4/2002 Rüdiger Niehl
TEI header, markup, lines added


page 47, image: s047

SYLVARUM LIBER III, IN QUO ODAE.

Eruditissimo Viro Timotheo Polo P. L. [Abbr.: Poetae Laureato] Dexterrimo In Gym- nasio Revaliensi Doctori, Desideratissimo Meo, Affectus Reciproci Tesseram Pono Paulus Flemingus Variscus.


page 48, image: s048

ODAE.

1. Epicedion in Jo. He. [Abbr.: Johannes Heinrich] Scheinium. 1630. Nov. 19.

Ut, quando prester fulgurivit Veiovis,
et fragore nubirumpo
fecit tremere fundo tenus Ceraunia
marmor et pavere salsum,
lapsura pallidis minans viris sola:
sic ego terrore pletus,
cum Bubo clari funerarius necem
Scheinii exclamat lugendam.
Primas lyrae, Madulsa musici chori,
Orpheus nostratis aevi,
gelascis? an clepsammos exerat tuus
glomeris vitae quod ante
horam, nefariter nimis filum tuae
Moera rumpit non movenda.
Moeras Meditrinam, quod ipsa non potis
tam malo malo mederi.
Vireis oporinum comest tabum tuas
et tibi iam dat fuisse.
Abiturivit spiritus, poli scius,
exhodum nactus cupitam.
Nec post meridiaberis cum coniuge;
divides nec post suave
suavium natis vel unicum tuis;
nec merendabis fideli
cum corte amicum, qui tuam circummeant
ore tecto lacrimantes
amara, tumbam, prodigi heiulatuum;


page 49, image: s049

nec sonare templa suetum
melisma post docebis in laudeis dei,
nec scholae praesesse carae
ti post licebit. Heu, iaces virtutium,
funerate, omnium columna!
Sed quod novi? Meremus impiatibus
solda nostris haec verenda.
Necessibus parere fatis hinc damur,
phtharmatis intoxicati.
Hic haut valet nevelle, quem poscunt manum.
Nos sumus comire tenti.
Hoc tantulum vitae, quod est nobis, tamen
aeviternae causa vitae
quit esse. Namque simus inpeccabiles,
non perimus, cum perimus.
Lethate, dormi. Plissa noster, donicum
Plissa erit, te non tacebit.
Salve! vale! nos suaveolenti, quam tibi,
qui tui, stiunt, acerrae
hos claudisyllabos iambicos damus
et rotatileis trochaeos,
quos iuxta lacrimas evaporando dolori fundo.

Paul Fleming Hartenst [Abbr.: Hartensteinius] .

2. In fusum Tillydis exercitum. 1631. Sept. 7.

Quis mugientum fulmine nubium
non usitatus concrepuit fragor ?
Quod insolens caelo tonitru
perfurit et latus icit orbis ?

An prava laesus Jupiter ignibus
quassat trisulcis Acroceraunia


page 50, image: s050

feralibusve iustus armis
sacrilegos domitat Cyclopas?

Quis sic adultam pone meridiem
infuscat auris Ecnephias nigris?
Quis turbo, quis tumultuosus
pulveream quatit Eurus oram?

Quid ille clamor? Quid properantium
istud virorum flumen et influum
flictu reluctanti rotarum
diluvium? Cecidisse tanta

tam proeliosi milia Tyllidis
credemus ergo? Credimus; occidit
late paventis terror orbis,
occidit. Opposuere laxa

formidolosi terga Carinthii
versique pronis Illyrici Gothis .
Segnes recesserunt Salassi
et refugi properant Triugri.

Instate, Vindi, pergite, Saxones!
Vibrata flexos plumba petant Styros,
ferratus atque sons merentis
grando caput fodiat Liburni.

Caduca iussis, turba, tonitrua
iactate flammis, ningite spiculis,
rorate gesis, uncinatus
vulnifica pluat imber aura.

O bellicosi martia gens soli,
Germana pubes, iam tua patriis
sequata vexillis tropaea
per duplicem celebrantur orbem.

Resuscitatos cerno Tuisconas
priscosque faustis Arminios globis
bellare; iam sui Nariscae
Mauritii rediere terrae.


page 51, image: s051

3. Ad Joannem Georgium Electorem Saxonicum, cum Tyllicae copiae Misniae finibus eiicerentur. 1631. Sept.

Magne dux, magno sociate regi,
Saxo, periuro metuendus orbi
ultor et late simulantis horror
panicus aevi.

Namque victrices Bona Causa lauros
ante prostratum religavit hostem
et tui vindex tibi destinavit
gratia recti.

Sume debentem tibi, sume frondem
ac triumfali meritos racemo
impedi crines et honora laetus
imbibe verba.

Ut tuae testes animositatis
efferi late cecidere Carni,
ut Sclavi tristes et inefficaci
robore Tungri!

Sensit ultorem Charitinus ensem
et levis sero sibi digna Vilzus
fata, cristatus luit insolentes
Dalmata fastus.

Perge solantem cohibere Martem,
praeque-datricis domitare turbas.
Perge! Conceptis tibi gratulatur
Misnia votis.

Te bonae foelix sociata sorti
faustitas albis sequitur quadrigis.
Prona te flexis reducem coronat
gloria palmis.

Pone victores saliunt triumfi
et gravis densis spoliis iuventus;


page 52, image: s052

pone vocali strepitant remista
gaudia risu.

Iam redit nudi soror aequa iusti,
candor et passis amor unus alis
et fides et pax et opima promo
copia cornu.

4. Laudes Gustavi Adolphi Magni, Sueonum Regis. 1631. Sept.

Et o caduci gloria saeculi,
Gustave, regum maxime, maxime,
Gustave, victorum, o frementis
terrificus domitator aevi

et grandis horror, te gelidus Tyras
et hirta Colchi litora Phasidis,
te cana Vistulae nivosi
ora tremunt Hypanisque fauces.

Victoriosas poplitibus minor
suras Gelonus lambit et efferus
Moschus catenatique vinctis
Sauromatae sinuantur ulnis.

Iam noster adstas. Non tibi Teutonis
bulimus auri, non Alemannici
siticulosus aeris ardor
lucrificas stimulat medullas.

Non ampliandi blandiloquentula
prurigo regni, non rigidis honor
mercandus armis, non cruentis
gloria concilianda pugnis

huc te citavit. Te superum favor
tandemque lenis supplicibus Tonans
votis refulciit cadivo
subsidium columenque mundo.

Te curva duris religio iugis
fatale vicit, quo caperes sagum.


page 53, image: s053

Suspirioso ignota folle
lassa fides tibi cudit arma.

Quem cura sacrae provocat infulae,
is scuta fausto sumserit omine,
late renitentumque certa
robora contuderit sarissa,

Quam gestienti sussiliit pede
Saxo Visurgis, quam placidus Suevus!
Quam fautor enari voleuteis
disposuit tibi Moenus undas!

Tibi severi Nereus Albidis
iri paratum supposuit latus,
tibi verecundi supina
detumuere fluenta Salae,

Iam gloriosis densus honoribus
vindex Lutheri diceris ordinis,
pronis salutarisquc palmis
Teutoniae tibi liberatae

assertor ingens. Te niveis vehit
orbi loquendum fama iugalibus.
Gadesque Seresque et remoti
te per aprica fremunt Sicani.

Tantam severis intimat accolis
bellator undis Mosa crepacibus
adoream ridetque victum
duplicibus titulis Iberum,

Iam ter mitrati te vada Tibridis
et rauca sacri littora Numici
Almoque Sarnusque et fluenta
Euganei trepidant Timavi.

Insiste, victor! Te cupidus tui
suspirat Osus, te veteres Quadi
et obvii crebris anhelant
Lutiburi Lygiique votis.

Flexis amicum fluctibus annuit
potator Olae, dum refluus pavet


page 54, image: s054

praetervolutis Oenus undis
et Savus et tremebundus Ellus.

5. Ad D. [Abbr.: Deam] Pacem, pro Misnia, cum eius incolae, a turmis hosticis magnam partem dispulsi, post profligatum Tyllidem quisque ad sua redirent. 1631. Sept.

Diva, pacato dominata caelo,
Albidos tractus et aprica Muldae
rura digneris facilis benigno
visere vultu.

Te repercussae modulantur aurae,
pensiles te zinzilulant cavernae,
te boat iacchans casa, te sonorum
balat ovile.

Te, pater, faustum meditatus omen,
hic diu seram iubeat morari
et revertenti placidum colono
commodet aevum.

6. Godofredo Guilielmio libertatem commendat. 1632. Juni 26.

Numquam tam varium garrierit melos
angustis merula clausa cavernulis
captivaeve, sonos aemula liberae,
vox auditur aedonis.

Dum risu simulat dulcia musico
et gavisa cavis saltat in angulis,
impostura rudi blanditiis hero,
pronam dissimulat fugam.

Quod si cauta parum lex aviarii
per rimas tenuem suaserit exitum,
pennarum volucri remige se potens
servis eximit e clathris


page 55, image: s055

et mox ad patrium laeta volans nemus,
se consanguineo restituit gregi
et late dominum concinit aerem
et vernas nemorum Lares.

Libertatis amor cuncta fovet suae.
Est in pulvereis vis ea vermibus,
Indignans tenebris impedientibus
aegre musca recesserit.

Evulsum patria vidimus area,
ut moly vitrico marcuerit solo.
Nec trunco viduae transitus esculo
corni fructificat stolo.

Numquam, quod leve sit, miscueris gravi.
Sic et congenerem cuncta petunt locum.
Par nubit simili, nec quadruplex suo
hosti causa migrat loco.

Guttam gutta capit, flamma coit loco.
Regnator dominas ignis amat domos,
hic pendere vagis aes grave nubibus
vano nititur impetu.

Quo natura sua quodque trahit manu,
huc promptum sequitur. Celsa sublimibus,
imis ima patent, cerea mollibus
et duro rigidum favet.

Sustentat sibi ius quodque domesticum
nec paret peregre nec bene habet foris.
Materno revalet compositum sinu,
quod distabuit extere.

Tu post sollicitae fata Silesiae
turbantis recolis culmen Ositiae
mercatorque senis rauca Coi quatis
doctae pulpita Lipsiae.

Nec te patritia posthabitum plaga
submovere suis fata periculis,
nec te Pierium protinus advenam
arrisit Clarius Pater.

O quam dura novi conditio viri,
qui se Castalio consociat gregi,


page 56, image: s056

imberbis iuvenis, serus amor patris,
matris cordolium grave!

Hunc a se petulans turba studentium
tricarum vario spernit acumine;
fastidita velut noctua plumeo
est sacrum generi scelus.

Pudendae tibi nunc praetereunt vices
infamesque dies, annuus et pudor:
iam nunc liberius prodideris caput
spectarique volens latus

ostendes populo. Iam iuvenis tibi
abblanditur honos et titulus puer;
libertoque merens additus ordini
primo redderis aeri.

Irritata maris ceu soboles equi
et frena et stapedes et phaleras rudi
cum sessore feroci excutit impete
infrenasque procul iubas

et tergus vacuum iactat ephippiis,
nos natura parit libera liberos.
Qui servit, spurii congener est soli
heres. Paruerint nothi

et nano steriles corpore spiritus
et curvae famulo stent animae iugo,
sublimis patrio mens propior polo
terrae nil humilis sapit.

Mutet morte suam mancipium vicem.
Tunc felix fueris, si frueris tua
libertate tuus; ipse tibi satis
liber, si tibi crederis.

Lipsiae d. 6. Cal. Quinctil. MDCXXXII.

7. Ad Garlefum Luders Novogorodia Moscuam. 1634. Juli.

Sic tibi longi faveant cachinni,
sic perennantes sine flente risus
et salus et sors et amoena blando
gratia vultu,


page 57, image: s057

ut tuae constans vigor ille vitae
et comes faustae Bona Mens salutis,
anxie vestri cupidum videndi
movit amicum.

Quinquies fluxum vaga luna vultum
irretardato variavit astro,
quando te fervens Abeona nostris
tolleret ulnis.

Interim nostrae valuere sortes
et tibi lenes velitantur aurae,
dum per amborum pia leniuntur
numina vota.

Me vetus primae rotat axis aurae
et solens sueto fluit unda tractu,
dum pigrum durant iter et severae
servitus aulae.

Aula curarum domus, aula fraudum,
litium satrix, necis officina,
aula laesuris inimica caelis,
invida rectis.

Hic metus denso tremit in timore,
hic vigent belli comites tumultus
et dolus et vis et iniqua crebra
caede duella.

Malit extremis socius Siberis
inter aeternas habitare sylvas,
quisquis ingrati timet imminentem
principis iram.

Gnavus optantum comes otiorum
fluxiles lento pede sistis horas,
temporis custos, inhibes volantem
sedulus annum.

Te suis misti salibus cachinni
et iocis iuncti comitant lepores,
quando formosas tibi blanda stringit
Margaris ulnas,


page 58, image: s058

Margaris, Persa magis unione
et peregrinis radians lapillis,
Margaris, cordis cor amorque vestri
serus amoris.

O ter! o foelix quater et beatus!
Qui suus blande sinit ire soles,
qui suus pulcro videt axe dulces
currere noctes.

Sive Padanas cadit inter undas,
seu dies Indo redit e fluento,
dormit ad votum vigilatque secum
aequa voluntas.

Liber aerumnis vacuusque curae
nobilem vivit sine mole vitam,
nobilem novit sine labe tandem
carpere mortem.

8. Ad Garlef Luders S. [Abbr.: Salutem] , cum arcu lusurus, manuum po- tiorem ipse graviter laesisset. Moscuae MDCXXXIV. 1634. Sept. 2.

Risum sat fuit hactenus
et tecum placidis sat salibus datum;
posthac flebimus invicem,
exemplum miseris triste sodalibus,
dum fortuna tibi tonat
et mutata novis fata rotis eunt.
Iam tristes fugiunt poli,
iam nubes subitas praecipitant rotas,
insueto celer impetu
sublatus madidis rex aquilonibus
totum perfurit aerem
et sudans pluvios Auster equos rotat.
Toto sol abiit polo
et victum iugulant nubila Cynthium.
Nec natura patet sibi,


page 59, image: s059

dum fuscus medium vesper init diem.
Tutum nuper erat mare
inseditque pigro Nereus aequori.
Nunc ardente calens mina
rixosus tumido cum Borea Notus
toto militat in salo
et nautis tremulum virus in os iacit.
Hesterni quod erat ioci,
effusae quod erat laetitiae nimis,
fatales hodie minae
compensant odiis acrius et malo.
Portendunt lacrimas sales,
surgit sub medio nenia iubilo.
Sic rerum voluit pater,
sic humana suas sors agitat vices.
Haec dum sic fieri vides,
mores mobilium discito temporum;
et quae tam celere iuvant
noxam posse brevi gignere tempore,
et quae tam subito nocent,
haec prodesse pari posse puta mora.

9. Georgio Guilielmo Poehmero, Nobili iuventutis.

1634. Sept. 9.

Phoebus optato mihi risit ore
et suis iunctae Charites Novenis
et salus et lux et amans volantum
mater Amorum.

Festa sors albas agitans quadrigas,
ibat apricis comitata fatis,
mille centeno sociata pone
gaudia risu,

cum tuo primi frueremur ore,
care dilectis, Guilielme, Musis,
et mihi tecum socias liceret
iungere voces.

Ocius saevi tepuere soles,


page 60, image: s060

ocius blandis bonus annus horis,
ocius pulcer stetit in pudicis
Iulius herbis.

Risit in pronum ter honora littus
barbarae mater Neogardis aurae,
udus ulvosis ter item Chesinus
risit ab antris.

Iunximus dicta bis in urbe dextras,
bis mihi totas Heliconis arces,
bis, procul terra, mihi visus omnem
cernere Pimplam.

Iam licet iunctis magis esse nobis,
iam magis firmo licet ire gressu,
unit optanteis habitata longis
Moscua vicis,

seu pigri propter vada lenta Mosquae
seu vagum flexi gremium Neglinae
imus et blande socii fugaces
sistimus horas.

Ilicet circum saliunt euntes
fratribus misti salibus lepores
et iocis risus et agens cachinnos
mille voluptas.

Hic mera lucens Aganippis unda
inter umbrosi cadit antra luci,
hic statim surgunt duo fabulosi
cornua Pindi.

Tu caballini sitiens fluoris
ilicet totas patris ebibisti
Aonis venas et avarus omnem
helluo Cyrrham.

Virgo pubentes tibi forma malas
lacte confuso violavit ostro,
in tuo blande iuvenilis ardet
gratia vultu.


page 61, image: s061

Docta facundo tibi suada melle
tinxit acceptae genium loquelae:
fascinat mentes pluvius diserto
nectare sermo.

Talibus ridet lepor ex ocellis,
Phoebus a tali facit ore verba,
cum refert festus sua candidatis
carmina Musis.

Sanguinis celsi generosus humor
pectoris pulcram cui replet arcem,
laetus admittit capiente totum
pectore Phoebum.

Inter excelsas similes Camenas
patrios blande videt ire mores
et genus splendens et ovans avito
stemma trophaeo.

Quicquid antiqui meruere patres,
cum verecundis bonus omne Musis
dividit iudex, vetus et recenti
oblinit auro.

Sic meris iunctos onyges beryllis
mutuis scimus radiasse flammis,
alba sic rubris nituisse iuxtim
lilia bulbis.

Celsa sublimes secat ales auras.
Ros amat guttam, capit ignis ignem.
Prima virtutem trahit hoc secundam
foedere virtus.

Moscuae, V. Id. VII br. MDCXXXIV.

10. Philippi Crusi Legati Ad Exteros Magni liberalitatem carmine satis extolli non posse. 1635. Herbst.

Pura lucenti fuge lympha gestu,
curre confusis sinuosa gyris,


page 62, image: s062

sancta, sed pauper fluor inter omnes
Pegasis undas.

Si sacer doctae foret usus odae,
sedulus vestro linerem madore
carmen, aeternum sapiente nectar,
dulcius Hybla.

Hoc dedit vestri mihi praeses alvei,
liber ambabus super ire ripis
et suum tutus, quoties lubescat,
lambere flumen.

Prodigus rerum nimiusque dando
vincit optantis genium Philippus,
creber ostendens sua liberalis
munera dextrae.

Ormus hunc multo gravis unione,
tiunc ruber fulva Tagus ornet unda,
scribat hunc dlgne pretiosus aurei
humor Hydaspis.

Ex Ehstia Hamburgum missum MDCXXXV.