20 April 2001 Rüdiger Niehl
line tags added

LIBER TERTIUS.

Iam croceis Aurora rotis surgebat Eoo
Litore: festivumque diem temone ferebat
Auricomo: cum turba ruit per limina passim:
Illustremque domum conventu tota frequentat
Patria: et oppletur laetanti regia coetu.
Condet ebur soliis, ostroque sedilia lucent:
Omniaque effulgent regali splendida luxu.
Primi illic assunt patriis e moenibus orae
Wirtembergiacae proceres, legataque patrum
Turba verendorum, vicino ex orbe profecta:
Omnes ut sponso felicia fata precentur:
Exornentque aliquo sollemnes munere taedas:
Tunc princeps magna comitum stipante caterva,
Progreditur thalamo: quem coniux Ursula vultu
Composito insequitur, Ducibus comitata duobus:
Et longa serie gravium circumdata matrum:
Nympharumque choro. Locus in penetralibus aulae
Conspicitur mediis Titani obiectus Eoo. [Note: Longum Regiae cenaculum [(reading uncertain: ?)] .] [Note: Praefatio Cancellarii Wirtemb. ]
Huc ubi perventum est, et facta silentia tectis:
Pauca ibi praefatus, quae convenientia coepto
Principis orator memoratSchulterus: amico
Inclitus eloquio, iurisque peritus et aequi:
Sanctarum Doctor legum: dumque ille perorat,
Exhibet augusta Princeps sua munera dextra: [Note: Dos maritalis.]
Datque maritalem pacto pro foedere dotem,
Ursula cara tibi. Tum ceterus ordo virorum,
Magnorumque Ducum sponsis fert dona propinquis. [Note: Dona nuptialia Principum.]
Regia tota nitet fulvi splendore metalli,


page 298, image: s314

Et pateris auro ductis: iamque ordine longo,
In medium cumulantur opes: donaria nuptae.
Atque hic ante alios dilectae munera natae
Fert genitor genitrixque parens: sacer ora resolvit
Boblitius, generis decor, et praelustris avorum
Gloria: iustitiae quondam nutritus in antro.
Inde Palatini Comites, Badaeque potentes
Marchiadae, et Belgae qui fert a vertice montis
Nomina: priscorum stirps Wirtembergica avorum.
Et quisquam hic possit tot percensere smaragdos?
Quis tot chrysolithos, adamantas, iaspidas, auro
Inclusos lapides? quis tot focalia gemmis
Lucida, tot torques, tot inaures, totque metallo
Armillas fulvo, et docta Myos arte politas,
Versibus exaequare queat? non pectora centum,
Non centum mihi sufficiant ad singula linguae. [Note: Ioan. Ridesell, Hassici Landgravii. Ludov. legatus. ]
Vidimus hic etiam, nisi me mea lumina fallunt,
Hassiaco missum Ridesellum a Principe Ianum:
Qui cratera sui ferret Ducis, aurea dona.
Clarus hic eloquio, et doctus dulcedine linguae,
Quem sacrae decorant artes, quem plurima mentis
Eximiae pietas ornat, geminataque virtus
Nobiliore satu, patriique haud degener oris.
Nec tu defueras Badanae nobilis aulae
Martine orator: qui primae nomine socrus
Pocla dares. Vidui sed adhuc ea flere cubilis
Damna sui, et rapti iamdudum fata mariti.
Nec dum Dorotheae maestissima funera natae
Exciderant animo: tamen hoc medicamine luctum
Arcebat, generum quod cerneret ire secunda
Coniuge felicem: Badanae virgine matri
Cognata: totidemque gradus distante paterno
A proavo. Nam Renigenis e patribus Annae,
Atque Palatino, patria de stirpe, Georgo
Idem abavus, Reni Stephanus lumenque decusque: [Note: Sponsae Ursulae, cum priori Ursula, Duce Wirtembergica, etc. cognatio.]


page 299, image: s315

Cui Veldentiacae generosa propaginis Anna,
Fridericum peperit, proavum tibi, Marchias Anna:
Et proavum tibi Ludvicum, generose Georgi.
Sic genus amborum scindet se sanguine ab uno.
Longa referre mora est, chrysendeta pocula, dono
Oblata sponsis: phialas, et cymbia, gemmis
Atque auro gravia, et ductas fulgente metallo,
Mentoreoque apte caelatas pollice trullas:
Munera clararum domuum: dextraeque potentis. [Note: Gratiarum actio D. [Abbr.: Domini] Ioan. Schulteri Cancellarii, ad Illustriss. [Abbr.: illustrissimos] principes.]
Schulterus prudens animi, memoremque piorum
Promittit meritorum aulam, fidoque futurum
Auxilio agnatis: quoties rerum exigat usus.
Grande vocat meritum, quod taedia longa viarum
Aspernati omnes, aulae festiva frequentent
Limina: et his donis tantum testentur amorem.
Hortatur reliquas hilari consumere luces
Pectore: et ex animis omnes secludere curas. [Note: Academiae Tubingensis donum: Oblatum a CL. V.V. [Abbr.: Clarissimis Viris] Iacobo Heerbrando, Rectore, et a Iacobo Andrea, Cancellario: Theologiae D.D. [Abbr.: Doctoribus] ]
Tunc ubi consedit socia cum coniuge princeps,
Ingreditur donis Academia clara Tubingae,
Nempe sacris clari calamis duo, et ore Iacobi:
Rector Heerbrandus gravis: oratorque Lycaei
Andreas comes: insignes praestantibus ambo
Eloquiis, animoque pares, et honore senectae.
Progressi in medium: simul apposuere coruscam,
Et duplicem phialam, gemmis auroque decoram:
Gymnasii magnum parvo testantur amorem
Pignore: coniugiumque Duci sponsaeque precantur
Non infecundum, laribusque salubre paternis. [Note: Donum Palatinorum procerum.]
His super accedunt, Lucelsteinensibus oris
Egressi, proceres, Veldentisque incola terrae:
Quattuor et Phialas, argento auroque nitentes
Apportant, Myaci pretiosa toreumata caeli. [Note: Donum Territorii [(reading uncertain: ?)] Wirtembergici.]
Tum Wirtembergi proceres, Bebenhusius Abbas,
Et Maulbrunniacae praesul doctissimus aedis,
Procedunt: mensamque opulento munere onustam,


page 300, image: s316

In medium statuunt: patriae donaria terrae.
Non hic praetenuis plebeia toreumata vitri,
Non Veneti lucent calices, Murana supellex:
Non Samiae testae: non Alcimedontis agresti
Pocula ficta manu: non collum sessilis obbae.
Hic cyathi lucent, ducti meliore metallo,
Hic gutti, hic calices, hic stant chrysendeta circum
Malluvia, hic orbes, cochlearia, trulla, salinum,
Cirnea, fuscinulae, lanx, cantharus atque lagena,
Et scutulae argento fabrefactae, et divite cultu.
Tum sponsae infertur dono capitisque manusque
Egregium decus, et pretiosa monilia collo:
Magnifica, et nummum sex milibus empta supellex.
Hei mihi, quod miseros sors dedignata penates
Non umquam tali respexit munere Vatem,
Pauperis et tuguri congestum caespite culmen.
Parvum parva decent: felix qui munere sortis
Contentus propriae, didicit, duce et auspice CHRISTO,
Quis modus argento, quid fas optare, quid aspri
Utile nummi habeant: patriae carisque propinquis
Quae praestanda fides: nec [(transcriber); sic: neque] magnis invidet aulis,
In locuplete penu si vasa argentea putent. [Note: Dona urbium Imperii.]
Proxima dona ferunt, iunctis a finibus urbes
Imperii quaevis huc uno consule misso: [Note: Rutelinga. Wila. Esslinga. Nordlinga.]
Oppida tutelae Ludovici credita, et aequo
Praesidio armorum. Rutelingius aurea consul
Pocula fert: Wilae fert aurea pocula consul:
Esslingus phialam: consul Nordlingius addit
Praecelsum capidem. Non illo sobrius ibis
Epoto: primis opus est attingere labris.
At tu qui modico nescis restinguere potu
Vexantem te forte sitim, sitibunde vir, istam
Aut similem capidem siccis appone labellis. [Note: Hala. Ahlae.]
Inde Hala succedit, vicinaque finibus Ahla:
Utraque Cocheriae constructa in margine ripae:


page 301, image: s317

Utraque divitiis urbs inclita, et ubere glaebae, [Note: Giengae. ]
Nec donum hic taedis geniale urbs Ginga negavit:
Ginga vetus, liquidae quam tingunt flumina Brentae. [Note: Munus Abbatis Zwifaltensis.]
Nec duplicis praesul venerabilis abfuit undae:
Qua geminus mediam rivus perlabitur aedem
Aichus [(reading uncertain: ?)] : et alveolum fluxu concurrit in unum.
Sacra domus Monachis: Hirsauga e sede colonis.
Quam Chuno Achalmus censu fundavit opimo,
Achalmus Chuno, et frater Lutholdus: uterque
Praelustri de gente Comes: Calvaeque Dynasta
Albertus: priscis celeberrima nomina saeclis.
Tutorem hic sponsum argento veneratus et auro:
Tutorem antiquae, praesul clarissimus aedis.
Omnes hi missis animum oratoribus aequum
Testantur: sponsoque torum, sponsaeque precantur
Felicem, et caros illustri e stirpe nepotes.
Omnisbus his itidem Ludovici nomine grates
Orator Schulterus agit: sic farier orsus: [Note: Gratiarum actio D. [Abbr.: Domini] Ioan. Schulteri, Cancellarii, ad reliquos legatos urbium.]
Wirtembergiacus Princeps, atque Ursula coniux,
Accepere pias animoso e pectore voces,
Pacta quibus vestrae sacrant genitalia mentes.
Tum quae munificis affertis munera dextris,
Hic coram aspiciunt oculis, ut convenit, aequis.
Primum igitur pro voce pia, pro supplice voto:
Quo CHRISTI vultus exposcitis esse benignos
Praesenti thalamo: feliciaque omnia taedae
Optatis, dignas, quas possunt solvere, grates
Ore ferunt: memorique animo pia vota reponunt.
Quae rata sint, faxit, quem poscimus omnia, CHRISTUS.
Nec minus, a vestra quae sunt pietate profecta,
Semper inoblita repetentur munera mente:
Dumque (quod o vigeat) lumen vitale videbit
Illustris Princeps, studio huc incumbet honesto:
Ne vos officiis illi certasse priores
Umquam paeniteat. Vos dum genialia festae


page 302, image: s318

Tempora lucis eunt: reliquos consumite laeta
Fronte dies: coetumque istum celebrate frequentes.
Quem laribus faustum DEUS, hospitibusque vocatis
Esse velit: nostrosque eius meminisse minores.
Dixit: at illi omnes aulae penetralia linquunt:
Sertis ornati: quae sponsae Principis Anna
Germana, hospitibus divina neverat arte,
Ipsa suis manibus: fulvo discreta metallo. [Note: Ioan. Schulteri V. I. D. [Abbr.: Utriusque Iuris Doctoris] Cancellarii Wirtembergici , eulogium.]
Vive diu Schultere: animo gratissime nostro:
Cognite per multos usu mihi foederis annos.
Tecum ego Grammatico primus e fonte liquores,
Neccarici ripam sectatus fluminis, hausi.
Tecum ego consumpsi puerilia tempora, libris
Volvendis, linguaeque sonos discendo Latinos:
Et tecum ludos, et tecum feria gessi,
Tum, quandoSamios diducens littera [Orig: litera] ramos,
Surgentem nobis monstraret limite callem:
Tecum ingressus iter, magni praecepta Platonis
Condidici, et docto quae tradit Tullius ore:
Et quos Socratica emendat pia regula mores.
Diversum hinc nobis studium: mihi dulcia cordi
Otia Musarum, medioque Helicone petita
Carmina: quis CHRISTUM celebrem, patriaeque parentes.
Et veterum laudes praeclaraque facta virorum.
Tu leges, et iura fori civilia doctus,
Consilio patrios ornasque iuvasque penates.
Vive diu, et pressi partes tutare sodalis:
Qui tibi se totum nebulosis dedicat annis.
Forte superveniet, caelo deducta sereno:
Quae nunc his miseris desperas tempora rebus.
Ecce autem, ut magno resonant impulsa fragore
Tympana: et ingenti complentur tecta tumultu
Clangentis passim litui, sonituque tubarum. [Note: Processus ad templum.]
Templa petunt iterum: video procedere longum
Agmen nobilium. video comitesque Ducesque


page 303, image: s319

Suspenso huc ferre gradus: et vellere Serum
Texto innodatos habitu, succedere templo.
Sidoneas video tunicas, femoralia baccis
Aspera, gemmatasque togas, viridesque Smaragdis
Thoracum manicas, auri subtemine pictas.
Et iam sponsa venit, palla vestita rubentis
Candyos: hesternis ducibus comitata. Rigescit
Palla auro, lucemque suo splendore lacessit:
Castaque flaventi residens in vertice vitta,
Spargit in aede iubar: ceu qui micat aethere toto
Lucidus Orion, noctis iam clarior umbra.
Balteus auratos gemmis astringit amictus,
Colla monile rubens: umerisque induta tenellis,
Suppara candentes cingunt angusta lacertos.
Ipsam assueta cohors, matresque nurusque frequentant:
Succinctae trabeis, et longo firmate terram
Verrentes: thorax it candida pectora circum:
Perque umeros adeo tenui multitia lino:
Serica se filis ut prodat palla sub albis.
Nec tereti desunt gemmata monilia [(transcriber); sic: monila] collo,
Nec gemmae digitis, armilla nec aurea carpis.
Ante fores templi festiva per atria clangunt
Aera tubae, resonant litui, dant tympana murmur:
Intus vocali exsultat sacra Musica cantu. [Note: Lucae Osiandri contio ex Psalm. 128.]
Mox ubi facta quies, et amica silentia templo:
Suggestum ascendit Lucas Osiander, et alto
Ore preces fundit, taciti quem turba sequuntur
Cetera: tum voces aperit divinus, et olim
Cantatum a magno carmen Davide Propheta
Explicat: ac thalamum Iessaeo prosperat ore.
Namque canit: quantae maneant connubia dotes,
Quanta DEI patris bonitas, quae commoda rerum,
Qui pietatis honor: siquidem cum coniuge coniux
Mente DEUM casta timeat: fidoque precatu
Sollicitet: soli certus confidere CHRISTO.


page 304, image: s320

Auspice quo coeant uno duo corpora nexu.
Nam DEUS huic operi favet, et statione locatis
In propria, et iusso fungentibus ordine vitae
Coniugibus, dat opes, dat largo munere victum
Dat cultum, dat longaevos a stirpe nepotes,
Pendentesque albo genitricis ab ubere natos.
Qualis enim topio, prae limine, consita vitis:
Turgida malleolis, et palmite dives opaca:
Protrudit gemmas, et muri pariete fulta
Promicat: ac laetos spargit fecunda racemos:
Talis et uxor erit, cari intra tecta mariti,
Prole nitens, felix uteri, fecunda nepotum
Progenitrix. Tum quale decus frondentis olivae
Germina: quae gratam praebent cultoribus umbram:
Tale decus nati, nataeque in margine mensae,
Cingentes pulchra mensamque dapesque corona.
Scilicet his tantis felicitat ornamentis
Coniugium DEUS: et verae pietatis amantes
His opplet donis: his caeli dotibus auget:
Tranquilla ut ducant securae tempora vitae:
Incolumesque sui generis de stirpe propagent
Natorum natos, et qui nascantur ab illis.
Haec ubi finivit: tensis ad sidera palmis,
In sacras iubet ire preces: simul incipit ipse: [Note: Precatio ad Deum pro felici coniugii successu.]
Omnipotens aeterne DEUS: Rex aetheris alti:
Conditor humani generis: tu nempe quietum
Accipis in cunctos animum, mentemque benignam:
Qui tua sacra colunt, et qui tua iussa capessunt.
Aspice nos, fideique memor: qui foedere certo,
Progeniem per mille gradus, seriemque nepotum,
Pollicitus, veterum revocato in sanguine patrum,
Affore dixisti: ne te sententia vertat,
Care pater: serva divini Principis aulam,
Antiquosque lares: da celso a sanguine natos:
Qui patri similes, eadem in vestigia tendant.


page 305, image: s321

Sic tua laus tali florescat Principe rerum:
Sic casta maneant in religione minores:
Sic Alcedoniam felix Ecclesia vitam
Degat, et armorum cessat furor improbus orbe.
Exaudi pater alme tuos, et verba precantum
Suscipe, pro merito, quod possidet omnia, CHRISTI. [Note: Alter coniugis publica confirmatio.]
Talibus orantes, sponsumque ducemque maritam,
Coniugio rursum vincit, nexumque iugalem
Firmat. et aeterno iungit duo pectora nodo.
Tunc iterum harmonicae tolluntur in aera voces:
Ingeminantque tubae, et litui: pulsataque raucum
Tympana dant sonitum. Confestim ad prandia mensae:
Itur, et ad positas tecti in penetralibus escas. [Note: Epulum, seu prandium nuptiale.]
Namque epulum, dignum luxu, regale pararant
Bis deni artifices: centenaque fercula mensae
Doctis condierant digitis, atque arte magistra.
Tunc famuli heroum manibus dant ordine lymphas [Orig: limfas] ,
Malluvioque super fundunt, e divite gutto:
Candidaque expediunt tonsis mantilia villis.
Nec mora, cum casta positas prece consecrat excas,
Divinus vates, et CHRISTUM poscit, amicis
Hospitibus laetam confirmet ut omine mensam:
Gaudiaque istius nutu clemente diei
Rite secundando, maerorem nubia pellat.
Protinus accubuere Duces, mistaeque maritae
Coniugibus, sellas concha sidonide tinctas
Obsidunt, longae regali in margine mensae.
Centeni hic astant famuli, quibus ordine longo
Cura cibis mensam struere, atque infundere Bacchum.
Idem habitus cunctis: idem status: et decor idem,
Ingenui vultus homines, agilisque iuventae.
Structor cuique suus, suus et pincerna cuique,
Astat hero: ille dapes caedens, sectasque decenti
Apponens ferro: hic domino libata ministrans
Pocula poturo. Vidi qui fercula celsis


page 306, image: s322

Inferret manibus, superantem corporis arcti
Exiguam molem strue praecellente catinum.
Nec viles illi portant in lancibus escas
Fictilibus: lolium, aut siliquas, tenuemve polentam:
Non acidas inulas illi, non rapula ponunt:
Non unctum muria gestant olus, unguine crasso. [Note: Epula et dapes regales.]
Ponitur hic quicquid mensis regalibus aptum:
Ponitur argento ductis, auroque catinis
Quidquid alit tellus lauti: secus aethera quicquid
Delicii: quicquid rapidis Nicer educat undis.
Huc aper, huc perdix, huc turdi, huc pinguia capi
Huc veniunt praedaeque canum, praedaeque virorum.
Nec lacuum desunt, domiti fervente Lyaeo,
Pisciculi: et capti salares Renensibus undis.
Non hamo impliciti gerres, non gobio nassae,
Moenaque multifera [(transcriber); sic: multifora] rivis educta sagena:
Sed scarus, et peregrina famem levat assa lagois:
Et mulli, et truttae, plenaeque acipensere lances,
Et luci, et percae, et thunni, sapidique thymalli:
Digna Palatinis tam suavia fercula mensis.
'Magnos non nisi magna decent. Quid sordibus aulae
'Euclio? quid contra plebeii sub lare tecti
'Magnifici sumptus? In mercatore superbo
'Luxuria est: quod principibus laudabile nomen.
'Sordibus a tenui distat, mihi credite, victus.
Et quisquam possit meritis comprendere verbis,
Tot missus, tot fercla dapum, tot frixa, tot assa?
Quis quaesitorum pelago, terraque ciborum
Delicias memoret? quis lautae prandia mensae?
Quis numeris tot describat tuceta Latinis?
Quis fartum artocreas? quis picta in lance minutal?
Aut dulce insicium [Orig: isitium] , totque itria sacchare tecta?
Ecquis enim possit nisi cui sua vena perenni
Ingenio manat: nullo defecta liquore?
Haud minus et dulci replent carchesia Baccho.


page 307, image: s323

Atque auro gemmaque bibunt. Spumantia cernas
Rhetica cristallis: cernas Velbacha rubella:
Circumlata ducum manibus: libata labellis
Femineis: cernas prelis elisa Suevis.
Vina: sapore bono Thasios aequantia succos [Note: Mensa Nobilium et legatorum.]
Quin etiam largo constructae stant dape mensae
Nobilium: mensae festiva per atria centum,
Et totidem legatorum: tum iuncta catinis
Pocula, pampineo spumant argentea succo:
Sertaque dependent passim: nervique lyraeque
Tibiaque, et cantus, animi felicia laeti
Argumenta, sonant: porrectae et plurima frontis
Gaudia: ubique sacri paeanes: ubique corollae:
Fronde coronatumque merum. Quis ludicra, risus,
Perfacilesque iocos? alacrem quis disserat aulam?
Hic bini binis hilarem cratera lyaeo,
Parte alia, terni ternis, aequalibus aequa
Propinant: et vota DEO sollemnia libant:
Det sponso sponsaeque decus: det plurima vitae
Commoda longaevae: det utraque a stirpe nepotes.
Forte Ducum vati, thalami haec ad festa vocato,
Non exspectata propius discumbere mensa
Contigit: excelso qua stant cenacula tecto,
Sponsi consignata toris: unde aurea vasa,
Argentoque graves phialas, cochleariaque arcis,
Lischius et nostri Vollandus amorque leporque
Pectoris, attenta iussi depromere dextra.
Vatibus in dubio est, an gratior esca palato:
Suavius an vinum mentes recreaverit aegras:
An mage colloquium. Nihil omni suavius esca,
Nil melius dulci apponi potuisset Iaccho.
Sed suaves escas et dulcia pocula vini,
Longe hilares vicere ioci, sermoque, suisque
Seria mista iocis: et apertae gratia linguae.
Hic aliquis gravior natu: cui plurimus usus


page 308, image: s324

Annorum rerumque fides. Hic tertius, inquit,
Tertius est Wirtembergus, cui servio, princeps: [Note: Natus est Dux Christop. Ulrici F. [Abbr.: filius] e Sabina Bavariae Duce, anno 1515. 19. [(reading uncertain: ?)] Maii.]
Atque eadem lux haec, si rite experta recordor,
Christophoro natalis erat: quem Boja Sabina
Conceptum Ulrico peperit, pulcherrima mater.
Hic memini Ulricum me tunc vidisse parentem:
Christophorumque isto patrem, cui servio, nato.
Fac DEUS, ut possim (si fas hoc poscere tramam
Annosam) hunc etiam sponsum vidisse parentem.
Post oculos mihi claude meos: nam taedia vitae
Iam dudum capio miserae. Sin respuis istam
Aetatis metam: cernant, quos cernere fas est.
Haec fatus tollit, grandaevi pabula, dulci
Spumantem vino pateram: coetumque salutans
Circumferre iubet, memorique reponere mente
Os senis: ac vocem praesenti pignore firmat.
Gratia sit Vollande tibi, tibi candide Lischi:
Hoc pro colloquio, pro hac consuetudine mensae.
Si quid habent genii, Frischlini verba Poetae,
Iam senium vestrae quaesitum hoc carmine famae.
Egredior tandem visurus prandia, servis
Apposita, et coctas
Aetnaeis ignibus escas.
Alme DEUS, quanto renitebant cuncta paratu?
Quam nihil hic ulla videas a sorde profectum:
Quam nullas putri caepas alece natantes?
Nam servis etiam, toto quaesita macello,
Fercula praebentur: sapido nidore parata.
Non unctae huc ponuntur aquae: non mucida panum
Frustula: non botulus fumoso rancidus igni:
Non olidus passer, scabro comitatus asello
Conditave in putri pruna autumnalia faece.
Hic ossae, hic pisces hic mistis brassica pernis:
Hic frixa, hic verubus vitulina trementibus assa:
Hic escae, Curiis olim Fabriisque severis,
Et Scauro visae regali fervere luxu.


page 309, image: s325

Quin etiam liquido manantia pocula Baccho,
Fundebat populo peregrino verna minister:
Aemula Renanis. Tunc motis pectore curis,
Accrescunt sensim laetarum murmura vocum:
Tunc animi surgunt: tunc immemor imbris et Austri,
Explicat udus eques, contractae seria frontis.
Hic alius pugnas, et duri proelia Martis,
Belgarum nuper terris commissa, recenset.
Hungaricas alius praedas, et versa Getarum
Terga fugae: victos alius certamine Moschos,
Et quae Velicae vastarit moenia Lucae.
Parva mora est, epulasque foci misere calentes
Principibus: mensisque locum fecere secundis.
Tunc etiam fulcris esca imponuntur acernis:
Lumina qui pascant, oculis capienda decoris.
Hic quae temporibus priscis cecinere Prophetae,
Artifici stant facta manu: mediamque per aulam
Intentis hominum repraesentantur ocellis.
Cernitur hic genitor, nudato comminus ense,
Intentare necem nato: laevaque prehensam
Implicuisse comam: simul alto a vertice caeli
Nuntius advolitat: dextramque reducit ab ictu,
Avertens caedem. Dumeto proximus haeret
Velleribus niveis aries: quem caedere iussus
Pro puero insonti, extructis pater immolat aris.
Hic radix Iessaea, vagos ex arbore ramos
Diffundit late: quales fert punica malus.
Hesperidum Libyae non infecunda per hortos.
Undique considunt bisseni, frondibus aureis,
Sceptrigeri reges. Iudaea per arva potiti
Imperio quondam magno, et felicibus armis.
Hos inter cytharam Davides pollice muto
Praetentat: natusque una: quo doctior alter
Non fuit, a prima crescentis origine mundi.
Cernitur hic itidem caeco reserare parenti


page 310, image: s326

Lumina Tobias, medicamine fellis amari:
Quod prius ille ferae balaenae exemerat alvo.
Hic domita CHRISTUS ducens de morte triumphum,
Erumpit tumuli claustris: ceu quando fugatis
Oceanum linquit Titan praefulgidus umbris,
Vexillum fert laeva manus: latus hiscit atroci
Confixum ferro: tenet altus lumina somnus
Custodum, et segni requiescunt omnia nocte
Parte alia teretis discumbunt limite mensae,
Ad thalami festum, in Canam Galilaeida ducti
Convivae: et sponsam cingunt, aditumque coronant.
Sex illic positi, de ritu gentis, aquales
Undis repleti: quas casta virgine natus,
Vera DEI suboles, in vina liquentia vertit.
Additur his, dirae exemplum memorabile laudis,
Amburens dextram, contempto Mucius igne.
Quique manum effugit, moriente satellite, iuxta,
Porsenna, tam saevae miratur papula flammae.
Haec saturi spectant, haec admirantur: et altum
Ingenii pascunt pictura lumen amoena.
Hic iterum ruber in medium procedit Iopas: [Note: Iopas intendit citharae chordas.]
Et citharae nervos plectris intendit eburnis.
Artificis status ipse fuit, dum stamina docto
Pollice sollicitat, citharaeque iugo admovet aurem.
Ex dextra intendit summas. imasque sinistra
Praetentat chordas: donec discrimina vocum
Septena efficiat: mediumque ad stamen eundo,
A summo tendat: perque intervalla modorum
Octo, concordem inveniat cum pollice nervum,
Chordae succinctum mediae: rursusque per octo
Descensu fidium, totidem discrimina vocum
Deprendat: caveatque argutae indagine mentis,
Summone medium, medione discrepet imum.
Tunc ubi cum lydis Doras consistere netas,
Et Phrygiis netis hypatas subtendere vocem,


page 311, image: s327

Semissasque videt sibi respondere modorum:
Incipit: et nervos inter modulatur acutos. [Note: Epitalamion: de octo maternis Ludovici sponsi atavis, atque ataviis.]
Huc ades alme DEUS, rerumque aeterna potestas:
Qui pater es, natusque, et mutuus ignis, et unum
Et trinum numen: labentis conditor aevi,
Huc ades: et coeptam numeris pertexere telam,
Me DEUS alme iuva: sine te nihil inchoat altum
Mens mea: tu coepti trames mihi carminis esto:
Brandemburgiacos versu memorare penates
Fert animus Ludovici atavos, abavosque potentes:
Maternum genus. Immensus labor integrat orbem.
At tu quem molli complectitur Ursula, coniux
Cara sinu: pigrosque vetat iam ducere somnos:
Huc aures adhibe patulas praelustribus orsis,
Tecciaci Ludovice soli: quo coniuge facto,
Prospera Germanis sperantur tempora rebus. [Note: IX. Frider. Marchio Brandemburgensis. nonus Ludovici sponsi atavus: ex Elisabetha, filia Friderici IIII. Misnii Marchionis: nepos Ioan. ex Elisabetha Hennenbergensi : Pronepos Friderici, ex Margare, Carinthiae Duce: abnepos Frider. ex Helena duce Saxoniae : Burggrafiorum Norimberg. Cranz. lib. 10. [Abbr.: ?] Chron. Norimb. [Abbr.: ?] Brunsc. in Monas. [Abbr.: ?] Pyrckenfeld. Cuspin. in Sigism. [Abbr.: ?] Aventin. lib. 7. [Abbr.: ?] ]
Noricus hic primo, Fridericus, in agmine princeps
Occurrit: magnae quondam Burggravius urbis:
Post et Marchiacas moderari iussus habenas,
Caesare dante decus Sigemundo nominis huius:
Deque viris septem, Imperii mandante senatu,
Partem esse: et Regi sceptrum praeferre Latino.
Nec frustra. Nam dextra viri perspecta, fidesque
Saepius in duro certamina cognita Martis.
Hoc duce surrectas posuit Bojemia cristas,
Illa ferox: nullo poterat quae Marte moveri:
Et placidam sese Friderici praebuit armis.
Hic et Stargardum domuit bellator Ianum:
Nec prius e caeco dimisit carcere vinctum:
Quam dux Albertus, meliori numine ductus,
Colloquio optatae sanciret foedera pacis.
Nec tulit impune et Bavaris Ludovicus in oris,
Hunc socerum sprevisse suum: natumque nurumque
Sedibus, et patrio immeritos expellere regno.
Nec crudele nefas sivit Fridericus inultum,


page 312, image: s328

Coniugis illatum fratri: quem concitus ira
Tartarea, hic idem bello Ludovicus iniquo
Vexabat, Bavaro pestis taeterrima regno.
Nec dum seposita renovarat casside vires:
Cum Mavors alio mundi bacchatur ab axe:
Atque Angermundum, stolida feritate rebelle,
Induit arma viro, iussitque resumere tela.
Sed tamen hoc etiam retulit de Marte triumphum:
Berlinamque domum spoliis decoravit opimis.
Diruta quid memorem Centauri moenia, et arces
Cyclopum, et crudi tot saxa immania Caci?
Sparsaque sanguineis praedonum corpora campis?
Omnia sunt maiore fide. Quid sanguinis ortus,
Eloquar, et prisco ductos a stemmate regum
Burggrafios, magni dominatos Noridos urbi?
Quid regum affines largis cum dotibus aulas?
Cognatasque nurus? qualis Germana Roberto
Iuncta Palatino, Imperii moderamine functo:
Qualis et Austriaco Alberto sociata Beatrix
Altera casta soror: fratri vel qualis Iano
Regia virgo, decus: Friderico qualis Elisa
Uxor erat nostro: Friderici filia Boii :
Sarmatici et Siculi, Regum generosa proneptis:
Caesaris adneptis, Mechtildae e stirpe, Rudolphi. [Note: Cranz. l. 10. Sax. [Abbr.: ?] Elisab. uxor Frider. March. filia Fride. Bavari , ex Margaretha Mediolanensi : Neptis Steph. ex Elisab. Siciliae Regina: Proneptis Ludov. ex Beatrice, Poloniae Regina: Abneptis Ludovici Palat. Elector. ex Mechtil. Rudolp. Caes. F. [Abbr.: filia] etc. Nona Ludovici sponsi atavia.] [Note: Albert. II Elect. Brandembur. dictus Achill. Frider. filius: Pater Frider. avus Georg. proavus Annae Mariae: Ludovici sponsi abavus quintus. Plura de hoc Alberto infra.]
Haec Thetidi laudem cum praeripuisset Achivae:
Albertum peperit, patriae communis Achillem.
Ecquis enim Alberti nomen non novit Achillis
Teutonii? satis est me dicere nomen Achillis.
Cetera nam se sponte sua praeconia produnt:
Ut qui pressus humi latebris, caecaque caverna,
Exsilit: et vi magna ignis prorumpit in auras.
Vix equidem credar: sed quo mendacia prosunt?
Nullus in orbe locus nostro: quem Marte potenti
Ductor hic, et duris non expugnaverit armis.
Qualis enim quantusque fuit sua Pergama circum


page 313, image: s329

Aeacides, sumptis invictu miles in armis:
Talis et hic, tantusque fuit Germanus Achilles :
Flos ducis, et nulli veterum virtute secundus. [Note: Anna Alberti uxor, Friderici ducis Sax. Electoris, ex Margaretha Austriaca filia: quinta Ludovici sponsi abavia.]
Anna tori consors: Friderici Saxonis Anna
Filia: Misniacas tenuit qui Marchio terras:
Dextra Palatino cuius stipante senatu,
Imperii meruit Latiam praeferre securim
Ausonio Regi. Dedit hunc Sigmundus honorem
Marchiadis olim grato de pectore, Misnis.
Salve magne parens, orae Rex summe Bohemae
Sigismunde: animi felix: te principe, quondam
Brandemburgiacas coepit Fridericus habenas:
Norica Burggravius qui nuper regna tenebat. [Note: X. Frideric. Marchio Misniae, Landgrafius Thuring. Friderici filius, e Catharina, Duce Braunsvicensi : Friderici nepos e Catharina, Hennebergensi , Friderici magni pronepos, ex Mechtilde filia Ludovici 4. Imperat. abnepos Friderici Admorsi ex Elisabetha Arnshagensi : Alberti adnepos ex Margareth. Friderici 2. Imperatoris filia: 1. Elector Saxonicus. decimus Ludov. sponsi atavus. Garz. lib. 1. et 2. [Abbr.: ?] Academia Lipsiaca, anno 1409. constituta ab hoc Friderico.]
Auspice te, Misnis veniens Fridericus ab oris,
Saxoniae meruit sceptrum moderabile: regis
Ensifer Ausonii. Nam multas verterat urbes
Longa rebellantes: multa virtute Bohemos
Presserat: et multo summarum ex agmine laudum
Bellatoris erat memorabile nomen adeptus.
Ille etiam positis in infeliciter armis,
Hospitium Musis dedit: et praelustre lycaeum,
Reliquiis miserae collectis undique Pragae,
Instituit: summoque artes in honore locavit:
Hic ubi Misniacas inter caput extulit urbes
Lipsia: et uber aquis sacra moenia pulsat Elister. [Note: Margaretha Friderici uxor: Filia Ernesti Austriae Ducis: ex Cymburga, etc. neptis Leopol. ex Virida, Mediolanensi : Pronep. Alber. ex Ioanna Comite Ferreti abnep. Alber. Caesaris, ex Elisab. Carinthiae Duce: adneptis Rudolphi Caesaris, ex Anna Hohenbergensi .]
Duxerat hic idem sociam te, regia virgo,
Margari. Cymburgae decus admirabile matris
Ernestique patris: quem protulit Austria tellus,
Matre satum Virida, Leopoldo patre creatum. [Note: Barnabas, Mediolanensis Dux: septendecim liberorum parens, ex Regina Beatrice . Scaligera Veronensi.Schard. lib. 3. c. 14. de clar. Mul. [Abbr.: ?] Iov. in Barnab. [Abbr.: ?] Annal. Vernonens. [Abbr.: ?] ]
Dive parens Viridae: Longi Dux inclite Bardi.


page 314, image: s330

Insubri generis splendor: tibi Brixia quondam
Paruit et Papia, et Comum, Veronaque dives,
Et Cremona potens, parvique Bononia Reni:
Bello erepta Papae: et firmis Vincentia muris:
Parmaque, Vercellaeque, et Crema, et moenia Feltri:
Et quascumque Padus, Brentae comes, alluit urbes.
Diva tibi consors thalami Regina Beatrix:
Scaligero sata Mastino: canis inclita neptis:
Septem enixa decemque, sacri pia pignora lecti.
Felix prole DEUm: qualis Berecynthia mater:
Incessit quondam Phrygias conspecta per urbes,
Laeta virum partu: centum complexa nepotes:
Omnes caelicolas, omnes supera alta tenentes.
Hinc illi toto suboles excrevit in orbe.
Nam Viridam Austriacus duxit Leopoldus: Elisam
Boius Ernestus Federico Margaris uxor
Obtigit, at Stephano sua Magdala: fratribus, una
Stirpe satis Bavara: Gonzagae nobilis Agnes.
Inde Valentinam Rex foedere Cyprius aequo
Duxit: at Edmundo Lucia ligata Britanno:
Trinacrioque data est Friderico Anthonia Regi,
Post coniux Eberharde tuo coniuncta cubili:
Qui Wirtembergis sanxisti iura colonis.
Hunc tanta insignem subole, tantaque nepotum
Progenie clarum, patrui heu Galeatius, atrox
Filius inclusum vinclis (sic dira iubebat
Regnandi rabies) extremo in margine vitae,
Enecat: et patrios infanda caede penates
Contemerat, scelerum inventor: post tempore longo
Impius ultrices in se converterat iras.
Nam cadit antea aram mediae in penetralibus aedis:
Confossusque, acto per inertia pectora telo,
Spem praeter, vitamque simul regnumque reliquit:
Eventuque gravi luit atrae crimina caedis. [Note: XI. ]
Sed quo digredior? fuit illo tempore magnum


page 315, image: s331

[Note: Vladislaus Iagello, Rex Polon. filius Olgerdi ex Maria Thuverensium Ducis filia: Nepos Gedemini, ex vidua Vithenis, Ducis Lituaniae : undecimus Ludovici sponsi atavus. Math. de Mich. lib. 4. cap. 36. [Abbr.: ?] ]
Sarmatiae columen, Lituana a gente Iagello:
Heros invictus: patriae florentis imago:
Quo nullo in tantum sese iactavit alumno
Sarmatis ora: nec edomito tot ab hoste triumphos
Rettulit: hoc uno quot bellatore tropaea,
E magna posuit Marianae strage phalangis.
Hic, CHRISTI ignarus, colubros veneratus et angues,
Transierat primos patriis in finibus annos:
Assuetus belli studiis. Nam cruda puellum
Inter Lituanas aluerunt castra pharetras:
Et pater Olgardus docuit, cum fratre Vitholdo,
Frigora saeva pati, rigido bacchantia ab axe:
Ascensu montes superare, sonora natatu
Flumina: nec nivibus, nec duris cedere nimbis.
Tum vulsis saturare famem radicibu herbae:
Et galeis haustam potare Borysthenis undam.
Haec illi schola: primaevis hic ludus in annis.
Sed postquam Hedvigin, Ludovico rege creatam:
Corpore praestanti castoque pudore puellam,
Ipse sibi duxit, procerum ingente senatu:
Tunc, sacro ablutus caelestis fonte lavacri,
Vladislai traxit de nomine nomen:
Et dotale pia accepit cum virgine regnum,
Mox etiam lucos Litauorum, et barbara sacra
Exscidit: ac gentis fera numina sustulit angues:
Utque pia maneant in religione nepotes,
Magnifica exstruxit felicibus atria Musis:
Hic ubi, Carpathiis ducens e montibus ortum,
Istula, Gracchanae muros praeterfluit urbis. [Note: Academia Cracoviensis, fundata a Iagellione Vladislao, anno 1400.] [Note: Sophia Dux Kioviae, filia Andreae Ioannis: ex sorore Vitoldi, Maria, Lituana Duce: neptis Iuvoniae (sive Ioannis) Ducis Kioviae, etc. Matth. de Mich. lib. 4. ca. 46. [Abbr.: ?] ProneptisVolodomiri. Abneptis Stanislai, Ducis: Alex. Gagvin: Undecima Ludovici sponsi atavia.]
Quarta viro coniux, natalibus edita Russis:
Stant ubi Chioviae, pulsata Borysthenis unda
Moenia: priscorum sedes pulcherrima regum:
Ad latus Euxini (qua surgit et Olbia) Ponti:
Olbia Mileto egressis habitata colonis.
Ambitus huic lati patuit sex milia muri


page 316, image: s332

Teutonica: ipsa enim multis amplissima fanis
Coenobiisque sacris, magnaeque penatibus aulae.
Rudera nunc passim, veterisque cadavera turris,
Magnificae quondam testantur limina sedis.
Dux illam Andraeas, Russorum sanguis, avitae
Stirpis opus, longa iam tum dicione tenebat.
Inde genus Sophiae: quae binis Regibus oram
Auxit Sarmatiam: Casimiri regia mater,
Et Ladislai: fatis quem Varna sinistris,
Nomen habere facit, violato foedere pacis. [Note: Casimirus Iagellonis Vladislai ex Sophia F. [Abbr.: filius] Rex Polon. Sextus Lud. spons. abavus.]
Huic Casimire subis, civili tempora quercu
Cincte, caputque sacrum ramo felicis olivae.
Non impune tuas Mariani militis agmen
Invasit terras. Nam tu victricibus armis
Arva recepisti, sceptris ablata Polonis.
Tartaricos etiam repulisti a finibus hostes:
Non passus terram flamma populasse Ruthenam
Impunes: belloque tuos vexasse Podolos.
Salve longaevi suboles longaeva parentis:
Ullane posteritas credet, natumque patremque
Centum annos terrae regnum tenuisse Polonae? [Note: Elisabeth, uxor Casim. Regis Pol. filia Regis et Imperatoris Alberti : neptis Regis et Imper. Caroli IV: Abneptis Regis Bohemiae Ioannis : Adneptis Regis et Imp. Henr. VII. soror Regis Ladislai, Bohemi : Mater quattuor Regum Poloniae, Ioan Alberti, Alexandri, Vladislai et Sigism. Avia Regis Hungariae Ludovici : et Annae Reginae Hungar. Proavia, Maximiliani Regis et Imp. ex Anna et Ferdinando: Abavia Regis et Imp. Rudolphi II. et Ludovici Ducis Wirtembergici , Sexta Mort. [Abbr.: ?] anno 1505. 30. Aug. Cusp. in Aust. [Abbr.: ?] Matth. de Mich. lib. 4. cap. 84. [Abbr.: ?] ]
Quid loquar, ut patrem te regia fecerit uxor:
Alberti nata Austriaci, praesignis Elisa:
Regia quam peperit cognominis uxor Elisa:
Filia Sigmundi praelustris Elisa Bohemi.
Fortunata parens: magni quae filia Regis.
Tum Regi soror, et coniux pulcherrima Regi:
Quattuor et regum genitrix: avia inclita Regum:
Pannoniae Regis Ludovici, Annaeque sororis:
Quam Ferdinandus thalami sibi foedere iunxit,
Aemiliane tuam Caesar ter maxime matrem,
Atque aviam Rudolphe tuam, fortissime Caesr.
I nunc fama vetus, dictisque extolle superbis


page 317, image: s333

Lempedona: decus terrae tam grande Lacaenae
Filia quod Regis: coniuxque [(printer); sic: coniux et] quod inclita Regis
Exstiterit mater. Pherenicen scilicet aetas
Praedicet antiqua, et priscis annalibus addat:
quod soror et genitrix, et filia vixerit olim,
Cunctorum Elaea palma victrice, virorum.
Nos nostram non hunc potius miremur Elisam?
Sed tu perge tamen felici barbite nervo:
Et reliquos memora, Ludovici Principis, altos
Materna de stirpe atavos. Rex qualis, Elisae
Albertus genitor fuit huius: imago potentis
Austriados: quo non alius felicior ullus,
Imperii sceptris, et avita sede potiri. [Note: XII. Albertus Imp. XII. Ludov. sponsi atavus, filius Alberti, ex Ioanna, Duce Bavara nepos Alberti, ex Beatrice Burggrafia Norim. Pronepos Alberti ex Ioanna, filia Ulrici comitis Ferreti : Abnepos Alberti Caes. ex Elisabet. Mainhardi filia: Duce Carinthia : Abnepos Rudolp.Caesaris etc. ]
Hic ope Teutonici Taboritas fudit Achillis:
Collectam exilio pubem, et miserabile vulgus:
Divorum statuas natum populare, sacrisque
Sedibus, et magnis inferre incendia templis.
Ille etiam Getico iam struxerat arma tyranno:
Hungaricas tecturus opes. sed praecoce raptus
Funere, Caesareas Friderico linquit habenas. [Note: Elisab. Alber. uxor, 12. sponsi Ludov. atavia: filia Sigism. Regis et Imp. ex Barbara Ciliae Comite: Neptis Caro. e. ex Ioanna Duce Sueidvicensi : Proneptis Ioan. Regis ex Elisabetha, Venceslai ultimi Regis filia: Abneptis Henrici VII. Lucelburg. ex Brabantina Duce, etc.]
Edita Sigmundo praelustris Elisa Bohemo
Ducta illi in thalamum, regali nupta paratu:
Deliciae patris: regnis dotata duobus
Filia, multorum spes invidiosa procorum:
Uni coniuncta Alberto. Quid postuma dicam
Pignora? te gentis Rex Ladislae Bohemae :
Ostendere tuis quem tantum fata: nec ultra
Esse dedere? nimis Bohema propago nepotum
Visa potens, Gallo consanguinitate propinquo
Iam facto: superi propria haec si dona tulissent. [Note: XIII. Georgius Boiebracius, Bohemiae Rex: ortus e familia comitum Niddanorum: qui imperante Friderico II. venerunt in Boiemiam: decimus tertius sponsi Ludovici atavus. Aen. Sylv. Dub. Peucer. [Abbr.: ?] ]
Quo vero memorem versu te, magne Georgi:
Ex Boiebracia comes o fortissime gente:


page 318, image: s334

Quem, Ladislao satis super aethera vecto,
Boiemi proceres summa ad fastigia regni,
Haud vili eduxere loco? tibi vivida bello
Virtus, et virides animi, pietasque senectae:
Atque armata fide mens, et vis insita fandi.
Te duce supplicium Mainardus, carcere vinctus,
Expendit, didicitque viros non laedere iustos.
Te duce Matthias vinctis ereptus iniquis
Hunniades, sceptrum Hungariae cum virgine cepit:
Rex Regisque gener. Quin et nova foedera tecum
Sauromates sanxit Casimirus: et auspice CHRISTO
Boiemos iunxit sociali pace Polonis:
Hic ubi Glogovios perlabitur Odera fines.
Inde tibi generum Ludimilla, virgine pulchra
Lignitium, e veteri Fridericum gente, parasti:
Inclitus assertor fidei, vindexque piorum.
Qualis erat Pharais quondam Iosephus in oris:
Qualis erat Daniel vates, Babylone sub ipsa:
Abdiasque pios tutatus ab hoste penates.
At quando Huniades, furiis excitus Averni,
Immemor heu soceri gener: intulit arma Bohemis:
Atque idem, dura pressam obsidione, Viennam
Cinxit: opem obsessis tum Victorinus ad Istrum
Dux Boiebracius tulit: et vim Pannonis omnem
Caesaris a cervice manu victrice repressit. [Note: Chunigunda, Regina Bohemiae: uxor Boiebracii : orta ex antiquissima familia Baronum a Sternenberg: decima tertia sponsi Ludov. atavia.]
Sternembergiacae Chunigunda propaginis uxor,
Henrico patrem te fecit amabilis uxor:
Cui sua religio primaria cura, Deique
Cultus: et e sancto deprompta oracula verbo.
Emicat in clipeo Sternbergae, insigne decorum
Stella: iubar toto quae spargit in orbe coruscum.
Quale sub Oceani vultum perlauta fluentis
Matutina Venus, nitidis cum surgit ab undis.
Arx antiqua, patrum sedes: quam flumine leni
Praeterit, Albicolae qui permeat arva Bohemi


page 319, image: s335

Multavius: densis Gabretae montibus ortus. [Note: Henric. Geor. Regis filius: I. Dux Monsterbergensis, a Frid. III. creatus: Ludov. sponsi abavus septimus.]
Hinc genus Henrico: patrium quem Gloza dynastam
Agnovit, Comitemque suum: quem Caesar amico
Monsterobergaei ornavit Fridericus honoro
Principis: inque Ducum Lygiorum sede locavit:
Proque tot annorum curis, quas egerat ante,
Hunc titulum meritis pensandum reddiditt aequis.
Saepius ille acie palantes Pannonas egit:
Glogoviaque feras avertit ab urbe cohortes
Hunniadae, rabidi successu Martis ovantes.
Qualis apud Danaos hostem Telamonius Aiax
Contudit, inque fugam palantia pectora vertit:
Ausa feros Graiis immittere classibus ignes,
Talis et hic patriis repulit dicionibus hostem
Huniadem, regni poscentem sceptra Bohemi
A socero, furiisque exitum atque arte Latini
Praesulis: Hungarico dederat qui regna Mathiae,
Non sua, non Italis a Caesare tradita Papis. [Note: Ursula, Henrici coniux: filia Alberti Marchionis Brandemb. Elect. ex Margaretha March. Badensi : septima sponsi Ludov. abavia.]
Iuncta Duci coniux, casti Catharina pudoris:
Marchiacae de stirpe domus generosa propago.
Quam pater Albertus, Badanaque Margaris uxor
Progenuere: tibi Friderice acerrime neptem,
Marchio: qui primus septemvir in ordine Princeps
Aequasti veteres geminata stirpe penates. [Note: XIIII. Albertus March. Elect. filius Frid. I. ex Elisab. Bavara : nepos Frider. ex Elisabeth. March. Misniae , etc. Ludovici sponsi atavus decimus quartus.]
Diximus ante tuum Germanice nomen Achilles:
Sed tua nunc iterum pulchro redit ordine virtus:
Atque atavos inter, clarum ceu sidus Olympi,
Promicat. Albertum quis enim non norit Achillem?
Alberti virtus gentes regesque subegit:
Alberti fugit Burgundum dextera Carlum:
Alberti cessit superata Borussia signis:
Alberto victi verterunt terga Bohemi:
Albertum octava statuentem ex hoste tropaea,
Norica vidit humus, populataque moenia flevit.
Huic laus, militiae armatus ductare cohortes:


page 320, image: s336

Et castris quaesisse locum: valloque recenti
Et fossa munire suos: tutosque receptus
Prospicere: inque aciem turmas componere equestres.
Huius amor gravium sonitu clangente tubarum,
Ante volare viros, primoque ex agmine ferri:
Et gladio adversum prosternere comminus hostem.
Primus inire manu, postremus cedere pugna
Gaudebat: primus scalis ascendere muros:
Atque expugnatae dare signum moenibus urbis.
Tum quoties iniit vacui certamina campi,
Congressos secum, longis hastalibus omnes
Deturbavit equo: nemo illum. Ferrea namque
Mens homini, et nullo ferri violabilis ictu.
Sola etiam galea tectus, parmaque tepenti,
Cetera vir nudus, poscentes proelia campi,
Armatosque hostes sellis eiecit equorum.
Sed quid ego haec paucis? equidem si carmen in unum
Tantarum cupiam laudes includere rerum:
Promptius aestivas numeravero messis aristas:
Aut quot aves motis tollantur in aera pennis.
Nam nihil Alberto de Principe dixero tantum,
Quod virtus animusque viri non undique vincat. [Note: Margaretha, Marchionissa Badensis: prima uxor Alberti Electoris: filia Iacobi March. Badensis e Cathari. Lothar. Duce: Nep. Bernhardi. ex Anna Ludov. Oetingensis filia, Proneptis Rudolp. ex Mechtilde Spanheimense Comite. Adneptis Frider. ex Ursula Teccesi, Duce: Adneptis Rudolphi Pforzensis e Comitissa Oetingensi : 14. sponsi Ludov, atavia. Monst. lib. 3. Cosmog. [Abbr.: ?] ]
Prima tori coniux, veteris de stemmate Badae
Hunc atavum fecit pia Margaris: altera Misni
Sanguinis, Anna abavum nostri Ducis: utraque divum
Progenies, magnisque Ducum natalibus orta
Haec abavi, illa atavi laudabilis uxor Achillis.
Nam quis Badanae nescit primordia gentis?
Quis proavos Iacobe tuos? quis fortia magni
Pectora Bernhardi? non illum laudis egenum
Abstulit atra dies: tumuloque recondidit alto
Hercyniae denso stans Alba cacumine silvae. [Note: XV. Ioan. Dux Glogoviensis, Saganensis, Stinaviensis, Crosnensis, Filius Henrici, ex N. [Abbr.: ?] filia Bernhar. Ducis Oppeliae et Ratiboriae : Nepos Henr. Ferrei, ex coniuge Cathar. Leopoldi Austr. filia, Pronepos Henr. ex Mechtilda filia Herm. Brandemburgensis : Abnepos Henrici, ex Mechtilda, Duce Brunsuicensi : adnepos Conradi, ex Salome, filia Vladislai, Ducis Poloniae Maioris matrona sanctissima,: Decimus quintus Ludovici sponsi atavus.]
Proximus insequitur Silesae gloria terrae,


page 321, image: s337

Glogoviis generosus avis: bellator Ianus:
Cui Saganum quondam, cui divitis incola Cosnae
Paruit: et pulchrae validissima moenia Gurae:
Stinaviumque potens: quos Odera perluit agros,
Et Boberus mistis cum Quissa illabitur undis.
Dux forti genitore et progenitore potenti
Editus: a duro qui duxit nomina ferro:
Ferrato cataphractus equo. Quis maior in armis
Sarmaticis miles: cum dura Borussia poenas
Solveret: et gentem premeret Iagello rebellem:
Quam Dux Glogoviae, stirps inclita Martis, Ianus?
Illo quippe Borysthenias armante cohortes,
Conspexere Duces Mariani, equitesque Borussi:
Quanto constiterint, Regi quos miserat, enses,
Teutonius dira minitatus voce magister.
Nam belli fulmen luctantes dispulit hostes:
Et magnum statuit domita de gente tropaeum. [Note: Scholastica uxor Ioan. filia Erici, Ducis Saxoniae inferioris, Ungariae et Westphaliae : neptis Erici: proneptis Erici, ex Elisabetha,Nicolai comitis in Holstein filia: decima quinta Ludov. sponsi atavia.]
Ipsi astat coniux, generosa Scholastica: vultus
Ingenui princeps, animique illustris: Erico
Nata patre: Albicolae moderato moenia gentis:
Qua Louenburgas volvit pater Albis arenas:
Et magna undarum Lunenses gurgite muros
Allapsus, celeri petit aequora Baltica fluxu. [Note: Ioanes Ioa. ducis Glogoviensis, e Scholast. Saxoniae Duce filius: octavus Ludovici sponsi abavus. Cathar. uxor Ioan. Glogoviensis Ducis: filia Wenceslai Ducis Troppensis, et Steinaviensis : octava Ludovici sponsi abavia.]
Natus Ioannes venit huc, spes altera gentis,
Glogoviae: generis qui deinde novissimus heres,
Vendidit Alberto, dextraeque potentis Erico:
Fratribus, aequaeva consanguinitate propinquis.
Nam cognata domus, magnaeque propaginis auctor
Vixit uterque duci, et Saganensis avunculus aulae. [Note: XVI. Wencesl. Dux Troppens. et Steinaviensis: Wencesl. filius, ex N. [Abbr.: ?] Henrici Rudolphi Ducis dimidiae Glogoviae et Steinavii filia: decimus sextus Ludovici sponsi atavus.]
Nupserat huic Iano, Troppaeae filia gentis:
Cui Wenceslaus genitor: Catharina vetustis
Edita principibus: patrum generosior ortu.
Nam quid ego referam te Wenceslae, potentem
Troppensis terrae dominum? qui Regis Achates


page 322, image: s338

Alter eras veterum suboles certissima Regum:
Sarmaticas olim qui sceptra tulere per oras?
Troppa tibi sedes, quam praeterlabitur amni
Oppa vago, postquam Iaegersdorfensia liquit,
Et iam Sarmatiae cursum ad confinia vertit. [Note: Salome, Baronissa in Zastoloviz. uxor Wenceslai ducis Troppensis : decima sexta sponsi Ludov. atavia.]
Uxor clara tibi, et generoso nobilis ortu,
Zastlovizaeae Baronum stirpis: amatrix
Virtutum, Salome: et pietatis idonea cultrix.
Quae quamvis oculis iam non est obvia nostris:
Fama tamen restat, nullo delebilis aevo:
Ingenii quaesita bonis: tum stemmate matrum
Linea descendens: longaque a stirpe nepotes
Marchiadae: quorum iamdudum innotuit orbi
Praecellens virtus, e priscis cognita fastis. [Note: Tres sorores Glogovienses: tribus fratribus Monsterbergensib. nuptae.]
Nam ternas neptes Salome, ternasque sorores,
Monsterobergaeo ternis de sanguine, iunxit
Fratribus: Alberto Salomam, Hedvigimque Georgo,
Annam Carle tibi: Henrico genitore creatis.
Hactenus haec cythara, et vocali carmine Iopas.
Plura locuturo, nervus sub pollice summo
Rupit: et in binas abierunt stamina partes.
Tunc ait: exactae post septima tempora lucis,
Quod reliquum attexam: proavosque et facta parentum
Exsequar: at reliquam vos hic traducite lucem:
Et libate merum, veteresque repellite curas.
Dixit: et e mediae cessit penetralibus aulae.
Tunc omnes liquidi repetito munere Bacchi
Surrexere toris: lux est data cetera ludis
Festivisque choris: donec iam serus Olympum
Clauderet, Hesperias Titan abiturus in undas.
Tunc cenam repetunt: positisque tapetibus altis,
Munera cum dulci capiunt Cerealia Baccho.
Atque illic variis postquam convivia dictis
Explerant: mensa grates egere remota:
Et choreis iterum genitali more peractis,


page 323, image: s339

Quaesivere levem per stragula picta soporem.
At vigil obsessos servat custodia muros.