PoemataMachine-readable textFleming, PaulLappenberg, J. M.XML version, markup prototype, Dec. 1999Niehl, Eisha und RüdigermarkupCamenahttp://mateo.uni-mannheim.de/camena/fleming1flemingpoemata.htmlflemx001.jpgflemingpoemata.xmlfleming1/jpghtmlStuttgart 1863
Regeln f_ Texterfassung 04'/2000
not necessary
4/2002Rüdiger NiehlmarkupTEI header, markup, lines added
SYLVARUM
LIBER II,
IN QUO
ELEGIAE.
Viro Excellentissimo Et Maxime Claro Adamo Oleario
Theologo, Philosopho, Politico, Rhetori, Poetae, Mathe-
matico Undiquaque Consummato, Itineris Asiatici Comiti
Numquam Non Delectabili, Tenerrimi Affectus Pignus L. M. Q.
Offero Paulus Flemingus.ELEGIAE.
1. Georgio Glogero meo.
Um 1630.Quid valeat spes fulta Deo, quid fidere coelo,exprimis exemplo, chare Glogere, tuo.Iam post charorum lugubria fata parentum,immo post patriae funera maesta tuae,non tibi de merito gazae solvuntur avitaeet testes patriae sedulitatis opes.Omnia fiscus habet, sed nec tibi copia tutoad consanguineos visere posse Lares.Religio parit exilium. Sic indigus omniumpulsus in ignotum cogeris ire solum.Sat misero licet esse tibi. Tibi desit abunde;exsul quam nullae conditionis homo est!Sed neque te minor es, neque te sinis esse periclummaius, in ingenti fortior ipse malo.Una tibi totum fulcit fiducia pectus,opponis tantis mascula sensa malis.Maturat spes fixa moras cum tempore crudas,haec lentam stabilis accelerabit opem.Omnia sub dubia gaudent vertigine luna.Non, male si nunc est, sic male semper erit.Frigida degeneres male desperatio mentesarguit, in fortem non cadit illa virum.Spes fovet ingenuos. Felix spe divite dives,hac feret aequanimis fata noverca fibris.
2. Dedicatio Disputationis de Carbunculo ad Philippum
Mullerum, V. Cl.
Medicum et Mathematicum.
1631. April 20.Ne dono fallare meo! Carbunculus hic est,non sed in arcano gemma corusca die.Nec donum vereare meum! Carbunculus hic est,non sed in abstruso qui necat igne viros.Nulla sub exposita celantur toxica pestenec cum tam celebri nomine dantur opes.Artis opus sine fraude damus nudasque papyros,chartaque, qua fuimus terror amorque, fuit.Cetera turba suos gemmis sibi quaerat achates,non fuit hoc nostrae conditionis opus.Mors quod erat multis, per idem mihi spero salutem,sic vel ab ingrato funere gratus ero.Non prodesse volo, volo nec nocuisse. Quis ausitnoxia pro gratis, pro mala ferre bonis?Maxime vir, mihi fautor eris, mihi nulla nocebunt,fautor eris, solum sic mihi dives ero!Lipsiae.
3. Ad Georgium Glogerum, Amicum unum, ut secum
domum concedere velit.
1631. Juli 12. 13.Ergo veni, nostrae pars o purissima mentis,delicies cordis prima, Glogere, mei,ergo veni, quo vota vocant non vilis amici,quem sueras animam saepe vocare tuam!Dum iubet ad notos me patria litera finesvisere et indigenae sacrificare Lari,te socium mihi iunge viae. Non ardua res est.Pignus amicitiae gratificare tuae.Iam, memini, plenum digessit Cynthius annum,hunc super instaurat cornua quarta soror,cum comitem meus esse meum te Mulda videret,Mulda, secans vitreis arva paterna vadis,cum varios curvo legeremus littore flores,quas tibi servarat gemmea Chloris opes.Ut mea iucundi recreabant pectora calles!Ut mihi ridebant, te comitante, viae,quando levi comes manabant ore leporesmisceresque tua risibus arte iocos!Ipsa mihi via visa fuit contractior iri.Praepediit praecox vota viantis iter.Iamque veni! Te, chare, vocat, qui me vocat idem,quem poteras patrem iure vocare meo.Blanda profecturis roseo favet aethra lepore,caerulus enituit, sed sine nube, polus.Temperat ignivomum genialior hora Leonem,Sirius et viduos mitior urit agros.Non metuas nequam stratagemata tecta latronis,Lar pacat sociis lene vialis iter.Non via longa nimis, non est ingrata meanti,sed quam crebro refers tam placuisse tibi.Saepe per irriguis humentia prata pruinis,saepe per orbatos frugibus ibis agros.Nec tremulus deerit nutante vertice lucus,lenibus hospitium lucus Etesiolis.Hic iuvat algidula foveamus membra sub umbra,membra sed infensam non dolitura viam.Vernam vicini Cererem dabit incola pagi,et quae coxit anus rustica, zytha feret.Hunc licet edurus, Dithyrambe, neglexeris orbem,non solus laudem fertilitatis habes.Frigida pampineo praestat cerevisia succo,quando calor sitiens debile corpus habet.Hinc ubi sol prono delabi cernitur orbe,occiduis propior iam modo factus aquis,vespera, post gratae solamina blanda quietis,rursus ad explendum nos revocabit iter.Ibimus et paucas emensi gressibus orasfabimur alterna, voce fluente, vice:"Haec nostro stat meta pedi. Iam cernimus arva,fumat ubi seris MuldaVariscus aquis.Hic Wechselburgos distinguit terminus agros.Una dies patrias nos stitit ante fores."Cernis, ut amplexum properat pater entheus amboaet mihi materna iuncta noverca fide,ut lassant in vota manus, ut fratris amoresussilit et noti laeta Sabina sui.Huc intra vilemque casae non sperne recessum,fagea nec nigrae limina temne foris.Non hic Assyrio beluata tapetia murevelaque non Tyrio tincta colore vides.Regia sic textis resplendent atria telis,sic sua Tarpei praesidis aula nitet,urbicus hic mos est, pago non notus agresti.Villa sua tantum simplicitate valet.Rusticus es mecum. Nihil hic regalia curatnec sua divitibus invidet ille viris.Nos iuvet in molli non grandem sternere mappamgramine et ad pronas accubuisse dapes.Sic constat crudas ingentem Caesara rapas,salgama sic magnos lingere suesse duces.Forsitan hic aderunt nostro sapitura palatoet sua paganus, quis epuletur, habet.Proderit exemptus vicino flumine salmo,quamque tulit, iuvenis, caula paterna, capra.Indigenae pulli plenisque ex cortibus ovaet sapidum, quod dat patrius hortus, olus.Nec deerit, nostra sed iion natalis in oraBacchus et ex verna pinguia zytha vasadignaque, pauperibus quae desunt, unguina ferclisfors poterunt lepidi restituisse sales.Non tibi sit tanti rurales spernere mensas,ut nunquam locuples rusticus esse velis.Turba beata haec est et amico proxima caelo,quod pura gaudet simplicitate coli.Scilicet immensi villas coluere monarchaenec puduit magnos rus habitare viros.Iugibus arrident viridantia prata poetis,non locus Aoniis gratior ullus heris.Rure dedit celebris victura poemata Flaccus,favit et Ausonio villa quiete metro.Me quoque Lipsiacis paullum secedere murisPhoebus et ad patulum iussit abire nemus.Mollia dum placidi carpebam munera somni,nuperus ante meum constitit ipse torum,haec referens avido tibi quae narrabo novarum,quae nisi visa, mihi non habitura fidem.Est locus, in geminos ubi cornua porrigit amnesMulda, Grimae vitreis conduplicatus aquis.Aeternus tremulo praemunit vertice lucus,templa natatricum caerula Naiadum.Circum lata iacent gemmantis prata viretiperpetuoque Pales gramine vestit humum.Bacchus ibi semper matura pampinat uvaet legit ex hortis Flora perenne decus.Lubricus e scopulis rivorum murmurat error,garrit et in resona valle modalis avis.Non canis immiti premit Erigoneius aestu,non densat sterili frigore bruma solum.Lene sed ingentem ver hic se temperat annum.Caelitibus sacram dixeris esse domum.Mox, ubi primo suis resciscet Apollo ministris,nos bene vix patrias iam tetigisse fores,transferet huc totum bifido cum vertice Pindum,hic quoque Pegaseas ire iubebit aquas.Huc Zephyris blandum nos invitabit amicisPhoebus et ad dictum poscet utrumque nemus.Stat gravis in medio viridante cacumine pratolaurus et erectas iactat ad astra comas.Hinc pater aeterno decerptum pollice ramumcircinat in serti schema teres nitidi,huc adolescentes umbrans mihi fronde capillosproferet hos binos: esto poeta! sonos.Dixerit ut, claris ferietur ut aethera verbis,quaelibet ut panso faverit ore dea,totus honorata tumulabor Daphnide sicquedeferar ad patrias non sine laude fores.Tu quoque noscenti bona verba precare poetaeatque vove vati prospera quaeque novo.O animo nostro nullis delebilis annis!O mihi Nisaea plus adamate fide!Ne tibi sit tanti caros sprevisse precatus,ut nolles Pyladi voce favere tuo,ut nolles nostram voto mulcere Thaliam;cuius eras autor, iam quoque testis eris.Te duce laurigeris coepi notescere musis,te duce Pimpleus favit Apollo mihi.Salveat ista dies, quae te mihi cernere prima,quae dedit alloquium prima bibisse tuum!Salveat et niveis reducem vidisse quadrigissaepe, sed incolumem, me mea Parca sinat!Ut mihi fautoris facies fuit aurea caeli,ut mihi fortunae prodiga Cypris erat,cum rata coniunctae pepigerunt foedera dextrae,foedera fatali non violanda die!Viderat haerentes seris amplexibus ulnaset decussatas Phoebus Apollo manus.Vidit ut, ut saliit, ut sternuit omina dextra,nutans intonsis terque quaterque comis,mox ter tres blandum nobis risere sorores,quaelibet et votum voce manuque dedit.Audiit hoc LachesisTheseaque fila maritansnevit Pirithoae vellus amicitiae.O mihi si tecum prima licuisset ab horavivere, cum poteras Lipsica nosse sola!Ut vellem, ut votis optarem plenus anhelis!Obsteterunt fato sidera tarda meo.Iamque semel niveis discessit bruma favillis,adfuit et flava spica secunda coma,ex quo contigui tibi me iunxere Penates.O aetas animae deliciosa meae!Inde quot et quales horarum rumino mecum!Quot mihi purpurei sunt in amore dies!Quae non docto alui tecum colludia iunctu ?Qui iuxtim Clarii non micuere sales?Tot licuit nitidos tecum mihi fallere soles,ducere tot placuit pervigiles Hecatas!Te niveae Veneres, te casti pectus honestidives et abs omni crimine liber amoret studia studiis primum contraria nostrisunanimi mecum constituere Lare.Saepe mihi libuit Musis certare latinisteque rudi ad numeros sollicitare metro.Quam bene, quam doctas elexi, numina, gemmasproque meis tetricis aurea verba tuli!Saepe etiam, genio nimium ne turpidus essem,falleret et curas mens agitata suas,in mea Teutonicas lassavi vota Novenas,Opitio genitas perpetuante deas.Materiem dabat ipsa Venus nitidique lepores,sed neque scripturum destituere ioci.Nec rata successum fallebant ordia sponsum,Cypripor auctorem visus amare fuit.(Quisquilias qui laudo meas, ignosce, sodalis,quilibet affanias quid putat esse suas.)Ast ubi vestra meis coniunxi seria nugis,languit ad maius parva nitela iubar,qualiter albentis sub prima crepuscula manecum choreis tabet pallida luna suis.Singula cinnameos halabat vocula nares,abluit in numeris se lepor ipse tuis.Te sortes stant stante meae, te praesule fidotendunt Thespiades ad graviora meae.Tu mihi Paeoniam pandisti primus ad arcemlimina et intonsi fana severa dei,sive salutiferam privus mihi praelegis artem,sive doces medicos publicus inter heros,sive foris dominas fatorum dispicis herbas,nec puduit lateri me sociasse tuo.Plissiades nosti formosaque numina vallis,dignae a Paestanis nomen habere rosis.O liceat cunctam tecum mihi vivere vitam,o oculis caris carior une meis!Per mare, per terras, per inhospita tesqua, per Indos,horribilesque Alpes Sarmaticamque nivem,quoque suas potuit victor posuisse columnas,te sequar, o animi dux cynosura meilIndivulsa tuis haererem gressibus umbra,sive rapis Stygio lurida naula seni,sive crepas mecum vocali carmina sistro,carmina Phoebeis emodulata tonis.Quicquid erit, quod fata mihi non improba miscent,quod fabricat sortis regia stella meae,donec erit docto notus Flemingus in orbe,te mihi coniunctum postera saecla scient.Scilicet in nostro tu creber habebere versuteque vehet niveis caudida fama rotis.Tu mihi carmen eris, dilecti sero loqueturGlogeri nomen molle papyrus anus.Scriptum Lipsiae
d. 12. et 13. Julii, MDCXXXI.
4. Hieremiae Aeschelii Encomiasticum.
1631. Sept. 22.Aescheli, Clariae sidus praelustre catervae,quem vocat indigenam Pallas honora suum,cui dedit aequanimae geminata nitela Themistaepurpureos inter nomen habere patres,sive severa sacri diribis molimina iuris,invidiam summis quo paris unus heris;sive comes dominae tam magni Caesaris aulaedigeris officio munia tanta gravi;sive baronales felici numine curassuscipis et vacuas non sinis esse tui:nil nisi summa libras, constantis strenuus aequi,promus et ingentis prodigus arbitrii.Talis erat facies, iusto saturata, Quirini,cum Latio primum mascula iura daret.Sic stetit in rigidis cordatus Scipio rostris,sic audax streperum Tullius ante forum. 'Te Themis, assestrix metuendi prima tonantis,te iudex Nemesis vindicat esse suum.Gaudet et a tanto defensum vindice Iustumexplicat auratum laetius orbe decus.Iam fugitiva Fides, profligatum exul Honestumet pulsi redeunt, te revocante, dii.Tot desolatae iam iam sulcantur eremiet quod nunc foditur, lima vepresque fuit.Te gravidae messes, te pleno Copia cornupraedicat in Mysio non sine laude solo.Auspiciis, vir magne, tuis res publica surgit.Debentur studio nostraque nosque tuo.Patria per sibi te rediit, te suspicit unumet vovet, ad caeli sidera tardus eas!Scriptum MDCXXXI.
post eiectum militem Tyllicum.
5. M. Michaeli Vogelio laurum poeticam gratulatur.
Wechselburgi ad Muldam, MDCXXXII. Sept.Dum geris Aonia frondentia tempora lauruet merito viridis crine superbit honor,omnia nascenti gratantur numina vatiacclamantque novum non sine laude decus.Qua montosa cava consurgunt culmina valle,Wechselburgiaci culmina grata iugi,sublimis vario conspergitur area floreSeptembrisque novo germine frondet humus,aurea splendidulum superinduit aethra nitorem,vernus et autumno spirat ab orbe lepor,terra favet, favet aura tibi. Tibi pulcrior erratlubricus anguineis, ceu puto, Mulda vadis.Phoebus adest, soror, omnis adest cata concio Phoebi,Pindus et, et docta Castalis amnis aqua.Magnifico superum sic agmine circumfusus,clarus honoratos sisteris ante deos.Lumine Caesareae fulgens Aeschelius aulae,ut facias, curvo pollice, verba iubet.Surgis et in media divini fronte senatuslene verecundi disseris oris opus.Lubrica verbosam pandit facundia mentemnec minus in tali more disertus eras.Sive placet prosa cita solvere labra loquela.sive sedet vinctis verba ligare modis,promptus eras. Tibi Suada decus, Lepor ipse leporemappluit et mundum Gratia pectit epos.Mirantur super ista dei, dum flumine sacrilarga poetifico mellis ab ore cadunt.Ter Charites risere tibi, risere Camenaeter, ter et intonsis Phoebus Apollo comis,qualiter in nostros applaudebatur amores,cum similis, Phoebo dante, daretur honor.Audio festivae vocalia iubila turmaeet tremo, dum sacri nescio facta gregis,donec in ingenti medium te cernere pompasors dabat, et finis portio sera fui.Quis plausus, quis acerba tibi, quis vota negaret?Fluxit et a nostro laetior aura sono.Si mea post ipsos tibi non sunt irrita divoscarmina, carminibus splendidus esto meis,vel mereo si tale nihil potuisseque gratusesse vetor, nobis sit voluisse satis.
6. Ad Amicum.
1633. AugustAudio dispositum, regalia nomina, tempus,decretumque viae significasse diemiamque deesse nihil, quam quo sibi quilibet adsitet latus ad tantam cingat utrumque viam.Me quoque spes animat socios adiungere calces,spes sed in auxilio tota reposta tuo.Fallet et omnimodis mea me spes exuet ausis,auxilium nisi tu consiliumque feras.Per mihi me tantum numquam promisero cultumtaleve per meritum conciliaro decus.Tu potes optatum nobis transcribere finem,nostra tua fruitur dexteritate fides.Quicquid in instanti bonus aut malus asseris, actuconsiliove probas vel gravitate negas;illud honoratus negat aut probat omne senatus,subscribunt domini, te moderante, viri.Nec iam, quod turber, facit addubitatio causam:talibus eripiunt me tua verba strophis.Ipsemet ingenti sperantem calcare mentemofficio poteras exstimulare tuo.Quae mihi mens animi, quae tunc fuit aurea cura,quando dares fidei candida signa tuae.Fac, quod agis, fideique suum bonus addito sponsaepondus et in niveum candidus esto caput.Sive per ambustas aestu seu frigore terras,sive procellosi per freta rauca maris,te sequar, et quascumque datur comes ire sub oras,pars fuero lateris non inhonora tui.
7. L. V. Adamo Oleario
S.
1633. August.Unica Castaliis, Oleari, cura Novenis,quem vocat indigenam Cynthius ipse suum,nuperus ille tuo Kretschmarus ab ore salutemdetulit et certum significavit iter.Tu memor, ut petii, prout instipulatus es ipse,non potes optantis fallere vota tui.Sol velit aut magnus, Pindum qui servat, Apollo,ut cito successu res fluat aucta suo.Sistar et ad dominum, te disponente, senatum,nec tali supplex frustrer inanis ope.Scit Pater, ingenuo colimus quem pectore vates,quod numen nostrum fallere nemo velit.Tempestiva tibi congessi munera gratus,quae tamen ad dictos usque silebo dies,si non illa tibi Kretschmarus prodidit olim,interpres fidei conscius ille meae.Non vacuas chartas et inania carmina solvam,quae solae Clariis esse putantur opes.Est aliquid, suavi sapiat quod dulcius auro,gratius ex iuncto surgit utroque melos.Namque meres, animis et opum vi quicquid in hac est,serviet ad nutus et fluet omne tuos.Salitio Lipsiam.
8. Ad Hartmannum Gramannum Legationis Persicae magnae Medicum.
1633. August.Fiet, ut externas tecum concedat in orasFlemingus, vestri non inhonorus amor.Tu, Gramanne, decus chymici radiatile caeliet mox captandae dux medicina viae,esto favens partemque tui mihi solve laboris,nonnihil et curae corporis huius habe.Tot per mille vias terrae, per mille fretorumte sine securo non licet ire mihi.Namque potes dubiae bene consuluisse saluti,res ratiocinio non caret ista tuo.Inter hyperboreos hiemes mihi discute monteset placido soles permoderare gelu.Partior hoc, quodcumque meum est, Gramanne, meique,do tibi dimidium dimidiumque deo.Corpus habes, deus illud habet, quod corpore maius,quo sine nil praeter triste cadaver abit.Nempe tuum, ceu Iova suum, defende clienti.Sic, quod utrumque cupit, vester uterque gerat.Non puto maiores a me te poscere cultus,si mihi post Iovam proximus esse potes.Servestae.
9. Philippo Crusio, ICT. Legationis MoscoviticaePersicae -que Capiti.
1633. October.Magne vir ingenio, doctrina maior et usu,maximus eloquio nec gravitate minor,me tuus ad grandes animat favor, optime, curaset iubet obsequio liberiore frui.Finibus e patriis et dulci rure relictoin vestram visi rusticus hospes humum.Maternae iuvenem taedebat scilicet aurae,inque uno rebar sat latuisse loco.Mens erat, externum vel tandem visere caelum,et quae non uno flumine rura natent.Adde, quod optantem felix occasio mentemfovit et infractam iussit habere fidem.Praestitit hoc docti vindex Olearius oris,ille sodalitii fama decusque tui.Praestitit et vestram secum deduxit in urbem,quam Ceres et NereusMercuriusque colunt.Tu bonus ad visum componis lumina vatemet nobis aliquid cordis inesse putas.Suscipis et faciles peregrino dividis aedes.Nulla peregrino gratia maior erat.Nec satis hoc, patrii das candida signa favoris,subsidiis inopem consilioque levans.Spemque foves, quae me patriis exemerat oris,et comitem pronae me cupis esse viae.O mihi prae cunctis fautor memorande patronis,principium voti, finis o une mei,fautores agnosco polos dominosque polorum,qui sivere mea me pietate frui.Sidera, perpetui custodia conscia pacti,arbitrio quorum subdita turba sumus.vos per inextinctos aeterni luminis ignes,lumine vel maius si quid habetis adhuc,vos iuro, si purus abit, si criminis expers,si mihi praesentis causa salutis erat,hunc salvum servate virum, seu marmora findetnauta vel ignotam tundet equestris humum.Non opus est, vestrum mihi quo precer ipse favorem,a vobis aliud hic mihi sidus erit.Hamburgi.
10. Ad Timotheum Swirseum, V. Ampliss.
1633. October.Obtinuisse quidem tacitus mihi gratulor illud,quod fuit in votis nocte dieque meis,posse videre plagas alio sub sole iacenteset mores hominum cum regione sequi.Et iam vix patriis exivi laetus ab arvis,nescio, quid duri mens mea passa dolet.Hic novus hospes ago, charorum cura parentum,qui se perpetua suspicione necant.Nunc subit insani facies saevissima pontiatque procellosi mobilis ira maris.Quam leve sit, pereat tam longi temporis haeres,et fato nimium teteriora timent.Nunc iter et longi crescentia taedia tractusprovida sollicita pectora mente rotant.Mille modi miseris et adhuc quoque mille timentur,a quibus excidium natus habere queat.Temporis incepit iam paenituisse prioris,Tunc erat in Paullum libera cura suum.Incusant stolidae praepostera momina mentis,tam nimis in praesens prona fuisse malum.Iam non permisisse velint. Tot vota remittunt,tot revocatrices et sine fine preces.Ipse, velut dubia pendens ambage viaruminscius infidum cursor anhelat iter,iam subit expressi vestigia publica callis,iam magis obscuri momina velle sequi.Haereo nec dubiam satis est compescere mentem,inter et ancipitem dirigo sensa fidem.Non leve maternas sprevisse tenaciter iras,grande parentales posthabuisse minas.Sed quoque susceptum fuerat culpabile munusdeserere et vani nomen habere viri.Tu, decus Astreae, custos sanctissime legum,quem vocat indigenam curia vestra suum,mascula magnanimo suades praecordia sensuatque aliquid iuvenem maius habere iubes."Perge", ais, "et tantae non sint discrimina molis,ut retrahant animum, te trepidante, tuum.Sit grave, sit dubium fato nec inane laborum,pluribus et nimium, quod meditaris iter,omne quod excellens decus est et dulce futurum,triste, quod incipimus, sensibus omen habet.Quanta per audaces surgunt tibi taedia motus,tanta revertentis gloria vatis erit.O quis amor patriis regnabit in oribus olim,quando redux dulcem filius intrat humum!Tunc iter et quicquid peregre tibi nobile visum est,quod rudibus sic vix auribus esse solet,expones avidis conviva vocatus amicis,tota stupens docto pendet ab ore cohors.Inter honoratos orator habebere mensas,cum taceant magni, te referente, viri.Perge tenax animi, tanti mihi digne decoris,nec patriae quondam fama pigenda tuae!Gratior advenies, quo suspiratior exis.Inferior tantis est dolor ipse bonis.Quid? Tuus in tantum dissuasor certus Olympi est,desperet reditus ut sua Fata tui ?Quis scit, an infamis popularia signa grabatidum premit, effossam non prior intret humum.Adde, quod ambiguo dubium magis eximat aevo,grande mei socium pignus amoris habes.Hic meus, hic maestae tantum non unicus haeresmatris in ignotam te comitatur humum.Quod si tanta forent vestrae discrimina vitae,missuri nostras non fueramus opes.Tu curam comitantis habe. Tibi credimus illum.Ite, pares tantas conficitote vias.Si qua subest alias redeuntibus ire sub orasvicinasque magis visere cura plagas,omnis ad exactum via saltus habebitur orbem,nomen et exigui vix meritura gradus."Haec ais. Haec dubiae tenebrosa crepuscula mentisdiscussere suo candida verba die,qualis ubi roseo sol matutinus in auroEoo liquidum fundit ab orbe iubar,nulla vaporosae remanent vestigia divaeet rubet in pleno lumine mane novum.Ibo. Sed o superum non vilis amice deorum,qui trahis ad fusas numina prona preces,dum petis emisso fidus pater optima nato,illius et socii tum memor esse velis!Script. Hamburgi XXXIII. m. 8br.
11. Pro Amico Patrono, ad Patres conscriptos Academiae
Lipsiensis.
1633. Oct. - Nov.Qua fruitur faustae felici sortis amore,qua fovet aeternos posse valere dies,hanc, proceres, vobis, Raleorius ille salutem,ille scholae vestrae pars quotacumque, vovet.Ille procul patria, dulci procul ille liceo,cernit in arctoo prospera fata solo.Et quamvis meminisse queat, quid liquerit illuc,quam bene sors niveis fluxerit alba rotis,teterius tamen hic nihil evenisse fatetur,quasque reliquit opes, hic quoque cernit opes.Nostis adhuc (memores nec enim non esse potestis,)quae pia mutatae causa subinsit humi.Plena peregrinas visendi copia terras,quicquid et optati nominis aequor habet,et decus et studium, cuivis laudabile docto,quicquid et agnomen prosperitatis habet,eduxere virum, charos sprevisse Penates,dicereque: Indigenae, paullo valete, Lares!insuper interni per mutua crimina motusquodque novum semper Mars ferus omen habet.Adde, quod armato mors coniurata Gradivovastet inexplicita moenia vestra lue.Hic tutos mihi spero dies, hic faustius aevumpolliceor genio sustinuisse meo.Allexit cupidam felix occasio mentem,qua sine nil sapiens, quod bene cedat, agit.Inter honoratos non ultimus audio patreset parent magni, me monitore, viri.Tempus adest. Dubium iamiam sulcabimus aequor,ibimus in portus, inclyta Riga, tuos.Russia nos capiet, capiet nos Persis opima,meta viae nobis Arctos et Ortus erit.Quicquid ibi lepidum, praeclarum, nobile, doctum,quodque sua nobis utilitate placet,tale notatrici mandabimus omne papyro.Hinc memorem condet dextera gnava librum.Si pietas nos ire iubet, si faustius omen,quod pro Christicolis turba profecta sumus,Jova secundantem prospiret caelitus auramet iuvet optata posse redire via.Temporis interea, varias dum versus in orasdividor a vestro, nomina clara, choro,este mei solitumque mihi servate favoremet veterem nobis non removete locum.Sic pia iurato servent vos fata favoreet fluat in vestras sors cupienda domos.Deliciae salvete meae, Philyrea valetepulpita, philosophi vivite fauste patres!
12. Propempticum Cl. Oleario scriptum.
1633. Oct. - Nov.Dum pavet et certae nou est secura salutispatria, nec miserae, quod vereatur, abest,sed sub vicino trepidat male credula Marte,ah! nimis a fato credula facta suo,iam, modo quas passa est clades per ferra, per ignes,torribus et saxis tota sepulta gemit.Divitiis gemit orba suis, gemit orba decorisraptaque non una commoda parta die;solvitur in lacrimas quisquis videt advena flentem.Et magis hoc, quantum, quod timeatur, habet!Tu decus Aonidum, patriae solamen et ultor,constituis charos deseruisse Lares.Illa quidem prono tibi porrigit oscula vultutequc putat madida flectere posse prece.Et modo bis passae tristissima fata ruinaeoggerit et viduam se gemit esse nimis,et modo, quod superest saevoque remansit ab hoste,in gremium spondet deposuisse tuum.Aurea non uno praestat tibi munera censu;quoque magis moveat, nil nisi blanda refert.Virgineum iubet ire decus, cui cuncta ligantur,sed nec eras tali vir retrahendus ope.Tu maestae sua vota negas. Tibi spernimur ultronec tua natalis sensa retardat humus.Ergo sub extremas statuis secedere terras,quas et opes Oriens et tenet Arctos, adis.Hic tibi securam speras cum numine vitamatque negata domi quaeris amoena foris.Eligis ignotas peregrinus abire per oras,quam toties patriae cernere fata tuae.Ito bonis avibus, melioribus atque redito.Quique abeuntis erat, sit redeuntis amor.Sed quoque sit patriae melius, cui nempe serenitemporis in reditu pars bona posta tuo est.
13. Ad Legatos Holsatiae, cum RigamLivonum appulissent.
1633. Nov. 22.Quae fuit irati sinuosa ferocia ponti,cum fremerent sociis ventus et unda minis!Unice millenis tum circumfusa periclis,una sed et totidem navis habebat opes.Vos viridis glaucae vidit pater eminus undae,vos, o, quis niveos sors facit alba dies,vidit, et "Hi, superi, nostris morientur in undis,qui mihi venturae causa salutis erunt?Non": ait et valido ter aquas pulsasse tridentefertur et effrenes increpuisse Notos.Flamina serviles posuerunt ilicet Euriet furor insanae desiit omnis aquae.Vivimus et vestra salvi pietate fruemur.Incolumem per vos se probat esse ratis.Per terras, comites quid non speremus ituri?Dant famulas vobis aequor et aura manus.XXIII. Xbris.
MDCXXXIII.
14. M. Adamo Oleario, Legationis Secretario V. CL. S. P. D.
1634. März 10.Hactenus immeritas segnes negleximus arteset procul a Clariis ivimus hostis aquis.Spernimus et duro damnamus lumine Pimplam.Nausea periuris Aonis unda mera est.Illud ego quondam sanctis adamabile Musisnomen et intonsi cura secunda dei,vix dominas iam nosco meas; vix noscor ab illis;quod solet a nimia saepe venire mora.Ac, licet antiquus redeat sub pectora Phoebuset fastiditi turba novena iugi,non primi fervore sumus: tepet ignis amorum,ceu tegit effoetum pigra favilla focum.Non secus artificis post otia tetrica plectridesuetum rudior psaltria tractat ebur.Scribimus, at primo vix non arescimus actu,non fluit ad calamos libera vena suos,sic ubi muscosi cariosa foramina tubiobstruit annosus consolidatque situs,stillantes promuntur aquae, rumpente canali,guttatimque cadit, qui fuit ante latex.Nos iter et duri fastidia tetrica tractusdistulerunt animo non renuente sequi,donec ab infidis per tesqua LivonicaLettiscepit in hospitium regia Narva suum.Vidimus hic tentae tranquilla per otia vitaeIvanogrodeae nobile robur humi.Mox, quoties placuit, mirantes inter ocellosLabile praecipitis nos stitit agmen aquae,sique quid hic aliud nostris optabile terris,quod stupet in longis hospes avarus agris.Per iuga, per saltus, nive tecta per Ingridos arvavcnimus in gremium iam, Novogroda, tuum.Hic ubi transmissis se Volgova corniger undisin Ladogaeum volvit agitque sinum,stamus et ingratis suscepti civibus aegriposcimus hei! surdos, agmen herile, deos.Claudimur et vetita liber non exitus urbenec datur in patula, qua libet, ire via.Suspecti sine fraude sumus. Gens libera servit.Sic dominos famulis succubuisse scias.Publica clamosis iaciunt convicia labris.Durior hospitibus non locus esse potest.Tu memor optantum, si quid prodesse laboras,urge viam rupta continuare mora.Iam vocat hyberni facies aptissima caeli,vix melius vestrum tempus anhelat iter.Quod si forte meis aliquid damnabile votisaccidat et sequior vos vetet ire deus,quam miser et vultu par, sors quos damnat, eodem,perdidero vitae tempora fluxa meae!Nos corpus sine mente sumus, sine remige cymba,nostra viget vestra tota salute salus.X. Mart. MDCXXXIV.
NovogardiaNarvam.
15. Garlefum Luders S. salvere iubet.
1634. März
17.I, liber, et dominam volucri pete remige Moscham,dum sinit optatum fluxile frigus iter.I celer et, magni veniens in principis aulam,dic, ubi sit medici nupera turba chori.Est ibi, quem seris ardemus amore medullis,qui solet aequali nos redamare fide.Non, reor, ignoras dilecti nomen amici,quod numerat claudo vix elegia pede,et charo mea verba refer: Dulcissime rerum,Flemingi mactus vive salute tui!Ille sed impatiens (nostis, pia numina, vatem,)quam procul est lateri, dulcis amice, tuo!Iam redeunt actae dulcissima tempora vitae,cum fluerent pictis prospera fata colis,cum sibi se totum novus indulgeret amicus,hei! brevis, at longos res dolitura dies.Sive comes lateri per amantis moenia Narvae,seu fueram doctae pars quotacumque domuset vel inaccessas animis vulgaribus artespanderet et docti prodigus oris erat,seu tereti tractaret ebur tornatile scalpro,quod Polycletus opus dixerit esse suum,sive verecundus mensam convictor ad unamfalleret hibernum non sine nocte diem,tunc felix sibi noster erat, tunc risit in horas,tunc prae se miserum dixerat esse Iovem.Nunc miser antiqui tantum memorator amoris,dulce quid ex ipso, dum meditatur, habet.Sic iuvat amissi repetita scientia pulcri.Est aliquid faustos dicere posse dies.Est quoque solamen, si quae, quam perdidit aetas,audierit de se dicere: Pulcra fuit.Tu comes egregio per Moscha theatra medentinunc potes optati principis ore frui.Et tuus es simul atque tuae, quam diligis ut te,quae vestro pariles sunt in amore vices.Illa quidem primas velut ambitiosa columnasconstringunt hederae brachia lenta meae,inter amatrices tibi blanda vocabula nexussibilat et longas ducit in ore moras.Talis in amplexo formosa NeaeraTibullo,cum peteret StrozzamCynthia , talis erat.Utere longaevos horis felicibus annos.Sis tibi, sis dominae faustus abunde tuae.Interea noster, tantos gratatus amores,vix desiderio non perit usque tui.Ut stetit, ut voluit vestris comes oribus ire!Tendit ut ad surdos brachia lenta deos!Narviades, nostis, si quid meminisse potestis,et toties tritae, conscia turba, nives.Non tamen invisa iam nunc agit hospes in urbe.Misit eum lento rustica Narva sinu.Iamque capit Neogradis eum, quo missus ad horas,iam dominos nimios languet abesse dies.Hic nova sub veteri tabescunt taedia pica.Utque magis doleat, se dolor usque novat.Frangit eum sociae male cura domestica turbae,nam datus est rigido rector adesse gregi.Scis, reor, ingenium placidis habitabile Musis,talia quam genio sint aliena suo.Quid cicur agrestes turtur regat ordine milvos?Quid domet hostiles debilis agna lupas?Sic perit ad crebrum surgens Anthora Napellum,marcet et in densa rara Camilla vepre.Sic mecum dic fidus agi, sic vivere narra;sique quod hoc aliud, quod memoretur, erit,haec refer, ut facilem moveat compassio mentem,quoque minus doleam, condoluisse velit,inque mea nihil esse mihi prece crebrius isto,quam celer in vultus posse venire suos.Adde, sit interpres votivae causa salutis,quam famulo toti mittimus ore domo.Insuper optatum Sperlingi congere nomen,quem secum parili vivere sorte precor.Haec ubi finieris, vultu reverenter abactodic ter et hoc nostra non nisi voce: Vale!Perscriptum d. XVII. Mart. XXXIV.
NovogorodiaMoscuam.
16. Adamo Oleario, V. Ampliss.
1634. März.Quod si vestra meis quis conferat arbiter illisplectra, camenali plectra sonora melo,Phryx erit ille Midas, Creta mendacior omni;vincet et intonsum Pan novus ore deum.Ne tibi ludibrio, quod abest, videamur haberi,sis os in laudes parcius, oro, meas.Noster honoratos Phoebus non ambit amores;est satis affectu non sine posse legi.Casta verecundos amicto syndone vultusvelat et immerita laude Thalia rubet.Adspice, quam passis veniens elegia capillis,quam petit informi limina vestra pede.Hic gradus, hi miseri de se testantur amictus,rustica quam sub se nil, quod ametur, habet.Non equidem stolido nobis praesumimus ausu,quod noster vestro certet Apollo deo.Quid rudis artifici concertet MarsyaPhoebo ?Altius humano concinit ore deus.Est sua vox lituo, sonus est suus acris avenae,sed facit ad claras ille nec ille tubas.Saepe sub umbrosa prostrati risimus alno,cum melos impariles concinuistis aves.Nos, quod in arenti sicco sub sidere prato,stridet in expressum rauca cicada melos,tangimus impurum testantia carmina guttur.Non salit ad latices languida vena tuos.Tu facis ambrosio perfusum nectare carmen,tu potes ad sumptam corda movere lyram.Sed tamen est aliquid, quod condonemus amico;error et in culpas non cadit ille graves.Dulcius a charo patiamur nomine laudesnec sua dilectis gloria rebus abest.Tu socius densis stabas, festivior ipse,lusibus et crebri circumiere ioci,cum tibi forte meae ferrentur in aede salutes,in salibus medius, cum legerentur, eras.Excepere leves praelecta vocabula risus.Laudasti numeros, feste cachinne, meos.Sic Venus et nitidi de me sensere lepores,iudicium blandus tale ferebat Amor.Ursit, ut adiiceres studium, Polyhymnia praesens,et me responso prosequerere tuo.Calliope calamum, chartam dabat obvia Clio;inspector digiti Phoebus arantis erat.Abstulerunt iussae signatas ocyus aurae.Advolitent laetae sic mihi saepe notae.Vive meos inter nomen venerabile fastos,utque queam salva mente valere, fave!Ex RussiaNarvam.
17. Ad V. N. et Magnificos, Philippum Crusium et Otthonem
Brughemanum, cum primo e Ruthenia reversi, Revalia
solverent.
1635. Jan. 30.Inter amatricis votiva vocabula turbaeet densas, nimius quas vomit ordo preces,itis, o Holsatiae gemini surgentis ocelli;vos sequitur duplex, ceu meruistis, honor.Ipsa, velut tantum sibi pergratata favorem,ter iacit ad patrium brachia plausa polum,ter salitet, solvens vocalibus ora cachinnis,dulce quid in resonas vociferatur aquas.Prodit amor populi, dux Cymber, et oris amoenusporrigit ad reduces brachia laeta viroset charis haec verba refert: "Venistis amatiet bene, quod volui, sustinuistis onus.Expediistis opus. Meriti damus omen honoris.Hanc fidei dextram pignus habete meae."Talis ad optantes Iason veniebat amicos,cum croceum fulvae vellus haberet ovis.Sic et ab Oenotriis exceptus patribus Hermes,qui retulit LatioPergama victa suo.Inter honoratos primo super ordine patresdicitis attonito iura sequenda foro.Et Themis et Maia genitus, cum fratre decorum,Iure, student vestris numina tanta bonis.Itis, amor superum. Ceu, quod superavimus, actum est,sic reliquum reduces perficietis iter.MDCXXXV.
18. In nominalem Parentis; Pro filio.
1635. Mai 1.Si decet et par est, genitor, coluisse parentemheredemque suae non male velle domo,candidus ingenuos hodie tibi testor honores,mi pater, et tibi, quae debeo, vota fero.Nam quod erat nostris aptum magis usibus istotempore, quod studio se probat omne meo,adspicis, ut tenera redivivus imagine mundusludit et in facie signa procantis habet.Fertilis aetherea laetatur in indole campus,cespitat in viridi mobile crine nemus,ingeminant vitreos hiacynthina flumina gestus,sussilit et madidi muta caterva gregis.Gramina gramen amat, segetem seges, omnia rident:nec tamen ad versus hoc facit omne meos.Illa dies oritur, laeti quo conscia partusmater in mimanum te dedit alma genus.Tunc velut illa tibi risit laetissima nato,sic tibi nunc natus dulce cachinno patri.Hinc meret illius iubar imperiale diei,ut merito dignum te celebremus epo.Ac quamvis meliore cani virtute merebaset tibi Pierium conveniebat epos,quale novem docta recinunt sub rupe sorores,cum pater Ismarium pollice tentat ebur,non tamen haec puerilis inertia carmina plectrispernere, nam pater es, filius oro, velis.Quod si prima rudi mihi iam nimis obstitit aetaset mea possibili vota vigore carent,nec mihi Castalides faveant, nec dexter Apollo,nec Charis in versu vivat adulta meo,tempus erit quondam studiis laetabile nostris,quod tibi de nobis gaudia mille feret.Det modo, det superum pater et bonitatis origo,subscribant voto prospera fata meo.Unice cunctarum suspiratissime rerum,o basis, o nostrae certa columna domus,vive meis, mihi vive diu natumque parentisaepius officium solvere tale vide.
19. V. Ampl. Adamo Oleario S. D.
1635. Juni.Tu frueris dominis gratissimus oribus hospeset socius laetos vir agis inter heros,liber, ovans animis, tibi dum novus uritur humor,atque recens veteri surgit ab igne focus.Sit felix Galemanda sibi, sit in axe beata,delicias vario scis super orbe novas.Moscua te vidit, vidit te Narvis amantem,Revaliam duplex te super urget amor.Quid non Riga boni, quid non tentavit honorum,ut fieres pulcra virginitate potens.Nunc tibi Mitavium, Mons nunc tibi Regius instat,Dantiscum et celebres, quas colit Hanno, domus.Seu quam Plissa praeit, seu quam rigat Amstelis urbemingrediare, tuum cernis utrimque decus.Illa quidem veterum si te memor optat amorum,haec magis, ut primum te tueatur, avet,sis, ubi sis, comitante venis acceptus amore.Induit eloquio se Venus ipsa tuo.Fortunatus agis nec te Rhamnusia fallit,dum venit in casses iam nova praeda tuos.Gratulor hunc superum tibi congaudendo favoremet bonus in fato sponte quiesco meo.Sis, quod eras; sis, oro, quod es, quod amavimus in te.Perge meis posthac addere rebus opem.Sic tibi perpetuos sors imperet alba cachinnoset cadat ad nutus optio crebra tuos.MDCXXXV. M. Jun.
20. Super obitu Barbarae Voigtiae, V. N. Philippi Crusi
Coniugis.
1635.Flete ioci, plorate sales, lacrimate cachinni.Tristitiae facies vestra sit apta novae.Barbara, magnifici coniux dulcissima Crusii,fertur in Hannoniis occubuisse plagis.Illa decus generis, sexus rosa, cura mariti,et geminae prolis mater alumna fuit.Heu! fuit, heu! cecidit properantibus obruta fatis!Quam fuit in molles Parca severa colos!Ite, pharetrigeri per busta iacentis Amores,ite, verecundas spargite veris opes.Dulcis ab eoo circumpluat imber amomo,halet et Assyrios fusilis urna crocos,et marmor signate manu, quam tinxerit aurum,scripta nec in parvas sint mala magna notas:Barbaris hic tegitur, quae, quod sonat, hoc fuit uno,rapta quod hei! propera morte perempta iacet.Hoc vestri sit honoris opus, sit amoris, Amores,noster erit viduo dicere blanda, labor.Nisi. Insigniter. Properas Asta. Sis. Viator. Et. Me. Audi. Sed.
Per. Lectionem Hoc. Te. Volunt. Manes Barbarae Voigtiae. Domo
Matrimonio Crusiae, Quae. Dum. Maritus Apud. Moschum. Legatus.
Ageret Occubuit Illi. Desiderium Natis. Quos. Duos Diversi Sexus.
Reliquit Dolor. Et. Planctus Exuvias. Amicorum. Tumuli Recepere.
Philippus. Crusius. Ict. E. Ruthenia. Re. Optime. Gesta. Redux.
Coniugi. Nunq. Non. Carae. Pon. Iuss. Iam. Ad. Persas. Abiens
Tantum. Est. Nunc. Quo. Vis. Hospes. Ire. Per. Me. Licet.
MDCXXXV.
21. Nomine alterius In Philippi Crusi, V. N. Natalem.
1636. Mai 1.Illa dies domino luxit divina Philippo.Dulcia Pieriae carmina ferte deae.Maius adest, pulcri dux formosissimus anni,quem Venus et Veneris turba pusilla cupit.Parturit omnigenas ager inculpabilis herbas,multus et e picta iam color exit humo.Mollior in placidas aer exsolvitur auraset vitreum tepido motat inane flabro.Rus salit, urbs festo bibulas pede tundit arenaset domus et domini sunt in amore domus.Temporis omne tibi, quod habet, debetur amoenum,magne vir et tanti dignus honoris apex.Credibile est illum te propter inire nitoremhocque decus pro te sustinuisse solum.Lux tua, lux hilaris, festi lux plena cachinniimperat ingenuis iubila mixta iocis.Imperat. Imperium nostri quis tale recuset,qui vocat assiduos in tua vota deos?Nos quoque, ne meritos tibi non tribuamus honores,solvimus exiguo debita magna melo.Quod damus, acceptum sit, ut est, quod vovimus astrissponte ratum: Felix hunc cole saepe diem!
22. Timotheo Polo Suo S. D.
1636. Mai 30.Ipse tibi mallem coram quam ferre salutem,tristis ab Othrysia mittere cogor humo,Pole, puellaris dignissimus incola Pindi,qui geris e Clario tinctile fonte caput.Mens erat excelsae post visa palatia Moscaecertus ad Ositios velle redire Lares.Nec mihi iam redibat iter, sua sive Ruthenuscommoda seu locuples Persa tonaret opes.Iam quoque, qui patria me primus abegerat ardor,velle calens alio visere sole solum,quicquid et insoliti peregre mirantur euntes,cesserat atque brevi tempore nullus erat.Temporis observans, quod non revocabile fluxumpraeterit, effusum labilis instar aquae,dulcius in reditu meliusque quid esse putabam,quam, mihi de viso quod foret orbe, decus.Nescio, quae nostro nimis adversaria votoin placitum rapuit nos Abeona suum.Pergo, sed invita, quod negligo numen, Hygeia,pergo, sed aetatis non sine caede meae.Adde, quod Ascreae mihi succensere sorores.Hinc liquet et duro non bene velle mihi.Scimus hoc hesterni, cum forte sub Aonis antrospe simul ac omni deiiceremur ope.Carmina poscebam nostro debentia Polo;una nec e mihi tot blanda deabus erat.Quid, quod in innumeras per tristia somnia noctespallidus haut vana terruit arte senex!Hinc pater, hinc soror, hinc cum matre stetistis, amici,pluraque dicturi, vix monuistis: Abi!Quicquid erit, quod fata mihi non cognita miscent,non stat in arbitrio velle redire meo.Haec tibi sufficiant fidam dixisse sub aurem,fidere plura sibi penna licere negat.Sic abeo. Dulces inter mihi prime sodales,Pole, per innumeros vive valeque dies!MoscuaRevaliam , propridie Kal. Junias
MDCXXXVI.
23. Ad Amicum, quem laesisse audiverat.
Sim miser et toti damnabile nomen Olympo,iugiter adversos experiarque deos,si laudi studiosa tuae me plectra rotassepeiero nec sumptam non crepuisse lyram.Carmen eras nascens dulci sapientius isto,quicquid Hymetteae depopulantur aves.Nescio, quis revolans malus ad praesepia fucusinficit exstructos felle nocente favos.Crede mihi, multi de nobis falsa loquuntur,quoque magis fallunt, hoc magis artis habent.Candor in hoc toto est res intermortua coetu,exsulat a nostra plebe fugata fides.Caeca per obscuras coeunt mendacia linguas,cum clandestino fraus it aperta dolo.Crevimus invidia, furia retinemur eadem.Gens sumus haut alia dissoluenda manu.Temporis observans aliquid non credere disce,neve per insidias decipiare, cave.Scis, reor, hunc animum nulla tibi fraude notatum.Deme semel, reliquus vir sine fraude fui.Cuius ego memor ora tego pudibundus et intusmordicat unquam odii causa fuisse tui.Candidus ignosti. Nec enim peccavimus ultro.Error ab alterius venerat ille malo.Quis tibi mentitor per inania somnia Morpheuscredula somnifero palmite corda feriit,aut quae vana tuam coepit perversio mentem,nos tibi sublestam posse fovere fidem?Si quid amicitiae tribuis, si vera fatenti,nec nimis in dubia suspicione vales,noster eris motamque premes in pectore bilem,ut nova sub veteri regnet amore charis.