Centuria I. (-VI.) epigrammatum.Machine-readable textMoscherosch, Johann MichaelMoscherosch, Johann MichaelXML version, markup prototype, December 1999Ruediger NiehlmarkupCamenahttp://mateo.uni-mannheim.de/camena/moscher1moscheroschcenturiae.htmls001.htmlmoscheroschcenturiae.xmlmoscher1/jpghtmlFrankfurt (Main): Rohner, 1665.
Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
19 November 2004Manuel Roehrig (corrections), Ruediger Niehl (tagging)markupMetre not tagged. TEI header and tagging added; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - Morpheus spell check
[Centuria Quinta]
Dedicatio. Nobilissimo, Amplissimo, Excellentissimo DOMINO Iohanni Danieli Horstio, Medicinae Doctori Experientissimo, Serenissimi Hassiae Principis Archiatro h. t. in Republ. Francofurt Practico Felicissimo Meritissimo Patrono meo. 1. Horstius - Tu Rosis. Ros Tuis. Epigramma.
PRincipibus celebrate! Tuas heic Carmine laudesDicere? nec mea mens, nec locus aptus erit.Nempe Tuum dudum superavit Sidera Nomen:Et minor est meritis laus Venusina Tuis.Te Numen Caelo miseris demisit; ut essesHic Medicina aegris et Panacaea viris.Hinc Natura Tibi ad Nutum reserata ministrat:ROS et Manna ROSIS mixta alit aura TUISAeternus summi maiorem sorte ParentisTe fecit: Culpa non ego onustus ero.Si precor, ut medica superet Te filius Arte,Doctior ut Te sit, sit quoque Te melior.Si precor, optata ut Tu posteritate NepotesMaiores Nato Te videasque Tuo,Mos erat haec priscis vota adclamare recenterNato: sit maior me puer et melior!
2. Omnia sunt adversa mihi.
IN tantum male velle mihi mortalia; signum estNon male velle mihi, sed bene velle Deum.Cui Mundus, cui Terra favet; quem gratia RegisNutrit, eum Caeli vix alit Aula virum.
3. Arithmetica Lentuli.
Nuper Arithmeticam didicit fur Lentulus: IlleNon alias, quam quas subtrahit, addit opes.
4. In Verbi crepam.
SI verbis pugnare iuvat, superare leonemScis; at si gladiis? es, Modaline, lepus.
5. In Hennicam Impostorem.
FIngito, si malus es genio, quodcumque placebit.In faciem loquitor Hennica si bonus es.
6. Par Haesitantium. Greta et Gasto.
HAec tibi ab ignoto missa est Cucucurbita, GasteDono: inquit sponso Greta marita suo.Haec mihi grata refert, dici Mumu munera possent,Ni foret e Cucucur fraus patefacta tuo.
7. Morior q. Melius ORIOR.
MOrte carent animae, revirescunt Corpora morte:Quique pie moritur, Vir, melius oritur.
8. Aulisum Vale.
Aulica vita vale! vita ingratissima! MusisCaula quidem grata est, si modo grata satis.Aulica vita vale! vidi satis undique fletusEt dolor et labor est: et dolus et NIHIL EST.
9. In Indoctum Poetam.
SAepius in somno recites quod Carmina, dixti:Stultorum semper somnia somnus habet.Expergefactus noctu mox Carmina scribis,Multa tenebroso sunt malefacta loco.
10. De Mortis Effectu.
CAusa eadem Mors est mortis vitaeque salutisIntroitusque bonis Interitusque malis.
11. Panis Quottidianus Aulicorum.
SI Cubitu surgis? momus, mala bestia surgit:Si dormis? vigilat non minus illa tamen.Si prandes? odium; si caenas? Invida tecumDiscumbit fraudis perfidiaeque Cohors.Imminet ingenuis maledicta Calumnia-Vita estAulica praecipuis Exitiosa viris.Quicquid agis tandem: Mos est antiquus in AulaConvitiis omnes cum Vitiisque mori.
12. Mors Aulica.
VIvere quantum vis speciosa videtur in Aula:Crede mihi Res est Exitiosa mori.
13. Omnis Stultus est invidus.
OMnia qui laudat, stultus; sed et invidus ille estOmnia qui rabido carpere dente solet.Tu si nec stultus, nec sivis invidus esse:Optima fac laudes, pessima carpe! vires.
14. In Cottam Suo innitentem merito.
IN merito Christi cum nolis vivere Cotta;In merito merito sic moriare tuo.
15. Naturam expellas.
FUstibus expellas furem, tamen usque recurret;Ni collo ad furcam fune ligetur, abit.
16. Cara nec cara.
SIncero nihil est animo pretiosius. ErgoCur Nil sincero vilius es animo?
17. In Brallum. Iracundum sed Impotentem.
IRa commotus minitantia fulmina frendis;Fulmina sed primo debilitata sono.Verba virum iactant, prodit dementia vires:Longa solet solis regibus esse manus.
18. Amorbus
INcipit ut primum dat vel capit oscula morbus,Et post insano more laborat Amor.
19. Otium inhonestum.
OTia qui sequitur, Virtutem expellit, et infertViribus, ingenio vim genioque suo,Nullius est factu tam detestabile crimenVita lubens quod non desidiosa patret.
20. Necessitas Solis-Salis-Amicitiae
IN mundo tria sunt homini gratissima, SolisAtque Salis, Caeli dona, et Amoris Amor.Sol pater est vitae, vitae Sal Mater: AmoremConciliat Solis visque Salisque fovet.Pacis Amor pater est * Pectora iungit Amor, et vita est filia Pacis. Ideoque ambire beatusNemo salum solus sole sub hocce potest.
21. In Marcum Impotentia falso suspectum.
Quite Marce virum negat, errat, testibus illiNon opus est testes quem docuere patrem.
22. Definitio Aulici.
AUlicus est Animal varium, miserabile, mendax.Cuncta timens et inops, Ambitione tumens.
23. In Mummulum. Natura contrarium.
Mummule cur semper ruis in contraria. fortemFles mitem: rides, quae lacrumanda, malam.Duceris ad furcam vinctus? sed stulte cachinnas?Haec res nec Risu nec locus aptus erit.
24. In Poetastrum.
NOn sapiunt quasi desipiunt. Mihi Carmina CottaeNon sapiunt: Cottae Carmina desipiunt.
25. Ad Victoriam, Navem Ferdinandi magellani ex Indiis reducem 1521.
AMbitio tua summa fuit, quia prima rotundumAmbierasque solum transierasque Salum.
26. In quendam Poetam infinitum.
COntra Naturam tua Carmina scripta leguntur:Huic (bona) pauca satis; sed (mala) multa tibi.
27. Amor omnia.
OMnis Amor labor est: veluti labor omnia vincitImprobus, et constans omnia vincit Amor.
28. In Bistam Feminam Communem.
BIsta quid insanis? iuvenes ita fallere nondumSufficit? ad Canos quid iuvat ire senes?Scilicet ut tecum simul aetas concidat omnis?Sic Commune, tuum quod fuit ante, facis.
29. In Brallum pertinacem
COnabar verbis, Conabar verbere BrallumVincere, Sed surdo fabula dicta fuit.Verba cavillatus, delusit verbera: BrallusSemper enim stultus, ceu solet esse, manet.
30. In Adamum Patrem omnium.
HUmani generis dicunt te Biblia patrem (a) Gen.Biblia te primum Mortis, Adame, Patrem. (b) Rom. 5. Mors per unum hominemTun' Pater es Mortis? Cur mors, cur ergo parentemFilia, cur fratres nos necat illa soror?Non tamen inde Rea est; verum excusanda; rapit nosMonstret ut ad matrem rite venire potes. (c) Terra.
31. Regulae incertitudo.
REgula credatur quaevis certissima: verumExcipe; cum dicis, Regula; certa tacet.
32. Poculum Fraternitatis!
AUrea quantumvis non vitrea pocula sumas,Pocula laeta licet pocula lauta licet,Pocula sparsa licet violis et Nectare; verumNec repleta fide, nec saturata fide.Sunt ingrata tamen, quia non creduntur honestaPocula quae finem non habuere fidem.
33. Favendum Afflictis Cicer. pro Murana.
INgressis eadem quae nos discrimina quondamIngressi, socius vult foveamus Amor.
34. Das Füßlen.
QUis tantas caecis artes invenit in umbris?Et docuit lusus hos Venus aut didicit.Nempe loqui pedibus docuit Venus improba; LinguaeCum vetet officium turba oculata suum.
35. Divitiarum onus.
NOn male Divitiis curae sociantur avaris;Divitibus Curae corque animumque vorant.
36. Armorum Derivatio.
Arma vocant: ARtem quoniam coniungere MArtiDebeat is fausto qui cupit ire vado.Arma vocant alii piperato ab Aromate: quidamVel quod amara sient: Res vel amara mori.
37. In Schanruffum.
QUem Calamistratis Schanruffum Marce CapillisParlantem muta cum gravitate vides.Dum Curias simulat assertoresque CamillosNolito fronti credere, crine rubet.
38. Ad Germanos Parodia.
DIsiunctis adeo circum cur curritis armis?Vos iungat Patriae lex ca summa, salus.
39. In stabulum Encolpianum.
Nil adeo miror praeter quod cana vetustasPublica concessit scorta habitare domi.Suspendunt fures, fortunae qui bona tantum:Omnia sed perdunt, quae tria dona fovent.O Patriae Patres, divinae sumite legesCodicis, et diras eicitote feras!
40. Fama.
DE Fama quicquid Sapiens concludat; ego ausimNil Fama peius dicere, nil melius.
41. Coniugii Medicina.
Nosse Crucem bene, posse crucem bene ferre: salubrisHaec duo Coniugii sunt Medicina pii.
42. Ex Malis Minimum.
UXorem parvam magnus cur duxit Alanus?Scilicet haec brevis est, nec satis apta viro.Anceps Uxorem res est sibi iungere, dixit:Ex magnis ergo parva petenda malis.
43. Philotheca.
HIc liber est sertum. Flores sunt, Fautor, Amicus:Hi decorant Nomen; serta sed ista Caput.
44. In Furem.
NUnc ego Grammaticis H non est littera credo,Fur Abitu ad furcam es, cur? quia fur hAbitu.
45. Amicitiae et Paupertatis Laus.
NOn is cui nummi desunt, sed quisquis AmicumNon habet, in vita vir miser ille iacet.Tantum habet in vita vitae qui nescit Amicum:In bello quantum miles inermis habet.
46. Evae Lapsus.
PEccasti morsu? levis est tua culpa? mererisMortem? Non levis est, sed tua poena gravis.
47. In Ponticum Nothum, Legitimum, sed furem.
DUm metuis nostras propter tua Crimina leges:Iure potes dici, Pontice, legitimus!
48. De Amicitia Quaestio.
INter sanciri quaero num pocula possitPerfectum verae foedus Amicitiae?
Responsio.
Imperfecta modo (iucunda ut et utilis) interPocula sancitur contrahiturque mero.Sed perfecta, magis concernit seria, vitamEt quodcumque potest mens aluisse boni.Ast en non Udi veniunt per pocula Bacchi;Sanguine namque alitur nobiliore Fides.
49. In Hennicam sordide avarum.
HEnnica, nec solvis pretium? et mea carmina culpas?Parcus es in nummis, Porcus es in numeris.
50. Amicitia Camillae,
VUlgus amicitias probat utilitate, CamillaeAnus amicitias futilitate probat.
51. Theiologus. Iuridicus. Medicus. Miles. Extra officium officiunt.
Planetary symbols in original have been expanded Theiologus Solis, Lunae Iurista, IovisqueGallenus: Miles Martis imago fuit.Fixus is: Haec varians: Relevans hic: strenuus ille.Relligione, sacris legibus, Arte, manu.Theiologus Lunam, Martem Iurista, SaturnumNunc Medicus, Nudam miles amat Venerem.Ille fide varius: gladio ius dirigit alter:Hic necat: hic homines, dum fugit arma, facit.
52. Fidei Circulus.
NEmo patrem patrem novit sine Christo: Noscere nullusTe sine Divino Flamine, Christe, potest.Sanctus hic aeterno venerabitur orbis in orbe:Omnia, sed sola credimus ista Fide.
53. Pietas Omnia.
Qui Dominum timet, atque colit, tenet omnia. CaeliCum sator est Dominus, fit satur omnis homo.
54. In Felem Turturum Raptorem Phaleucus.
CAstis turturibus nocere dirum est,Et dignus sudibus furor scelusque:At vitae insidiarier nefandum.Nullum est turturibus magis ferendum.Nullum est innocuum magisque castumNullum candidius magisque carumNullumque est animalculum fideleMagis, suave magis, magisque, gratum:Proin turturibus nocere dirum est.Et dignus sudibus furor scelusque.At vitae insidiarier nefandum.
Ergo
Turture sic rapta qui vescebare, mererisInfelix feles muribus esse cibus.
55. Vere Nobilitas.
NObilitas multis in Mobilitate locaturMultis in Vitiis Divitiisque nitet.Divitias animam dives putat esse, et opimasDona dapes, et opes Nobilitatis opus.In vitiis plures contendunt vivere; pauciVirtutis vera Nobilitate valent.
56. In Pontiam luxuriantem.
INvitas nullum nisi cum quo Pontia potes:Patronosque tibi pocula sola probant.Miror ego quare numquam me Pontia poscas?Sed scio me sobrium displicuisse tibi.
57. Aurum cur fulvum?
AURo cum Thaidis Vulvam licitentur amici;Dici Romanis Aurea fulva solent?
58. Dissidium Veneris et Martis.
CUm lectu mihi Mars condigno Carmine nuperVisus, et huic blande consociata Venus:Dispeream, Phoebo haec si sunt rata vota diisqueDixi, et quod dictum est hac ratione probo:Errantes inter stellas non ulla videturQuam Venus et Mavors dissociata magis.Illa virum dictis animos regit inque nocivisRetibus adstringit quos libet illa suisMarte licet nullus reperiri posse puteturSaevior, et precibus vincitur ille tamen.In paucis Mavors dominatur partibus Orbis;In toto cunctis Haec simul orbe prae est.Mars mera mediaque die modo gaudet; AmicamSola diei noctem praeferet alma VenusMars quando pugnat, Cataphractus pugnat, et ipsaSaepius arma capit, sed sine veste Venus.Mars miseros ferroque necat flammaque colonosIpsa Venus contra, quos necat ille, facit.
59. Legitimatio.
Dum timet in spurios repetitas ordine Leges:Iure potest dici Hennica Legi-timus.
60. Anagramma Paris-Spira.
Illic Gallorum est summum summumque tribunalHic Germanorum, Iuris uterque polusGermano Spira est, Gallis sanctissima ParisSedes, hinc eadem nomina nacta tenent.
61. Nisi fueritis sicut Infantes.
IN Caelos velut Infantes ascendimus. AtquiInfantes meriti Commoditate carent,Et sic salvantur: Salvandi gratia namqueChriste datur meritis, non aliunde tuis.
62. Anagramma. Meditatio-Otia demit.
OTia si tollas, periere Cupidinis arcus:Deest quod agas? aliquid fac meditere boni,Otia divini verbi meditatio demit:Qui pius est, numquam desidiosus erit.
63. Longaevitas.
LOnga tibi vita est? longa est Crux, longa manendiPoena; piis omnis est mora longa Mori.
64. Nobilitatis Arrogantia. Ich bin ein Cavallier! Ad Ponticum.
AScendunt tituli; Descendit, Pontice, Virtus.Nullus in immodica est Nobilitate modus.
65. Fortunae Lusus.
SEmper in Ambiguis versat fortuna triumfis.Vincitur is, vincit hic: Stat is, ille cadit.
66. SS. Bibliorum Infallibilitas
BIblia sancta Deus dedit Unica et optima: GlossasDiversi Incerti composuere viri.Magna immensa atque infinita Volumina Glossas:Pauca dedit summus, sed meliora Deus.
67. Anceps Victoria praestat.
DUm forma Venus apta tuos invitat AmoresDum malus esse potes. despicis ista, fugis!O quam vincendi genus est hoc nobile" pondusIncerta ac anceps gloria maus habet.
68. Facti species. Virgo ad iuvenem.
DUm procus esse cupis, multos numerabis amicos;Ast tibi cum fuero femina, solus eris.
Decisio Iuvenis ad Virginem
DUm procus esse volo, multas numerabis amicas;At mihi cum fueris femina, solus ero.
69. Commissarius. Anagr. Commissus Ira.
IMpletum in nostris hoc est Anagramma diebusUno ego Durando nunc tibi teste loquor.
70. Dei Amor.
IGnoras quantum ante animalia cuncta CreatorHumanum soleat Rex adamare genus?Aspice salvantis stillantia vulnera Christi!Natum offert servos servet ut ipse suos!
71. Bonitas coniugalis.
Tam cito posse virum mirum est a Coniuge vinci;A paucis cum sit femina victa viris.Uxori timuit contra fecisse maritus;Peccat, at, in facilem femina prompta virum,Femina casta suo est ultro subiecta marito,Et facit a votis non aliena viri.Vir pius in Castam facilis solet esse maritam,Saepe potest rigidus rem temerasse Cato.
72. Tri/a De/lta ka/kista Au Colonel Besmne. 1632.
DAemonibus servis: Desperas Besme salutem:Discordi mentes pace ferire studes.Magna quidem factu! sed si tibi praemia poscis?Daemonibus meriti praemia posce, dabunt.
73. Pietas.
COnstanti pietate nihil minus approbat orbis.Quod fixum est fluxo non amat esse loco.
74. Disciplina Militaris.
QUondam laudatis tractabat viribus ensemMiles, et Agricolas carpere crimen erat;Nunc belli pia Norma iacet, miserique salutemAgricolae Exilio vel sibi morte petunt.
75. Militia a)na/gr. Ima liti
PRima sedes Paci, Prima est tribuenda pudori;Ima sedes liti convenit, ima dolo.Nullus honor superest illi qui pellit honorem:Non potes et vitiis et placuisse Deo.
76. Concordia a)na/gr. Dic Corona!
Pax iungit mentes; Concordia Corda reunitDic salve sancti summa Corona Dei.
77. Discordia a)na/gr. Dico diras!
LIs refricat Mentes; Discordia corda repellit.O bello diras dic pie Christe suas!
78. Calamitas a)na/gr. alit casam.
Certamen rato sequitur, praeit omne Coronam:Ni quis amara legat, dulcia nulla leget,Ni fueris quondam miser, haud potes esse beatus.Crux hominem salvat, Crux alit alma Casam.
79. Germania. Graminea Armigena.
GRaminea es, nec me fallit metagrammatis Ome:Aurea, si famae credimus, esse potes.At si devictas nostro conamine gentesQuaerimus, aut Delphos quaerimus? Armigena es.
80. Perpessi graviora.
IMperat: Et verbis feriens ceu fulmine MilesIn miseros gladio cuncta secante furit.Sic nunc est. olim non sic sua fulmina summusMittet, inhumanas pellat ut Orbe feras.
81. Bellum Planeticum. Planetary symbols replaced; cases uncertainMars Venerem medio compressit Sole; maritoImmerito tandem cornua Luna dedit.Tristior hicce Iovis iuratus corde Saturnus!Mercurium solitae praebuit historiae.
82. Disciplina militaris.
VErberibus quondam castigavere locutosAgricolis tantum ferrea Verba viros.Temporis at nostri mos est hic pessimus: ut vix,Agricolis si dant verbera, verba sonent.
83. Vita Urbana et Rustica.
URbice! quique rudi degentes rure beatosDisseris, in tuta falleris Urbe tua.Quaeso veni nostras nobiscum vivere Mortes,Urbe frui summum dixeris esse bonum.Principium Pacis Deus alme, et Clausula! PaceDa mihi in Urbe frui; Nam satis Orbe fui!
84. Nobilitatis Genealogia.
NObilitas Quondam Virtutis filius: olimNamque parens Virtus Nobilitatis erat.Nobilitas hodie Virtutis non est NatusLegitimus, Baccho sed vitiante Nothus.
Apologia Grammaticalis.
A Virtute viros quando dixere, VirileNobilitas Nomen, non muliebre fuit,Nobilitas hodie, ceu mollis adultera, lususFemineos inter femina victa iacet.
85. Corpus-Porcus.
IPse sibi toto est infensus corde, salutemNon curans animae nobilioris, Homo,Hoc Anagramma igitur debet fatale vocari:In pingui ut Porcus Corpore vivit Homo.
86. De Avaro. Ad Pontilianum.
QUicquid agit, quic quid furax meditatur Avarus.Unicus in furto et foenore foenus agit,Sordidius nihil est, cum nec respectus amiciNec Virtutis habet, Pontiliane, locum,
87. In Gallum Unum aliquem Gallophagum.
GAllorum quis quis tandem est bellator, id unumNititur ut gallos devoret atque capos.Tam stricte cum quisque suos conservet amicosMirum est, in Patrium quod ruat iste genus.
88. Pax.
DIvitiae Argentumque Moneta Pecunia, Nummi.Aurum Dis, Plutus, Numerata pecunica. Pluto.
89. Procus-Porcus.
Omnis Amans Ratione caret, cum nesciat uti:Brutum animal Porcus corpore; Corde Procus.
90. In Trullum. Poculatorem pessimum Maximum.
IN sanitatem Principis Trullam bibis!Et quaeris ex me, Trulle, num belle bibas?Immo bibit belle bibens ex urceo:In sanitatem qui bibit, belle bibit,Insaniam si qui bibit, belle bibit.
91. Nobilitatis Index.
BI in Biblis longa est: Brevis est in Nobilis: IramNobilis ingenuus debet habere brevem.
92. E Morte et vulnere vitam.
Surrexit Christus: Damnatio cessat. HabeturA Patiente Salus, in Moriente Polus.
93. Sancta Simplicitas.
IN Sacris simplex crede; haut ita cede profanis:Fulcitur sancta simplicitate Fides.
94. Vitia Proximi
Me videam da Christe, meus si Proximus errat?Propria cum terrent Crimina, Te videam.
95. Ad Cynthiam suam Estheram.
MAmmellae mihi manna tuae, mea Cynthia, mane:Propinant Mammae vespere mella tuae.
96. AD Censores, non Equos.
SIs aequus, non Censor equus, non Censor asellus;Qui non aequus erit Censor, iniquus erit.
97. Bella.
BElla quidem bello titulantur nomine; BelloNil tamen, ut bellum est, turpius esse potest.
98. Vestes.
VEstis honesta viris decus est Prudentibus. OmnisDedecorat stultum vestis honesta virum.
99. Bella.
BEllorum Impietas est Corpus: Scommata Nervi:Pellis scorta: Animus furta: quid ossa? furor.
100. Ad Lectorem.
CRimina si Phoebus de Carmine cuncta tulisset;Non esset venia strenue Lector opus.