tincta veneno,
Sordida Centauri sanguine, missa foret.
Indorum mures scribis redolere: quid ad me
Indorum mures? Plus satis unus habes.
Helleborum, miror, cur non et miseris una:
Natus in Anticyrae cum videare sinu.
Corrigo: non miror. Sola haec tibi proderit herba.
Utere divitiis, Caeciliane , tuis.
Tolle cupidineum munus: minimeque decorum.
Non bene olet sponsus, qui bene semper olet.
Si nescis, rigidis assuevi cruda Lacaenis.
At Lacedaemonias balsama nulla iuvant.

Idalius corrumpit odor iuvenesque senesque.
Mollibus illecebris fama pudorque perit.
Fasti demonstrant. Annis secura trecentis
Casta, per unguentem perdita Roma fuit.
Foetorem hircinum malim submittere naso:
Quam Paestane tuas, vel Sybarita , rosas.
Patricius Iuvenis sumptum spirabat amomum,
Cetera nec Patriae dissimulandus eques.
Caesar odoratus; suboleres allia, mallem,
Torvus et indignans Vespasianus ait.
Protinus officii revocato munere motum.
Res ab Honore suas iussit habere procul.
Est, ubi fragranti damnum letale creatur:
Inque croco et myrrha mors inopina latet.
Nonne Tunetanus Muleasses captus ab hoste est?
Sed prius et tunicae captus odore suae.
Addideras stacten. Pigmenta rubentia cocco,
Nescio quae in concha versicolore natant.
Exornent aliae ficto medicamine vultum;
Ingenuus nulla noster ab arte nitet.
Virtus formosas reddit gratasque puellas:
Quamque ea non unxit: turpis, anusque manet.
Tura quoque accepi: sed non accepta fuerunt.
Parce, precor, formae tus adolere meae.
Ergo tibi Pallas videor, vel magna Diana ,
Vel magni coniunx Iuno Sororque Iovis !
Haud ego me Divum caelesti dignor honore.
Me doceat Niobe non nimis alta loqui,
Me doceat Semele , non exoptare ferocem,
Nubibus obducto qui tonet ore, virum.
Costigenae proles didici; discrimine quanto,
Tangantur soli debita tura Deo.
Pomum inconcessum genetrix primaeva momordit:
Continuo dentes obstupuere mei.

Hinc procul este faces et pulvinaria Divum.
Aversor pomum rixa futura Phrygis .
Hactenus ad fatuum sceleratum incessere porro
Mens est: atque utinam vis stimulusque foret;
Quo foderem meritum latus impostoris inepti.
Saltem iam nostri Carminis Ibis eris
Ibis eris: qualem lavit Sulmone poeta,
Felle prius, multo perfricuitque sale.
Tantane nequitiae tenuit fiducia mentem
Et rabies et fraus inveterata tuam!
Guttum Tartarei plenum dirique liquoris,
Ausus es incesta mittere, leno, manu.
Vix tetigi, et tremui nares micuere supinae:
Pallidaque infecit luridus ora color.
Erego vitrum fragrans hanc, dico, Cerberus offam
Devoret. Eumenides haec aconita bibant.
Tune mihi philtrum! Tu crudelissime philtrum!
Philtra nocent animis, vimque furoris habent.
Libera res amor est. Nullus Busiris ad aram;
Nemo vel admoto cogit amare bove.
Tune mihi philtrum cum tot furialibus herbis!
Hic lepor, haec ars est, haec apotheca tua!
Quid faceres hostis, qui sic illudis amator?
Extinctamne tuam me procus esse cupis?
Tune mihi philtrum Stygiae de lacte capellae:
Aut quibus exuta est pexa Megaera comis!
Qui primus potuit talem componere sucum [Orig: succum] ,
Et dare suspecto mista venena favo:
Ille etiam propriam potuit iugulare parentem:
Ille superiectum contumulare patrem.
Ille trucidavit pulsa cum coniuge socrum,
Sustulit et natos ense vel igne suos.
Tune mihi philtrum! Qui te genuere leones?
Hyrcanae in silvis an peperere tigres?

Excisum scopulis invenit nauta marinis:
Lactentis nutrix turpis hyaena fuit.
Matribus Haemoniis [Orig: Aemoniis] et amara Colchida peior,
Sanguine mutasti flumina versa retro.
Per te sopitis Luna incantata iuvencis
Haesit, telluris non subeunte globo.
Si mihi misisses manifesta piacula: virus
Castoreum , Euboici gramina nota soli;
Aut strigis exuvias; fortasse ignoscere possem.
Talia non animum laedere sumpta valent.
Fraudibus insontem vetitis voluisse puellam
Perdere, quid sontem, te meruisse putas?
I procul. I nostri funestum dedecus aevi:
Et pete cum sucis [Orig: succis] Thracia Regna tuis.
Simia cum gallo comitetur et anguis iturum.
Sit species tumuli Culleus [(transcriber); sic: Culeus] iste novi.

Geraldus Battalianus Alesso Archiater Botanicus Uraniae .

Geraldus Battalianus Alesso Archiater Botanicus Uraniae .

Te salvere iubet, qui, si caritura salute es,
Ferre potest medicam Battalianus opem.
Quae verbis alii non pondus habentibus optant,
Praesto ego: nec nostrum est salve et inane vale.
Ille valet, iubeo quem nostra ex arte valere.
Scribimus: et vitam charta salubris olet.
Hanc aeger poscens recipit: simul atque recepit;
Germinat afflicti corporis aegra salus.
Incipiunt vivis artus revirescere ramis.
Ex radice nova pullulat arbor homo.
Arbor homo inversa est: per nos exsurgit in altum,
Quae iam spectabat fronde caduca solum.
Optimus est Olitor tali Galenus in horto.
Semanimes truncos ipse animare potest.
Quod nos arboribus sumus; hoc pulcherrima nobis,
Si stirpem Medicam diligis, esse potes.
Morbus amor. Delicta iuva. Tu vulnera sanas
Intima: tu plagis utilis herba meis.
Inventum Medicina Die est: oracula certe
Eius, honorari nos manifesta iubent.
Ipse opifex rerum: nec scitur Apolline quisquam
Inter adorandos mitior esse Deos.
Ipse modum reperit, Mortales arte iuvandi;
Atque salutiferas sulpure [Orig: sulphure] sparsit aquas.
Ipse salem per stagna sacrum canentia fudit:
Unde suum Tellus, ceu Thetis uber habet.

Promanant fontes: Baianaque litora [Orig: littora] iuxta
Arcano scatebrae molliter igne tepent.
Est aliquid, Divum concesso munere, tetram
Et scabiem, et quamvis posse fugare luem.
Consule Naturam. cunctis animantibus usum
Indidit; et nulli est dura noverca ferae.
Saucius a telo dictamnum cervus et ursa
Plena remordenti sanguine quaerit apes.
Sunt noti lapides avibus [(printer); sic: apibus] . Chelidonia dignum
Nomen habens, oculos sanat, hirundo, tuos.
Unica quam multas dotes habet herba Tabacum!
Illa suas vires utilitate probat.
Dissipat humores capitis, cerebrumque serenat.
Exhaurit faeces, laetitiamque ciet.
Si pituita gravat, nihil est praesentius illa.
Solvitur, et rupta nube catarrhus abit.
Praeterea expellit saniem, liventia plumbo
Vulnera, purgata tabe, coire facit.
Partem mitto tibi. Partem servavimus unam.
Utraque coniungi, te mihi dante, potest.
Heu mihi! Quod nullis Amor est medicabilis herbis:
Nec Medico prodest ars bene nota suo.
Plaga sedet venis; penitusque infixa medullis
Aestuat: et patuli vulnus amoris hiat.
Uranie , tu sola potes miserata mederi.
Ut valeam, votis annue Virgo meis.
Sanabor, simul ac fueris Nicotia nostra.
Nemo Dioscorides certior alter erit.
An sumus indecores? Meque aspernata rogantem
Negligis? Ah nescis improba , te quis amet.
Cogeris aegra tamen nobis medicantibus uti.
Tunc simul argenti vena manusque datur.
Si nullus toto Medicus superesset in Orbe:
Omnis ad interitum deproperaret homo.

Sunt fragiles artus: corpuscula nostra fatiscunt.
Vagis in cunis floscule: moxque tepes.
Vix orimur, morimur: pendetque occasus ab ortu.
Exclamant tumuli: pulvis et umbra sumus.
Caussa patet. Pugnant secum et discordia semper
Sunt elementa sibi, saevaeque bella gerunt.
Compacti tamen his stamus, cadimusque vicissim.
Carpimur et nostra est vita; perire semel.
Vis Leti violenta nimis. Nos frangimus arcum:
Obiectu nostro crebra sagitta perit.
Vel cadit in vanum, vel retro vertitur acta.
Praesentem clypeum se medicina facit.
Non unus tantum Rex nostram exercuit artem.
In Ponto celebris laus Mithridatis erat.
Et Salomonis erat. Medicamina Pontica nescis?
Ignoras, credo, quod fit Apollo Deus.
Noster hic est fautor: cunctis praeponimus illum.
Cedit Atlantiades : cedis Iacche pater.
Ille quoque, in cautes trifidum qui conicit ignem:
Et qui caeruleis per mare currit equis.
Hunc penes est Tenedos , natalis et insula Delos :
Et viridis Cynthus , cum Patara que Claros .
Hunc penes et Delphi , Tripodesque atque omne futurum
Mente potens sciri: quod fuit, est, et erit.
Eius ope exploro morbos in corpore clauso:
Quandoquidem cordis nulla fenestra patet.
Lanificasque parum est nobis parere Sorores :
Nosque pati, lanam suppeditare colo?
O quotiens Parcae neverunt ultima fila,
Materiam Medico substituente novam
Atropos o quotiens iam iam scissura, quod instat,
Forfice reiecta sistere iussa fuit.
Sic conclamatos mediis revocamus ab Umbris,
Evae virque suus redditur, Eva viro.

Nonne soluturae Lachesi vitale volumen
Tardamusque manus, inicimusque moram?
Tantum ut consequerer decus in patriamque referrem,
(Constat enim fama Dux Medicusque sua;)
Concessi Paduam , praeclari Antenoris Urbem:
Ussit dum calidum prima iuventa iecur.
Inde alias longo tractu peragravimus oras.
Aemula Veronae Mantua visa mihi.
Nec te praeterii Florentia , filia Veris.
Cum magnis Ducibus non minor ipse fui.
Aldovandorum lustrata Bononia Sedes.
Excellit doctis Urbs habitata viris.
Ultima Terrarum caput et suprema potestas,
Fovit successus maxima Roma meos.
Notum Pontifici virtus clarissima factis
Reddidit . Optabam figere posse pedem.
Abstrahit Orator ferrugine clarus Ibera ,
Vidimus occidui Solis utramque domum.
Grandibus Hesperiae Madritum immistus obibam.
Lauta invitati conditione sumus.
Bis tria ut acciperem mercede Talenta rogabat.
Accubui mensae, quae prope prima fuit.
Ulterius sed me rapuit festina cupido.
Transivi pontem, Sequana late, tuum.
Liligera Procerum circumvallante corona,
Artis monstra meae conspicienda dedi.
In desperatos clavam convertere morbos
Coepimus: Herculeis viribus aequa fuit.
Depulimus febres infixas ossibus imis [Orig: immis] .
Cessit ad infernum pestis abacta canem.
Serpentes domui cancros: unique Dynastae
Calculus extractus paene trilibris erat,
Exutas podagra plantas salientibus haedis
Ilicet, et capreis fecimus esse pares.

Me non vana loqui, sanatus munere nostro
Parisiis senior scis Barabassar eques.
Ille quidem proprio digiti nos induit auro.
Anulus [Orig: Annulus] est fidei testis opisque meae.
Crede mihi, Uranie : tibi quem donamus habere,
Fulserat in magni pollice Regis Onyx.
O te felicem, si me prius ipsa beatum
Feceris, alterius pendet ab alter ope.
II. Dat Galenus opes, vetus et vox publica vulgi est.
Esse ratam, denis Saecula plura probant.
Nullus inops periit, nostram qui calluit artem.
Si periit, nostri desiit esse fori:
Indignus, cui Pergamei lux fulserit astri:
Hippocratis numquam sedit in ore favus.
Curandis lustrum vix unum insumpsimus aegris:
Quinque per Autumnos quae mihi poma data!
Qualia in Hesperidum memorantur crescere silva:
Flavet ubi rutilis arbor opaca comis.
Qualia et Alcides , domito decerpta dracone,
Iniecit gremio, Deianira , tuo.
Nam quid dissimulem? Sunt lato praedia fundo:
Ridet ager: lacrimis vinea laeta madet.
Stant arces: Arx una sita est in vertice collis:
Altera vicinae flumina lambit aquae
Villa triplex. Pecoris custos: ubi Panque Palesque .
Quot coelum stellas, tot numeramus oves
Respice Caussidicos: quos sicco in pulvere legum,
Inque mola Iuris versat egena Themis ,
Confer eos nobis: mera mendicabula dices.
Gaudent, si miseris sportula parva datur.
Plus ego collegi trieteride callidus una;
Intulerit decima quam Taracona sibi.
Perdius et pernox tamen iste senilibus annis,
Ius immetatum, Ius sine fine terit.

Quid prosunt Tituli, vituli si ad prandia desunt?
Pinguis ubi labor est, sed macilenta penus.
Codice sudatur: modice coenantur. Aratrum
Ducitur in sterili nilque ferente solo.
Nos aliis ventis velorum pandimus alas:
Flabra ferunt Medicam prosperiora ratem.
In pretio labor est hunc praemia digna coronant [(printer); sic: coronat] :
Nomen, honor, tituli, gratia, census, opes.
Laeta Ceres stipat fecundis horrea spicis:
Euhius [Orig: Evius] , ut torrens, in nova vasa fluit.
Infectum argentum factumque coruscat in arca.
Sed facti multo copia maior adest.
Quanta eris, Uranie , si nos dignabere taeda!
Ut fierem coniunx, ipse rogandus eram.
Omnia quae pleno defert tibi copia cornu;
Vix poteris praesens enumerare bona.
Est mihi, sitque, precor, Paracelsi fontibus hausta
Nobilis ars. Aurum conficere ipse scio.
Frustra Pactolus , cum Gange , Hermusque superbit;
Caraque turbantis flumen arena Tagi .
Artifices succendo nova fornace pyropos.
Aedificare parem Lemnius ipse nequit.
Iniectum Tinctura facit flavescere plumbum,
Mercurii mira conditus arte lapis.
Secretum est, tacitis quod vix credatur Amyclis .
Si petat Harpocrates , hoc aperire negem.
Solus ego, fraterque meus retinemus in arcto:
Tertia, si faveas, conscia et huius eris.
Ecquid enim nostrum celarem pectus habentem?
Aut Dominae possem quid reticere meae?
Tum vero armillas, redimicula, cingula, peplum,
Quaeque voles, eadem fulva metalla dabunt.
Tota ut chrysolithis ornata incedere possis,
Efficiam. Phrygia palla rigebit acu.

Quando igitur festis Matronae solibus ibunt;
Pompaque femineum proferet alta pedem.
Quae tibi se Nymphe , quaeve altera conferet uxor,
Agmineque ex omni conspicienda nurus?
Vestibus intextis auro gradieris ut inter
Sidereas noctu Cynthia plena faces:
Utque eadem, vultum cum mutat, Oreadas inter
Ambulat et pharetram pictaque tela gerit.
Pauca loquor: votis multo maiora sequentur:
Quam modo concipiat mentis imago tuae.
Dum scribo; peregre venit, ecce, auriga, vocatque.
Splendida stat patulas ante quadriga fores.
Ocius ad magni distantem nominis aegrum
Poscimur. implorat dives Odornus opem.
Sic Medici colimur! Sic summus et imus [Orig: immus] honorant.
Terrestres populus nos putat esse deos.
Et sumus. e caelo quasi lapsi astare videmur
Aegrorum lectis: primaque verba levant.
Ad nostros aliquis convertit lumina vultus
Anxius. Hinc auram, mentem animumque trahit.
Ibo: nec, ut spes est, vacuus mercede redibo.
Stringere iam falcem messis et hora monent.
Aurea messis erit. Tunc fertilis imminet aestas:
Aegrotum propior cum necis urget hiems.
Cum gelido sudore gravis tremor occupat artus:
Fervidus imperiis Battalianus adest.
Plura redux scribam, referens munuscula mecum.
Quaecumque accipiam, te sine nulla placent.
Utendum interea divinum suado germen
Quale novo Brasilum protulit Orbe solum.
Benno puer, Domini chartam tibi tradere iussus,
Hoc quoque cum cista divite tradet olus:
Erudietque docens. Quis finis et usus in illo:
Quid sibi cum iuncto fomite cera velit:
Quidve chalybs, et acuta silex, et fistula duplex.
Iamque vale. Missis, eia, vehamur equis.

Urania Geraldo Battaliano Alessoni, Unguentario .

Urania Geraldo Battaliano Alessoni Unguentario .

Miles es, an Medicus? Sua tantum facta putabam
Iactare armatos, post fera bella, Duces.
Illis hoc liceat, qui Martem et castra sequuntur,
Vulneraque adverso corpore fixa gerunt.
Enumerent arces et propugnacula capta,
Oppidaque a fundo versa potente manu.
Milite, quicumque es, sed tu iactantior omni,
Ore tuas laudes magna sonante crepas.
Hostes in medio pulchrum est prosternere campo.
Hinc Aiax clarum nomen et Hector habent.
Quaeritur: immeritos quot iam mactaris amicos,
Pace, domi caesos; turpiter, absque fago
Indocto calamo accinctum, velut ense, dedisse
Suspicor in stratis milia multa neci.
O vespillonem, bellatoremque togatum!
Inveniat nullum cui Libitina parem.
Si potes, haec iacta; tua sunt Mavortia facta:
Digna leonino carmine, digna viro.
Murali aut Querna lego Navalique corona
Ornasse Ausonios Secula prisca duces.
Qualis te cingit? Quam Battaliane mereris?
Nempe sepulcralis debita iure tibi.
Portitor ipse Charon , Libitinaque funebre Numen,
Imponet meritis hoc diadema comis.
Tot subitos Manes [Orig: Maneis] alium transmittis in Orbem.
Vix gladio strages tanta peracta fuit.
Unde notem, quaeris? Quia nec micat ulla pudoris
Mica tibi: frontem sed sine fronte geris.
Scribis: ut exspirans ruptis mendacia fibris,
Fallaci flatu trudere vela queas.
Grandia vela tument: Boreaque inflante videris.
Aeoliam ventis evacuasse domum.
Auras captanti pulmo non sufficit unus,
O Medice in laudes ingeniose tuas.

Tene rear Romae Tarpeia in rupe morantem
Ingenii specimen grande dedisse tui!
Tene suum voluit sancire Lutetia civem!
Hispani Proceres te retinere suum!
In caput, unde fluis, converse, relabere Thybri [Orig: Tybri] .
Herme retro propera: Sequana curre retro.
Frigida cum calidis, uno contraria miscens
Ore, nihil certi noster Alesso refert.
Non ita se mamma iactant Alemannide [(printer); sic: Alemanide] pasti.
Natio, ni fallor, verius ista sapit.
Nec tamen terribiles fando dat aere saltus.
Certa fides famae: notamque odor attulit auram;
(Nos penitus naso stulte carere putas?)
Extra Teutonicae fines, vicinaque nullum
Diceris ad Gallos septa tulisse pedem.
Finxisti mores per mundum errantis Ulyssis :
Inque Foro tantum mirus agyrta volas.
Deprensus charta quater es simulatus in una.
An dubitem, quin et sit simulatus amor?
Sed nihil affirmo: credam tantisper amari.
Nec mihi vena silex; nec mea corda rigent.
Visne tui summam scripti, verumque tenorem
Excutiam? Strictim pauca relata cape.
Exigam, ais, tecum laetos sine nubibus annos .
Iam tristor: si tum nupta futura tibi.
Tristitiam hanc minuas. Dic me non esse futuram.
Sic peragam laetos absque pavore dies.
Effugiesque diu letum, semperque valebis.
Ut semper valeam, tu fugiendus eris.
Depelles omnes, si quos contraxero morbos,
Praecipuum primo pelle, Geralde , loco.
Munera, blanditias, reditum promittere cessa:
A desideriis libera simque tuis.

Nescio, quid sit? Amo, cruciorque timore fruendi.
Gaudeo, quod mulces: hoc tamen angit idem.
Odisses potius meque aversatus abires
Sic mihi perpetuo vinctus amore fores.
Inventum Medicina Die est. Et tale fatemur.
Auxiliare pii Numinis istud opus.
At multi ex nobis (nimis experientia certa est)
Nec novere tuum, nec timuere Deum.
Corporis humani fabricam mirantur: et eius
Auctorem factis, moribus, ore negant.
Dementes, Arabum ductus et signa secuti,
Militiam caeli consciaque astra colunt.
Toti in visceribus caussarum, Orbisque Theatro
Condita rimantur. Conditor ipse latet.
Consule Naturam, cunctis animantibus usum
Indidit: et nulli est dura noverca ferae.
At vos Naturam vestris evertitis armis.
Arma voco pilulas, pharmaca, triste garum:
Ceteraque ingentes functis implentia fossas
Instrumenta necis, non numeranda modo.
His, puto, sat multos sine ferro aliove paratu
Caeditis. Accingi non opus ense latus.
Adice: quod gratis relevet Natura dolentem.
Vos aufertis opes, dum male fertis opem.
Conicimus causas [Orig: caussas] morborum in corpore opaco.
Dicere quod patiens debuit, inquit Agens.
Ars enim nihil est, nisi Divinatio, vestra.
Tristis et infelix exitus acta probat.
Caecaque Fortunae non tam dubitabilis urna est:
Quam quod in incertum vos schediasma datis.
Saepius ambigitur: gallinane scalpserit uncis
Unguibus; an Lachesis scripserit atra colu.
Cum mors saeva furit iaculis: nos frangimus arcum:
Obiectu nostro crebra sagitta perit.

Iura, te Mortis telum avertisse vel unum:
Per te servatum funeris esse pedem.
Cogeris aegra tamen nobis medicabilis uti.
Si cogor: quid habes, dic, nisi nolle meum?
Iamne mihi morbos, extremaque Fata minaris?
Ut Dii te! Mea Lux: ultima verba premo.
Si nullus toto Medicus superesset in Orbe:
Omnis ad interitum deproperaret homo.
Lectio, si nescis, variat. Contraria multi
Puncta tuis figunt, dissimulanda tibi:
Terrigenas plures subituros tardius Orcum :
Si Medicus toto nullus in Orbe foret.
Secula conversam refer ad Saturnia mentem:
Iudicis haec partes infitiantis [Orig: inficiantis] agent.
Tempore, quo ripae trudebant flumina mellis;
Et secuit medios lacteus amnis agros:
Silvae tecta dabant, patulaque sub arbore mensas.
Pressa quiescenti praebuit herba torum.
Tunc, sicut tristi medicamine nullus egebat:
Sic quoque nec Medici cura, nec usus erat.
Quin, sub adhuc nulla fusco lanuginis umbra,
Corpora dicuntur sana fuisse Iove .
Spica famem pepulit, vel proxima glandibus ilex:
Hausta sitim palmis pura duabus aqua.
Barbatus tandem morbos invexerit, et una
Barbatos Medicos. Sunt mala mixta bonis.
Hinc certe merito Medici lanugo timetur.
Quaerimus ex barba: quis sit habendus honos.
Spes alit ille meas, numerat qui funera mento.
Nescio, quot numeres, Battaliane , pilos?
Lanificasque parum est nobis parere Sorores!
Qualibus imperiis iussa verenda probas?
Aut quibus exemplis tibi laudes afferis istas?
Dicere, vel fastu perdere verba, leve est.

Nempe reformidant te coram scindere fila!
Tardabisque manus, iniciesque moram.
Parca timet Medicos! Primi rapiuntur ab ipsa
Saepius, inversam praecipitante colum.
Summus Apollo Deus . Nullum, Dulcissime, dicas.
Aut numquam, aut vilis pastor Apollo fuit.
Innixus baculo, parilique instructus avena,
Prata per Admeti Thessala pavit oves.
Illi ego sustineam thalamum donare iugalem:
Cuius nec Numen digner honore tori?
At raris opibus felix, aurique beabor
Fontibus, ah! raras ipsa fatebor [(printer); sic: fatebar] opes.
Et tibi Secretum Paracelsi fontibus haustum;
Mercurii mira conditus arte lapis.
Crescere divitias, ais, hinc, ut femina crescunt.
Tantum auri, quantum plumbea massa, refert,
Substituique novos semper in Orbe Midas .
Utque sit hoc verum: pars non tamen altera vera est:
Hoc te concessum munus habere Deum.
Hocque dato, longas aures quoque habere necesse est:
Quantas Lydorum Regem habuisse ferunt.
Si censura valet: certe non arbitror istos
Plus sapere artifices insipiente Mida .
Parturiunt montes et vasa, incensaque fornax.
Nascitur ex tanto grande labore Nihil.
Aureus inicitur mus ignibus: aurea musca
Exit: sed numquam haec musca elephantus erit.
Quamlibet attollant furnum, totisque laborent
Noctibus: in fumos ars tamen omnis abit.
Ars abit in fumos: abit in proverbia fumus.
Cum fumo in fletum denique risus abit.
Deflentur sumptus: defletur inutile votum
Atque male impensum tempus, inopsque cinis.

Est ratio ulterior tibi me, Dilecte, negandi:
Candida Cyclopi nubere nolo nigro
Sperabam Medicum: tu fabrum opponis amandum.
Usu vix distant Chymicus atque Faber.
An sumus indecores? Per me potes esse decorus:
Dummodo virtutis sit tuus ille decor.
Non me nobilior fuerat Galatea Sicana :
Respuit illa tamen te, Polypheme virum.
Ergo recuso procum versantem forcipe ferrum:
Quamvis in sponsam Mulciber ipse petat.
Plerumque est etiam tinctus fuligine morum:
Quem facies fuscat, pectore carbo notat.
Quanta eris Uranie , si nos dignabere taeda!
Uxor ero Medici. Nil, puto, maius ero.
Atque adeo si te digner: portare merebor
Raptas de medio funere nupta faces.
Sertaque sanguineis stillabunt humida guttis:
Quasque nuces spargam, turbida mitte Eris.
Auspicium thalamis ferali carmine bubo
Occinet: et peplum funebre sumet Hymen .
Plura redux scribam. Moneo, ne plura: Cremabo
Ter pede proculcans, iniciamque focis.
Quodsi cum Paeti foliis accesseris ipse:
Praeceps e scalae deiciere gradu.
Improbe! Quam famulus nobis tuus attulit herbam!
Colchica an Emathia [Orig: Aemathia] est: quod genus, unde domo?
Mitius inveni frutice hoc quodcumque venenum.
Sive tuum Scytale, seu basilisce, tuum.
Sera subit pietas. Pudet ah, pudet edere verum!
Iamque etiam taedet, paenitet, atque piget.
Confiteor: sumpsi concisi frustra Tabaci.
Per patulas nares, oraque fumus iit.
Haustum Benno puer verbis, persuasit amicis:
Ille puer nequam, vernula peior Hero.

Principio mirata fui: tum propter odorem,
(Fortis enim et vehemens, atque Ferinus erat:)
Tum propter spiram toties ex caule retortam:
Qualem incantatus Thessalus anguis habet.
Dicebam: quid non labentibus invenit annis
Longa dies? Prosit talis et herba mihi!
Admovique manum: subitoque horrore refugi:
Donec fumosum Benno praeivit [(transcriber); sic: praevit] iter,
Sic, quae conditio vetus est miserabilis Evae :
Feminea nocui mobilitate mihi
Fistula corripitur: Brasiloque infecta veneno,
Qua patet in longum proluit ora tubus.
Parsque supinatis, pars, ceu grave limen Avernus
Panderet, offensis naribus ire foras.
Protinus insolita caligine turbidus aer
Aestuat: insolito turbor et ipsa metu.
Mox vertigo quatit. Mutantur in ore colores
Egelidus sudor membra per aegra fluit.
Attonitae similis, veluti Iovi ignibus icta.
Dicor in obscuro procubuisse solo:
Torva tuens, adaperta sinum, dispersa capillos,
Scissa genas, pectus tunsa, soluta pedes.
Qualis ab Ismarii decurrens vertice montis,
Post thyasos Maenas denique lassa cadit.
Benno puer risit: notae flevere sodales.
Me quaedam comites deseruere meae.
Tu quoque iam tolles altum fortasse cachinnum,
Successu tristi laetus: ut esse potes.
Ad mecum redii, quae non et qualia dixi!
Heu, quibus et quantis vociferata modis!
Ah! pereat, quisquis furialem hanc repperit herbam,
Quattuor insanis per iuga tractus equis.
Invadant illum morbi cum vermibus omnes:
Nullaque tabentem febribus herba iuvet.

Hoc illud Sponsae munus dotale petendae:
Hac nempe illecebra decipienda fui!
Ad tumulum et Manes praecedere dignior ipse es.
Perfide quid dubitas Battaliane mori?
Siccine me miseram voluisti perdere leno:
Quam te crudeli fingis amare ioco.
Iam conclamatam, letique in faucibus aegram
Servare, officii pars erat una tui.
Et sanam ad nigras deducere niteris Umbras!
Perfide, quid dubitas Battaliane mori?
Ausus es in calatho feralem mittere fructum:
Quo, puto, nil peius Caucasus ipse parit.
Ausus es ex illo sumptos suadere vapores:
Et sumo cerebrum sollicitare meum.
Haemoniae [Orig: Aemoniae] mallem sucos [Orig: succos] hausisse cicutae.
Perfide quid dubitas Battaliane mori?
Ominor: exspectant te saxum et vultur et urna.
Et rota et illudens arbor et unda fugax.
Conscia flagitii iam te Mens ipsa flagellat.
Haec tua Tisiphone est: haec tua Erinys [Orig: Erynnis] erit.
Non potes, ut tentes, meritas evadere Diras .
Perfide quid dubitas Battaliane mori?
Scilicet Uranie non est rea turpius illo;
Quem culpas [(printer); sic: culpat] ? Crimen solus Alesso luat?
Me me adsum, quae feci, in me convertite ferrum.
Iste nihil potuit, sed tamen ausus erat.
Sicne tibi illudi passa es miseranda puella!
Impia quid dubitas et scelerata mori?
O nimis insipiens extincta lampade Virgo!
Absque oleo fatuum digna subire chorum.
Cum tibi canna data est, iam iamque admota labellis:
Eventus poteras signa notare mali.
Signa cubile dedit: motae tremuere columnae:
Et sunt, quae Lemures exululasse putent.
Concutiens alas insedit noctua tecto.
Impia quid dubitas et scelerata mori?

Ter fuit accensius; ter cereus exspiravit:
Aereque in summo turbidus arsit apex.
Fistula ter sumpta est, et inhorruit aura tenebris:
Terque manu excusa, fistula lapsa fuit.
Attollo lapsam: contraque haec omina pergo.
Impia quid dubitas et scelerata mori?
Quid Mater Virgo, quid Natus Virgine dicet?
Avertet faciem tristis uterque suam.
Haec Sponso promissa fides? Sic foedera sancis?
Haec illibato debita iura toro?
Si nescis, Brasilo quaecumque incenditur haustu,
Foetentes animas turpis arundo facit.
Sulpur [Orig: Sulphur] odorata es, ruptique bitumen Averni .
Impia quid dubitas et scelerata mori?
Qualia Dilectus porro tuus oscula carpet?
Lilia qui casti cordis et oris amat.
Ille tibi cedros silvae Libanitidos offert,
Tu taxum praefers, Americumque laser!
Ille Engaddinis nutritas collibus uvas:
Et tu barbaricum germen oles!
Ille botrum Cypri : quo nil fragrantius omnis
Autumnus coeli, nil quoque maius habet.
Tu caput et nares Hecateide polluis herba
Impia quid dubitas et scelerata mori?
O qui te fluvii, quae te maria ultima lustrent!
Purgabunt maculas balnea nulla tuas.
Non si praerupto, cursu despumet Araxes :
Coniungantque suas Oenus et Hister [Orig: Ister] aquas.
Non si mergaris toto Iordane profunda;
Eluere hanc maculam Nereis ipsa queat.
Callirhoe refugit: Crocale desperat et odit.
Impia quid dubitas et scelerata mori?
Immo age et hyssopi cinere et salis imbre ruentis,
Squalida te lacrimis et miseranda lava.