August 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

IOANNIS SIMONII ROSTOCHIENSIS.

De bona gubernatione, ex Imperatoris Manuelis Palaeologi e Graeco.

QUae res conseruet cives quae regna, quae et urbes,
Hinc canere incipiam. Rex Regum, Christe, benignus:
Linguam animumque regas nostrum: tibi cognita soli est
Caussa, et quîs pereant, vel stent quibus artibus urbes.
Haud quicquam maius VERO, praeclarius autem,
Aut illo potius nil est. nam rector Olympi
Hanc genuit terris Divam, quae Vera per omnem
Vitam investigat retinet, fovet atque tuetur.
Quam nobis cupiens ereptam subdolus anguis,
Inventor scelerum, tenebrosa nocte Tyrannus,
Mendacem terris Pandoram fraude maligna
Immisit. sed Spes, haerens in pixidis imo,
Efficit, ut raros in vasto gurgite nantes
Conspicias, qui Vera adement faciantque colantque
Hos intersunt magnum aequis qui legibus orbem
Astringunt, rerumque Boni moderantur habenas.
Hi mentis grave pondus habent, hi publica curant
Commoda, perpetuoque Bonum sectantur amore.
Horum perpetuum Vero redimita coruscant
Tempora, quin fasces illorum et sceptra fuperba
Eu brant verum Verum thronus Induperantum.
Illis nulla magis rex expedit, aut mage lucro
Nil est, quam Virtus et doctae copia linguae.
Nam que his instructus studiis ac moribus Heros,
Nil Asias formidat opes, Arabum ve beatos
Thesauros. non funestis confertus in armis
Miles cum terret. non Lydi pala Tyranni.


page 206, image: delf0206

Quin Coesum superat vigazae, milite Xe xin;
Teque malum Gygen non ficto Iocore vincit.
Magnuin Diumae atque auri congestus aceruus
Prasidium sunt imperio, regnumque ienen ti.
Nam que gerendarum rerum momenta fere uno hoc
Cardine versantur nunc, cum vere aurea Secla
Existunt vot non agitur virtute, sed auro:
Non pletate nec ingenio: decernitur auro.
Miner thesaurus regni, maiusque regenti
Praesidium, Pietas, Fandi prudentia, Recti
Et veri studium, cinesque amor arctas in omnes,
Haec faciunt regnum im motum, facesque thronumque
Consu mant, ac se maior sit Principe Princeps.
Non aurum, non quod sitiens ebur India mittit,
Non pecoris numerosa cohors non pascua laeta,
Pascua, quae Lyris tacitis circumfluit undis,
Conservare valent regnum et regno Induperantem,
Ni Princeps, et qui populi iuga flectit habenis,
Sit saplens, suavique oris dulcedine praestet.
Nam Croesum tantis quid fascibus exuit? Aurum.
Fuluae etenim massae damnosa superbia iuncta est:
Estque gerens tumidos flatus in pectere stultus.
Croesum igitur tam magnis Fascibus exuit Aurum,
Stulticiam gignens, quod dem entaverat ipsum
Sic, ut laudatae Virtutis gratia grata
Ipsi non esset, non in virtute repostum
Esse putanti aliquid, quod vel decus addere Regi,
Praesidiove queat, ceu muro, cingere Regnum.
Omnis sed Croeso fiducia stabat in auro.
Illi spes, aurum. Deus, aurum, Vita beata,
Aurum. Mars aurum. cuncta Aurum cetera, quae qua
Cunque modo expediunda forent. sed que tamen Ausum?
Quod latitans posseslorem pessundt dit Aurum.
Non secus ac scopulus, quem vis ponti obruit alta,
Ille later sub aquic, necraturae cernitur ulli.


page 207

At cum se ventis commiserit unda coortis,
Iamque inter sese fulgentia proelia fratres
Miscent, inque polum tollunt cum turbine pontum.
Tum qui hinc atque hinc disiectis fuit aequore toto,
Nec pavidum potuit nautam saluare, Phaselus,
In scopulum fertur praeceps. atque impere vasto
Concussas laterum tabulas prosternit in undas.
Sic Croesum praestrinxit opum furiosa Cupido,
Omnes ut contra ventoso corde tumeret.
Nec vero poterat quae tandem cumque superbos
Sors maneat, nec quod rapid s fortuna quadrigis
Invehitur, quae summa imis atque ima supremis
Miscet, prospicere. in tantum scelerata libido
Auri mentem eius tenebris involuerat atris!
Mors igitur fuit ipsi Aurum: subversio regni
Aurum. sic Dommum nummires mortua perdit
Saepe suum! Quod si divina voce SOLONIS
Admonitus Croesus stolido de pectore stultas
Excussisset opes et veras corde verendo
Concepisset opes, non regno exutus avito,
Impositusque rogo flammas sensisset; at ille
Consilium sapiens, magni monitus que SOLONIS
Respuit, haud facile est, ut, quos semel occupat auro
Imperiosa fames, praeter quod nutriat ipsam
Ad mittant aliquid. Sed quid cum Divite Divus,
Cum stulto sapiens cordata est mente locutas?
Nam pietate Solon, et rebus maximus actis
Venerat ad Croesum, Lydiae qui sceptra tencbat,
Verum longe aliter sua carmina Palladis ales
Plangit. longe aliter metuenda innisa Mineruae
Cornicatur avis num quisquam credere possit,
Voce coturnicis quod Psittacus ipse loquatur?
Auri mancipium Croesus flavo ebrius auro,
Difficilis; umidus; virtutis temtor; amator
Stulticiae, sapientis opes pro crimine ducons;


page 208, image: delf0208

Nil autum praeter factis atque ore crepabat.
Magnanimus, sapiensque SOLON, acerrimus osor
Stultitiae virtutis amans, facilisque bonusque,
Libera paupertas cui toto carior auro:
Pectora qui patriae curis exercita habebat.
Nil praeter verum factis referebat et ore.
Illam cum traheret non sano pectore mentem
Rex vecors. ergo stellantes undique gemmas
Induitur. pictae radiabant murice vestes,
Auto intertexto undantes, clarisque Smaragdis,
Ipsa coruscabat, flammas imitante, Pyropo
Regia. iam que suos aliquis quo verteret oclos,
Aut illic Veneres Coi spectabat Apellis,
Atteve Lysippi, variis, simulacra, figuris,
Concinnata, aut Praxiteles quae matmore duxit.
Post, quo non melior quisquam nec amantior aequi
Vir fuit ad sese magnum invitare Solona.
Nam satagebat cum stuperactum red dere ranto
Ornatu Croesus: quo non eraracrior auri
Contemtor: qui non: vel si Berecynthius Heros
Structuram Serpentigerûm, cum ad sidera montes
Congererent, regnumque Iovis caeleste Gigantes
Impeterent, longe effienes, multum que superbi,
Autum finxisset; motus quioquam inde fuisset.
Quin stultas sordes, et inepti emblemata Regis
Tantum splendorem sapienti corde putabat.
Hoc animaduortens Rex, vasto plum beus auro,
Concutiens caput insulsum: an tibi quis me, ait, unqua?
O hospes, visus qui fortunatior esset?
Hic sapiens: Novi Tellum qui, cretus Athenis,
Ingenua postquam gnatos instruxerat arte,
Innocuosque suae vitae traduxerat annos,
Tandem pro patria pugnans per vulnera mortem
Oppetiit pulchram. Hic, Rex, fortunatior ipso
Te fuit. huic contta Lydus flavo ebrius auro:


page 209

Ergo felices inter tibi Graeculus omnes
Primus erit? tua quae est sapidae prudentia mentis?
Verum nunquid habes, cui des quoque rite secundas:
Immo, inquit Sapiens: habeo Cleobim atque Bitonem,
Fratres corporibus binos, at ment bus unum:
Quorum cum genet ix peteret Iunionia curri:
Templa, bove sque iugo lassum subducere collum
Inc perent, ipsi reverenter dulce subibant
Matris or us, currum que ad publica tura trahebant:
Post magnae Divae sacris epulisque peractis,
Noctem ipsam subitis liquerunt lumina fatis.
Felices antmae fama super aethera notae!
Nam vobis Divum dono, votisque parentis
Obtigit, absque ullo gemitu sucum bere morti,
Et nunc clarorum volitare per ora virorum.
Non tulit ulterius dictantem tale SOLONA
Vir Lydus. sed tristi irarum percitus oestro
Intonat, in nulla ergo, Hospes, me sorte reponss?
Tum sapiens: O Rex, Asiae magne Induperator!
An nescis? quantis exposta haec vita periclis,
Fottunae Variis male casibus usque rotetur?
Inque vicem subeant fortis fatique labores?
Illa virum obscurum, cui solo cespite rota
Con struitur domus, et pauper qui cultor agelli est,
Euehit, atque opibus Pactoli et honoribus auget.
Illa eadem late regem, gazisque superbum
Deprimit adversa permutans sorte secundam.
Huic si quis nimium confidat, non mage prudens
Is fuerit, quam qui ferrum, quod subdolus hostis
Obtulerat, recipit vel fractae innititur hastae.
Ast qui fortunae superato turbine vitam
Tran quillus clausit: vere illum dico Beatum.
Nam voluti si qui cursores Isthmia curtant,
Certa priu fieri nequeunt praeconia, quesnam
Laede pedum su e et quam signum sit superatum,


page 210, image: delf0210

Proterca spatium quod decurren tibus istud
Innumeri variique queant contingere lapsus.
Ast ubi iam fuerit decursa novissima meta,
Tum vero ingenti resonant spectacula plausu,
Atque acceptat ovans sua pinea praemia Victor.
Haud aliter nemo debet dici ante beatus,
Quam vacuas placide fuerit dilapsus in auras.
Saepe etenim fit, qui laetis insignia facta
Auspiciis est ingressus, cum vivere vitam
Iam se velle putat florentem atque omnibus usque
Casibus exceptam, subito hic in limine primo
Occidat, aut medio cursu sors opprimat ipsum:
Anteque fuccumbat, quam possit cernere metam.
Haec sapiens. at quis sapiens? quem Graecia tota
Suspexit coluitque unum, quem que aureae Athenae,
Urbs quamquam tum plena viris, quos secla futura
Miramur, tamen hunc oculis animoque Solonem
Unum spectabant, in vultibus unius huius
Haerebant, hunc officiis studiisque colebant.
Non quod ei dives cultarum copia rerum
Afflueret. solos equidem nunc tempora nostra
Suspiciuntque coluntque Midas: iacet omnis honestas:
Aut quod muneribus captassit mobile vulgus:
Aut artem quod reppererit quam Mercurialem,
Auspiciis cuius cives ditescere possent.
Longe alia est ratio. nam divum pectus horrestis
Artious instructum et sapientia corda gerebat.
Unde quidem sacrum, prudens, grave depromebat
Consilium semper, ceu quodam gurgite vasto.
Hinc itaque effectum est quos Graeci tempore nullo
Maiores factis habuêre magis que refertos
Pulchrarum rerum splendore hos inter ut omnes
Tetius ille unus mundi claresceret oris.
Hinc cum in praeclara Tridonidis urbe coorta
Esset seditio, propter multum immoderatas


page 211

Usuras, et quas roseo Draco sanguine leges
Scri pserat: ac iam Cecropidae omnia parte feroecs
Se conden sarent, atque indignantis vetba
Mussareat, iam iam missuri saxa facesque,
Moles tanta mali am solo discussa Solone est.
Curus permissum fuerat sider arbitrioque,
Turpia legitimis concludere foenora netis,
Pailadiasque bonis comprendere legtbus arces.
Qui quoque leg timis conclusit foenora meris,
Palladiasque oonis comprendit Leg bus arces.
Nam cum, vinorum qui glubunt corpora, Auari
Consuêssent ortis oriruros nectere fructus,
Sicque exhaurirent cives et nex bus urbem
Implerent finem hunc prudens circumdedit illis,
Ut non plus quam usurarum dissolueret assem
Debitor. haec dicta est Cente sima nomine facto
Hinc quod cum menses tranaverit ordine cantum
Pulchra soror Phoebi, quae noctis tem perat horas,
Usurae ex e quent sortem neque nomina propter
Ser vitium quisquam porro paterentur iniquum.
Dein, quoniam veteres rapiebant omnia Leges
Ad mortem delicta: Solon si leniit illas,
Ut poenas inter civiles et capitales
Iustum discrimen faceret. decaede, Draconis
Legibus exceptis lantum, nam casibus istis
Mariori poena est opns et graviore rigore.
Est vero Legum series bene longa Solonis,
Quas nostra cunctas quam possem voce referre,
Occiduo aute suos Sol mergeret aequore currus.
Tres tamens ex omni num erosunt nomine primae,
Quas cuncti scriptis laudant, ac ore celebrant.
Quarum prima verat, nisi cum discrimine vitae
Neutralem quemquam esse, ubi coniurata feroces
Excitat ira viros. nam cum mala publica dulcem
Exercent patriam. sensu decer illius omnes


page 212, image: delf0212

Afficie ives, atque cius prima putare
Comm oda: nec quemquam soli sibi ducere natum,
Defidiam prchibet tanio Lex altera zelo,
Ut qui frugiferos impresso vomere campos
Non coleret, vel quoddam aliud sequeretur honefi
Artis opus, ter con victus, quod turpia segnis
Otia tractaret, punctum hic infame subiret.
Nem pe animum vetitas cessatio ducit in artes,
Mortalesque nihil faciendo pessima discunt,
Nam cum mens hominis, divinae patticula autae,
Perperuum que sit efficiens, quod nescit eodem
Stare loco, sed semper agi; semper que operatur,
Atque ex uno alium semper contendit in actum,
Fit, quando in rebus se non exercet honestis,
Turpitet ut culpas tum se provoluatin omnes,
Tertia Lex non permittit convicia dira
Expuere in quenquam gelido quem funere raptum
Iam tenet alta quies nam crimina dicere bustis,
Nec sanctum, neque civile est, et ab omni alienum
Iustitia. scelus est, maius feritate ferina,
Quae bene de multis meruerunt, funera, coecis
Scrobibus eruere, et truculenter pascier illis.
Ergo tantus erit Sapiens: quem Lydius Heros,
Ebrins innumeris opibus, praeclara monentem
Contemsit. Croesoque Solon proiectior alga
Fxtitit, aut qua salsa iocis per compita passim
Fabula cantando tetitur, quam seurra per omnes
Exagitat vicos prorsum antrorsumque trahendo.
Sed tandem, me vit quas, poenas ebrius aute
Rex dedit. haud facilem vesana superbia finem
So titur, sequiturque gravis Rhamnusia stultos:
Ergo ubi seque snumque satis Rex Lydius esset
Autum muatus, tum vero triste parabat
Belium inferre viro factis supra astra celebri,
Nam Lyde cum nulla dom: les expediunda est,


page 213

Ecce foras egressus rem sibi conficit ipsus.
At postquam Cyrus, gemmis auroque fuperbum,
Victrici dextra felix prostraverat hostem.
Et praedas inter ductum iam imponeret ipsum
Ultrici flammae, tum quas agitasset inani
Spes animo tandem cognovit corde trementi
Croesus: tum tandem didicit, quam veta Solonis
Vox fuerat, qua respicere ad spatia ultima vitae
Iussus erat: tum cognovit, quod fulua metalli
Congeries vastique auri preciosus acernus,
Non saluare queant regnum civesq virosque
Num vero densus miles confinia regni
Dilatare potest si qui Dux, imperat ipsis,
Stulticiae effrenes male prudens laxet habenas?
Feruidus innumeras Xerxes validasque cohortes
Classemque armatam, et rutilantes aere cateruas
Legerat, illarum ut pariter famaque minisque
Graecia maestifico trepidaret pulsa tremore,
Non secus, ut mare fit tremulum, cum stringituraurs,
Pulchra velut quatitur stridenti fraxinus Austro.
Verum, non numerus, non vis, sed vivida vincit
Virtus: quae nescit fortuvae cedere Virtus.
Sed neque cum paucis, si sint probitate probata
Conspicui, et nulla viciorum labe notati,
Improbitas aequanda venit, quae pondere monter
Exuperet, turbave excedat sidera caeli.
Paupertas etenim virtuti iuncta, priori
Et potiore loco est quam dives copia rerum,
Quae cupit aut metuit sordesque amat et mala lustra.
Quin patre qui multum obscuro et Thersite creatus
Hectora si factis referat, pietate Davidem,
Ille magis placet his qui vita et pectore puro
Sunt, antmumque gesunt in sano corpore sanum:
Quam pueri magnise Centurionibus otti.
Queis praeter veteres ceras, titulosque superbos,


page 214, image: delf0214

Quos sermone crepant semper, nil nobile restat.
Spretor erat superum Xernes contemptor et aequi,
Vincula Neptuno minitans, coe oque tenebras
Exlex, mente fesox cerebrosus, cui horrida semper
Ventosain lingea pedibusque fugecibus arma:
Qui de illo, quem mente sua concepetat igni,
Vel fumum Graecis conflegrandis satis esse
Ducobat protsus non gnarus Martis et artis.
Glari, coltores aequi, timidique Deorum,
Dextris apprime fortes. belloque secundi:
Decti pro patria et pro libertate beata
Se pegnae obicere, et dulcem profundere vitam:
Magniarmis rerum maiores attamen usu,
Versabantque animos moderato in pectore magnos.
Ergo Lecnidas ingentia roboca Xerxis
Excipit. et pauco profligat milite Xerxen.
Ipsae tercentum fusos videre Laconas
Therm opylae quipro patria perfortiter omnes
Occiderant bis dena prius cum milia in hosi is
Agmine prostratos stygias Acherontis ad undas
Milissent. Sed tam tumidas perferre cobortes
Nec vastum potuit pelagus. Salaminia testis:
Quae Xerxen rursus superatum, prae cipitanti
Terga fugae dare conspexit cymbaque petentem
Res patrias. at quam Xerxen? qui verbere virgae
Neper caedebat Pontum, qui ponte viriusque
Terrae, Asiae Europaeque oras coniunxerat audax.
Que sibi pollicitus fuerat. spe ductus inani,
Sese non magno studio facilive labore
Gralege num subversutum res sed bus imis.
Denique qui stolidus sibi convenisse putabat,
Nau gio ut iatum terrai scinderet aequor,
Utque pedes per fluctivagas incederet undas
Hic dom ibus Graiis, et terta pulsus Achiva,
Turpis, inops, excors, celeri fugit otior Euro.


page 215

Tum vero clades tam perniciosa superbum
Perd ocuit Xerxen, foris haud quid saeva valere
Arma, domi ni consilium et bene pronida mens fit.
Sed nunquid dolus infidus, fraudesque malignae
Conservare valent regnum et regno induperantem?
Nam Gyges erat Upilio, per laeta balantes
Pascua lanigeras ducens. hunc annulus altos
Extulit ad fasces, et sceptra potentia Gygen.
Ast tantae Maiestati dura bile quicquam
Nilreliquum est, iustum nil quicquam, nilque beatum.
Nam quodhonesti exsors, nec iustum, necque beatum
Essepotest: non si describas ultima regni,
Ostia qui soluit Phoebo contraria, Gange,
Atque papyriferi taciturnis fontibus amnis.
Contactu thalami Regis, furtisque cruentis,
Atque sui Domini furiali cae le nefandus,
Lydi conscendit regni fastigia Gyges.
Unde gravi scel ere et truculenta fraude, Tyrannus
Atque suis tragica vi civibus imperitabat.
Tuta autem st bilisque diu Violentia non est.
Cumque ubi vis regnat furibunda, ibi promta Voluntas
Non adsit, fit, cum consortibus imperet urbis
Invitis Nero, vel quisquam Dionysius, ipse
Expostus sit cunctorum invidiae in sidiisque,
Aut regno exutus turpem post ducere vitam
Cogatur foedis vel territus undique culpis
Ditam piaesenti pariat sibi vulnere morlem.
Ergo non aurum, non miles, frausve cruenta
Conieruare valent cines, non regna nec urbes.
Virtus magnanimos Reges et regna ruetur.
Virtus; quae caeli numen reverenter honorat.
Virtus; quae Patriae pater est consortibus urbis
Praefectus; Medicus; Curator; Pastor; Amicus,
Nam tantis cives virtutibos exornatum
Heroa observant adamant, venetantur, adorant.


page 216, image: delf0216

Quos ut in officio Rector facilesque bonosque
Contisseat, videat ne cultae copia linguae
Desit, qua cives inter componere verbis
Ingentes lites et mollia fingere corda,
Et possit mulcere animos. his tutior ibit
Artibus instructus, quam si vel copia Croesi,
Vel Xerxis mlies, vel fraud es Gygis eundem,
Aut coniuncta simul Fraus, Miles Copla cingant.
Discite, qui terum late moderamini habenas,
Auro prudenter, prudenter milite vestro
Uti. cumprimis Pretas atque incluta Virtus.
Quam lepor et prudens decoret facundia linguae,
Vos tencat. Sic invictum iungetis et ingens
Praesidium vobis et inexpugnabile robur.

Dn. Carolo, Adolpho Friderico et Ioanni Alberto, Fratribus Germanis: Ducibus Megapolitanis.

Illustres animae, Regumque Ducumque propago!
Vandala dum repeto diffusa negotia: dumque
Prisca Ducum mediter breviori carmine facta,
Stemmaque dinumero vestrum per avos abavosque:
Arque alias laudes dum pronus adoro: laborem hunc
Accipite, atque ratem per vastum ducite pontum
Hanc nostram placidi vestra est ca gloria sola,
Sangumis Agnati et vobis suspendere facta
Fas est. Omnipotens sic vos beet ille Ichova,
Hacque dies redeat vobis centena per orbes!

Stemma Megapolitanum, Billungus, Rex Obetritarum potentissimus.

Suantovitum colui primo dein nomino Christo
Rite dedi ad Pronem mox tamen en redeo!
Tanta mali primi vis est! me vistula et Albis,
Accola me Visatis, me Viadrus timuit,
Invidia maiorum nomen pene obruit aetas:


page 217

Sed pater a magno est septimus Anserico.

Mizislaus.

Me suasore Pater matrem mittebat: et ingens
Divini verbi proiciebat opus.
Bella piis movi, causa est: nam facta videbam
Et dicta inter se dissociare pios.
Quid iuvat, ut recte doceat quis, si male vivat?
Altera none ruit, quod struit una manus?

Mistevoius.

Exosus Prones cultum, gener andio magnus
Aucupis Henrici, et fortia bella gero.
Saxo mihi viduam germanam spondet: at illud
Brandburgus turbat Marchio coniugium.
Mox Christum nego. Brandburgum regno exuo: tandem
Indoleo, atque exul [(transcriber); sic: exula] Bardovici morior.

Udo.

Me Patris exilium, Fratrisque iniuria, falso
In cultu idoli detinuere Sives.
Allatroque pios, nam sic, Brandburge, volebax
Dum tibi VVendithi turba canina somus.
Sed me latro necat. sic trapsit gloria mundil
Disce tamen quantum lingua petulda queat.

Godiscalcus.

In Martem et caedes me armat mors terra Parentis,
Lenburgi Sophien qui puer imbiberam.
Sexo me captum, virtutem propter et arma,
Miltiliavo hinc Dano subdo Caledonios.
Ad patriam ut redeo, rediit Lux: praedico Christum
Proque ipso tandem matty ium subeo,

Buthue.

Imperio exturbat me Crito Ranus. avitum
At profugo Bardi restituere locum.
Exturbor rursus: mox Saxone milite Ploenum
Occupo cum vita quod mihi Crito rapit


page 218, image: delf0218

Me Symbulla Patri peperit, regina Polona:
Quaeque Patrem tulerant, me quoque fata ferunt.

Niclotus II.

Me Danus manicis foede occupat: exuit his me
Mors Dani: et patrium mittor ad imperium.
Virtuti dabat hoc Caesar: Leo, Marchioque Ursus
In me, sed frustra Martia signa movent.
Lubecam hinc vexo. Leo fertur in arma: ego ad Arnum
Frumen tatotis opprimor insidiis.

Pribulaus. II. Ultimus Vandaliae Rex.

Tandem ego subverto simulacra insana Deorum,
Utque aedes Christi Dobra sit efficio.
Rostechi, Hovii. Merklnburgi suseito muros:
Ter Septena mihi Sarmata beila ciet.
Viso Palaeseinam, sic suadent tempera. Troiam
Lunburgi ut pugno sternor equo et morior.

Henricus Burevinus Senior.

Primus Obotritus Princeps post fara Parentis
Appellor, cum quo regia fama perIt.
Nostra Nicolotus minitantia patruus arma,
Praedantemque manum Rueia sensit atrox.
Hinc carcer mihi. Rostechli hinc lactura: ego Sonam
Exstruo, me Elector Saxo vocat generum.

Henricus Burevinus. II.

Rostochium Genitor Nicloto cesserat: id me
Accipit en rursus, mortuo eo, Dominum.
Tam varia est rerum facies! nostroque luperbit
Aede Cathedrali munere Gustrovium.
Suecorum Rex, connubio mihi Carole, iungis
Natam cui iuvenem me rapit atra dies.

Ioannes Theologus.

Bis duo lustra Deo addictum me Sequana cernit:
Hinc mihi Doctura timpora cingit ovans.
Rideor a vulgo: moveor nil. gloria Iovae


page 219

Atque salus populi est unica cura mihi.
Condo Rhenam: tollo latrones. Livo per arma
Nostra Deo nomen dat: placidusque obeo.

Henricus Hierosolymitanus.

Mater erat mihi Luitgardis Hennbergia. Gallo
Luduico in Turcos signa animumque iugo.
Sultano sum praeda: annos sex atque viginti
Seruio: fortuna haec lubrica nonne mea est?
Me Cypri, mittit, Regina, amita inde sorori
Massiliam in patriam hinc ut redeo, morior.

Henricus Leo.

Austriacum Boiema videt me surgere contra
Silva; Leo in praedam stat velut intrepidus.
Rostochium et terno redimo mihi iure; ruoque
In Beand burgum armis: Ribniciumque sacro.
Des mea Stargerdium moveo multa arma, negantem
Uxoriingdessum vi occupo VVismariam.

Albertus I.

Me socer ad Boium Rex Suecus mittir: atrox me
Latro capit. redimit Caesaris alma manus.
Caeolus Imperii in membrum me Quartus adoptat,
Permusque ex VVendis Dux vocor Imperii.
Purgo vias vexo Ericum. Pomeranus adacti
Lunburgusque meo subdere colla iugo.

Magnus I.

Albertum ut fratrem Regem sibi Suecia poscit,
In patrium Princeps collocor ecce thronum.
Hunc mihi Semira mis sed Danica reddit acerbum,
Dum Fratrem Suecum delicit imperio.
Grata Deo pietas, quam saecula longa probabunt;
Feminea exoluit pro Duce turba lu/tron.

Ioannes. I

Rugica me peperit Princeps, pietatis alumnus
Audio, Iustitiae lux: probitatis [(transcriber); sic: probatis] amor.
Me Duce Rostochium Phoebeas surgit in arces:


page 220, image: delf0220

Et circum serpit Palladis ora Rost.
Suecus me Regem poscis, mors praevenit, orbem
Linqu, et caelorum templa pius subeo.

Henricus Pinguis.

Corpore Crassus eram: non pectore crassus et arte
Ingenium probitas, si qua futura, canet.
D scessu Agnati Malchinum Gustroviumque
Rebelium. et tellus Vandala tota mea est.
Dorothee. Brandburgo Electore edita Princeps,
Bis thalamo nostro pignora trina parit.

Magnus II.

Ingenio atque animo magnus sanctasque saluto
Terras, inque uno stat mea cura Deo:
Rostochii id loquitur Luna aeternumque loquetur,
Stargardium Ulricimorte mihi adicitur.
Reliigioist udium recti: clementia sanctus
In doctos ardor: gloria tota mea est.

Albertus II.

Frater erat Dux Pacificus, mihi Martia cordi
Timpana: Danorum id regia capta docet.
Testis Lubeca armatas cui iungo cohertes:
Inque novum Regem feruidus arma fero
Marchio septemuir praestanti corpore natam
Mi locat at placidus post mala fata abeo.

Iolannes Albertus.

Ille ego sum pullus qui dictus Martis et Artis,
Et genus atque orbem dotibus orno meis.
Sub me Relligio scholartempla Arademia vitae
Redduntur: Phoebus me Duce clarus ovat.
Inclutus Uldricus me Frater consilio et re
Adiuvat; ingenio consilioque Deus.

Uldaricus Religiosus.

Me Rex Danus avum. Rex Scotus, Saxoque et Anglus,
Guelphus et Holsatus pro socerum indigitant.
Iura, scholas, vidi florere et Relligionem


page 221

Me Caesar magni fecit et in petium.
Gloria summa? sed haec mea gloria maxima, Christum
Quod olm in vera quod moriorque fide.

Ioaimes II.

Alberto Iano patri succedo: geroque
Fasces iustitia, relligione, fide,
Pairuus Uldaricus amat me et Carolus, orbis
Deliciae: frater me Sigemundus amat.
Prussica me genuit Patri Dux Anna Sophia:
Exequias tristis cui paro; mexque sequor.

Carolus.

Relligio: Pietas: Leges: pax: Templa: Lyceum:
Mores ingenui: moenia: rus et agri:
A Fratre Uldrico mihi salua relicta fuerunt,
Omnia divino munere, Iova, tuo.
O fantis Fratrem qui donis, Christe, beasti,
Imperio augescant fec bona tantameo!

Adolphus Fridericus et Iohannes Albertus Fratres.

Saluete illustres animae! par nobile fravum
Saluete! magni magna propago Patris.
Omnis in ambobus Patriae stat cura salusque:
Pro vobis frunt nocte diuque preces.
Sic vos in laudesque Dei patriaeque salutem
Crescite! sic vivat Carolus Heruleus!

Adonyma, Ecloga in obitum D. Christopheri, Dues Megapolitani.

Meliboeus Alexis.

M. Nostrum, aries, ô delicium, bene pascere laetis
Campis, Dux pecudis: Victor nuperrimus inter
Cornigeros! Sero ad caulas cum coniuge multa,
Tempora florenti serto hinc redimitus, abibis.
A. Plangite nunc planctum Dryades: nunc plangire


page 222, image: delf0222

Plangite nunc planctum Fauni: nunc Drome cicutam,
Libratam ex lauro, maesta super arbore pone.
Tuque ferum duro ferrum qui pectore gestas,
Mars ferrum assiduo gemitu muta lacrimisque
M. Hocme donabat serto mea Baucis, opacas
Cum residens mter myrtos tibi. Mopse, canendo
Te mator, panem aufferiem, panspermian, utrem,
Et victor Musis libarem. quod tibi, nostri
Dux gregis. impono. vah quantum in cornibus istis
Est instat! Dti te seruent pecorisque magistrum!
A. Nunc ab frona osis suspendire nablia ramis.
Nun olyra surdescat. taceant nun tympana tempe
Aurea nunc tunsis sordescant floribus. ipsum
Ver, alias cinctum quod stat florente corona,
Ferrea producat nunc tempora, ferreus ipse
Sit polus et rigidum Titan nunc proferat annum.
Dum meus occubuit, dolorlhei dolor! ignis Adonis.
M. Aspice ludentes haedos cum matribus agnas
Cum patribus! quanto concurrunt impete tauri,
Tityrel pugnames quin dividis aspice aratro hunc
Intuetum taurum pedibus quam spargat arenam?
Christe gregem serva: servato armenta. Sed ille
Quid sibi vult planctus? quid lamentatio? quidve
Insolitis, voces, quae questubus aera complent.
Quamquam quid miror? nunc omnia regna labore
Atque dolore gravi stagnant, concordia fratrum
Quam rara est? videas bello concurtere Reges,
Non secus atque ursos. at quanta insania cepit
Multos, qui Christi cupiunt pia iussa docere?
Hic si quis superim ponat vel Pelion Ossae,
Haud tamen ille queat, quis tandem cumque futurus
Sit finis turbae, quae te Germania quassat
Prospicere, at vox vicmi mihi rura colentis
Visa est, vir bonus est noster vicinus Alexis.
Fallor? an est? ipse est. Salue! quid plangis Alexi?


page 223

A. Eheu. M. Quid? A. cecidit! M. Quis? A. donum ô inclitum! M. Alexi
Quod donum? dic. A. vir divus M. Quis Alexi vir iste?
A Divus Christophorus M. num vero ille occidit eheu?
A. Donum ô praestans Christop. Minum concidit ille?
A. Sic Melibaee Deus nobis! M. Sic fecit Alexi?
Infandum lethi imperium et truculenta potestas:
Hic ludus tibi, Mors, demittere corpora morti,
Atque tuum crebro pertingere sanguine ferrum,
Non tantum miseri gregis. immo cuspide dira
Cust odes petis, et viduas rectoripus aulas.
Nempe ribi ex pomi morsu tam saeva Tyrannis.
Nam postquam genus humanum pervaserat error,
Tum vero tua nos contra, sclopeta tuumque
Ferrum, ligna, rotas, fecisti insurgere, dira!
Unde (mihi fas sit, cui bos, cui pascua curae,
Cui caper et haedi curae quem rustic Baucis
Molliter ample xu redeuntem rure fa utat,
Sit mihi fas audita loqui, quae rettulit olim,
Facta, senex, regum qui fertur nosse, Menaleas)
Qui, Praero lanus, sitien tibus imperat Afris:
Quando colens pingur Triadis pta numina sacro
Thuris abundantes pateras altatibus offert;
Atque dies patrto celebrat de more sacratos,
Tum cyathum sibi (opus caelatum pondere tali,
Quod dmes secum multo Tagus agmine voluity
Praeferri curat, quem ceni portio foeda
Ut foris aspersit, totum sic intus adimplet;
Significans, hominis quod sit miserabile fatum?
Priocipio quem cura Dei sic finxit, ut esset
Ex cusptusque calix auro, speculumque politum.
Ast facilis scelerum muentor, Phlegetontius anguis
Sic foedavit eu, qui non sit imago Tonantis,
Ut non iustitiae reterat bonitate satorem,
Sed, proh, oppletus peccati sotdibus, ipsum


page 224, image: delf0224

Deforn atorem sectetur et intur et extra.
Adde quod hinc pestes furgant, hinc ipsa malorum
Pandora, et quicquid morpotum hinc pullulet, omne:
Hinc, a qua fini quae termmat omnia, mors est.
Illa Duces, Fxas reges, miserosque colonos
Una sorte premit. lintre uno Mors vehit omnes.
Tale volutabant animo secumque putabant
Afri, cum pompam hanc agitarent luce celebri.
Nos quoque sic: Hinc est, quod. quae rapit omnia secum
Imperio via fuo, Mors magnum fixit Adonim,
A. Imperio usa suo, Mors magnum fixt Adonim,
Regali qui Christophorus de stemmate cretus:
Reiligionis erat vindex acerrimus: acer
Iust tiae cultor: patriae pater: optimus Heros.
Nuir am Roma suum non rara laude frequentat
Is, ficta populos ut reiligione ligatet,
Furtivos cum nocturna, qua nescio Diva
Congressus est mentitus. Sic Pallade ficta
Zaleucus cives retinendos esse putavit.
Hic vero cultu cives mens ignis, Adonis
Im buit, imbutos tenuit, procul inde remoto,
Et bene Tarpeio iusso Plutone valere.
Dignus, vivendo ut superasset Nestora! vetum,
Imperio usa suo, Mors magnum fixit Adonim.
M. Iustus Aristides. iustus Draco, iustus et ille
Qui, neu telarum, quas texit araneus, instar
Esse viderentur leges, dedit eripiendum
Ob noxam gnati iumen: iustus quoque Adonis,
Vandaliae Dux Christophorus, mihi magnus Adonis,
Iustitiam coluit, cives servavit et inter.
Dignus, vinendo ut superasset Nestora! verum,
Imperio usa suo, Mors magnum fixit Adonim.
A. Olim Campanis tristi convivia caede
Exhilarare fuit mos et spectacula dira
Stricto certantum ferro, ferroque cadentum


page 225

Admiscere epulis, et sanguine tingere mensas
Humano. non Christophori fuith canimus, non
Victus: lege Dei ille epulas condite solebat.
Vidi ego Christophorus cum cenas exhilararet,
Quae sacer Antistes dictaverat, enum erandls,
Quid memorem cytharas? quidue organa? quidue cicutas?
Quidue chelin? mensis quas admiscere solebat?
Dignus, vivendo ut superasset Nestora! verum
Imperio usa suo, Mers magnum fixit Adonim.
M. Plutima scutigeri memorautur Christophori acta
Orbe omni, cedro, Musis et Apolline digna,
Quae memori quando mecum sub meute recurrunt,
Tum vero exutunt animum. Tua, nobilis Heros,
Ex nostre numquam labetur pectore virtus.
A. Et septena super iam lux erat, ordine quando
Sol abit ex pisce, et piscl succedit aquoso
De duce lanigeri pecoris, qui perdidit Hellen,
Summum Christophorus cum fatum sensit adesse.
Ergo, feminei generis decus, Elisabetham,
Suecorum sata regali quae stemmate Princeps,
Consortem thalami alloquitur sic voce suprema!
Cara mihi coniunx, quam tot discrimina nobis
Iunxerunt. viden? ut, quae cunctos abripit aeque,
Postremamque dicam mihi mors nunc scripserit illi
Parendum est Ergo tibi puram relligionem,
Et gnatam, generis quae spes est unica nostri,
Commendo. reliquum, quod restat, maximus ille
Expediet. tale effatus convertit ad astra
Lumina: sicque prcces ardens descenditin omnes.
Dixi equidem, mea cum primum praecordia morbus
Angeret: Ergone dura dies et temporis hora
Ulcima mo miserum, heu! inferni mittet ad undas?
Ergone murtis hiems, et ineluctabile fatum
Me rapict maesto letho? tu nescia cuiquam
Parcere. dira soror, saevo me funere tolles?


page 226, image: delf0226

Vivondi num sic spesum lactatus inani?
Sic statui multos annorum ex ordine menses
Spirando superesse? quod hei! quae pallida tristi
Cuncta metis dextra, Lachesis, me trudis ad umbras?
Ergo non posthac oculorum lumine blando,
Hic ubi se regio tollit, qua sanguine Christi
Conspersi vitam vivunt in monte Sionis.
Aspiciam Dominum: Dominum, qui flammea templa
Aethereae sedis rutilanti fulmine complet?
Ergo non videam mortali sanguine cretos
Ulterius, sed lethali sub scrobe repostos,
Mors inimica meos depascet corporis artus?
Ipsa mihi tenues vanescens vita sub auras
In casum fato rapitur, patiturque ruinam,
Haud aliter, veluti custos, cui sola voluptas
Lanigerum pecus et molles cum matribus agni,
Postquam sera rubens accendit lumina vesper,
Cum iam, praepingues fecundo lacte, capellas
Undique prudent er cinxis custode Molosso,
Ipse sub angusto congesti cespitis antro
Nectem illam somno fallit; verum altera lucem
Cum, roseis invecta rotis, aurora reduxit,
Adventasse diem laetus, sua limina rusum
Dest ruit ac humilem subvertit funditus aulam
Fila meae vitae, non exoranda rescindit
Atropos: haud aliter ceu textrici, arte magistra
Lanificum quae format opus, dum sedula lenem
Intorquet radium formosam Amaryllida cantans,
Ex insperato sors lintea stamina rumpit.
Hand secus, ut coquitur populanti torris ab igne,
Sic dolor humorem paullatim ex artubus haurit.
Ut vitidi primum defecti a cespite flores
Arcscunt. cum iam violento Syrius aestu
Terras exurit: sic succi, pectus anhelum.
Expers, tabeseit, quod spiritus ilia crebro


page 227

Tendit, et assidui gemitus praecordia tundunt,
O mihi sin esset tantisper luminis usus,
Donec equos iterum gelidis produceret undis
Pboebus et alterius consurgeret umbra diei!
Sed tu, quae tristi mors demetis omnia morsu,
Ceu leo, quem esuries praedantem concitat, agnum
Unguibus arreptum truculento concutit ore;
Frigida prostrati conquassas corporis ossa:
Ut tremulas fundam has gemebundo e pectore voces:
Ceu gemit acria dependens turtur ab ulmo:
Aut tectis latitans meditatur hirundo querelas:
Aut Palamedis aves late loca questubus implent.
Hic pavor, hae lacrumae, haec nostri suspiria cordis
Usque fuere quidem, cum primum semina morbi
Sensims. At rerum tu qui moderaris habenas.
Diva tuae mihi donasti medicamina dextrae.
O quem te memorem! neque enimqua Cynthius orbem
Quando auroa diem famulantibus imperat horis
Ad duci, spectat, nec qua Sol mergitur undis
Hesperiis, quicquam quod mentes mulceat aegras
Invenisse datur, nisi quae promissa potenti
Ore sonas, verbique tui sub codice profers.
Cedant ingenii dotes, fera proelia Martis
Indomiti cedant, cedat quodcumque bonorum.
Lubrica sors animis hominum despondet avaris.
Tu Deus a nobis maculosi criminis omnem
Ablatam noxam post te iacis: haud mem or unquam
Illius. tu das presso solatia cordi.
Tu facis, ut quod nunc in me sua spicula. lethum,
Euibrat, Iovis ambrofia sit dulcius. ergo
Non moriar; vivam, neque mors abitus meus; immo
Vita est: nam mortem qui morte peremit acerbam,
Christus vita ipsa est. igitur mea mors mihi vita est.
Tu vitam donas, pie Christe et lumine veris
Aeterno facis usque frui: tu gaudia vitae,


page 228, image: delf0228

Gardia perpetuo durantia tempore: confers.
Quod superest, hunc emigrolaetusque lubensque,
Christe, tuo roseo perfusus sanguine, et alma
Pace tu armatus, commendans corpus et ossa
Marmoreae domni, sed, qui nunc, Spiritus, exit,
Ille tuae sit commissus dextrae fideique.
Nec vero quod iam pono, sub morte manebit
Corpus tempus adest, quo summi caerula caeli
Insolitam claro tonitru vocem ingeminabunt,
Tunc animae socium iungetur corpus. et hac in
Carne, mea Dominum cernam; mihi qum ipse videbo
Ac tunc, quem aeternae ridentia tempora vitae
Tu facis esse super, caelo tua facta repandam,
Notaque erit superum haec bonitas, me vate, coherti.
Quin laetus tibi laeta canam, dum limina caeli
Nos cernent, dum florebunt Iovis aurea tempe,
Atque tuo aspectu dum nobis corda calescent
Dixerat, et pius in placidum sua membra soporem
Composuit. M. Nunc in caelis divinis Adonis
Vivit. ei tantam non invideamns, Alexi,
Fortunam, neque tu muliebriter ora resolues.
In fletus, ceu gens, divi quae nescia verbi,
Assolet. id turpe his, qui Christi nomen adepti.
Quin tumulo flores, et laudes addimus urnae:
Hoc saxo Tegitur, Rex Stemmate, Magnus Adonis,
Consilio Princeps: relligione Deus.
Sed me nocturnas Titan abiturus ad undas
Ire domum cogit. Tu prosper, Alexi, valcro.

In nuptias Petri Lindebergii

Hei quo, Petre, ruis? quis te rapit ardor? an et tu
Femineo properas subdere colla iugo?
Mollius haud quid quam est vacuo mihi crede cubili,
Durius at socio, nil quoque crede toro est,
Ante tui Dominus fueras rerumque tuarum,


page 229

Et rerum, atque tui nunc domins uxor etit.
Ad somnum uxoris, somnum captabis, et ore
Uxoris comedes, illius ore bibes
Nunc iuvenilem animum com pescere, linquere mores
Assuetos; et nunc disce manete domi.
Est rarum in terris animal bona femina longe
Rarior ast uxor, si fuit ulla, bona est.
Uxor Scipiaden, Agamemnona perdidit uxor,
Samsonem morti Deiphobumque dedit.
Noxa, flagrum, crux supplicium, mors denique viva
Pluribus heu uxor saepe reperta fuit.
Et ventus hoc vetbum est, quo nihil quoque verius, uxor
Hunc cicurat, nemo quem cicurare potest.
Omnis Virgo quidem, vulgo si credere fas est,
Virginibusque ipsis, est proba, nulla mala est.
Sed tamen ah hortet mens, ah unde illa malarum
Pullulat uxorum prodigiosa seges.
Vidi ego quae fuerat virgo vel mitior agna,
Saevior haec ursa, post ubi nupsit, erat.
Ah nescis, strophiis striguntque premuntque papillas,
Ne pravo erumpat pectore nequities.
Ingenio simili virgo milesque feruntur,
Dicam si illius dicere pace licet.
Non adeo ferus est miles posite cnse cruento,
Cum pacem et pacit munia inermis amat.
At tunc ille animos sumit, tunc saeva minatur
Cum frontem galea texit et cnse lat us.
Virginibus nostris sic nil est mirius usquam,
Inrares sanctis moribus esse Deas.
At post quam vitta caput obnupsere trilibre
Clavicularum et eis ungula pressit onus;
Tunc tumidae insurgunt, rixasque et inrgia spirant
Et miserum vexant litibus usque virum,
Omnia perturbant, vario replentque tumultu,
Totius et poscunt imperium omne domus,


page 230, image: delf0230

Gaudea, uxoris gratis amplexibus ille,
Qui magis uxoris, quam suus esse volet,
Uxorem nolo dominam, rerum ipse mearum:
Atque mei Dominus liber et esse volo.
Libera vita mihi est; placet haec, semperque placebit,
Si modo, quae nunc est. mens manet illa mihi.
At veteor maneat; quin iam mutata recessit,
Coniugii et tecum foedera, Petre, probo.
Huc natura parens, et nos et monstra ferarum,
Et volucrum omne vocat, squamigerumque genus:
Nec malus est adeo sexus muliebris, ut audit
Plurimaque in nobis, quae reprehendat, habet.
Suntque suae laudes uxoribus; inque maritos
Spectatae fidei femina multa fuit.
Post varios regni casus, tot bella peracta,
Inque fuga cum spes sola salutis erat:
Illa mali nutr. x, victum profugumque secuta est
Fida Mithridaten Hipsicratea suum.
Carcere Spartano, mutata veste, maritos
Uxores Minyas, eripuere neci.
Rebus in adversis certum fida uxor asylon,
Munimen miseri est, per fugiumque viri.
Solatur, fiamatque animum, tua commoda quaerit,
Quaque porest, euras et tua damna levat.
Tecum maesta dolet, queriturque et vota precesque
Ad superos fundens fata benigna rogat.
At cum te placidis fortuna aspectat ocellis,
Resque tuas, versa prosperiore rota:
Tunc gaudet, tunc laeta simul tua commoda tecum
Percepit, haecque auget qua rationc potest.
Altera ceu manus est, pes alter et alter ocellus
Quin anima et vita est uxor honesta viro.
Talis, Petre, tuum, Venere et Iunone secunda,
Intrat, iô gaude bullula, Elisa, torum.
Illa animi requies, curarum crit illa levamen,


page 231

Atque erit illa tuae fida columna domus.
Vivide concordes. et multa prole beati,
Vivite longaevi, tuque et Elisa diu.