DE VI IN PRINCIPEM SEMPER INIUSTA. CAPUT I. Proponitur status controversiae, et praemittuntur fundamenta, ad eam cognitu necessaria. s009 HTML-Text
SUMMARIA.
1. Enarrantur auctores, contra quos haec disputatio praecipue directa est.
2. In hac disputatione non comprehendi peregrinos, qui non sint subditi.
3. Utrum subditis liceat rebellionem excitare contra principem.
4. Alii principes constituuntur ex pacto mutuo inter se et populum.
5. Alii absolute sine limitatine transeunt in iura regia.
6. Subruitur fundamentum adversariorum, quo probant populum et Regem esse duos correos promittendi, et hinc tam incumbere populo curam religionis, quam Regi.
7. Subruitur alterum, quo dicunt inter principem et populum semper iniri pactum expressum vel tacitum, ut non oboediatur, nisi bene Imperanti.
8. Iudaeis numquam concessum fuit arma capere contra Reges legitimos.
9. Ab una Republ. particulari, ad quamvis aliam non valere consequentiam.
10. Evertitur aliud fundamentum, ex natura constituentis et constituti deductum.
11. Non omne, quod constituit, super ius manet constituto.
12. Non omne imperium acceptum referendum est arbitrio populari.
13. Refutatur aliud argumentum, a Vasquio in medium propositum.
14. Non praesumitur in concessione potestatis populus sibi retinuisse ius revocandi.
CAPUT II. Probatur auctoritate sacrarum literarum, In principem impium et iniustum non licere subditis arma capere, et reiciuntur obratiocinationes Adversariorum ex iisdem deductae. s034 HTML-Text
SUMMARIA.
1. Assertio adversariorum turbat quietem Reip. et implet eam iniustis seditionibus.
2. Non tantum bonis, sed et malis principibus oboediendum ex pracepto apostolorum, contra effugia et responsiones adversariorum.
3. Etiam degener princeps, quatenus potestate utitur legitima, dependet a Deo, propter quam ipsi obtemperandum est.
4. Argumentum ex defectione Idumaeorum et Libnensium refutatur.
5. Imperatores Orientis nullos fuisse depositos a populo propter pravas de religione opiniones.
6. Iussu sacrarum literarum et exemplis primitivae Ecclesiae orandum etiam est pro pravis principibus, nedum, ut contra eos hostiliter machinari liceat.
7. Pravis principibus oboediendum est in iis, quae sunt principum, non in iis, quae sunt Dei aut contra Deum.
8. Imperantibus contra Deum non quidem oboediendum, sed nec resistendum a subditis vi et armis illicitis.
9. Exemplo Ieremiae captivi demonstratur, iuris dictionem non fuisse penes principes populi seu optimates, sed penes solum Regem, contra Brutum.
10. Ioiakimum Regem non fuisse iudicatum a Synedrio, propter homicidium Uriae prophetae, contra eundem.
11. Licet non sit vi resistendum impiis principibus, fas tamen esse, supplicibus literis apud eos intercedere.
12. Aut si nihil profuerint etiam preces, fugam a religione esse concessam.
13. Iterum probatur totae assertio testimoniis et exemplis primitivae Ecclesiae sub Constantio, Iuliano, Valente, Valentiniano, etc.
14. Rebellionis poena et clades solet in ipsos expetere subditos.
15. Probatur pars altera, quod si non in Idololatram, multo minus in aliis vitiis infectum principem vi insurgere liceat subditis.
16. Davidem abstinuisse manum a Saulis sacrosancto corpore, non ex perfectione caritatis, ut Pontificii obiciunt, sed ex debito mandati.
17. Enarrantur sententia auctorum, qui nobiscum idem in hac quaestione docent, sentiunt, et decernunt.
18. Reiictur aliud Buchanani effugium, distinguentis inter potestatem et personam ea utentem.
19. Utrum Paul. Rom. 13. loquatur tantum de potestate iusta, et moderata.
CAPUT III. Deducitur ex lege naturae et principiis Politicis, subditos non posse imperium usurpare in principes absolutos. s075 HTML-Text
SUMMARIA.
1. Rebellio subditorum invertit ordinem naturae.
2. Princeps debet tutus esse a vi subditorum, ut pater, et ut caput magistratuum, quos alias gentium consensus tutos facit.
3. Caedes principis gravior parricidio.
4. Utrum subveniendum sit patriae contra principem.
5. Princeps non tantum est tutor et administrator Reipubl. qui abigi possit, propter suspectam tutelam, aut malam administrationem, sed etiam quodammodo possessor.
6. Princeps nequit iudicari a subditis, ut nec patronus a Clientibus.
7. Utrum subditis fugere liceat a ditione regum saevientium,
ut servis ad statuas, austeri imperii vitandi gratia.
8. Diluuntur argumenta petita a Vasallis et Monachis, respectu Dominorum suorum aut Abbatum.
9. A minoribus magistratibus non est inferendum ad summum principem.
10. Utrum seditiones contra malum principem iustae sint et in Republ. vel praecipiendae vel tolerandae.
CAPUT IV. De Tyranno, quid sit, qua in re differat a legitimo principe, et Utrum a subditis, sive coniunctis, sive singulis possit a Republ. secludi s090 HTML-Text
SUMMARIA
1. Tyrannum occidere olim gloriosum fuit, et praemiis divinisque honoribus remuneratum.
2. Multi legitimi principes a subditis aut occisi aut interfecti, quod ex privatis quibusdam criminibus crederentur Tyrannorum loco esse.
3. An Angli Henricum VI. et Richardum II. Galli Childericum III. et Carolum Simplicem iure exuerint regne
4. Propter insufficientiam et imbecillitatem rex nequit destitui a subditis.
5. Neque propter crudelitatem et saevitiam.
6. Neque propter severam exactionem tributorum et impositionem Vectigalium.
7. Neque si negligat imperium et decreta Senatuum
8. Neque ob alia vitia, quae Angli imputarunt Richardo II.
9. Tyrannus non aestimatur ex vitiis quibuscumque, quantumvis gravibus.
10. Sed ex neglectu officii publici et destructione Rei publ.
11. Vera et perfecta Tyranni definitio ab Aristot tradita explicatur.
12. Tyrannum in titulo, ab iis, qui iure non sunt subditi, licite deponi posse.
13. Etiamsi bene administret male occupatam Rem publ.
14. Aut consensu populi curet se proclamari principem legitimum.
15. Quid iuris in Tyrannum in Exercitio.
16. Licet propositum subditiorum, qui perfectum Tyrannum excludunt e Republ. excusari possit ratione bonae intentionis: non tamen est utile Rei publ nec praemiis invitandum aut legibus comprobandum.