July 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

MARQUARDI FREHERI AUGUSTANI

Epos Lugubre in mortem Ioannis NeruI FilI.

DUre nimis, leges lacrimis quicumque paternis
Et desiderio, et maternis ponis ocelis,
Qui gemitus fratris, misera et lamenta sororum
Longa putas, finesque audes censere dolendi.
Ipse ego, quem solus iuveni, dum vita manebat,
Iunxit amor, paris et concordia vota iuventae,
Neruiade amisso properata morte fugaces
Heu non delicias et rari pignus amici
Deplorem, in partemque vocent me fata dolorum?
O miseros, mortale genus, tellurtsalumnos:
Quid sumus, hanc lucem qua conditione tuemur?
Quid iuvat ingenuas tenera excoluisse per artes
Pectora: quid terras diverso sole calentes
Visere, amicitiae socialia iura fovere,


page 290, image: delc0290

Atque immensarum spes longas condere rerum?
Vitae nulla fides modicique, brevissimus aevi.
Omnibus est usus nullae est fiducia in annis.
Ille decus generis, lumen patris, ardor amicum
Nerums eximiis quem raro in pectore donis
Ditavere Denquem Iuppiter aequus amavit,
Ore decens. gravis ingenio facundus, et omni
Laude potens, sed spe maior meritisque futuriae
Heu patris ante oculos per inexorabile fatum
Memora toro posuit, spiramina cordis anhelans
Abrupit, clausitque diem, manesque subivit.
Multis ille qusdem lacrimabilis occidit, atquî
Flebilior nulli proprio quam caussa parenti
Ad gemitus luctusque graves longumque dolorem
Hic virtute valens, meritisque ingentibus urbi
Cogaitus Argyriae, late verissima Fama
Quem celebrat, iurisque catum fidumque clienti:
Curus opem dubiis rerum prudentia saepe
Attulit, et Neruam priscum haec in saecla reduxit.
Nunc randem placidae venerandus honore senectae
Surgentem tanto est iuvenem complexus amoris
Affectu, quanto non Thesea crederis Aegeu,
Non adamasse miser mergendum Daedale natum.
Ergo peragratis reduci feliciter oris,
Cursuque exacto, iam plurima vota parabat,
Nunc tristi casu turbatique ordinis heres
Ingemit alta dolens, lacrimis se conficit aevi.
Grandior, alterutro ceu lumine cassus, amaros
Dans animum in luctus: iuvat indulgere dolori
Immensum, et surd solatia respuit aure.
Usque adeo vitaeque oculum fulcrumque senectae
Ereptum queritur natum, cui perfida Parco
Insidians animam insonti spoliavit: et o si
Alternis animas animis pensare liceret,
Quantulacumque suae debentur tempora vitae,


page 291

(Dulce bonum quamvis) redimendo impendere nato
Nil dubitet, mortisque vices pro morte pacisci.
Ad se hominem genuisse, mori quem corta velit lex
Scibat ais. Scibat vero, et quid nesciat ille?
Sed sobolem, sed prima rapi sibi pignora vivo,
Haec crux, hic doloret et non tractabile vulnus.
Funera nam prolem etulorum efferre parentum
Gratior ordo piis et convenientior ipsi
Naturae votisque patrum, quorum insitus ardor,
Sollicitisque supersitio petit optima votis
Assidue haud precibus Divos obtundere cessans:
Dent saltem superesse sibi post funera natos,
Qui per virtutum vestigia trita suarum
Grassati potiantur opes famamque relictam.
Quod noster si quisquam alius sperare iubebat.
Hic stirpis columen primaevus nominis haeres,
Et iustae satis aetatis provectus ad annos,
In quo ade genitor gaudet sese ipse renasci.
Maior et ostentat pulchro se in corpore virtus.
Proinde favent omnes illi simulomnis in illo
Iamdudum cari stat spes innixa parentis.
Quid spesi ipsa viro summum iam iuris honorem
Contu erat Themis en qualisse iunior olim
Nerua tulit, clari proles doctissima patris:
Quid de iure gravi sollers iuvenilibus annis
Publicitus responsa dedit consultus, et aequi
Intactos apices tractavit et ardua legum:
Talis et hic lustris quinis non amplius actis,
Ingenii bonitate valens curaque, paterna.
Ergo ipsum merito, maturum rebus agundis,
Moribus excultum studiisque et honoribus aptum.
Principibus placuisse viris laus digna, merentem
Aulai officiis adhiberier unde manebat
Aequa illum merces meritis, et messis honorum,
Felix ô si longa dies, et vita fuisset


page 292, image: delc0292

Crescere qua fas est, Parcae modo iusta decissent
Stamina sed pulchra evasere exstincta iuventâ
Gaudia, florentique ruit validissimus aevo.
Ceu matura pyrus decus horti aestite sub ipsa
Pondere pressa suo, subiti quam fulminis ira
Delecit gravidam, lata strage occupat agrum:
It fragor, attonitus venit ad sua danna colonus.
Spes omnes et vota patris, sortisque favores
Conspicuae ingenii fructus, laudesque bonorum,
Nobile coniugium, soboles, generique paranda
Posteritas studiorum et nominis indyta fama,
Quidquid et humanis spes conspicit ardua votis,
Cunt capite in nihilum subito recidere sepulta
Omnia nilque viri praeter meminisse relictum est.
Haec mihi non dubiis tetulit mea fama susurris,
Nuncins haud titubans non tristis epistola venit.
Visa loquer. Sunt auriculis pol credula nostris
Lumina nostra magis. Vetus est urbs adsita Nicro,
Myrtiferis freundosa iugis et montibus altis
Tuta, Palatinus caput occupat arcis Apollo,
Vicinos Musae colles, loca amoena, frequentant:
Palladiis late urbs studiis cultuque Themistes
Clara nec Ausoniis reticenda nepotibus olim:
Hac, patriis cum patre redux re per bene gesta
E populis, tranure, domum et repedare parabat,
Fata vetant ite risque modum pausamque laborum
Dii statuunt: fluxae vocat irremeabilis horae
Terminus haud leni iuvenem Cyllenius ictu
Tangit abire monens. Devotus miles in armis
Ad ducis imperium pugnatque feritque, nec idem
Non mandante pedem movet a statione tribuno.
Sie se ad fate pius iuvenis componit in artus
Vix aether penetrat, fugit aeger anhelitus ore,
Vitaque sidereos [(transcriber); sic: sideros] volat aeternanda sub orbes.
Quis luctum illius noctis lamentaque fando


page 293

Ex primat orbati genitoris flebile passi
Cordolum penitus! melius non tangere, clamo
Musa nec indomitum tandem renovare dolorem.
Nec mora confestim motis petit improba pennis
Fama domum longe, miserae genitricis et aures
Percutit et germani, et pectora fida sororum,
Deliquii per acerba movens orbosque penates
Absentis domini luctu funestat et orbem.
Ah quas tum voces. quas audivere querelas
Dii Superi! Ah quisnam tam tristia funera casus
Fligitiunde manus fatis tam certa nocendi?
Myrtileam interea iuvenile cadaverin urbem
Perfertur de morte rigens, vacuumque decoris
Illius antiqui, quod tunc manus omnis amicum
Tristibus exequiis comites et honore supremo
Reddimus omniferae matri tumuloque recenti
Condimus et maesta supremum voce ciemus:
Quo fugisiheu quae te praesentis taedia vitae,
Quae nostri cepit satias? cur linquis amicos?
Siceine vel mores tibi vel tua tempora sordent?
Quicquid id est doleo. Ast ô dulcis amice valeto:
O dolor atque decus magnum mansure parenti,
Et decet et certe vivam tibi semper amicus.
Flet pater obductum luctu miserabilis aegro
Deiectus vultum; pariter flent ora propinquum.
Scilicet texternis etiam miserabile visu
Funus it, et merito. Pallentia qualis ad ora
Hyrtacides fuit Euryali, Cytherea dolendum
Qualis ad exanimi ploravit Adonidis ulcus:
Talis eram subit usque animo probitasque fidesque,
Et doctrina viri cultorum et amabile morum,
Et mihi idus amor satque explorata voluntas
Dulcis amicitiae pullata recursat imago.
Omen erat, credo: paucis cum mensibus ante
Ipse sepulchreti campos cupiebat et aedem


page 294, image: delc0294

Visere. tunc memini tumulos incisaque saxi
Cum studio lustrare virûm memorantia mortes.
O sortis mens coeca hominum fatique futuri!
Illa ipsa, iacet ecce miser tumulatus in aede
Neruius; illa ipsa, nostri monumenta doloris,
Aeternos genitor tumulos, nomenque genusque
Illius atque annos vitae, et cita fata loquentes
Magnifico posuit sumtursibi qualia mallet
Anato potuisse dari: stat scalptile marmor.
Crede mihi. nomenque virilaudesque per ora
Durabunt hominum iuxta errans saepe viator,
Hic mihi novus erat. dicet. multum ille fidelis
Egreglusque animi studisque et carmine felix.
Dignus et Aemonium Pyladem praecedere fama
Cecropiamque fidem nondum ceciddise putaram,
Et doleo. heu miseros: quam totus homuncio nil est!
O bone, securo tibi sit sine pondere tellus.
At nos interea per fata severa caremus
Nerulade; ille lacet longum sopor urget ahenus.
Iusta igitur causa est la chrymis (si funera fletu
Fas fieri ulla quidem) gravior iactura propinquis
Tam cari capitis. miseratio maior adultae
Aetatis miserum frustrataque vota parentum.
Si tamen aeterni dudum Meus conscia motus
Sic voluit, nec tanta lues sine numine Diuûm
Accidit, immotis Sors si stat ahenea fatis:
Fundere quid fletus tandem. et discindere vestes,
Quid lacerare comas. et pectora plangere palmis,
Et iuvat iniustos miseris pulsare querellis
Caelicolas te si crucias, non proficis hilum.
Hectora tot fratres tot ploravere sorores,
Et puer Astyanax genitor praeque omnibus unus,
Et longaeva parens: manet is tamen in cola Ditis,
Umbraque de Stygia renatavit nulla palude.
Memnona. Thaumantis flevit: Diana pudicum


page 295

Flevit et Hyppolitum: torserunt Therea cari
Funera Pirithoi, Pyladem ploravit Orestes.
Quos hominum populos, quot mortua corpora censes!
Quot nati cecidere Deum plane occidit omne
Iapeti genus, et numero maiore recumbit.
Nemo indefletus: ploravit tota vetustas
Defunctos lacrimis sat conductisque suisque,
Et fusis Samias oneravit fleribus urnas.
Sed Lethaea manu haud mortali abrumpere fas est
Vincula, qui semel heu subiit Minoia iura,
Non sublime genus, pietas facundia linguae.
Non hunc robur opum cumuli. non aurea virtus
Restituet, nedum hoc aliena ut lacrima possit.
Quare age, rem tali mecum ratione putato:
Filius ille tuus periit? nam lege sub ista
Natus erat genitum quoduis res certa moriri est:
Non natum res mira mori floret ille creatus
Ad mortem est Verum ante diem immauturs obivit?
Non fit id ante diem, quavis (mihi crede) quod hora
Temporis esse potest pure debemur Auerno,
Et mora si qua datur mera gratia. tu cape gratus,
Et bene dispensa. Sed filius ordine verso
Occidit ante patrem? nova non res ista: probatum
Sic superis: nullus naturae haud convenit ordo
Est etiam mentem tibi reddere quod queat aequam.
Occidit ille tuae quamquam optima portio vitae,
Non tamen orbus eris: bene liabet. manet alter ephebus
Macte pater tibi, Neruia caespes altera gentis
Theudosius. minor ille quidem natuque secundus,
Sed geminus plane ingenio et probitate priori,
Et de se vel tanta iubens sperare vel ultra.
Hoc saluo de sorte queri et culpare supernos
Desine: iamque animos et notum rebus in altis
Consilium deprome bonis hilarande futuris.
Eximius quando ille animi meritusque: dolorem


page 296, image: delc0296

Soluisti subit ille pios, carpitque quietem
Elysiam desiderio tibi postulat, at non
Esse cruci Longi telum insanabile luctus
Hostibus eveniat nostris, et flere perenne.
Tu quoque defuncti genitrix maestissima nati,
Hoc solamen habe: carum mage pignus ocellis
Si rapuit fortuna tibi. et decus omne peremit:
At dulces natas lectissima pignora, liquit
Haec cadem: voluit tecum hac decidere parte:
Non mala conditio est Levius patientia reddet,
Quod veriare nefas: mutabunt gaudia luctum,
Cum te natarum connubia clara beabunt.
Et domus optato strepet undique festa tumulta.
Debita iam fatis tua crede piacula soluit
Deinceps tuta domus cladis noxaeque futurae.
Et vos Nympharum decus, ô par nobile, vestri
In fratris quae fata pio certatis amore;
Phoebeae ut quondam fratrem Iovis ignibus ictum
Immenso heliades fletu luxere dolentes,
Udae oculos scissaeque comas et pectus honestum,
Donec in erectas abiere tona cius aluos
Vel quales te olim, crudeli tabe perustum,
Affusae tumulo flerunt Meleagre sorores
Tergite iam lacrimas, non est revo cabilîs illis,
Quaeso nec immeritos corrumpere pergite ocellos,
Sic faveant superi vobis, longumque superstes
Vivat uterque parens: sic nulla iniuria formae
Accidat et digni veniant pro fratre mariti.
Nostra Thalia cave nimii fastidia versus:
Pone (sat est) calamos, et in omine desine pulchro.

Super Onomastropha Ioannis Neruii.

NOn sine re suavi fori iucundissime Nerui,
Te diri haud vano nominis augurio.
Hoc virtutis enim spondebas indole rarae,
Et culti aureolis moribus ingenii,


page 297

Tu tamen et lucem dulcesque perosus amicos
Funestas patrium, flebilis umbra, larem.
Quo promissa cadunt, quo spes et vota tuorum,
Qui pro re suavi das grave cordolium.
Omnia non fallunt certe, si vita fefellit,
Ut plorent obitus lumina multa tuos.
Suavior illa beat caelo te vita relictis
Nobis suave manet vel meminisse tui.

Ad Christophorum Ehemium in nuptias Filia Victoriae, cum Andt. Webero.

DVm tu summe virum natis generisque beatus
Foedera iam quartae iungis genialia gnatae
Et taedas chalamique paras solemnia, quae mox
Omnis honos cuncti veniant celebrare propinqui:
Diffi cile est aliquid non ludere carminis atque
Gaudia granianti communia prodere versu.
Nec me Phoebus agit simplexque libido canendi
Addictum ut nosti, Themidi studiisque severis;
Sed ratio officii et meritorum causa tuorum,
Et commune solum et gentis confinia nostrae.
Antiquos mihi quando atavos micat inter Eheme
Stirpis honos generis magna ornamenta paterni.
Rara quidem laus et non infima gratia Divum,
Ingentia de stirpe genus clarisque bonisque
Ducere natales virtus quorum extitit olim.
Nec tantum referre putem quo fidere natum,
Quo genio exceptum quem mater memnonis afflet
Quasque datura faces licet illud ad omnia reffert:
Quam queis quisque satus, fortes iubet ipsa bonosque
Nam natura bonis progignier, acribus acres.
Cuncta suis hominum cum sint obnoxia fatis,
Unica nobilitas generique coinsita virtus
Extra fortunam est hanc non vis maior edaxve
Lima vetustatis minuit non livor iniquus
Deterit arrodens, non ulla iniuria turpat.


page 298, image: delc0298

Gloria sed maior nimioque potentior alta
Natales virtute suos decorare, sequendo
Rite pedas patrum. Tua laus cognate. perennis.
Non voluisse tuis. generis quos stemmate longo
Patricios deducis avos. concedere, verum hos
Ingenii superasse bonis et honoribus amplis.
Pube tua scripti circam penetralia Iuris
Acriter exacta. monimentis atque sophorum
Excussis penitus, Spartam quam nactus abunde
Ornasti. credo meminens. ut Mutius olim
Sulpitium tetigit: turpe indignumque vidcri
Patricio claroque viro qui nobile nomen
Ducat avis leges et civica iura suorum
Romulidum si non nitidum calleret ad unguem.
Cum tamen obscurum saepe ima plebe Quiritem
Iuridicum videat doctum defendere causas,
Doctum ceu nodos aenigmata soluere legum.
Euge cate dictum. encaustoque antoque notandum
Parietibus. generose, tuis. Quid diceret idem,
Si te gente ista genitum maioribus illis
Tantum in legitima praecellere nosceret arte,
Quantum vulgus iners sibi nobilitatis inani
Fronte placens studium omne ferox fastidit honestum
Quam penitus ius cognôris imisque medullis,
Arguit illud opus quo nihil subti ius. in quo
Ex Ratione sagax adytis sophiaeque remotis
Ipso a principio primoque ab originis ovo
Iustitiae iurisque doces cognoscere causas.
Unde quod in fandis tractatio plurima libris
Digerit. omne venit scatebra ceufontis aquae vis.
Iure igitur patriaeque decus generisque probaris
Esse tui similes si patria cuius haberet.
Publica res habitura foret pol rectius. haud cum
Ventre simultates discordia membra fonerent.
Et meritis fortuna aequa est, Honor ipse sequella


page 299

Virtutem velut umbra virum comitatur euntem.
Ecce sacerdotem Themidis de sede Cathedrae
Dogmata dictantem legesque et iura docentem
Magna Falatini te vendicat aula Terrarchae,
Consiliisque adhibet gravioribus, unde citatis
Pallitus ad varios pergis grassatus honores.
Consiliis calamoque bonus. teres ore diserto,
Iustitiae semper certus rigidusque satelles.
Ispe Casimirus fortissimus Hannibal aevi,
Qui ditionem armis tutatur. legibus ornat,
Militiaeque domique heros animosus et acer
Iamdudum rerum tibi credidit intima sacros
Cancellos ut agas. Varios tu digeris actus,
Ut monet officium desiderium ve petentis,
Qua ius fasque sinunt, aequi insinuator acutus,
Praeditus ingenio longoque exercitus usu.
Nunc in magnifico superillustrique senatu
Sisyphium saxum recidiva mole revoluens
Publica disponis solerte negotia cura,
Ut valeat partes provincia salua per omnes.
Neve quid adversi captar Respublica damni,
Relligio stabili seruetur ut inclita cultu,
Tramite iusticiae series decurrat aperto,
Principis in violata sient ut iura, tenacis
Portio decedat ne Fisci viribus ulla,
Denique Lex suprema Salus sit tota popelli.
Et satagentem huius non taedia muneris unquam
Lassant, non aetas suadet causaria finem.
In tumnlo, velut ille Solon nam si pedem haberes
Alterntrum nolles tamen otia ducere, sic et
Egregium pedestante Ducem laus digna moriri est.
Hoc quoque (praesentes nam sermo relabitur omnis
Ad thalamos probo, quod generos adsciscis iisdem
Insignes studiis, ad publica commoda natos.
Qualis qui patriae, civis bonus atque fidelis,


page 300, image: delc0300

Consi iis Zieglerus adest, et Fussius alter
Quem nunc multa nimis disiungunt milia nobis,
Et collega meus Schumanus, et ordine quartus
Qualis erit. cui iam cedit victoria coniux
Eximio iuneni. nostri qui in parte Senatus,
Inter Nicreidas facile pulcherrima Nymphas.
Laudentur proavis et pulchrae munere formae
Quae morum nituere bonis. Siqua est alia ulla,
Haec est quam vere decoret, dos magna, parentum
Virtus et propria. et famae cultura pudicae,
Eductumque probe ingenium, haud culpabile Momo.
Non illam choreaeque leves studiumque videri
Omnibus et iuvenum consortia lubrica habebant,
Et quidquid tenero vitium solet addere famae
Sed patriae sua cura domus, data pensa, penusque,
Penelopesque piae exercebant gnaviter artes.
Ergo pudica ut fert sententia dia Biantis,
Vere est. ut de qua meniti sama veretur.
Ahvaleat, quam nulla suae reverentia famae
Suspectis tandem detertet ab actibus. et quae
Rumores hominum nescit surdastra sinistros.
Quam semel iniectunt retinent multitia suasum
Tam sedet illa diu labecula lympha potens ut
Fontis Acidalii aut Tagus aurifer eluat aegre.
Ut talem quicumque vidensprudensque capessit,
Credatur tieri Thusca cum dote maritum
In mediaque larem sibi figere posse Suburra.
Ipsa sed a specie laudari sponsa meretur.
Nec netulans gestus et lubrica sorma videri,
Nec frons triste rigens illi est moresque Sabini:
Sed simplex hilarisque Fides et mixta pudori
Gratia. et in tenero sublaeta modestia vultu.
Ista satis satis ipse sitis servavit ocellis
Sponsus, et en est captus. habet: nec id abnuit ipse.
At tu, praesidium nostrum, laetare recenti


page 301

Foedere, tempus enim est, quo seria ponere rerum,
Atque sequestratis ridentia gaudia curis
Ducere, quo totos fas est comburere soles.
Gaude etiam egregio Victo ia macta marito.
Illa dies agitur curus cunctatio longa
Visa cibi cuius (quamquam inficiere) solebas
Tu digitis reputare moram, quid plura requiris?
Contigit ecce tibi votorum summa tuorum,
Cum lare certa domus, stratum geniale supellex,
Consuetudo viri et spes optatissima prolis.
Tuque adeo felix et strenue miles amoris
Sponse, Dioneae poscens tibi praemia palmae,
Victorova poscit Victoria parta triumphum.
Si tamen et bellum (quod tu servare memento)
Hac geritur, simul hac peritur victoria fini.
Ut pax discordes motus diuturna sequatur,
Et pacata Duci provincia pareat aequo;
Vos quoque pacificas, ô candida pectora, longum
Insimul exigite aetates in amore perenni.
Sic vestram turbent fribuscula nulla quietem,
Atque pios foveat Concordia longa pena tes.

Amicis suis anno 1590. 26. die Iulit, sibi natali.

SI quid amicitiae dandum (quisnam abnuet istud?)
En per amicitiam quod petiisse velim.
Quod rogo res facilis factu. praestanda vel ultro,
Sed quia res nobis grata, petenda venit.
Eago die medio, cum prima recesserit hora,
Nostri ad Stolonis deproperate domum.
Non ut magnarum tractemus seria rerum:
Ista dabunt alii satque superque dies:
Varum edulcemus vitam cantuque iocisque,
Et sine queis cantus friget, ut ipsa Venus.
Sex matutinis horas dare rebus agendis
Sufficit, officii quem decet esse modum.


page 302, image: delc0302

Prandiolum quidquid sequitur, comburere fas est:
Curando haec genio pars magis apta venit.
Phyllida tunc igitur modulandum et Thyrsidis ignes,
Quaeque mihi nimium sola Susanna placet.
Non ego Graecorum meditor vos tinguere pclis,
Nec cenae dubia vos saturare dape.
Sed qualem rabies astri sittentis amicos
Inter. et in parcis aedibus esse iubet.
Nec figam leges potandi, sive manendi:
Qui volet, erumpet poste patente foras:
Qui volet in multam geminabit pocula noctem;
Huic ego (ne dubitet) fidus Achates ero.
Eia age, vivamus, dum vivimus anque valemus:
Ne quidquam ex ista luce perve queat.
Forsan laeticiae quae iam mihicausa. rogatis:
Quid cantus sibi. quid prodiga cena velit?
Illa dies mihi quae Phoebei luminis usum
Pritua dedit, vitae dulcis origo meae.
Illa dies quae me iam nunc iuvenilibus annis
Eximet, etatio flexus et ipse meae.
Ergo sequens mores vestros sibi postulat aetas,
Cum non Praetori restituendus ero.
Ast hac luce merum Genio laetusque lubensque
Fundo meo, et curas longius ire volo.
Cetera mox coram. laeti cantabimus omnes:
Candidus eveniat hic mihi saepedies.

In obitum Illustriss. Ioh. Casimiri Palatini, etc. Consiltarii Palat.

QUantae animi vires et non superabile robur,
Heros magne tibi fuerint, testantur abunde
Militiae documenta tuae, tot gesta sub oris.
At vetus est verbum; Quâ quivis dote virorum
Polleat atque habitu mentis quo praestet, id ipsum
Endo magistratu, si usquam, clarere gerendo.
Hinc factum haud dubitem manifesto numine Diuûm,


page 303

Dum tibi despondent victuram in saecula famam.
Bellorum e mediis turbis te Fratre sepulto
In patriam ut revocent; qui splendida iura Nepotis
Agrumque et populos late tueare patentes,
Quid tu non Spartâ fecisti gnavus in illa?
Ut valeat partes provincia salua per omnes,
Ne res adversi capiat quid publica damni,
Relligio stabili seruetur ut optima cultu,
Tramite Iusticiae series decurrat aperto,
Pupilli invinlata silent ut iura, capacis
Portio ne fisci decedat viribus ulla,
Denique lex suprema Salus sit tota popelli,
Temporibusque tuis faucat fama aequa. Toractus,
Tot vigiles curas, exantlatosque labores
Credibile est animae sucum sensim imminuendo,
Praecipitis sati pennas celerasse volucres.
Sed bene habet, quod iusta tuo succrevit Ephebo
Pubertas rerumque capax: et debita soli est
Haec merito Tutela tuo. defunctus es unâ
Vitaque et tanti curis iam rite peractis
Muneris. Hoc satius quam si (quod non tamen unquam
Abnuirurus eras) saevi inter proelia Martis
Multa strage tumens, et ab hostibus usque necandis
Tandem animam gravibus fudisses lassus in armis:
Hoc satius quanto civi servasse salutem
Est melius uni. quam mille atque amplius hostes
Atroci prostrasse manu. Macte inclite Princeps!
Corpus Terra parens gremio susceptatamico;
Nemen honorque tuus, Virtutis fama superstes,
Dum genus humanum, terras habitabit et ipsa.
Spiritus astra tenet, quâ praemia certa piorum.
Heic manus ob Christi cultum damna ultima passi,
Quique magistratûs sancti, dum vita manebat;
Quique pii vates et posteritatis amantes,
Utibiles et qui vitam instruxere per artes,


page 304, image: delc0304

Perbene quique alios sibi devinxere merendo.
Omnibus aeternae carpuntur gaudia vitae,

De eodem.

CRedita sarcophago cernes frigentia membra,
Somno sepulta ferreo,
Ora quidem vultusque sacros agnosco, loquentem
Tantum requito spiritum.
Tum mecum tacitus; Num devixisse putandum est
Tam forte pectus Principis?
Non puto. theca modo est hoc quod lacrimantur obisse
Hospes comesque Principis.
Meus generosa Ducis mortem contemserat olim,
Perennitatis conscia.
Vos pollinctores iam balsama tollite, et ista
Funestiora munera.
Vivat adhuc meritis, spiratque per ora virorum,
Animamque factis prorogat.
O quantum est Virtus. quae laudis munera vivis,
Vitamque donat mortuis!

Emblema Iohannis Casimirs Palat. Constanter et Sincere.

QUid quid agis. Constanter agas. et coepta perurge:
Mens tua Sincere sentiat ora sonent.
Indicus hoc adamas solidissima gemma, caminos
Incudumque minas sper nere docta notat.
Hanc puro inclusam complectitur annulus auro,
Cui siguum accedit constipulata manus.
Constantis fidei et sinceri pectoris istaec
Signa, Palatini nobile lemma Ducis.
Palladiae frondes oleae laurique virentis,
Tam promptum ad pacem quam fera bella, docent.
Quinctus ut ille olim ablus, cum tessera duplex
Froposita et belli et pacis; utramque tulit.


page 305

Leo Palatinus.

IVstum anima Leo, rex animantum maximus idem,
Signa dat umboni, Dux generose, tuo:
Regibus apta sato tritavis, nec principis aequi
Vindicis et legum laudibus apta minus.

In Nuptias Iani Gruteri, et Ianae Smetiae. Carmen Fiscennium.

EQuis Apollinei genialia foedera vatis,
Virgine cum lepida et nulli ulla dote secunda,
Auspiciis modo pacta bonis, iam carmine digno
Expediet, doctosque sales miscebit honestis
Nequitiis? nec enim nostrum; quem iniuria fati
Ad gravius damnavit opus, versareque rubras
Maiorum leges Masurique arcana coegit.
Tesolum, sacra cui curae haec, te nate Camena
Hoc Hymenaee decet. pariles tuiungis amantes,
Alternasque faces in mutua corda retorques,
Atque tuo primae libantur numine noctes:
Tu citharae fidiumque potens, doctaeque parentis
Aemulus assiduâ meditaris carmina curâ.
Iure facis. tua sacra, tuae sacra mystica matris
Hic manibus coluit puris:quantumque puellam
Coepit amare modo, tantum resonantia pridem
Plectra lyramque agilem et vestras exercuit artes
Impiger. Hinc gratus iuveni post mille labores,
Ambiguasque vices fortunae atque aspera fata,
Praetuia de cernis meritae pietatis abunda,
Ingenuumque beas solidâ dulcedine pectus.
Ecce puellari valedicens virgo chorae
Iani in iura venit, fido et concedit amanti
Propria; praedocti carissima nata parentis,
Inter Nicreides facile ornatissima nymphas;
Munera seu mentis spectes, seu gentis honorem.
Ingeniumue sagax, cultorum et amabile morum;
Sive oris formaeque decus, vilescere cogit


page 306, image: delc0306

Quidquid conspicuum et pulchrum tota urbe videtur.
Tale micat: non labra rosae, violaeve capillos
Aequarint. nec colla nives, aut sidera ocellos.
Ipse adeo, cognovit ubi saltem indice Famâ
Virginis eximias dores, ignarus et absens
Tactus amore fuit: nec taedia Saxonis orae
Tam puto quam taciti ardores et pronuba fata
Ad nostram pepulere Nicrum. Vix appulit hospes,
Factus amicus erat tibi Smeti: vix tibi amicus,
Ortus amator adest natae: vix vidit, amatae
Mox agit ille procum: procus ambit et omnia tentat,
Sponsus ut esse queat; promittere mutua gestit.
Vix data spes certa est. sponsalia more recepto
Apparat. ô penitis quae sensit gaudia fibris?
Cum dextram iungens dextrae, Gaiamque salutans
Ipse fidem daret, ipsam Eoae pignore gemmae
Devinctam capiens dcerperet oscula prima:
Autataque tibi paterâ praegrande propinans
Voce nouâ socerumque patremque vocarer, et illam
Tangeret: ô quanto sallerunt pectora motu!
Iam tanti compos voti praedaque potitus,
Omnia grata prius nunc sordida respuit; ipsa
Metra libros veterum, atque ipses fastidit amicos:
Atque lares notos, Senecae praedivitis hortos
Deserit, et campos vitides et Musica tempe
Negligit aspernans: unum terit atque frequentat
Officiosus herae limen; quo saepe per horas,
Saepe dies totos; ceu neruo et compede vinctus,
Desidet; atque latus dominae rerum immemor omnium,
Ut lotum gustasse pures, uxorius haeret.
Id quoque mox nihil est, iuxtâ assedisse manumque
Pressisse, et tacitos sermones caedere in aurem:
Protinus in thalamis mens est, Hymenisque paratu
Impatiens fert damna morae precibusque fatigat
Mautrare sacros ritus. differre rogatus,


page 307

Emanet, et tumidas affectat callidus iras:
Iras queis veluti suffusa Pallade flammae,
Sic in termissi magis accenduntur amores.
Quid nunc cum taedae lucent claro igne iugales
Splendida pompa sonat nec tibia cessat Iopae
Fercula crebra volant mensis cyathi capaces.
Et domus insano strepit undique festa tumultu.
Cernin' deliciis ut plane alienus in ipsis
Spernit homo mensas. nec pocula Caecuba curat,
Harmoniaeque sonis surdus non tangitur ullis?
Quin praesens mediis nec adesse videtur amicis.
Intima cordis apud diversa parte sedentem
Dudum errant dominam. vaga lumina torquet eodem
Spesque avidas fovet. et noctem meditatur opacam;
Demirans lucisque moras et Apollinis alti
Tam testudineo gressu tardare iugales,
Aurigam implorat tacite sibi numen amicum,
Illa autem quamvis non lenius icta sagittis
Et valide redamans; tamen (ut cum debet avarus
Vel pure cedatue dies, veniatue, gravatim
Impetrat a sese ut peritura sibi eroget aera)
Vana timens carique cavens bona damna pudoris,
Optet languentes semel interiungere Solem
Cornipedes et non nisi crastina cornua Lunae
Esse polo. hoc uno variat concordia voto.
Aequior at iuveni (credo non immemor ipse
Nuper amasse et non desperans rursus amare)
Accelerare gradum pigrantes in crepat acer
Phoebus equos. stimulisque aegros mordacibus urget.
Biga volat, fallitque oculos fuga coeca rotarum;
Terga fluunt sudore gravi membra omnia fumant:
Quo magis at cursuque calent et sideris aestu,
Hoc magis occiduo properant se tinguere Ponto.
Atque eccum clauso se condit Vesper Olympo,
Dilectosque sibi Venus aurea conspicit ignes.


page 308, image: delc0308

Quid parcis leviter pugnantem et multa precantem,
Nectentemque moras, et quâ data porta ruentem
Comminus aggredier? quamvis iam aversa tuetur,
Atque parat vires, intentatque unguibus iram.
Sed quis odorarum potietur flore rosarum;
Carpere de spinis mediis veprium inter acuta
Si dubitet digitis pungi metuentibus? aut quis
Hybleosque favos et cerea texta sonoris
Eripiens turmis sucos spoliabit opimos;
Si fronti caveat minimos formidet et ictus?
Armat spina rosas et apes sua mella tuentur:
Hinc animis opus audentes iuvat ipsa Dione.
Ante tamen quam vim quam seria proelia tentes,
Flexanimas adhibere preces et mellea verba,
Ssermonesque catos et non sine pondere dicta
(Vamque pores vates pariter legumque peritus)
Suasero conari et prius omnia quam solidâ vi.
Tuque adso obniti placido, pulcherrima, vati
Desine nec blande tentantem dura repelle.
Non absorda petit constant sacra talia. quid quod
Quae refugit Venus, haec maiori accenditur igne:
Quaeque feret flenti, nimio quid dulcius illa
Oscula ei sapient. maior fit causa triumphi
Conserta vicisse manu, ac quod deditur ultro.
At vos interes, dum coecum murmur et intus
Basia mille sonant. nec divulganda geruntur;
Inflare auletas plenis vocalia buccis
Aera velim fidibusque lyrae non parcere tentis;
Petuigilesque. modos geminare ad mane fururum,
Saucia turba mero nos succentemus amici:
Eia agite, ô tenerum par ludite, ludite gratis
Lusibus, et validum simul exercere iuventam,
Dum datur, et dignos generi properate nepotes,
Qui lege, atque arma colant, et carmina condant.
Proferat ingenii scitissima pignora lanus.


page 309

Tuque Iohanna tori; sobole et certate serenda.
Sic vestros minuant friguscula nulla calores,
Et dulces foveat concordia dia penates.

Ad Melissum.

NArro Melisse tibi. ad nostrum bis viso Gruterum
Nil ago: nam famulus pernegat esse domi.
Viso tamen pultoque fores, male credulus insto;
Ecce Grutere tuus ille ego. nullus adest
Nullus adest nec cura domum subit ulla reverti,
Tangere nec toto limina nota die.
Ipse licet venias comitatus Phoebe Camenis,
Copia nunc lani nulla futura tibi est.
Ipse ad eum venias Bona si Fortuna, Salusque,
Exspectesque aliquo tempore nullus erit.
Quid tamen est, quod iam, totos qui insumere soles
Sueverat in studiis, otia tanta colit?
Audio quae res sit. Sperata et pacta puella
Detinet, et grata nectit eum pedicâ.
Illi semper adest devotus, et imminet uni,
Nec latum â domina tenrat abire pedem.
Sed qua non totâ formosior altera in urbe,
Nec magis ingenuis moribus et lepidis.
Accipio causam. iusta est: ignosco Grutere.
Est tanti proprio posse carere lare.
Tanti est dilectis modo mittere nuntium amicis.
Et commilitiae spernere iura sacrae
Tanti equidem fuerit vadimonia pacta fidemque
Fallere, et in dubia linquere sorte reum.
At vos ô superi, optatos properate hymenaeos,
Tuque para taedas. ô domiduca Venus.
Ut factus compos voti et satur ille, puellam
Adque domum docat, atque domum redeat.

Ad Gruterum.

AMove cuncta, inquit, coeptosque relinque labores;
Quid tibi cum Senecâ, belle Grutere, Venus?


page 310, image: delc0310

Excutiensque manu scriptos cusosque libellos,
Pro Seneca, inquit. erit pulchra iuvenca tibi,

De Gruteri Harmosyne.

ARdores primos qui rere hos esse Gruteri,
Falleris. is nunc ad vota secunda volat.
Harmosynen prius ille nimis quam perdite amavit:
Perdite amata unquam si qua puella fuit.
Hanc potuit cultis consecravisse libellis,
Lesbia queis olim et nota Corinna fuit.
At nunc (quod celebris monet ille magister amorum)
Successore novo pellitur omnis amor.
Smetia sola placet. veteres migrate puellae:
Harmosyneque abeat, quo sonus harmoniae.

Ad Conradum Rittershusium Sponsum.

SCilicet hoc est, quod (memini) mihi nuper amico,
Pocla inter poteras dissimulare novo.
Grata licet ferres ioca tu facile atque cavillos
Dudum et te faceret garrula fama reum.
Nunc cum publicitus genialia sacra geruntur,
Et plena clarum lampade lucet amor.
Fama licet cesset. consumpta et fabula vulgi
Concticeat; nunquid dissimulare cupis?

Ad eundem.

SAt lychnis studiisque datum, Conrade. severis;
Noctibus et tetricos continuasse dies.
Constant in Latiam tua iam benefacta Mineruam;
Vidimus Ingenii pignora culta tui.
Illa habeant, meruêre a te quae Magnus et ingens
Syminachus, Ausoniae lumina bina togae:
Quique greges Theridis cecinit praedasque Dianae;
Quaeve solo usuunt corpora. quaeve salo.
Et quod praeterea affectum. tantumque colendum
Posteriore manu, cista coercet opus.
More alio utendum est deinceps, Dominaeque vacandum:
Nec iam sponte tua vivere, ut ante, potes.


page 311

Non citus ad galli cantum, fabrive sonantis
Aemulus ambiguo surgere mane velis:
Nec totos sine fine libris impendere soles
Integrum, et occlusis abdere te latebris:
Praecipue at serae meditari noctis in horas,
Pallada quaeque oleant scribere velle, nefas.
Denique non tibi iam et Musis pote vivere tantum
Quid tibi, quid potius nunc sit utroque, vides.

In nuptias easdem.

PRaedocto iuveni lectissima Virgo locatur.
Ecquid in humanis pulchrius esse potest?
Omnia fatidicus, si qua, optima promat aruspex,
Inque bonum arguras explicet arte notas.
Augur et alituum caelo agmina laeva sereno
Seruet, et auctore fulgura missa love.
Pergat in aeriis, quae felix, praevia templis
Praepes, et optarum concinat oscen epos.
Accipiter thalami fortunam, feta palumbes
Pignora, concordem turturis ora torum.
Longaevosque dies cornicula laeva per auras,
Et philomela illis prospera summa ferat.

Ad Scip. Gentilem IC. de nuptiis Conradi Ritterschusii.

NVper erat, nostri taedas cum ardere Gruteri
Vidimus igne novo.
En sequitur pede mox hunc Rittershusius acri,
Gaudia pacta petens.
Exemplum cape sis, Scipi. Tua vota parantis
Sic Venus ipsa iuvet.
For erit, ut comitem iungam ipse, faventibus astris;
Et Remus ille meus.
Non volet exemplis tot cedere, credo, Melissus,
Grandior ille licet.
Sic decet unanimes. sic convenit hercle sodales
Vivere sorte pari.


page 312, image: delc0312

Censorabi: nostrum tibi nemo uxoria pendet.
Spes sua quemque tenet.

In nuptias Illustriss. Electoris Palatini Friderici IV. cum Loisa Iuliana, Principis Auriaci filia.

I.

CVrribus et turmis equitum cum instructus abires,
Et praeco aeripidem clangeret ante tuum;
Sperabam patriae prolatis finibus, Heros,
Posse triumphali re repedare gradu.
Tu tamen ecce redis iam libertate relicta;
Et dominam, quantum est cernere, captus habes.
Quid dixi? a nobis Hera vel Domina audiat illa:
Est thalami consors imperiique tibi.

II.

PRinceps vetustae Arausionis inclita,
Regum trineptis alta, Anaxonium genus.
Adesne tandem principis Pallantii
Novella nupta, dulcis Uxor et comes
Adesne, teque vias et aequora
Hand absque cura ductitatam Mercurii,
Nobis valentem hilaremque te exspectantibus,
Maiorem et ipsa fama et omnium fide
Domiduca curru suno sistit aureo?
Salue o martita digna tanto Principe,
Praesesque tantis digna principatibus.
Ultro en tibi devota numini tuo
Provincia et se dedit alta Regia,
Rhenus bicornis ecce fratre cum Nicro,
Et Myrtileti utrinque amoena culmina,
Nemusque Boium, et Genius amborum locum
Heram salutant et patronam amabilem:
Orantque totum sibi praeesse saeculum
Dignere, nec nisi ex toro natis tuo
Deinceps regenda posteris se tradere.


page 313

III.

Quis satis expediat tanta illius acta diei.
Qua Friderice redis, quaque Loisa venis?
Publica gratantes testantur gaudia plausus,
Queis pia plebs Dominos rite salutat ovans.
Ludicra per campos belli discurrit imago,
Et trucia innocuis ictibus arma movet.
Armatas acies comitatus transit equestris,
Seque per hastatos pompa curulis agit.
Sulphureum interea, vapidi ceu Veiovis iras,
Immanes crepitus fulmen ab arce tonat.
Haec tamen, haec nil sunt; taciti suspiria voti
Proque tua fusas corde salute preces
Si magis inspicias. Oculos tantum illa videntum,
Haec penetrare valent astrica templa Dei.

IV.

Auctior aureolo curru sponsaque superbus
Moenia Myrtilidos cum populosa subis;
Iuppiteren subitas non parce depluit undas,
Nimbrorumque sonans vis inopina ruit.
Luxuriant tali silvaeque et prata madore,
Fertilis et pluvio rore superbit humus.
Te quoque, non dubito, dia virtute beabit
Innumera coniux optima progenie:
Atque Palatino generi in crementa ministrans.
Sim meriae columen reddet opemque domo.
O imbres opportunos minimeque molestos,
Qui spondent populis imperioque Duces!

V.

LUX IVnI bIs seXta venIt venIt InCLIta ConIUX,
CertVs honos nIVeI, DUX FrIDerICe, torI.
Euge verustatis iam regula vana facessat,
Haec nisi post Idus hoc saera mense vetans.
Cui tam felices datur illucescere taedas,
Si sit et atra dies, candida continuo est.


page 314, image: delc0314

VI.

Laeta dies. rediens qua felicissime Princeps
Adducis dominam civibus ipse tuis;
Dispeream nisi momento mihi gratior omni est
Natali proprio ni mihi cara magis:
Si bene perpendo, quam provida cura Tonantis
Tantum exoptato miserit ecce bonum.
Publica sum populis tua gaudia. vindicat inde
Patria partem, aliam Concio sancta sibi.
Cuius iam membrum quem non iuvet esse? quis autem
Publica praepropriis non mage amare velit?

VII.

Proximus ille virum, Princeps. te reddidit annus,
Iuraque iam officii non dubitanda tui.
Aunus at hic (et vix scio num non gratior illo)
Virginis heroae iura marita dedit.
Sic bini certant donis ingentibus anni.
Qui sequitur, fa ciet te Friderice patrem:
Et facient reliqui numerosa prole parentem.
Nec tamen hoc votis sufficit omne meis.
Optamus validas vires, tardamque senectam,
Tem poraque imperii tam diutura tui:
Ut natas videas matres. natosque parentes.
Utque pater patriae, sis ira prolis avus.

VIII.

Prima Palatinae Fridericus gloria gentis,
Consortem thalami ducit Anaxoniam.
Augustos tulerat genus (et quis nescit?) utrumque.
Quis scit, coniunctum quid modo ferre queat?

IX.

Prisca vetustorum valeat iam fabula vatum
Caelibe de Phoebo, virginibusque novem,
Ecce Palarinus matronam ducit Apollo:
Nubit ei Uranie, ô nobile coniugium!


page 315

X.

Teutoniae fratres, genus insuperabile, Belgas
Pressit ut ob veram vis inimica fidem;
Iuvit avus, patruique pro viribus ambo.
Suppetias prompti vindice ferre manu.
Arma (asimiri sat nota nec excidit ulli
Christophore occasus Dux generose tuus.
Pro quibus officiis tibi nunc Friderice nepoti
Belgica quod referat grandius, ecquid habet?
Belgica regalem mittit tibi grata puellam,
Auspiciis sceptri congrua dona tui.
Est magnum (fateor) vitam defendere amicis,
Nec propriae interea parcere. tanta fides.
Summa tamen merces pretiumque quod accipis ingens
En tibi quod vitam dixeris hercle tuam.

XI.

Tempore quo teneram duxti Friderice maritam,
Praestitit exempli rem Schola vestra boni.
Doctores quia bis partu uno enixa novenos:
Qui sacra, qui medicam, iustitiamque colant.
Res equidem gaudet proventu publica tante:
Omen at his factis maius inesse putem.
Tam fecunda tori sit consors: quotque peritos
Iam schola, tot talamus det tibi habere Duces,

XII. Symbolum. Rege me Domine secundum verbum tuum. Regier mich Herr nach deinem Wort.

Euge pio dignum, dignum te principe votum,
Ut regat arbitrio te Deus ipse suo.
Qui populos patrio constanter iure gubernet,
Nutibus aetheriis ipse regendus erit.
Tu Friderice ille es, caeli iustissima cura;
Tu quem praecipuo Iova favore beat.
Sollicite teneris dudum is te eduxit ab annis,
Et virtute genus vel superare dedit,


page 316, image: delc0316

Ille dedit fortesque, tui et (quod maius) amantes
Subiectos, patulae cum ditionis agro.
Quodque rei caput est. verae pietatis alumnum
Et defensorem te fidei esse iubet.
Et tibi iam talem tribuit, ter macte, maritam,
Quam tibi cunctorum gratuler ore pium.
Vere felices specimen sic principis in te
Suspicit haec aetas, suspicietque sequens.
Qui possis aliter? tu quem divina voluntas
Ad nutusque suos et tua vota regit.

In obitum Christophori Ehemii Patricii Augustani, etc. LESSUS.

ANne ego te venerande senex, quocumque licebit,
Amissum licet et non munera nostra videntem,
Carmine non celebrem; dudum mihi rite colendum
Quem sumsi? laudesque tuas post fata silebo?
Quem (res rara quidem) sed quem, dum vita manebat,
Intactum invidiae genuinus, honore bonorum
Aeger et egregiis successibus, usque reliquit
At faciam, neque si cessem, permittat idipsum
Officii ratio et meritorum caussa tuorum,
Et commune solum et gentis confinia nostrae.
Omnia quae quamvis dubitantem, et inepta popelli
Saepius expertum suffragia, adhucque timentem,
Sic me, sic valide moverunt, dummodo ne sim
Impius, ut patiar facile inconsultus haberi.
Rara quidem laus et non infima gratia Divum,
Ingenua de stirpe genus, clarisque bonisque
Ducere natales, virtus quos extulit olim.
Nec tantum referre putem, quo sidere natum,
Quo genio exceptum quem mater Memnonis afflet,
Quasque faces dederit; licet illud ad omnia reffert:
Quam queis quisque satus: placidos velit ipsa piosque
Cum natura bonis progignier, acribus acres.
Cuncta suis hominum cum sint obnoxia fatis;


page 317

Unica nobilitas, cui par comes aurea virtus,
Extra fortunam est; quam non vis maior edaxue
Lima vetustatis minuat, non livor iniquus
Deterat arrodens, non ulla iniuria turpet.
Gloria sed maior nimioque potentior, ipsos
Natales virtute magis decorare, prementem
Calce pedas patrum. tua laus, cognate, perennis;
Non voluisse tuis. generis quos ordine longo
Patricios deducis avos concedere; verum hos
Ingenii superasse bonis et honoribus amplis.
Pube tua scripti circa penetralia luris
Acriter exacta nec segnius alta sophorum
Dogmata rimatus, Spattam quam nactus abunde
Ornasti, credo meminens, ut Mutius olim
Sulpitium tetigit. turpe indignumque videri
Patricia de gente viro, qui nobile nomen
Ducatavis, leges et civica iura suorum
Romalidum si non nitidum callere ad unguem:
Cum tamen obscurum saepe ima plebe Quiritem
Sat celebrem videat caussis ex tempore agendis,
Soluendis legum et nodis dubiisque cavillis,
Euge cate dictum gemmis auroque notandum
Atria per cerasque palam! quid diceret idem;
Si te gente ista genitum, maioribus illis,
Tantum in legitima florentem cerneret arte;
Quantum vulgus iners, sibi nobilitatis inani
Fronte placens studium omne ferox fastidit honestum.
Hanc tu quam bene pernoris penitisque medullis,
Arguit illud opus, quo non subtilius; in quo
Ex ratione sagax et dia Palladis arte,
Ipso a principio primoque ab originis ovo
Iustitiae lurisque doces cognoscere caussas:
Unde quod infandis tractatio plurima libris
Digerit omne venit, scatebra ceu fontis aquae vis.
Iure igitur patriaeque decus generisque putatus


page 318, image: delc0318

Esse tui: similes illa Urbs si cuius haberet.
Publica res habitura fortet (puto) rectius, haud cum
Ventre simultates discordia membra foverent
Et meritis fortuna aeque est. Honor ipse sequela
Virtutem velut umbra virum comitatur euntem.
Ecce sa cerdotem Themidis de sede cathedrae
Perplexos apices tractantem atdua legum,
Summa Palatini sibi vindi cat aula Tetrarchae,
Et curis adhibet gravioribus. unde citatis
Passibus ad varios pergis grassatus honores:
Consiliis calamoque bonus, teres ore diserto,
Iustitiae semper certus rigidusque satelles.
Ipse olim columen pietatis, Priuncipis ille
Cordati verum exemplum Friedericus et aequi;
Ipse Casimirus Friderici sancta propago,
Qui ditionem arm s tutatur, legibus ornat,
Militiaeque domique heros animosus et acer;
Iamdudum rerum tibi crediditintima sacros
Cancellos ut agas. varios tu digeris actus,
Ut monet officium, desideriumue petentis;
Intentoque animo in partes bene prospicis omnes.
Dummodo supplicibus concedis et annuis aequa,
Et miseris laesisque faves, pravosque coherces;
Atque suum tribuisse iubes quemcumque cique.
Aut suum tribuisse iubes quemcumque cuique.
Iura tueris Heri; quid opus factu, atque cavendum,
Lynceus obsernans monitas et suggeris ultro.
Quodque rei caput est, agis acri ante omnia cura,
Utpia Relligio, quae Codice consona sacro.
Commentisque hominumque aevi exturgata prioris
Faecibus imm dieis, sincera et limprda ab ipso
Fonte fivens, totos late ducater in agros,
(Magnum opus) et seros ut ad intemerata nepotes
Usque propagetur totisque hanc viribus altos
Propugnare doces Heroas, et ante salutem


page 319

Ponere mundanis, fideique im pendere vitam.
Hinc sub Principibus nostris Ecclesia visa
Halcyonis gaudere sinu quin aspera fata
Exulis in numeri miserata arisque focisque
Obvia susceptat propriis. quantumque Tyranni
Sedibus innocuos patriis turbare, bonisque
Exuere et varris multare ac perdere poenis,
Tantum iterum nostri pagosque atque oppida certant
Hospitibus coinplere novis et commoda vitae
Suppeditare et qua pote paite iuvare laborant:
Suppetiasque ultro miseris extremaque passis
Instructa praestare manu et pro numine divo
Devotum caput egregio obie ctare periclo
Non dubitant Tu consiliis in talia facta
Intrepidos animare Duces non desinis, et res
Praeclaras multaque manu et sudore gerendas
Persuades operum tu primus et unicus auctor,
Quaeque Casimiri magna atque annalibus apra
Niobilis et nullo virtus delebilis aevo
Gessit, et exhibuit spatioso hoc orbe theatri;
Consilio sunt gesta tuo tu Nestor Achillem
Dirigis; argutusgenerosum pectus ocellus,
Magnanimumque Ducem moderatur lingua senilis.
Singula quid referam, quae tanro in munere dudum
Praeditus ingenio longoque exercitus usu,
Atque domi et legate foris ingentia rerum
Conficis? et quae tu endo foro sanctoque senatu.
Sisyphium saxum recidiva mole per omnes,
Publica disponis solerte negotia cura
Ut valeat partes provincia salua per omnes,
Neve inopinial quid capiat res publica damni,
Tramite lustitiae series decurrat aperto.
Principis ut maneant iura inviolata, gerendarum
Ut vigeant pervi, fiscalia munera, rerum,
Denique lex suprema salus siet una popelli.


page 320, image: delc0320

Et saragentem huius non taedia muneris unquam
Lassant, non aetas suadet esusaria tandem
Privatum soeisse larem et captare quietem.
In tumalo velut ille Solon, puto si pedem haberes
Alterutrum renuas tamen otia ducere: sic et
Stante ducem pede legitimum laus digna moriri est.
Haudque libens desistis adhu sed plura volentem
Corporis exhausta vires et tenuia membra
Et genu utrumque labans et praecipitata senectus
(Hoc vigiles curae datis antilatique labores)
At stnives capitis tardant; quoque ante valebas
Ingenii dudum robur capitale requiris.
Sit faris aetatem tomm et totiugiter annos
Commum terbuifle bono, liceatque mereri
Erneriti nomen tandem cum desicit ipse
Seiritus atque aliis tunc lamt acatra dere demum.
Sedneque dilectum potes ipse Heron fid lis
Deserursle Comes Casimitum: et evius honestum
Ad latus adsiduus suasor vinentis agebas,
Sabsequetis pede digreili verstigia promto.
Atque ultra vixisse piget: maia tewpora sordent
Annorum saturo et prolis nectonoris egeno,
Ocvus et Domini manes invisete votum est.
Ante tamen quam telluris cava trcta relinquas,
Hisce ocuiis vidisse iuvat quem optare solebas,
Lcce Ludoviciden flerenticetate decoris
Frena capessentem Manibus ditionisaurtae,
Et populos gentemque amplan in sua iura vocanten
Macte avimi Dux care Deo patriaeque tuendae
Nate bone; te fata uchant ad culmina rerum,
Deque annis nostris cumalent tibilarg iterannos,
Qui favor in vivum saveris fuit coniiat et idem
In moriente viro. non fractus et ager in annos
Carmfices morbes fensit gravioraque morbis
Tormina curarum, et mala deplorata revoluit.


page 321

Non nisi fatorum legi concessit ahenae.
O genus optandum sethi sin coningis inter
Naterumquee manus sine sensufatara malorum
Claudere, nec dirom cruciatum et mortis acerba
Gustate er placido valide indormiscere somno.
Somno quem neque Regnerum crepurquesragores,
Et gemitus ô terra tui coeeique boatus,
Signa mala et certum rebus pereuntibus omen:
Nec procumbentis mundisuprema ruina,
Et cre pitantid in orbe poloque incen dia rumpent.
Donec ad extreraum prae conia buccina clangens
Iudieis aeterni, teilure reposta piorum
Corpora perpetuam revocabit agentia vitam.
Interea venerande senex superisque potite
Sedibus, et quasi tot natis generisque superstes.
Gloria virtutis: meritorum fama tuorum
Stabit, et ipse diu saltem durabit ut orbis

In nuptias filiae Iusti Reuberi.

EXestum curis fibras et longa gementem
Ob tristes carae Tutturis exequias,
Sumere plectra it erum et gnatae claros hymenaeos
Fausti luste iubes eminis in einese.
Vellem ut vis, meririsque daram noteque faucri
Hoc, virmagne: aliquid si mea Musa potest:
Sed dolor immensus dolor implacabilis omne
Ingenium et tetum me mihi sutripuit
Atque meo regnat tantum aterpectore luctus,
Maeror et in domitus dividiae que graves
Tempore quid possem hoc diguum voceri Generive
Virtute, aut Sponsae dotibus eximlis?
Unum optabo modo et me functum hocce putabo:
Quo pote nccmaius persuperos tribui
Det Deus auspiciis quamvis nos iunxeritaequis,
Haicce pari melius vivere sorte mea.
Sorte mea, quinil gravius nec acerbius usquam est,


page 322, image: delc0322

Quam bene concordes tam cito dividier.
Et tamen haec Fati lex estnec mancupio ulli
Vita darur sociae non mage quam propria.
Credere quod fas est. et praemeditarier ipsum,
Primusum ubi flammas pectore concipimus,
Tarda sed illa dies veniat, satiemque sequatur;
Coniugii blandi si esse potest saties.

In immortale opus inscriptionum antiquitatis Iani Gruteri.

QUidquid in orbe vago locat ambitiosa vetustas,
Marmore victurum nomen et aere parans;
Infieit omne malo dente invidiosa vetustas,
Tempus et humanis fortius ingeniis.
Diruta restituit mundo im proba cura Grutert.
Tecta aperit resicit fracta, soluta ligat.
Aere, quadris statui tabularum montibus, orbis
Congetie aeternum surgere cernis opus,
Quale prius potuit eu condere nulla vetustas,
Nulla ibidem deinceps soluere saecla queant.

In Erasmi Posthii natalem ad patrem eiusdem.

RIte facis Posthi, Phoebi Aonidumque sacerdos,
Qui sacram hanc Genio ducis agisque diem,
Qua vitalis ovat natus licet unica proles,
Pro multis unus qui tamen esse queat:
Dona probi ingenii si spectem atque in dolis aptae,
Et quas de studiis spes facit ante diem.
Vive diu felix natortibi rursue Erasine,
Dii dene lengaevo posse parente frui.
Tuque sequens moniti sie extemplique paterni,
Inge unque sagax utere dote ivi.
Sic meritis studtis vulspes superare peternas,
Posthius alter eris, alter Erasmus eris,


page 323