Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
COnstituitur Civitas, ac Politicum illud corpus, ex partibus principalioribus duabus: Imperantibus scilicet, qui capitis (ubi praecipua, et gubernans animae vis, sedem fixisse reputatur) ac Subiectis; qui reliquorum membrorum obtinent rationem. 7. polit. 14.
61. Doctrina ergo de Civitatis constitutione, circa hoc inprimis est occupata: ut exactecognoscatur, quid iuris habeant tam subditi, quam Imperantes; ac quinam eorum ergase invicem debeat esse respectus, tam suae personae, quam rerum ipsi subservientium ratione?
62. Imperium insuper, non simpliciter tantum et per se; nullo habito respectu, apud quem fiet: Sed et intuitu numeri Imperantium, considerari debet.
IMperium in Res publica summum; vulgo et proprie Maiestas (a matnitudine, aut maior quod sit status, seu amplitudo, et magnificentia) vocatur. Et competit ea solum iis, qui superiorem, nec intra, nec extra Territorium agnoscunt: ceterorum (Vasallorum puta, Gubernatorum, etc) potestas utcumque magna, amplitudinem nominis huius, haud aequare potest. Quod et dicendum videtur, de Regibus Romanorum, vivente Caesare electis: omnibusqueve qui administrationem, haud ius ipsum, aut dignitatem non potestatem habent. Ut quoque sunt Veneti Duces.
2 Quamvis autem Maiectas, varias habeat significationes, ac etiam interdum pro
3. Est ergo vera Maiestas, in Imperio, atque omni dignitate populi superiorem non habentis: Cicero pro Cornel. Balb. Quintil. lib. 7. cap. 3. et in qua totiva civitatis vis consistit; quaque post Deum immortalem, nihil in statu Rei publicae, haberi aut excogitari maius potest.
4. Est vero Maiestas, in genere ita dicta, duplex. Dan. Otto tract. de Maiest. cap. 1. num. 8. Ioh. Camman. disput. de Iuribus Maiest. 1. thes. 70. 75. etc. Realis nempe et personalis. Realis (quae et Imperii Maiestas nominari solet) Rei publicae competit: conveniens etenim est, ipsam Rem publicam et totum politicum corpus, aeque ac persona quae Rem publicam regit, singularia iura habere. De eaque intelligi debet, quod habetur 2. Reg. 3. v. 21. et cap. 5. v. 3. fecisse Reges foedus cum subditis suis, ab initio Regni.
5. Spectat autem Realis Maiestas, ad
5. Quod tamen ratione Realis Maiestatis, Imperantes ipsi Rei publicae obnoxios esse dixi: id intelligendum est, de obstrictione non subiectiva, sed conservativa: quemadmodum etiam homo, non minus potens aut liber est, quod se ipsum occidere nequit: quodque suorum memborum Dominus haut reputatur. Et inde pariter Rex dicitur homicida suae dignitatis, si quid contra Regni constitutionem agat.
7. Realis autem Maiestas, non comprehendit ius Publicum universum; sed in genere solum consistit in eo, cui principaliter innititur ipse status: ut quod nihil de bonis coronae, seu Domanio; et adhuc minus pars aliqua territorii alienari, sed pitius minus legitime ab antecessoribus alienata, revocari queunt. Sesse decis.
8. Et habet insuper quaelibet Res publica particualem suam Maiestatem realem; ab aliis Imperiis fere diversam. Sicque in Imperio Romano successio exulat, sed semper eligendus est Imperator, Electoresque potestatem habent prospiciendi, ne quid Res publica capere possit detrimenti: eoque nomine, ipsis, etiam inscio Imperatore, conventus celebrare licet. In Galliis, ad realem pertinet Maiestatem, quod semper primogenitus masculus, proximusve agnatus succedit, et a corona feminae arcentur, etc.
9. Maiestas quoque realis sublata minime fuit in Republica Romana, ex quo illa transiit in Monarchiam. l. 1. §. 1. l. 3. vers. lex autem Iulia. ff. ad leg. Iul. Maiest. Durante vero Democratia, in eo conspiciebatur, quod Plebs non potuit abolere iura Patritiorum, atque Senatus; quodque vicissim Plebis libertas, per Tribunos contra optimates defensa fuit. Quin et Dominica Monarchia non caret reali Maiestate; et inde Anno 1622. Turcarum Imperator Osmanus a suis occisus fuit; ob suspicionem, quasi sedem Imperialem ex Europa in Asiam transferre vellet, ut dixi in hist. Turcic. fol. 1339.
10. Et comprehenditur denique realis plerumque Maiestas, legibus quas vulgo
11. Quemadmodum autem realis Maiestasconstitutionem Rei publicae inprimis concernit: ita vicissim Maiestas personalis (quae nempe in personam confertur) pertinet ad administrationem, et omnes curas gubernationis, pro Rei publicae salute disponendi. Estque ea potestas, quasi Rei publicae caput, soli et uni, vel etiam pluribus competens, penes quos in Republica auctoritas summa, et autocratia residere censetur. Et inde illa Maiestas, etiam in Democratia invenitur: quia Populus simul sumptus, est persona quaedam ficta.
12. Ac licet Leges Fundamentales, quandoque etiam agant de administratione, et Principis vel Regis limitent potestatem: attamen cae tunc ad Rei publicae spectant formationem, et statum efficiunt mixtum; de quo infra suo loco.
13. Definitur vero Maiestas Personalis, summa et perpetua, legibusque soluta potestas: competens in res et perfonas suae ditionis, vel inibi exsistentes. Bodin. 1. de Repub. cap. 8. in princ. Paurmeister. 1. de iurisdict. cap. 3. nu. 1. et 22.
14. Dicitur vero ideo summa, quia non alium, nisi DEUM, et gladium recognoscit, Et ideo etiam, suae orginis quasi exsistit, nec
35 Hocque respectu, Imperatoria potestas, Sacrosancto in Iure nostro appellatur; inibique Imperator, Sacratissimus indigitatur, aliaeque Divinae appellationes, non raro Principibus tribuuntur. Rulenger de Imp. Roman. 1. cap. 10. et
16. Pariter, quia Maiestas summum censetur in Republica Ius: inde illa reliquarum potestatum omnium, omnisque Imperii atque Iurisdictionis in Republica, fons est et scaturigo. Sola ea Imperium merum; Magistratus ab illa constituti, eius tantummodo exercitium habent. Bodin. method. hist. cap. 6. Scipio Gentil. 3. de iurisdict cap. 3. fol. 348. Ex ea, tamquam pelago, seu potius abysso Politicae potestatis (quemadmo dum ex mari fluvi cuncti) per Delegationes, Commissiones, Ordinationes, Investituras, etc. omnis oritur Iurisdictio Magistratuum subalternatorum: ad eandem quoque redeunt (non secus ac omnia flumina in mare) per Avocationes, Appellationes, Supplicationes, Revisiones, etc.
17. Porro eodem hocce Maiestatis essentiali attributo, suffulcitur axioma illud vulgatum: quod utcumque quis in amplissima forma investiatur, vel alicui iurisdictio concedatur; nihilominus tamen adhuc superiorem Iurisdictionem, concedens sibi reservet. Petra de potestate Princip. cap. 9. Ego de appell. cap. 2. §. 16.
18. Huicque eidem fundamento, superstruitur etiam illud: quod Maiestate superveniente, nullus Magistratus iurisdictionem suam retinet non impeditam: sed quemadmodum exoriente Sole, stellae aliae cunctae conticescunt. Bodin. 3. de Requb. cap. 6. num. 313. Ut et in iure Saxonico,
19. Et porro etiam Maiestas, ab aliorum Magistratuum auctoritate et potestate longe est diversa, totoque genere differt. Lta ut Princeps Summus, haut recte nominetur Magistratus: pariter, ut unitas numerus non est; et mare perperam fluvius, ac Populus liberae Rei publicae, improprie admodum Magistratus
20. Quod autem Maiestas, in suo territorio potestas quaedam exsistit summa; exinde etiam Catholici plerique concludunt; nec quoque Pontificem Maximum talem habere temporalem potestatem, a qua dependeat imperium omnium Rerum publicarum in orbe Christiano. videatur Bellarm. lib. 5. de Pontific. per discurs. praesertim cap. 2. et seqq. Et idcirco eundem, Iurisdictionem Caesari, Regive alicui tribuend aut adimendi, vel Ius aliquod superioritatis in illos exercendi, regulariter haud directe habere potestatem, subsumunt.
21. Verum id recte limitat Bellarm. d. lib. 5. cap. 6. et seqq. in Principibus Christianis, Pontificem Romanum pro Ecclesiae Capite qui agnoscunt; si id necessarium sit ad animarum salutem. Tuncqueve ei, tamquam communi Pastori, directivam competere, ait, potestatem: et ita absolvere a iuramento subditos posse, si Rex quidam Catholicus, fiat Ethnicus, seu infidelis, atheus, etc. vide Franc. Bozz tract. de temporal. Eccles. Monarchia.
22. De his autem, similibusque controversiis (quod iuris nempe habeat Pontifex in Imperatores, et vicissim Imperatores in Ecclesiam, Ecclesiasticasque personas) iam olim inter Pontifices Romanos, et Germanicos Imperatores; Heinricum IV. et V. Fridericum I. ac II. Ludovicum IV. etc. Bella fuerunt admodum
23. Ac licet pariter, prope communiter dicatur; Imperatores modernos, quartae et ultimae, a Propheta Daniele cap. 7. praedictae Monarchiae, exsistere capita; et Imperii Romani iura, apud eosdem residere. undecumque Clariss. d. Ferd. Waizenegg. p.m. dissert. de iur. pub. 2. cap. 1. Quam etiam nonnulli defendant, Imperatorem Mundi Dominum, eiqueve saltem de iure, omnia Imperia subdita esse debere. Marta tract. de iurisdict. part. 1. cap. 27. Matth. Stephan. tract. de iurisdict. part. 1. cap. 1. num. 48. etc. Hocque negantes a Bartolo, in l. hostes, de captiv. et poslliminio reversis, haeretici habeantur: nihilominus tamen alii nunc in Mundo Reges, atque Res publicae, quae se liberas esse iactant, nil iuris in territoriis suis, Imperatori concedunt: etiam si ca Romanis quondam fuerint subiecta. Vasquius illust controvers. cap. 20. et seq. Ego de appell. cap. 2. sect. 6. et seqq.
24. Absurdumque est dicere cum Domino Harpprechto, ad tit. de publ. iudic. S. 3. nu. 19. etc. contra solum Imperatorem Romanum, committi Maiestatis Crimen. Bocer. de Regalib. cap. 3. num. 307. et tract de Maiest. cap. 1. Nam sane contra Rem publicam quamcumque, superiorem non recognoscentem, si quis aliquid
25. Additur porro in definitione Maiestatis, quod sit perpetua potestas: revera enim non potest esse summa potestas, quin etiam perpetua exsistat, Bornitius de Maiest. cap. 8. in princ. et cap. 11. Et ideo cui committitur ad tempus, vel ad certas res gerendas, sublimis potestas; is minime Rex, sed summus solum dicendus est Magistratus: Bodin. 1. de Repub 8 a princ. qualis proprie vocatur, cui a superiore concessum Imperium est. Ac potest itaque aliquis summum habere ius, qui tamen careat Maiestate, l. 2. §. 6. de orig. iur Bornit. de Maiest. cap. 2. fol. 7. Quia ad certum tempus data Maiestas, ex causa potest revocari: estque aliud potestas concessa, aliud translata.
26. Et sic dictator in Republica Romana non Rex erat, licet ei ad tempus, summa potestas concederetur argumen. l. 1. de offic. Praetorie praefect. Sicut et consulibus Romanis ante L. Valeriam, nil quicquam de Regia potestate ademptum fuit, praeterquam, quod annuum eorum Imperium erat. §. 16. de orig. iur. Et quamvis postea, ut ab eis provocatio esset, fuerit effectum; attamen interdum illis a Senatu negotium dabatur, viderent, ne quid Res publica caperet detrimenti, ac tunc magna pollebant domi, forisque potestate, Coras. ad rubric. de offic.
27. Sic itidem maiestate praediti haud sunt, vacante qui Imperio, per mortem Imperatoris, administrationem habent eiusdem, etc. (vulgo Vicarii dicuntur, quales in Romano Imperio sunt, Sereniss. Bavariae Elector (in tractu Rheni,
28. Itidem hodie Dux Genuensis, et liberis in Rebus publicis praecipui officiales; aut inibi, vel etiam in Monarchiis Belli Duces (quales olim fuerunt Iudices in populo Israelitico; ut et Principes Auriaci in Belgio, et U Valstenius in Romano Imperio, vera Maiestate carent.
29. Itaque cum salis mica intelligendum est, quod Aristot. lib. 3. polit. cap. 10. et 11. Aesymnetas Graecorum (qui nempe suffragio, ad aliquid negotium aut bellum conficiendum, deligebantur, et quasi Rectores, seu Iussores dicti fuerunt) Regibus accenset.
30. Summum tandem Imperium, etiam legibus solutum esse, necesse est. l. Princeps ff. de legib. Summus quippe non est, qui supra se, vel hominem, vel Legem habet.
31. Quodmodo autem enuntiatum hocce sit intelligendum, inter auctores plane non constat; et inprimis meri Legulei, plerumque hac in parte turpissime errant. Theologi autem Morales et Practici Iureconsulti; Reverend. nempe P. Becanus in Theologia Scholast. de legib. cap. 6. quaest. 2. Petra. de potestate Princip. cap. 2. Morla in Emporio iuris, part. 1. quaest. 1. etc. optime ex hac difficultate se expedire videntur: dum nempe dicunt, iis penes quos est Maiestas, duplicem tribuendum esse potestatem; ordinariam scilicet Legibusque conformem (seu simpliciter civilem) et extraordinariam, seu Architectonicam, civilemque Nomotheticam et legibus liberatam.
32. Ac quidem Ordinariam si Maiestatis potestatem inspiciamus; ea legibus submissa esse censetur, regulariter omnibus: cum nempe secundum leges vivere, et iudicare debeat Princeps, isque etiam legibus suis, et a semet latis obstringatur. l. 3. C. de testamentis, l. 23. de legat. 3. l. 4. C. ad leg. Falcid. l. 4. C. de legib. § fin. Inst. quib. mod. testam. in firment.
33. Quamvis autem regulariter, multisque casibus fiat, ut Princeps eodem iure cum ceteris utatur, l. 31. qui testam facere poss. l. penult. de legat. red. instit. l. 15. de conditionibus instit. l. 23. de legat. 3. l. 2. et 3 C. ne fiscus vel Res publica, cum similib. Qua tamen in omni bene constituta Republica status eminentiores, singularia et perpetua quaedam privilegia habent; Ecclesiastici puta,
34. Ac certe sollemnia iuris, Maiestatem inprimis non obstringunt. Quodmodo enim non tantae detraheret auctoritati, Principis si testamentum, propter defectum sollemnitatis alicuius, a iure Civili recceptae, invalidum diceretur. Ego de success. et elect. lib. 1. dissert. 2. Sic et Principis praesentia, sollemnitatem defectus in Testamentis privatorum, resarcit. Barry de success. lib. 1. tit. 2. Sic Principis Donatio, propter non factam insinuationem, haud nulla reputatur. l. 34. vers. exceptis. et Authen subseq. C. de donationibus. Hucqueve pertinent privilegia fisci, et domus Augustae, ac si quae aliae consimiles praerogativae, Principibus adscribuntur.
35. Illa autem privilegia, multis modis differunt, a potestate absoluta. Augusta namque, et liberi Imperatorum, ea privilegia; sed minime Maiestatem, legibusqueve liberatam potestatem habent. l. 31. §. 1. ff. de legib.
36. Sed cum quandoque tales incidant casus, ubi Maiestate qui praediti sunt, Leges si observarent, perperam Rem publicam administrarent: pariter ut Nauta, fluctibus sese cogitur accommodare, iisqueve coactus, non secundum regulam certam, remos, velaqueve dirigere,
37. Cum autem summa illa potestas, ad Rei publicae salutem, faciliori opera procurandam, inventa, et concessa sit. Ergo ad iniuriosa, et iniqua, minime est extendenda; nec libera haecce potestas, pro licentia quidvis impune faciendi, sed tantummodo pro reditu ad terminosmeri Naturalis, Gentiumqueve iuris et liberae rationis, iure positivo neglecto haberi debet.
38. Huius ideoque iuris extraordinarii forma est; statuere bono publico, contra ius commune, ac etiam contra privatorum utilitatem, ut totum conservetur: unde et speciem quandoque iniquitatis prae se ferre videtur, quae rependitur tamen publica auctoritate. Bornit. de Maiest. cap. 29. Interim tamen, nil contra conscientiam, ex Iubitu licentioso, huius potestatis praetextu faciendum: sed intra limites pietatis, honestatis, et fidei datae manendum; nec aliquid contra conscientiam, vel honestatem est faciendum. Proindeque extraordinaria haecce potestas, aliter non est usurpanda; nisi necessitas, aut publica salus id velit; aut Maiestatis, vel Clementiae (sine alicuius praeiudicio) ostentandae ergo: nec ius est Maiestati, hunc extra casum, plenitudine potestatis uti. Summa namque impotentia est, peccare, vel peccare posse. Ac liceris, qui Maiestate praepollet, si delinquat, haut puniatur; sed tamen non iure delinquit. De facto etiam licenter vivere, et imperare Maiestas potest; verum et subditus, si vitam propriam contemnat, nec peccare vereatur, Magistratus suae vitae Dominus exsistit.
39. Potestas autem haec, Ius dominationis. Ius Regni, sed
40. Ex quo consequitur, Ius Regium Samuelis, (quod proponitur 1. Reg. cap. 8.) vel in extrema demum necessitate usurpandum: vel potius ad mores et consuetudines pravas, Regum vicinorum referendum esse. Quarum scilicet relatione, Populus fuerit ehortatus, ne pergeret urgere Regis electionem. Reverend. Pat. Martin. Becanus in analog. cap. 16. quaest. 9. Ego tract. de Maiest. in genere, cap. 8. Sed interim absone de Machiavelli Principe, Alberic. Gentilis in suo Legato coniectat, parimodo, eum in detestationem Principatus fuisse scriptum: cum scilicet ipse contextus ubique prodat, illum agere ibi praeceptorem, non dehortatorem.
41. Sicque maiestas sine causa, hoc est, publico commoido non suadente; Civibus res suas, earumque dominium, aut etiam commodum ex Iure Civili descendens, auferre, vel subditorum bona usurpare nequit. Id quod historia de vinea Nabothi, 3. Reg. cap. 21. edocet praeclare. Quin et communiter Iuris Interpretes tradunt: Principem, vel alium praeditum Maiestate, subditos re vel Dominio, aut alio iure suo, privare non posse, sine recompensa, saltem ex collatione concivium colligenda: nisi aliud quid Pacis
42. Ac item Princeps, Contractibus, ut alius quivis privatus, obligatur: cum pacta et conventiones servare, Iuris sit naturalis. Caevall. opinion. com. contra com. quaest. 852. Vinc. Cabotius 2. disput. variar. cap. 10. Sed tamen ille, si laesus vel deceptus sit, tali vinculo per dispensationem liberare se potest (cum gaudere videatur ex parte iuribus Minorum) quod aliquot ante annos fecit Philippus II. Hispaniae Rex, Genuensium nonnullorum usuris, cum se praegravatum censeret. Rudolp. Boter. histor. lib. 3. fol. 302. Meteran. bistor. Belg. fol. 284.
43. Nec tandem solius Principis testimonium, omni exceptione maius est; nisi ratione officii aliquid attestetur (ubi etiam inferiorum Magistratuum subscriptiones et sigilla, plenam merentur fidem. Farinac. de oppos. contr. pers. test. quaest. 63. cap. 3.) Non si ut privatus deponat: quam ob causam Parlamentum olim Parisiense, noluit aliquem condemnare: unius Regis testimonio convictum. Bodin. de Repub. 1. cap. 10. et lib. 6. ad fin.
1. MAIESTATIS potestas, etsi pateat tam late, quam late summi Imperii cura et officium sese extendit: cum nempe in eo potissimum consistat, ut Imperio universali Rem publicam quasi animet, et administret universam; in harmoniamqueve et concordiam reducat numerum subditorum, utcumque magnum.
2. Eam tamen suam potestatem, cum pro diversitate obiecti, exserat quoque non uno modo (pariter ut in corpore humano, anima rationalis, prodiversitate membrorum, varias exhibet operationes) inde certa quaedam Iura, Porestati summae attribuuntur; quae ipsam immediate concomitantur: et ideo nihil aliud sunt, quam exercitia absolutae et summae potestatis, respectu rerum diversarum, quae in Rei publicae administratione occurrunt.
3. Illa autem vulgo Regalia ac Regia, Basilica item iura, a Regis vocabulo indigitantur: rectissime Maiestatis, aut Maiestatica iura vocantur. Camman. de Maiest. disput. 1. thes. 86. etc. Paurmeister 1. de Iurisdict. Arnisaeus de iure
4. Porro autem, a Catholica Religione alieni qui sunt Iureconsulti, ac quoque ex Catholicis nonnulli, Iura Maiestatis in duas classes segregare solent, et quaedam politica, quaedam etiam Ecclesiastica vocant. Clapmar. 1. de arcan. Rerum pub. cap. 5. Arnisaeus de iure Maiestat. 2. cap. 6. Einsidel. in tract. de Regalib. cap. 1. num. 48. et Camman. disput. 3. de Maiest. Adeo ut multi putent, eos qui etiam in re Divina, et in causa Religionis constituenda, Pontificem Romanum pro superiori agnoscunt, supremos Principes vocandos non esse. Alberic. Gentil. disput. Regia, 1. fol. 8. VVaremund. ab Ehrenberg. cap. 1. verosimilium num. 5. 11. 21. etc. cap. 2. nu. 11. et seqq. Hocqueve inprimis eo introductum est fine; ut Imperantes Divinarum simul atque humanarum rerum, ac animarum aeque ac corporum exsistere domini possint.
5. Verum quatenus Ecclesiasticae res, pertineant ad Politicam Maiestatem, anceps ac
6. Hoc quidem non videtur esse negandum; quod Magistratus Civilis, Custos sit Decalogi Tabulae utriusque; vitia nempe morum, etiam contra primam tabulam commissa: blasphemiam puta, magiam, sortilegia, Maleficia, atheismum, et similia crimina, prohibere, punireque debet; quae ideo mixti Fori indigitantur. Papon. de arrest. lib. 22. t. 3. Rutg. Ruland. de process. exsecutiv. cap. 9. excellentiss. Dn. Ferd. VVeitzenegg. p. m. dissert. de Malefic. cap. 2.
7. Porro quoque potestatem saecularem, Personas et Bona Ecclesiastica, aliquo modo sub Imperio suo habere; non quatenus sacra, et ita nullius sunt, sed quatenus adhuc in Republica exsistunt, et ad Politicum ordinantur finem, ac etiam defensionem, et alia commoda percipiunt exinde. Sicque exemptiones, immunitatesque Clericorum, et ad Ecclesiam spectantium Bonorum; iure positivo introductas, ac ex Privilegio, non mero Divino iure competere:
8. Hucqueve pertinent illae quaestiones: An Politicus Magistratus, punire possit Clericos et Religiosos, graviorum praesertim criminum reos? An requiratur eiusdem Magistratus consensus, si Ecclesiae novae sint aedificandae: noviqueve Ordines introducendi? An idem prohibere possit, ne ad Ecclesias perveniant immobilia bona, etc? Quarum omnium affirmativam Veneti; et quoque praetensae libertatis Ecclesiae Gallicanae defensores; ex parte tuentur.
9. Sed magis est, ut dicamus; exemptiones Clericorum, Ecclesiasticorumqueve bonorum, iuris esse Divini. Carnin. in Turri Babel part. 3. cap. 2. fol. 562. Bellarm. 1. de Cler. cap. 21. etc. Molina tract. 2. disput. 31. Unde et Eclesiam eiusque personas in: non vero de territorio esse: Cardin. Tuschus lit. E. conclus. 15. facit huc cap. 10. de constit. et distinct. 96. ac seq. per tot. Nec ideo, a Magistratu civili punire Cleriocos posse (nisi degradatos, eiqueve a Clericis traditos) dicunt Tuschus lit. c. conclus 385. etc.
10. Verum tamen bonorum saecularium ratione, et quae non libera ad Ecclesiam pervenerunt, salva manet Iurisdictio Magistratus saecularis: sicque capio, quod scribit Card. Bellarm.
11. Omnem insuper Religionis et Ecclesiasticae potestatis abusum, in praeiudicium legitime constitutae Rei publicae tendentem; Imperium Politicum alicubi tollit. Hucque pertinent in Galliis les appellationes comme d'abus, vocitatae. Papon. lib. 9. tit. 2. Pasquier des recherch. cap. 27. et seq. Francisc. Salgado tract. de Regia potest. Et quod in Hispaniis non admittuntur Pontificii Legati, nisi prius examinentur, quibus uti velint dispensationibus, commissionibusque: et ne illae in dispendium Rei publicaetendant? Covarruv. pr. quaest. cap. 35. Morla. in Emporio. tit. 2. quaest. 14. Caevall. tom. 4. opin. com. quaest. 897. Ubi tamen maxime est cavendum, ne, dum sartam tectam Rem publicam cupimus servare, Ecclesia offendatur, et in servitutem redignatur.
12. Porro autem, quod ipsa Religio, cultusque religiosus, minime sit in Maiestate praediti amdinistratione; cum peculiaris sit Ecclesiasticus ordo, a Politico et Oeconomico
13. Corruit ergo dogma Anglicanum; quod Regem, et quemlibet Magistratum superiorem, caput Ecclesiae suae esse urget. Ricard. Harris in concord. Anglic. Huius autem, antea inauditi dogmatis auctor fuit, Henricus VIII. Angliae Rex: qui, cum divortium a Pontifice Max. impetrare non posset, ab eodem secessionem fecit: Sander. de schismate Anglic. quod etiam improbavit ipse Calvin. Thuan. lib. c.
14. Praeterea multi ex praetensis reformatis, concedere nolunt, Ecclesiam constare ex Clericis solis, nec eam habere monarchicum caput; scilicet Pontificem Romanum. Autumant pariter, consistere non posse Anabaptistarum, et
15. Sic pariliter illi tradunt ad Principis, aliorumque Magistratuum saecularium curam quidem spectare, Iudicia constituere Ecclesiastica ordinaria, quae Ecclesiasticam, seu Episcopalem exerceant Iurisdictionem: et nimirum de Matrimonialibus, aliisqueve Ecclesiasticis causis, Ius
16. Sed nunc omnibus fere in locis, ubi Catholica exulat Religio, iure Principis, et in Aulis, tractantur negotia Religionis ipsoque facto, Princeps, ac qui supremum Imperium habent, pro capite se Ecclesiae gerunt. Episcopalem item iurisdictionem, per Consistoria ita exercent, ut ea, ab illis habeant delegatam (non ordinariam, in ipsos etiam Principes se extendentem) Iurisdictionem. Quod plane incidit cum dogmate Anglicano; cuius supra mentio est facta. Ac certe notoriae huius opinationis absurditas, ab surditatis simul convincit universam illorum hominum confessionem: non enim ex novo Testamento, ullum verbum producere possunt, quo haec roborentur, sicque destituuntur sacris literis, in articulo hocce fundamentali, qui tamen sacram Scripturam semper in ore habent.
17. Sane in Saxonia Sereniss. Elector controversiam Menzerianam decidit: et is Metropolitanus Saxonicae Ecclesiae diserte vocatur,
18. Ex hocque fundamento, Practici Germanici fori pro Maxima habent; Religionis immutationem, sequelam esse territorialis Iurisdictionis. Certe id pacis tantum gratia toleratur; non quod hoc ipso iure fieri debuisset: alias namque Pax religiosa non ad duas tantum confessiones restricta fuisset; sed status, ac Domini territoriorum, quamcumque libet,fovere possent Religionem, At nunc Autonomiam, quae est aperta via ad Atheismum, urgent, libereque Calvinismum, et nescio quas alias phanaticas sectas, introducunt vel fovent. Ita ut recte scribat Dn. Contzen 3. polit, cap. 16. §. 4. Quia in Germania Principes lege quadam Religionem suo arbitrio moderantur, hinc ibi tantam esse Religionum varietatem, ac ignorantiam, ut pene nulla Religio supersit.
19. Plane haec contradicunt Ecclesiae unitati, quam etiam Symbolum Nicaenum agnoscit. Nec est enim Ecclesia Catholica, ita pro diversitate provinciarum separata, ut sunt Imperia atque Regna; quae inter se invicem nihil commune habent. Sed sub uno capite unita Bellarmin. 1. de Pontif. 6. et lib. 2. cap. 18. fol. 256. Nec de dogmatibus iudicare, Ecclesiasticamque
20. Et omnino absurdum est, quod Aulicopolitici sectarii praetendunt; competere Principibus, aliisque Imperii statibus, in territoriis Augustanae Confessionis exercitium Iurium Ecclesiasticorum (et quidam tam respectu eorum, quae sunt ordinis, quam quae sunt Iurisdictionis, et Legis Diocoesanae. Matth. Stephan. de iurisd. Ecclesiast. part. 1. cap. 15. a princ. ut et Ioachim. Steph. in Instit. iuris canon. 1. cap. 7. num. 48. etc.) vigore suspensionis potestatis CAtholico - Episcopalis, in Pace Religiosa factae. Id enim inevitabili necessitate inductum fuit: et intelligendum solum est privative, nec ius aliquod adversariis concedit positivum. Ac ita illa iura, nec ut depositum habent; quemadmodum nonnulli, hocce attentatum colorare nituntur.
21. Quod autem sectarii scribunt, in Concilio nationali, seu Synodo provinciali, aliisqueve similibus extraordinariis conventibus Ecclesiasticis, praesidere eum, qui eo loco imperat cum Maiestate: Conciliorumque generalium Praesidem esse debere Imperatorem; hoc satis refutat Bellarm. 1. de Concil. c. 19. et cap. seq. et 1.
22. Itidem Magistratus Christianus summus, ex Ecclesiae iudicio, tueri veritatem, haeresesqueve et dissensionis praecavere, atque tollere potest. Inprimis autem ea media
23. Et inde, dum haereseos malum, iis, quae Christus praemonstravit, aliisque convenientibus remediis mutari nequit; tolerari potest Religionum varietas, diversusque DEI cultus. Sicque in Germania nostra, firmum robur habet. Pax Religiosa. Compositio Pacis, ICC. Dilingan. cap. 5. quaest. 26. Martin. Becan. manual. 5. cap. 15. num. 1. Sed tamen, quod in modo dicta Pace, ius emigrandi, minime ad necessitatem restringatur (ut multi ex sectariis putant) hoc fere praxi omnium locorum repugnat: et contrarium, nec Politicis, neque Iuridicis defendi
24. Maxime autem est detestandum, quod haeretici Ecclesiastica, et Monasteriorum bona (etiam quae ipsis non omnimode subiecta sunt) sibi arrogare, et quasi ea ad superstitiosum cultum sint destinata, aliis magis piis usibus (ut prae se ferunt) attribuere velint. Sunt enim eae res, DEO semel datae, et ita alienae: nec ideo cum Cameralibus reditibus (quod tamen plerumque fit) commiscendae: atque aliter qui faciunt, magnam semper fundo suo attrahunt calamitatem. vide Documenta rediviva Monast. VVirtemb. passim. Nec item hoc unquam Pax Religiosa, post Passavicam transactionem admisit.
25. Qui autem libertatem conscientiarum prohibent: concedunt tamen, si quis vicinus, intuitu Religionis, Imperio vicino moveret bellum; eo quoque in casu armis defendere licere Religionem. Magistratus namque Christianus gladium gerit eo fine, ut suos contra vim omnem defendat. Alber. Gentil. 1. de iure Bell. c. 9.
26. Ac sunt porro Iura quaedam, quae etiam Catholici Reges, et Res pub. circa Ecclesiastica exercere solent. Inprimis autem in Imperio Romano Caesarea Maiestas, pro generali Ecclesiae Romanae Advocato habetur, Cockier. de Advocat. seud. cap. 9. etiam ad populos, temporaliter sibi non subiectos. Uuniversalis item illa Advocativa bonorum Ecclesiasticorum, competit etiam aliis Principibus et Dominis absolutis, in
27. Habet quoque Imperator Romanus; Primarias quas vocant praeces:
28. Sed et alii Reges, adhuc maiora sibi Iura in rebus Ecclesiasticis usurpant. Et ita Reges
29. Sed nunc mere Politica Maiestatis iura, Paucis quoque enarrabo. Quae varie distinguuntur, et assignantur. Camman. de Maiest. disput. 2. thes. 48. usque ad fin. Clapmar. 1. de arcan. 11. Einsidel de Regalib. cap. 1. num. 27. et fol. 46. Quidam enim illa fluere dicunt, ex tribus officiis Maiestatis; ordinando, iudicando, et vindicando. Paurmeister lib. 1. cap. 3. Alii quaedam in signum supremae potestatis, quadam tantum ratione dignitatis praeservatae, competere aiunt: Fachinae. lib. 3. c. 81. communiter in maiora ad minora, separari solent. Peregrin. de iure fisci, t. 1. num. 1. Rosenthal. c. 5. concl. 2. n. 1. Sixt. de regal. 1. c. 2. n. 1. Atnos absque sollicita divisione, ea nude enumerabimus.
30. Maiestas ergo, ut legum vinculo est liberata, ita subditos omnes, sanctionum nexu obstringit, et ad metam Civilis societatis, vel ducit, vel trahit. can. quae contra mores, distinct. 8. Summa namque potestas, infimam, et universalem requirit oboedientiam, seu subiectionem.
31. Manu proinde Regia (ut olim factum, Iustin. lib. 1.) Rem publicam gubernare, vel sancire Leges, quibus subditi universi ac singuli
32. Si item Lex obscura indigeat interpretatione, quae excedat officium interpretis, vel iudicantis; ex auctoritate illius ea fieri debet, qui Leges ferre potest. l. fid. §. 1. C. de legib. l. Neratius, 19. de reg. iur. Novell. 143. in princ. Novell. 161. in princ. Camam. 4. thes. 105. Donell. 1. com. 13. Ac alia est Iustitia Principis; alia Iuristarum. Boccalin. 2. ragg. 95. fol. m. 417.
33. Quod vero tradunt Interpretes nostri, non posse subditis sine consilio sapientis legem dari: Morla in Empor. iur. thes. 1. quaest. 3. id non diminuit Maiestatem, sed magis ad eius gloriam redundat. argum. l. 8. C. de legib. Sicqueve in Francia et Germania, semper in Comitiis optimatum, leges adprobatae fuerunt.
34. Et habent quoque statutorum legumqueve localium condendorum potestatem, quibus Iurisdictio competit territorio radicata: Bocer. de Regalib. cap. 2. num. 62. etc. Camman. disput. 4. thes. 8. sed pro modo suae Iurisdictionis, et ne quid contra leges generales, statumqueve fiat. Sic et statuta facere Collegia queunt, aliaequeve Universitates; sed non de aliis rebus, quam quarum libera administratio ipsis est concessa: ut, dante DEO, infra dicam.
35. Et ut Leges generales fert Maiestas; sic eius itidem est, ius singulare, vel Privilegia dare. l. 16. ff. de legib. Camman. disputat. 4. thes. 17. Hocqueve respectu in Lege XII. Tabularum dicitur: privilegia, nisi centuriatis Comitiis, ne irroganto. Et inde illa pariter ut publicae leges, in IMperantis sunt potestate, eaque (ratione praesertim illarum cessante) mutare vel adimere potest: cum precario tantum concessa videantur. Et aliud ergo est, si transierint in vim contractus (aut donationis, argum. c. decet. 16. de reg. iur. in 6. vel Iuramento fuerint confirmata. Ego indelibat ex lib. 1. quaest. 13. Qualia ab Israelitis impetraverunt Gibeonitae: Ios. 9. ac quae ideo non impune violavit Saul, etiam sub praetextu spcioso, 2. Reg, 21.
36. Pertinet quoque ad Imperium summum, Homagio obstringere cunctos, ad observantiam Legum, et fidelitatem, nullo excepto praestandam:
37. Legum custodiae, earumque exsecutionis faciendae gratia, constituitur Magistratus; ut sit ille Lex vivens, ae loquens, Minister et Custos Legis mutae. Quantum enim est ius in Civitate ese, Iusque et Legem, a Maiestate condi; nisi sint, qui illud exsequantur, dicant et decernant l. 2. §. 13. de orig. iur. Novell. 161. in princ. Cum vero imperans, cuncta providere non facile possit, plures esse Magistratus oportebit, ab ipso constitutos. Eorumque ita constitutio (Maiorum praesertim: qui Maiestatici corporis, sunt quasi membra atque manus) haud secus atque ipsarum Legum, ad summum Imperium dicitur spectare. Bornitius cap. 21. Camman. 6. thes. 57. Marta. 1. cap. 42. Qui etenim Leges fert, easdem quoque per se, vel per alium exsequi potest.
38. Hisque a Maiestate constitutis Magistratibus (Ducibus scilicet, Comitibus, etc. qui nempe in locum Praesidum, Proconsulum, etc. maiori tamen potestate, successerunt) alios inferiores ordinare licet: pro modo Imperii sibi competentis, Hilliger. ad Donell. 17. cap. 7. fol. 48. etc. et mediante summae Maiestatis
39. Legem ferendarum, et mutandarum absolutam potestatem; noxae eximendi, criminisque admissi gratiam faciendi, immediate subsequitur facultas: solamque decet summam potestatem, acrimoniam inflectere severi iuris, argum. l. relegati, in fin. de poen. Bodin. 1. de Republ. cap. 10. num. 164. Marta 1. cap. 44. Camman. 4. thes. 68. nihilquemagis Principem decet, quam benevolentiam multorum, clementia, poenarumque remissione sibi conciliare; rigorem per officiales exercere, Boccal. 1. ragg. 61. in fin. Et alia est Magistratuum conditio, qui utpote semel iudicata, minime mutare queunt, l. 14. l. 33. l. 55. ff. dare iudic. nec etiam ex causa: velut ratione innocentiae, postea repertae, Cod. Fabrian. lib. 9. tit. 24. definit. 8. Et vero Maiestas, paenam remittere solum posse videtur; in casibus, ubi iure Divino constituta poena non violatur: vel quae alia urgens causa adest publica puta laetitia, commodumve: ut infra suo loco dicam.
40. Princeps item solus aperit Asyla, Rittersbus. iun. tract. de Asylis sing. Quibus simile olim erat, quod ad statuas Principum confugientes, ibi securitatem habebant. Coras. miscellan. ult. cap. 26.
41. Hucque spectat, quod fas est soli Maiestati (aut cui ea speciatim concessit) notas maculosas vitiosae abstergere opinioni, seu
42. Et inde alii Magistratus, iudicare coguntur secundum leges scriptas, vel consuetudinem loci, et in casibus, ubi dispensandi ratio, vel aequitas adest, referunt hoc ad Maiestatem: cum
43. Simili ratione, qua leges fert Maiestas, ea quoque iudicat omnes; tam in civilibus, quam criminalibus causis. Sicqueve in Lege XII. Tabularum habetur: de capite civis, nisi per maximum comitiatum ne ferunto. Et inde omnimoda Iurisdictio, eiusve concessio, est quoque ius Maiestatis. Bodin. 1. de Repub. ult. num. 173. Ac Imperium merum, non nisi lege speciali dare dicitur: et hodie quoque Statibus Imperii etiam dignioribus, der
44. Sic eadem ab aliis Iudicibus avocat causas: vulteius ad l. 1. C. de iurisd. nu. 169. etc. Domin. Arumae. ad A. B. disc. 5. num. 11. Syndicatus iudicium instituit; aliorumqueve omnium Iudicia examinat: et ad illum, tamquam ad Legem vivam, ab omnibus provocatur: Ego de appellat. cap. 2. num. 15. Cuncti namque alii Magistratus, nomine et ex concessioneMaiestatis, potestate sua funguntur. Ea ergo inquirere potest, num satis fecerint officio suo. Hocqueve pertinet ius Relationis ad superiorem: de quo Symmachus passim in epistolis suis. quodqueve nonnullis in locis, sententiae ab inferioribus Iudicibus
45. itidem Maiestas, causas, ubi alias sollenniter procedi deberet, summariter examinare; imo ex quorundam sententia, ab exsecutione quandoque incipere potest, Galli mort d' estat vocant: ac ita olim Guysii duo, et paucos ante annos Ancherius, occisi fuerunt. Idque fit iure defensionis, dolo bono, tamquam contra publicum hostem: et ubi ordinarius processus observari non potest. Morla. tit. 2. quaest. 2. Boccalin. 2. ragg. 44.
40. Diiudicatio similiter magni momenti controversiarum, soli competit Maiestati: et ita nonnulli, cognitionem de Crimine Maiestatis, regalibus maximis adscribunt. Gias de crimine Maiest. tit. quis de crim. Maiestat. cognoscere possit. Sic et, si in Imperatorem maledictum ingeratur, ipse consuli deb. l. 1. si quis Imp. maledix. Sicque et hodie hostem publicum declarare,
47. Vicissim, ut nemo ei, pees quem est Maiestas, praescribit Leges, ita de sententia eiusdem, haut alius iudicare potest: namque alias non esset summus. l. 1. §. 1. ff. a quibus appell. non lic. Bodin. 1. cap. 10. num. 160. Clapmar. 1. cap. 19. Et ut ab eo non provocatur, ita solus is Iudicem a quo non adpelletur dare (aut summam appellabilem definire potest.) Symphorem. tom. ult. in praefat. quod innui modo supra num. 1.
48. Itidem in propria Iudicare potest causa: l. 3. de his quae in testam. delent. l. 41. de hered. instit. §. fin. in fin. Institut. de vulgar. substit. Trentacinquius lib. 2. tit. de iudic. resolut. 5. a princ. Graevae. lib. 1. conclus. 21. de alio enim iudicare, actus est Iurisdictionalis; quem nemo in potestate summa praepollentem exercere potest. Sed tamen cum ius hoc nimis odiosum exsistat; ideo plerumque aequi imperantes, quasi per modum arbitramenti, aliis, et plerumque summis Curiis, sese submittunt. Bellarm. 2. de Concil. cap. 18. Ego de appellat. cap. 2. num. 9. Et sic etiam dapiendum est id, quod in Aurca bulla habetur; Quod Imperator super causis, pro quibus fuerit impetitus, coram Palatino Electore habeat respondere. Arumaeus ad auream bullam, discurs. 3. num. 45.
49. Maiestatis porro nunus est, subditos defendere contra vim omnem: hucque Belli inferendi, et propulsandi pertinet potestas; soli competens superiori: cuius est publicam suscipere defensionem, ne si hoc privata fiat
50 Porro etiam Maiestas, ad hanc defensionem, sibi subiectos, suosque Vasalos, iure cogit (praesertim si territorium periclitetur)
51. Repressalias quoque, seu Pignorationes, quas nonnulli Clarigationes quoque (sed non adeo recte) vocant: quae inter Concives prohibitae, contra exteros (nisi studiorum causa peregrinentur) solum concedit Maiestas.
52. Verum quia Bellum fuscipit, id est, inimicos pronuntiat Maiestas. ergo etiam amicos eadem sola facit. Mart. 1. de iurisdict. cap. 39. ad fin. et cap. 40. ac seq. Eoque intuitu, bellum pace finit, damna et iniurias subditis illatas remittit; securitatem, seu alium conductum concedit. Camman. 5. thes. 21. 26. etc. Arumae. vol. 2. disco. 5. fol. 52. Foedera item sancit; VVaremund. 1 de foeder. c. 2. n. 28. etc. f. 135. Camman. thes. 69. et ad exteros mittit Legatos. Rebellionis enim suspicionem parit, si is, qui superiorem habet, cum extero aliquo Principe, de publicis causis agat, aut conventionem ineat. Et Principes Imperii; tum demum rite Legatos mittunt, si id nmon in praeiudicium legitimi Imperatoris tendat. Kirchner. 1. de legat. 3. num. 10.
53. Pecunia, cum rerum agendarum nervus sit, in omni inde Republica certa bona Maiestati reservata sunt, ex quorum proventibus, nervos illos necessarios procuret; vulgo Domanium, seu Patrimonium regni, apud nos
54. Vectigalia item huc refero; quae vel ex mercium traiectu, vel iis rebus praestantur, quae invehuntur, aut evehuntur. l. 21. de donat. inter virum et uxor. ac in libris Feudor. Ripatica vocantur. Rosenthal. de feudor. cap. 5. concl. 134. Competit tamen vectigalium concessio, in Romano Germanico Imperio, non soli Imperatori, sed una Electoribus: adeo, ut quamvis Imperii status, subditos suos collectis praegravare possint; non tamen vectigalia nova instituere queant: cum haec exteros et peregrinantes etiam, concernant.
55. Et illud, quod dixi Patrimonium, ut conservetur; quamplurima ei commoda, ex usu communi omnium fere gentium addicta fuerunt (Regalia vulgo, quasi soli Regi competentia, vel a Rege provenientia; aut etiam Iura Fisci dicta) Et in de Fiscum iure proprio habere, ius esse Maiestatis dicunt. Tuschus lit. F. concl. 381.
56. Et ea ratione, huc spectant compendia Poenarum atque mulctarum; Camman. 9. thes. 27. (Quod regale olim apud Francos, Bannus Regius seu Dominicus appellatus fuit. Lehm. 2. cap. 4. fol. 188. ac lib. 4. cap. 22. fol. 363. ut et confiscationes; Bocer. de iurisdict. 8. num. 26. et seq. Moditius §. plebiscitum, dubit. 46. et 143. Tuschus lit. C. conclus. 712. aliique Iurisdictionis sublimis fructus. Puta bona, quae ut indignis auferuntur. Bornit. de aerar. 3. c. 5.
57. Proferuntur quoque in cap. unic. quae sint Regal. in usib. feudor. inter Regalia (hoc est, inter ca iura, quae olim Imperatoribus in civitatibus Italiae competebant; et cum oblita quasi essent, a Friderico I. iterum resuscitata, fiscoque
58. Variant autem ea iura, pro ratione saeculi, et loci. Et sic in Anglia, ususfructus pupillarium bonorum, pertinet ad Regem: La noble garde vocant. Multis itidem in locis, pro iure Regali habetur Ius venandi:
Quamvis potestas, nova regalia introducendi, summum Ius Maiestatis exsistat, cum ea ex
59. At quia Reditus ordinarii, sive Camerales, atque Fiscales, publicis sumptibus plerumque vix sufficiunt, inde nova vectigalia instituere, aut vetera augere, extraordinarias item indicere collationes, sive collectas, vel etiam tributa
60. Ac etiam Angariae, et Parangariae, huc referri debent (
61. Verum operae quottidianae,
62. Itidem, ut Collectas, aliasque exigere praestationes, Iuris est Maiestatis: ita quoque ad illud pertinet, concedere immunitatem atque vacationem. tot. tit. de his qui a Principe vacat. acceper. l. 10. C. novell. 128. cap. 1. Camman. 4. thes. 96. Quae tamen ita est moderanda, ne exinde aliorum onera augeantur.
63. Sunt denique et in Republica adhuc multa, quae propter necessitatem summam, maximamque dignitatem, soli Maiestati reservata censentur. Et nempe, quemadmodum Maiestas poenas imponit: ita quoque distribuere praemia et honores, ad eandem spectat. Hucque pertinet Ius, Nobilitatem, Insignia et Dignitates conferendi; Bornit. de Maiest. cap. 20. et idem tract. de praemiis, cap. 3. Camman. disput. 5. thes. 7. Iusque equestrem nobilium ordinem dandi,
64. Sicque Domini Territoriales, licet suis Scribis,
65. Hoc item respectu, Ius cudendae sive mutandae, aut etiam reprobandae monetae, eiusque valoris determinandi potestas (ita tamen ut a iure gentium nimium ne recedatur) competit Maiestati. Hinque nmumus, et numisina, a
66. Monetali Iuri, geminum est mensurae, ponderum et ulnarum Ius. l. 9. C. de susceptorib. lib. 10. Borell. de Magistrat. lib. 3. cap. 15. Hinc et nudinae sollennes, ac celebrinores unius Provinciae, vel totius Imperii, a sola impetrantur Maiestate. l. unic. C. de nundin. l. 1. ff. eod. Sic et Stapulae, seu Emporii Ius huc pertinet inprimis. Mynsing. consil. 19. Sixtin. 2. de Regalib. cap. 3. num. 39.
67. At vero summa Imperii Iura, ita Maiestatis propria esse reputantur; ut individua sint, et communicari sine status mutatione, aut absque Rei publicae formarum mixtura, cum nemine unquam possint. Ego de appellat. cap. 2. n. 16.
68. Nihil tamen impedit, quin concessione superioris, ab aliis ea exerceri, vel etiam in Feudum recipi queant, Maiestatis sine diminuitione: Bornit de Maiest. cap. 14. tunc enim non Iure proprio, sed alterius beneficio quasi possidentur. Nec vere Maiestatis sunt Iura. Et ita Iurisdictio territorialis, quam habent Imperii Principes et alii Status, quaedam Regalia in se comprehendit.
69. Est et Regalium acquirendi modus praefcriptio: haec enim pro tacita concessione habetur. Bocer. de Regalib. cap. 4. n. 48. et seqq. ut et cap. 5. num. 7.
1. DE Maiestate seu Imperio summo, non respectu eius, penes quem sit, sive de iuribus omni Imperio quae competunt, hactenus actum fuit. Nunc illud idem Imperium intuitu numeri Imperantium considerari, quasque diversitates varians Imperantium numerus pariat, disquiri convenit.
2. Residet enim personalis Maiestas, vel pens unum, vel penes multos; eoque
3. Quando vero dubitatur, ad quem, vel quosnam pertineat summa potestas, cumprimis ius imperandi, a ratione administrandi separari debet: quod et Aristoteles advertit. 4. polit. cap. 5. in fin. Nam et in domo, Personam Regis sustinet Familiae Pater: et nihilominus haut raro filii, imo etiam servi, in consilium adhibentur. Et sic, de imperandi capio ratione, quod Imperatores Theodosius et Valentinianus, humanum esse probant, si quid emiserit necessarium, quod formam generalem, et antiquis Legibus non insertam exposcat; id ab omnibus tum Proceribus Palatii, quam glorioso Patrum conscriptorum coetu, eantea tractari, et demum universorum consensum, Imperatoriae Serenitatis auctoritate firmari l. 8. C. de legib. Vicissim de Iure imperandi intelligendum est id, quod legis vigorem habent, si quae Principi placuerunt: quodque Romani Imperatores Lege REgia Imperium omne, omnemque potestatem obtinuerunt. l. 1. ff. de Constit. Princip. Sic et adhuc hodie Galliae. Angliaeque Reges, Parlamenta, Statusque suos convocant, ab iisque circa leges ferendas, et alia maioris, si quae usunt momenti, consilium petunt; cum tamen illud, eorumque maiora vota, haud sequi teneantur. Id enim eorum nihil decerpit Maiestati. E contra vero, ex sententia nonnullorum, Imperium Germanico Romanum, mixturam admittit:
4. Seponenda sunt item in hac indagatione, Imperiorum Simulacra, vanusque libertatis splendor, qui interdum devictis, vel Rei publicae mutata forma relinqui solet, licet vera summaque potestas iis adimatur. Ratio autem gubernandi, nonnumquam in hisce simulacris; at vero Rei publicae forma, non nisi in ipsa vi Imperii consistit. Clapmar. 6. arcanis, cap. 5. Sicque primi Romanorum Imperatores, pristinos reliquerunt Magistratus, et schema veteris Rei publicae, non in totum immutarunt. Vim tamen Imperii, avidi sunt amplexi: ut suo loco dicam. Alibi simulacra Regia sunt, et non nemo Rex reputatur; qui est tantum Aristocratici Imperii, mixtive status Princeps: quemadmodum erant Reges Spartanorum, et etiam hodie quam multi.
5. Aeque etiam seponi debet, Titulorum splendor. Multi enim Principes et REges; Regnorum ac Ditionum, quas minime possident, retinent inscriptiones: eo tantum fine, ne ius, quod inibi habent, praescriptione aliqua amittant, earumque possessiones, animo saltem se retinere demonstrent.
6. Imo sunt etiam Reges nomine, non re, qui puta, alium superiorem recognoscunt. Qualem esse aiunt Regem Bohemorum; qui Imperatoriam Maiestatem observat, et saltem quoad Electoratum, Imperii membrum exsistit. Sic et sunt Reges alii, quorum potestas est mixta, vel ab alio dependens; ut infra alicubi dicam; et faciunt notata Baldi, consil. 328. incip. quaeritur si REx Romanus, col. 2. vol. 1. Ubi inquit, utrum aliquis vocetur Rex vel Dux, nihil ad rhombum. Vicissim Reges unt re, quibus titulus Regius tribui haud solet. Et inde ubi aliquis invenitur, qui in Ducatu suo, tam magnam habet potestatem, quam in Regno Rex habere comperitur (ut est Magnus Moscoviae Dux) de uno ad alterum arguitur recte. Rudolph. de Ducib. Ital. num. 250. Ego de appellat. cap. 2. n. 3. Et huc pertinet apothegma Cosmi Florentini Ducis: a un Principe non conviene ambir l'eccellenza de titoli, sopra di altri; ma che deve contentarsi della possanza, in vece di titolo.
7. Quae autem forma Rei publicae, Civitati cuipiam optanda siet? discutiendum
8. Si vero non simpliciter, sed in hypothesi; hanc rem diiudicemus: nullam tunc Rei publicae speciem, alteri absolute praeferendam; sed ut Populorum diversi sunt mores, habitus atque ingenia; alii ita genti, vel uni genti diverso tempore, aliam congruere puto Rei publicae formationem. Late et optime R. P. Adam. Contzen. lib. 1. de Repub. cap. 14. num. 5. etc. Piccolom. de morib. rad. 14. cap. 8. assert. 4. Hancque prudentia Politica eidem adposite, et conformiter adplicat; omnibus simul circumstantiis consideratis. Et ita boni Politici munus est, non tantum praestantissimam, et omnium votis optandam Rei publicae formam contemplari; sed etiam eam, quam tempora, quam res et opportunitates, itemque mores Civium, perfici ac consistere patiuntur. Aristot. lib. 4. polit. cap. 1. Sicque Franci libertatem, Helvetii servitutem, non admittunt. Florentinorum licentia liberior, recte transmutata fuit in severiorem administrationem. Quidam nec libertatem, neque servitutem, plenam ferunt. Alii libertatem ignorant, et servi sunt natura.
9. Ac ita Res publica est, cum bene ac iuste, id est. ad publicam commoditatem; sive ab uno, vel pluribus ea geritur: ac cum ii, qui praesunt, quisque ad suum collimat emolumentum, et Imperio ad propriam abutitur utilitatem; iam
1. IMperium Monarchicum, primo explicare placet, eo quod omnium primum, in humanum genus introductum fuit: idque ea occasione, quia Paterfamilias, in domo sua quasi Rex exsistit, ad eiusque gubernationis formulam, Imperia in mundo primo instituta fuisse videntur.
2. Imperium autem Monarchicum, tum vigere putatur, cum unus imperat, ceteri parent: cumque Leges Fundamentales, eius administrandi potestatem, non specialiter restringunt; licet vel iuramento, vel alia ratione, ad bene iusteque imperandum, Imperans adstringatur.
3. Quia vero ad essentiam Monarchiae spectare reputatur, ut unus rerum potiatur: quandoquidem REgnum non capit duos, et socium ferre, nec Regnum, nec taedae sciunt. Exinde subsequitur; Dyarchiam, seu Duum viratum, Triumviratum, etc. non Monarchias esse; sed exsistere potius species quasdam Aristocratiae. Quando nimirum Augustus, Antonius, et Lepidus, Rei publicae Romanae ius arripuerunt; aut in Imperio Romano vetustiori, plures Augusti, parilique iure imperitarunt; ut saepius factum esse, non inscriptiones solum Codicis nostri legum demonstrant: sed et cum Ludovicus IV. Bavariae Dux, et Fridericus Austriae Archidux, Imperium Romano Germanicum, ex pacto indivisim administrarunt; si fides est habenda Cuspiniano. in histor. Caesarum. Sane neuter inibi alterius Imperatorio tenetur, neuterque sine alterius consensione imperare potest; sed utriusque summa potestas, et ita neuter est Monarcha Bodin. 2. cap. 2. a princ. Itaque Imperii istius forma, nihil instabilius cogitari potest.
4. Non item Monarchica Rei publicae forma, tunc est; ubi duo, pluresve in una ditione commune Imperium habent: quod
5. In casu autem condominorum, neutri in alterum Iurisdictio competit, licet impares respectu tituli exsistant. Et porro in eiusmodi ditione communi inter plures, haud maiora praevalent vota; sed contra regularem Aristocratiae rationem, potior est conditio prohibentis: et tamquam in re, quae plures, ut singulos concernit, omnium consensus necessarius reputatur. Surd. consil. 47. Betsius de pact. fam. Killing. discurs. 8. Schrader. part. 10. sect. 10. num. 8. etc. Ac insuper censent nonnulli, tali in communione, ad divisionem Iurisdictionis, Pagi vel Castri (tamquam rei indivisibilis) invitos cogi non posse; ac pariter subditos, ius contradicendi aliquatenus habere Tuschus lit. f. conclus. 151. Ego consil. 25. part. 2.
6. At si apud populos eos, qui femineum Imperium ferre didicerunt, quis Feminam, Regni alicuius heredem, uxorem ducat, individuam propter consuetudinem vitae; potestatem quoque perpetua unitas constituta, et ita Monarchia manere censetur. Hocque in casu interdum Femina ipsa regnat, et ex pacto admitur
7. Unius porro Imperium, duas formas habet; Regalem scilicet et Dominicam Monarchiam.
8. Regem vocant, qui plenum quidem Regnum habet (
9. Et sic postquam populus Romanus, quasi
10. Tale etiam hodie Imperium est Gallicanum: postquam nempe vetustiorum Ducum, Comitumque, Nortmaniae scilicet, Britanniae, Aquitaniae, Burgundiae, etc. ditiones, ac Imperium, in unius Regis potestatem coaluere. Barclai. in Icone animor. cap. 5. fol. 144. Et ita Ludovicus XI. iactitare solebat, sua potissimum opera effectum fuisse, ut Regnum Gallicanum quasi ex tutela, ad plenam Pubertatem fuerit
11. Et etiam Castellanum, ac
12. Est et idem in Anglia Status; Smith de Repub. Anglic. 2. cap. 4. et 5. nec ius esse videtur Ordinum conventui, sive Parlamento, praefracte Regi contradicendi, sed tantummodo dissuadendi. Marselaer. 1. de legat. fol. 130. Nam certe cum Nortmanniae ille Spurius, Cuilhelmus dictus, Anglicanum Regnum occupavit: id factum fuit vi: legesque tulit, nullas accepit. Selden. 2. Iani Anglorum.
13. Sc otiae quoque Regnum, Imperiis vere Monarchicis adscribit Rex lacobus, in oper. fol 187. ubi ait: Reges in Scotia, ante omnes Ordines seu status in stitutos, ante comitia ulla celbrata, legesque latas fuisse. Et ita leges a Regibus, non a legibus Reges institutos. Regem esse dominum omnium bonorum directum; et quoscumque possident subditi agros, esse ipsius, tamquam supremi domini feudi. Plenum itidem Regnum est, in Florentino Ducatu; quale plerumque subsequitur armis oppressam libertatem.
14. Dominica vero Monarchia, tunc intelligitur; cum Princeps sibi subiectis, ut paterfamilias servis imperat; et ita simul corporum ac rerum dominus exsistit: aut ubi tam rigidum imperium in subditos cogitur observare, qualis Duxbelli erga milites suos necessario usurpat. Et tale quidem imperium, Barbarorum ingenio, atque inclinationi, inprimis conveniens est;
15. Taleque Imperium describitur Daniel. 5. vers. 19. Quos volebat, interficiebat, ac quos volebat, humiliabat. R. P. Adam. Contzen. 1. polit. 15. num. 3. Eiusmodi item Imperium illud esse videtur, cuius iura seu mores, Samuel, 2. Reg. cap. 8. proponit. Quodque Romanis tam exosum fuit: et quod Assyrii ac Chaldaei, Persae item ac Aegyptii (inprimis postquam omnia eorum bona proprietatis iure, ad Regem pervenerunt, Cenes. cap. 47.) Parthi, aliaeque Barbaricae nationes consimiles, in usu habuerunt; eoque mediante, facilius vicinos subegerunt. Tale item hodie Saracenis iu usu est, omnibus puta Africae Regibus, et item Turcis: apud quos summus honotis titulus est, infimum sui Imperatoris mancipium indigitari. Hanc pariter imperandi formam, Mammaluci sive Egyptii Soldani, superiori saeculo; et etiamnum hodie Moscowitae, amplectuntur; qui Basilidis inauditam in aliis locis Tyrannidem, aequanimiter sustinuerunt; quorumque uxores, minus a maritis se amari credunt, si non rigide verberentur. Thesoro politico. par. 1. fol. 383. Paul. Odenbornius in Basilibdis vit. Usurpatur itidem Imperium hocce ab aliis gentibus, quae in Africa et Asia dominantur: puta Abyssinis (quorum Princeps Prestegan, quod idem est ac Apostolicus;
16. Et usurpatur hoc Imperium a Regibus Senatu quoque, ac populo in provinciis devictis: quarum sane status, etiam sub Romanis satis durus fuit. Sic et Franci, talem imperandi rationem, in Alemanniam induxerunt: indque relique est servitutis quaedam species,
1. CUM vero in Monarchia, tam Dominus quam Rex, vel nascatur, vel eligatur; nova iterum Monarchiae divisio exsurgit, quod scilicet quaedam electiva, alia successoria exsistit.
2. At quamvis in electivo Regno, prona via sit ad mixturam, summaeque potestatis temperamentum: cum nempe iis qui eliguntur, certa Capitula praescribuntur, secundum quae debebant regnum administrare.
3. Electio porro, sui quidem natura, praestantior censetur, cum nempe ea mediante, optimus sumi queat: ubi veto ius successionis viget sors vere caeca praevalet, et quandoque nativitas suggerit eum qui omnium minime idoneus exsistit. Attamen successio interdum tutior apparet, propter interregni in commoditates, et affectus electorum, vitiosamque et turbulentam eligendi rationem, quibus olim multa Regna,
4. Saepe autem dubitari, imo inter Regiam familiam et Ordines, controversia admodum periculosa oriri solet, an hoc vel illud Regnum electivum, num vero successorium exsistat? Et Hungari contra Ferdin. 1. Regem Romanum, ex pacto iureque hereditario (qua nempe Ludovici ultimi Regis Sororem, in matrimonio habebat) Successionem in Regnum praetendentem, tam obstinate ius suum urserunt, ut Turcicae perfidiae se committere maluerint, quam sceptris hereditariis eum potiri, ut ex Hungarica bistoria Stephani Istuanfi patescit. et tamen ex cap. licet, extra de voto apparet, Regnum Hungaricum iam olim Hereditarium fuisse.
5. Bohemis itidem in casu vocationis, ius eligendi Regis, indulget Caroli IV. aurea Bulla, cap. 17. et consentit
6. Imperium quod attinet Romanum, illud ab Augusto, et dum Romae fuit, electivum, sub Francis, et apud Graecos, ut plurimum
7. Notorie etiam Electivum est Polonicum Regnum: Danicum vero ad successvum vergit: Suecicum autem ex electivo, artibus Gustavi Erici hereditarium factum fuit.
8. Veruntamen electiva Regna, triplicia esse censentur: primo etenim nonnumquam, ex omnibus eligitur Princeps, quae electio liberi voti indigitatur: nec ibi refert, Peregrinus, vel etiam ignobilis, in Regiam sedem introducatur. Et sic Poloni olim suum Piastum, agriculturae et mellificii studiosum, voto liberrimo elegerunt; ac a stiva et vomere, in Regni solium deduxere Primislaum Bohemi; ac Milites Romani, ullo sine generis intuitu, quandoque sumpsere Imperatores. Sicqueve Iustinus, qui Iustinianum adoptavit, Bubulcum patrem; ipseque Augustus argentarium habuit avum, patrem adstipulatorem: Cic. epist. ult. ad Q. Fratrem.
9. Interdum (secundo) ex certo hominum genere, sumitur Rex: et ita olim in Israelitico Regno alienigenam eligi, ab ipso Deo
10. Quandoque (tertio) ex domo Regia, necessario sumi debet Princeps. Et sic apud Abyssinos, mortuo Rege, haud proximum agnatum, sed qui magis idoneus Optimatibus videtur, Regem nominari, ex Alvaresio recenset Bodin. meth. histor. cap. 6.
11. Plerumque autem in omni fere electivo Regno Filii, proximorumque defuncti agnatorum (haud quidem ex necessitate) non exigua solet ratio haberi: et inde in Imperio Romano, tam Latiali, quam Germanico, quando id ad unam stirpem pervenit, diu apud eandem mansit; ut factum post Augustum, aliosque Imperatores, ut et tempore Othonum, Saxonum, Friderici 1. aliorumque Suevorum, inprimis etiam Austriae Archiducum. Huius etiam rei, stirps
12. Ubi nullae sunt electioni certae leges accurate praescriptae, nec ad paucos Electio est redacta; ibi plerumque turbae exoriri solent: ut olim Romae, in Suecia item ac Polonia saepius fuit sactum. Et iata electio legitima habetur, quae secundum leges, et instituta Rei publicae peragitur. Eaque ratione Electiva Regna, quo ad modum eligendi, multisaria exsistunt.
13. Et quidem in Imperio Romano, Electioni certum modum praefigit Caroli IV. Aurea Bulla: a Sigillo, aut Graeca voce
14. Pontificis Romani electionem olim perperam, et magno cum scandalo, Imperatores
15. Illud porro, quod successione defertur Regnum, in Hereditarium, seu patrimoniale, et Gentilitium, seu Legitimum vulgo discriminatur. Et quidem Legitimum, ad Feudi ex pacto. et pro videntia naturam accedit. Patrimoniale vero, Feudo hereditario simile exsistit.
16. Hereditarium enim, seu Patrimoniale dicunt, ubi ex Testamento vel eo non condito, ex causa intestati; sed habito tantum respectu ultimi possessoris, sicque hereditario iure transmittitur Regnum.
17. Legitimum seu Gentilitium vocant, quod Universae Familiae sive Genti confertur, et secundum Legem Regni fundamentalem datur. Sicque legitimus successionis intuitu habetur Principatus, ubi legis vel consuetudinis provisione, certae personae, non ut heredi, sed secundum generis vel sanguinis praerogativam,
18. Et quidem, si iure hereditario deferatur Regnum, successor, defuncti (utpote a quo causam habet) praestare factum; et ideo omne aes alienum exsolvere tenetur; quod secus est, ubi ex lege, in ius Regnis succedi solet. Quamvis nec in Hereditario Imperio, prodigaliter liceat absumere Coronae bona. Et vicissim in Legitimo (quin et in Electivo) Regno ad solutionem obstrictus omnino est successor; siquid praedefunctus, necessitate urgente, utilitateve instigante contraxit, aut promisit; ut in causa Christierni contra Daniae statur, pro Marchione Brandeburgensi, respondit Schrader in consilils suis. Ne scilicet, qui fidem sequitur Principalem decipiatur; et etiam alias nemo cum Magnatibus contractum iniret.
19. Ex eademque ratione in hereditario Imperio, Testamento, vel simili alio, ultimi elogii genere, de Regno suo disponere, pro arbitratu arrogationeve aut adoptione, Filium sibi facere potis est princeps. Molinaeus ad consuet. Paris. §. 13. gloss. 3. num. 9. Intergrum itidem est Princiipi in hereditario Regno, libero quem velit voto, ex suis eligere filiis. Sicque Primogenito praeterito, Salomonem elegit David. l. 3. Reg. cap. 1.
20. Proindeque propriatim pertinet ad hereditarium Regnum, axioma illud, quod suggerunt Interpretes Iuris: Principem, scilicet in testamento condendo, ad nullam iuris sollemnitatem astringi; sed sufficere, si modo constet, de perfecta voluntate. Sicque olim per annuli traditionem, Regna legimus translata: Fornerius 1. select. cap. 3. et ita Alexander Magnus, sexta decubitus die, praeclusa voce, exemplum digito annulum, Perdiccae dedit, eoque gliscentem amicorum seditionem sedavit: quasi et si non voce nuncupatus haeres, iudicio tamen electus videretur. Iustin. lib. 12. Hocque privilegium, cum non immediate concernat absolutam potestatem, etiam Germanis Principibus, competere videtur. argum. l. 31. §. 4 de legib. Ego consil. 273. part. 6.
21. Econtra Testamenti factionem, respuit legitimum Regnum. Et ideo inibi haud potst Pater scribere heredem, alterive, quam cui lex defert, relinquere Regnum, quamvis Ordinum consensus accedat. Et ita Carolus VII. Galliarum Rex, cum a proprio suo Patre, accedente Parlamenti scitu, successio in Regno Gallicano, Angliae Reginae adiudicata esset, ad mucronem gladii sui appellavit. Cirard. lib. 21. Passquier. 5. cap. 7.
22. Ut nec, si metus subsit, ne mortuo Principe, de Regia successione controversia
23. Non tamen prohibitum censetur, etiam qui ex Lege est, successorem mente captum, prodigum, vel aliter ad imperandum non idoneum a successone removere: quod temen sine praeiudicio filiorum illius non idonei, intelligi debet; maxime si iam fuerint nati. Quemadmodum etiam Pater renuntiare successioni (Legitimae vel Feudali) sibi delatae nequit; eaque, re praeiudicium solum creatur, liberis nascituris. Nec potest ius constituere Primogeniturae, in detrimentum filiorum iam natorum.
24. Ascendentium suceessio, haud secus ac in seudis, Rosenthal cap. 7.. quaest. 14. num. 8. et 9. non
25. At vero tam in Legitimo, quam hereditarrio Regno (si pater non aliud constituerit in Testamento) Imperium uni tantum ex
26. Ac quidem ex communi gentium more, Primogenitus ceteris praefertur; et inde eius Legitimam, totum esse Regnum dici solet. Tiraquell. praefat. tract. de Primogenitura. per discursum. Quin et primogentito cedunt Regni incrementa (Provinciae puta noviter partae) dummodo illa Coronae unita, vel etiam viribus Regni suerint acquisita. Sic et Bombardae, Aulaeque supellectilia, et alia mobilia, sine quibus Regnum consistere nequit, ad Primogenitum spectare videntur: pariter ut instrumenta, pertinent ad fundum instructum. quod Bocer. in tractat. de success. feud. deducit.
27. Liberis autem natu minoribus, vel annuae Pensitationes, vel portio quaedam Regniassignatur certa; quam a Primogenito ut Feudum, vel aliter recognoscant. Galli appennage vocant, quasi ad panem et sustentationem datam. Pasquier 7. des recherches. cap. 18. ad fin. Ac sane ut crudelitas approbanda non est Turcarum, qui Fratres Regni incapaces, statim occidunt; ita quoque videre debet Rex, ne magnam nimis potestatem, auctoritatemque Fratribus concedat: et inde viam pernitiosam factionibus sternat.
28. Interdum secundogenitis separatae Provinciae dantur, si a Regno sint seiunctae: et ita ante aliquot annos, datum fuit Belgium,
29. Et etiam inter Electores, vigore Aureae Bullae, ceterosque Germaniae Principes, regulariter locum esse Primo Geniturae, pluribus deduxi in tract. de success. et elect. lib. 1. dissert. 6. Idque cumprimis Familiarum decus, et Imperii etiam incolumitas, exigere videtur. At certe apud Catholicos, media aptissima habentur secundo genitis commode prospiciendi, divisionemque impediendi; per Episcopatus scilicet Canonicatus, ordines equestres, etc.
30. Quin et magis est ut dicamus, eus, qui in Germania praetendit Ducatum, aliudve Feudum dignitatis dividi non posse, fundatam habere intentionem: cum id conforme sit Feudistici iuris sanctioni. cap. Imperialem. de probibita feudi alienat. per Frider. Imo etiam, ubi Ducatus in portiones distrahuntur, quandam fere semper inibi retinet Senior praerogativam: ut nempe Feuda conferat, Maiorem ceteris capiat portionem, etc.
31. Et quidem ubi in aliqua familia, ius Primogeniturae viget, ibi semper posteri primo nati, numquam ab aliis, ob aetatis praerogativam excluduntur. Sicque Filii primogeniti, si is ante Patrem moriatur, in locum Patris succedunt:
32. Differt namque a Primogenitura Maioratus, sive Senioratus: ubi quippe aetate prior in tot familia, Castrum vel simile quid habet; idque non ad descendentem, sed ad seniorem semper agnatum transmittit: ut aliquando in Germania, et alibi fieri solet.
33. Primogenitus a nondum Rege procreatus, etiam nato post adeptum Regnum, praefertur: est enim tempore mortis, Filius Regis, ac quoque primogenitus; nec excludi debet filius a patris dignitate, quam is post eius nativitatem acquirit. Tiraquell. de primogenit. quaest. 31.
34. Deficientibus Liberis, defuncti frater succedit: vel eo haud superstite, Agnatus (linea, non gradu vel aetate) proximor. Quod et Duces Aldenburgenses contra. Vinarienses obtinuerunt. Peregrin. consil. ius tract. de iure fisci iuncto. Idque ex ratione iam antea dicta; quia nempe in Regno Legitimo, nativitas cuicumque dat ius radicatum, et ad omnes posteros transmissibile: quamvis Goldast, in suo Seniore, operosissime contrarium demonstrare conetur.
35. Et porro Successio Regia, datur in infinitum, etc. Sic et iam olim Bald. praedixit, Valesiis Borbonios successuros, etiamsi ultra
36. At ab Imperii excluduntur successione (praesertim apud Christianos) extra matrimonialem complexum prognati. Sed vero Brabaricum plane est, quod Turcae, aliaeque consimiles gentes, inter filios Legitimos, et ex concubina prognatos, nullam differentiam agnoscunt. Pet. Greg. Tholos. 7. de Repub. 8.
37. Haecque naturalium remotio, eo usque extenditur, ut ne summus quidem, seu absolute imperitans Princeps, Filium naturalem, in praeiudicium Legitimi heredis, ad Regiam successionem habilem reddere queat nisi per nuptias subsecutas. Tholos. d. cpa. num. 12. et seqq. Ac ctiam in negotio Successionis Portugallici Regni, Rex Hispaniae, ipsi Pontifici, se non pariturum respondit; si Antonium nothum legitimare vellet. Connestagius in historia occupat. Portugallici Regni.
38. At vero succederet sorsan per mnatrimonium subsequens legitimatus, etiamsi id fieret in articulo Mortis; ac licet a viliori Matre editus esset. Sarmientus 1. quaest. illustr. cap. 6. per cap. 6. extr. qui fil. sint legit. et Novell. 12. circa fin.
39. Feminarum vero imperium, quamvis nec Divina, nec naturae Lege prohibitum videatur, eae tamen omnium fere gentium recepto usu, ab Imperii successione excluduntur. Non solum propter multas incommoditates, quae
40. Inprimis autem Galliae Regnum; non Patitur Foreminarum Successionem: idque ut aiunt, vigore samosissimae illius Salicae Legis; quae propterea Salica, quasi aulica, vocatur.
41. Regna tamen quamplurima inveniuntur, Hispanicum inprimis atque Anglicanum; ubi licet feminis locus pateat, ex Regni consuetudine singulari; nihilominus Masculo filio exsistente, succedere femina nequit, ertiamsi eo aetate sit maior. Andr. Tiraquell. quaest. 10. num. 8. Plerumque vero Agnatis ex latere, filiae praeferuntur: secus ac iun feudis. Nam Regnum, non nisi propter tranquillitatem, et in solatium Regis, liberis masculis carentis, ad Regias filias pervenire solet. Molina disput. 625. Sicque etiam nuper, Lotharingiae Ducis filia Patris successit, patruo remoto.
42 Et item Primogeniturae ius, pertinet ad Feminas quoque. Unde primogenitae Filia, matertera potior est; primogenitaeque gnata, secundo genitae filio quoque praefertur.
43. Atvero, si ultimus Regni ad Feminas transitorii possessor, in liberorum solitudine moritaur: tunc ad proximum ex Mascula linea
14. Regni tandem successio, ut eo magis integra servari queat; Gentilitia pacta, et ex iis pactitii heredes sunt inventi:
45. Et ea porro pacta, interdum non reciproca exsistunt: quale est inter Austriacam et VVurtembergicam Domum. Omnino item atquo, regulariter, liberam impediant testandi
46. At Regalis si stirps exstinguatur, situm est in Ordinum potestate, quem sibi velint eligere Regem, aut etiam possunt Rei publicae immutare formam.
47. Est et hoc notatu dignum, adprobationem et confirmatiionem Regis, haud necessario Electionem importare; sed et in successorio Principatu, locum habere posse. Est enim repetitio fundamentalium legum, sub quibus Regnum ab initio est constitutum. Quamvis Franco Galliae Reges, ante Coronationem, Regio titulo abstinere soleant.
48. Imo, non necessario, ad constitutionem Regis, inauguratio sive Coronatio requiritur, tam in successorio, quam in electivo Regno: et ita Clemens V. Pontifex Max. excommunicatione notavit eos, qui dicere sunt ausi; Pontificem non posse, priusquam fuerit coronatus, ea facere, quae post Coronationem. extravag. com. ult. Alphons. Modit. in §. lex est. dubit. 4. num. 7.
49. Summis autem Principibus, ante eorum excessum, num futurus designari possit, et debeat successor? in thesi vix determinari po test. Verum ex circumstantiis, casu eveniente,
50. Quin et Filii, Successoresque Regii singularem et eminentem aliquem titulum habent, certae successionis notam; certos etiam proventus, et alia privilegia obtinent: et sic in Gallia, primogenitus habet Delphinatum Viennensem; indeque Delphinus: vel filio nullo exsistente, frater, vel alius proximus agnatus,
51. Disputatio autem est intricata: Num Regius Pater in liberos suos, habeat Iurisdictionem, eosque supplicio afficere possit? Ut fecit Filio suo Don Carolo, Philippus II. Sed cert e in Imperio Germanico Romano, tentari posset; Principes, Comites, Nobilesque, non habere iurisdictionem in suos filios, fratres, et. Verum eos censendos immediatos. Unde filii Principum, etiam suos Austregas habent. Frid. Mindan. lib. 2. c. 19. ad fin.
52. Huc pertinet etiam ius Romani Regis, qui mortuo Imperatore, sine ulla electione succedit. Aur. Bull. cap. 4. Estque is, vivente etiam Imperatore, perpetuus Romani Imperii Vicarius, a Lege, hoc est, electione et consensu tacito Statuum Imperii, ordinatus: quiideo, Imperator si absit, non solum nomine Caesareae Maiestatis; sed et proprio notu, aliquid constituere potest. Barth. Musc. de success. anomal. fol. 49. num. 98. Thom. Michael disput. de iurisdict. thes. 28.
53. Principatus electivus, ut Interregnum, ita successorius, nonnumquam tutelam habet: Utrobique autem cautiones quaedam adhiberi debent; ne scilicet illic Res publica intereat, et in Anarchiam transeat:
54. Interregnum pariter, diuturnum vix esse folet, sed periculosis turbis subiacet: ut edocere potest Germaniae status, qui post Friedericum II. et ante Rudolphum 1. fuit. Hincque aurea Bulla Caroli IV. postea in troduxit Vicariatum; eumque certis familiis adscripsit: ut iam supra alicubi dixi. Ei autem, anlocus sit Imperatore vivente, sed extra Imperium versante? quaestio est anceps: ad quam vix affirmative responderi potest; haud enim Imperium tunc vacat.
55. Tutela Regia, aliorumque Magnatum, tutissime Matri, cum prudenti aliquo Senatu, commiti videtur: magis quam Agnatis, aut Ordinibus regni. Lips. monit. polit. 1. cap. 4. Sed
56. Nec excluditur a tutela mater; etiam ubi feminae alias a successione removentur. Diversa namque ratio tutelae, et successionis exsistit.
57. In Electorali Romano Germanici Imperii dignitate singulari, haud alii, quam soli proximiore agnato, tutela et administratio adscribi putatur. Et hoc ideo ius, agnato proximiori, per testamentum auserri non potest: imo nec contutores dari possunt: quod in Palatinatu, varie disputatum, et libri etiam varii, hac de quaestione editi fuerunt.
58. Tandem propter incommoda, quibus obnoxium est Regnum tutelare, lege singulari, sui iuris efficiuntur, Principes plerumque, aliis de plebe, maturius multo. Et ita in Galliis, Caroli V. Pragmatica sanctione, aetas Regia anno 14. est definita. Pasquier 2. de Recherch. cap. ult. et lib. 5. cap. 5.
ET hactenus quidem Monarchicus Status, utcumque est, explicatus; nuc inspectio Poliarchici Regiminis succedit: quod iterum vel simplex, vel mixtum exsistit. Et quidem, ubi simplex est Polyarchia, ibi licet imperent plures, omnes tamen unius referunt vicem: et ita ibidem collectivus quasi est Principatus, omnesque, quibus clavus Rei publicae est commissus, univu subeunt vicem. l. 2. ff. quod cuiusque universitatis nom. l. Magistratus. 25. ff. ad municipal. Et qui Imperii participes sunt, non imperant, ut singuli, sed ut universi: sicque exercitium Iurisdictionis, et iuriufm Maiestatis, non est penes quemlibet in solidum; sed omnes, qui Imperii participes exsistunt, simul imperant, singulique oboediunt. Bodin. 2. de Repub. cap. 6.
2. Eth hinc, si quid deliberandum, decernendumve sit in polarchico statu, semper vota sunt numeranda; plurimumque suffragia, pauciorum praepollent. arg. l. 3. et 4. ff. quod cuiusque universitatis.
3. In hoc etiam statu, magistratus, seu Officiales, ab iis, qui numero Imperantium
4. Indeque non propterea Monarcha nominari potest, si in Polyarchico statu, unus, dignitate et experientia prae ceteris pollens, constituatur; qui maiorem aliis Magistratibus habeat potestatem: ut in Republica Veneta, nunc est II Doge, ac in Genuensi; Dux. Qui quidem Rectores et Exsecutores, summique Magistratus sunt; minime vero Principes absoluti: etenim ut loquitur Caesar Contardus tract. de momentanea possess. limitat. 22. num. 15. et seq. Dux Genuae et Venetiarum, praeeminentiam habent potius Dignitatis, quam Dominium.
5. Et porro quandoque opus est, praecipue tempore motuum bellicorum, aliisque temporibus periculosis, ut in Polyarchico etiam statu (ad tempus) unus dignitate et experientia prae ceteris pollens eligatur; qui quasi Monarchae, ad quem omnes respiciant, teneat locum: Aerod. 2. rer. iudic. t. 16. cap. 4. Talesque apud Israelitas suerunt Iudices, quos perperam vocat Monarchas Iosephus, rectius Cardin. Bellarm. eos quasi Proreges fuisse ait. lib. 1. de Pontif. cap. 2. His similes erant, Graecorum Aesymnetae, Dn.
6. Porro, ratione numeri, simplex hicce Polyarchicus status, in species duas abit: Aristocratiam nempe, et Democratiam.
1. ARistocratiam vocant, quando coniunctim pars civium minor, seu aliquot excellentiores; tam singulatim in omnes Optimates (qui nempe extra Senatum pro privatis habentur) quam in reliquos universos, summae potestatis ius habent.
2. Pro diversa autem eligentium ratione, duplex Aristocratia exsistit. Aut enim populus
3. At ubi populus eligit Optimates, qui tantum temporalem, aut (ut saepius fieri assolet) annuam habeant potestatem; tunc Res publica democratica esse censetur: et ii Senatores, seu Optimates, Magistratus magis, quam Rei publicae capita exsistunt.
4. Est et diversitas Aristocratiae; in Imperantium multitudine, vel paucitate. Bodin. 2. cap. 6. Qua de re, certa regula dari nequit: modo non maior pars civium, ad Imperium, admoveatur; quod faceret Democratiam. Convenientissime autem Andreas Doria, Anno Christi 1528. in constituenda Republica Genuensis, viginti octo, Rei publicae praefecisse videtur: qui utpote numerus, nec magnus, nec exiguus nimis exsistit.
5. Respectu vero qualitatis eorum, qui eliguntur; rursus duplex est potentia paucorum. 5. polit. 7. a pr. Ac quidem oligarchiam vocant, ubi divides, vel genere nobiles, Rem publicam moderantur. 4. polit. 4. Nostroque saeculo, Oligarchiam Venetiis praecipue, et Noribergae (quae Venetiarum aemula) ut et Augustae conspicere
6. Quamvis etiam interdum Oligarchiae nomine soleat indigitari, is Rei publicae morbus, ubi pauci imperitant, et solum respiciunt commodum privatum: quia id frequentius a divitibus, et nobilibus fieri reputatur. Eiusque rei, in Helvetiis passim, et quoque in Germaniae nonnullis liberis Civitatibus (ubi olim fere, tantum ex equesstri dignitate ornatis, Senatus constituebatur, quem
7. At Aristocratia (cum Oligarchiae opponitur) speciatim vocatur ea Imperii forma; ubi dignitate, virtute, et meritis maxime insignes (nullo habito respectu nobilitatis vel divitiarum) ad Imperium destinantur. 4. polit. 7.
8. Et talis mere Aristocraticus erat status, in Politia Israelis, sub Senioribus et Tribuum, familiaeque Principibus antequam Regnum institueretur: Iosuae cap. 22. vers. 14. Iudic. cap. 1. vers. 2. Sigon. de Repub. Hebrae. ubi Iudices, ut iam supra dixi, non Reges, sed Dictatorum erant ioco; qut quales Graecorum Aesymnetae. Nam et
1. DEmocratia, summum Rei publicae ius, penes populum, aut eius partem maiorem constitutum habet. Eaque politiae forma, a quibusdam speciatim, et absolute Res publica indigitatur. 3. polit. cap. 5. quia scilicet ibi omnia, maxime publica, seu popularia, aut populica exsistunt.
2. Populus autem cum divites, tum tenuiores, ac tam Patricios, quam plebeios complectitur. §. Institut. de iure natur. gent. etc. Indeque plebs, ubi plus potest, tum popularitatis species aberrans habetur; quam Laocratiam, vel Ochlocratiam vulgo vocant: qualis olim erat Romae, cum plebs a patribus secessionem faciens, Plebiscita sanciret, eaque Senatus, post approbare cogeretur. Talis quoque hodie forma, in nonnullis Helveticis civitatibus exsistit: ubi scilicet Nobilibus nulli committuntur Magistratus.
3. Verum
4. At duas species principaliores, Democratia habet; aut enim multitudini consultationes, et iudicia (nullo exsistente Senatu) aut vero Magistratuum solummodo eligendorum, corrigendorumque, tributa est potestas. 3. polit. cap. 7.
5. Et prior quidem species (quam liberam Democratiam vocare licet) omnes secundum numerum censet: et nec generis, virtutis, vel divitiarum diversitas, inaequalitatem ibi inducere solet. 6. polit. 2. Huicque Rei publicae formae, unica proposita est libertas, et Isonomia, seu aequalitas iuris: indeque ibi, frequentantur Agrariae leges; quae prohibent, ne quis nimis dives efficiatur. Ac Concio ibi omnia potest: non raro etiam novae tabulae extorquentur.
6. Hinc et in tali statu, Magistratus non tam utilitati communi, quam multitudini placere student: in eoque multum potest petulantia Oratorum, populique ductorum. Dn. Contzen. 1. polit. cap. 20. Quales olim Athenis Demosthenes, aliique complures fuerunt. Hisque similes sunt seditiosi Contionatores; quales superioribus annis in Lusitania erant, qui Philippo II.
7. Haec autem Rei publicae forma, omnium prope iudicio vapulat; eo quod inibi licentia pro libertate habeatur: et ita subitis mutationibus obnoxia exsistat. Bodin. 6. cap. 4. Petr. Gregor. 5. de Repub. cap. 3. num. 14. etc. ac etiam 22. cap. 2. Virique nobiles et egregii, licet innocentes, per Ostracismum, aut Petalismum pellantur. Quod tamen propter affectatae Tyrannidis suspicionem, necessario quandoque fit, nec praeter rationem: praesumitur enim, etiam optimum velle dominari, si possit; multique in rebus vilioribus probi, conscientiam violant, Regni causa. Hoc item delictum tale reputatur, ut postquam iam perpetratum est, vix puniri queat. 3. polit. 9. Scipio Ammirat. dissert. l. 14. discurs. 3. Quo sensu et Catulus, de Pompeio olim dixit 5 esse quidem virum excellentem, et potime de Republica meritum, sed iam nimium liberae civitati.
8. Huius tamen exemplum, praebuit olim, ex parte etiam Res publica Romana: ubi semper populus summam habebat potestatem, ubi nullus fere civis morte puniebatur. Aclicet Senatus sua auctoritate, popularem licentiam, haud raro temperaret, multa tamen populus
9. Et quidem errat omnino Machiavellus, 1. de Repub. cap. 2. et Chabotius disput. lib. 2. cap. 4. aliique, qui censent; Rem publicam Romanam mixtam fuisse: inprimis propter Senatus auctoritatem. Sed vero summum ius, penes populum semper mansit, et iudicium etiam plebi, in Patres concessum fuit, ac Senatusconsulta, a plebe confirmabantur. Dionysius Halicarnass. lib. 7. cap. 60. Semperque in eo res Romana stetit, ut in populo potestas, auctoritas tantum in Senatu esse diceretur. Hincque passim Livius: Senatus decrevit, populus iussit, etc.
10. At Democratiae species posterior, quam adstrictam appellare licet, tum habetur, ubi populus quidem retinet ius summum; sed per
11. Eiusque conspicuum etiam exemplum praebet, Resp. Belgii uniti. Ubi ab Ordinibus omnibus deputatorum consensu, qui Hagae Comitis sunt congregati, cuncta administrantur; iique ut plurimum post triennium, domum revocantur, et allii submittuntur: Ubb. Emmius iract. de urbe Groninga, fol. m. 180. Meteran. bist. bell. Belg. 16. fol. 64. add. Paul. Merul. in orat. Postbum. de natur. Batav. Reip. et Auct. tract. de init. bell. Belg. fol. 157. etc. Ex quo patescit, provincias illas, non foedere coniunctas; sed ita unitas esse, ut constituant Remp. unam. Et sane vel praecipuum caput criminum Barnefeldii, in eo constitisse aiunt; quod singulis civitatibus atque provinciis, ius Maiestatis singulatim attribuit: sicque Rei publicae unitae dissolutionem, visus fuit moliri. Multorum tamen iudicio, ea Res publica ad Conversionem appropinquat: cum auctoritas Patriciorum et Optimatum (sub eo praetextu, quasi Arminii dogma amplecterentur) a rerum
12. Prior autem Rei publicae species (libera scilicet) eo magis firma reputatur, quo propius ad hancce (adstrictam puta) accedere solet. Et ita Res publica Romana propter Senatus auctoritatem, maxime ad strictiorem illam appropinquavit. In Turbis vero Tribunitiis, admodum libera Democratia erat.
1. PErgimus ad Rei publicae statum mixtum. Quem quidam nullo modo dari, perperam propugnant; et tantum rationem gubernandi, mixturae speciem quandoque autumant praebere: cum tamen mixtus status, tunc vere exsistat, ubi ius imperandi ita est constitutum, ut mixturam inducat. Estque ratio Reip. administrandae, cum iure Imperii minime consundenda: magisque ius imperandi, quam ratio gubernandi
2. Et differt Rei publicae forma mixta, a simplici polyarchico staut, in eo; quod in mixto statu, non est communicatio Maiestatis iurium aequalis, ut in polyarchia: sed vel proportionabiliter distributa. Fereque in tali Rei publicae formarum mixtura, una prae carteris eminere solet.
3. Status etiam mixtus, variationes quamplurimas admittit. Interdum enim separentur Maiestatis iura, et diversa, diversis Ordinibus attribuuntur. Interdum Maiestas cum Ordinibus eorumque deputatis; ex parte communicatur: Interdum etiam, praeter mixturam, aliter summa potestas temperatur.
4. Et sic in Romano Germanico Imperio, mixtum statum esse, quamplurimi etiam Catholici autumant. Dn. VVeizenegg. disput. de iure publ. cap. 7. Eoque etiam intuitu, apud Sleidan. lib. 1. in voto suo electivo dicit Moguntinus,
5. Hac autem de re, quamvis non in Scholis, sed in Comitiis, et magnorum Principum secretioribus Consiliis sit disceptandum: non absone tamen, defendi posse videtur; omnia haec, secundum ius ordinarium vera esse: ratione vero extraordinariae potestatis (quando scilicet turbata est Res publica, et in casu necessitatis) rem aliter se habere. Ut nempe Imperator possit etiam Imperii Statum aliquem, Banno
6. Ad hancce autem Imperii speciem, iure meliori referri videtur, Polonicum Regnum: ibi enim nobiles, magnam in Comitiis obtinent potestatem; et tamen auctoritas Regis, cum elecuts est, in multis rebus absoluta videtur. Stattisl. Kirzistanowitz, tract. de statu Polon.
7. Maiestas, mixtim communicata censetur; ubi Monarchia cum Aristocratia, vel Democratia; aut cum utrisque, ita permista invenitur, ut neutrius nomine indigitari queat. Puta, cum uni gubernationis praecipua, sed non soli commissa est cura: verum aliis (qui vel plebem, vel Nobiliores, aut utrosque simul repraesentant) eius aliquam obtinentibus, partem; vel inspectionem saltem habentibus, atque intercessionem.
8. Horumque munus, in eo consistit, ut Magistratum summum, in negotiis iustis, ope et consilio iuvent; in rebus iniustis, eiusdem licentiam moderentur. Eosque Ordines, Status, Consiliarios, vel Senatores Regni, les trois Estats; Politici Ephoros (ex usu Lacedarmoniorum) vocant:
9. Sicque Monarchiae et Aristocratiae mixtura fuit, in Israelitico olim Regno, propter Synedrion, seu setuaginta Seniores, quos et Reges ipsi metuerunt. Schickard. de iur. Reg. Hebr. fol. 7. etc. fol. 90. etc. Ioach. Steph. 1. de iurisdict. cap. 7. num. 12. 17. etc. Cunaeus de Republ. Iudae. 1. cap. 12. 17. etc.
10. Ac fuit sane quondam Septentrionalium gentium, ab iisque constitutorum Regnorum, constans mos; amare libertatem, nec Regibus permittere absolutam potestatem. Talisque
11. Monarchia vero, cum Democratia, mixta fuit, Romae: posteaquam Servius Tullius, populo multa permisit. Alberic. Gentil. 3. de iur. bell. cap. 22. fol. 683. Ego de appellat. 2. num. 4. Ut et in Germania, Taciti aetate, quamplurimis in locis. Cluverius 1. cap. 38. et 40. ad fin. Lehman. 2. cap. 4.
12. Sed simul ex omnibus tribus formis Res publica apud Lacedaemonios constabat; adominantibus ibi Ephoris, et Senatui sua constante auctoritate, 3. polit. 10. Polibius 6. num. 4. Cragius de Repub. Lacedaem. cap. 4. Ut quoque in Arragoniae Regno, antequam illius libertas, a Castellanis opprimeretur. Ibi enim olim communi Concilio, Regem creabant, hominemque inducebant, quem Rege maiorem, ac potentiorem communi populi decreto sanciebant; tandemque Regem his affabantur verbis. Nos qui valemos tanto come vos, y Podemos mas que vos, etc. vos eli imos Rey, etc. Hottom. in Francogall. cap. 12.
13. Status Rei publicae ex Aristocratia, et Democratia mixtus habetur; in quo ita imperant Optimates, ut simul quoque Imperii particeps
14. Statum itidem mixtum agnosco, ubi Maiestas Legibus fundamentalibus, non quo ad constitutionem solum: sed et ratione administrationis coarctatur; certaeque imperandi praescriptae sunt Leges. Unde Imperium illud
15. Leges et privilegia haecce, multiplici sepimento circumvallantur: nempe vel iureiurando (in certa capitula concepto) vel adposito custode libertatis, aut Ephoris, vel eo pacto, ut liceat in casu contraventionis, Regem Imperio, indignum pronuntiare; eique tamquam ipso iure; potestate sua privato, oboedientiam denegare: quam legem commissoriam Politici vocant. Et saepius etiam, maioris cautionis ergo, plures species mixtionis concurrunt: ac nempe iura Maiestatis, non solum dividuntur; sed et Ephori constituuntur, Legibusque, et Iuramento etiam restringitur potestas.
16. Porro initii ratione, Leges, qui absolutam coarctant potestatem, multiplices sunt: et eius intuitu, subditi in Pactitios (qui certa
17. Non tamen omnia privilegia statum faciunt mixtum; sed tantum ea, quae superioritati obsunt: et ita Legibus fundamentalibus accensentur, nec revocari possunt. Aliudque est exemptus atque privilegiatus Meichsner. tom. e. lib. 1. fol. 846. Ac etiam est vulgata traditio ICC. Principes gratiam et privilegia, per se, vel per praedecessores concessa, prout ipsis videtur, revocare posse. Rauchb. 2. quaest. 11. Maul. de homag. cap. 9. num. 105. et 124. Bocoal. 2. rag. 1. 6. et. 7.
18. Huc pertinet denique tractatio, confusarum potius, quam rite mistarum Imperii formarum: puta ubi separatae sunt iurisdictiones, ut scilicet unus hanc, alius aliam eius speciem habere comperiatur: ita tamen, ut neuter vere superior alterius exsistat. Quemadmodum Episcopi, nonnullique Principes, in vicinis, liberisque civitatibus, multa iurisdictionalia habent; non quidem iure superioritatis, sed potius ad exemplar servitutis realis. Leupoldus de concurr. Iurid. quaest. 12. Kyllinger. de Ganerb. discurs. 8. num. 9. etc. vide etiam omnino consil. Goeddaei in causa
1. ADdenda nunc est alia divisio Imperiorum; qua quaedam absoluta, quaedam subalterna dicuntur. Botero. de ragion di stato fol. 2. Bornit. de Mai. c. 12. Eaque ratione, P. Busius disp. polit. 1. quaest. 19. et 1. de Rep. cap. 5. scribit Remp. omnem, respectu Imperii duplicem esse: supremam seu universalem; quae Imperio supremo, sine alterius recognitione constat (ac ita nemini, nisi immediate Deo subest) ac particularem, quae quidem ius Reip. habet, sed a superiori. tit. C. de iur. Reip. lib. 11. l. municipes, 14. ff. ad Muncip. l. 6. ff. de administr. rer. ad civit. pertinent. Et sic alteri, vel Principi, vel populo subiciuntur. Cuius etiam Maiestatem vere non comiter tantum (ut Clientes aliique consimiles, absque onere subiectionis) observant: nec solummodo alium maiorem, sed et superiorem agnoscunt.
2. Sicque Imperia subalterna, quoad subditos, fere absoluta, et eadem, Dominorum superiorum respectu, non absoluta exsistunt. Vicissim vero, a mere subditis Provinciis differunt in eo; quia quandam per se constitutam Reip. formam habent; quam mutare superior nequit: et etiam parum fere curat, quomodo Principes subalterni, subditos suos gubernent: modo se tamquam superiorem agnoscant. Rudolphin. de
3. Imperiis autem subalternis, primo aggrego Tributaria Regna: quae vel victa, vel aliam ob causam, alteri Libertatem vel potestatem, quam habent, acceptum ferunt, in eiusque rei recognitionem, vel pensionem aliquam numerant quotannis, vel munera mittunt. Ego de foederib. cap. 5. num. 18. Ut faciunt Turcarum Imperatori Gregoriani, vel Circassi, Fessani, Maroci, Tuneti, etc. Reges. Sicque tale tributum, est publicus canon, in recognitionem universalis, seu superioris cominii, quae datur.
4. Ab hoc autem tributo, simplex pensio, multum distat: quae nullam plane subiectionem indicit. Bodin. 6. cap. 2. Indeque quod Imperator Romanus in qualitate Hungariae Regis, Imperatori Turcarum, ne Provincias suas ac Regiones excursionibus divexet, annuam exsolvit pensionem, hoc ipso, non excidit absoluta Maiestate. Soranz. in Ottom. lib. 1. cap. 29. Dn. Lansius de Lege Regia, thes. 51. etc. Ego cap. 4. de apellat. num. 5. Ad subalterna quoque Imperia pertinent Feudalia Regna. Arnisae. de Maiest. 1. cap. 5. Ac talia sunt Siciliae utriusque, quae a sede Romana in Feudum recognoscuntur; et alia plura. Suntque Vasalli regulariter non subditi, sed liberalia servitia Domino praestant, militaria
6. Eiusmodi denique subalternorum Imperiorum, illustria nobis praebere possunt exempla Principatus, et alii status in Imperio Germanico Romano. Qui certe in suo territorio, liberam, et fere Regiam potestatem habent: ita ut id, quod in absolutis regnis Maiestas, hoc fere statibus Imperii, ius territoriale (Vulgo
7. Hocque respectu dici solet, Imperii Ordines; ipsum imperatorem, in territoriis suis repraesentare: quod tamen exceptis iis, quae Imperatori, singulariter sunt reservata, intelligi debet. Thom. Michael. de iurisdict. thes. 25. multisque aliis insuper modis, territorialis haecce iurisdictio, ab absoluta differt potestate: imprimis quod Appellationes et querelae, etiam inferiorum subditorum, contra dominos suos, in Curiis superioris acceptantur. Imo subditi in Ordinatione camerali, suas singulares Austregas habent, cum dominos convenire volunt.
8. Suntque status Imperii omnes, Ligii
9. Sunt porro subditi Imperii, qui non sunt status, quales certe in Italia exsistunt, civitates, et Principes nonnulli: de quibus Paurmeister. 2. de iurisdict. cap. 4. num. 52. ac num. 73. Ac item in Germania, aliqui sunt Imperio immediate subiecti; qui tamen non sunt status: ut Deo dante in tract. de iur. publ. Imper. Rom. dicam.
10. Status autem, ut quis sit, necessaria quaedam adiuncta habere debet; quae recenset Obrecht 2. de iurisdict. cap. 7. [1.] ut in Imperialibus diaetis, stationem obtineat, atque votum: [2.] ut in Matricula Imperii comprehendatur. Sic etiam territorialis iurisdictio, variis rationibus probatur. Meichsner. tom. 2. lib. 2. decis. 3. Scilicet per investituram, per diuturnum exercitium, etc.
11. Hique porro Status comitialiter congregati, in tria Consilia: Electorum nempe, Principum et Civitatum dividuntur. Electores autem, ut et Principes; vel Ecclesiastici (Archiepiscopi puta, ac Episcopi, etc.) vel Saeculares exsistunt.
12. Principum nomine, Archiduces, Duces, Palatini, Marchiones, Landagravii, et quidam Principes in specie ita dicti (
13. Liberae Imperii Civitates, sessionem et votum in Comitis (eo enim fine vocantur) ut ius territoriale, in suo districtu (eo ipso, quod sunt status immediati) habent: ut evici in discurs. de liber. Imperii civitatibus.
14: Idemque licet nonnulli de liberis quoque Nobilibus,
15. Equestris autem nobilitatis libertatem, in Franconia, Suevia, et Rhenano tractu quodque immediate imperio nunc sunt subiecti, ortum ex eo habuisse probabile est; quod Franconicus, et Suevicus ducatus (quibus ii nobiles ante absolute subditi erant) Imperio