Libri odarumMachine-readable textCeltis, ConradusCeltis, ConradusXML version, markup prototype, August 2003?markupCamenahttp://mateo.uni-mannheim.de/camena/celtis2celtiodae.htmlcelti001.jpgceltiodae.xmlceltis2/jpghtmlArgentorati: Matthia Schuerer, 1513.
Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
11. September 2003RĂ¼diger NiehlmarkupCorrections submitted by Harry Vredeveld.23 September 2003Jolanta WiendlochamarkupMarkup added; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - manual spell checkCONRADI CELTIS PROTUCII, GERMANI, LIBER SECUNDUS CARMINUM INCIPIT FELICITER.
AD HASILINAM, EROTICE ET EPIDYMICE. I
Quis me Sarmaticis restituet plagis, Vestitisque levi gramine collibus? Aut quis reddet amicum Me pratis viridantibus? Qua pulcher gelidis Vistula fontibus Erumpit, tenui flumine pervius, Carpatumque relinquens Urbem Sarmaticam secat. Qua cunctas superans candida feminas Nostris carminibus candidior micas, Nostros Hasa calores Firmis compedibus tenens. Seu crudos iterum Sauromatas petam, Vel curva aestiferi brachia Carcini, Aut septemplicis orae Nilum fontibus abditis, Vel molles Arabas, foedaque sabbata, Seu Gangem auriferum sole sub Indico, Vel quas ultima tellus Metas Herculis aspicit. Seu praessi veniam sub tenebras poli, Hiberna Aegoceros quas premit ungula. Me iunctum tamen arctis Nemo solvet amoribus. Non me Thessalico carmine femina, Nec Phoebea manus, nec rigidi senis Chironis valet herba Tantis solvere nexibus, Quando de patria prosiliens domo Expectata venis, et mihi carior Cunctis Hasa puellis, Reddes pollicitam fidem. Te noster genitor, te genitrix manet, Et fraterna cohors mixta nepotibus. Tu matura venito, Verus nescit amor moras.
AD SODALITATEM LITTERARIAM UNGARORUM. DE SITU BUDAE, ET MONSTRIS OVAE PRAECESSERANT
MORTEM DIVI MATHIAE PANNONIAE REGIS, PENTHICE. II
Ultimo nobis celebrandi amici Pannones, claris studiis faventes, Quique sub caelo meliore nati Sole propinquo. Auream terram colitis beati, Quam rigat pulcher Savus, et sonanti Defluens cursu Dravus, et remoti Nominis Ister. Alluit mitem citus ille collem Februos Austros, Boream et videntem, Qui gerit pulchram resupinus urbem, Regis et arcem. Mathiae magni monumenta regis Vidimus, priscis ibi multa saeclis Aequa, seu Martis studium sequere, aut Palladis artes. Solus hic vastas tumidi procellas Armaque Eoi potuit tyranni Ferre, dum late dederat ruinas Perfidus hostis. Dum premit victor refugas catervas, Et truces enses animi ferocis Sternit, et saevam rabiem cruentis Stragibus arcet. Saepius mecum repetistis alta Mente, quae rerum fuerint latentes Inferum causae, superumque quis sit Lucidus ordo. Unde sublatum mare fluctuosis Turgeat ventis, nebulosus aer Unde vel vultus triplices coloret Nubibus Iris. Igneus Phoebi globus unde tanto Impetu currat, rapido rotatus Turbine, et lentam roseis reducat Solibus umbram. Et modo celsas properans ad ursas Evocet flores, iterum rotatus Orbe declivi pluvium recurrens Pronus in Austrum. Saepius mecum rigido sub axe Frigus Arctoum pepulistis altis Noctibus, blando mea dum calebant Tempora Baccho. Qui modo vultus posuit serenos, Arma fraternis animis perosus, Et gemit raris habitata maestus Arva colonis. Martios longum queritur furores, Et truces enses, galeas micantes, Stridulos arcus, et abacta lento Spicula cornu. Non habet secum Satyros procaces, Nec leves Faunos calamis sonantes, Maeret et nullis comitata pratis Gratia nymphis. Quam gravem cladem superi scientes Noscere, humanum volvere pectus, Dum fuit magnis patefacta monstris Ira deorum. Visus ardenti rubicundus igne Crinibus sparsis rutilus Cometes, Et stetit Mavors facie minaci Herculis astro. Phoebus et tantos fugiens tumultus, Maestus abscondit rosei micantem Verticis vultum, soror ut decora Lumina texit. Quin et infausto genitrix labore Tristis immanem peperit draconem, Ille funesto furiale sparsit Ore venenum. Hinc graves mundo venient ruinae, et Bella per multas satianda caedes, Quas parit fulvum stolidis petitum Regibus aurum. Quale nobiscum deus ipse fatum Tentat, aut qualem superis dedere Legibus, fortem teneamus aequam, et Tempore mentem. Et brevis nobis abeunt beati Temporis soles, statuatur altis Cymbiis Bacchus, fugiant necantes Pectora curae. Increpet nervos citharae canoros Mobilis pollex, veniat solutis Crinibus curas relevans edaces Mollior aetas. Cum data est nobis brevis hora vitae, Et cito rugae properant seniles, Hic erat felix sua qui fugavit Tristia laetis.
AD BENEDICTUM TYCTELIUM MEDICUM ET PHILOSOPHUM VIENNENSEM. III
Vienna latis moenibus imperans. Quae Friderici patria Caesaris Me suscipit, dum Sarmatarum Pannoniaeque plagas reliqui. Suis adhaerens semper ineptiis, Et terminorum vana vocabulis, Dum bella verbosus sophista Per Socraten gerit et Chimaeram. Feras volantes tollit ad aethera, Non esse et esse involvit, et arduam Sophismatum tractationem, Barbarico tonat apparatu. Pedum propinquo sistit in angulo, Quo nixus olim forte Diogenes, Mordacibus dum stas plateis Exitium canibus minatus. Sed nunc camenas clara receperat Maxmiliani tempore principis, Collegio donans, virentem Verticibus redimire laurum. Doctos amicos hic et quaerito, Favore et omni cum studio paro, Tu solus inventus camenas Tichtelius qui adamas vetustas. Tu graeca nostris aedibus excipis, Clarisque natis discere praecipis, Et docta quicquid scripta vatum Blandiloquis recitant libellis. Mi saepe Bacchi pocula dividis, Domumque nostram muneribus tuis Saepissime ornas liberalis, Verbaque sunt tua iuncta factis, Non verba spargis vanus in aera, Promissa fallens sub fide lubrica, Qui mos solet nunc esse tritus Austriacis mihi notus oris. Superbus infert hoc scelus Italus, Nostris sub oris qui modo cognitus, Et nostra vultu fraudulento Pectora simpliciora fallit. Sed te beata prole beaverat Deusque casta coniuge copulat, Et stant decenti tecta cultu, Divitiis cumulata honestis.
AD VETULVM POETASTRUM ET RAPOFAGUM. IIII
Bis denos (memorant) tibi per annos, Germanus iuvenis poeta dixit, Orator vehemens volens vocari, Nullos versiculos tamen reponis, Nullis carmina dedicans amicis, Nec verba intrepidus soluta scribis. An tantam tibi gratiam tuorum Librorum vetulus poeta servas? Ceu quondam Solymi dei minister Arcanum voluit latere sacrum. Sed te iam pudeat coli poetam, Vel saltem mihi versibus responde. Sed nullis mihi versibus respondes. Iam dicam vetulus poeta non est Dignus multifidum docere vulgus.
AD VENEREM, ET AD ELSULAM NORICAM, EPICURICE. V
O diva salsis edita fluctibus, Ferventiorum mater amantium, Suspiriis cogens nocentes Nos iterum renovare flammas. Quid nostra versas o dea pectora? Rursus novando pristina vulnera. Blando deo dans inquietis Mollem animum cruciare curis? O quam beato nuper ab horridis Celtis redibam sidere Sarmatis, Dum liberum pectus querelis, Barbara quas Hasilina fecit. Sed nunc sub oris Elsula Noricis, Qua Regus Istro se sociat vago, Maiore telo nostra fixit Pectora luminibus venustis. Quale antecedit sidere Cynthium Sub axe verno florifer Hesperus. Aut quale stat vultus Dianae, Dum solido reparatur orbe. Talis sub oris Elsula Noricis Inter puellas fulget amabiles, Dum lacteo vultu solutis Candida progreditur capillis. Per alta caeli et fulgida sidera, Et Martis astrum, et per fera spicula Quae bina fert saevus Cupido, Perque deam cupidis faventem, Nulla est futuro tempore carior, Integriorem cui dabo spiritum. Et iam cavebo nulla nostris Femina stet peregrina curis. O quanta tu mihi gaudia Pridem dedisti, dum tua brachia Amplexibus nostris locabas, Mollibus excipiens lacertis. Non sic vetustis bacca hederacea Muris adhaeret, sic neque consitis Sese implicat palis, renatis Caudicibus generosa vitis. O quanta nostris tunc mora in osculis, Fervens voluptas quando sub intimis Nervis calebat, concitato et Corpora sunt resoluta motu. Hinc parva nostris pausa laboribus, Quiesque utrisque est sumpta tepentibus, Dum rursus instaurat Cupido Proelia fervidiora lecto. Hinc verba blando murmure tollimus, Dulci susurro et tempora fallimus, Dum lutea aurora videmus Ignifluum remeare Phoebum. O tempus omnes laetitias secans, Et lux renascens invida amantibus, Cur separari nostra cogis Oscula cum gravibus querelis? Si nox amanti addicitur altera, Stet longa quaeso, ut Sauromatis solet, Dum frigido sub Capricorno Nulla dies oritur Suedo. Sed iam sub orto sidere cedimus, Valeto, blandum dans prius osculum, Et munus hoc parvum perennis Elsula suscipias amoris.
AD GERMANOS, DIVERSAS ARTES INFERENTES, SE AUTEM TANTUM IN PATRIAM MUSAS VELLE
INFERRE. VI
Sint alii, medicina quibus sit cura perennis, Et doceant AFORISMA fideles. Sint qui iura ferant, et pulchris legibus urbes Reges cum ducibusque gubernent. Inter quos fueras primus Heimburge Georgi, Cognato mihi sanguine iunctus. Sint qui sacra deum doceant, populumque ferocem Per patriam nostram erudientes. Sint alii variis referentes cultibus artes Quae corpus decorent animumque. Unica cura mihi Latias inferre camenas, Et Grais fidibus resonantes. Quo si non placeam vivus, post fata tamen me Inde functus honor manet aevo.
AD ELSULAM. VII
Elsula, cur silenti Axe dum girant rapidos sidera pulchra cursus, Dumque tepens silet nox, Ad tuos postes tacitis luminibus sacerdos Te vocat? et canora Barbito, mollem et tremulo gutture dans querelam? Succinit, ut furentes Incitet flammas, fidibus saucia corda pulsans, Tuque voluta pallis Exilis stratis, tepidis incubitans fenestris, Dulcia plectraque hauris. At modis cum te vocito tam vigilans Latinis, Altius ipsa dormis. Quam grave est me per patriam fieri poetam Barbara verba amantem.
AD DIVAM DEI GENITRICEM, PRO CONCORDIA PRINCIPUM GERMANIAE. VIII
Diva quae magni genitrix tonantis, Impera pacem populo furenti, Ne ruat nostris vitiis gravatus Theutonus orbis. Aestuat caeco trepidum tumultu Vulgus, antiquas reparans ruinas, Machinas belli statuens refectis Moenibus urbis. Quis ferus Teucer fuerat petendus, Barbari reges, Latium superbum, et Quisque Germani foret amplianda Gloria regni. Caedibus nostris placet impiare Dexteras iunctas geniali amore, Mutuum tandem ut stolidis reponant Proelia damnum. Hic caput condit galea micante, Hic quatit fustem cupidus minacem, Hic fremit stricto gladio, hic feroci Cingitur ense. Excitat lentas alius favillas, Plumbeos torquens globulos in auras. Quis crepat vasto sonitu resultans Fumidus aether. Stat pecus maestis tremulum sub arvis, Arrigens aures crepitu trementes, Cespites notos metuens abactis Linquere tauris. Praeferunt vultus pedites minaces, Martios orbes subito rotantes, Dum tonant rauco stimulando pectus Tympana pulsu. Fervidus spumat sonipes sub armis, Et vocat gestu ad fera bella Martem, Dum ferit vasto fremitu cavatam Ungula terram. Stant piae matres rabidum perosae Fletibus Martem nimium furentem. Hic velit Suevos, alius superbos Perdere Boios. Diva quae votis miserum vocaris, Solve funestum veneranda bellum, Nosque gentili socians amore Foedera iunge. Viteos Rheni tueare colles, Et Palatinas rege virgo sedes, Noricos agros, et amoena culta Fluminis Istri. Et tuas sacris referemus hymnis Supplices laudes, redolente thure, In tuis templis ferientque summum Carmina caelum.
AD GRACCUM PIERIUM IN MORES AULICOS, PENTHICE. IX
Non ultimorum Gracce sodalium Loco canendus, qui mihi candidus Semper mearum praeco rerum Caesaream fueras per aulam. Hinc nostra crudis carmina versibus Volunt futuris dicere saeculis, Te vatibus doctis amicum, Pierio genitum sub antro, Et monte sacro qui resonat choro, Musarum et alto carmine Pithii Virtutibus multis decoro. Iuppiter ut tibi fulsit ortur. Tibi aula nostri cognita Caesaris, Et barbarorum pectora principum, Et Noricorum gens ad Istrum Doctiloquas odiens camenas, Ignava, quaestum degenerem sequens, Plenumque rauco cum strepitu forum, Ventrique amica, et comparandis Divitiis furiosa caecis. Nemo hic per altum sidera cardinem Miratur, aut quae vita beatior Paranda sit curtum per aevum, Quidve ferat speciosa virtus. Sed mente turgens ambitio furit, Humorque teter qui premit invidos, Et spes pererrans turbulentis Pectora non bene firma curis. Quae regis aulam et Caesaris obsident, Velut cruentus tartara Cerberus, Et monstra quae portis averni Terrificis resident figuris. Haec inter unus tu nitidus micas, Vultu serenans pectora lucido, Ridendo curas, et caducae Tempora non reditura vitae. Sic sic beato pectore vixeris, Vulgi perosus dum bona despicis, Mortalibus concessa paucis, Atque animis nisi nota divis.
DE DENARIIS PLANETARUM ET ORBIUM AD AETATES ET NUMERUM ANNORUM HOMINUM. X
Cum denis decies volutus annus Solari tibi computatur orbe, Iam quisque officium suum peregit, Quos docti genesi ferunt praeesse, Et vitae simul ordinem parare. Primos Luna regens decem per annos, Humores vegetabiles ministrat, Ut fecunda parens fovet calorem. Post denos puer inde natus annos, Surgit Mercurius tibi magister, Verba ac ingenium regens et artes. Bis deno ut iuvenis beatus anno est, Tum laciva Venus novat furores, Ferventesque rapit Cupido mentes. Tricenus tibi cum peractus annus, Tum Phoebus statuit virum sagacem, Et mens iam radiis micat coruscis. Sed quinquennia cum decem recenses, Tunc Martis furor urget ad nocentes Irarum stimulos opumque. At orbes Sexaginta ubi Iuppiter reponit, Pectus consilio replebit alto. Tunc surgit venerabilis senectus, Cum deni tibi septies voluti, Saturnus gelidus trucem minatur Falcem, qua metit omne quod sub orbe est. Octavus tibi quid denarius det, Ex stellis tibi computabis altis, Quae fixae radiant sereno in orbe.
AD XYSTUM TUCHERIUM IURISPERITUM, PARANETICE. XI
Xyste Germanis celebrande musis, Noricum clara generatus urbe, Quae suam totum tulerat per orbem Inclita famam. Nulla Germano melior sub axe Publicas novit moderare curas, Barbaros reges, stolidumque docta Flectere vulgum. Caesaris nostri fuit illa sedes, Semper et regi Latio petita, Ille Germanum quotiens coegit Ordine coetum. Hac meum Caesar Fridericus olim Verticem cinxit celebranda in urbe Delphica lauro rigidi decorans Tempora vatis. Urbe tu tanta soboles crearis Stirpe priscorum generose patrum, E quibus tanti veneranda constant Membra senatus. Docta Romanis regis ora verbis, Et tenes priscum nitidus leporem, Duriter nullam tua blanda fundunt Pectora vocem. Te sibi magnum Latiae patronum Senserant musae, tua cum peregit Cura quia boum patria canantur Carmina Phoebi. Ergo iam nostris celebrate libris, Te legent cuncti populi per orbem, Et tua in nullo reticetur aevo Candida virtus. Linque civiles generose causas, Quae tibi nullam tribuent quietem, Praemium iustis alius, reisque Crimina scribat. Est velut vento quatiente pontum Africo, contra Borea furente, Civicis iuris studio fatigas Pectora rixans. Sit satis doctum tumidas per undas Monstra vidisse, et scopulos latentes. Et suum semper varie regentem Protea vultum. Tu modo nostras venias camenas Noscere, et rerum studio beandus, Disce quid celso radiosa possint Sidera mundo. Qui suis mixtis radiis per orbem Temperant rerum species ligatas, Corpori iungunt animos, et acto Tempore solvunt. Non secus pulchra velut hora lege Per suum certum revoluta pondus, It rotis iunctis, resonatque vivo Malleus ictu. Sic suis sphaeris animus ligatus Corpori infundit varios vigores, Cordis impulsu retrahitque motum Stamine lapso. Quid iuvat tanto strepitu procaces Insequi causas, animum prementes? Sola pax mentis tibi dat beatam Ducere vitam.
AD BERNARDUM VALKIRCUM, PROSPOCIETICE. XII
Bernarde priscis orte parentibus, Qua culta inundans prata rapax Licus, Ex alpium radice fusus Danubii sociatur undis. Propter fluentes arx tua nobilis, Servans aviti nomina stemmatis, Prospectat et campos patentes Herciniae recidiva silvae. Tu solus inter candide nobiles Musis amicus semper adhaeseras. Ut prisca gestares beatus Stemmata nobilitate vera. Rara haec sub oris gloria Teutonis, Prisco creatos sanguine nobiles Musarum et optandae sophiae Ingenuas habuisse curas. Effrenis obstat mentibus impetus, Et blanda Bacchum quae sequitur Venus. Aut barbari mores, gelato Frigida quae dedit ursa caelo. Aut ense fulgens Perseus ignes, Qui tanta nostris bella movet plagis. Aut nuda quae pendet catenis Andromache religata saxis. Vel nostra spectat turbidus Hercules, Aut regna versat, nulla quibus quies. Aut fulgidis auriga frenis Cepheus, Arctophilaxve tristis. Te nulla traxit prava sodalitas, Aut noctis error, quem Venus imperat, Dum plateae Baccho furentes Barbarico reboant tumultu. Non ludus atrae te trahit aleae, Nec vina fraudant sobria pectora, Sed fine recto stas modestus, Oraque sunt pudibunda poto. Inter bibendum sollicitus, rogas Quae forma terrae, causaque fontium, Et quae maris natura, multo Concipiens sua monstra foetur. Hinc doctus alto pectore sidera Inquiris, et quot sint vaga semina, Et quicquid in terris repraesso Gignitur omnimovente Phoebo, Quas doctus artes contineat Plato, Zenonis et quae sensa severior. Rogas et hortis cur beatam Pythagorae dedit herba cenam. Felix futurus si modo liqueris Intemperatam mente libidinem, Quae nostra consumens peresis Corpora comminuit medullis. Te nostra poscit musa dicacula, Phoebus columnas dum premit Herculis. Te conferas nostras in aedes, Socraticas habiturus escas. Cancri sub axem iam vaga lumina Phoebus reduxit cum cane fervido, Hinc frigidum nos hauriamus Tempore liberiore Bacchum.
AD IANUM TOLOPHUM, SYMBULETICE. XIII
Quando Romuleis collibus invidens, Dilectam repetes Tolophe patriam, Qua se tollit in altum Celsus pinifer aethera. Qui Nabum vitreis fontibus egerit, Et Vilsum socio flumine concipit, Qui magnum sociati Patrem Danubium petunt. Urbs antiqua tenet qua sua moenia, Cui Regus tribuit iam nova nomina, Quae te laeta patrono Gaudet Tolophe candido. Hic tecum (memini) carmina lusimus, Quae tum Nictelius, quae Venus impetu Suggessere poetae Graio ducere spiritu. Quae tu mox niveo pangere barbito Sueras, ut citharae verba refers tuae? Interpresque vetustas Solvis candide fabulas? Quid te Roma vorax tempore detinet Tanto? quid studiis te vagus abstrahis? Ut quae expectat utrumque Crescat gloria posteris.
AD ANDREAM STIBORIUM, IN IOCUNDITATEM VITAE, CONSILIAQUE DEI INQUIRENDA NON
ESSE, SIMBULETICE. XIIII.
Musa Germanum stimulans poetam Imperat Phoebi cithara Stibori Sapphicos nocte celebres puellae Pangere versus. Quae vagos amnes potuit morari, Et lupos iunxit placidae bidenti, Movit et celsis citharam sequentes Montibus ornos. Dum canit plectro modulans eburno, Omnium rerum stabilem parentem, Quo stat aeterni sociale vinclum Principe mundi. Ignium caeli facies, coruscae Orbium moles, et amarus humor Aequoris, parvo et stabilita puncto Pendula tellus. Quam velut matrem lacrimando circum Impetunt magnis animata curis, Haec fovet cunctos, subitoque furvum. Mergit ad orcum. Esse tu felix poteris, si in orbe Vixeris nullo pavidus timore, Et nihil sperans, medius sed inter Tristia ridens. Nec tuum vincat vagabunda pectus Sors, bonos semper fugiens, et arctis Implicans rebus, sua dans inerti Munera vulgo. Sorte contentus sat habes, sub omni Mente pensando superum favorem, Qui suo nostram vario gubernant Numine vitam. Quae sit occulti metuenda fati Vis, regens certa ratione mundum, Quisve sit sortis temulentus ordo Solvat Apollo. Quove tam discors moveatur orbis, Non ego tutam cruciabo mentem, Dum supra vulgum mea sublevavit Pectora Phoebus. Sed leves musas, strepitumque fontis Pegasi curabo, et amata Phoebo Plectra pulsabo, removendo tales Pectore curas. Ferte Rhenanum pueri Lyaeum Abditum concha celeres quadrima, Qui solet miti tetricam liquore Solvere frontem. Hanc mihi dulci placidam susurro Leniat noctem mea flamma fulgens, Me sinu blando foveat, beatum et Det mihi somnum. Obruat fessos socio labore Roscidus Phoebus, videatque amantes Oris alternum placido sopore Carpere flatum. Dumque stat primis radiis coruscus, Mutuum cernens animis amorem, Tam cito nostris doleat reductam Lampada terris. Haec tibi nostri monumenta amoris Lusimus, cruda regione Boum, Barbari cives ubi nulla curant Carmina Phoebi.
AD GEORGIUM COCLITEM, DE SITU PATAVIAE. XV
Urbs Patavina Cocles modo te tenet insita colle, Qui tria flumina conflua iungit. Nam celer Austrinis descendit ab alpibus Aenus, Ilsus et a Borea niger exit. Danubii medius quos accipit alveus amnes, Crescit et impetuosior undis. Imminet his fluviis (ceu Chersonessus in aequor) Urbs sua moenia colle reducens. Te qua nunc pulchris oblectas saepe puellis, Sacrae censibus aedis abundans. His rogo ne sacros pergas exponere nummos, Quippe pios debentur in usus.
IN VETULUM POETASTRUM, ET ANTIQUUM RAPOFAGUM. XVI
Cum vultus tibi grandinosus omnis, Et Morphea genis relucet atris. Cum nares tibi polypus vorarit, Et solem tua vix pupilla cernat. Cum corpus vetula tremat podagra, Atque intercute turgeat liquore. Cum lecto iaceas miser perenni, Et pes iam proprium negarit usum, Vindex praeteritae quod omne culpae est. Dum quondam madidae comes popinae, Scortorum fueras vagus magister. Faex, infamia, dedecusque vatum, Quicumque ingenuas colunt camenas, Solam (miror) adhuc habes salacem Linguam, pestiferam, rudem, procacem, Stultam, vaniloquam, vagam, dicacem, Vesanam, truculentam, et impudentem, Quae tantum meritos viros lacessit, Allatrans veluti canis catena, Cunctis praetereuntibus molestus. Sed vel barbara comprimentur ora, Vel Celten cithara audies relicta Arcum tendere cum suis sagittis, Et Phoebi iaculis ferire linguam Mordacem, stolidam, licentiosam.
AD CUMANUM ATHESINUM IURISPERITUM, UT SECUM DIEM NATALEM CELEBRET. XVII
Phoebe Cumano modulans sub antro, Inter aeternas medius camenas, Vatibus princeps sociare doctis Carmina nervis. Solve Germani deus ora vatis, Ut canam nostris fidibus faventem, Quique Phoebeae celebranda gestat Nomina Cumae. Natus excelsas ubi scindit alpes Aenus, et saxis rapidus sonoris Impiger celsum ferit insolenti Murmure caelum. Hinc amat doctas sapiens sorores, Quae colunt ripas fluvii strepentes, Consitos colles, et aprica cultae Gramina terrae. Dulce sophiae studium secutus, Et bonas artes Latio petitas, Et patrum dudum nitidoque scriptas Consule leges. Aequus in causis fueris patronus, Si nihil speres, metuesque rectus, Nec favor caecus poterit severum Flectere pectus. Non amor carae et tremulae parentis, Et minans mortem iaculo Gelonus, Flexerit mentem stabili sequentem Pectore rectum. Nec pecus dirum Siculi tyranni, Nec ferus carcer, metuenda iniquis Mors, neque ex alto ruat omne quanquam Cardine caelum. Si brevis vitae memor esse velles, Exues curas animum prementes, Quos tibi praesens dabit aut futurum Tempus honores. Rebus humanis sua fata scripsit, Cuncta quo spirant animata terrae, Lucidum caeli decus, et coruscae Sidera noctis. Abstulit cunctos, rapietque in aevum Invidum tempus, cadet omne clarum Quod videt Phoebum, genitumque quicquid, Tendit ad Orcum. Concidit Graiae decus omne linguae, Et ruent olim Latiae camenae, Dum novos vultus capiet renascens Mobilis orbis. Et tuum parvo coleretur aevo Nomen, aeternis nisi consecratus Iam fores musis, adeo obruuntur Omnia fatis. Ergo viventes capiamus arctae Gaudium vitae, pateris sacrantes Liberi patris, sequitur cadentes Nulla voluptas. Cras ubi clarus roseum reduxit Cynthius vultum, celebrabo prisco More natalem, Genioque nostro Sacrificabo. Tu veni nostris studiis amicus, Lesbiae pulsans citharam puellae, Huic ego lauri nitidus corona Carmina iungam. Elsula effusis aderit capillis, Quae meum fecit liquidum calore Pectus, et blandis tetigit sagittis Mollia corda. Haec sedens nostris speciosa mensis, Non tibi inflammet iecur ulcerosum, Sed suo tantum moveat superbo Gaudia vultu. Nam Venus nullis sociis amica est, Nec parem sortem potuere regna Ferre, si Graiae memorant camenae Carmine verum. Pone vesanos animi furores, Et tibi servum patiare nummum, Quoque mens intra statuit, loquentur Consona labra.
DE VINDELICO GARRULO NOTHO. XVIII
Rhetor et orator, magno et cum stemmate vates Vindelice esse cupis. Et septenarum tibi fingis clara sororum Nomina cum titulis. Et vagus in toto discurris garrulus orbe, Lubrica verba serens. Nuper Sarmaticis (memini) te vidimus oris, Et bene cultus eras. Gallia sed nudum coepit sic Pannonis ora, Herciniumque nemus. At postquam nostras intrasti garrulus oras, Nudus eras pedibus. Te quondam magna iactabas stirpe creatum, Et genus esse Iovis. Credam legitimis genitrix si brachia cunis, Cruraque composuit.
AD LAMBERGUM FRISINGENSEM, STOICE. XIX
Orte de Carnis generose terris, Illyris qua se Venetusque noscit, Et suas pandit sinuosa pulchras Stiria valles. Nobilis pulchris studiis dicaris, Et petens doctas nitidus camenas, Iuris ediscis utriusque nexus Aequus et insons. Hinc tibi laudes celebres parasti Caesaris magni, veniens sub aulam Saepe Germanis ducibus disertus Proximus hastas. Inde venturae metuens senectae, Eligis vitam sapienter aequam, Lubricas regum generosus aulas Deseruisti. Quas regit vulgi strepitus procacis, Ambitus caecus, favor et potentum Mobilis semper, rabidaeque mentis Invida pestis. Impiger ripis Isarus canoris Influens magnum violentus Istrum, Arduo cernit tua tecta pulchro Condita colle. Qua sedens visum spatiis remotis Pascis, excelsas ubi linquit alpes, Salsa cum pulchra sua clarus urbe Nomina iungens. Et modo doctis loqueris libellis, Qui tuas ornant vario nitore Inclitas aedes, premis inde cultis Gramina in hortis. Si potes, blandi stimulos amoris Vince, qui turpem tribuunt senectam, Et tuos claros maculant honores Crimine foedo. Regis exemplum comitantur omnes, Et putant iustos titulos minores Celsa maiestas sibi quod putabit Turpe licere. Nemo tam sanctus potuit sub orbe Vivere, ut nullis fuerit notatus Sordibus, condit tamen inquinata Pectora prudens. Ne sit in turba vitium sequentum Publicum monstrum, vel in ore vulgi Fabula infamis, sua dum profani Crimina pendunt. Vixeris semper bonus et beatus, Si tuam mentem sapiens gubernas, Liberum nulli domino relinquens Vincere pectus. Haec tuus Celtis tibi personabat, Dum choros inter medius soroum Cantat, et Phoebi fidibus per Istrum Carmina spargit.
DE GARRULO PHRYSIO. XX
Nuper forte meas dicax in aedes Divertit Phrysiis creatus oris, Cui rostrum genitrix ciconianum Parva garrulius rota molaris Ad cunabula finxerat fabana, Ut ventrem sibi farciat capacem. Henricus gravis artium magister Utlongam mihi dixerat salutem, Et iussus recubare deinde mecum, Tot parvam sibi fluxerant per horam Verba, a mobilibus coorta labris, Quot fluctus Phrysios premunt bubulcos, Cauro vel Borea movente caelum, Aut quot gramina floridis sub arvis Surgunt, cum rediit dies ab Austro, Et terrae Zephyrus sinum resolvit. Hic nostras voluit dicax camenas Audire, et flagitans nimis procaci Ore, ut scrinia detegam vetusta, Et carmen cithara canam sonora. O dignus mediis sedere picis, Vel ranis habitare cum canoris. Dum sol Sidonia calet iuvenca, Aut pratis resonantibus cicadis. Dum Phoebus medio calens olympo Rorem deciduis abhausit herbis. Cumano tamen est habenda nostro Semper gratia, qui suo lepore Convivam lapidavit insolentem.
DE SOLARIO PER NORICUM ASTROLOGUM INVENTO. XXI
Qui cupis Phoebum roseum vagantem Nosse, quo signo gradibusve currat, Horaque semper quota sit diei Climate nostro. Quanta vel nobis data sit diurnae Portio lucis, volitet vel alto Circulo Phoebus, gelidumve pergat Visere Caprum. Umbra Gnomonis globulo pererrans Indicat Phoebi varios labores, Annuos lunae et celeres meatus Tempore noctis. Quod vel Aeois oriatur undis Perspicis signum, dominusve quis sit Singulis horis, modo si moraris Singula cernis. Nemo Germano memoratus orbe Tale perfecit, nec in arte maior Graecus, aut Indus, Siculus, vel alto Tigride natus. Sed fuit nostris genitus sub oris, Ister undantes ubi volvit undas, Et procul Rhenum fugiens Eoum Fertur in Eurum.
AD GEORGIUM CYNGLUM THEOLOGUM, SE CONTRA IURISPERITOS OB ARTES LIBERALES NON
DISCENDAS OPPONENTEM. XXII
Cyngle candentes celeber per alas, Anseres inter medius refulgens, Sibulis magnis tua qui petebant Nomina clara. Bartholus, Baldus, Salicetus, Abbas, Porcus, et magno strepitu vocandus Iuris Accursus, Butrio, Ramundus, Aso, Linusque. Nec tuam mentem poterant movere, Quum tenax iusti fueris serena Fronte, defendens iuvenes ad artes Pergere septem. Iuris ambages fugis, et refertas Fraudibus nugas, laqueos et artes, Nodulum in scirpo tua iusta nusquam Pectora quaerunt. Cum vides claris oculis nefanda, Ausus es contra tua ferre tela, Et sequens recti nitidus tenorem Spernis iniqua. Non secus magnum velut unda saxum Concutit, vasto feriens tumultu Illud aeterno sedet, et relisas Despicit undas. Qualis aut morsum minitans Molossus Inter accensos graditur catellos, Quem neque latae movet ira cristae, Nec furor ardens. Talis in tanta fueras caterva Cynglus, iniustis totiens petitus Spiculis, sanctum quoties Catonem Curia trusit. Mente divina relegis libellos, Qui docent sacro superos honore Prosequi, et magno dominum sedentem Noscere caelo. Qui polo nostros animos locabit, Si suas sanctas imitando leges Spernimus fortes peritura falsi Gaudia mundi. Praecipis sacro monitu quietum Rebus adversis animum tenere, Nec bonis vasto tumidis nec altos Tollere vultus. Versat incertum dea caeca ludum, Et rotam vultu dubio gubernat, Quam suo fultus sapiens vigore Sprevit et odit. Solus is fortis, teres et rotundus, Et globi servans solidam figuram, Alta quam caeli radiis coruscis Sidera servant. Angulos vitans, latebrasque caecas, Negligit spinas, salebrasque densas, Et suam vitam cupit approbare Numina caeli. Celtis ad Moeni generatus undas, Hoc tibi carmen rude dedicavit, Dum fidem expertus fuerat virorum Rapophagorum.
AD SEBALDUM CLAMOSUM, IN AVAROS, ACADEMICE. XXIII
Clamose nostris carminibus favens, Et liberalis saepe remunerans, Iam pauca per nostras rigentes Suscipias celebrande musas. Forsan dolorem quae tibi mulceant, Tristique tollent mente teredines, Dum nuper a falsis amicis Perfidiam querebare factam. Nummos avarus si tibi sustulit, Bonisque cunctis insidias dedit, Velut cruentus latro densis Nil meritos spoliat latebris. Sinas repostas ille pecunias Pictas que in auro tollat imagines. Tutam tamen virtute partam Non poterit spoliare famam. Urbs Noricorum te celeberrima, Clara et vetusta progenie creat, Quae Caesarum regumque pompas Praenitidis sequebatur armis. Secutus annis hos iuvenilibus, Sub Friderico Caesare militas. Olim capillos hic canentis Cinxerat Aonia corolla. Sed nunc quieto pectore praeditus, Vivis paternis redditibus bonus, Et cogitas virtute sanctam Posteritatis habere curam. Te litterarum praecipuum decus In orbe cordi est linquere posteris, Aeternius sub sole nostro Quo poterit nihil esse facto. Est Roma testis, totaque Graecia, Magnis ruinis quae modo diruta Per litteras servata vivit, Perpetuas habitura laudes. Hoc tu secutus pectore nobili, Libros reformas, et stimulas viros Musarum alumnos, ut futuris Ferre velint monumenta saeclis. Tu templa curas, et veteres suo Situ peresas tergis imagines, Cultor sacrorum, pertinaxque Iustitiae venerator alme. Prudens avarum despicias virum Qui quaestuosis volvitur artibus. Nam fraudibus talis dolisque Pectora fert sua plena vafris. Deos precatur murmure dentium, Cunctis sed intus numinibus vacat, Dum mente volvit quo scelestam Ingenio locupletet arcam. Non ille famam vel superos timet, Virtutis altae aut praemia pensitat, Sed devorat nummos averno Insatiabilior profundo. Dum parva tractat, iustus et integer Cupit videri, at nullus iniquior. Dum magna spectat, praeda numquam Ingluviem satiat patentem, Caris amicis numine praestitam Fidem resignat, pactaque deserens. Verbis serenus, sed rapacis Pectus habens truculentus ursi. Qui colligendis divitiis studet, Curis gravatur semper et angitur, Et pectus affligit molestis, Et tacitis macerat querelis. Hic maestus inter fercula suspicit, Quod quisque complet guttura frustulis. Cumque admovet quis pocula labris, Luminibus numerat saeveris. Hic clara cunctis nomina saeculis Herede caro linquere concipit, Sperans sibi nummorum acervis Perpetuam stabilire famam. Sed cogitatus illius obruunt Decreta divum parta laboribus, Cum dissipat scortator heres, Qui subitis bona dat ruinis. Congesta tandem quid sibi profuit Pecuniarum congeries? movens Curas edaces et querelas, Spemque metum, simul et dolores. Beatus ille est qui mediocribus Bonis abundat, nec strepitum fori Curat, suam laudando sortem. Nec miseros gravat aut molestat. Dormit quietis ille penatibus, Nec longa noctis tempora dividit. Cui nullus adstat mente vindex Verberibus tacitis flagellans. Mentes deorum cum melius sciant Quae cuique prosint, vel nocitura. Sint digna iustis ac iniquis Temporibus tribuunt statutis. Sed parce Clio fata nocentium Severiore scribere carmine. Repone Bacchum, molliores Ludere qui solet ad camenas.
AD ELSULAM, THRENICE. XXIIII
Musis Teutonicis Elsula nobilis, Cur nostros alio facta superbior Aspernaris amores, Congressus solitos negans? Dum clausus latebris emoritur tuis, Obiectat furias qui mihi noxias, Dignos mente dolores Iambi carmine concitans. Dum figit labiis basia floreis, Gustans aetherei pocula nectaris, Et praelata pruinis Stringens pectora candidis. Liquisset gelidas ante ferus rates Saevis Arctophilax frigoribus rigens, Et porrectus ad axem Anguis non mare visitans. Quam qui nuper amor non violabilis, Et vinclis solidus plus adamantinis, Nullam ferre repulsam Aevo perpetuo ratus. Sed nunc mobilior frondibus Esculi, Et par Euboici fluctibus aequoris, Aut qui saepe regresso Fertur sidere Maiades. Quod mixtus lacrimis iam queritur furor, Nostri vix cohibens pectoris impetum, Quin me fata perempto Mergant sub stygios lacus. Felici peragunt tempora spiritu, In quis fervet amor pectore mutuo, Et par forma, genusque, Atque aetas opibus fluens. Forma gaudet, amor divitiis favet, Et luxu petulans atque licentia Aeternoque manebit Succi plenus amantior. Sit quamvis opibus me ille potentior, Et multis numeret stemmata fascibus, Pulcher, lactea colla, et Flavis conspicuus comis. Par non ille meis muneribus tamen, Devoto tribui quae tibi pectore, Dum non blanda puellis Cantat carmina Noricis. At nos per Lyricos te rapimus modos, Pulsantes niveo carmina barbito, Et lasciva protervis Miscemus pariter locis. Dum das difficili gaudia iurgio, Inflammasque magis me fugiens ferox, Dumque invita labellis Figis basia floreis. Quae laeta ad citharam posteritas canet, Nostris perpetuis nominibus favens, Dum nos gloria ducet Ambos summa superstites.
AD HIERONYMUM IURISPERITUM. XXV
Est tibi frontis facies apertae, Et fides priscis celebrata saeclis, Publicis virtus tua generosa Cognita rebus. Noricis nemo cecinisset agris Lucidum Phoebum et nitidas sorores, Nemo Germani modulata nosset Carmina vatis. Mens erat nuper trucibus relictis Sarmatis, Rhenum patrium videre, Gallicas urbes, et ab orbe secti Regna Britanni. Sed tuis votis vigil expetisti, Ut leves musas rigidum per Istrum Iam canant nostri iuvenes sonora Plectra moventes. Hinc tibi assurgunt merito camenae, Et tuum nomen pueri senesque Praedicant musis Latiis amicum Tempore longo. Seu tibi uxoris subeat pudicae, Vel tuae prolis generosa cura. Tu modo laetus dederis quietae Tempora sorti. Cogites aequa tolerare mente Quod tibi certis superi dedere Legibus fati, rapidae regentes Tempora vitae. Quod putas solum tibi fit molestum, Et tuam mentem facit inquietam, Sed solet claris animosa virtus Vincere rebus. Quem praemunt nullis sua fata curis, Et cui semper micuit serenum Gaudeat fausto radio benigni Sideris ortus. Rarior corvo niveo sed ille est, Et fuit nullo generatus aevo, Ipsa dum nullam radiosa servant Sidera pacem. Effluit cursu fugiens citato Mobilis vitae vagabundus error, Statque praesentis brevis usus horae Semper in arcto. Ergo felices habiturae soles, Explica frontem nitidus serenam, Et calens Baccho, studioque rerum Tristia solve. Hinc decus casti sociale lecti Excitet mentem studio sopitam, Dum tibi blando dederit susurro Basia lecto.
AD INGOLSTUDENSES CUR EOS RELIQUERIT. XXVI
Autumno rapas dum colligis, et nisi caules, Plenaque lactiferis fora vaccis, Hinc mihi rapophagus iam recto diceris ore Noto nomine cosmographorum. Cum male cocta tuum repleat cervisia ventrem, Humor aquis vicinus et undis. Cum nullus Bacchus crescit tibi montibus altis, Nec colles prope moenia surgant. Nullus ad umbrosas fluvius dum murmuret undas, Praeter Danubiana fluenta. Idcirco placidi repeto nunc litora Rheni, Bacchi quae pia munera sudant. Ingenii vires qui fert, et pectoris artes, Laetitiam et potoribus auget.
AD GEORGIUM LAPIDANUM SUEVUM. XXVII
O decus nostrae patriae, priores Referens vultus senioris aevi, Quando virtutis generosa cura Mentibus haesit. Et fides cunctis veneranda rebus Floruit magno speciosa cultu, Frontibus claris steterat serena Nobilitasque. Sit tuos priscos numeras parentes, Nemo Germanis melior sub oris, Dicet antiquis proavis sub armis Sanguine claros. Est tibi vultus placidus vetusti Sanguinis testis, generosa profers Ora, quae sanctam veneranda mentem Pectore formant. Regias aulas generose noscis, Quae tibi multos tribuere honores, Pacis et belli fueras disertus Arbiter ore. Noscis hinc nostrae loca cuncta terrae, Et maris tractus, nemorumque saltus, Sarmatas, Gallos, Suedos, Britannos, Pannoniosque. Noscis et mores Itali superbi, Quidve Germanus meditetur armis, Dum movet longa galeatus hasta Horrida bella. Nemo Germanis hodie est sub oris, Qui foret tantus Latii leporis Cultor, et doctis placida benignus Mente patronus. Nobilis mentis tibi vera frons est, Qui tenax iusti, qui et amator aequi Vatibus doctis tua liberalis Munera donas. Si potes, mentem teneas quietam, Singulis rebus generosa virtus Arduum callem petit, et sub alta Sidera fertur.
DE FLAMMA EXCITATA PER CORYLUM. XXVIII
Quod ligno lateat sepultus ignis. Nec tantum silicis citetur ictu, Attritu Coryli fidem videbis.
AD GRETULAM AMORE LANGUIDAM, EROTICE. XXIX
Quid maesto lacrimas Gretula spiritu? Decessisse tuum Stiborium gemis? Quo non doctior alter Fraudes nectere amantium. Cur rorant lacrimis lumina fervidis? Nec diffusa tibi stat coma verticis, Infirmisque reflexum Sustentas manibus caput. Talem Penelopen carmina tristibus Confectam memorant Graia doloribus. Dum per lustra maritus Erraret duo callidus, Obliquo volitans Delia circulo, Nondum signa novem circuit aurea, Dum deserta puella. Constanti fueras viro. Quem nunc dulcis habet patria nobilem, Et laeti comites, et soror, et parens. Qua se Vilsus in Istrum Pulchro proripit alveo. Quod tempus numeras longius annuo Cursu, flammigeri languida Cynthii. Aut qui tardior orbe Falcatus titubat senex. At tu qui stabilem corde geris fidem, Praepes mox reduces flecte precor pedes, Et depone sinistram, Qua nos insimulas fidem. Intactam repetes corpore buculam, Et fidum rudibus pectus amoribus. Nec te praeda relinquet Nostris invida cassibus, Cum me blanda movens Ursula nutibus Clavis corda suis strinxit aheneis. Iam non altra puella Torrebit calidum iecur.
DE TUMBA DIVAE VALPURGIS IN AICHSTODIO, ET SEPULCRALI SAXO, PERPETUO LIQUORE
MANANTE, PARTHENICE. XXX
Aureatensis decus omne terrae Virgo, qua pulchra rigat arva valle Almonus, cuncta exuperans saporo Flumina pisce. Da tuas virgo celebrare laudes, Et tuam castam memorare tumbam, Cui parem totum poterit videre Nemo per orbem. Nam tuo sancto scaturit sepulcro Unda, de duro generata saxo, Ex tuo sancto fluido liquore Pectore manans. Quale sub verno liquefacta sole Montium sudant iuga, tum soluta Nix dat humorem, lacrimasque cogit Fundere rupes. Taliter sanctum laticis fluorem Pectoris vena sacra virgo fundis, Quae salutares tribuit medelas Omnibus aegris. Haec nisi casto remanet cubili, Semper et linguis inimica foedis, Ore dum turpi scelerata iactant Stupra profani. Rege tu quondam generata magno Angliae, multis opibus beata, Quas fugis, patris fugis et corusci Marmoris aulam. Rhenus antiquam rigat altus urbem, Quae micat multis opibus vetustis, Cui Moenus Rheni sociatus undis Nomina praestat. Hanc petis facro monitu deorum, Praesulem sanctis precibus fatigans, Regulam ut purae seriem que ducat Ordine vitae. Ut tui voti fueras potita, Convocas castas generosa turbas Virginum, peplo subitura cellas Tempora velas. Has iubes casta resonare voce Caelitum laudes, precibusque turpes Criminum naevos, et amara pellens Gaudia mundi. Iam choris iunctam superis, fideles Poscimus nostram tueare terram, Virgo Germanis celebranda semper Diva sub oris.FINIS SECUNDI LIBRI ODARUM.