March 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

BERNARDI PRAETORII HESSI

Ecloga funebris in obitum D. Wilhelmi, Hessiae Landgravii [(transcriber); sic: Landgaavii] , etc. c. 8. Kald. Septemb. Anno 1592. pre in Christo Cassellis defuncti.

ALma per Erigonae proles Hyperionis astrum
Ignivomos agitans rapido temone iugales;
Iam prope contigerat caelestis signa staterae,
Aequidium factura brevi: iamque humida caeli
D sierst factes; nimiis, quibus ante sremebat
Desuper, eluviis pluviis fluviisque fuga is:
Iamque calor medio geniali, ab aethere sparsus,
Mulcebat radiis pecudes, pecudumque magistros,
Paulatimque umbras suadebat adire propinquas:
Tam duo pastores, Fuldae qua spumiger amnis
Catta per ambiguis sinuat se flexibus arua,
Convenere simul Faunus cui cura bidentes
Lanigerae, custosque boum Silvanus, uterque
Hassus et Hassiaci pecuarius occola Fuldae.
Quos inter, saruras dum recreat umbra muencas,
Balantumque pecus pallentes ruminat herbas;
Hic crior. incumbens baculo de more colurno,
Aggreditur Faunum, placideque ita farier infit.
S. Faune, bonis avibus quoniam convenimus ambo,
Hoc adeo laeto lucoque, locoque poloque,
Largistuos quo non ita pridem Delius imbres
Depulit aspectn rursumque affulsit aprico
Heic inquam, quoniam fatis coniungimur aequis,
Dic age si quid habes rerum fortasse novarum.
Namque fere cunctus novitatibus angulis orbis
Perstrepit et gertis vix quicquam gratius istis.
Fau. Vera quidem, Silvane, refers: quod sola novarum
Immemores rerum propriarum cura fatiget
Mortalels; quid scire novi dum quilibet ardet,


page 246, image: dele0246

Inque vicem narrat, quamvis mendacia puta,
Fictaque pro veris isthaec narratio saepe
Adserat: et nullis unquam patrata diebus.
S. Ergo novi nil, Faune tuas pervenit ad aureis
F. Nil sane. notumque tibi est, et tute fatere,
Heîc me vicini nemoris deserta colendo
Pauperis in tugurii congesto cespite vitam
Ducere: ducere et hanc extrema per omnia vitam
Quo neque vel tenuis famae periabitur aura.
S. Multa tamen spargi nuper mihi forte viator,
Hac itiner saciens, memorabat et ipse putabam.
Famam, quo non terra malum pernicibus alis
Omniparens aliud velocius edidit unquam
Omnia lativagi penetrare per avia mundi?
F. Undique me valleis claudunt, nemorumque recessus.
Tum quoque quum bissex via regia iugera distet
A nostris caulis: nibil auditur in antris.
Sed tu, quicquid, id est, quod retrulit ille: molestum
Ni fuerit, scisque illud adhuc, Silvane recense.
S. Haud aegre faciam nam nos vicinia dudum
Vimine amicitiae multis constrinxit ab annis:
Quapropter nolim quidquam tibi, Faune, negare.
F. Quam prius incipias tamen, huc concede deorsum:
Illa ministrabit frondosa umbracula nobis,
Quam iuxta montis radicem surgere cernis,
Arbor opaca, ingens: seu gramina Sirius urat:
Seu ruat immensus commista grandine nimbus.
Haec simul a pluvia Boreaque tuetur et aestu.
Incipe nunc igitur: quia iam successimus umbrae.
S. Quin ergo mentem, cum menteque subrigis aureis?
F. Has dudum arrectas teneo tantum incipe tandem
S Principio Leucum de bellatrice cohorte
Plurima nar abat: quod contra fasque piumque
Arua Trebocorum ferro populentur et igni:
Alsatia magnam partem vi, fraude potiti.


page 247

Namque ubi Brennigena de stirpe Georgius ortus
Marchio: praeclarus princeps, pietate paterna
Egregie illustris: nulli virtute secundus:
Unanimi sensu delectus Episcopus esset:
Et iam remigio vacuo succedere vellet.
Hi contra irruerint. et proditione vellet.
Oppidaereddiderint sibi pleraque subdita terrae.
Quidque sacramento Magnatibus Argyropaeis
Obstricti fuerint: non nullique urbe Sinones
Multa revelarint hosti consulta suorum.
E quibus, omnino nullo cogente periclo,
Praefectus quidam munitam insigniter arcem
Dachstaenum (ô facinus!) nulla vel glande petitam:
Periure obtulerit turmis hostilibus ultro.
Et licet hac ipsa Celtis sarab arce resisti
Quiverit et pedites fuerint in utrumque parati,
Pro patria aut mortem duros aut ferre la bores.
Artamen audemeis represserit improbus ille,
Neoglobum inadversos iacierpermise it ullum.
F. O scelera! ô mores! ô tempora flagitiosa!
S. Quin allam civis quoque praesidiatius arcem,
Non tamen usque adeo validam aut munimine firmam
Prodiderir patrio Gallorum idiomate multa
De muris hostrtacita sub nocte locutus.
F. Nunquid in his igitur statuuntur digna patratis
Exempla/ an qursquam ferat hoc impune scele stus?
S Hunc tenuis fortunae hominem sua peona secuta est
Quatuorin parteis sectum coruisque sacratum.
F. Quid vero de illo peditum Silvane tribuno
Aiebat fieri; qui magnum scilicet istud
Dediderit castrum: nullo poscente tumuitu?
S. Hactenus in Boiis hunc adservati. ubi forsan
Dat veniam galeis, vexat censura ligones.
F. At quid praeterea gestum memorabat in agro
Alsatico? aut quorsum inclinat victoria Martis?


page 248, image: dele0248

S. Euentus belli seclis fuit omnibus anceps.
Heic quoque non alius favit tamen invida Diva
Plus parti hostili, quam Argentinensibus unquam.
His namque ereptum pharetrati montis asylum.
Bis caesi pedites: et quum sua signa levassent
Molehaemum contra; et vicum obsidio ne diebus
Ter tribus arctassent frustra annonaque carerent.
Hosticus hanc auri magno cum pondere missam
Praeripuit medio castris exercitus aruo;
Prostrato et fuso comitatu, armis que superbis
Exuto, e numero captis quoque pluribus isto.
Queis hostes: ecquae vobis fiducia surgit?
Corycus Argyropam migravit, limina portae
Ex istis vix dum; quum nobis inde relatum,
Vos iter ingressos. et quod plus; scivimus ante
Hoc triduum quanam venturie essetis in hora?
Tanta magnifica urbs haec proditione laborat!
F. Proh! quam nulla fides usquam! quam fraudis abunde est!
Quae mala tam celebres agitat discordia mentes!
Si me fata loci voluissent sceptra tenere,
Hosce Diognetos Metii mihi poena domaret.
Affixos geminis discerperem utrimque covinis.
Vel biiugis vivos raperem per castra, per urbem.
Persidave ignito laniarem forcipe membra.
Divitias heic de vitiis plerumque coactas
Non respectarem; nec me domus ulla moveret.
Talibus hos vellem Magios donare brabeis!
S. Principis heîc tanti, tanta bonitate corusci;
Tamque pii sortem doleo; doleoque prosunde.
Quod praeter meritum turbis involuitur illis;
Et quibus e caelo datus est, arcetur habenis.
F. An vero nullam prorsus pars hostica cladem
Accepit? tantamue ferunt petulantiam inulti?
S Non equidem. namque inter eos quoque lurida faevit
Tisiphone, rigidumque quatit Bellona flagellum.


page 249

Iamque hunc, iamque illum prosternit in agmine utroque
Turbida: caedentem pariter: pariterque ruentem.
Noctectiam quadam (ut semper de nocte latrones
Praedatum surgunt) Elli trans flumina gressi,
Per flumen monstrante vadum et praeeunte colono:
Irruerunt in castra equitum: praedaeque furore
Incensi, nitidis coepere inhiare cabaliis:
Namque illis pumili tantum funt, et macilenti
Manne paganis quos eripuere subactis.
Strigosique, cutis quo um vix ossibus haeret.
Verum pro merito ipsorum temerarius ausus
Exeptus fuit: et magna virtute repressus:
Connictuque isto multos demisit ad orcum
Ferri acies: creberque globus vi sulphuris actus.
Capti aliquot submersi aliquot; reliquique fugati,
Qui versis tergis sibi quaesivere salutem.
Vidisses atro conspersas sangnine totas
Lucese quente vias: vidisses robore grandes
Occubuisse viros, proceros corpore et annis
Provectos: Stygiis quos nox haec intulit umbris.
F. Sed quot in adversa ceciderunt parte Tudesci,
Improu sa quibos fuit haec impressio facta?
S. ille duos cruda nec plures caede peremptos
Narrabat paucos infesto vulnete laesos?
Usque adeo forti sunt hostem pectore adorti
Qui nisi nocturnis clandestinisque vacaret
Insidiis techni que et proditione Pelasga:
Marte sed et campo turmam aggrederetur aprero:
Alsaticis dudum periisser funditus aruis
Hactenus haec sed quae sint cuentura deinceps,
Ingembus sant ista Dei: tempusque recludet:
Et quum Christiades nuper devenerit illuc
Ascanius belli dux designatus anheli.
Et primo mox auspicio feliciter hosti,
Exigna comitante manu, congressus: opimam


page 250, image: dele0250

Protenus ediderit stragem: vexillaque terna
Ceperit: et secum multos abduxerit inde.
Agmine deque suo non tres amiserit ultra.
Spem non exiguam concepi (summe Iehova
Da, precor ex animo: ne me frustretur inanem,)
Confore ut in melius bellum hoc inamabile tandem
Vergat et in melius sua qui potis, orsa reflectat.
F. Sedmum praeterea tibi sunt memorata per illum
Pluria? quem pridem permulta notasse ferebas?
S. Sun? equidem: longe sed deteriora relatis.
Namque ferebat uti Turcorum exercitus ingens
Regna Liburnorum vicinasque undique genteis,
Pannonas, et Carnos et Iazygas, atque Carinthos
Caede minis flammis infestet, territet, arctet:
Missilibusque harpisque furens et acinace curuo.
Ut quoque Casteilum (quo non munitius ullum
Triginta lustri, contra Mahumetica slagra,
Et Scythicam rabiem fuit in confinibus istis
Praesidium) clavem veluti Germanidos orae
Ceperit et captum sibi strage subegerit acri
Sicque aditum ad Lygios iam deinde parare laboret:
Possit ut in nostras penetrare licentius oras.
F. Dii meliora! etenim si trux Othomannus, hyaena
Sanguine Christiadum non exsaturanda propinquis
Ingruetit terris de nobis illicetactum est.
S. Hiltenium certe perhibent aetate priores
Ante hiemes centum praesignisicasse futurum:
Ut, si prae foribus sie sexcente sima messis
Tunc Mahumetigenae terum potiantur in orbe
Ausonio Rhenique vadis dominentur utrisque.
Quod sipropositum (pohietrinuna potestas)
Perget in effectum producere Thracius hostis:
Ne certe Hiltenius praedixerit ille verendum,
Vera nimis: quae ne fiant pater alme resiste.
F. Vana prophetarum praesagia pleraque nostris


page 251

Esse solent seclis: cuius memorabile nuper
Vidimus exemplum: quando octogesimus annus
Octavus. tot retro annis lustrisque relapsis,
Omnibus est noctem supremam afferre putatus
Et tamen aetherio sit laus et gloria regi.
Usque in praesentem stant pleraque sarta quadrantem
Propterea fatuum est, praenoscere vel futura,
Aut adhibere fidem, certoque his fidere nugis.
S. Attamen haec aliis prognostica vera putantur,
Inque sequens aevum detorquent: nempe quod illa
Mille et sexcentis octoginta octoque brumis
Exactis, certam sint sortitura sequelam,
Euentumque suum complementumque statutum.
Igneus hunc etiam physicorum calculo, in annum
Incidit, omnino magnum quid adesse trigonus
Portendens: casumque minans flammantis olympi.
Praeterea numerus se septenarius offert,
Qui sacer est tacitique trahit moderamina fati:
Ut memini quondam nostrum memorare Filiscum:
Is quoque multimode si multiplicetur: eodem
Incidit: in mundi conspirat et ipse ruinam.
Quin etiam, quum sex fecisset cuncta diebus
Ille opifex hominum, quae continet arduus aether:
Constituit tacite metam quam terminus aevi
Non transire valet, sex magnos scilicet orbeis,
Sive dies; post quos aeternae festa quietis
Ingruerent, nulloque evanida sabbatha fine,
Sed propter nostros et tot tantosque reatus,
Propter et electos, qui denascuntur in horas,
Sexta dies, sextus seu millenarius iste
Decurtabitur, et vix prima crepuscula tanget.
F. Illud apud quos vis verae pietatis amantes
Est in confesso nec controvertitur usquam:
Hanc rerum seriem vix-vix consistere deinceps
Posse diu: crebros quum deut elementa fragores,


page 252, image: dele0252

Signaque venturae iam-iam manifesta ruinae.
Sed prascite aliquid, vel divinare, vel ipsos
Temporis articulos raenoscere velle futuri;
Atque adeo certum quasi definire minutum.
Non opis humanae est quoniam ter magnus Iova
Hoc soli praeservavit sibi, nec dedit ulli.
S. Fusius haec alias. tu nunc edissere Faune,
Annon ante dies aliquot cum lacte recenti,
Caseolisue novis fueris Stereontii ibique
Audleris, num fama novi quid sparga: ab aula?
F. Non sane. Sed tu lieic nuper sortasse fuisti?
S. Iam triduum est quod sum pedea hac ex urbe reversus.
F. Hanc vero quae causa fuit, Silvane, videndi?
S. Quid rogitas? oboli, nam pressi copia lactis
Parsa supe fuerat, mea quam me vendere insst
Thestylis: ut gravis aere domum mihi pera rediret.
F. Heic nova multa tuis dubio procul auribus hausta?
S. Sic est prae reliquis vero specta cula vidi,
Tristia. quid dicitristissima tristia vidi.
Tristia, queis patriis nihil unquam tristius oris
Cernere me miaimridum vitae munere fungor.
Tristia quaefanto populum maerore replerunt,
Ut non tam lacrumas, quam flumina larga putares
Stillare ex oculis: lacrumisque madere videres
Omnia quae to a patuerunt compita in urbe.
F. Hervereot quorsum tua sese oratio flectat,
Quidne sit hoc patrios quod tanta clade penates
Adficiat: Christus nova talia vertat in hosteis!
Fare tamen, mecumque illud communica amice:
Ignarus ne solus ego, immunisque malorum
Sim: quae communes adslictant acriter agros.
S. Quod si tantus amor, cladeis coguoscere nostras.
Et patriae breviter summas audire quereilas:
Quamquam animus meminisse stuper luctuque tremiscit;
Inciplam tamen. et paucis, aducrte, docebo.


page 353

Vix ingressus enim turritae limina portae,
Quum subito ingenti misceri moenia planctu
Conspicor, et magnum clamorem ad sidera ferrl:
Obstupeo, surguntque comae, et vox faucibus haeret:
Haud secus, ac si quis per opaca silentia Lunae
Carpat iter, cernatque procul metrora per auras,
Lambentem, fatuam vefacem, celeremue capellam,
Ludentemve homines nocturno tempore laruam:
Territus obstupeat, gressumque repente reflectat
Ad sese donec redeat mentemque resumat
Sic ubi discussus stupor et vox reddita fauci:
Progredior tantique mali quae causa requiro:
Heîc mihi vir quidam cano venerabilis aevo
Respondet, lacrumis verba inter singula fusis:
Num tu solus ades velut advena: nescius huius
Lamenti, quo fata sui mestissima fata,
Principis ac Domini iam tellus Hassiaca deflet?
Quem nec virtutis, laudisve ullius egentem
Abstulit atra dies, et funere stravit acerbo.
Haec ubi fatus erat pavitantem et plura volentem
Quaerere, deseruit, vicumque ingressus apertum,
Tristior, ut visus, tristem properahat ad aulam.
Tum magis attonitus stupeo gelidusque recursat
Ossa per ima treor simul in luctum ipse resoluor.
Tandem proccdo, ta cite vestigia servans:
Quamque erat ingressus, platea quoque subsequor ista.
Iamque propinquabam, qua divi principis ante
Regaleis arces Themidis nova limina surgunt.
Huc vib perventum visu paulisper oberrans
Adspicio ingenteis ibi confluxisse cateruas
Undique quas omnes pullus velabat amictus;
Quique omneis gemitus puerique, virique, senesque
Edebant maestam implentes plangoribus urbem.
His ergo agglomeror deque his cuncta ordine disco,
Quae prius e cano satagebam scire Chremete.


page 354, image: dele0354

F. Heu deplorandas novitates! heu mala fata?
Heu deplorandum casum bis terque dolendum!
Heu infelicem patriam, quae quanta duobus
Vix-dum praeteritis habuisti funera lustris!
S. Vere infelicem patriam mi Faune, tenemus:
Quaeque intra undenas vidit tot funera messeis.
Alter ab undecimo nam vix Augustus abivit,
Lux augusta parum! bisquinta et septima cuius
Semperacerba dies: quae nostri principis olim
Consortem thalami, immatura morte peremptam
Sustulit ex ima, superaque in sede locavit,
Sex ut olympiadas, mensem tempusque bienne,
Et ter quinque dies mortali vixerat aevo.
F. Haec ita commemini. planctumque recordor amarum
Quo flebant dominamque suam, matremque clientes,
Condignam tali fletu: nam pluribus aucta
Dotibus emicuit (quae nosdtra aetate fere sunt
Rara sub hoc sexu volucris) pietate fideque,
Speque pudefierin non permittente fideles:
Et quae rarior est his, munificentia in illos,
Quos vel debilitas, vel dura praemebat egestas:
Usque adeo ut quamvis instaret mortis imago,
Non tamen illorum curam deponere posset.
S. Haec quum iam binos placide requieverat annos
Treis lunas, totidemque dies: mens aetheris axe,
In Mausoleo corpus: sedataque ferme
Crebra aerumna: dolor creber: suspiria crebra:
Ecce recrudescit malum, et integrascere luctus
Occipit, ô saevo nimium praegnantia luctu
Saecula! quae divae nondum contenta Sabinae
Morte, Sibyllinam dignae superasse senectam:
Insuper et carum milereri nescia, nostris
Principibus rapitis germanum, heroa Philippum,
Nomin is heredem patrii et virtutis avitae.
Cuius ego in laudes heic si descendere vellem,


page 355

Me prius officium linguae ne verba dies me
Deficerent: et quid vel sola diecula possit
Sufficere, ut merito sierent praeconia versu.
Non tamen haec sicco pede transilienda versu.
Caelica quod vero servarit dogmata culu,
Proque sacra ardenti zelo, studioque renaci
Iustitia, nec non pro relligione patrita
Gesserit enixam curam: quo munere nullum
Grandius extat opus, vel principe dignius amplo,
Propterea et tanto gravior mors accidit eius
Indigenis quanto maiori in pace vigebant:
Atque sub imperio tranquillo rite vacare
Doctrinae poterant sanae, Christoque probatae.
Ut vero sedecim revolutis mensibus orbeis,
O mnibus acceptus redamatus ab omnibus heros,
Indigenis alienigenis illustribus: imo,
Summis et minimis: atque ipsi carus olympo,
Sceptra gubernasset, solio suolimis avito:
Et spacium vitae haud multum extendisset in aevum,
(Nempe duos annos, menses septem octoque lustra
Non sine cunctorum trepido plangore clientum,
Mature nimis occubuit: cui plutima propter
Parcendum suerat scirent siparcere Parcae.
F. Hoc quoque commeminitum me Goarian tenebat,
Quam prius hos redii fatorum numine in agros:
In cuius fanum vitali lumine cassum
Deferri corpus vidi, condique sepulchro:
Heu vidi et memini vidit quoque Rhenus et huius
Plangoris pars magna fuit fluctusque sub auras
Euomuit solito turbatis trdior undis.
S Non nihil his etiam sopitis luctibus aegre:
Parte alia infelix crudelibus Hassia fatis
Impetitur: quam sunt huic terrae immitia fata!
Nam vix elapsis trieteride sexque diebus,
Mensibus atque tribus: rapitur lectissima princeps


page 356, image: dele0356

Magdalis, heroi multum deamata Georgo
Coniux: praelustri quam sanguis Lippicus ortu
Edidit aetherias domina aspirante sub auras.
Hanc tristeis luctu non deflevere minori
Rheniades, Rhenusque pater. Moenique fluenta,
Aedera quam Teccam Lanusque et Fulda Sabinarn.
Huius et Hassiccos obitum ingemuisse Leones,
Atque Apiosaxum, Melibocensemque ducatum,
Testantur montesque fer, silvaeque loquuntur.
F. Eheu! quae tandem tantorum pausa malorum.
Aut quis funerum erit finis! quis singula fando
Exprimetiaut poterit la crumis aequare dolores?
S. Nescio, quis finis siet exspectandus ubique
Luctus, ubiq pavor: facies lethalis ubique,
Nunc hunc, nunc illum: nunc hanc, nunc abripit illam.
Nec mora nec requies: nulla expers funeris hora est,
Quosque senis senio dignemur Nestoris omneis:
Queisque carere minus (modo si per fata liceret)
Possemus, primos necat inclementer: et usque
Optima quaeque manu Clotho fera raptat avara,
Sic quoque prima dies miseris mortalibus aevi
Optima quaeque fugit: morbi, tristisve senectus,
Dira fames, durisq premens in rebus egestas,
Succedunt, rigidusque labor bellique furores.
F. O mortale genus, per ranta pericula nitens!
Per tantos turbarum aestus, tantosque dolores
Morborum, per totque hiemes, per quicquie acerbum,
Horrendum glave triste, malum per quicquid iniquum,
Infaustum crudele ferum; per summa, per ima!
Hei, hoilquis fragilem pote sat depingere vitam?
S. Nec ramen omnta adhuc sunt sunera nostra notata,
Haclenus in patrtis quae concurrentia terris
Vidimus et magno quae vidimus omnia luctu.
Nam praeter memorata mod, quoque vid mus atrum
Hedv viga funus, lethum fatale sequutae


page 357

Magdalidos tres post februos: quum vixerat octo
Lustra dies sex hebdomadas sex, treisque novembreis.
Huic quum Marpurgi sua iusta darentur et ipse
Fortuito tabulis hanc ablegatus in urbem,
Adveni: densamque videns concurrere plebem,
Colligierque foro qua splendida curia late
Phidiacas ostentat opes, auroque nitentem
Gnomona iustitiae lancem mortisque sagittam,
Arificumque operas alias de marmore factas:
Approperavi etiam: donec sub turribus artis
Ferali strepera aera sono per templa tonarent,
Et deducendam exanimem in sua busta monerent.
Dumque heîcindigenis mistus consisto, subinde,
(Horresco referens) fremitu gemituque clientum
Consonat omne forum, vocemque inclusa volutant
Compita. pulsataeque aedeis clamore resultant.
Horum aliqui tamen interea per summa volantes
Culmina virtutum queis condecorata fuisset:
Defunctam dominam cerrarim laude vehebant.
Inter quos alius gentemque, ortumque genusque
Divinae illius referebat Principis, alta
Quod si creta domo, cui signum cornua pisceis?
Magno isto patre Christophoro, quem fama per orbem,
Praedicat et sua quem bonitas aequavit olympo:
Matre quoque haud minus illustri: quae nomine sanctas
Christi aviam retulit matremque nec his monor ulla
Inferiorve fuit virtute Deique timore.
Suspirans alius lacrumisque fluentia tergens
Ora manus prima ducebat origine vitam:
Quam fuerit sanctis studiose imbuta tenella
Mens exercitiis verae pietatis ad astra
Quae bene monstret iter praesentibus atque futuris
Concomitata bonis, caelo gratissima virtus
Tum, quum crevisset sensim maturior aetas,
Et iam facta foret complero nubilis aevo:


page 358, image: dele0358

Inque tori partem si disponente Ichova,
Adscivisset eam Ludovicus, maxima terrae
Gloria Cattorum columen, spes, duxque, paterque:
Sedula quam fuerit, quam sobria, quamque modesta:
Quam pia munifica, et quam casta, industria, sollers:
Caura, sagax, dubiis prudens in rebus agendis:
Instar apis, sacris insidens floribus horti
Caelestis semper, decerpserit optima quaeque,
Unde favos superae redolenteis fercula mensae
Finxerit, et Divum spirantia mella saporem:
Confirmare suam potuit queis spemque fidemque,
Quam mediatori dederat baptismate lota:
Quamque illibatam servavit ad ultima vitae
Flammina, quaeque illam radiantibus intulit astris.
Haec est illa sacrae fidei vis ignea: cunctas
Illa trahit secum virtures atque bonorum
Agmina multa operum: numquam sine fructibus illa
Esse potest veluti nullo Phoebeius orbis
Nativa sine luce potest consistere seclo.
Quae quia in ipsius radices egerat altas
Pectore. lectarum quoque secum traxit aceruum
Virtutum: heîc secdem sibi quae legere tenacem.
Sic olco fidei cum cautis quinque puellis
Semper adornatam gestavit Iampada, semper
Quiduis caelesti pro relligione parata
Ferre pati mortem non detrectasset acerbam.
Hinc si divinis rebus sa crisque vacandum
Ritibus, usque adeo se accinxit alacriter illis,
Incedens magna nympharum cincta caterua,
Acsi virginibus ductum iret sponsa chroeas.
Qualis Gargaphiae ad fontem, vel per iuga Pindi
Excrcet Dictynna choros quam mille sequutae
Hinc atque hinc glomerantur Oreades, atque Napeae:
Pulchra Psecas, Phiale, Nipheque, Hialeque, Rhanisque,
Drymoque, Xanthoque, Ligeaque, Cymodoceque,


page 359

Quasque referre mora est, inter quas diva pharetram
Fert humero gradiensque simul superem inet omneis:
Dianae tacitam pertendant gaudia mentem.
Talis et illa suit: talem se laeta ferebat,
Si quando ad sacros ritus campana vocarat.
Hinc quoque tam facilem sese agrotantibus ultro
Exhibuit. quorum diversis corpora morbis
Aegra laborarunt, gravibus cruciatibus usta:
His sua mandavit myrothecia pharmaca gratis
Sufficere: his, si praesentem contingeret esse,
Ipsa salutareis dedit, optatasque medelas:
Sic multis (testor vitrei vaga numina Lani:
Vos vidistis enim vos et memorare potestis:0
Attulit auxilium certum solitoque vigori
Restituit vires, acri languore solutas.
Et quum saevum alias praelustri fulmen ab arcs
Deveniat: non hac tonitru: sed vita salusque
Fluxit ad aegrotos et duro pondere pressos.
Qualis in aerii pellucens vertice montis
Prosilite scatebra museosa rivus abunde:
Qui quum de prona praeceps est rupe volutus.
Per medium densi populi, per saxa, per agros
Transit iter: cuius vicinia tota rigatur
Frigidulis limphis: et longo tramite sessi
Labra viatoris recreantur et arida lingua,
Dulce viatori lasso in sudore levamen.
Et pastae potum redeuntes gramine vaccae,
Lanigerique greges, virgultivoraeque capellae
Restinguunt gelido siribundas gurgite fauces.
Quam porro quoque se promptam, mitemque, bonamque
Illis praebuerit quos semper pallida egestas,
Et ieiuna fames duris pressere lupatis:
Hoc eleemosynae totics hinc inde tributae:
Hoc in praecones stipendia didita verbi:
Hoc aedes viduis horumspecialiter emptae:


page 360, image: dele0360

Hoc vaga paupertas, hoc ptochotrophea loquuntur
Hoc legata pias ad causas larga, relicta
In mediis ceris, testantur utroque sub axe.
Quid vero addebat, quidnam? si frigidus olim
Haustusaquae, exhibitus prompte sitientibus aegris
Praemia magna ferer? quanto maiora puramus
Esse relaturam donaria gaudia nostram
Hedvvigam, quum summa dies illuxerit orbi.
Clangentesque tubae reboante fragore vocabunt
Terrigens omnes: ut iudicis ante tribunal
Secuperi sistant ablatum digna patratis?
Tanta puto: numquam quanta ullius adiit auris,
Lumina nullius viderunt: lingua valebit
Nullius effari nec habent comprendere sensus,
Hactenus haec alter serie narraverat una,
Quae modo dicta tibi sunt a me singula Faune:
Et quum iam finem (nec enim lamenta sinebant
Plura loqui) faceret suspiria corde trahebat;
Imo alius breviter praestringens cetera vitae
Tempora quae magna cum laude peregerit, acta,
In primis vero recti iustique tenacem
Adsirmabat eam cursum vixisse per omnem:
Utque odio quaevis sit detestata flagranti
Et vitia, et pulchro, et contraria facta decoro:
Sic iniustitiae saeveque tyrannidis iras
Exilio mutare solum sedemque locumque
Iusserit: atque suis laribus procul ire remotas.
F. Inconcussa fides pietas immota frequensque
Lectio sacrorum fuit hae operata librorum
Haud dubie: quorum non est meditamen inane.
S. Sic reor; at miro illius virtutis amore,
Quae superis homines aequat, flagrasse: fuisse
Insuper et sanctae studiosam pacis, amoenae
Pacis: qua patulo nihil extat amoenius orbe:
Qua melius, qua nobilius nihil arduus aether


page 361

Vidit et est etiam nullo visurus in aevo.
Quid tam concordi referam de pectore? quid de
Coniugiique fide, vel amore et honore marito
Illustri exhibito? quid de tolerantia in acri
Decubitu? quid de fidei constantia in omni
Et vita et factis: atque ipso mortis agone
Conspicua dicam? quma vel post fata latere
Nequaquam voluit verum per publica rostra
Testat m fieri ut tori inclaresceret orbi?
Haec et multa alia, et quae vix centesima menti
Occurrunt, tanta de heroide principe tanta,
Inter singultus, inter suspiria et inter
Luctus alterna memorabant laude clientes.
Hanc igitur tantam tam mun ficamque, piamque,
Cum reliquis una Dominam matremque ducemque
Amisit patria et iactura amisit acerba.
F. Eheu quam brevis est eheu quo turbine fertur
Vita hominum ô fragilis fugitiva potentia mundi!
Quot tecum clades? quot morbos? quanta malorum
Magnorum tormenta geris? mors ô truculenta,
Quid tantum in Divos nullo discrimine saevis?
Maesta quot excelsis deducis funera ab aulis;
S. Arque haec cuncta quidem sunt, Faune, domestica: quaeque
In media exigno patria sunt tempore visa,
Quod si qui nostris consanguinitate fuerunt
Principibus iuncti narrarem fata sub îsdem
Mominibus defleta et nostris proxima terris:
Ut quod ab Hessiaco sata stemmate dia virago,
Nostrorum soror heroum consorsque cubilis
Fida Palatini ducis Electoris, Elisa
Hac vira excessit bis quinos ante decembres,
Quum vix semestri spacio glos Tecca praeisset.
Quodque palatinus dux ipsemet, inclutus, almus
Adsinis domui quam coniunctissimus Hassae,
Intra ter septem menseis, uxoris Elisae


page 362, image: dele0362

Fata sequent pie et in Christo placide obdormivit.
Et quod Gallinae princeps de Monte Georgus
Ernestus facilis princeps et pacis amator:
Atque idem Cattae coniunctus sanguine stirpi:
Vicinusque fidelis; ad huius stemmatis heres
Ultimus e vivis anno decessit eodem.
Et post tres hiemes quod dux Augustus in orbe
Saxonico: Hassiacis itidem iunctissimus astris:
Augustus, quo vix gestis augustiro alter
Ensifer imperii, pacemque artesque togatas
Maiori asseruit studio vel numina divum,
Maiori coluit zelo feruore timore:
Lurida mortiferae gustavit pocula lethes,
Exhalansque animam naturae debita soluit.
Quodque sub eiusdem exodium anni, luce decembri
Ascaniae Princeps, loachim Ernestus, et ipse
Piscibus adsinis Teccis, Cattoque Leoni:
Succumbens morti, lumen vitale reliquit.
Et quod Christophori coniunx ducis Anna Maria,
U virtembergiacae mater fidissima rerrae,
Nostrarumque patens nutricum femina fancta:
Morte sua in luctum convertit festa iugalis
Laetitiae: quaeper celebrabat ovante Georgus
Darmstadii pompa, lecta cum principe gnata
Tecciacae, Ascanii quondam consorte cubilis.
Et quod non multo post celsae principis huius
Cara soror, natu illius sed filia quarta:
Aemyliae cui nomen erat praenobile nomen,
Quaeque Palatino Reichardo foedere lecti
Iuncta fuit: matris communia fata sequuta,
Qui dederat, vitae spiracula reddidit illi.
Necnon quod consors thalami, carissima coniux,
Saxoniae herois Friderici: gentis et ipsa
U Virtembergiacae, Sophiae cui nomen et omen:
(Namque in ea pietas sexua prudentia maior,


page 363

Integritas vitae, constantia relligionis,
Mens intenta polo sacris intenta supernis,
Cuxit, et ut Phoebe, magno cum foenore luxit:
Infausto teneri partus superata dolore,
Et nimium fato properante sequuta sorores;
Cessit ad aeternae consortia laeta quietis.
Sicque adeo ex una tam celsa stirpe domoque
Unius intra anni spacium, nitidissima rebus
Quatuor humanis exemit lumina Clothao.
Tum quod Christiades, Vitechindi gente creatus
Saxonici, August suboles augusta beati,
Septemvir; nostro cognatur et ipse Leoni:
Iam duodena poli Phoebo per signa voluto:
Occubuit, viridi planeque aetate virili,
Triginta exactis felici sidere brumis.
Denique quod nuper: iam lapsa est septima Luna
Elisabe, Gustave, tui pars altera cordis:
Elisabe, Gustave, tuae parsaltera vitae,
Elisabe, Gustave, tui pars altera sensus:
Tecciaca quoque creta domo, nupta ante Georgo
Hennebergiaco: mortis praeventa furore:
Aetheriam sano migravit spiritu in arcem.
Horum, inquam, fando si singula funera vellem
Efferre: et quanto turbarint quaeque dolore
Hassiacos, Teccosque lares: te maxime princeps,
U Virtembergiaci pater ô Ludovice, ducatus:
Teque tuosque simul Ludovice ter inclute fratres,
Cattorum Dominos, veri iustique patronos,
Musarum Mecoenates: vix consequar illud,
Si mihi centenis linguis centum ora sonarent,
Ferrea vox ageret fauces: ipsique canoros
Sufficerent calamos, pastorum numina, Panes.
F. O decus in fausta! ô lacrumabile, labile tempus!
O mortem invisam! quae tantos invida sternis
Heroas! rantas heroidas estera duris


page 364, image: dele0364

Exanimas telis! ô inexora bile fatum!
Eheu! quam miseris nihil est durabile terris!
Quam brevia, et quam funt fluxa omnia, quamque caduca?
S. non tamen haec solum nostros exercuit agros
Tempestas; sed item vicinis saeviit oris;
Atque intra menseis octo bis quinque Nomarchas
(Ut taceam comites bifidos sileamque galeros:
Pontificesq duos atque extra Teutona regna
Multorum occubitus regumque ducumque dolendos)
Hassiacae iunctos domui quoque, piimaq sacri
Imperii membra; heroas, heroidas acreis,
Absque recensitis, viduavit lumine solis:
Quos inter primus dux Clivius ille U Vilhelmus,
Illustris princeps; illumque sequutus in astra
Ampla Palatini Casimirus gloria ruris:
Nuptaque Francorum tibi Carole none, Monarchae
Elisabe regina soror dilecta Rodolphi
Austriaci, placide qui iam moderamina sacri
Imperii summe Caesar virtute gubernat
Rhenanaeque domus cui Lutzolstaenia sedes,
Iohannes praestans pietate Ceorgus et arte:
Christophorusque Henetûm regali sanguine cretus:
Quem lanus subito degente sequutus eadem:
Saxoniaeque parens. Bavara de stirpe Susanna-
Dorothee; praelustre decus, speculumque corufcum
Feminci sexus magni genitrixque VVilhelmi,
Qui nunc Saxoniae flectit totius habenas,
Egregius princeps, rarae pietatis: ô illum
Di sernate ducem, patriae servate parentem,
Otia ut illustri tranquillus purpuret ore!
Abstulit his etiam Ernestum mala nex Ludovicum
Mensibus; interitum cuius Pomerania deflet:
Occubuique simul lanus dux ille Georgus
Brigensis Luitaeque Domus Gulielmus alumnus,
Magnanimus virtute gravis pietate Gulielmus,


page 365

Illustris vester genitor, Magne atque Georgi,
Semdei fratres: decus immortale Salani
Gymnasii) in requie cuius sint perpete manes.
F. Proh. caelum! proh terra! quot et quanto mihi narras
Procubuisse duces tam paucis mensibus? ecquid
Tot magnorum obitus protendunt, quaeso virorum?
Quidve illis trinune paras pater? anne quis unquam
Audiit, exiguo tot tempore ob sse dynastas?
Sed, redeamus enim tandem ad nostrum Gulielmum,
Quidnam planitie populus collectus in ista,
Cui te miscebasiquid scitabaris ab illo?
Hoc quoque vel si quid licuit fors cernere maius,
Plusve audire: mihi ne efferre gravere Melampus
Interes pecudes servabit et iste Molossus,
S. Nil moror: et quoniam sic stat sententia menti,
Quamquam ut dixi, animus luctu horreat atque tremiscat;
Attamen exorsam tibi persequar ordine telam:
Spectatum tumulum, tumulique nigrantis honorem
Undique prolapsae plebis numerosa corona
Huc se contulerat. cuius dum singula lustro
Agmina mî notus sese offert, ecce, Diores:
Aspicio: isque ubi me contra videt: ocius, inquit,
Huc ades, et si vis pompae; Silvane dolendae
Spectator simul esse, latus mihi claude sinistrum.
Namque pater patriae: speculum virtutis: asylum
Europae: imperii columen: considtor apollo:
Iustitiae tutor: pietatis cultor: amator
Artis: lux Sophiae: pacis quam plurimus auctor:
Mecoenas Cleius; bifidaeque matheseos altor:
Adsertor recti: pressorum portus et aura:
Solamen miserum terrorque tremorque malorum;
Augusius: sanctus: felix: pius: inclutus: aequus:
Armipotens; sapientipotens, virtutipotensque:
Octavo nuper Septembreis ante Kalendas,
Totius heu! patriae summo maerote, dolore,


page 366, image: dele0366

In Domino expirans princeps Guliclmus obivit.
Cui tanto heroi tam sancto, tam sapienti;
Illustri, excelso; tam forti tamque merenti
Extremum pietaris opus modo persoluemus.
Defunctum, et cunctis perfunctum rite patrite
Condemus tumulo, meostasque sacrabimus aras.
Huius in occasu patriae patris hci mihi! quantum
Praesidium Europa! ô quantum Germania! quantum
Hassia! tu quanrum Maurici perdis amicum!
Quantum etiam flumen lacrumarum exinde profusum
Fluxerit: id verbis vix est ut consequar ullis?
Certe ubi demilit moriens capur optimus heros,
Ilicet exottus grants est per regia planctus
Atria concussam baccataq fama per urbem:
Lamentis gemituque et femineo ululatu
Tecta repercussis fremuerunt undique turbis;
Usque adeo ut tantis resonaret polanctibus aether.
Haud secus ac longum obsessit si moenibus hostîs
Immanis potiatur et intro milite diro.
Qua data porta tuat, flammisq armisque repentem
Terrorem incutiat stupefactam habitantibus urbem.
Aut, velut aggeribus scissit pisciria lacusue
Erumpens superansque obiectas gurgite moles,
Cum itabulisque armenta trahens cvumque aede colonos;
Communem cunctis plangendi suppetat ansam.
Quin et ob istius pewriniquo tempote mortem
Principis ingemuit fatorura conscius aethet;
In lacrumasque abiit; nec lux furt ulla serena
Nulia serena furt neq lux neque nox; quer: tans vox
Et triliis terum facies se ostendit ubivis,
Exquo caelesti successit spiritus arci.
Confectus lacrumis ferme contabuit udis,
Maturi ingenii divini pectoris heres
Maulltrus functi spes exemplumque parentit,
Sarturus tantas reparaturatque tuinas.


page 367

Is, quoties placidos suasere cadentis somnos
Sidera: nec somnos oculis, nec pectore noctem
Praenimio accepit luctu: stratisque relictis
Incubuit, querulo patrem clamore VVilhelmum
Nequicquam ingeminans, iternmque, iterumque vocavit.
O si, Tyndaridi Thonis gratissima coniux
Quod Polydamna dedit, luctusque expectorat acreis,
Fas illi, licitumque siet nepenthes habere;
Ne nimium nimio macietsua corpora luctu!
Consternati animis consi; totius et aulae
Militiae luxere; ministrorumque catexuae,
Atque chorus procerum: summus, medioxumus, imus
Palantes veluti trepidantque stupentque manipli.
Centurione suo infelici marte perempto.
Aut, velut amisso dispersum in saltibus errat
Velligerum pastore pecus, balatibus altis
Et tremula fidum custodem voce requirens.
Sed, velut excusso, vi tempestatis oborta,
Tiphy: vel abrupto velo stridentibus Euris:
Occiduae similis consistens aequore puppis,
Omnibus horrorem pontum sulcanribus adfert.
Flete viri plorate senes, plorate puelli:
Fleie nurus; lugete Sarae; plorate puellae:
Vester honos, vestri delapsa corona capilli;
Vester honos, vester cecidit tutorque paterque.
Flere decet, plorare iuvet; lugere necessum,
Fata volunt; caussa ipsa iubet; respublica poscit:
Cuncta gemant; gemebunda fremant fremitusque lacessane
Laeta abeant; luctus subeant, risusque facessant.
Fle, luge. plora. lacruma geme, plange, doleque
Vir, mulier; suboles. Abra, civis, Dave colone:
Flare iuvet; plorare decet; lugere necesse est:
Faca volunt et fata iubent; respublica poscit.
Sed demens ego, qui iubeam succrescere planctum:
Quum vix Pleiades, vel aquae praesagus Orion,


page 368, image: dele0368

Haedorumque. Hyadumque humentia fidera tantum
Undarum pluvio demittant aet here: quantum
Exoculis nimbum tristissimus acola Fuldae,
Ultima ut accepit Guliel mi fata profudit;
Nec modo profudit: sed adhuc sine fine profundit:
Quum lamententur cuncti per compita cives,
Omnibus e clathris prospectans turba per urbem
Ingemat, et crebris questus singultibus addat.
Et merito quis enim non fleret? non lacrumaret?
Non chlamydem tereret? non unguibus ora notaret?
Horrificas voces non spargeret atque doleret?
Hoc adeo illustri de terris sole refecto.
Ecquis nulla sui luctus signa ederet: ecquis?
Quando etiam phylax etiam Domini tam pertulit aegre
Occubitum, indulgens turbata ululatibus arce?
Macrescens, nihil admittens potusque cibique:
Adspectu quoniam fuit (heu! viduatus herili.
Num nos ergo homines adfectu bruta praeirent?
Hunc et ruricolae silvarum numina, Fauni,
Et Satyri fratres et Hamadryades germanae,
Et nymphae flerunt, et quisquis montibus hisce
Lanigerosque greges, armentaq bucera pavit:
Fertilis immaduit, madefactaque terra caducas
Concepit lacrumas, ac venis perbibit imis:
Quas ubi fecit aquas, vacuas emisit in auras:
Inde petens Fuldae ripis declivibus undas,
Littora inundavit patriae liquidissimus amnis.
Intermissa etiam nova propugna cula planctu,
Nec coeptae fossae potuerunt surgere in altum.
Triste! pependerunt opera interrupta minaeque
Vallorum ingenteis aequaraque machina Cyntho.
Tantus ubiq fuit moetor, pavor horror amaror!
Vix ea fatus erat vultu tristante Diores;
En domus interior gemitu; miseroque tumultu,
Miscetur penitusque fremens plangoribus aula


page 369

Femineis resonat: ferit aurea sidera clamor.
Et iam pompa frequens sese lugentium agebat.
Ferali progressa habitu; largumque pluebat
Imbrem oculis. primum ante alios puerile praeibas
Agmen; in exequias funebria carmina psallens;
In medio vitae facies nos mortuobumbras:
Nunc inpace tuum dimittis Christe sfidelem:
Nunc corpus mandemus humi, quod luce resurget
Extrema; aeterno semper splendore coruscans.
Inde ministrorum verbi venerabilis ordo,
Hassia praecipuis quos suspicit atque veretur
Urbibus exculte Christi sacra iura docentes:
Pars lugubre canunt: pars tundunt pectora palmis:
Pars plorant: pars ingeminant repertuntque patronum
Tum facilem sibi tam propensum tamque benignum.
Hosce sequebantur fidei et virtutis equestris
Lumina, militiae celeberrima laude togaeque:
Relligio feudi quae principis intimus ardor,
Iussaque Mauritii excierant suprema tributum
Officia, et divi decoratum funere patris:
Ibant maesti omneis defixi lumina terris.
Anthracinis platcas pallis verrentibus atras.
Hos inter gestis, meritis, et nomine magni
Berlepsii; quorum vincens genus omne volucrum
Indicus insigne est antiqui stemmatis ales:
Consilioque graves Butlari aevoq verendi:
Et Malspurgraca Bonaburgensique trahentes
Nomen ab arce suum. stirps arte et Marte per omnem
Teotoniam: nec non per Celrica regna celebris.
Cetera tantorum fugiunt me clara virorum
Nomina; gestirem quae singula ferre sub auras:
Verum ignota mihi: neque fas inquirere cuncta.
Tandem successit magnum et lacrumabile funus,
Impositum thensae vexere quod octo iugales,
Promisso ad terras instrati tegmine nigro.


page 370, image: dele0370

Hi quoque tristati communis tempore luctus
Demisere caput (visu miserabilc) et aegris
Gressibus ad tumulum Dominum duxere sepultum.
Atro obtectus erat loculus, sed serico amictu:
Magnorum referens insignia picta Deorum,
Maternis ab avis deducta, ab avisque paternis.
Vidisses Clypeos legumque ducumque micanteis;
Vidisses gemmis auro argentoque rigenteis,
Arte laboratas galeas, ostroque superbo:
Unde genus, stirpem undesuam domus Hassica ducit.
Bisseni dextram, laevam totidemque tenebant
Sandapilae gravitare viri priscaque cluenteis
Progenie; lecti de stemmate et ordine equestri,
Illatum et thensa in sua dormitoria corpus.
Horum aliquos noram: lanum nempeatque Georgum
Diedenios, saxum quîs nomina principis indit,
Virtute et pietate pares, musisque faventes.
Nec non Reudelium; cuius stirps incluta binos
Egregios peperit facundo Nestoras ore:
Quorum alter Martis munus proprincipis urbe
Eximie gessit: Cassellis hoc gerit alter
Non minux eximie; iri et arte artuque potentes.
Et Bonaburgensi natum de gente vetusta
Fridricum Hermannaum, virtutis et artis amantem,
Insignis quae gens dedit, et dat Martia alumnos,
Signiferos; bellique duces, equitumque tribunos:
Qui non detrectant vitam pro laude pacisci
Tela inter media, atq hortenteis aere phalanges.
Nec te trnasierim indictum, dignissime Iane-
Christophore a Becleps cogaominis omen habentem.
Qui nuplex cuius elypeum bene psittacus ornat:
Tu quoque, tu pheretto succesum tristior ibas,
Publica deplorans incommoda, duraque fata.
Nec vos indictos heîc praetermittere vellem
O reliqui, non arte minus, quam marte coruscos


page 371

Magnates; non mente minus, quam gente celebreis:
Sed veniam dabitis, latuerunt nomina vestra.
Praeterea et funus stipabat utrinque satelles
Bissenus, versis hastilibus, atque nigranti
Implicitis (maestum intuitu!) velamine ferris.
Utque ierant vivi Domini pro corpore fidi
Custodes. sic et defunctum non sine mulcis
Fletibus, officio comitabant rite supremo.
Post lento sonipes progressu Cyllarus ibat,
Illacrumans, guttisque humectans grandibus ora;
Stromate pullato soleas coopertus ad imas.
Hic dextrum, laevumque latus clausere tenelli
Sed magnis iuvenes, clarisque paren tibus orti;
Ingenui iuvenes, flos nobilitatis avitae:
Sceptriferi ensiferi. quorum tulit alter amictum
Atrata gladium tela: tulit alter eadem,
Insigne imperii, baculum de more revinctum.
Quid mulia omnierant pullata, nigrantia, furua,
Tympana furua: tubae furuo velamine nupta:
Omnia tristifica, et saevi plena omnia luctus.
Exin prodibat, certe non passibus aequis,
Spes patris ablati, decus unica maxima cura,
Os humerosque Deo similis Mauritius heros,
Multa gemens, largoque irrorans flumine malas,
Nequicquam incusans funestae spicula mortis,
Et frustra trepida genitorem voce reposcens.
Pone subintrabat Lani moderator ad undas,
Optimus Hassorum Princeps Ludovicus et aevo
Iam gravior; patriae adflictae tutela, corona;
Praesidium columen sacra anchora firma columna:
Ille brevis sortem vitae miseratus acerbam
Collacrumans etiam. fratrem defle bat ademptum.
Hunc sequier frater tum deinde Georgius alter
Debebat, late dominans ad liitora Rheni:
Ille sed exhaustis vi morbi viribus aeger


page 372, image: dele0372

Ad fanum funus praestolabatur ibique
Succedens pompae fraterni signa doloris
Maesta dabat, nec pauca dabat. longosque ciebat
Incassum fletus, donec sub delubra ventum.
Aularum proceres hinc se longo ordine agebant,
Nobiliumque apices prisca de gente virorum;
Adque Adsessorum series longissima; quique
Consiliis aulasque levant aulisque ministrant;
Quique regunt Cattas venerandis legibus urbes
Summates, patrios inter pars optima civeis.
Tristis erat facies, per tristeis crebrius ibat
Lacruma salsa genas Domini quâ funera flebant.
Tandem etiam illustres maestissima corcula gnatae,
Quaeq gravi comitata viro virtutis equesiris,
Processum multis lamentis continuabant:
Heu pater! heu pater! ut nos destituis pater orbas!
Heu dilecte pater gnatas ut deseris orbas!
Post has ingressae Ludovici principis uxor.
Femina praelustris Mansfelda e stirpe Mari
Et multum deamata duci Eleonora Georgo,
Tecciacis laribus diva Eleonora creata:
Laevirum anhelatis flebant quoque lessibus ambae.
Inde Gynaecei lectissima turba subibat:
Hassiacaeque nurus, meostis de more calyptris
Suppliciter tristeis et tunsae pectora paimis,
Femineis nigram replebant questibus urbem.
Hinc alii atque altî; mihi quos novisse negatum:
Maesti omnes simul ire simul plorare; dolere:
Tamque pium atq bonum querulo ore reposcere patrem.
Iamque fori orchestrae cunei et subsellia fani
Conferra adstabant: et iam longissima pompae
Funebris series cessabat: ut alta cupido
Me incessit pectusque repens simul ardor habebat,
Insequi: ut orantis mistae bibere aure liceret
Iusta parentaret patriae quibus ille parenti.


page 373

F. Sed quanam fretus fudiciâ id aggredi es ausus?
Quum minime cuivis contingat adire Corinthum?
S. Res equidem mira est et vix effabilis ulli.
Dum tacitus mecum, quanam ratione, quibusue
Confieri hoc mediis posset, voluo atque renluo:
Pana voco; Pani sppumantia cymbia lacte
Destino: si occulte dedu cere vellet in aedem.
Vix ea voluebam quum me subito aere sepit,
Et multam circum nebulam atro fundit amictu;
Cernere ne quis me neu me prohibere valeret.
Pergo igitur septus nebulâ, mirabile dictu,
Per medios, templo approperans: neque cernor ab ullo.
Ingressusque; ut eo citius, si posceret usus,
Digredier possem stationem deligo ad antas;
Atque ubi desierant heîc exequialibus hymnis
Aurea convexi laqucalia plangere xysti:
Pulpita suggesti conscendit nigra sacerdos
(Nam delubra Deûm quoque nigro tegmine strata.
Omniaque ad luctum stabant composta notandum)
Et prece praemissa textuque e Codice sacro:
Felices, Domini qui denascuntur in ulais.
Inquit: ut a duro requiescant quisque labore,
Namque oper a illorum quocumque sequuntur eosdem.
Haec ita praefatus cano venerabilis ore
Presbyter: occepit bene longam rexere telam,
Multa beatorum de morte modoque beate
Ex hoc in superam migrandi corpore vitam,
Egregie, docte sancte atque salubriter orans.
Iustus, ait, cadit; et non est qui pensitet illud
Corde suo: sanctum Deus ex hoc colligit aevo:
Ecquis id advertit? venturae scilicet irae
Praeripitur: mala ne cogatur cernere nostra.
Nos ergo infaustos, nos terque quaterque dolendos!
Heu miseros! tantis qui praeservamur in isto
Aequore turbinibus, typhonibusatque procellis;


page 374, image: dele0374

Fluctibus, ccnephiis, et anuifragis vulturnis!
Feliceis vero bis, terque quaterque beatos,
Qui bene; qui placideque obdormivere: nec ullis
Amplius expositi sunt hac in puppe Maleis!
Scilicet ingressi sua quisque cubilia blandos
Concipiunt somnos; post busta superstite mente,
Inque Dei manibus servata: nec dolor ullus,
Nec vis, nec languor, nec eos adflictio tangit.
Dilecti placuere Deo: festinat is ergo
De grege sentinaque illos transferre malorum:
Quos ubi vana cohors ceu solem fulgere quondam
Cernet; in hanc vocem stupefacto erumpet hiatu:
Nempe hi sunt hi sunt; quos nos despeximus olim:
Pinsuit a tergo quos saepe ciconia nostra;
In quibus et crebro genuinum fhi sunt,
Quos reputabamus sine honore a morte futuros:
Ecce sed in gnatis ut cunctipotentis habentur!
Ut sors illorum iustos modo splendicat inter!
Ut nunc in superis digna mercede fruuntur!
Ut nunc Elysiis laeti spatiantur in hortis!
Ut nunc aetherio perfundunt nectare labra!
Ut nunc caelesti radiant diademate cincti!
Ut nunc cum Christo degunt in luce perenni!
Ecce Dei in vultu nex ut preciosa piorum est!
Ergo pie et sancte vitae in stituamus egenae
Curriculum: si et nos sancteque pieque volemus
Emori et astrigeris succedere postmodo tectis.
Vive pius moriere pius; quicumque reponi
Siderios apites inter, caelique senatum
Expetis; et pedibus stellantia prendere regna.
Nam mors ut bona sit, bona sit quoque vita necesse est:
Vix etenim moritur bene, qui male vixit: ut ille
Non male denasci poterit; qui vixit honeste.
Nec mala censenda est nex, quam bona vita coronat.
Haec qualis fuerit, talis mors excipit illam:


page 375

Et qualem reperit, talem te iudicat: annon
Succinit effectum propriae per singula causae?
Intenti argo polo, sapiamus caelica missis
Terrenis: perstat quoniam respublica nostra
IN caelis: unde et Christum exspectamus Iesum:
Vile reformavit nostrum qui corpus et illud
Clarificans, conforme suo per cuncta redegit
Marte potestatis: sibi quo omnia subdere callet.
Perbrevis est etenim fumoque simillima vita.
Quae si longa fuit: si splendida: si pretiosa:
Cura laborque fuit dolor atque angustia summa,
Mors vero melioris erit reparatio sortis,
Ut se per flammas reparabilis innovat ales,
Aetrumnae requies: morbi medicina: laborum
Finis et aeternae certissima ianua vitae.
Quae nullis curis, nullis obnoxia telis
Fortunae: nullis crucis est subiecta periclis.
In qua caelesti patria vitaque perenni,
Transitus ad quam fit, mortis mediante tridente,
De facie, ad faciem, velut est cernemns lovam,
Qua trinunus erit Deus omnia in omnibus: Amen.
His multisque aliis: quae non mihi cuncta recurrunt:
Ampliter oratis, inter suspiria cordis.
Tamdem etiam quamtum tem pusque locusque sinebant:
Multa satis graviter de vita herois humandi
Attulit in medium plura mediumque tulisset
Magnifice: infandum si quîsset fallere luctum,
Talem, inquit, talem ter-maximus optimus ille
E medio nostrum, civem transscripsit olympo.
Talem amisimus, aut potius praemisimus eheu!
Et iustum, sanctumque virum: patriaeque parentem:
Landgravium Cattae Gulielmum scilicet orae,
Cui nunc exequias, cui debita iusta paramus.
Ipse Deo placuit: Deus ergo transtulit ipsum.
Ne videat, nostris qui nunc ceruicibus ensis


page 376, image: dele0376

Imminet, et plagae consors reddatur iniqui.
Heu pater! heu currus nec non auriga Sionis!
Quei nos in tanto rerum impendente tumultu
Deseris. ô patriae spes anchora portus asylum.
Heu nos! heu miseros: infaustos: heu tua nobis
Cuncta simul tecum solatra rapta VVilhelme!
Egtegie nobis succenseat (ô utinam sim
Augur iners utinam patriae sim falsus haruspex!)
Ille potens rerum sator et dominator olympi:
Quippe volens genti mer tas infligere poenas,
Rectoresque ducesque prius sic sic gravis aufert.
Sic viduat terras ducibus, rectoribus urbes.
Praecipue sancti si sunt rectique tenaces:
Inst tueruntque viis eius, sacra iussa sequuti,
Sinceroque ipsum coluerunt mentis honore:
Noster ut hic toto fuit illustrissimus aevi
Curriculo princeps. De cuius fortibus ausis,
Praeclare gestis rebus: pietare profunda,
Et constante fide, cum relligionis amore:
Viriutis studio: sapientia ad usque stuporem,
Doctrina immensa: atque animi moderamine summo.
Erga praecones nos mansuetudine verbi
Praesigni in musas adfectu prorsus amico.
Pectore pacifico feugi clemente: paterno.
Iustitiae cuplideiadflictis miserisque benigno.
Et facili placatu. De quibus omnibus, inquam,
Harpocratem agere est satius, quam pauca referre.
Nam quincumque volet nudis hac singula verbis
Persequi ut haud dicam, dignus super aethera laudum
Eulogiis efferre: opera numerabit cadem:
Et forsan leviore: quot Africa messis aristas
Proferat: Hercyniis quota bellua saltibus erret:
Quotque gerant verno Paestana rosaria flore;
Tempore: quod Libyco voluantur marmore fluctus:
Quot legat Hybla favos: quot pennis aera pulsent


page 377

Nubivage volucres: quot pinnis unda natetur
Amnigenae pecudis: tacito labentia caelo
Astra quot irra dient tenebrosae nubila noctis.
Quotue Tomitanum progignat littus harenas.
Heic siquidem campus sese latissimus offert,
Dicendique seges quam amplissima: quae bene doctum
Delassare queat Fabium, fandique potentem
Carneadem, et Tullii flumen, fulmenque Periclis
Eneruare gravi factorum pondere victum.
Et Demostheneo fulgorem demere lychno.
Quum tamen omnino tanti de principis actis,
Ac vitae cursu iam quiddam dicere cogar,
Non ea, quae vellem, aut deberem: quaeve meretur,
Aut quae gestarum maiestas incluta rerum
Flagitat, exponam: sed quae solum modo possum,
Ingenii curtis pro viribus ordine pandam.
Ergo ut naturae methodo insistamus, et omnem
Curriculi telam primo repetamus ab ortu.
Prodiit aetherias heros Guliclmus in auras,
Quum numerarentur post partum virginis almae
Saecula ter quinque et triginta duoque recuisus
Solares, rapidi pertorrida brachia cancri.
Quaque die Domini prae cursor et alter Elias
Vitalem in lucem totidem datus ante Decembreis
Vagiit in cunis infans: hac noster eadem,
Acropoli, Hassiacum Dominorum sede vetusta,
Post quintam primos vagitus edidit horam,
Tempore Cardincus quo Marchio praesul ad amnes
Confluges, Moenum et Rhenum. Ludovicus et acer
Ille Palatinus, pacem procudere prompti,
Imperii caput et tum protestantia membra
Inter: ad iilustrem Fegnesi fluminis urbem.
Post Sueofordensis tractata negotia pacis,
Conventu indicto nec re infeliciter acta,
Pacataque aquila, pacem obtinuere cupitam:


page 378, image: dele0378

Dum per concilium de relligione futurum,
Sive perimperii primates notio fiat,
Atque ita discidio medicina parctur oborto.
Unde diem hunc deinceps celebravit quolibet aestu,
Instructo geniali epulo praeconibus, atque
Praecipuis terrae, nec non primoribus aulae:
Quique alii creti generoso stemmate adessent.
Ac si magnificis duxisse parentibus ortum,
Et decus et laus est: ut certe est maxima: idemque
Non in postrema fortunae parte locatur.
Ecquibus, et quantis digne celebrabitur hymnis
Hic princeps: tales cui fata dedere parentes,
Qui genus antiquis Francorum regibus haustum,
Caesaribusque trahunt: qucis Carolus ille Pipini
Magnus avus: maior Vitechindus avunculus exit,
Rexque Prieislaus, Megapyrgi sanguinis auctor.
Quem, sata Saxonico, mater Christina. Georgo
Edidit. et primo peperit castissima nixu
Cattorum heroi: quo non excelsior armis
Ductor erat Macedo, cuius praelustre ferebat
Nomen, et invicto cui robore nemo secundus,
Qui? quantus princeps? Hector? Menelaus? Achilles?
Non certe Troiam decimum obsedisset in annum;
Scilicet hanc aditu expugnasset et impete primo,
Nam puer e teneris ut vix excessit ephebis,
Fascibus imperii susceptis: protenus acris
Militiae bona signa dedit: flammasque minantem
Sickingum populis Meliboci, eiecit, abegit
Finibus: iectique obsedit et obruit arcem:
Traiectumque globo tristeis demisit ad umbras.
Atque illinc paucis intercedentibus annis,
Ruricolum domuit turbas, stravitque rebelles:
Ut iuvenis, valde congressus alacriter hosti.
Quin et mitratos, quid nescio qua arte, struentes:
Paccius ut tulerat: festinis terruit armis,


page 379

Et declinantes Matrem, compescuit: auri
Exacta in belli sumptus non simplice mulcta.
Praeterea Ulricum extorrem a Deceumatibus agris:
E quibus, a Sucuo depulsus foedere messeis
Quinque ter ante, aberat: collecta praepete turma
Restituit nisu princeps fortissimus uno.
Denique cum gnato patrem comprendit, et armis
Exuit. atque adeo bello clarissimus inter
Mortaleis aetate sua: ut qui nomina tantum
Landgravii audireut, trepidarent corpore toto.
Non secus ac si atro miscetur murmure caelum,
Aut vaga nimbiseri commirtunt proelia Cori,
Euronotique fremunt pluvii: tremuit inscius alto
Accipiens sonitum saxi de vertice pastor.
Hoc patre. qui praeter memorate illustria facta.
Ad Lanum Clarits sacrata palatia Musis,
Sumptibus haud modicis exstruxit et otia fecit.
Et Monachum ignavum pecus a praesepibus arcens
Divinis sanam doctrinam huic reddidit orae,
Reddidit, atque istud summis non absque periclis.
Vindelicos neque confessores ultimus inter.
Hoc, inquam' patre vitaleis Gulielmus in auras
Editus: auctores hos sanguinis ille recenset.
Quorumne tantum generosi stemmatis haeres
Esse videretur sed item virtutis avitae.
Maiorum inspiciens exempla fideliter, omnem
Iuxta ea compsuit vitam, vitaeque labores:
Conatusque illos claris praevertere factis,
Virtuti totum se dedidit: et proavorum
Gesta. probe gestis mire amplificavit et auxit.
Gnaviter a tenerls ad quae curante parente
Institui subito coepit: tantumque repente
Profecit, totque ampla dedit documenta stupendae
Indolis: ut nemo mediocre quid inde putaret.
Nec sua spes qumequam de ipso frustrata fefellit.


page 380, image: dele0380

Idque adeo Lanus fluvio quoque sensit amoeno.
Qui natum accipiens subolem patri esse Philippo,
Frundosas inter senior se sustulit alnos
Laetus: eum tenuis glauco velabat amictu
Carbasus, et crineis umbrosa tegebat arundo,
Talibus exorsus gratantia labra resoluit.
Salue magna Deum suboles spes magna parentum;
Diis genite, et geniture Deos: tu pacisalumnus;
Tu studiis clarus: Musis tu carus: olympo
Carus eris: tete Divum sapientia summe
Diliget: inque tuo figer tentoria corde
Tu virtute nepos Iessaeus habeberis alter.
Huius uti genitor fortissima proelia gessit
Pro patria atque aris toto prope tempore sceptri:
Gnaro autem Dominus pacem firmamque statamque
Concessit, pectusque dedit prudensque sciensque,
Unde recensentur ter mille paroemaei ab ipso
Prodito, et eiusdem numerorum ml ia quinque.
A Libanique cedris ad hysopum in pariete narum
Disseruit: deque armentis avibusque canoris,
Reptilibusque agri. gregibusque per aequora sparsis.
Omnigenique ad eum populi venere ducesque,
Prudenti auditum gnomas a corde profectas.
Sic etiam sator ille tuus, Iessaeus ut heros,
Irretitus erit bellis, pro arisque focisque
Fortiter arma gerens, toto clarabitur orbe,
Unde volat Titan. et nox ubi sidera condit.
Quaque dies medius fernentibus aestuat horis.
Quaque riget Scythicus brumali frigore pontus.
Ast tibi caeli potens, aeternique arbiter aevi,
Pacificas sicut Salomoni. tradet habenas.
Cordatumque dabit iuveni pectusque senile,
Omnibus instructum saplenti pectore dignis.
Hinc tua se attollens super aethera gloria crescet,
Prudentemque animum reges, populique stupebunt.


page 381

Consilia exquirent, pendebuntque ore diserto.
Sic satu, madidum gelidis caput occulit yndis
Lanus. et eventum sunt haec sortita secundum.
Nam simul atque esset viventum scriptus in albo,
Nomineque ad sacrum baptisma vocatus avito.
Et iam paulatim didicisset figere gressus.
Et iam paulisper didicisset fingere voces.
Continuo in curam disciplinamque magisdtri
Cessit, Amyntoridae ut quondam Chironis alumnus:
Utque Stagiritae iuvenis Pellaevo alendus.
Has primas tenuit parteis aetatula in ista
Nigidius: nunc gymnasii praefectus olympi.
Cui multi insigneis doctrina Buchius, atque
Henricus Canrs, et clarissimus ille Rodingus
Successere. viri cunctis virtutibus aucti.
Quorum hunc iamdudum germano somnus ademptum
Tradidit, ast illi magna cum laude supersunt.
Hicque a consiliis, Cancellorumque magister:
Alter abarchivis est et pars magna senatus,
His ergo Chironibus, his Phoenicibus usus,
Litterulas hausit cupide, preculasq sacratas,
Et antos studio progressus fecir utroque,
Ut volupe augustis esset matrique patrique,
Hospitibus vero adventantibus atque coavis
Miraculo, et cunctis patriae primatibus aulae,
Et am crescebant studiis crescentibu: anni:
Ut dubites, num plus animis, an cresi eret annis,
Ut dubites num plus pietate, an cresceret arte
Crevit urrisque quidem: pielas tamen arsque animusque
Maior, et ante pilos rerum prudentia crevit,
Non aliter, quam si occultis exuberet amnis.
Fluminibus longe tacitisque redundet arenis.
Eluvi ignorans causam miratur Amyntas.
Haecqu adeo documenta investibus edidit annis!
Ast vib vesticipem succedens fecerat aetas,


page 382, image: dele0382

Qui qualis fuerit: non est mihi dicere promptum.
Scilicer haec aetas quandoque licentior exit.
Hic catulos tractat Melitaeos: ille palumbos,
Hic merulas, ille accipitres falconibus addit.
Hic spinos alit: hic philomelas, alter alaudas.
Huius amor celeri buxum torquere flagello.
Saepius hic oculos non lippos tingit livo,
Grandia detrectans Ciceronis verba diserti
Discere, ab adiuncto multum laudata magistro,
Quae pater adductis gaudens audiret amicis.
Nil horum noster: caelestia sacra placebant
Illi iamdudum libris hoc fortius instat:
Quo magis a multis mox abiciuntur ineptis.
Nimirum toties Chironum acceperat ore.
Hanc sine doctrinae cultu vitam esse sepulchrum.
Quique aliquid scirent, duplici pollere videndi
Vilbene regnan dique artes hinc esse petendas.
Iamque pater bellum pro relligione parabat,
Pro patriis terris, pro libertate Tudesca.
Cum duce Saxoniae perdigno laude perenni.
Tum gnatum, laribus quum bulla sacrata pependit.
Argyropen ficis comitatum misit Achatis,
Teutoniae sidus, portum, munimen, ocellum
Argyropen: cuius septem spectacula mundi,
Pyramidumque apices operosos divitis orae,
Transparens superat, vel certe turris adaequat.
Huc ubi perventum, Rhenus cum Prussia et Ello
Laetitiae nova signa dabant: sanctusque Senatus:
Qui gravis, illustrisque. et prudentissimus illlic
Semper agit: nuperque piis exstructa Camenis
Funde coronabant festa collegia Musae.
Heîc alacer libris rursum, velut ante, vacavit
Indefessa opera et rro exemplo ordinis huius,
Norat enim; norat iam tum quid frugis haberet:
Norat, apiscendae quantum sapientiae opus sit


page 383

Artibus: et quantus vita siet usus in omni,
Invenias multos, sua qui corpuscula rentur
Indignum studiis maciarier: hisque vacantes
Subsannant, nasoque canos crispante cachinnos
Ingeminant Musis: condigni scilicet isti,
Virtutem ut videant, intabescantque relicta.
Interea prope nil operae, curaeve facessit,
Sed magis infama positum, pulchrumque putatur,
Nocturno putere mero. putere diurno.
Cottidie sese multis urgere culullis.
Castra laniftarum sectari: saepe feriri
Vulnere saepe aliis feriendo infligere vulnus.
Noscere cum primis, quid plistobolinda Venusdque
Dextra ferat lucri: damnosa canicula quantum
Radat: et angustae collo non fallier orcae.
Quantum obsit pronus talis, prositque supinus,
Proelia latronum gerere, Hispanumue triumphum,
Propexos tepido calamistro ornare capillos:
Cincinnos alere, et cirris animum muliebrem
Prodere mollitiem quis non agnosceret inde?
Quam procula a nugis, procul a levitatibus istis
Abfuit hic princeps? alienior esse nequlsset,
Per Fidium! usque adeo a teneris asuescere multum est?
Plus illum sancti divina oracula verbi
Discete: nocturnis plus impallescere chartis
Iuvit: et huc celsi ingenii tulit impetus ipsum.
Et quoniam e fabrica cognosci velle videbat
Auctorem fabricae stellantis: proptereaque,
Cetera quum spectent animaliacernua terram,
Os homini sublime datum sit, et astra tueri:
Et simul erectos ad sidera tollere vultus:
Magna vibisanctorum patria est: persaepeque claro
Maxima terrigenis Iovam portendere caelo:
Nec solidae conferre parum sapientiae: habere
Notiriam astrorum. nec promanere minorem


page 384, image: dele0384

Inde voluptatem, quam commoda plurima vitae.
Huic se prae reliquis studio tum ded dit: illo
Delectabatur. cura haec primaria nosse
Et caelum et tacitis famulantia sidera fatis:
Arcturum pluviasque fFlyades, geminosque triones,
Quid tantum hiberni properent se tingere soles
Oceano, tardis et quae mora noctibus obstet.
Quid ram sanguinei rubeant lugubre Cometae.
Quid cumfalicifero infelix coniunctio Martis
Denotet: ut Iaevo contriste sidere caelum
Quale sit et quantum miseris mortalibus omen,
Si neget usuram lucis Phoebeia lampas,
Quum regit obscura nitidam ferrugin frontem.
Maesta tenebrarum quur sic incurrat in umbras,
Frustraque oppositae luctans cum corpore terrae,
Cernere fraternos exoptet Cynthia vultus,
Unde treimor terris exurgat, et horrida caeli
Fulmina: quid tonitru toties immugiat aether:
Zodiaci quid signa notent: qua parte rotentur.
Quid duodena ferant damnive lucrlue per axem
Limina: quei quoduis oriatur et occidat astrum.
Hoc adeo studium feliciter, ex animique
Successit voto: ut Ptolemaeum vinceret ipsum,
Arragonumq ducem multis excelleret ulnis.
Auditu certe tarum dignumq stupere,
In iuvenem Cadere herbem tam sercile poectus!
Quid memorem sphaeras rotque instrum enia deinceps
Arte reperta ista: Radios, cyclosque dioptrasque,
Astrolabo, cano nas: fictique imitamina caeli.
Quo clausus variis famulatur spiritus astris,
Et vivum certis opus intus motibus urget
Percur: it proptium confictus signifer annum,
Et simulata novo nova Cynth amense recurrit.
Heicque laboranti sua adest ecliptica Phoebo.
Arcticus heic polus est. nec decst antarcticus illic.


page 385

Heîc medium apparens aequator dissecat axem:
Heic tropicus Cancri et Capricorni solstitialis.
Heîc piger Arctophylax, custosve Erymanthidos ursae:
Necnon Oleniae signum pluviale Capellae:
Candidus auratis aperitque his cornibus annum
Taurus, et adverso cedens canis occidit astro:
Heîc etiam Eoaesi Atlandites abscondantur,
Gnosia fulgentis decedit stella coronae.
Haec simulacra poli, visu miranda sagaci
Repperit ingenio solertique extudit arte
Quae nunc cumreliquis sancte adversantur in aula.
Interea studris duum fortiter instat iisdem,
Sese aquilae suasu generum pater obtulit Halae:
Utque fera in coecos com pellitur inscia casseis
Sic circumuentus contra promissa fidsemque,
Fraudibus Albani ducis, Atrebatensis et astu
Praesulis, abripitur. Quem dum rrustra ille redemptum
Postulat a vadibus roties: et non tamen inde
Verba sides sequitur: iuvenilibus impiger annis
Accingit se armis. laterique accommodat ensem
Cum duce Mauritio; coilectisqe undique turmis,
Et cum liligero firmato foedere rege:
Aggreditur magnum facinus: sua castra volenter
Iungente Alberto. de sanguine Teutoni Achillis.
Iamque micans campis exercitus ibat apertis,
Qua vastas aperit late Thuringia silvas:
Francida caeruleus qua Moenus tura pererrat:
Quaque nemus magni longe se pandit Othonis;
Qua Nicer immiscet tumido sua cornua Rheno.
Quaque Nicrum Vilsus spumantibus amnibus auget:
Obvia quaeque merens nec claultra, nec ulla locorum
Propugnacla valent tantos sufferre tumultus:
Nil fluvii; nil castra iuvant imposta nivosis
Alpibus exsuperant Istrumque, Oenumque Licumque;
Ipsam Elephantopolin capiunt; Fiessam, atque Erebergum


page 386, image: dele0386

Vertice contingens excelso sidera olympi.
Tertius hac celeri fama Rex Carolus, Oeni-
Pontefugit; subitis Villacumque acduolat alis;
Saxone dimisso prius. E Carnisque parandae
Ius pacîs fratri plenum facit: atque solutum
Landgravium nostrum promittit protenus iri
His tyrociniis belli, iuvenilibus annis,
Hisque rudimentis plus noster praestitit heros;
Quam multi, multos faciunt qui bella per annos.
Namque ita restituit patrem, iam quinque Decembreis
Carcere detentum immerito: pacemque cupitam
Relligionis et imperii quae publica sertur,
Extorsit: patriae libertatemque reduxit.
Anspice Mauritio quae Passaviensibus actis
Decreta a Ernandoque acceptata lubenter;
Posteaque Augustae rata facta, probataque cunctis
Imperii rodinibus, firmisque iurataque verbis.
O pactum felix ô sanctae munia pacis!
Dispereat pereat dirum mortalibus omen,
Qui tuas. crilegis ausit temerare statura
Nisibus: aeterno pax aurea carmine dignaa!
Hactentus hac suffulta salus Germanidos orae
Perstitit: ac deinceps stabit quoque firma tenaxque,
Si modo nil aliud mereantur crimina nostra.
Hoc quid exit, si non gnatum siet esse fidelem?
Hoc quid erit, si non patriae simul esse parentem?
Hoc quid erit si non adsertorem esse quietis?
Hoc quid erit libertatis ni vindicem haberi?
Atque ubi tranquillo fluerent iam quaeque tenore,
Redditus et pater, et pax reddita. fortibus armis
Depositis; rurusus successit ut ante togatae
Miltiae: causis adiunctusque inde severis,
Plurima praeclare pro patre negotia gessit.
Praecipuc longam missus componere litem,
Quae cum Nassoviis plures flagraverat anne;


page 387

De Melibocensi comitatu: Vangionumque
Vormatiae bis pacificis interfuit acit.s
Denique quum frater, princeps illustribus ausis,
Ludvicus sponsam Charitinis duceret agris,
Hedvvigin, forma. pietate, decore nitentem;
Adiunctamque sibi lectica ferret cadem
Germanam multo claram splendore, Sabinam,
E curru egregie radianrem ut sidus Eoum
Vidit eam: visamque cupit; potiturque cupita,
Concipiens subitas circum praecordia flammas,
Qua cum, iam natus triginta tres hiemesque,
Regali dape, regali pompa atque paratu,
Gaudia Martigena thalami celebravit in arce,
Bissextus Februi cum sol fulgeret ab aethra.
In quo coniugio. fecundi stipitis instar,
Undenam gevit subolem, adspirante Iehova:
Qua de Mauritius superat ternaeque sorores:
Aeternum ô utinam superent vitaque fruantur:
Cetera cum Christo. cui reddita, degir in aevum.
Quumque pater meram sentiret adesse Philippus:
Confectus senio plenusque saturque dietum,
Paulo post thalami celebrata iugalia festa;
Ut primogenito geminos huic tradidit enseis:
Significans tacite sibi non opus amplius esse:
Ipsi autem rerum deinceps inenmbere curam
Maiori natu populesque urbesque tueri:
Dectrinam sanam bene propagare: scelestos
Plectere. vim passos contra desendere iniquos:
Iustitiam et pacem cum libertate sovere.
Atque ita non multo post se commisit olympo:
Quo cum Theudosio necnon Danide recumbens.
Purpureo liquîdum nectar bibit ore Deorum.
Ergo instauratis patri solemnibus aris,
Auspicium sceptri ipse sui facit. atque per omnem
Imperii cursum talem se praebuit: ut quid,


page 388, image: dele0388

Posterius memoresve prius, dictu atque repertu
Difficile omnino sit, vel centum ora tenenti.
Omnia summa ineo: merito quis ut ambigat, unde
Incipiat: vel quo supremo fine quiescat.
Praecipue est pietas: primas sibi vendicet ergo.
Nac sine fuscepit nihil umquam, nilque peregit:
Hac solide institui subolem curavit: ad illam
Tot vicibus gnatum in tabulis hortatur apertis.
Haec est virtutum reliquatum fons et origo:
Hinc propagandi verbi caelestis obortum
Manavit stdium et longe lateque serendi.
Indicium, cuius non munificentia tantum
Templa scholasque erga fuit: illorumque ministros:
Laniacûm quando tot sumptibus ipse Lyceum
Fovit: condendis reparandisque aedibus alrais
Materiem argentumque dedit, stipendiaque auxit
Largiteremeritis vincinis, corporeve aegris
Praesbyteris stautit viginti quinque daricos,
Tres alicae similaeque unum et zae octo medimnos,
Quos Roteburgensi e canone accepere quotannis.
Quem canonem ante quidem vix quadringenta luentem,
Milibus ipse tribus post; centum auxitque medimnis.
Inter sed reliquos, queis rerum curta supellex,
E sale distribuit quoquo anno mille Philippos.
Sique ministerio quidam statione vacante,
Adraitti cuperent; confirmarique rogarent:
Hosce perorantes prius ipse audivit eosque
Tentavit ne forte minus sit idoneus ullus,
Quisecra Catriacis prosteri vellet in agris.
Si bene processet laudans: adhibensque pararis
Magnifice dapibus: necenim fas esse sciehat,
Principi a facie quemquam discedere tristem.
Et sic erga omnes Christi sacra ipssa docentes
Adfectus cum laude fuit celsissimas heros.
Horum etiam primum caussas si forsan haberent:


page 389

Sepositis aliis cognosci iussit in aula:
Ne dum rostra fori sequerentur, adesse nequirent:
Officio precibusque minus, verboque vacarent.
Auspicio ipsius speciales quolibet anno
Sunt et conventus habiti: quos voce Pelcsga
Indigitant Synodos: in queis de rebus ad aram.
Omnigenisque aliis incommoditatibus actum est:
Hincque ad conventum generalem rite relatum:
Cui si non proprio at primatum corpore semper
Praefuit: exemplo veterum regumque ducumque,
Iessiadae Ammonidae Constantinique, Nicaenam
Qui syndoum indixit praesensque interfuit ipse.
Praeterea et viduis pastorum a morte relictis,
Vitae inculpatae si sunt: prospexit, et orbis:
Quique per ignavas. Vestales ante peribant
Coenobii Hoecklaemi reditus in Blassico agello:
Attribuit bis vicenis, pro ventribus istis,
Praebendis totidem Et si plures forte supersint,
Ex Roteburgensi dedit his alerentur ut agro
Quae vero haec probitas? quae munificentia? quive
Relligionis amor? quotus est iam quisque tyrannum,
Cui tam sit cordi pietas: eiusque ministri?
Qui non haec proprios potius convertat in usus:
Ut ne de propriîs sacros convertat in usus?
Ast non hac tantum fidei ratione probavit
Tutandae studium, propagandaeque: sed illud
Indiciis aliis manifestum fecit abunde.
Namque quis ignorat qua sollicitudine tentus
Pro Gallis fuerit fidei consortibus? omnem
Moverit ut lapidem, nihil intermiserit usquam,
Lux Euangelii quo crescere posset in ipsis:
Exsulibus Christi fuerit qui portus et aura:
Quoque laborarit zeli feruore palustreis
Pro arbore Christiadum Moeni quae crevi ad undas.
Hac pictate suam teneris mox imbui ahannis.


page 390, image: dele0390

Cuiravit proelm: taleis adhibendo magsitros,
Qualibus ipse etiam primae sub flore iuventae
Usus erat: quorum doctrina industria et arte
Mauritius gnatus tantum profecit, ut ipsum
Velle viderentur studiis superare parentem.
Ut de aliis sileam: satis admirabitur ecquis
Carmina, quae pangit Musis et Apolline digna:
Non tatum Latio, sed Graeco induta cothurno:
Seu placeat culti velut est Elegeia Tibulli:
Seu cum agniloquo quid grande sonare Marone,
Seu Lyricis variare modis modularnina Flacci:
Seu Colophoniaco cum vate referre Pelasga:
Omnibus excellit. Testis Psalmodia regis
Hebraei: vario nuper vestita colore,
Carmineque omnigeno, tenero converso sub aevo;
Plus minus a geminis quam Musae et Phoebus Apollo
Exspectant avitae brumis; in eaque triumfant.
Huius ei studii pater auspex; dumque fidelis
Hombergus, Themidis quem clarat adorea summa,
Et doctoralis decorant insignia lauri;
Inter et Eubulos Adsessoresque recenset.
Principium pietas sapientiae: ab hac quoque nostri,
Efcatebra veluti sapientia fluxit. in omni
Effulgens opere, et rotum celebrata per orbem:
Hanc stupuit Caesar Romanae gloria terrae:
Sicut ad oraclum coecoque in marmore portum
Huc confluxerunt Europae totius astra.
Hanc perlegatos magnus Florentiae Apollo
Consuluit. mirum quod possit iure videri;
Quum talem invideant laudem plerumque Tudescis
Ausones, et soli sapere et praecellere quaerant.
Hanc rex Francorum, Valesina e gente supremus:
Hanc rex Francorum, qui nunc radiantibus armis
Fulminat ad Ligerim, Rhodanumque, Ararimque, Isaramque,
Ter quaesiverunt cupidi, et stupuere repertam.


page 391

Octonis vicibus diva Elisabetha, Britanni
Stella soli laus fama, decus, columenque, salusque,
(Ut Davididen visit regina Sabaea)
Legatis tentavit eam: Scotumque Monarcha:
Et Cimber, Suecusque, Signismundusque Polonus
Ut taceam multos Germano heroas in orbe,
Per quos perpetuis prope sollicitatus Achatis,
Mercuriis scriptisque fuit, velut anchora sacra.
Et, ne quis vugli iactatum vocibus illud
Obtentat: sapientem aliis sibi desipientem;
Novimus experti; quanta prudentia habenas
Rexerit: atque uno Consi simul ore fatentur:
Quaecumque inciderint tractanda negotia, semper
Praesignem quandam sese ostendisse Mineruam:
Cum Serum Domina utmerito exclamare queamus:
O faustos ô felices famulosque virosque,
Queis coram vidisse datum, coramque bibisse
Auribus, ingenii et prudentis acumina mentis!
Quid de iudicio sapiente animoque sagaci
In fabricis domuum condendis atque struendis,
Commemorem? in primis nostram quo muniit urbem,
De vallo et fossis, propugna culisque stupendis,
Loricisque altis: quarum qui clumine perstat,
In barathrum quasi, vel summam despectat abyssum.
Ingressus quae valla cavos, coecosque recessus
Intus habent, miris et concamerata cavernis,
Totaque fornicibus constant adamante paratis.
Vix hanc crediderim superasse Semiramis urbem,
Coctilibus muris, pice calce, bitumine structam.
Qua sint arte duo fabrefacta palatia in arce,
Expediatne aliquis? quibus obtigit illa videre.
Affirmant uno ore simul vix tale quid omni
Europa atque Asia reperirier ullibi posse:
Ut nihil exponam de teritio, eoque sat amplo
Quum referat prima veteres ab origine Cattos,


page 392, image: dele0392

Ludovic-Henricos, Hermannos atque VVilhelmos.
Pacificos, et magnanimos, mitesque, gravesque:
Illud inauratis simul ut laquearibus ardet,
Maeandris variis, emblemate vermiculato:
Phidiacisque striis, lemniscatisque asarotis:
Insuper et cunctos toto super orbe Monarchas,
Qui saxagenos intra vixere Novembreis:
Ad vivum expressos exquisite, ordine longo
Exhibet. heîc primus se Carolus ille videndum
Quinctus agit. iuxtaque illum Ferdnandus: ab illo
Maximus Aemilius; capita imperii, atque Rodolphus
Austrius: illius qui aevo diadema tulerunt
Romanum, sceptrumque potens, orbemque superbum,
Post reges subeunt: Tartessius et Lusitanus:
Liligeri; Albiones: Scoti: Cimbrique: Gothique.
Ei Sueci; Moscique truces; rigidique Poloni.
Magnanimique duces, Germanae lumina terrae,
Saxones ensiferi, lanus-Fridericus, et acer
Mauritius, cum fratre pio, sanctoque parente:
Marchionesque sago celebres, et fortibus armis:
Atque Palatini: Boiique; Henetique: Sicambrique
Et Brunonigenae: Pomerianique: Holstariique:
Thermarumque duces; et lunaeburgiacae proles:
Nec-non Ascanii, Charitionrumque Dynastae:
Auraniusque Comes: Parmaeque: Arnique; Mosellaeque.
Alloborogumque apices: Condaei; et Giusius audax.
Hosomnes, pluresque refert in imagine vera
Cena culum prius hoc: ast illud marmore totum
Collucet Pario structum, solidoque alabastro:
Non artis trivialis opus: de marmore puro
Structa pavimentum, subsellia, sigmata, fulcra.
Quid de contiguo regalibus arcibus horto
Auricomo dicam? Paradisi florida tempe
Fluc iures translata: nihil viridaria Paesti
Nil bifera Alcinoi pomaria; Adonidis horti,


page 393

Hesperidumque nihil sunt, si aequiparaveris isti,
Praeter enim omniferos fructus, quos Gallus et Auson,
Quos Brito, quos Cimber, quos Suecus, Sarmata, Scotus
Progigni secum tantum rebatur, cosque heîc.
Vidit et obstupuit; sunt et topiaria in illo
Daedala, quae camuris texunt umbracula ramis:
Sunt vivi latices: Nili, Euripique latentes;
Queis improvisus creber siphunculus exit,
Multifido tubulo: sunt et vivaria: suntque
Anfractu vario labyrinthi; et panda theatra;
In quibus aula ingens asapientibus undique
Est nieroglyphicis emblematis, hoc patre natis:
Bos piger excussis heîc gestat ephippia loris,
Hoc titulo: Nemo contentus sorte sua audit.
Heîc alia inter item dispas complexae capellae
(Ingratus coccyx velut) inficit ubera tabo
Occulte, super inscripto: pro lacte venenum.
Quae cum mille aliis nostri pictura VVilhelmi
Arguit argutum ingeium, et caeleste cerebrum
Quid Roteburgiaca dicam de regia, ab ipso
Regali educata prope magnificentia in auras?
In qua aulam statuit, reddentem quaeque clientum
Signa vasallorum, comitumque, virumque vetusto.
Stemmate clarorum; Castellorumque per oram
Hassiacam: feudi qui relligione tenentur,
Adspiceres summo sexcenta insignia amore,
Atria quae decorant ist haec, mirandaque reddunt.
Ast si conspicias aulas coniuncta sacella:
Haerebis dubius, nec. mente stupebis inani;
Iudiciine prius mirere piive laboris.
Nam quum Papicolae statuis sua fana profanis,
Scultilibusque aliis, signisque elinguibus ornent.
Ut feriant splendore oculos gemmante videntum:
Et simula crorum culturae limina pandant:
Ille, sacrosancto promptis e Codice dictis:


page 394, image: dele0394

Pro pietate cata quae consignaverat ipsus,
Officii monitura sui vitaeque futurae
Quemlibet, ornavit mire buius fornicis arcum.
Quocumque intendas aciem sunt obvia, quae te
Erudient pascant animum caelestibus escis:
Muneris et saperae faciant meminisse salutis.
Quaeque suis appicta locis, peramabile visu:
Heîc ubi consistit princeps; quae discat oberrant:
Consus ubi proceresque sedent. et cetera turba,
Incurrunt oculos sua quemque decentia dicta:
Pulpita si pastor subeat; quae discat habebit.
An vero haec pietas. rerumue scientia sacrum;
An potius dicenda siet sapientia nunquis
Non dubitet? numquid magis esset principe dignum?
Num laudabilius potuisset condere quidmquam?
O sapiens pietas ducis! ô sapientia sancta?
Nulla dies unquam memori te subtrahet aevo
Sed qua voce canam quod Chalcidis urbe sacellum
Contiguum simul eductae regaliter arci,
Trigetas contra, Francosque ad littora Verrae
Exstruxit, parili pierate; nec arte minori:
Antithesin Christi heic, Antichristique Baalis
Constituit, vivis utrunque coloribus ornans.
Tale quid haud vidit, nec qua se condit in undas.
Nec qua mane rubens Titan se tollit ab undis.
Christum more suo; proprio Papam ore nefandum
Ex Decretorum cognoscas iure rudentem.
His super adscripsit sua cuique Monosticha, lingua
Itala, et inferius verna cla facta per ipsum.
Mitum opus, et numquam visum regionibus ullis.
Exemplo tibi sint illinc deprompta duo ista:
Regna fugit Christus. sibi vendicat omnta Praesul.
Spinosam Christus. triplicem fert Papa coronam.
Et quia de fabricis eius iam paucula fari
Coepimus: omnino non praetereunda videntur


page 395

(Ne quid de reliquis patriae ditionis asylis.
Erectis abeo diversa per oppida ne quid
De Therotrophiis Zapffenburgensibus addam)
Sumptibus immensis armamentaria structa.
Quae distincta ferunt geminum concivibus usum,
Armamenta viris, rebusque alimenta negatis,
Scilicet omnigenis hic instructissimus armis
Est locus, horrorem ut simul incutiatque stuporem.
Tot galeas, tot habet loricas, totque sarissas,
Tot frameas, tot gesa, tot hastas, totque machaeras.
Tot caestras, tot romphaeas, totque ordine clavas.
Tot tribulos, sibinos, cimitarras, aclidas, issos.
Tot tormenta capit maiora, minora, tot arcus.
Tot glandas, tot ballistas, sclopeta tot amplai
Pyrobolos, onagros, catapultas, tot colubrinas
Turrifragas. totque exostras, bronteaque dura.
Mors sonitus rabies, tonitru, furor, impetus, ardor
Heic habitant timet haec Mars ferreus imsemet arma.
Quin et sub tecto spaciosa penaria summo
Condita sunt, multis modiorum milibus aucta,
Annonaque ampla in brumas praevisa trecentas.
Viderat ista Ceres genitrix granaria frugum,
Adminransque stupensque diu tot farris aceruos.
Feliceis inquit, opulos, felicia castra.
Fata quibus talem pia praeposuêre parentem,
Intentum in quascumque vias, quoscumque futuros
Euentus, dubiasque vices Martisque famisque.
Qui sibi, qui populo tam providet omina large!
Atque haec augusta usque adeo sunt singula utillis
Nil operum veterum componi possiet usquam.
Heic nil Praxiteles. nil templi Spintharus auctor
Delphiaci, nihil est Ephesinae conditor aedis
Cresipho nil Cressi labyrinthi Daedalus auspex
Nil Myro, nil Mentor, nil pictae Zeusidis vuae,
Parthasiique nihil sunt lintea. fictus Apellis


page 396, image: dele0396

Nil equus! adspecto cui verus adhinniit alter.
Nil sunt Timomachi tabulae octoginta talentum:
Ismeni Aristidis nihil heîc pictura putanda.
Iam sileat Pharios Nilotica Memphis honores:
Desinat Ogygios attollere Graecia muros:
Et cesset memorare sui monimenta tyranni
Caria dives opum: nil Caesaris amphitheatra:
Regia nil Cyri: Rhodiusd nihil iste Colossus.
Omnia prae nostris sordent squalentque theatris.
Multa opera Augusti memorantur publica Romae:
Nempe forum Artis cum templo: et Apollinis aedeis.
Monte Palatino: Capitolii in arce Tonantis
Fana Iovis: positae nocturna incendia contra
Excubiae vigiles: laxatio Tybridis alueî
Eluvia adversus: veterum reparatio, flammis
Aut absumptorum spatiosi dentibus aevi,
Fanorum: inque domos donaria larga sacratas:
In Capitolinam sedecim auri milia pondo,
Cum gemmis multi precii, Libycisque lapillis
Denique tot fertur struxisse recentia, totque
Lapsa refecisse: ut vulgo iactaverit; urbem
Linquere marmoream se quam reperisset inertem
Haec tamen in vana et fanatica numina versa,
Pleraque nullius sunt commoditatis et usus;
Ista sed a nostro quae sunt exstructa VVilhelmo,
In laudem vergunt atque omnipotentis honorem,
Unius verique Del: patriaeque salutem:
Iustius haec igitur de se iactare quiisset.
Hinc etiam tabulis cavit cerisque supremis,
Ne nimlo suptu, aut pompa tumuletur inani:
Neve; (licet nemo statua tam dignus eburnâ,
Auratave umquam fuerit; non ipse Sesostris;
Non Trebius; non Porsena rex; non Phocio Athenis;
Nec Numa Pompilius; pietate colebris et aequo)
Post obitum tumulo monumenta operosa locentur.


page 397

Mausolea sibi sua gesta et facta futura,
Atque opera: a nobis stipula disperdita agresti.
Sed qui iustitiae cultor fuit inclutus heros?
Egregius sane: tantusque, ut diva Themista
Illius imperio mire gavisa vireret.
Tam minimo ac summo ius dispensavit et aequum,
Per summos minimos minime succumbere passus.
Hoc in eo studium quoque declaravit abunde,
Quod duo iustitiae sacraria, iuris asyla;
Condidit: adque illud xystum sibi fecit opert im;
Ut quid agatur ibi, femper cognoscere posset:
Sicque iniustitiae rimas praeclusit ubique
Iustus Aristides. ut iustior esse nequiisset.
Quid de pacifico multa attinet addere corde;
Quum toto passim siet illud notius orbe,
Quam paucis possim ut saltem perstringere verbis?
Imperii proceres, et laudatissima membra,
Experti toties senserunt atque probarunt:
Parthenope in prinris, et Brandenburgicus heros,
Ensifer Augustus testis: quos ille plavit,
Mutiterque sibi bene conciliavit amicos
Pacifico studio: quum pluribus antea ab annis
Discidium praeceps inter viguisset eosdem.
Quam prro fuit in Musas clemensque bonusque?
Qualis Mecoenas? quantus Messala? quibusque
Sum ptibus has aluit Lani viridantis ad amnem!
Ut sileam Phoebos, secum quos fovit in aulâ,
Quosque scholis fovit studiorum gratia alumnos:
Annua dependit stipendia in extera regna,
Si qua viros celebres habuissent atque disertos:
Horum unum e multis Hotomannum nomino testem.
Sulpitium secli nostri, iam morte peremptum;
Cui sua semper erant apud hunc stipendia regem.
Graiugenûm portus Romae domus alta Luculli
Dicta fuit, propter peregrinis praebita dona:


page 398, image: dele0398

Musarum portus, docturumque anchora, nostri
Principis hinc merito potuisset dicier aula.
Nec modo se talem peregrinos praebuit erga,
Sed quos militias propria in ditione togatas.
Praeter enim, qua fovit eas, clementiam. amorem,
Et rude iam dignis veteranis, sontico et acri
Correptis morbo communeis condidit aedes,
Innumeros addens reditus, censusque perennes.
Queis sustententur, vitae quum spiritus halet.
Talis et in Codros fuit, et tam promptus in Iros,
Vespasianus uti, Cimon, Cocceius et alter.
Idque, elemosynis iam praereitis pede sicco.
Testantur scripti in tabulis ter mille darici.
Quos dispensandos mox a vita inter egenos
Constituit praelarga piis legataque rebus.
In quibus usque adeo fapienter cuncta tabellis
Disposuit, nihil ut Pallas sapientius ipsa,
Ipsa nihil possit sapientia cautius unquam
Edere, nil Tubero, nil iuris acumine pollens
Scaevola nil Labeo, nil Saluius, Aulus, Ateiu.s
Si quandoque etiam iusto candesce. et aestu
Incitus, et rerum tot ranta mole gravatus,
(Et quis enim rali sub ponde proptinus omnem
Comprimeret stomachum) tamen hunc compescuit. imo
Deposuit subito, frontem miti ore serenans.
Et quo maior erat, mage erat placabilis irae.
Sacra vetant ne sol nostram super occidat iram,
Ille ad quadrantem vix-vix succensuit horae,
Vine commotus feras arsisset in umbras,
Et multo minus ut totos arsisset in annos.
Hanc quoque sub prima virtutem parte colebat,
Signula quae parcis mensurat pemmata labris.
Repperias aulas in queis potare decorum,
In queis, Threicia qui vincit amystide Bacchum,
Quique scyphos avido plureis ingurgitat haustu,


page 399

Quam quondam portas habuit Pharaonica Thebe;
Praemia fert; dires quasi depugnarit in hostes:
In queis pro Domini dum grandia pocla falute
Siccat tempestas cyathi, barathrumque poinae:
Ipse sibi exitium; morbosque accersit acutos;
Alter ut Elpenor, Bitias; versusque venenis
Circeis, grunnire sues velut incipit inter.
Talia, me-Christus, non permisisset in aulâ
Landgravius fieri nostra. quin vidit ut olim
Praefectum quendam nimio indulsisse Lyaeo,
Acribus aggressum verbis, statione removit.
Atque haec gestorum quae vix millesima pars sunt;
Et nude a nobis, ruditerque relata fuêre:
Singula si multis decus immortale tulerunt:
Quantis dignus erit titulis et honoribus iste,
Haec qui mente sua cumulatius omnia prendit,
Quam queat ullius profari lingua Periclis?
Et iam decurso stadio, fermeque peracto
Curriculo vitae; canis et corpore grandis,
mominibus cunctis suoeram se accinxit ad aulam;
Accitisque scholae crebro cantoribus; hymnos
Fuoeoreis una cecinit, psalmosque sacratos:
Agnoscens miseram sortem primique parentis
Omnibus innatam deplorans pectore labem.
Quondam etiam a dapibus precibus pro more solutis,
Accinuit psalmum: tangensque sequentia verba.
Qui tibi cuncta bonus peccata remittit et aufert;
Languoresque tuos sanat radicitus omnes:
Substitit et graviter gemuit largoque rigavit
Imbre genas magno pietaris id argumento!
O vere immensam pietatem principis huius!
Ah quotus est quaeso praelustri natus in arce,
In quo per totum haec virtus sic ssplendicet avum!
Denique quum effetas sensim flaccescere vires,
Nilque Machaonias operarier amplius arteis,


page 400, image: dele0400

Cerneret: accito verbi praecone, reatus
Agnovit, doluitque suos: fassumque sacerdos
Absoluit sacri propinans nectaris haustum,
Multaque saluifici iungens solamina textus.
Aetherio instructus sic ergo viatico ad astra,
Nil magis in votis habuit, quam corpore solui,
Esseque cum Christo. Et quum iam mera statuta.
Quae Sextilis erat lux (heu!) vigesima quinta;
Appereret, lethi praesensque instaret imago:
Me manibus commendo tuis dulcissime Iesu,
Inquit: et in Christi manibus placide expiravit.
Hocque adeo cantu cygnaeo, hac voce suprema
Sec saluatori totum sacravit Iesu:
Inque fide vera, vera agnitione Iehovae;
In quem crediderat cui vivus pectore toto
Fisus erat, quem fassus erat; speraverat in quem;
Decessit sancte: desideriumque reliquit
Immortale sui cunctis mortalibus heros.
Talem ergo ereptum nobis Salomona patremque
Lugemus merito: luget Germania: luget
Illustris suboles: celsissima pectora, fratres
Suspirant: aulae maerent: tristatur equester
Ordo: dolent mystae: luctus squalore clienteis
Tabescunt civeis miseri. miserique coloni:
Huncque patrem immenso gemitu, fletuque reposcunt.
Ast quoniam Domini fuit haec immota voluntas;
Qui functum ad sese a ventura transtulit irâ,
Atque e terrena in caelesti sede locavit,
Mortalem redddens im mortalem atque perennem:
Aequo animo nos esse, et divis cedere oportet.
Ofelicem illum! ô bis, terque quaterque beatum!
Nos vero infaustas bis, terque, quaterque dolendas
Orbatas ductoris oveis! queis, nescio, duris
Casibus extremis praeservatasq periclis!
Soletur tamen interea, nosque ergat illud;


page 401

Quod non amissus, verum praemissus Olympo:
Quod fratres superesse Deus permiserit ambos:
O utinam superesse diu permittat eosdem!
Cordatos heroas: et omni laude canendos.
Quodque a se gnatum, virtutibus omnibus auctum,
Egregie doctum, nulli pictate secundum;
Mauritium, haeredem sceptri regnique reliquit,
Hisce superstitibus, caelique trahentibus auram,
Omnia salua, et erit nil quod metuatur. ab ullo.
Et quia mundana pro maiestate precari
Fas iubet; a nobisque oracula facra requirunt;
Pro nostris toto ducibusd sic corde precemur:
Summe Deus trinune Deus, Deus arbiter aevi,
In manibus cuius mois vita, omnisque potestas:
Te (nunc traducto Gulielmo ad sidera nostro)
Quaesumus ex animo: fratres tutare relictos,
Luduicum patriae patrem, divumque Georgum:
Da pacem: prohibe omne malum; largire quietem,
Longaevosque dies, et quae vitae exigit ussus,
Ac quia cum servo Gulielmo principe nostro,
Pro bonitate tua pepigisti foedus, eumque
Pluribus affectum benefactis rite beasti:
Sicut et is iusto sincero et pectore recto
Te coluit summamque hanc in super exhibuisti
Gratiam: ut augeres gnato qui sceptra teneret
Patria. et in solio celsus resideret autio;
Lux hodierna velut demonstrat: da, pater alme,
Mauritio servoque tuo, noctorque Nomarchae,
Cor docile, et sapiens: pravum discernat ut inter
Atque bonum: patria populum virtute gubei net;
Iustitiasque tuas custodiat atque statuta:
Nosque sub illius placide degamus habenis:
Sicque tuas laudes totum celebremus in aevum:
Quod faxis tensumme Deus, trinune lehova.
Haec ita Casseills nova sunt quae accepimus urbe;


page 402, image: dele0402

Haec mihi visa illic spectacula tristia, Faune.
F. Heu nova tristia! et heu spectacula triftia vere!
Scilicet hoc. Silvane, fuit; quod tempore ab isto
Continuos sedecim soles lacrumavit Olympus.
Hoc voluere sibi mediis tot chasmata in umbris,
Ignitaeque trabes; tot sanguineique dracones:
Tot luae adspectus furui, Phoebique labores.
S. Sic est. hoc etiam, ni mens stupefacta fuisset,
De caelo tactas memini praedicere quercus.
F. Heu lethum haud laetum! quod sic ultricibus harpis
Illustreis resecas animas communia toti
Genti sceptra gerens, aeternaque foedera servans:
Quod magnos paruosque teris; quod regibus aequas
Ruricolas; populisque duces seniumque iuventae!
Heu lethum illepidum! quae causa indigna coegit
Eripere hunc nobis crudeli fuvere regem!
S. Nil his proficitur quidquam, mi Faune, querellîs:
Alternis potius tollamus principem in astra;
Principem in astra feramus, amavit nos quoque princeps.
F. An quidquam tali mihi sit modulamine maius?
Et princeps hic est cantari dignus, et omni.
Ellogio, ladumque choris dignissimus unus.
Vitis uti decori est ulmis ut vitibus vuae:
Ut gregibus veruex; ut cultis lilia pratis;
Hic decus omne suis: postquam illum fata tulerunt,
Ipsa Ceres agros. saltusque Diana reliquit.
S. Triste lupus caulis, maturis frugibus imbres:
Abietibus Cori: nobis haec principis urna.
F ille Deûm vitam accepit, divisque videt iam
Permiscos heroas, et ipse videtur ab illis.
S Laetior insuetum miratur limen Olympi,
Sub pedibusque premit nubes Gulielmus et astra.
Filpsi iam fremitus tollunt ad sidera colles:
Ipsa sonant arbusta; Deus, Deus ille VVilhelmus.
S. Dum sua lustra lupus, Rhenumque acienser amabit:


page 403

Dum milio pascentur aves, et flore Melissae:
Aederaque in Fuldam cadet, et plus astra tenebit:
Semper honos, nomenque tuum Gulielme vigebunt.
F. Tu vero, pater omnipotens, ter-sancte Zebaoth;
Une triplexque Deus: sicut cum principe nostro,
Guilelmo, tibi dilecto, bonus usque fuisti:
Sic cum Mauritio quoque sit; soliumque thronumque
Illius a patrio sublimius esse fac ostro.
Da precor; ut pietas, sapientia, paxque, fidesque,
Iustitia; intrepidusque animus, clementia alma,
Spiritus et patris duplex requiescat in illo.
S. Amen: responsatque Echo resonabilis: Amen.
F. Et iam devexo propior fit vesper Olympo,
Atregiisque procul Cerealia culmina fumant.
S. Ergo domum ite boves; iam sufficit; ite iuvencae.

CHRONOLOGICA.

I. Locum, Annum Mensem, Diemque obitus illustriss. et celsiss. Pr. D. Gulielmi; Hassiae Landgravii etc. continet.

CAssellis obiit patriae Sol, hei! Gulielmus;
Sextili ut bis tres restabant Luciferi ignes.

II. Studia, Ann. et Mens. eiusdem obitus.

Astra sciens solisque orbes Gulielmus; in astra
Sextili raptus, caelicus astra tenet.

III. Ann. Mens. et Diem.

Luce ter octava atque una Sextilis, asylon
Teutoniaeque salus faxque, heu! Wilielmus obivit.

IV. Ann. et Mens. eiusd. et Coni. ob.

A quo rapta iacet consors tua casta, Sabina:
Hic quoque Sextilis te, Gulielme, rapit.


page 404, image: dele0404

V. Ann. Mens. et Diem sepulturae ciusdem.

En terra arcta tulit Gulielmi corpus (asylon
Is stetit Europae) sol noni octavus ut ibat.

VI. Eiusdem modi.

Excipit urna capax Wilhelmi corpus; in axe
Lux nonae ut Lunae quarta bis orta fuit.

SEQUENTIA DESIGNANT TEMPUS mortis reliquarumm de domo Hassica illustrium personarum, Quarum superiori Eidyllio meminimus. I. Continet gentem, Annum, Mensem et Diem obitus illustriss. D. Sabinae etc. Dn. Gulielmi. etc. s. v. conniugis.

NOnus et octavus sol affulgebat Olympo,
Augusto; et tete Tecca Sabina necat.

II. Ann. Mens. et Diem obitus Illustriss. Pt. D. Philippi, etc. iun. Hass L.

Phoebe ventosi nituit bis dena Novembris,
Osus ut has terras, astra Philippe petis.

III. Ann. et Mens. ob D. Magdalenae, etc. D. Georgii, Hass. L etc. coniugis,

Magdalis e vivis februi, heu! sub fine perivit,

IV. Ann. Mens. et Diem ob. eiusd,

Bini restabant orbes Februario ab axe,
Magdalis ut tristi funere rapta fuit.

V. Ann. Mens. Diem obitus et sepultura D. Hedwigae, etc. D. Ludovici Hass Landgr etc. coniugis.

Martius Hedwigin quarto spoliavit in ortu:
Inferias peragit postea nona dies,


page 405

Epitaphium Friderici II. Imp. paucis immutatum, et Illustriss. Pr. ac Dn. D. Gulielmo. Hassiae Landgr. accommodatum.

Si probitas, sensus, virtutum gratia, census;
Stirpeque Diuûm orti, possent obisistere morti:
Non foret exstinctus Gulielmus, qui iacet intus.

Epitaphium Othonis I. Imp. R. latius expressum, et Illustriss. Pr. Gulielmo accommodatum.

Sunt luctus causae bis sex hoc marmore clausae,
Nempe pater patriae, raptus atroce die.
Princeps cordatus: Christi pietate beatus:
Regibus et meritis par, et honore piis.
Pieridum favotor: pacis quam maximus autor,
Orbis, atque tholis tutor, et aura scholis.
Iustitiae cultor: vitiorum strenuus ultor:
Perfugium Astreae praesidiumque Deae.
Gnosiadis filum. dubiisque in rebus asylum;
Tantus in hoc tumulo vir iacet. En! Quid homo.

Aliud.

Uraniae; Irenes; Sophiae; Themidisque Dearum,
Hoc latet in tumulo contumulata salus.
Ecqua salus? princeps Gulielmus: qui bene fovit
Uraniam, Irenen et Sophiam atque Themin.

Aliud.

Quis iacet heîc? magnus princeps, Quid gessiti amavit
Pacem: arties: populos: anteque cuncta Deum.

Aliud.

Landgravius situs heîc Gulielmus. Cetera norunt
Rhenus, Atax, Arnus; Vistula, Vedra, Tagus.

Aliud.

Matrona: Rhenus: Arar: Viadrus: Nicer: Albis et Ister,
Occubitum deflent, dive Wilhelme, tuum.

Aliud.

Celta: Brito: Teuto: Suio: Sarmata: Cimber: Etruscus,
Hassiaci lugent funera maesta Iovis.


page 406, image: dele0406

Genii et Viatores.

ECquis in hoc busto requiescat, amice viator
Forte rogas? paucis, care viator, habe.
Nestor: Aristides: Octavius, atque Severus:
Scipio: Traianus: Theudosiusque pius
At. quaenam urna vitos comprendexet una tot inquis:
Uns inest. illis maior at iste fuit.
V. Nestora quur vocitas? G. uni quod Nestor Atreidae:
Hoc fuit Europae regibus iste decem.
V. Sed quid Aristiden? G. Iustissimus ille Pelasgûm
Fertur: at hoc ipso iustior iste fuit.
V. Quur ais Augustum? G. portas is Martis apertas
Clausit: et hunc patrio depulit iste solo.
V. At quid Alexandrum? G. Nulli his divendere fumos
Permisit. talem nec tulit iste virum.
V. Inde? G. tener sevis genitorem Scipio Poenis
Abstulit. hoc idem praestitit iste puer.
V. Quurnam Traianum. G. Princeps fuit optimus ille:
Et bonitate sua non fuit iste minor
V. Denique Theodosium? G. pius hic eidola abolevit.
Saluifici coluit numen et iste Dei.
Ergo quis hoc tumulo requiescat, iam tibi notum;
Nec plus quod rogites. chara viator, habes:
Sciulicet et prudens; et iustus; pacificusque:
Vir bonus: aequus: amans et patris atque Dei.
V. Iam scio. G. sed quidnam defuncti manibus optas?
V. Cum Christo aeternae gaudia lucis. G. abi.

Aliud.

QUi certet cunctis quavis virtute Monarchis;
Exigua situs est hac Gulielmus humo.
Quis maiet sanctâ pietate, priorue Davide?
Nemo fuit: si non hic Gulielmus erat.
Quis Salomone fuit vita sapientior omni?
Nemo fuit: si non hic Gulielmus erat.
Quis studiis Physicis fuit excellentior illo?


page 407

Nemo fuit; si non his Gulielmus erat.
Quis Larium structor fuit ingeniosiot illo?
Nemo fuitisi non hic Gulielmus erat.
Quis placidae pacis vixit studiosior illo?
Nemo fuit: si non his Gulielmus erat.
Quis fuit, instituens puteal melius losaphoato?
Nemo fuit: si non hic Gulielmus erat.
Quis fuit Hiskia probior? meliorue Iothamo?
Nemo fuit si non hic Gulielmus erat.
Quis meliox; quis nobilior bonitate Iosia?
Nemo fuit: si non hic Gulialmus erat.
Quis tanto sacntos amplexus honore Prophetas?
Nemo fuit: si non his Gulielmus erat.
Issiades Christum cordis celebravit et hymnis:
Omnigenis Christum vexit et ille modis.
Clara Davididae attraxit sapientia nympham,
Quae tenuit forti sceptra Sabaea manu.
Principis Hassiaci movit prudentia plures
Cum ducibus populos cum populisque duces.
Ille fuit clarus Physicis: hic clarior astris:
Fanum unum Salomon condidit: iste duo.
Ille carens bellis regnum possedit avitum:
Hic etiam pacis perstudiosus erat.
Rostra bene instituit Iosaphatus: et hic bene rostra
Constituit: praesens clam quoque saepe fuit.
Et probus et felix Hiskias atque: othamus,
Hic probus et felix et Gulielmus erat.
Ille librum legis aeperit. fovitque repertum:
Legis et hic tabulam fovit utramque sacrae.
Iste pias summo veneratus amore Prophetas:
Hicque ministerii portus et aura fuit.
Qui cunctis ergo certet virtute Monarchis,
Nemo fuit si non hic Gulielmus erat,
Mors sua quemque tulit: nihil heic sapientia iuvit:
Nil pietas: probitas nil; diadema nihil.


page 408, image: dele0408

Carnis iere viam cunctae noster quoque princeps,
Proh dolor! hanc ipsam coepit abire viam.
Triste sui desiderium post fata relinquens
Regibus, et populis Mauririoque, suis.
At nos soletur: quod non amisimus illum:
Sed mage praemissum quisque sequemur eum.
Illustreisque pie manes recubare precemur:
Quemque secuturum dum sua meta vocet.

Ad Dn. Mauritium, Hassiae Landgravium, et c.

QUem non commoveant funera principis
Catti? cui patrii praecoqua mors patris
Non udis lacrumas excutiat genis
Ritu gurgitis incitas?
Quae desiderii pausa sit aut modus
Tam cari capitis? tam ducis incluti!
Tam cautiatque cati rebus in arduis,
Et maturae opis indigis?
Eheu! Landgravium mortis habersopor?
Cui pax; cui pietas; cui Themidis soror,
Incorrupta fides, sacraque Pieris,
Quando ullum invenient parem?
Multis ille quidem flebilis occidit.
Nulli flebilior, quam tibi, Mauriti.
Hinc nec mane tibi vespere nec tibi
Decedunt querimoniae.
Dignum patre facis, quod graviter doles;
Dignum prole facis, quod gemitus cies:
Nimirum indicio conspicuo pii
Adfectus cinerum patris:
At non Isaciden planxit amabilem
Semper progenies:nec Nundiden sui.
Ergo tristitiae pone modum et macrum
Tandem desine fletuum.
Non illum relevant, nec revocant, semel
Defunctum. Superum iussa sequutus est:


page 409

Quorum colloquiis, nectareque eniheus
Iam fruniscitur adfatim.
Clarandus Phrygii carminis alirer
Sed non haec mihi visrquinmea tarditas
Imbellisque lyrae Musapavens vetar
Culpa deterere ingenii
Laudes egregii principis hasenim
Nitens pro meritis cloquier, simul
Alis Daedalcis nititur, inditum
Pouto nomina vitreo.
Ipsi, si paro quid balba mihi cito
Inter verba cadit lingua silentio:
Dum caelo iuserere et consilio Iovis
Aeternaustmeditor virum.
Tu quaecumque tamensint, fuerintueea,
Divis orte bonis, optime Mauriti,
Irquis non tetricis sed cilio mage
Clementiadspicias, rogo.
Praebe te facilem: desineluctuum:
Dalucem patriae: vultus enim tuus
Instar veris ubi fulsit eunt dies
Laeti, et solmelius nitet,
Summus rerum opifex arbitrer aetheris,
Praestet te vegetum teque superstitet,
Utque aevinteger et vividus exigas
Messeis Mathusalemias.
Adsit mente sua perpetuo tuae,
Et patris gemina tespientia
Inclarescere det gentibusomnibus.
Quas Horividetorbita.
Flore:vive: vire: cresce, vigosceque:
Annis: fama: animo: corpore:robore:
Multis:clara: alacri: sofpite: masculo:
Princeps inclute perperim.


page 410, image: dele0410

Ad eund. Pr. Mauritium.

QUem pax, quem pietas; sapientia, patria amarunt,
Et cum iustitia relligiosa fides:
Quique illas rursus summo redamavit amore;
Has tamen ante omnes, anteque cuncta Deum.
Occidit haeque omnes simul occubuere sorores:
Heu bona tanta uno quod cecidere die!
Tu patris adfectans vestigia, Mauriti, adempti;
Alte: fac patriae tu vocitere pater.
Et facies. tecum nunc aurea secla redibunt;
Virtutumque chorus iam remeabit humo.
Tc pax, te pietas:sapientia: patria amabunt,
Et cum iustitia relligiosa fides.

Ad Rodolphum II. Rom. Imp. P. P. semper. Aug.

MAxime Christiadum pater, invictissime Caesar,
Inclute rex. Divum, Dive Rodolphe, genus.
Membra tui passim solii viden? intima membra
Nex rapit; et nulio fine subinde rapit.
Proh rapit! atque istuc alieno tempore prorsus:
Scilicet illorum quo vehementer opus!
Quando intestinis Germania moribus arbens,
Dissidet: heu! proprii causa caputque mali.
Et iam Turca ferox strages, incendia miscens
Perfurit in patria. Carniolane, tua.
Qui reprimen dus erat neruis et robore eorum
Membrorum, quaeiam ors properata tulit.
Ut de aliis addam multis nihil: en modo nuper
Imperii cecidit quanta columna tui!
Quando Dei reverensque tui Guliolmus obivit:
Hassorum princeps, dux, pater, ara, decus.
Ille Dei reverensque tui Guilemus obivit,
Maiorem quo vix Teutonus orbis habet.
Consilio obsequio tibi devinctissimus heros,
Et maiestatis cultor ubique sacrae.
Plurima, momenti levis haud, monimenta loquuntur


page 411

Illud ut hoc eriam fama loquetur anus
Munera quid, crebro tantis condigna Dynastis,
Offici plena mente sacrafa feram?
Quid memor auromaron superans Myosatque Myronis,
Praxitelesque tuas et Polyclete manus?
Quid referam Consis largo collata favore,
Donaque legatis didita saepe tuis?
Quumq quod his factum, Domino factum esse putetum
Vergit id in laudes, summe Monarcha, tuas.
Certera praetereo: et quo sit complexus honore
Exarchos fratres, Austriacosque Deos,
Unde sat advertis quanti virfecerit iste
Et Maiestatem, Caesariumque thronum.
Pacis in imperio quanto flagrarit amore:
Consilioque quantum profueritque suo:
Multa quid ingeminem? nosti invictissime princeps:
Teuto scit admirans: extera regna stupent.
Extera regna stupent eius pendentia ab ore:
Quae nunc orba suo Nestore maesta dolent.
Hinc et credibile est, postquam devenit ad aureis
Fama tuas, tantum procubuisse virum:
Creditile est inquam: te suspirasse; caducae,
Credibile est vitae te doluisse vicem.
Crodibile est, lethi te incusavisse furorem:
Quae tua maiestas, quae pietasque tua est.
Si bonus, (ô!) felixque dein quoque maxime Caesat,
Hassiacae domui: Mauritioque meo.
Ille secuturus functi vestigia patris:
Qua que pater coluit, te pietare colet.
Sis bonus, (ô!) felixque tuis. trinunus Iova
Subiciat pedibus Turcica colla tuis!
Faxit, ut evictae spoliis Orientis onustus,
Aeterno statuas laeta tropaea patri.
Osi! tunc si quid modo noster Apollo potestur:
In laudes feriam Musica plectra tuas.


page 412, image: dele0412

Interea incolumen, columen tetotius orbis,
Ad Pylios Dominus sospitet usque dies.
Me quoque vel minimum clementer nosce clientem:
Qui quotus est, totum se vovet ipsetibi.
Maxime Christiaadum pater, invictissime Caesar:
Inclute rex:Divum, dive Rodolphe, genus.

Ad Franciae et Navarrae regem Henricum IV. etc.

OPrime Francigenum stirps indubitata Deorum,
Qui geris invicta rex data sceptra manu.
Marte rebellanti dum te Bellona fatigat,
Qua Liger et Rhodanus, quaque Garumna fluunt.
Praecipuos, virtus tua quos sibi iunxt amicos,
Teutoniae proceres mors inimica necat.
Horum de numero Christi bene nomine dictus
Saxo, necis pridem facta rapina fuit.
Quem vix exactis completo mensibus anno
Compositum tumulo flebilis urna tulit.
Cuius ubi casum deflet fortissimus heros,
Cordolio luctum testificante gravem.
Non multo post ipse cadit Casimirus, et ingens
Hoc desiderium linquit in orbesui.
Huic nunc successit ter maximus ille VVilhelmus,
Hassia quo solo principe clara fuit.
O infelicem tantorum morte virorum
Teutoniam! quantas haec tibi vastat opes?
Unius abreptos hos vidit circulus anni,
Queis similes referent saecula nulla, duces.
Omnes liligerum mire coluere tyrannum:
Condaeumque ducem, Borboniumque genus.
Hassicus inprimis tibi, qui fortissime regum,
Instar erat Pyladis, Nestoris instarerat.
Laetis ille tuis laetus successibusibat:
Corde suo pro temagnificante Deum.
Maestus erat maestis etiam successibus idem:
Corde suo pro te sollicitante Deum.


page 413

Quo se cumque vagi converterat alea Martis,
Pro te sollicitus vota precesque dabat.
Mittebas Cyneas aliquos, regnive Dynastas:
Hos et consiliis et relevabatope.
Segurius: si fata viro superesse dedissent,
Huius mi posset testis adesse rei.
Novit, et expertus novit Turrenius heros:
Nec dubium, Domino rettulit ista suo.
Complures alii norunt ipsissime nosti,
Cuius praecipue causa geren da fuit,
Plura, tuae cupidus, quîsset praestare, salutis:
Suppetiis, opibus, nec renuisset, ope.
Praematura virum sed nex praevenit: ademit
Invida nex solidum quae nihil esse finit.
Astra nigrent squalent terrae nec rex tibi magne
Hic obitus parui causa doloris erit.
Fata ramen, quia sic voluerunt fata, ferenda
Aequanime: lene fit, quod bene fertur onus,
Quid facias aliud? revocari questibus ullis
Nec poterunriilli, nec meus iste potest,
Iova Deus:qui tetantis orbavit amieis;
Illorum portis est sustinuisse vices.
Ille regat geratiille reget geret: is volet almam
Causae ram iustae supposuisse manum.
Ipse renitenteis contra fas, perque duelles
Conterat a facie proiciatque tua.
Te vero turmas inter, turbasque, tubasque
Conseruet; vegetet; roboret, auctet amet.
Ut victor Christo soluas praeconia laudum:
Quaesitaque diu pace fruare stata.
Utque reflorescens Ecclesia Gallica surgat:
Pacata celebrans in requiete Deum.
Haec praecor. ô precibus Divum pater annue nostiis?
Henricumque tua protege semper ope!


page 414, image: dele0414

Ad D. Elisabetham, Anglia, Franciae, Hiberniaeque reginam.

ACcipe Catriacis nova quae mittuntur ab oris,
Diva, Caledonii numen Elisa soli.
Diva, Caledonium quae res moderare per orbem:
Sexum animis vincens, promeritisque [(transcriber); sic: promerisque] genus.
Accipe (vix capies sine luctu) tristia fata:
Hassiacum nuper quae rapuere ducem.
Scilicet octavo septembreis ante Calendas
Is cecidit: saevae victus agone necis.
Proh! quantus princeps! cuius sapientia sollers
Claret in arctois Hesperiis que plagis.
Hanc quoque muhoties et tu regina sequuta es,
Mercuriis missis, qui stupuere, tuis.
Non secus acquondam pellexit fama Sabaeam,
Ut Salomonaeas ipsa viderat opes.
Marte sago atque toga: pace, arte illustris, et astris:
Sique alia extiterunt principe digna fuit.
Relligionis amans fidei defensor ab omni
Parte pius: plus quam credere posset home.
Fovit amicitiam cum multis ille Monarchis:
Sincereque fovens carior inde fuit
Hunc omses vivum deamabant suscipiebant:
Ast nunc ereptum morte ferocegemunt.
Pluribus illius quid opus me stringere laudes?
Has quum pro merito dicere nemoqueat.
Sufficiat Cattum Gulielmum dicere: quem si
Dixeris exrulerit omnia summa simul.
Visa tuis hinc nota tois: hinc, diva virago,
Et tibi sunt ipsi singula nota satis.
Utque ilium magni:sic te maio tis habebat:
Tantu: amicitiae cultor, Elisa: tuae!
Hic igitur tantus iam nunc sua fata subivit
Heros: hoc aevo par cui neme fuit.
Non tamen omnino demortuus, imo superstat


page 415

Vividus in gestis, Mauritioque suo.
Transit enim patris in subolem cum semine virtus:
Fortibus et fortes progenerantur avis.
Indolis hic dudum monumenta stupenda paternae
Edidit ô nobis ille superstes cat!
Hassiaca Sadeel quamplurima vidit inaula:
Hoc memorabilius (dixerat) ipsenihil.
Cognovere tui Eubuli quoque principis huius
Ingenium (genium!) quamque sit acre sciunt.
Aemulus iste animi, si non superarit, aviti:
VVilhelmus tamen hic, qui siet, alter erit
Quae fuit ergo patri quondam symphonia tecum:
Hanc quoque cum gnato perge fovere Dea.
Partibus haud decerit: modo siquod faxitolympus!
Lenta trahat Lachesis stamina longa: suis.
Iamque vale sospes sancti nutricia caetus:
Digna Sibyllinas exsuperare vices.
Dii tibi dent, macta quidquid virtute mereris,
Diva, Caledonii numen, Elisa, soli.

Ad Dn. Ludovicum, Ducem Wirtembergicum, etc.

ET quis erit luctus finis? celsissime Princeps,
Wirtembergiaci dux Ludovice soli.
Vix mater defleta fuit, quum cara sororum
Turba cateruatim morte peremptaruit.
Aemyliam Hedvvigis Sophiam Elisabetha sequuta est:
Treis illas vidit bruma veluna mori.
Nuper et hanc, utriusque socer, praecessit in astra
Ille Palatini fama Georgus agri
Elisabae soceri vestigia proxima pressit,
Et nonus aetherii est incola facta throni.
Haec tua te quantum turbarint funera: qui non
Cernit: ei vere est cornea fibra viro.
Quas ego pro meritis si vellem ferre: nequirem,
Si mihi Frischlini caelica vena foret.
Ergo precor tantum placide requiescere manes:


page 416, image: dele0416

Ut sint mente polo: perpete laude solo.
Dumque ita iam plangis socerum simul arque sororem:
Ecce novi luctus nun cins alter adest.
Nuntius alter adest: qui maestas vulnerat aureis:
Hassiacumque refert occubuisse ducem.
Occubuisse ducem Gulielmum: qui tibi frater:
Qui tuus adfinis qui tuus alter erat
Quid facerei pietas quod iussit et inclutus ardor:
Quo fratres inter maior an esse queat?
Duxisti gemitus imo de pectore tristeis:
Tristibus et lacrumis immaduere genae.
Testa tum luctusque tuos, anincumque paternum:
Misisti proceres, Mercuriosque tuos.
Macte ista pietate heros, virtuteque macte!
Haec pietas nullos excidet ante dies.
Pacis amans veluti frater fuit ille VVilhelmus:
Sic es divinae tu quoque pacis amans.
Mecoenas sacra promovit ut ille Camenas:
Sic quoque tu Musis Musicolisque faves.
Relligio ut cord fuit huic et patria curae:
Parria sic curae relligioque tibiest.
Utque ministerium verbi provexit et auxit:
Sic illud parili tu bonitate fones.
Curia templa scholae veluti viguere sub isto:
Sic sub te florent curia, templa, scholae.
Macte ista pietate patex: virtuteque macte!
Haec ullo pietas occidat anne die?
Macte! die nullo, mundi dum machina stabit,
Flumina dum Rhenus, granaque spica dabit.
Macte heros salueque heros: haecque adspice clemens:
Viveque perpetuum, perpetuumque vale:

Ad Dn. Fridericum IV. Com. Pal. Rheni, Elect. Virum, et c.

TE quoque te tangit Catti Liiderice, Leonis;
Flos generis patriae laus, Friderice, tuae.
Ille tibi siquidem dilectus avunculus ille.


page 417

Erga te patrio promptus amore fuit.
Id que nec immerito, tua namsanctissima mater
Hac erat Elisabe progenerata domo,
Ergo salutaras etiam, nuperrimus hospes,
Iure tuis iunctos sanguinis hosce lares.
Ut te consiliis relevaret avunculus almis;
Egregius quorum navus et auctore erat.
Sed frustra accesti. Iam tum lethalis arundo
Haerebat lateri, mortis adacta manu.
Iam morbo graviter constictabatur acuto,
Prodromus in stantis qui prope finis erat.
Heu! quibus haec sortis vita est obnoxia telis:
Quam nihil est firmum, quamque perenne nihil!
Amissi teneris genitor, genitrixque in ephebis:
Exemplar verae qui pietatis erant.
Nunc ubi succrevit paullo maturior aetas,
Qua tibi sunt populi frena regenda tui:
Te patruus linquit, patruus carissimus, ille
Boiopalatini fax Casimirus agri.
Auspiciis cuius praecelsa negotia quondam
Gessisses: celebris factus uttaque togâ.
Quae modo, consilio tanti viduatus amici.
Cogeris insueta solus obire manu.
At, qui subsidio veniant iuvenilibus ausis:
Christus erit: procerum fidaque turba virûm.
Vix respiraras ex lessu funeris huius:
Corde tamen venis vulnus alente recens:
Ecce, superveniens oritur nova causa doloris,
Teque alio infestant fata cruenta loco:
Quum subito eripiunt Cattis patruum alterumin oris,
Ne tibi consultis posset adesse suis.
Hinc cum Mauritio luges Friderice: doletque
Ille patrem, et patruum tu Friderice doles.
Hinc animum patriae stringit pietatis imago
Et Friderice tuum, Mauritioque suum.


page 418, image: dele0418

Macti isthoc amitini animo macti ambo Nearchi
Ambo aetate pares, amboque gente pares.
Interavos semper viguit consensio vestros
Magna: Palatinos Hassiacosque Deos.
Inter vos cadem vigeat concordia fratres,
Ambos laude pares, et pietate pares.
Fublica sic crescet res, vos crescetis: uterque
Imperii columen grande decusque sacri.
Vive, vige, Friderice potens: et tres Fridericos
Vince toga atque sago: pectore vince cato.
Pacificus, Victorque clue, Sapiensque Quirinus:
Nomina sint proavis singula, trina tibi.
Vive diu, diusque vige cornicis in aevum;
Inque clientelam me rogo, scisce tuam,

Ad Henricum Porsium.

Iuris et aequarum, Porsi clarissime, Legum
Antistes: Phoebi, Phoebigenumque decus.
Consiliis cuius gaudet domus Austria: quemque
Aulaa secretis Caesariana colit.
Fama malum, quo non aliud vesanius ullum,
Facta infecta canit: saepeque falsa serit:
Ante duos ficto tecum rumore decembreis
Sparserat, Hassorum mortem obiisse ducem.
Unde pio motus, quo illum feruore colebas:
Manibus edideras trinum Epigramma piis.
Falsa sed haec ad te tetulittum garrula fama:
Nemo tamen, studium qui repobaret, erat.
Nunc eadem, proh! vera nimis tibi nuntia defert,
Queis modo complevit solis utramque domum.
Eheu! vera nimis! nam princeps optumus ille
Nunc subiit durae iussa superba necis.
Optumus ille obiit princeps Gulielmus: ademptum
Pax, Themis. Ars, Pietas, Templa, Scholae, Astradolent.
Huc veteres, huc ergo modos, Henrice diserte,
Lugubreis revocans, concine triste melos.


page 419

Ingemina planctus mecum, doctasque Camenas
Munera sarcopnago ferre suprema sine.
Promeruit princeps: quia non fapientior alter:
Nec studiis maior, nec pierate fuit.
Promeruit princeps: quia non propensior alter
Mecoenas Musas fovit et auxit ope.
Promeruit princeps: non illodoctior alter
Sidera scrutari norat aperta poli.
Promeruit princeps: non pacis amantior alter
Vixit in imperio, dive Rodolphe tuo.
Promeruit princeps: Hoc namque severror alter
Iustitiae vindex cequis in orbe fuit?
Promeruit princeps: non munificentior alter
Presbyteros erga, templa, scholasque fuit.
Huc veteres huc ergo modos, cultissime vates,
Luctificos repetens, flebile pange metrum.
Officium parriae vix gratius accidet ullum.
Quique illud de te promereantur, erunt.
Vive. vale, nobisque fave, clarissime Porsi,
Antistes Themidos, Thespiadumque decus.

Ad D. Wernerum Braitschvverzum.

Dum furit in patria belli civilis Enyo:
Discordique fere schismate cuncta flagrant.
Almaniae fines Saraceno milite complet,
Saevit et immani barbarus ense latro.
Iamque hanc, iamque illam ferro sibi subiugat urbem,
Diripit hanc: illam vastat et igne cremat.
Horrendo miseros obtruncat acinace cives,
Mactat ut innocuas lethifer ursus oves.
Imperii interea primaria menibra fatiscunt,
Huicque malo rarus, qui medeatur, adest.
Occumbunt proceres. Sic ibimus, ibitis, ibunt.
Haec facies Troiae, cum caperetur, erat.
Scilicet his Lango quaeritur tua littera verbis,
Braitschvverti: officiis Caesari amate tuis.


page 420, image: dele0420

Lango, sacrati quem summa licentia Iuris
Argyropae clarum nomen habere facit.
Et vere quaeritur. nam primi quique Dynastae,
Qui bene de imperio promeruere, cadunt.
Qui possent-vellent tantas fulcire ruinas,
Viribus, auxiliis, consiliisque bonis.
Talis et Hassiacis Gulielmus Eparchus in aruis,
Cui Lachesis nuper stamina rupit, erat.
Qui? qualis? quantusque heros? qui nomine claro
Complet et Eoas occiduasque plagas.
Qui! qualis! quantusque heros! cur Teutoniae pax,
Publica cuique salus maxima cura fuit.
Qui? qualis? quantusque heros? qui lumine mentis
Non habuit: momo iudice-teste, parem.
Qui! qualis! quantusque heros! quo flumine linguae
Maiorem an vidit terra Tudesca virtum?
Qui? qualis? quantusque heros? veneratus honore
Imperil summum qui fuit usque caput.
Qui! qualis! quantusque heros! qui Caesaris almi
Magnates semper fovit amore pari.
Qui? qualis? quantusque heros? quem plurima regna
Oraculum veluti consuluere sacrum.
Qui! qualis! quantusque heros! qui sidera caeli
Fixerat ingenio non abitura suo.
Qui! qualis? quanrusque heros? qui praemia doctis
Contulit, et meritis munera larga viris.
Heu! tantus princeps alieno tempore mortem
Oppetiit! quid non Atropos audet atrox!
Unica Teutoniae spes nunc innixa Rodolpho est:
Quem vos consilio, quisque levate suo.
Christus ei vites addat: cor robore firmet:
Eius ut auspiciis Thracia signa ruant.
Est postliminio pax regrediatur: ubique
Elorcat et vigeat qui fuit ante, status.
Idem Braitschvverti, seruet te Christus: et usque


page 421

A Praetore tui qui studiosus, have

Ad Dn. Hieronymum Treutlerum, et Rodolphum Goclemum.

O Si Wilhelmo quum sonerent melos
Funebre vestri Lanicolae chori;
Treutlere, Goclenique, ocelli
Teutoniae, et patrii Lycei:
Pars adfuissem! quomeritis virum
Depraedicari laudibus optumum
Audtre fas mihi fuisset!
Forsaliquid quoque contulissem
Vestris Came nîs. id quod epistula,
Treutlere, nuper merogitat tua:
Quâ gratins visu nihilmî
Obrigira reditu e Trebocis.
Sed fata summime prohibent Iovis
Vestratibus coniungier, (ut velim!)
Bacchansque tempestas resorbet
Ex alio hinc alium sub axem.
Quo vorticoso me Sala gurgite
Largos cientem cottidie videt
Fletus: et aegris gingrientem
Carmen arundinibus vietum.
Nam sivelipsi Laurigerûm patri
Huius Dynastae gesta facessere
Multum nego cii potessent,
Et Fabium ma ciare doctum:
Immo labores Amphitryonios
Aequare: plectrumque excutere Orphco:
Quid infimo accidat Poetae,
Chaerileâ fide perstrepenti?
Tritis cicutis carmen hio tamen
Et fauce anhela: nepatrium ducem
Meis inornatum Camenis
Autumerhis siluisse tesquis.


page 422, image: dele0422

Corona nostra verticis exstitit,
Dum vixit: ut nunc occidit: occidit
Spes omnis, et fortuna nostri
Nominis, et decus vuiversum
Orbona tanti iuge caput mali,
Ludum insolentem ludere pertinax:
Heroe nos orbavit isto,
Vix fimilem cui fas apisei.
Florente eo pax candida floruit:
Florente eodem, floruit et fides:
Florente eodem floruere
Eunomie, pietas et arteis,
Ut namque praesul pro Saliaribus
Ampiruat, olli volgu' redandruat:
Florente, laeriscente eo sic:
Et patriae viguêre genteis.
Quem nunc tot urbeis, tor populi, duces:
Quem nunc Mathesis, quem Deac Hyantiae.
Quem nunc Geodaetae expetissunt
Sollicitis animis, iacentem.
Quid facti tandum, Mercurialium
Primi virorum, post Niboes mala?
Nillessus et nil eiulatus
Profuerint mihi, dicit umbra,
Et Hercle sic est, per Fidium Deum!
Illis reduci nemo quit. haut enim
Diffingit infectumque reddit
Quod fugiens semel hora vexit.
Spatgamus ergo frunde cupressina,
Spicis Cilissis et foliis humum:
Et clara cantemus tropaea:
Haec fieri sibi mandat urna.
Fatique vult haec saeva necessitas,
Clavos trabaleis quae manibus quatit
Ridetque, si mortalis ultra,


page 423

Quam deceat, trepidet solute.
Fratressuperstent, ô! modo relliqui,
Luduicus heros atque Georgius:
Mauritiusque noster: ô nil
Praestitibus meruemus istis!
Tantas ruinas hice refarcient,
Iuti potentis flamine numinis:
Quod semper ut gubornet ipses,
Nisibus omnibus apprecamur.
Utideinceps, sicur et hactenus,
Umbra sub horum templa, scholae, fora:
Culius Dei, trauquillitasque
Perpetuovireant tenore.
Havete vos, et vestra Academia:
Ealuere vestrae fulcra Academiae:
Doctissimi undiquaque Phoebi,
Nestoriasque valete brumas.

Ad D. Mauritium Hassiae Landgranium. Melos Gratulabundum.

Eia age, magnanimum princeps sate sanguine regum,
Magmentum patriae: diae virtutis alumne:
Ingredere et solio te infer sublimis avito:
Suscipe felici nova sidere sceptra gerenda,
Sceptra tuae patriae. viden', ut tibi plaudat olympus?
Blanda serenati retum indulgentia caeli
Spondeat aetornum longaeva in secla tenorem:
Cuncta tuis: viden': auspiciis laetamtur, ovantque:
Laeta Pales: Ceresahma: Dianaque Chloris, et omnes
Naiades: agrestes et Oreades atque Napeae:
Et Drvas, et viridi gaudens Feronta luco.
Faunorumque greges. Panes. Satyrique biformes:
Terque tribus iunctus Charitum chorus ordine Musis,
Ingeminat plausum, laetumque ciet paeaena:
Idecus, inostrum, felicibus utere fatis.
Ipse pater glauca velatus arundine Fulda,


page 424, image: dele0424

Terraque, caeruleâ, viden'? ut rorantia barbâ
Ora levant. sumptasque tibigratantur habenas:
Fortunateheros, tu nunc eris alter ab illo;
Tu laus et famae merito pars maxima nostrae,
Pa catum subiges patriis virtutibus orbem:
Ingredere, et clemens iam nunc adsuesce vocari.
Obvia Magnatum tibi proruit, ecce, caterua:
Quos genus et virtus; quos ordo calrat equestris:
Berlepsi, prasinis queîs signum psittacus alis:
Quique gerunt Camerae officium praelustre peraulas
Hassiacas: et praepositi comitaribus amplis:
Consiliisque viri sunt doctrinaque potentes.
Atque Eisenbachii: quorum de gente vetusta
Carice pasti asini caput est insigne decorum:
Digna Marescallorum obenntes munia:fando,
Rerum usu, linguis et relligione celebres:
Legati ad reges, oratoresque diserti.
Quosque Bonaeburgum domus antiquissima, bello
Acre genus: manga facit inclarescere fama.
Keudelidûmque tribus, rebus virtute gerundis
Praecellens, gravium nutrix fecunda virorum:
Sustinuisse vices qui possunt principis almas:
Qualis, ubi conflux illabitur Aedera Fuldae,
Pro princeps Bernhardus adest: quo clarior alter,
Nodosas rixas, obscura rerexere iura,
Vix superat, multo rerum clarissimus usu
Et Malspurgiadae, generosae stirpis alumni:
Et Meisenbugi, virtutibus, artibus, armis
Insignes: insigne tuae est aulae unde Georgus
Praefectus: vel si mavult audire magister.
Daluvigique patres: Ledaeae lampadis instar
Unde duo gentis pulcherrima lumina fulgent
Ianus et Helcanides: non futilis auctor uterque
Consilit, et doctae praepollens flumine linguae.
Nec-non Butlari et Doringenbergicus heros.


page 425

Et quibus e clypeo clavis geminata relucet,
Falconisque manet nomen de monte patritum:
Quosque iuvat niveus candor testaute colore
Ancilis niveo atque nigro, sine pluribus umbris:
Diedenii: qui agnomenagunt de principe saxo.
Et miro accensi studio virtutis et artis
Linsingi fratres, nostraepars multa salutis,
Eximii fratres, cultissima pectora fratres:
Gilsaque quos genuit diversostipite: et acres
Bergii: et Hanstenl bello super aethera noti:
Baumbachi: et trifidi Leosaxi, Marte corusci:
Qua de gente suum ducit Steurburgius ortum,
Cui vigil incumbit Stereontî cura tucndi
Praesecto nostro populari, scilicet illi
Gallica sedato facundia stillat ab ore,
Militiae longis sibi quam quaesiut ab annis.
Et Trotti intrepidi: et caluo de monte vocati,
Praestantes probitare viri, studiisque faventes.
Atque Haertingshusius senior: non ultimus inter
Cultores Themidis: belloque insignis Habelus:
Queisque Abies, Canis atque Eschuvegia nomina fingunt:
Et quos Pincernae titulus dignissimus ornat:
Progenitique Urffa, Bodenhusii. Bischusiique:
VVersabe: Stoeckhaemique, aulae pars magna paternae:
Treuschiadaeque, antiqua ab origine stemma trahentes:
Et sexcenti alii, feudi tibi iure ligati.
Obvia praeterca tibi fertur turba clientum:
Metropolis quorum Princeps Cassella profundis
Vallibus et vallis, validisque stupenda coronis:
Egregiis habitata viris, amploque senatu:
Urbs, veterum nulli virtute, fideve secunda:
Dives agri, dives pictaivestis et auri.
Quam veluti matrem sequitur VVicenhusa: Salinaeque
Allendorphenses, piscosiad flumin Verrae:
Donum ubi Diuûm ingens, sesubterranea large


page 426, image: dele0426

Ostentat scatebra, et salsugine tota redundat.
Unde per innumeros aquilex implere canales
Tot pote corrinas, noctesque dresque coquentes:
Nec scrobs depletur: quamurs ductoria sudet
Machina, et orbiculi sifonum: tracta gemantque
Tympana cum suculis, duroque harpaginc vectes.
Queis salis adprimi flos elixatur, alendae
Sussiciens patriae toti, terrisque propinquis.
Non alia ô mihi sir Scaptesula! rege beatum
Me mage Lydorum iurarem, aûr divire Crasso:
Mec Babyionis opes, nec Eoae pondera gazae
Thesaurosve Midae, Serumve Arabumve potentes
Divitias cuperem, vel mulra talenta lUculli.
Hinc aliae, ad Verrae bene-nora Eselivvegia rrpas:
Praefectum cuius multae prudentiae et usus
Harstallus Ludovicus agit, praenobilis heros:
Hancque sequens triplici regnata Triburia sceptro:
Vacchaque post illam. magnum claratn perorbem:
Et protestantum celeberrima foedere Chalcis,
Sacraque Mulciberi Propter Didymaonis artes,
Artificesque aeris varios: operumque labores.
Artifices media qui se de nocte grabatis
Excutiunt: laetique opera ad sabrilia surgunt:
Quorum alii graudidis ventosas follibus auras
Accipiunt redduntque: alii candentia tingum
Aera lacu: vali lirigidis incudibus ictus
Auditi referunt sonitus: striduntque caminis
Stricturae chalybum et fornacibus aestuat ignis,
Illi inter sese alterna vi brachia tollunt
Praecipites: versantque tenaci forcipe ferrum
Tum Buchanatis agri pars Herolsfeldia, clara
Gymnasio: et doctis praebens grata otia Mulis,
Doctorumque altrix genitrixque benigna virorum
Et sita cyaneos Fuldae Roteburga prope undas;
Et posita excelsis arx Spangenbergica clivis:


page 427

Sontraque et umbrosis de silvis dicta Capella:
Fertilibus que Homberga iugis, et pinguibus aruis,
Spiciserae Cereris donis, cultuquebeata:
Hassia cas intere certe non ultima stellas.
Nec minor Homberga, meaferme patria, Treisa.
Ingenuis quae me tenero informavit ab aevo
Artibus: ingenuis urbscivibus atque Senat
Culta: nec Alcinoi aut Cerealis mergitis exsors,
Et Zigenhaina potens, qua vix munitior urbs est
Altera: consistensgeminis circumdata fossis:
Aggeribus latis, vallisque subaethera nixis:
Longaevo bene fulmpenu Bacchique, Pelisque.
Et ferramentis armamentisque Gradivi
Miro instructa modo: quae si iam cuncta referrem,
Aute diem clauso vesper componeretaxe.
Insuper eximiis et claris recta dicastis
Praesidibus, Berlepsiada, doctoque Ficino:
Luminibus patriae, ditionis et huius asylis.
Post quam Borcas subit: Bonimontlqueaccola turba
Et cum Melsunga Petrae mons: lucida vallis:
Ziremberga: Lupi lucus: Grebstae nia rura:
Geismaria, atque Apium domus, et contermina genti
Guelphiacae, laetis urbs Tringlenburgica campis.
Etprocul ad Rheni Goarina tricornis arenas:
Hohnstaeniqueiares, vere alta inrupelocati:
Et reliqui popli Cattorum ancona colentes:
Summatesquealii plures, urbesque superbaque
Oppida: quae brevitas vetat intertexere cuncta.
Ista inquam, procerum generosa corona virorum
Obvia procedit bibi et haec piaturba clientum:
Exultimque fremit, supplex munuscula libans:
Teque suum Dominum agnoscit, veneratur, adorat:
Se trbi submittit: tibi se commendat: opesque,
Spesque suas omnes, sacramentumque fideli
Corde clientelae, linguisque volentibus offert.


page 428, image: dele0428

Ergo age, semideis princeps generate Monarchis:
Mens parris, nliusque et sera et sola voluptas:
Iam pridem nobis picti quem regia caeli
Invidet indigetem, et caelesti sorte fruentem:
Auspicibus Divis, pulchrisque faventibus astris,
Aggredere ergo inquam, sceptri fatalis honores,
Adte magnanimi genitoris morte volutos.
Utque Quiri nalis litui. trabeaeque, thronique,
Et populi et terrae gladiique et cassidis heres
Eactuses: enixis de quo patria Haisia voris
Gratatur, solidam propriamque tibique sibique
Esse voluptatem rogat hanc. et gandia firma:
Sic et virtutes ciusce imitamine fausto
Aemulus aequabis, si non superare licebit.
Alatere in-primis declinet olympica hunquam
Huius et aeternae data cui promisso vitae,
Virtutum Pietas regina, ad cuncta salubris.
Quam comes excipiat Tyrianthina amicta lacerna,
Curque suum tribuens, iustaque bilauce ministrans,
Et simularmata in sceleratos vindice ferro
Sancta Themis post quam placidis Pax se inferat alis,
Laurigeras incincta comas viridantis olivae
Frundibus: in patulo qua nil preciosius orbe est:
Qua nihil est melius: nihil estque salubrius usquam:
Quaque vigent artes, schola, fana, tribunal et urbes.
Pone sequens niveae seruet vestigia pacis
Quae bene praecipites clementia mitigat iras:
Maxima dos regum Clementia maxima virtus:
Mortaleisque viros dis immorta libus addens.
Hic ducibus tibi surget honos: haec gloria caelo
Aequabit laudesque tuas, nomenque perenne:
Et te prae cunctis rerum moderator et auctor,
Qui fasceis stabilit, confertque, adimitque vicissim:
Degente in gentem transfertque potenter ademptos:
Diliget, et nardo caput exhilarabit odora:


page 429

Imperiique dies Pylios extendet in annos.
Hassia quod mecum devota mente precatur
Suppliciter. precibus nostris da Christe vigorem!

De Psalterio Pr. Mauriti, etc.

Fertur Amyntiades Smyrnaei nobile vatis
Semper opus manibus sustinuisse suis.
Nec crebra voluisse manutantummodo fertur,
Sed quoque nocturno supposuisse toro,
Ut sic Maeoniden comitem sibi semper haberet,
Seu nox ingrueret, seu foret orta dies.
Et quum quorundam vatum sacra carmina, moris.
Esset ad argutas concinusisse lyras:
Haec minime chordias patanda Poemata: verum
Censuit ad raucas esse canenda tubas.
Sic quoque lessaei voluit modulamina vatis
Mauritius, Catti spes columenque soli.
Mauritius: quo non princeps iuventilibus annis
Alter in Aoniis plus operatus agris.
Seu libeat Latios seu Graios fundere versus:
Seu libeat magno cum Cicerone loqui.
Vena stuit facilis properantis fluminis instar:
Non secus ac Flacci vena diserta fluit.
Id quod Idumaei testantur carmina pasltae.
Quae non ad cythara sapta tubasue canit.
Sed plectro meliore novoque revincta cothurno:
Acer Amynthiades qualia nulla dedit.
Quantum igitur distant pallentibus aera lupinis,
Lux tenebris, terris astra, profana sacris:
Tanto Mauritius laudum maiora ineretur
Nomina: Mauritius clara propago Deûm.
Mauritius, quo non princeps iuvenilibus annis
Alter in Aoniis plus operatus agris.

Carmen saeculare, ad annum, etc. 1610.

Quod felix Orbi nostrae faustumque sit Urbi!
Ecce sacrum Iani referunt sollemne Kalendae,


page 430, image: dele0430

Viventi visum nulli, nullique videndum:
Dum novus a Phoebo, tacite fuie ntibus annis,
Lege poli immota: postincunabula Christi
Qui Sextus Decimus, seclorum nascitur ordo.
Aeverum, Deus ô! cunctorum que auctor, in aevis
Quae sunt, quaefuerunt, quae post ventura sequentur:
Supplicibus grates animis, et mente fideli
Nos tibi deferimus, nos laetos psallim us hymnos
Ore pio, laudesque tuas celebramus honore
Aeterno: Quod tam clementi, plasmata parua,
Nos respextroculo: quodrnos tutatus ab omni
Hactenus es nimbo fortunae pestilis atro:
Quod cordi nos esse tibi, curaeque, benigne
Sivisti ac deinceps etiam nos esse, siturum
Haud sane ambiguis monstras, Pater optime, signis.
Te prece, te gemitu, te corde dolente rogamus,
Contritoque, Deus: nostri quoque porro misertus,
Cum veteri veteres pollutis ablue seclo
Noxarum sordes, hyssopi adspergine facri:
Innocuae sensum mentis nos indue: cumque
Sole novo vitamque novam, rectumque vigorem
Visceribus renova, tua quae miseratio, nostris!
Atque ita, si qua inanent sceleris vestigia prisci,
Irrita perpetua solua nt formidine terras.
Da saeclum ingredie ns felix illuxerit omni
Climati, et in-primis nostrae Germaniae, et eius
Imperio, quique Imperii moderatur habenas,
Ordinibusque aliis: curru qui singula lustrat
Ignifero, maius possit nil visere terra
Hac nostra Titan, seu vultus condat in undis
Hesperiis, sive Eois protollat ab undis.
Quamque accendisti nobis divinitus olim
Lucem Euangelii, nulla rarione modoque
Exstingui patiare, (tuus nam verritur iithic
Sanctus honor) sed cottidie clarescat ubique,


page 431

Et magis atque magis vires acquirat eundo:
Rumpantur quamvis Satanae instrumenta furore,
Conserva et florere bonas fac insuper arteis,
In quibus omnino detegratissima fama
Sparsa latet: sine iis chaos antiquum tenebrarum
Ingrueret, sacra immiscens divina profanis:
Ad quod rite velis docili instillare iuventae
Ingenium, moresque probos. sensusque sagaces,
Et quicquid castis poterit prodesse Camenis.
Daquoque tellurem frugum pecorisque feracem:
Vastitiemque illhinc, vidvertatemque, luemque
Auerruncassis, defendas, ac prohibessis!
Praecipue contra vesana tonitrua et imbreis,
Quos Notuas atque Eurus portant, creberque procellis
Africus; infesti rebus divumque, hominumque,
Protege, ne illorum Boreae violentia fraudi
Aut damno fuat aut involuat syrtibus ipsum.
Denique fac redeat Virtus neglecta, Fidesque,
Et priscus Pudor atque Honor, et Decor, Integritasque,
Quasque homini novisse datum, Pax, optima rerum,
Quia pia Religio, qua florent terra, fretumque,
Ingenuaeque artes, et pleno Copia cornu.
Haec ita si dederis (potis es maiorapetitis
Pluraque largiri, coufert tuasancta voluntas)
Christi et Christiadum Pateroptime, ferrea tandem
Desinet ac toto surget gens aurea Mundo:
Gloriaque excelsis dabitur ribi sem per inastris,
Atque homines terrae caelesti in pace vigentes,
Gaudebunt, plaudentque tua bonitate per aevum.

Acrostich. Genethliaca, in Gabrielis Harsdorfferi Natalem.

Gaudia concipias animo festina sereno,
Atque, Dei robur, Gabriel, qui dicere, mecum
Barbarica longe cura fugiente triumfa!
Res fidibus, res digna mero, res carmine pigna!


page 432, image: dele0432

Ingressa est siquidem (quod faustum, quodque beatum
Esse lehova velit) tua iam Natalis olympo
Laeta dies iterum: Gabrielis candida sancti
Hoc exorta die luz est: date lilia plenis
Albentesque rosas manibus, cum rore marino,
Rutamque, et violas, Floralia numina, nymfae:
Scilicet ut laetus, cum corpore, cordequelaeto,
Divino adspicere hunc hodie tibimunere solem.
Obtigit: illum ipseum sic sanus semper utroque,
Rursus ut innumeros possis attingere ad annos
Fata duint: et fata duint, mox Naiade pulchra,
Et queiscumque voles aliis, potiare deinceps,
Rebus, ad invidiam felix, sic vive, valeque!

Alia, Phil. Harsdorfferi natalicio quondam Veronae facta.

Pulchra dies nostroquae hodie nitet orta Philippo
Hanc illi faustam ex animo illuxisse precamur
Insimul: utque cadem redeat tam sidere fausto
Lucida pet totos studiique vizque labores,
In Pvilios referente dies vitam eius Olympo:
Prospera da caelis Pater omina, signaque laeta,
Perpetuo iuvenem relevaque decore nitentem,
Ut patriae: tibilis fiat, vivatque: fac, absint
Sors tristis, morbus ferus, et quodcumque sinistrum.

Votum, Strenulae loco, Wolfgango Harsdorffero etc.

Quas tibi dem strenas istis, Patrone, Kalendis,
Oprime, quem Virtus diligit atque Fides?
Quod mihi decst, auri partes pta vota subibunt,
Vota serenato corde parata tibi.
Ergo quot hibernodescendunt axe pruinae,
Gramina quot verno fidere laeta virent.
Flava quot aestivos Ceres agros vestit aristis,
Grana quor autumni temport vitis habet.
Tot tibi, tot sociae, tot natis, torque propinquis
Prospera (DI faxint, sint rata vota) precor.


page 433

Paullus Harsdoerfferus anagram. Heros plus ardua suffer.

Grande tuis onus, en, humeris vir magne recumbit,
Dum regis auspicio Norica Iura tuo.
Nec tamen urbani sub tantomole Iabascis
Imperii: vegetus quin magis inde redis.
Quod facis, hinc perge; et plus Heres ardua suffer:
Laudem habet, ob patriam quod bene fertur onus.

In Iani Gruteri nuptias tertias.

Qui charitas Musis dulci coniunxit amore;
In charitum gremio nonne Gruterus agit?
Huic uni nuper nupsere, sedorine cunctae:
Aglaia, Euphrosyne, flosque Thalea trium.
Euphrosyne primum; tum deinde Aglaia, iamque
Floreat, ô semper flore Thalea novo!
Felicem sponsum, quem sic trias istas (trecentos
Dignos vix alios iudicet una) beat!

In Matrimonium Matth. Hubneri.

Non temere est, vulgo fieri connubia fato,
Quod memorant: Dominum nos et habere pilas.
Exemplo, vir clare, tuo, firmatur utrumque:
Necrefert aliud nunc aliunde peti.
Te dulcis genitrix, dulcis repetebat alumnum
Patria. Baltaei fluctibus vad freti:
Iamque viae accinctus sonipes adstabat: amicis
Et valedicturus iam peta satus eras.
Ecce sed (ô fatum!) florens intervenit annis
Virgo, tuum sistens blandque rumpit iter.
Maiestas urbis simultinuitabat; et auri
Insinuans Genius: Heic, Hubenere mane!
Sic igitur patria et dulci genitrice relicta,
In roseo sponsae ludis ovasque sinu.
Qui quondam effatus: Matremque Patremque relinquet
Mas et adharebit costulae ubique suae:
Is quoque fecundum fortunatumque det esse


page 434, image: dele0434

Connubium coeptum! nec dubitate, dabit.
His ego subnecto votum hoc, appendicis ergo,
Sit sine lite torus, non sine vite do mus!

Epithalamium Georgii Feizeri, et Sophiae Peintnerae.

Quum salis ac linguae nuper Latialis amore,
Diversosque hominum mores, urbesque videndi,
Et res noscendi varias, eventaque rerum:
Vita quibus dein ceps decorata nitescere posset:
Ausoniae pulchris diversaremur in oris;
Ausoniae, sese terrestris ad- instar habentis,
Delitiisque meris paradisi halantis ubique:
Non pauca a multis, ibi qui commercia tractant,
In nos officia officiosa mente profecta,
Nec tacito prorsus pede praetereunda, recordor.
Dum nam doctiloqui nos moenia celsa Catulli,
Hospitio acciperent, iam septima labitur aestas;
Omnigeno promtam Furlegeriana favore
Et studio facilem exhibuit domus:illa ducentas
Noriacae retro tot honestis civibus urbi
Nota domus messeis: nullique decore secunda:
Gelfricus consors ibi praetermittere nullum
Officium, ignari linguaeque, hominumque, locique,
Huc primum madidis brumae ut devenimus horis:
Festivis etiam dapibus, dubioque paratu
Excipere; Orpheoque, alia inter amica, sonore;
Tempore thyriati quo percita numinis oestro,
Turmatim vicos plebs perso nata per omnes,
Non secus ac trepidae calido sub sole cicadae,
Aut stabulis grex caprigenûm dimissus apertis;
Ridiculo hac illac sese diffundere motu:
Nec, qui non celebrat tali dionysia cultu,
Sese hominem putat, aut hiemem superesse sequentem
Utque etiam possit, reliquo macer aretin anno:


page 435

Tanta tenet mire stolidam vesania gentem!
Inde ubi Musarum populosa Bononia mater
Susceptos blandoque sinu gremioque foveret:
Non tua nos erga fuit officiosa voluntas,
Iane, minus, Stephani proles; Brunonia nomen
Cui dedit, a proavis etiam domus orta vetustis.
Consiliis aderas, et re; quum natio discors
Peste laboraret gemina, strumisque nefandis:
Quas male di perdant, superent quocumque subaxe!
Splendida quinet ia maccessu convivia primo
Instruxti, latibusquetuis discedere quemquam
Tota illa cenae vetuissi nocte magister.
Nec semel haec; aliquot vicibus repetita dedisti:
Defuit et numquam res argentaria tecum:
Nec quoque Romuleam, te procurante, perurbem.
Hinc aditis Senis, et amoeni vallibus Arni;
Parua quidem, validis sed munitissima vallis,
Solaque conservans ius libertatis avitae,
Tacta remigrando nobis quum Luca fuisset:
Scheureliorum etiam enituit propensa voluntas:
Nam simulatque illuc nos advenisse, diesque
Perpaucos tribuisse loco cognovir: olenti
Non incaupona voluit durare Philippus;
Sed subito sociis iussit succedere tectis.
Nil non obtrudens studii bonus aede receptis.
Denique quum Ligurum caput, olim Ianua mundi,
Regia ad invidiam cur pulchra palatia surgunt:
Sed mare sed montes, sed vir, sed femina trito
Scommate, quod vulgus quoque versat in ore notantur:
Nos caperet; gazasquesuas monstraret, opesque.
Atque inter reliquas patinam, quae octangula, binis
Pensilibus ansis, solidoque exsculpta samaragdo est:
Quam pro thesauro precii impreciabilis (uti
Si liccat verbo, quo barbara lingua, novato)
Clavibus adservant multis: neque copia cuiquam,


page 436, image: dele0436

Ni ducis adsensu, summi procerumque senatus,
Cernendi datur; atque aliquot praesentibus horum.
Caesario Herodi indigetatis nomine regi
Hanc Syriae referunt advectam e moenibus olim;
Quum Veneti, classis socii, sine pectore praedae,
(Hac auro et gemmis, ilsac sed lance locata)
Arbitrium victa Genuatibus urbe dedissent.
Inque illa, Christo sacram iustituente synaxim,
Paschalem adpositum mensis felicibus agnum:
Aethiopissam alii terra adportasse Sabaea,
Atque Davididae perhibent donasse: deinque
Illatam templo libamentisque dicatam.
Haec inquam, quum nos verni Titane premente
Colla bovis caperet: studii nec omisit Erassmi
Institor heîc Suevi quidquam, cognomine Papa
Christophorus; dudum patrio trantissa penate
Littera cui plene nos commendarat herilis.
Ipse igitur reliquis, ne persequar omnia, missis,
In Spinulae quodam, quo delitionsior usquam
Non puto gemmascit, nec fortunatior, horto
(Nam freta prospectat, montes prospectat, et urbem,
Villasque et valles, rivumque per hasce soinantem)
Lautum epulum, dapibus variis. et fructibus hornis,
Ficubus. asparabis, fragis cinarisque torosis,
Atque aliis. quales nobis vix Iulius edit;
Instruxit nitide, et diversi flore Lyaei.
Quin et navigio piscatum luce sequente
Spectaclo instituit laeto perque alma vireta
Obduxit, Spinulaque fuit duce caussa patebat
Quod lanx, quam supra iam diximus: atave ita prorsus
Serurtii nullumgenus officiique reliquit.
Atque heîc, ut tandem, quo tendit, Musa feratur;
Te nobis etiam studiumque, operamque, fidemque
Commeniini promte cunctam deferre, Georgi;
Atque adeo, quod te non sponte, velabsque tabellis,


page 437

Compellassemus, doluisse, aegreque tulisse.
Quum nihil ergo aliud, nobis propcrantibus isthinc,
Temporis et rerum sic conditione ferente,
Tumposses; animum tradebas pactus eumdem
Nobiscum aeterni coalescere foederis igne.
Quem sincerum itidem, fucoque omnio vacivum
Hactenus experior: pariter ceu candida fratrum
Pectora: Matthaeus quid enim, vos grandior inter?
Civis honoratus, rerum satagensque suarum,
Audit apud quosuis: reliqua cum gente quod illi
Ellogium proprium manet aeternumque manebit:
Adsueti a tenero quum non nisi sitis ab ungui,
Gratae homini atque Deo pietati et rebus honestis.
Talis enim et lanus: talisque Hieronymus amplo
Cui bifidi clarescit apex diademate iuris,
Maxima Fetzeri laus nominis atque nitoris:
Ille obitis Belgis, Anglisque et Francidos aruis,
Consilio postquam patriae qua Pindus Hetruscus
Praefuerat genti, fama non absque celebri;
Felsinea primum dextram mi iunxit in urbe,
Euganeas tendens, hancquum transiret ad arces.
Contentus nunc sorte sua consorteque laetus
Halleridum prisca de nobilitate; Camenas
Et Themin. et Venerem plena veneratur acerra.
Non homini semper ut vult, licet esse: nec aeque
Esse domi semper Musis datur, atque serenis:
Haut alias plane siluissent, nuberet ipsi
Ursula. virginei quum flos tener ille pudoris.
Christophorus cum fratre terit vestigia Paullo
Haec eadem et niveo non ulli pectore cedit;
Cultor honestatis, cultor virtutis, et aequi
Et facili morum probitate probatus uterque:
Quodque inter fratres rarum, concordiae amator:
At quo rarior haec, co commendatior atque
Clarior est virtus, sacris testantibus odis.


page 438, image: dele0438

Perpetuo vobis durent haec vincula pacis,
Unanimes, opto fratres! durantibus illis,
Non metus a quoquam quod possit obesse, sinistro.
Tyrrhenum memorant ferri super aequore grandem
Quantumuis, lapidem: verum fubsidere tritum
Confractumque: pares sic quos concordia iungit,
Sustinet: at fundo discordia deprimit imo.
Monstrorum Alcides domitor superare nequisset
Geryonem; cui vis viguisse tripectora fertur;
Disiunctim nisieum cum fratribus esset adortus.
Hoc pater ille senex, iam dissoluendus, agebat,
Quum natis genitrix quos octoginta crearat,
Rumpendum fascem iaculorum traderet: unus
Singula quaefregit leviter; coniuncta nec omnes.
Usque adeo fovet ingenteis concordia vires,
Amplisicans parna; et miro conservatamore!
Discidiis contra rixisque itisque dolisque,
Insidiitque, odiisque feris, et litibus atris,
Atque cruentatis discordia cincta ministris,
Maxima quaeque ruit fortissima quaeque refringit,
Innihilumque adigens furiosis dissipat arnus.
Verum ad te redeo, fratrum postreme, Georgi;
Non mentis candore tamen postreme: iugalem
Elandus Hymen fausto cui nunc quatit omine taedam
Laetitia exsultans; et postibus aurea myrtum
Coniugalem figit pharetrati mater amoris;
Spargitque auriferas thalami Dea praesesarenas:
Quum mihi servaris ex illo semper amicum
Sincerumque animum: Sophieque tenerrima virgo,
Specati probitate viri, magnique senatus,
Unica Peintneri Melioris filia; summus
Cui sua credebat curanda negotia Princeps
Marchio, vitaleis hausit dum luminis auras;
Iam nubit; ciliis Sophie formosa nigellis,
Fortunaeque bonis, animique et corporis aucta.


page 439

Omnigenis, viridi nec-non maturata iuventa
Non potui sus piciis tam laeto sidere coeptis,
Sponse deesse tuis, hac qualicumque Camena:
Dumque adeo plausu sacra connubialia tanto,
Moreque tam peragîs sollemni, et numine fausto;
Ipse tibi, Sophiaeque tuae prosperrima quaeque
Comprecor et thalami nullo genialis amores
Felle, nulloque etiam, dum vita, linendos.
Qui pudor atque fides cornicibus esse notatur,
Unde etiam ad tedae auspicium gens prisca ciebat,
Non modo sit vobis, verum et longaeva senecta,
Qua novies hominum metam superare feruntur:
Prolis ut innumerae prolem hac ratione queatis
Cernere, cum dulci pronepotum congrege turba?

II et Propempth/rion Ad Dn. Carolum Gerbelium Reip. Noribergensis hactenus Syndicum: Iam vero ad gubernandam dunastei/an Barrensera in ditione patria ever atum; et c.

ERgone, quod nulli vel per ludentia furuae
In mentem poterat noctis simulacra venire;
Discessum nostra mihi coniunctissimus urbe
Gerbelius collega parat? num nuntia vera [(transcriber); sic: verat]
Haec Dea pennipotens, oculisque tot omnia signans?
Gerbelius! quid? Gerbeliusne relinquere ripas
Sustineat, Pegnese, tuas? ter quattuor annos
Quas ultra accoluit, DIs terrigenisque secundis:
Quasque illi sociam thalami vitaeque laborum,
Eximie cunctis Helenam virtutibus auctam.
Patriciaque genus ducentem stirpe, dederunt:
Et subolem, clarosque adfineis, et tot amicos,
Nominis haut parui, generisque nirore coruscos.
Quid? poteritne suum; quo cum peregrique domique
Tot vixit brumas, multo gratissimus vus,
Linquere Pfinzingum, tam prona mente faventem?


page 440, image: dele0440

Ante remissurum vadimonia cuncta putassem.
Quid? num nec celebris maiestas, sivius et urbis
Splendor ad invidiam pulchrae: quaeque orbis occllus
Audit, et absque pari, caput inter nubila condit:
Nec favoramplifici, fama super aethera noti,
Publicus instantem teneat, moveatque Senatus?
A quo, ceu qui non sine pectore corpus haberet,
Os neque linuae expers, nec sinciput absquc cerebro,
E-que-vaporato nec lotus heberet aceto;
Non in postremis merito fuit usque locatus.
Ad iuga Piniferi rediturum te prius, ortas
Unde trahis scate bras, montis declivia, rebar;
Ac deserturum nudas in littore trutas:
Gerbelius, Pegnese, tuo quam abscederet amne.
Multa quidem proponit homo; disposta sed illa
Digerit; et nutu Deus arbitrioque gubernat
Cuncta suo: pateat vel ut hic quoque, nil super orbe
Aut stabile, humanis aut certum rebus inesse.
Huic igitur tamquam Domino parere supremo
Onemque decet quocumque loco, Patriaeque vocanti,
Vitalcis primum quae nos emisit inauras,
Atque sibi nostri non frustra vindicat inde
Particulam¨miraque alias dulcedine cunctos
Ducit; ut et fumum tectis natalibus optent
Cernere surgentem persaepe: sit asper et hirtus
Quamvis ille situs: veluti Phaeacis Ulyssei
In scopulis Ithace pendes, ceu nidulus, altis.
Dum te belli potens igitur patria, incluta summis
Argentina viris, circumspectoque Senatu;
Euocat, et curam Barrensis et urbis, et agri,
Carole commendat; sic disponente Iehova;
Atque adeo rebus magnis, et honoribus amplis
Praeficit: Obsequium vitio quis vorteret istud?
Aut quis proposito tam deterreret honesto:
Iniceretuc moras; nisi sorti infensus amici?


page 441

Illic adspicies, qui te genuere, penates:
Arridebit ibi, quem hausisti primitus aer;
Et noti fluvii, quos aluens ex cipitidem
Urbis in ingressu geminos: et Rhenus, aquarum
Rhaetige nûm princeps; et florenrissima tempe:
Et laeti colles Bacchi, Cererisque feraceis:
Quos inter reliquum traduces molliteraevum.
Iergo ducente Deo, precor, oscine dextro:
Nec per iter teneram glacies, et frigus, et imber,
Montanisus ruens saxoso vortice torrens
Saltibus offendat prolem sociamuc maritam:
I, inquam, comitante Dei te numine; felix
Muniaque auspiciis oblata capesse secundis.
Haec mea cum-primis optat Polyhymnia: mecum
Scheurelius facit et voto subscribiramico;
Et noster Sigefridus item, dignissimus omni
Vir laude, officiis in nos et amore probatus:
VVolffgangusque fide praestans; et Slumpfius una
Germano niveam servans in pectore mentem:
Atque alii innnumeri: quos quid memorare necessum?
Tu modo felici patriis regionibus infer
Te pede; fortuna cinctutus ubique benigna:
Ac nostri memorem tecum bonus aufer amorem.
Hosque tui (ut nosti) studiosa a mente profectos,
(Non cuivis etenim nisi amicis, idque coacti
Panigmus;) exiguos boni et aequi consule versus!
Vive, vale! nostri caput hoc et clausula voti.

Carolus Gerbelius. metagrammatisqei/s. Legibus clarus ero. Legibus ore clarus.

QUum primum studiis animum, florente sub aevo
Adiceres, certam seligeresque viam:
Prae reliquis Themidos placuit sectarier arteis;


page 442, image: dele0442

Oraque diversis excoluisse sonis:
DI faveant, aiens, coeptis, et vota secundent!
Legibus, et linguis, oreque Clarus ero.
Augurium hoc non te frustratum, Carole: namque
Legibus, et linguis, Clarus et ore vires.