March 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

IOANNIS SASCERIDIS WERMENNUSANI

Psalmus VI

TAndem iuste reum ne tua me Deus
Ardens ira premat, neu miserabilem
Fato perde severus
Digno commeritis meis.
Verum ô fide tuae motus ades pater
Languenti soboli, meque pius tuo
Sana quaeso favore:
Nam laesa ossa pavent mea.
Dure quassa pavet mens etiam mea.
Et laturus opem tu mininon venis?
Ohe surge parens. ac
Tantis eripe me malis.
Serva me, placidum sic mihi te sciam.
Ast in morre tui nunquis erit memor?
Num quis mersus Auerno,
Panget suave tibi melos?
Heu, heu, me gemitus conficiunt mei?
Fecundisque meum dum lacrimis torum
Longos irrigo noctes,
Flendo mox liquefecero.


page 1183

Te damnante oculus computruit meus,
Et prae tot merito tabuit hostibus,
Quin abscedite prani,
Nam flentem Deus audiit.
Votis omnipotens annuit his pius;
Hinc adversa ferox erubeat manus,
Turbeturque repente,
Et frustrata premat gradum.

Dominus regit me, etc.

Christus libantem iustitia sua
Me pascit: ergo nil deerit mihi,
Quin sim beatus; tam benignus,
Tamque potens mihi cum oatronus
Adsit profecto pascua sunt bona.
Ubi fidelis pastor ovem suam
Me collocavit: dulcis unda,
Sermo patris, mihi quem propinat.
Hinc recreatur mens mea per Dei
In me favorem, cum famulum suum
Doducit in calles beatos,
Iusticiaque sua coronat.
Hinc si vel atros trudar ad inferos,
Nihil timebo: tu mihi namque ades,
Virgaque legis me severae
Corripis, et baculo inde fulcis.
Promissionum Mensa mihi quoque
Strata inter hostes lethiferos tuum
Verbum administrat, corque maestum
Exhilarat mihi, ceu Lyaeo,
Quin subsequetur me bonitas tua
Vitam per omnem, meque Dei domus,
Fcclesiaeque permanere
Effi ciet sine fine membrum.

Psalmus 58.

Num iuste loqueris turba? bonum consilium datis


page 1184, image: dele1184

Mortales? Etenim corde vafro perficitis malum
In terra manibus que omne scelus nectitis impiis,
Errant a teneris unguiculis, falsiloqui et mali.
Et sunt angue magis noxi, habent aspidis indolem,
Quae surda esse studet: datque suis auribus obicem,
Vocem ne magiae misificam sensibu hauriat:
Dentes contere its cou tumidis Christe leonibus.
Unde more fluant labilis ac spicula torqueant
Fracta, et cum pluvia, cochlea ceurunior effluant;
Sintque ut fetus iners, cur tua fol haud micuit rota:
Sic hes Christe furens in vitidi gramine demete.
Vindictam aspiciens hanc Domini plebs pia per manum
Exsultabit et in sanguine se proluet impio.
Dicetque: Ecce piis fructus adhuc restat et est Deus
In caelo, ac homines iusticia iudicat integra.

Psalmus 124.

SI non egenis mittit opem pater
Nobis supremus dicite vos rogo,
Qui scitis experti fideles
Sub duce nostra pericla Christo:
Si non eganis mittit opem pater,
Cum saeva nobis instat inermibus
Moeta ium quaeritque pravo
Turba necem celerare corde.
Quid obstat illis quo minus, ut libet,
Hiante vivos gutture nos vorent,
Cum nemini parcant marinas
Et numero superent arenas?
Quid obstat illis. quo minus ut citi
Absorbeant nos fluminis impetus,
Et victor ut torrens repertos
Gurgite praecipiti trucidet?
Certe tyranni nos premerent aquae
Modo feroces, immo die simul
Nos perderent omnes in uno,


page 1185

Ni Deus usque potens vetaret.
Laudamus ergo carmine te pater,
Qui non acutis dentibus hostium
Nos tradis unquam devorandos,
Nec pateris seme ire pessum.
Ut fraudulento sublaqueo diu
Captae volucres nexibus evolant
Persaepe ruptis, atque grata
Denuo voce tibi mini strant:
Sic impiorum nos quoque vivimus
Manu soluti, praesidio tuo,
Fractoquereti persequentum
Dulcetibi modulamur hymnos.
Tunamque rerum conditor omnium
Es ille, nobis qui famulis tuis
Assistis unus, quemque sancti
Mente sideque precamur unum.

Canticum Noaecum suis in arca.

Obrutas transit levis arca terras,
Nosque conservat tumidis ab undis:
Nos Deo charos, madidoque solos
Orbe relictos.
Quotquot heu cunctis homines in oris
Vixerant, uno periere mense:
Nullus evasit rigidi tumentem
Iudicis iram.
Nemo tam cautus, pedibusque pollens
Extitit, qui vim potuit cadentum
Imbrium caelo, laticesque ruptae
Vincere terrae.
Vidimus multos quibus una triste
Mens erat letum sugere, hîc supremas
Turrium partes trepidos, ibi altos
Scandere montes.
Verticem at nactos aqua consecuta est:


page 1186, image: dele1186

Immo iam tensis quoq ceu petentes
Brachiis axem, pavidoque vultu,
Obruit unda.
Nos Dei mira pietate soli
Coetus exilis, pelagus per altum,
Ceu manu, latu miseris propensi
Numinis imus.
Hoc rei vere typus est latentis,
Nempe quod Christus populum instar areas
Credulum seruet, maledictione,
Morteque tutum.
Praeter hunc unum nihil extat usquam,
Quod reos foedi vitii a gehenna
Soluat: ut nil heic nece, praeter unam
Liberat arcam.
Splendidis altos licet occuparis
Actibus montes, vacuus patronos:
Nil erit, regis neque sic minacem
Fugeris iram.
Namque tam cautos, agilesque, celsis
Montibus fisos fera mersit unda,
Quam pigros, planum sua qui per agrum
Tecta tenebant.
Porro ut haud paucos trepidare circum,
Fabricam spretam sibi ceu dolentes,
Et sacram sero nimis expetentes
Vidimus arcam:
Nec gravem vitasse tamen furorem,
Quod Dei scirent monita executos
A truci immunes pelago futuros,
Pollicito eius:
Sic neque evadet quis ab imminente
Monte placatum esse Deum tametsi
Omnibus norit Dominum fideli
Corde secutis.


page 1187

Ipse considat Domino necesse est,
Et sciat motum sibimet favere,
Ipsius flatu quoque tecreetur,
Et sit in ipso.
Nos uti haud extra sumus, ast in arca:
Sicque ridemus pelagi tumorem,
Te duce audaces: tibi sit perennis
Gloria numen.

Witembergae laus.

Laudanda est alii diversa Academia vati,
Vel Musis Basilea sacratis
Inclita, vel rapido ditata Colonia Rheno,
Marpurgumve, aut Lypsia dives,
Aut mare Rostochium iuxta Boreale locatum,
Vel nobis Oxonia grandi
Disiuncta Oceano, aut Romanis nobile Musis
Lovanium, vel Parrhysiorum
Urbs antiqua, locis vel clara Bononia cunctis:
At inihi U Vittenberga canetur,
Parua situ, non parua tamen, si munera spectes:
Nam foris et spirantis odoris
Silva frequens derque fragrans, et campus apertus,
Et mons est prope vitifer: intus
Florent verae aretes, fernetque Pelasgica lingua,
Sacraque vox Hebraica claret.
Hîc et doctiloquae sedem statuere sorores,
Doctiloquisque sacrisque loquaaces
Omnia carminibus complent: mireris in uno
Oppidulo tot psallere vates.
Praecipue vero placidi hic lux axe parentis
Missa liquet, pureque docetur,
Namque suos Deus huic legatos destinat urbi,
Qui doceant sua iussa fideles,
Quique gregem pascant inopem, idque salubribus herbis
Quique lupos arcere laborent.


page 1188, image: dele1188

Angelus et Domini colso demissus Olympo
Praesens cernitur, altaque inra
Dat populis, dominique memor propugnat honorem,
Atque rudi phantasmata menti
Eripit et pre ssam tranquilla pace quietat,
Christo vim iaculante superne.
Mire haec aethereis, humilis mire ipse, coruscat
Muneribus mira claque secam
Ingenuo pater ore, supernaque robora confert,
Atque Deum vel fronte celebrat,
Certius at lingua mellita, te precor autem
Qui caelum terramque gubernas,
His opibus tantisque din florere ministris
Hanc iubeas feliciter urbem.

Haud fidendum titulo Christiani.

Te turba Christi nomen excelsum gerens,
Nomen inane cave, tumensque fallat vanitas,
[transcriber: metre defect. word missing?] Haud est beatus externo unicum
Qui gerit ore deum, noc osculatur pectore,
Simul renato. Ac dulce quamquam Ecclesiae
Debeat esse piis nomenesinusque amabilis,
Eiusque vere sint colenda dogmata,
Innumeri tamen haec quos fovit externo sinu,
Fundent perennes lacrimas, ac dentibus
Usque frement rabidis contra severum iudicem.
Sic pinxit heros ipse toto Ecclesiam
Dispositam orbe suamisub nuptiarum nomine:
Talidemque patrem narrat ingressum domum:
Lumine subrigido spectasse convivas suos,
Vidisseque illic nuptiali sordidum
Veste carere aliquem, dixisseque ira feruidum:
Impune te ne nuptias miserrime
Commaculare putas no stras amictu non novo?
An ergo amicorum frueris gaudiis,
Quod mea tecta latens, meque haud sciente ingressus es?


page 1189

Huc huc ministri adeste, vinctumque improbum
Ocius inicitc caliginoso carceri,
Ibique ploret semper, et frustra gemat.
Sic quoque virginibus res ressit imprudentibus,
Quae dum lucernis insolescunt splendidis,
Sumere secum oleumin vase picto negligunt.
Unde exci tatis obviamque euntibus
Sponso abit ignis eis, clausamque nequicquam sibi
Poscunt recludi ianum. Sed bosecro
Quid sibi vult oleum, et nuptialis haec toga?
Sunt illa caelo missa lux fidelium,
Pectora quae recreat, novatque sancto spiritu,
Sic ut lubenti corde Christo seruiant,
Seque suique mala consulta cordis abnegent.
Hanc mente qui non anxia lucem bibit,
Non miser ille Dei mansurus intrat nuptias,
Nec Christianum nomen illi proderit,
Gutture nec toties iactata mendaci fides.
At quum procellae more sontes obruet
Illa tremenda dies, qua nuda iusto iudici
Proles Adami sistet omnis, nec suam
Dein quis ei foliis quibit caducis horridam
Celare crudi nuditatem pectoris,
Atraque flagitia: sed ferre cogetur Dei
Legem severam, mente consternabitur
Tum trepidante miser, productus irato Deo:
Concussa tamquam turris igni bellico:
Tum simulata diu frangetur illius fides,
Admotaque igni ceu voraci mollior
Cera, soluta fluet, fumique vanescet modo,
Extraque Christum constitutum, ac illius
Esse patrocinio se destitutum sentiet,
Et esse hypocritam, esse membrum mortuum,
Atque foris tumulum quod splender, intus foetidum.
Tum sero multum voce planget lugubri,


page 1190, image: dele1190

Fundet et assidue non profuturas lacrimas,
Stantes capillos vellicans ac verberans
Pectus ina ne, sibi iustoque succensens Deo:
Tamen obserato lucidi caeli ostio,
Perpetuis tenebris cogetur immarcescere.
Tu virgo prudens ergo cura ut exuas
Hic hominem veterem, legique pugnantes Dei
Ne corde regnent in tuo affectus: at spiritum
Corde timente bibe Christi renascens defuper,
Carnique deinceps reprobae ceu mortuus,
Vivere quaere Deo, eiusque iussa perfice.
Maiora si (nam non repugno) dixeris
Viribus ista tuis, nec posse tete propriis
Plene assequi conatibus, sac sedula
Mente precere Deum, nondum his inexorabilem:
Immo paratum, quotquot ipsum spiritu
Paupere continue, tritoque quaerunt pectore.

Contra Securus.

Quid stulte rides? quidve animo levi
Tollis cachinnos? unde iocus tibi
Securus? unde est sermo vanus,
Omnia ceu bona sint parata.
Instare nescis horribilem diem,
Quo Christus altae sceptriger iridi
Rex insidebit, flammeoque
Torruerit rea corda vultu?
Tum quicquid unquam membra per extera,
Et ore quicquid turpiter egimus,
Et saepe verbis otiosis,
Vel tacito quoque cogitatu:
Pandetur illi, legeque ferrea
Adiudicatos ignibus inferis
Ardente consternabit ira,
Aque sua facie repellet.
Nam cutque factis convenientia


page 1191

Suis rependetpraemia desuper
Turbae renatae credulorum
Fausta dabitsua regna gratis.
Horrenda vero tartara reprobis,
Legis vel unam particulam gravis
Praevaricatis: dum dolebunt
Sero nimis, lachymasque fundent
Haud abluendas oribus impiis,
Quaerentque frustra montibus oculi
Celsis et evasisse iusti
Vindicis horribilem furorem.
Vos, blanda quotquot gratia numinis
Oblectat, ipsum quaerite dum prope est.
Dumque acquiescit, profuturas
Fundite iam lacrimas, precesque.
Ridere, signum pectoris impii est,
Et negligentis iudicium Dei,
Altumque secure ruentis
In barathri puteuns patentis.
Hinc et gravatum crimine non suo
Risisse numquam lentulus indicat
Christum redemptorem piorum,
Saepius at lacrimare visum.
Gessisseque omni tempore dicitur
Manu beata Petrus apostolus
Sudarium, illoque abluisse
Tabifluo lacrimas abore.
Si dixeritis vos nitidos fide,
Nec iudicandos lege: recondite
Haec mente vestra dicta, Christum
Non nisi pauperibus nitere,
Laesisque corda ac tristibus: haud iis,
Secura quorum pectora cum grege
Rident prophano, quin dolorem
Christus eis minitatur atrum:


page 1192, image: dele1192

Vae triste, laetis omnibus intonans,
Et corde securo hanc peragentibus
Vitam, quia insanam perennes
Laeticiam lacrimae sequentur.
Contra beati, laeti ciaque, ait,
Mox haud caduca, suave fruemini,
Quicumque vestri nunc videntes
Ingenii mala dira fletis.
Gens chara Christi iam resipiscite,
Securitatem et ponite noxiam,
Risumque dementem, iocosque,
Omnigenam quoque vanitatem.
Quin labe vestra protinus agnita,
Sontesque pressura exitio die,
Squalete seu sacco, reumque
Pulueribus caput inquinate.
Fuluumque morti corpore debito.
Deponite aurum, cunctaque quae decent
Ornata laetos, ambulate
Vos humiles tacito prementes
In corde luctum, quo miseratio
Divina vobis obvia luceat
Vera ci ter iam namque maesta
Corda Deus recreare gaudet:
Verum superbo stat procula grege,
Cunctosque furtim pectora qui gerunt
Secura, sat per se beatos
Deserit, ac renuit iuvare.

De piorum aerumnis, et mundi impunitate.

Cur Iohannes facile inter omnes
Maximus partus muliebris alui,
In tenebroso lacrimans, gemensque
Carcere squalet?
Dum mali expertem tumidus tyrannus
Degit Herodes, hilaremque vitam,


page 1193

Coniugem quamquam sibi non veretur
Iungere statris?
Attamen securus agit, diemque
(Prosperam sortem sibi gratulatus)
Annuum, qui primus ei creato
Fulserat, ornat.
Cingitur coetu procerum obsequentum,
Et premit curas tetricas lyaeo,
Musico cantu quoque, virginumque
Rite choreis.
Interim iustus perit ille tamquam
Periocum, regique velut supremo
Aut minus notus, minus aut videnti
Charus eidem.
Atqui in arenti mala semper agro
Arruit sancta catus acta mente,
Et pio ostendit pavidis propensum
Indice Christum.
An Deus non est moderator orbis?
An suos pressos nequit eruisse
Vi tyrannorum: reprobosque forti
Steruere dextra?
Sed neque hic sanctos cruce macerari
Dedecet fluxa, sua quo dolere
Facta compulsi mala corde vero
Quaerere pergant.
Gratiam Christi quia nec fideles
Legis observant sacra iussa plene,
Nec queunt omni sine sorde prorsus
Vivere iusti.
Hinc forant poenam decet, at prophana
Turba, secura Domino repugnans
Mente, iam praesens licet absque luctu
Transigat aevum,
Non tamen felix erit ergo semper,


page 1194, image: dele1194

Sed die erumpet pavor eius uno:
Tunc eam nullo Deus auferendis
Tempore plagis
Obruet: fruftra dein eiulabunt
Perpetim. contra pia gens refecta,
Concinet semper memori benignum
Voce patronum.

Ecclesia est exemplum Lazari mendici.

Ad vestrum proceres Lazarus ostium
Tetris ulceribus plenus et indigens,
Vestrumque auxilium, turba videlicet,
Orans Christigenum iacet.
Vos rex omnipotens muneribus suis
Ornavit rigida lege, potentia,
Et coram populo magnifi centia,
Et terrore rebellium.
Tutores posuiit vos Deus orphanis,
Ditavit que opibus munera quo sua
Iustorum in populum cura sit indigum
Grato essundere pectore.
Isi morigeri feceritis Deo,
Lucens perpetuo spiritus illius
Densis vos tenebris, et scelerum nigro
Ducet carcere liberos.
Ad sadantis equos Phoebi. et amabiles
Vultus Pleiadumi sin animo truci
Delectum Domino spreveritis gregem,
Nec donabitis indigum
Vobis auxilio dissicili nimis,
Perverso propriis pectore commodis
Intenti modo tunc obveniet Dei
Vobis horribilis furor.
Eias turba quidem, sit licet iudiga,
Et neglecta fere Principibus viris,
Non omnino tamen mortua concidet


page 1195

Auroram ante novissimam.
Semper pauci humiles, ac veluti canes
Illi subvenient, hulceraque illius
Lingent: ast hilaris luce novissimae
Abrahae canet in sinu.
Sed quicumque graves pauperibus Dei,
Quod praestare queunt, subsidium negant,
Flammis post obitum tartareis dati
Frustra perpetuum gement.
Tum sero sapient, et cupient suos
Horum praemonitos, cur igitur minus
Nunc ipsi moniti vos resipiscitis,
Et seruitis egentibus?
Si testis placet is, qui redit inferis:
Christus, qui docer haec, mortuus en fuit,
Atque est ipsa simul fulgida veritas,
Ac patris sapientia.
Quare si sapitis, credite nunc eis
Nunc saevos moniti ponite spiritus,
Et parete Deo donaque caelica
Impartite sidelibus.

Pictura Ecclesiae.

Miranda variis picta tibi est modis
In mundi fabrica maxime conditor
Sancta Ecclesia quae te,
Gaudens prole, colit, tua.
In primis typus est Matgaris illius,
Quae cum res avidae caelitus influit
Conchae, deinde probatur
Tempestatibus efferis.
Fetum concha suo tamquam utero parens,
Clauditque, et fovet, haud prodere sustinens:
Ipsa enata medetur
Cordis gemma doloribus.
Alcedo quoque saevi in scopulis maris


page 1196, image: dele1196

Et nidum facit, et progeniem fovet,
Turbae more fidelis,
Brumae tempore turbidae.
Sed ponente statim sit Zephyro quies,
Solq, haud iam rigidus nubib. exilit,
Lenique aequore vectus
Arcanam iuvat incubam.
Sic et suscipiunt lucidius decus
Flammis impositae saepe voracibus
Contectae ex Amianto
Telae. purier ut pia
Geps sit passa crucem. Quid taceam cygnum?
Qui contentus aquis grata palustribus
Pangit carmina spretis
Regum turribus arduis.
Quem saevis odiis armigera et Iovis
Nullo vexat avis iure tyrannica:
Caste vitsce vescens,
Mores quam regit hic suos
Stat latis pedibus firmiter haec avis:
Est fecunda quoque et ceu sibi conscia
Recti. morte propinqua,
Valde suave canit mesos.
Sed lectum populum praecipae refert
Sacrata arca tuis omnipotens labris
Ciun: namque percnnis
Illium nomine foederis
Dignaus pius, et prole tegis tua
Christo: lex etiam sancta inibi later:
Illic omnia fulgent
Auro intrinsecus, et foris.
Et bim Cherubim dulciter aurea,
Fine accepta Deo gesta regunt fide:
Ut concordia Pauli,
Et Mosaica dogmata.


page 1197

Non esse enitendum altius.

Si tranquilla placet forte ribi quies,
Audacisque fugis more Prometheos
Haud cessantia ferre
Roso tormina viscere:
Sigestis animo carpere gaudium:
In quamvis humili sorte tibi Deum,
Iuncta caelitus, imo
Subiectus cane pectore.
Quin, felici etiam si datur optio
Inprimis humilem providus elige
Vitam, et quaere latendo:
Turbam fallere lividam.
Fac vanos homines effugias procul,
Et soli placido cogmtus es Deo,
Soliusque favorem
Ambi illius amabilem.
Non ingenti carersaepe periculo,
Plebeos homines altius evehi,
Fortunaeque faventis
Illustri statui loco.
Primo Iudaico noxia res erat
Regi fatidico poscier a viro,
Dum iumenta paterna
Simplex perdita quaereret.
Si custos patrium paruulus ad gregem
Mansisset, furiae forsitan haud eum
Tanto ardere furore,
Hostemque esse fidelium
Iussissent reprobum. fallit eos, Deus
Quos non erudiit dogmate vivido,
Quam sit dulce, latêre,
Tranquilloque frui statu,
Quantumuis humili: et quam mediocritas
Praestet divitiis aurea turgidis


page 1198, image: dele1198

En et dimidiata
Sic pars praevalet integro.
Grata suscipiant mente decet pii,
Quod cumque apposuit munus eis Deus:
Nec procedere, ceu non
Fretos, ulterius, Deo.

De cruce.

Sucus ingrati est aloe saporis:
Attamen valde medicina sanat
Eflicax, purgatque malis, et aegram
Roborat aluum,
Et parem povit reliquis medelis:
Glutinat carnis quoque vulnus atrox,
Et cicatricem facit, et liquore
Lumina soluit
Noxio. Myrrhae quoque amarus aufert
Sucus humotem, modico dolore,
Dumque maturum coquit hulcus, eius
Parte propinqua
Abstinet sana neque rodit illam:
Insuper siccat quoque nec repente
Durus astringit tamen, anteaquam
Integra sentit.
Asperaepicta est crucis hic imago,
Quam tuae turbae Deus insuave
Poculum, doctus medicus, bibendum,
Apposuisti
Et quidem carn: feprobae molesta est,
Atque naturae male grata pravae,
Coetui valde datur at salubris
Potio saucto.
Esse securum vetat, et carere
Debiio luctu, propriisque niti
Viribus pressum: docet at patrono
Fidere Christo.


page 1199

Et fide verace Deum precari.
Et sua suadet celebrare laude.
Illius praesertim opedum solutus
Exhilaratut.
Nam laboranti tribuit benignus
Exitus laetos, prohibet que fidus
Nesuae damnum nimis illa, turbae
Inferat, aucta.