10 January 2004 Ruediger Niehl
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell-check

Libri III. UBI AFFECTIONES ALIQUOT SUCCESSORII ET OPTIVI Regni conferuntur,

Dissertatio I. DE INAUGURATIONE, SEU CONSECRAtione Regum.

[Note: 1] INitium tam Electivi quâm etiam Successorii Principatus, certis plerumque Symbolis insignitur: quem actum Inaugurationem vocitamus: Keckerm. 1. Pol. 4. fol. 125. etc. adde Casum. Sphaer. civit. 3. cap. 9. fol. 204. et quae nihil aliud est, quàm commissio et traditio Imperii sollemnis; quâ in possessionem inducitur et mittitur Rex novus. Phil. Hoenon. disp. Pol. 3.


page 191, image: s195

thes. 36. Cùm nempè novus Princeps, in publico sistitur et proclamatur; cùm insignia Regia ei traduntur; cùm sacris initiatur, publicè in templum deductus: cùm cives vel optimates ei praestant iuramentum subiectionis. Cùm convivia et Pompae, pro more cuiusque gentis in stituuntur. vid. Alex. ab Alex. Genial. 1. cap. 28. Tholos. 6. d. R. cap. 20. Olaum Magnum. hist. Septentr. 14. c. 6. (Quin et non Reges solùm, verùm Reginae itidem coronantur. Goldast. in I olit. Imp. part. 4.) Ab hocque tempore Initiationis Regum, numerari computarique solent anni. Althus. in Polit. cap. 19. num. 95.

[Note: 2] Eiusmodi modus Inaugurandi, ritusque Coronationis (qui apud varias gentes, varius fuit. Alex. ab Alex. supr. dict. cap. 28. Althus. d. cap. 19. num. 94. 96.) antiquissimus exsistit, et in populo DEI frequenter admodùm usitatus fuit olim. Sic enim ex praecepto DEI, statuit Moses Iosuam Filium Nun, coram Eleazaro Sacerdote, omnique frequentiâ Populi; et impositis capiti eius manibus, cuncta replicavit quae mandaverat Iehova. Numer. 27. v. 22. etc. Electo Saule, toti Populo Samueldixit: Videtisné quem Dominus elegit, non esse ei similem in Populo universo. Tum clamavit totus Populus; Rexvivat. 1. Samuel. 10. v. 24. Sic Sador Scerdos, cornuolei è tentorio accepto, unxit Salomonem; et clangens buccinâ, dicebat totus Populus: Salomon Rex vivat. lib. 1. Regum. cap. 1. vers. 39.

[Note: 3] Consuetudo Romanis, cum quibusdamgentium Germanicarum erat communis; Principem Electum, impositum scuto, militum humeris extollere in altum. Freher. ad Petr. d. Andlo 2. cap. 6. f. 171. b. et seq. De Imperatorum item Romanorum inauguratione, consule iul. Caesar. Bulengerum. 2. de Principe Roman. cap. 2.

[Note: 4] Quo ritu sollemnitateque, coronati olim fuerint Reges Persarum, à Plutarcho commemoratur. in Artoxerxe. De Romano-Germanicorum Imperatorum consecratione,


page 192, image: s196

sollicitâ curâ Leges tulit quàm multas Carolus IV. in Aur. Bullâ. adde Thuan. lib. 31. fol. 644. De more in Imperio Romano-Germanico recepto, multa habet in Politicis Imperialibus, tam Latinis quàm Germanicis, Goldastus. Et Inaugurationem Regum Galliae, eleganter describit Sleidan. lib. 19. eircamed. Claude Fauchet d. orig. des dignitetz. cap. 3. Tillet, aurecueil des Rois. folio 259. et in annot. fol. 119. Auctor des antiquit. et recherch. de lagrandeur des Rois de France. lib. 2. traicte 2. Oleum ibi intervenit Sanctum; quod cùm Clodoveus baptizaretur, de caelo fuisse missum, et adhûc hodiè rhemis religiosè custodiri dicunt. Girard. lib. 1. fol. 56. Undè Archiepiscopi Rhemenses, non alibi ungi consecrarique posse Reges contendunt. Girard. libr. 6. fol. 624. etc. Quin et Turcarum Sultani, caeremoniâ rituque singulari, in Regiam sedem, quam Tachtum adpellant, collocantur. Leunclav. hist. Musulm. lib. 5. fol. 218.

[Note: 5] Quaeri heic licet, an necessariò ad constitutionem Regis Inauguratio sivè coronatio requiratur? Sed Principatum et Imperii potestatem consistere, etiam absque Inauguratione, vixaliquem dubitare posse censerem: sicut verum aclegitimum coniugium putatur, etiamsi sollemnia nuptiarum, nondùm sint celebrata.

[Note: 6] Addubitari non potest (verba sunt Cicarellae, in vit. Pontif. Urban. 7. fol. mihi 458. col. 2.) Quin Pontifex etiam ante coronationem, verus sit Pontifex, et omnia possit administrare. Distinctione namque 23. can. In nomine Domini. decretum invenimus, ut is qui electus est in Apostolatum, si iuxta consuetudinem nequeat intronizari; electus tamen sicut Papa verus, auctoritatem obtineat Romanam Ecclesiam regendi, et disponendi omnes facultates illius. Ac Clemens quoque V. excommunicatione notavit eos, qui dicere sunt ausi; Pontificem non posse, priusquàm fuerit coronatus, ea facere, quae post coronationem. extravag. com. ultimâ. Alphons. Moditius, in §. Lex est, dubit. 4. num. 7.


page 193, image: s197

[Note: 7] Ita ut absurdum sit quod ontificii dicunt; Impertaotem priusquàm à Pontifice acceperit coronam, non absolutè Imperatorem, sed Electum tantùm indigitari: substantialia rei, quidditatemque, ut Scholastici locuuntur, cum sollemnitate extrinse cà malè confundentes. vid. supr. lib. ??? 2. num. 16. et 20. Buxtorff. q. 29. g. Barth. Muscul. d. Succeß. anomal. membro. 1. ad fin. f. 49. etc. egreg. Tob. Paurmeist. d. Iurisd. 2. cap. 4. nu. 4. etc. Marsil. Patavin. in def. pacis. part. 2. cap. 26. Sicque absonum est quod scribit Windeckus; com d. Electoribus. cap. 9. puncto. 4. fol. 32. posse Papam certas electioni factae adiungere conditiones, sibique Caesarem co nomine iuris iurandi obstringere religione.

[Note: 8] Confirmatio enim illa Imperatorum, quam sibi Pontifices sumunt, ex unctione et benedictione, seu consecratione initium coepit. Imperio namque Constntinopolim translato, ceteri Electionis Regiae caeremoniis, Hebraeorum imitatione, et haec addita fuit; ut quàm primum Imperator renuntiatus esset, à Patriarchâ in magnâ Bizantii Basilicâ oleo unctus, diademate aureo coronaretur. Hoc modo primùm ab Anatolio Patriarchâ, coronâ ornatum legimus Imp. Leonem. Iustinus verò avunculus Iustiniani, primus omnium à Iohan. Pontifice Romano unctus coronatusque fuit. Philip. Melancht. in Chron. Quam caeremonialem sollemnitatem, animo lubenti receperunt Imperatores; non quòd potestatem aliquam magis amplam se indè consequi arbitrarentur: sed precibus Ecclesiae et benedictione, ea cupiverunt interiùs sibi dona augeri et conferri, quae exterior atque visibilis unctio praefigurabat. argu. cap. 1. ext. de sanct. unct. Alberic. de Rosate ad L. bene à Zenone. num. 19. C. de quadr. praescriptione. Et disputo hâc de re, in tract. d Iurisd. Imper. Roman. quaest. 5. aliisque locis. Addatur omninò Panvin. d. Comitiis cap. 5. Ac de subtili illâ et durâ quaestione; Num ad Principis Romani constitutionem, Pontificis maxumi inauguratio, sive Coronatio necessaria sit?


page 194, image: s198

tractatur quoque in Goldasti Polit. Imperial. fol. 296. et multis seqq. ac item ab Arithmae. in Peric. secund. disput. 3. in corollar. Sanè nonnulli Imperatores; utcumque magnum Pontifici Imperium permiserint; hoc non partes Pontificum roborat magis, quàm Propheticarum Mysteriorum gnaros confirmat in suâ opinione, quae aliquandò orbi tot nota erit!

[Note: 9] Sic quoque in Comitiis votum ac sessionem Episcopi habent, quamvis à Pontifice nondùm sint confirmati: non obstantibus Concordatis, quae Fridericus III. Imperator iniit cum Nicol. 5. Bertram. apud Arumae. discurs. 9. num. 35. fol. 130. Quod idem de Principeante investituram impetratam, pronuntiarem. Bertram. num. 40. fol. 137.

[Note: 10] Veruntamen in Regnis, quorum Reges, superiorem alium, vel Populum vel Principem observant, non sufficit Electioaut ius Successionis; sed in supernecessaria est conn~rmatio superioris: quod Cabotius. lib. 1. cap. 12. manifestum facit exemplis, ex variâ historiâ petitis.

[Note: 11] Non autem oportet confundere confirmationem sivè consensum subditorum, cum ritibus inaugurationis. Keckerman. disput. pract. 29. problem. 16. Ex quo intelligere quimus, id quod legimus apud Froissardum: etiam tertiae Lineae Franciae Reges, ante inaugurationem, non se Reges sed Regentes tantùm appellitâsse. tom. 1. Histor. suae, cap. 221. et seqq.

[Note: 12] Nempè quemadmodùm Regna quae suffragiis deferuntur, non successorio proptereà censenda sunt iure, eò quòd in his saepè parentibus filii surrogantur, et ex gentis more habent praerogativam; ut iam modò suprà, suo pertractatum est loco: lib. 2. diss. 1. num. 8. et 9. quoniam nempè illo in casu, haut successionis ex vi, verùm electionis vigore, ad Regna perveniunt paterna. Ita è contrario, Electione licet non opus habeat ille, quem ipsa nativitas dedit Regem: attamen de consuetudine recipitur ibi quandoque Electionis quaedam imago, substantiam interim non alterans


page 195, image: s199

successionis. vide Keckerm. 1. polit. 4. folio. 121. Proindè approbatio et confirmatio, cum electione non est confundenda. Arnisae. 2. cap. 2. sect. 4. num. 54. etc. fol. 144. etc. Quod facere videtur Zepperus, qui 3. de Legib. Mosaic. cap. 7. fol. 209. scribit: Quemadmodùm Populi sui Politiam, non simpliciter aut exactè Monarchicam; sed Aristocratiâ quâdam temperatam esse voluit Deus: ità Successionis quoque et electionis Regum, similem quandam temperaturam quasi, observare inibi licere, etc. Nec enim semper ius Imperii, sui naturâ ad heredes Regis transit. Althus. 19. num. 90. etc. Et illa Electio heredis, est quasi repetitio illarum conditionum, quibus intervenientibus, Imperium primùm Regi traditum fuit. ut Althus. d. cap. 19. num. 93. innuit recte.

[Note: 13] Si itaquè in Successorio Regno, mos sit Principem vocari, in publico sisti, in solium collocari, Populum adsentiri, acclamare successioni, votoque et scitu populi accipere Regnum, etc. Ut in Galliis factitatum olim: Lehman in der Speyrischen Chronick. lib. 2. cap. 3. apud Gothos item; Goldast. 3. d. Maior. cap. 9. à princ. aliisque pluribus in locis. Goldast. 3. cap. 23. num. 7. Non protinùs ex eo, Regnum suffragiis magè, quàm Successione obvenire, concludendum videtur. Obligatio sed potiùs, et reciprocus contractus, inter Principem et Populum, cùm primùm Regnum in illam familiam transferebatur, initus, in memoriam saltem hâc sollemnitate revocantur; successionemque illam gratam esse Populo, declaratur: non autem aliud praetereà novo Regi, quod priùs non habuerit confertur. Quippè nam, etiamsi successio improbaretur; nihilominùs ei qui legitimus est Successor, Imperium deberetur. Qualibus ex fundamentis, necin primâ, neque etiam in Regum Francorum familiâ secundâ, Regnum Electione fuisse delatum, adstruunt Vincent. Cabotius. 1. disput. cap. 13. Claude Fauchet. d. orig. des dignitetz. cap. 2. Bodin. 6. cap. 5. contra Hotoman. Franco-Gall, cap. 6, Girard, lib. 3. fol. 200.


page 196, image: s200

in vitâ Merovei. Latè Goldastus de Maiorat. dict. libr. tertio capit. undecimo à principio.

Dissertatio II. DE CONTRACTIBUS ANTECESSORUM; ET annè Successores obstringant.

[Note: 1] SI Iure hereditario Regnum defertur, id habet Successor à defuncto: ac ità praedecessoris factum praestare debet. Rickius. tract. de Union prol. cap. 7. num. 65. usque 117. fol. mihi 225. etc. Et ideò instar heredis, omne aes alienum exsolvere tenetur. Dd. ad cap. licet. extr. d. voto et voti redempt. Modò non id ipsi Regno nimis magnum inferat detrimentum: non enim Regnum, etiam si hereditarium foret, pari iure cum Principis Patrimonio aestimatur: Cabot. 2. cap. 12. vide suprâ lib. 1. diss. 2. nu. 4. ut tanquàm resuâ, eo ad lubitum abuti queat.

[Note: 2] Verùm si qui succedit, ab Antecessore non habeat causam, at Regnum ei tantùm obveniat ex Lege; et ità heres non hereditatis, sed sanguinis exsistat (pariter ferè ac is, qui in administratione, dignitate, beneficio aut feudo est Successor) haut patrimonialibus conventionibus obligatur: sed iis solummodò est obstrictus, ex naturâ et consuetudine officii Regii, qinitae fuerunt. Moditius in §. Lex est. dubit. 77. num. 4. et 5. Undè et abeiusmodi saltem Creditoribus conveniri potest, qui pro Regni necessitate, et utilitate, pro illius scilicet defensione et incremento, aut in usus necessarios utilesque alios, pecuniam mutuo dedêre defuncto. argu. cap. 1. extr. de solution. Cabot. 1. cap. 14. Tiraquell. de primogen. quaest. 35. nu. 19.


page 197, image: s201

Gail. 2. observ. 154. Decian. consil. 25. vol. 1. et 35. volum. 2. Gregor. Tholos. 7. d. R. cap. 12. num. 1. Anton. Peregrin. de Iure fisc. lib. 2. fol. mihi 109. (At quatenùs filius Princeps, à patre possit cogi, ne aliquid innovet in Religione; videatur consilium Cancellarii cuiusdam Palatini: quod est in tomo 1. consiliorum illustriorum, Francof. Anno 1603. editorum, consilium 25.)

[Note: 3] Bona enim Primogeniturae subiecta, alienari non posse; omni probabili dubitatione carere videtur. Nam is qui constituit Primogenituram, ea omnia expressè voluisse, sancivisseque censetur, quae sunt propria et naturalia ipsius primogeniturae. Naturam autem Primogeniturae eam esse cuilibet apparat, ut bonaipsa integra, et sine aliquâ diminutione, gradatim de primogenito ad primogenitum transferantur. Nic. Betsius. d. pact. famil. cap. 8. fol. 476. etc.

[Note: 4] Non obstat suprà ad ductum cap. licet. extr. de voto, etc. ex quo aliud quàm hactenus à nobis disputatum fuit, adstrui posse videtur. Et enim ad illud sufficienter respondet Ludovicus Molina, d Maiorat. Disput. 626. fol. mihi 203. et seqq. ubi inter alia ita scribit: Quamvis heredes, quemadmodùm solvere tenentur cetera debita defuncti; ita teneantur implere realia illius vota, quae ille non implevit. Attamen illa solvenda non sunt de bonis Maioratus, aut Coronae Regni; sed de aliis propriis bonis defuncti, si quae reliquit. Maioratui enim, atquè etiam Coronae Regni, non potuit onus ullum imponere, ex merâ suâ liberalitate; etiamsi erga Deum illam exercere vellet: sed solùm Coronae Regni imponere potuit onus, quod cederet in bonum eiusdem Regni. Undè Rex Ungariae, onus implendi Votum suum, non iniunxit primogenito, ratione Coronae Regni; sed filio secuno genito, quò ad alia bona, etc. Porrò etiam perpendi debet, Regis Ungariae filium, onus sibi à Patre iniunctum, spontè uscepisse: quemadmodùm hoc expressè in d. cap. recensetur. Sanè si saepè dictum capitulum, nonita explicetur, absona et


page 198, image: s202

omninò iniqua, eius dispositio esset. Ungariae etenim Regnum, non Successorium, sed Electivum exsistere nemo nescit: vide suprà lib. 2. diss. 1. à princ. quo in casu, Antecessoris facto, regulariter nullo modo obligatur successor. Quare autem in Feudistico iure, agnatus hereditatem omittere possit, et capere feudum; filius non item: docet Iac. Curt. coniect. tom. 1. lib. 3. c. 15.

[Note: 5] Veruntamen semper in dubio praesumi debet, pecuniam in Regni usum esse conversam. Et quoque Regius, etiam ex Lege Successor, factum Principis antecedentis, principali nomine peractum, eius licet heres non exsistat; nihilominùs (si non magnoperè coronam laedat, aut contra Leges, vel Imperii foret Maiestatem) ratum ut habeat, conveniens esse videtur Quia id non generale solùm est in omnibus curatoribus, liberâ qui gaudent ad ministratione: sed et aliàs, nemo cum Principibus contrahere, nemo illorum promissis et verbis fidem poterit habere; ac in simul Publica fides, dignitas, honosque Principalis collaberetur. Georg. Acatius Enenckelius, illustris Hoheneccius Baro. 3. de privileg. cap. 11. Princeps item, si praedecessoris sui contratus annihilaret; eligeret viam, per quam eiusdem pariter acta aliquandò everterentur. Dn. Cluten, in Syllog. rerum quotid. thes. 18. ad fin. Sicut etiam in Familiae fideicommisso; Possessorem, in casu dubio, et bonâ fide, aliisque circumstantiis concurrentibus, ita transigere posse, ut Successorem non heredem liget; docet Peregrinus, d. Fideicommiss. artic. 52. num. 88. et M. Anton. Petra, d. Fideicommiss. quaest. 8. num. 66. etc. Et turpitudinem habet, Feudales ac Legitimos Regnorum sirccessores, creditores defraudare; cùm apud Spartanos et Persas, defuncto Rege alter qui succedebat, liberabat aere alienoeos, quicumque aliquid, aut Regi, aut Reip. debebant. Herodot. Erato.

[Note: 6] Ex quâvis item Electionis specie, ad Regnum admissus; non secus ac d successore Legitimo iam modò dixi, ex praedecessoris obligatur contractu; officii seu dignitatis si is


page 199, image: s203

celebratus fuerit ratione. Ità ut aes alienum, propter onera Principatui incumbentia contractum, etiam qui electus est, vel postulatus ad Regnum, solvere; contractumvé vel promissionem iustam, aut aequitatem continentem observare teneatur indistinctè: nullâ habitâ consideratione, quibus verbis, sive quâ formâ illud debitum fuerit contractum. quamvis item à raedecessore suo, nil penitus hereditarii acquisiverit iuris: vel etiamsi successor, antecessorem vi et armis pepulerit è Regno. Schrader. tract. Feud. part. 4. cap. 1. n. 20. Pruckman. §. soluta potestas. 2. membri 4. cap. effect. 2. fol. 389. Addatur Cothman. resp. 52. num. 231. volum. 2. Facta erenim vel contractus Principum demortuorum, hodierni Principis esse censentur: cùm Res publica semper eadem exsistat. Baldus, consil. 326. Undè cùm Christiernus, Daniae, Sueciae et Norvvegiae Rex, è Regnis suis exul, à Ioachimo Marchione Brandenburgensi, aliquot milla flor. Rhen. mutuò accepisset: nihilominùs à Successorein Rego Friderico, dictam summam, unà cum censibus ritè peti, Ludolphus Schraderus respondit, et multis probat argumentis. cons. 9. 10. et 25.

[Note: 7] Quemandmodùm verò, onera regulariter sequuntur Regem etiam electum: ita quoque ea commoda habet idem, quae aliàs defuncti personam strictè sequi videntur. Et sic legatum Principi relictum, transit ad eius Successorem; etiamsi legatarius ante heredem decedat. Sicque Princeps revocare potest donationem factam ab antecessore, propter ingratitudinem in successorem commissam. Illustris Enenckel. tract. d. privileg. lib. 3. cap. 17. num. 26. etc. Dn. Bocer. in Classibus, Disput. d. Donat. thes. 41.

[Note: 8] Aliàs quidem eum, qui Dignitatis solummodò, sceptrique est capax Successor, Antecessorum pactis conventis, citra evidentem usum Regni, eiusdemque Senatus consensionem, de Feudo Imperii initis; salvâ Maiestate suâ, minimè tencri, opinio fert multorum. Dn. Collega D. Bocerus de invest.


page 200, image: s204

Feud. cap. 3. num. 73. Quâ de caussâ Bohemiae Regem, antecessoris sui Matthiae investituram de caducitate successionis confirmare, non obligatum fuisse, respondit Collegium Lipsiense. cons. quod exstat apud Hartm. Pist. lib. 2. q. 20. nu. 44. Pariter ut is, qui Ecclesiastico Magistratui, Praesul, in dignitate offici´ve succedit; praedecessoris sui Investitionem de caducitate successionis, adserere cogi non potest. c. sciendum. §. si Dominus. tit. quib. mod. Feud. const. c. un. de Clerico qui invest. etc. cum simil. Quippè cùm nihil ab eo emolumenti, sed omnem potestatem suam à Capitulo consequatur: nec aequum sit Antistitem, cui rerum praesentium duntaxat administratio est commissa, futuris negotiis successorum praeiudicare.

[Note: 9] Verùm enimverò, duabus cautelis prospicere sibi posse à Clericis investitos, ut eorundem quoquè Successores, ad Feudi concessionem, eveniente conditione ipsis obligentur, putarem. Nimirùm (1) si curaverit in vestitus, id cum Capituli consensu peragi: tum quippè, irefragabile censetur; non secus ac illa, quae Princeps cum consilio Ordinum, sive der Landt Räht, promittit. Petr. Wesembec. consil. 2. Vel (2) si in Feudi possessionem mittatur, eo qui Feudum detinet consentiente. Quarum cautionum priorem, frustrà impugnat Andr. Fachin. 7. controvers. cap. 28. cùm solidâ iuris ratione nitatur. l. 149. de Reg. Iur. l. 13. §. 1. d. acquir. velamitt. poss. arg. l. 10. ff. si quis omiss. causs test ament. Alterius verò doctrina, para/docon immeritò videtur Henrico à Rosenthal. cap. 6. conclus. 16. n. 11. Siquidem ea iure Feudali disertè confirmetur. c. un. vers. nisi ille. tit. qui success. Feud. dare teneant. Et tandem Regula illa, quae successorem iure Electionis ad Imperii fastigium evectum, pactione Feudi ab antecessore factá absolvit, ita est intelligenda; ne exindè qui fidem publicam sequuti, et de re publicâ benè meriti sunt, iniuriâ adficiantur. Immensas tantùm donationes, sive potiùs profusiones Principales, à Successoribus convenit retractari. Arn. Clapmar. 5. d. Arcan. cap. 13.


page 201, image: s205

Disseratio III. ANNE SUMMORUM ANTE PRINCIPUM EXcessum, futurus designari possit et debebat successor.

[Note: 1] VEtus est haec quaestio, et de quâ in utramque partem disserunt multi. Heigius. part. 1. quaest. 6. Clapmar. lib. 2. cap. 21. et lib. 3. cap. 10. Bart. Musculus de success anomalâ, membr. 1. conclus. 3. liter. P. fol. 47. Consulatur etiam Lancellott. Conrad. in Templo Iudic. 1 cap. 1. §. 1. fol. 49. Goldast. in Polit. Imperial. Latin. fol. 220. usque 274. et in German. part. 2. per tot. Brunning. disput. de Universitat. thes. 11. Et quidem si filius adsit Regni heres, nihil in dubio positum esse videtur. Keckerman. polit. 1. cap. 4. folio 116. Quamvis et hîc cautione quâdam Politicâ sit opus: quia ferè semper filii, magis quàm patres amantur. Cominae. libr. 6. cap. 3. fol. mihi. 581. adde omninó Parnassum politicotati Boccalini. 1. cap. 56.) Sicque contra morem apud Persas receptum, Artaxerxes filium Darium perindulgentiam vivus constituit heredem: nihil sibi, ut Iustinus lib. 10. scribit, existimans ablatum, quod in filium contulisset: sinceriusque gaudium ex procreatione se capturum, si insignia suae Maiestatis, vivus in Filio conspexisset. Et Ptolomaeus à quibusdam reprehensus, quòd Aegypti Regnum vivus filio tradidisset: nihil dulcius esse respondit, quàm Regis patrem esse. magnum Regis fulcrum est, filios non timere. Plutarch. in Demetr. Ac Barbarus est mos Turcarum, filios Principis, in certo loco aut oppido claudere, nec finibus iis egredi, nisi permissu aut iussu patris. Lips. mon. polit. lib. 2. cap. 5. exempl. violentiae 8. Econtrà


page 202, image: s206

plenum prudentiae fuit consilium Hugonis Capeti, qui Palatii Magistorum, Regiae nimis finitimam sustulit auctoritatem; et Filium Robertum, Vicarium constituit generalem, Regemque consecrari et diademate voluit insigniri. Ich. de Serres. tom. 1. fol. 253. Girard. 1. del Estat. fol. 110.

[Note: 2] Et hodiè adhûc, quò certior in Franco-Galliâ constitueretur Regni successor, Primogenitus, vel proximior è Regiâ stirpe, vivente adhûc Rege, donatur titulo heredis Regni, vel Regiae Coronae. Primogenitus etiam ibi habet Delphinatum Viennensem: et qui aliàs proximus est heres, kat) e)coxhn\ Monsieur indigitatur. Vinc. Lupanus. d. Magist. Franc. lib. 1. tit. Delphinus. Claude Fauchet. tract. de orig. des dignit. 1. cap. 6. du Bellay. fol. mihi 306. Girard. lib. 8. fol. 675. et lib. 15. fol. 206. Auct. de recherch. de la grandeur des Rois de Fr. 3. cap. 5. Sicque Anno 1596. Princeps Condaeus, septennis puer, in Senatu primus Francici sanguinis haeres; quamdiu Rex sine prole esset, publicatus: suique famulitii contubernalibus indultum fuit, ut elogiis, immunitatibusque feverentur, quibus Regiorum liberorum famulitium frui solet. Botereius, com. lib. 3. Ab Hispanis, qui mortuo parente Regnum sunt adepturi, Principes indigitantur. Filii Imperatorum Graecorum, Despotae appellabantur. In Angliâ, primogenitus donatus olim erat Nortmanniae; nunc Walliae Principatu. vide Polydor. Verg. in histor. Angl. lib. 20. in vitâ Richard. 2. fol. 411. Girard. 1. del' Estat. fol. 113. In Cypro, Principatu Galileae: in Tuneto, Constantinae Regno: in Scotiâ, titulo principis Scotorum, et Cumbriae praefecturâ. Burgundiae Ducis filius natu maior, Flandriae nascitur Comes. Latè Goldast. 1. Senior. cap. 16. num. 10. Quae omnia velut auguria sunt, proximè obventuri Regni: et propiores heredes, neante dies in annos Regis inquirant, satietate explere posse creduntur. Ac obiter hîc noto; olim apud Germanos, solùm patrem vel fratrem regentem, Dominum vel Herum; ceteros Herulos, Domicellos, Infantes, Junckern


page 203, image: s207

fuisse denominatos. Spiegel. in Lexic. verbo, Infans. Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 7.

[Note: 3] Communis etiam theorica est nostrorum Doctorum, Primogenituram in Filio Regis, primam esse dignitatem. Et post Regem primò natum, in tantùm radiis paternae et futurae coruscare dignitatis; ut eum vel vivo Patre, nomine dignitatis paternae, Regem, Ducem, aut Comitem, nominare queamus: nec illam appellationem, pater filio primogenito invidet; quem tamen titulum, proximiori non concederet agnato. Gothofred. 6. d. Tutel. Elector al. replic. 40. fol. 287. Ac refert Molina, tract. 2. disput. 626. fol. mihi 210. Regis filios, quondam in Hispaniis, Reges nuncupatos: posteà verò Infantes nominatos fuisse. Primogenitumque, qui in Regem vivente Patre iuratur, Infante iurado olim nuncupatum, hodie Principeiurado indigitari. At verò iuramentum illud subditorum, acceptionemque in Regnum, utique nullum ius Filio conferre, intuitu Patris adhuc vivi. Ius quidem hoc actualiter competere, aiunt, et proprium esse Primogenito ipsi, etiamdum patre vivente; quantùm nempè ad ipsum ius in se, non quantùm ad omnem eius effectum. Molinae. ad Consuet. Paris. §. 13. gloss. 3. quaest. 1. et 2. Chassan. in Catal. glor. Mundi. part. 5. consid. 41. latè lohan. de terrâ Rubeâ, tract. de iure legit. success. in hered. Regni Gall. per discursum. Iac. Concenat. 2. quaest. cap. 10. num. 12. et adde Pinel. in l. 1. de bon. matern. part. 3. n. 78. Quin et tradunt ICti, proximum maioratus heredem, ex L. diffamari agere, petereque posse, ut declaretur successor futurus. Covarruv. lib. 1. var. 18. ad fin.

[Note: 4] Quin in Franciâ, omnes ex Regio sanguine qui Principes exsistunt; pae aliis privilegia habent quàm multa: quae recenset Girard. lib. 3. de l' Estat. f. 337. etc. ac Auct. des recherch. de la grandeur. etc. 3. c. 7. Ii Patricios omnes (les Pairs) natalium praerogativâ praecedunt: quoniam dignitatis, atque adeò personae Regiae, quae cunctas alias exsuperat, pars ipsi


page 204, image: s208

quodammodò censentur. Inter se verò, iidem hunc ordinem servant (olim namque hâc de re crebrae lites erant: ut videre licet apud Ioh. Tilletum, tract. du rang des grands des France, cap. de Princes du sang. fol. 316.) ut tantum succedendi in Reguum ius servetur; nullâ praetereà publici muneris, aut alius tituli habitâ ratione. Thuan. libr. 27. fol. 547. Engelbrecht. dissert. de success. in Electorat. num. 145. Quomodò verò Turcae tractent ex illis familiis decescendentes, quae post Othomanicam Regiae dignitatis successores essent futuri, refert Sturmius, ser m. 2. de bello Turcico, fol. 118. etc.

[Note: 5] Principum Filios heredesque, eorum subditos esse, Politici asseverant; et in eos patrem Regem aut Principem, Iurisdictionem suam exercere posse, ut in quemvis alium sibi subiectum. c. vener abilem. ex. qui fil sint legit. ubi DD. Veruntamen Guil. Nassovius, Auriaci Princeps, in Apologiâ suâ, Philippum II. Hispaniarum Regem incusat; quod unicum, tot Regnorum heredem Carolum filium, paucorum inquisitorum iudicio capitali submiserit: cùm ad Regni Ordines id spectaret. Immediatorum autem Imperii romani Statuum liberos, Imperio et paternâ iurisdictione, propter ordinis parem dignitatem esse exemptos, Dn. Betsius censet. cap. 8. fol. 435. De quo forsan, cùm parilis in actu haut dignitas adsit, dubitare quispiam posset. De Nobile, quòd non sit Dominus superior liberorum, vide Modest. Pistor. part. 4. q. 169.

[Note: 6] Sin verò successor ratione iuris incertus, aut Electivum si Regnum foret; dubitationem nostra quaestio principalis habet multò maiorem. Et proaffirmante sententiâ dici posset: licere, imò oportere eventibus prospici tristibus, successorum ob incertitudinem metuendis. Adam. Keller. 3. de offic. Iuridico-Polit. 2. fol. 638. Franc. Patricius. d. Regno lib. 9. cap. 22. Sine certo ne Regni herede, publicas ad se vires quisque trahat; Augustum, filium, Imperii Collegam, consortem Tribunitiae potestatis, Tiberium adsumpsisse, omnemque per exercitum


page 205, image: s209

ostentâsse. Tacit. 1. annal. Sapienterfecisse Adrianum, qui non modò Antoninum adoptavit Pium; sed et simul effecit, ut Pius Philosophum, Principum decus, adrogaret. Quod et anteà factum fuit ab Augusto; qui non priùs Tyberium voluit adoptare, quàm is Germanicum adoptâsset. Sueton. Tyber. Ex tali designatione, invaluisse olim Caesarum appellationem; vivis qui Principibus designati erant Imperatores. Saepiùs etiam Imperii moderni Electoribus convocatis, Imperantes quempiam se praesente, pro Rege Germaniae eligi curâsse. Magnum Alexandrum qui hoc neglexit, Ludos cruentos suo funeri ad parâsse. Plut. in Apoph. alex. ad fin. Nuper defunctum Cliviae Ducem, civibus suis meliùs hâc ratione consulere potuisse. Carolum Burgundiae Ducem, in aliis nimis audacem, dum Filiae maritum, et Principatui heredem in tempore nominare timeret, se suosque perdidisse. quod notat altcubi Ceninaeus. Henricum ultimum Lusitaniae Regem, saepè ab Ordinibus Regni, de Successore nominando interpellatum; in poenam Lusitanorum id distulisse. è contrà debuisse Henricum, de sententiâ fidorum et peritorum nonnullorum Doctorum decidere Regiam illam litem, et pro ratione personae, ad quam hereditatem pertinere intellexisset; conventiones et transactiones ita instituere, ut Regni libertati quàm maxumè consuleretur. vide Conestag. libr. 3. fol. 120. 133. 136. et 148. Elisabetham Angliae Heroinam, quòd noluit quenquàm se spirante viventeque, cernere successorem, ac sibi brevi moriturae fossam aperiri; Pietr. Matthieu, lib. 6. narrat. 2. num. 2. singulari hoc fecisse de caussâ: ne ut mulier contemneretur. Scivisse Insulam toto orbe divisam, non facilè ab exteris turbari, et Iacobo Scotorum Regi, inibi neminem resistere posse.

[Note: 7] Vicissim odiosa, imò scelerata quibusdam videtur percontatio de futuro successore: hinc sibi funus duci, atque in suos annos inquiri Principes nonnulli suspicantur. Goldast. d.


page 206, image: s210

Maiorat. 2. cap. 1. Traianus Optimus Princeps, sine Successore maluit mori. Spart. Adrian. Bonifacius II. Pontifex Romanus, convocatâ Synodo decrevit; quòd liceat Pontifici vivo, successorem ordinare. Et statim Vigilium suum Diaconum elegit, qui sibi simoreretur Successor esset. Paulò pòst, cùm cum facti paeniteret, quòd alteri habenas commisisset, iterum convocatâ Synodo, liberè est fassus; se contra dignitatem Apostolicae sedis, et contra Canones egisse. Ioh. Wolff. lect. memor. tom. 1. fol. 161. Vide Ioh. ab Elsvich. amicissimum mihi, disput. pol. 6. thes. 5. Tyberium quoque formidâsse Tacitus scribit: lib. 1. annal. ne Germanicus (in cuius manu tot Legiones, immensa sociorum auxilia, mirus apud Populum favor) habere quàm exspectare Imperium mallet. Cùm apud Davidem Episcopum Ultraiectinum, de Coadiutore sibi dando mentio facta esset; non hoc se levamen laborum desiderare respondit: vereri enim, ne idem sibi, quod Sancto Antonio accidit, eveniret; qui auctoritatem amisit, ex quo Rochus in numerum Sanctorum fuerat receptus. Guil. Paradin. histor. de Bourgongn. fol. 837.

[Note: 8] Bodinus 6. de Rep. cap. 5. disitnctione rem enodare conatur: Successor si non renuntietur, Regnanti tutiùs caveri, Populo non caveri, ait. Ego in casu controversae Successionis, de herede certo, citò prospiciendum: in Electivo verò Regno, tam Principi quàm Ordinibus, summam hîc cautionem adhibendam esse autumarem. His quidem; hâc ne occasione, ius amittant suffragiorum. Hosce etenim honores, qui velut Symbolumsunt certae successionis, fraude manifestâ adversus veterem Comitiorum rationem adinventos esse, scribit Buchanan. 6. rer. Scotic. et qui propè omnem vim liberorum tollerent suffragiorum. Principi providere incumbit; ne ipsum aliquandò taedeat, intempestivae huius Electionis. prudentes quod rerum aestimatores, pro re natâ diiudicabunt. vide l. inter. 83. §. 5. vers. sed haec dissimilia. d. verb. oblig.


page 207, image: s211

Scip. Amirato. 1. cap. 2. Arnisae. 2. relect. cap. 2. sect. 4. num. 90. etc. fol. 165. et num. 99. etc. fol. 172.

[Note: 9] Enimverò ex solâ Designatione, administratio rerum Regni, commissa non videtur. Lud. Molina d. primog. Hispan. 3. cap. 6. num. 22. vide suprà hâc dissert. n. 3. Rem namque et spem habere, nemo non differre videt. Apud Romanos L. Aelius Verus, ab Adriano adoptatus, primò Caesar est dictus: et Caesares erant quasi quidam Principum Filii, et designati Augustae Maiestatis heredes. Spartian. in vitâ Veri. De eorumque privilegüs ac Imperio, ita ad Cl. Albinum, Imper. Commodus scribit. Tibi do facultatem, ut, sinecessitas fuerit, ad Milites prodeas, et tibi Caesareum nomen assumas. Habebis cùmid feceris, dandi stipendii usque ad tresaureos liberam potestatem. quin et super hoc ad procuratores meos literas misi; et quùm opus fuerit Rationalibus dabis, ne te non audiant, quum de Aerario volueris imperare. Sanèut tibi insigne aliquod Imperialis Maiestatis accedat, habebis utendi coccinei pallii facultatem me praesente: habiturus et purpuram, sed sine auro. Capitol. Albin. Notandum autem est, aliud esse, Augustum habere consortem; quod ad Aristocraticam Imperii accedere formam alibi dixi: aliud Caesarem seufuturi Imperii designatum esse heredem. Caesares Augustis minores erant, iisque tanquàm pater filio subiecti. Primus, Marcus Antoninus, L. Verum, ex Caesare secum Augustum nominavit. M. Antoninum imitatus est Imper. Severus, qui ante obitum duos filios suos, Caesares primò, mox utrumque Augustum adpellavit. Quo tempore primitùs Augusti tres unâ fuerunt. Marci et Severi exempla, omnes deinceps ferè sub sequentes Imperatores sequuti sunt: qui filios suos vel naturales veladoptivos, Caesares primò; deindè Augustos nominârunt. Panvinius de Comitiis, cap. 3. Sic et Diocletianus, quùm molem Imperii animadverteret graviorem, quàm ut unus, universae par esse posset; Maximianum creavit


page 208, image: s212

Augustum. amboque duos sibi Caesates, Galerium cognomine Armentarium, et Constantium, Constantini Magni patrens dixêre. Ich. Bapt. Egnatius.

[Note: 10] Principibus, qui destinati tantùm sunt Principatus successioni, vivente praedecessore cùm primis est cavendum, ne illis nimis sefaciant aequales; eodemque cum eogradu, loco, tempore, applausu et obsequio, publicè privatimque coli et observari se patinantur: fed honore temperato, comitatu mediocri, et modestâ gravitate sint contenti, Ich. Bapt. Lenccius observ. polit. 69. Necum Germanici filiis, incautâ Imperri usurpatione, se se evertant. Tacit. 4. Annal.

[Note: 11] Licet Feudistae, Regem nominent pro Imperatore; Rosenthal. d. Feud. cap. 5. conclus. 1. liter. c. Hotom. in Lexis. Feud. verb. Rex. hodiè tamen Rex Romanorum vocatur, qui mortuo Imperatore, sine ullâ Electione succedit. Aur. Bulla, c. 4. Estque is perpetuus Romani Imperii Vicarius, à Lege, hocest, electione et consensu omnium Statuum Imperii, ordinatus: qui ideò, Imperator si absit, non solùm nomine Caesareae Maiestatis; sed et proprio motu, aliquid constituere potest. Barthol Musculus. de Success. anomal. fol. 49. num. 98. Thomas Michaël. disput. de Iurisd. thes. 29. Non tamen propriè eum Maiestatem habere censerem. Maiestas enim perpetua est potestas; non autem verè perpervum potest dici, quod Vicarium exsistit: cessat quippè praesente eo, cuius partes geruntur. Undè Regis Romani potestatem, ad Imperatoris reservata, absque mandatospeciali, non extendi, rectè dicit Felin. in c. quae Eccle siarum. sub n. 32. extr. d. Constit. Quam vis aliàs praeeminentia illa, ratione futurae et speratae qualitatis in isto Rege, hoc praecipuum habere putetur; ut non secus atque ipse Imperator, honore afficimereatur. Vide Matth. Stephan. d. Iurisd. 2. part. 1. cap. 2. num. 44. et multis seqq. Schönborner. 5. polit. cap. 19. De iure destinati Successioris in Imperio Romano, seu Regis (ut nunc loquimur) Romani; vide Paurmeister, 2, de Iurisd. cap. 5.


page 209, image: s213

Domin. Ioachim. Cluten. in Syllog. th. 23. Anton. Colerum, disput. de iure Imper. German. thes. 8. et seqq. Ac meum de Iurisd. discurs. quaest. 13. ad fin.

[Note: 12] Invito Regi viventi, nullo modo successorem conftitui posse, putarem. Baxtorff. thes. 12. ad fin. Arvaeus discurs. de Iure publ. 5. Hinc posteaquàm Valentinianus Imperii insignia accepit, et Milites clamarent, ut alterum sibi velut Imperii socium adiungere velit: Me, inquit, ad Imperandum deligere, ô Milites, penes vos etat; sed cùm iam à vobis sim electus, consortem Imperii, quem sumere postulatis, non in vestrâ, sed in meâ solius fitum est potestate. Quin etiam vos, qui meo iam Imperio subiecti estis, conquiescere: me autem, utpote Imperatorem, quid agendum sit considerare decet. Sozomen. histor. Eccles. lib. 6. cap. 6.

[Note: 13] Sed annè in vitis Civibus, in Optivo Regno, successorem nominare potis est Princeps? Hîc commodè inter Regnum quod Electione, et illud quod Successione defertur, praecipua quae est differentia, explicari porest. quae in eo confistit; quòd semper mortuo Rege, liberum est Populo, vel iis, fuffragii qui ius habent, quam velint Rei publ instituere formam Arnisae. 2. polit. cap. 3. fol. 457. In Imperio autem Successivo, Maiestatis contrahit crimen, manente qui Regiâ stirpe, de mutando Reip. cogitat statu. Cabot. 1. disput. cap. 14. ad fin. Tanta namque vis est iurisiurandi, Legisvé illius fundamentalis, quâ primùm iugis sucessio Regni, unialicui familiae fuit delata; ut successorem agnoscere pro Rege, non voluntatis sed necessitaris exsistat. Althus. pol. cap. 19. nu. 75. Et ita Romae, Patres Romulo Rege dcfuncto (utpotè Electorio in Regno) ad vocatâ Rep. dispicere iusserunt; sive Regibus sive Magistratibus mallent annuis, concedere eius curam: quod et defuncto Numâ et Tullio Hostilio, Ancoque Martio factum. Liv. 1. Dion. Halicarn. libr. 2. Legitimi verò in Reguo successores, saepiùs pro iure suo tutando, iusta et


page 210, image: s214

felici successu, bella suscepêre, vide suprà, libri primi dissertationem secundam, num. 21.

[Note: 14] Verùm in Legitimo Regno, emortuâ demum stirpe Regali: aut in hereditario Regno, si sine herede decesserit Princeps, potestas ad Populum revertitur, et libera est Comitiorum Regni facultas, quem velint sibi Regem optandi: aut quoque possunt, eis si fuerit visum, Reip. formam immutare. Cabot. 1. disput. cap. 14. ad fin. et cap. 16. Conestag. lib. 3. folio 157. Haut secus ac Feudum apertum, ad Cominum liberè redit, utileque cum directo dominio consolidatur: Rosenthal. cap. 7. conclus. 24. frustrà disquiren tibus Feudistis, an et quandò Beneficium, tempore velgeneratione finitum, proxumis concedi, seu, ut loquuntur, reinfeudari debeat Agnatis. Hâcque ratione Cacheranus, Amadaeus à Ponte, et alii, in Lusitanicâ qui caussâ pro Sabaudo consulue4runt; Ordinibus Lusitanis, facultatem Successoris nominandi adscribunt: et cur Sabaudus, prae omnibus aliis eligi debeat, multas cum ulant rationes. Quoque tum ad populum vel ordines Imperium redit, cùm Feminae ex Lege repelluntur. Sicque eo Regno, in quo Feminae ab Imperii successione perpetuò excluduntur, masculis omnibus exstinctis; Feminae, aut etiam ex Feminis mares, ad Regni successionem haut ex iuris necessitate sunt admittendi. Cabot. 1. cap. 16. ad fin. Quia nempè ab initio Principi, masculisque heredibus; et ita conditionaliter, ii donec supererint, data est potestas: ac ea proindè ad Populum revertitur, conditione cessante. Quam vis alicubi masculis exstinctis, femina ad mittatur ex pacto: suprà libr. 1. dissert. 11. num. 4. et 14. ac dissert. 12. num. 6. et in Moscoviâ nuper, novo exemplo, Regiae sorori Imperium firmare voluerit Boris. Mercure Franc. fol. 33. b.

[Note: 15] Ubi autem subditi, Regnum primis Regibus haut contulerunt (putà si Imperium sit Feudale, vel subalternum) nullus potest exsistere casus, facultatem quo Regis vel


page 211, image: s215

nominandi vel eligendi, sibi arrogare iure queant: sed redit ad eum, à quo primùm pervenit. quod contra Lusitanorum actionem, post obitum ultimi eorum Regis, fuit replicatum. Conestag. 3. fol. 15 4. 175. et 191. Sicque cùm Iohanna, quae ab impudicitiâ Lupa cognominabatur, Ludovico Andium Duci, Caroli Galliae Regis fratri, Regnum Neapoleos adoptionis nomine relinquere vellet; factum fuit id Pontificis, tanquàm Domini Feudi permissione. Angel. et Fulgos. adl. si suspecta. §. fin. de inoff. testam. In Austriacis Privilegiis, ex familiâ ultimo; Adoptatio, Testamentivé factio expressè est largita. vide privil. Austriaca apud Goldast. et Munsterum. Inclitus Würtembergicus Ducatus, si (quod DEUS utavertat, precamur) absque herede esset; non ab Imperatore alteri dari posset in feudum, sed perpetim libera Imperii provincia, ex singulari privilegio esset mansura: quod disertis verbis sancitur in Erectione; ut ideò probè observârit Melch. goldastus, Cadoviensem transactionem, Legibus fundamentalibus illius. Ducatus repugnare, in rational. der Reichssatzungen.

[Note: 16] Hactenùs dictorum, consequens esse videtur: ultimum de familiâ in quam Imperium est rranslatum, non posse successorem extra Comitia, sineque Populi consensu nominare. Cabot. 1. cap. 14. Ut et in Regno, suffragia populi ubi valent, infirma est Designatio à Principe facta, nisr Populi vel Electorum accesserit voluntas. Quâ de caussâ, Anno 1530. Saxoniae Elector, aliique confoederati status, Electionem Ferdinandi impugnârunt. Buxtorff. thes. 12. à princ. adde Arumae. discurs. de iure publ. 4. et suprà lib. 2. dissert. 1. num. 5. Pontificemptamen, ut et Principem quemlibet electum, statuere posse super formâ et electione (non super personâ) sui Successoris, volunt Canonistae. M. Stephan. 3. d. iurisd. part. 1. cap. 2. num. 10. et seq. Electi verò Principes, commendare quidem Regni Candidatos queunt; sed illa commendatio nullam necessitatem habet: vide Anton. Coler. disp. d. Imper. Rom. Germ.


page 212, image: s216

thes. 8. et proptereà perperam Clapmarius, 1. d. Arcan. cap. 14. eam retulit inter iura Maiestatis. Solet tamen Populus, in gratiam quandoque Principum sibi carorum, remittere quid, et iudicium atque pacta de Successoribus rata habere. Bôrtius, d. natur. Iur. Maiestat. cap. 2. thes. 5. Althus. pol. cap. 19. n. 75.

[Note: 17] Nonnunquàm enim tam magna est auctoritas Regis Electi, ut ultrò approbetur, vel nemo audeat recusare, quem is Testamento, Adoptione, vel aliter designavit Successorem. vide Cabot. cap. 8. per discursum. Petr. Gregor. 7. d. Rep. cap. 12. Acita Octavium Iulius caesar, liberis orbus, nominis, fortunarum, Regnique heredem constituisse, auctorest Dion. lib. 45. histor. Rom. Sub Tyberio, et Caio, et Claudio, unius familiae quasi hereditas fuimus; ait apud Tacitum Galba. hist. 1. Ipse Pisonem, testamento semper in bona et nomen adscitum, repentè mediâ salutan tium turbâ apprehendit, filiumque appellavit, et pro contione adoptavit. Sueton. in Galbâ. Sicque Adrianus, non solùm Antoninum sibi adoptavit; sed et addidit conditionem, ut ipse sibi marum et Verum Antoninos, adoptaret. Spartian. in Vero. et Capitol. in Marc. Anton. Imperium nomine dotis cum Faustinâ uxore, M. Antoninum habuisse, Capitolinus refert. Tacitus Imper. in Senatu, cùm eligeretur, adiuratus est; ut cùm mori caepisset, non Liberos suos, sed optimum aliquem faceret Principem. Vopisc. in Floriano. Constantinus Magnus, Orbem Romanum, heredibus non solùm Testamento reliquit, sed et divisit. adde orat. Ulp. Criniti apud Vopisc. in Aurel. et Bodin. 1. cap. 4. nu. 29. et seq. Sed eiusinodi Adoptiones, plerumque confirmatae fuerunt à Senatu. Et ità non satis fuit, Octavium testamento Caesaris adoptari, sed robur accepit ea adoptio Lege Curiatâ. Cuiac. 7. obser. cap. 7. Sicque approbare non possum, quòd Imperium Romanum post Augustum hereditarium fuisse, eruditissimimulti tradunt: quibus etiam adstipulari videtur Goldast. 3. de Maiorat. cap. 14. et Arnisaeus, 2. cap. 2. sect. 4.


page 213, image: s217

num. 50. etc. fol. 141. quâ de re Onuphr. Panvinius, de Comitiis, cap. 1. et Matth. Börtius, d. cap. 2. Gevvoldus de Septemvir at. cap. 4. videri possunt.

Dissertatio IV. DE INTERREGNO, ET REGIA TUTELA: Ac iis qui absente vel aegrotante Principe, Remp. administrant.

[Note: 1] Principatus Electivus Interregnum, Successorius nonnun quàm Tutelam habet: in utroque absentia, furor, vel similis aliquis defectus, Regentem vel Vicarium deposcit. Interregnum, quò brevius, eò melius exsistit. Prudenter Livia egit, quòd Augusto exspirante, acribus custodiis domum et vias sepsit; laetosque interdùm nuntios vulgabat, donec provisis quae tempus monebat, simul excessisse Augustum, ex rerum potiri Neronem, fama eadem tulit. Tacit. 1. annal. Hâc eâdem de caussâ festinatum est, ab Alexandro Severo Augusti nomine recepto, ut is omnia simul acciperet, quasi verus Imperator. Lamprid. Alex. Quod itidem in Regno successivo quandoque fieri solet. Et ita Solimano Turcarum Imper. in ipsâ Zygeti obsidione, cùm totus iam in sanguine esse videretur, sanguinis profluvio exstincto; Mahometus Bassus, quòd in occultatione huiusce mortis, consistere salutem rerum omnium praesentium appareret: cùm solus ocnscius mortis Medicus esse,t ingentes poenas eius scientiae dedit; docuitque secretas res Principum scire, quàm sit devitandum. Nam Mahometus, veritus ne Medicus hic


page 214, image: s218

rem propalaret, illum è tentorio vocari, et in suo conspectu iugulari imperavit. Et quoniam tumultus ferè excitabatur in castris, quia Imperator per multos dies, à nemine visus fuisset: mahometus, re cum quibusdam spectatae fidei proceribus communicatâ, Solimannum balsamo perunctum, induit usitato more, atque collocat in sublimi throno, in loco intra tentorium adumbrato; quem spectandum è longinquo, cum maxumâ reverentiâ proponit. Ipse significationes non nullas reverentiae, praesentibus omnibus, et obsequia edidit, tanquàm cum illo loqueretur. cùmque nemo propius accedere, propter nimiam observantiam, ausus esset; sine fuco et fallaciis credita res fuit. Natal. Comes hist. libr. 17. Leunclav. in Annal. Turc. sub An. 66.

[Note: 2] Interregnum etiam tum incidere potest, cùm successio est incerta, vel controversa. Vide Conestag. fol. 134. et 137. Qui item, f. 148. de errorib. Henrici ultimi Portugalliae Regis, hâc in parte commissis, agit. Ne autem Anarchia in Remp. irrepat (aut etiam Reip. formane mutetur) Interregnum (id est Imperii aliqua forma) dum post bonum Principem, quaeritur alius bonus (vel lis de successione suborta finiatur) adde suprà lib. 1. diss. 14. num. 7. est ineundum. Cautiones quasdam hîc observandas, habet Arnisaeus. 2. cap. 2. sect. 4. num. 85. fol. 162. etc. Iam primùm quùm Interregnum constitutum post Romulum fuit, facti sunt Interreges: totusque ille Annus, per quinos et quaternos dies, sive ternos, centum Senatoribus est deputatus: ita ut qui valerent, Interreges essent, singuli duntaxat. de Interregno Romanor. vid. Alex. ab Alex. 5. genial. c. 5. Sic et interfecto per fraudem Aureliano, sub iudicio Senatus et Milit?, Populique Romani, per sex menses, totus orbis est temperatus. Vop. Tacito.

[Note: 3] Curatores autem, qui intereà quóad de Imperii Maiestate decernatur, Rei publicae dantur; aut cùm Magistratus per se se, sine curatore Rem publicam moderantur: haut iure Maiestatis, sed procuratorio nomine regnant. Est enim


page 215, image: s219

Imperii Maiestas penes Ordines, vel Populum universum. Bodin. 4. de Rep. cap. 1. n. 368. et seq. Nec quippè illa potestas, quod est de essentiâ Maiestatis, perpetua exsistit. Undè ad reservata Principis manum admovere nequit: cùm illa haut veniant ingenerali concessione, sed specialem expressionem requirant. Et proinde ea tantùmquae Iustitiae et necessitatis, non etiam ea quae merae gratiae sunt, absque speciali concessione facere possunt eiusmodi Curatores. Buxtorff. th. 72. et 73.

[Note: 4] In Regno subalterno, ad superiorem Imperium redit. Undè deducunt Canonistae, quòd Imperio vacante, Pontifex possit Iurisdictionem omnem exercere (non aliteratquè quilibet Princeps, post decessum ilius cui demandaverat Iurisdictionem) quandoquidem Imperator (ut praetendunt) Imperium quod habet, non tam proprio iure, quàm quasi à Papâ delegatum, habere intelligatur. Sed indubitanter, ait Vasquius, illustr. cap. 22. apparere: veriorem esseopinionem negativam. Quia Papa nechabet, nec habuit unquàm totiùs Mundi in temporalibus Iurisdictionem: nec Imperator aut reliqui Principes saeculares, ab eo quasi demandatam Iurisdictionem; sed iure eam propriohabent, solâ ex Populi concessione: penes quem, et non penes Papam, Iurisdictio remanet, tam Imperii, quàm cuiusque alterius Regni vacantis. quae verbasunt Vasquii ipsa. et vide suprà lib. 2. dissertat. 2. num. 14. et seq.

[Note: 5] In Romano verò Germanico Regno, vacante sede, non ad totum Collegium Electorale, sed ad Principes Electores, Comitem nempè Palatinum Rheni (ratione Palatinatus, Als dem Obristen Richter des Reichs, vnd Hauß Meyer) et Ducemitem Saxoniae spectat. Buxtorff. thes. 55. Anton. Gothofred. disput. feud. 8 thes. 4. h. et disput. 14. thes. 1. b. Et quidem hoc ius pertinet ad Palatinum, non Bavariae Ducatus respectu: quod contra Gevvold? asseruit Marq. Freher. inter quos hâc de re epistolica lis fuit. vide Gev vold. d. Septem vir. cap. 10. Idque


page 216, image: s220

etiam apparet ex Paulo Windeck. Com. de Elector. c. 16. ubi docet; priscos Palatinos Comites, in inferiori Rheni tractu et ad Mosam resedisse: et posterioribus demùm saeculis Palatinicae familiae Electorali, Bavaritam insertam fuisse. sibi cap. 17. absonè contrarius.

[Note: 6] Quòd autem prae aliis hi duo Palatini, Rhenensis et Saxonicus (qui et ipse Palatini tituloab antiquo gaudebat) Imperii totius vicariam administrationem, divisis inter se limitibus meruerunt; id non fine ratione est factum. Cùm enim Teutonicum Regnum, duplici iure regeretur, Francico et Saxonico (hinc der Sachsen vnd Schwabenspiegel exsistunt) conveniens visum fuit, ut duo illi Palatini, ceu proximi à C çfare, eo mortuo, vice sacrâ, Regnum Teutoniae (quod kat) e)coxh\n Imperium solet vocari) gubernarent. Marq. Freher. ad Petr. de Andl. cap. 10. lib. 2. et adi eiusd. Orig. Palatin. part. 1. c. 15. et 16. Auct. Parthenii Litigiosi, 2. cap. 5. num. 16. Et de hisse Vicariis, multa notatu omninò digna, illustri industriâ collegit Buxtorffius, th. 52. et seqq. Et de iure Palatini Electoris ratione Vicariatus, vide den kurtzen Bericht, von der Ehurfürstl. Pfaltz zustehendem Vicariat. Cui se opponit anonymus quidam ex Bavari Aulâ, im Gegenbedencken: qui tamen nu perrepulsus fuit in der Rettung des Pfältzischen Vieariats. Et necilla defensio caruit replicatione. Adde Goldasti Pol. Imperialia. part. 7. per tot. (Caroli IV. tempore, Princeps Wenceslaus, Carolifrater, pro Vicario in Germaniâ constitutus fuit, vivente Imperatore. Franckforter Privilegia. fol. 158. Qui etiam Francofortensium Immunitates confirmavit. ibid. fol. 159.) Hi autem Vicarii temkporales, ab hereditariis et perpetuis; quales nunc sunt Sabaudiae et Pedemontii Duces, ac Italiae Principes nonnulli; multis differunt modis. vide Buxtorff. thes. 53. et Nivol. Betsium cap. 7. fol. 224. ac Gev vold. cap. 11. de Septemvirat.

[Note: 7] Porrò itidem Curatoribus Tutoribusque Resp. tùm dicitur indigere, si annis minor sit Princeps. Si verò quicquàm


page 217, image: s221

est in Politicâ administratione, quod diligentem sedulamque curam mereatur; certè Tutela et Cura, Regiorum et illustrium pupillorum, potissimum hac in parte sibi vendicat locum. Non tantùm, ut ipsis adversus ambitionem et iniuriam aliorum, iura sua sarta tectaque conserventur; sed etiam ut odia et aemulationes, que inter agnatos ob huiusmodi Curatelas saepè nasci solent, cum extremo subditorum damno, pernicieque, legitimis repagulis, et Ordinum auctoritate, tanquàm freno quodam coërceantur. Betsius. cap. 7. à princ. fol. 201.

[Note: 8] Non sine ratione Papinianus, Tutelam rem esse dixit minùs tutam, incertam, fallacem, fragilem, et periculosam. l. in fideicommiss. §. nonnunquàm. in fin. de Usur. Plerumque enim Tutores, non satis suo nomini respondent. Et ideo Tutores, hodiè non dici Tuitores, inquit Albericus: in l. 1. ff. de tutelis. sed Tollitores, ab effectu. vide Paul. Montan. tract. de Tutel. cap. 4. à princ. Quoquè Maxaemilianus Imperator, Gerhaben (quâ voce Austriaci nominant Tutores) festivè Gernhaber, vocare solebat. vide Matth. Wehner. tract. de Verb. signif. verbo Gerhaber. fol. 166. Ac etiam Hispani hocagnoscunt, quibus est proverbium vulgare: No vi hazienda que medrasse, puesta en manos de tutor. de Eyçaguirre. en laioya. nu. 473. Et sanè spoliationes, ac mala, imò furta Tutorum, non solùm patiuntur mediocris fortunae homines; sed aliquandò etiam Principes viri. Bodin. d. R. 6. cap. 4. n. 709. Arnisae. 9. polit. fol. 211. Et inter ceteros, id contigit filiis et heredibus Theodosii Magni, vix dum puberibus; Honorio videlicet atque Arcadio. Nam qui iis à patre erant dati Tutores, Rufinus Britan nus, et Stilico Vandalus; perfidiosi proditores, atque adeò praedones fuerunt. Carol. Sigon. libr. 1. de Imper. Occid. Molinae. d. Monarch. Francor. num. 14. et seq. In Angliâ olim, Patruus occidit Nepotem pupillum, verum Regni heredem. du Bellay. 1. fol. 16. Eudes Patruus Hugonis


page 218, image: s222

Capeti, Caroli simplicis Curator, in suam familiam transtulit Regnum. Girard. lib. 5. fol. 467. Albertus Llmperator, fratris filio, suoque pupillo Iohanni, avita tradere recusans bona, ex insidiis fuit occisus. Stumpff, in der Schweitzer Chronic. lib. 7. fol. 214. b. Ludovicus Sfortia, tutorfuit fratris filiorum, tutorioque nomine cudit monetas: sed is demùm Ducatu privavit pupillos, Cominae. libr. 7. cap. 2. fol. mihi 603. et seq. (De variis gentium moribus circa Tutelae constitutioinem, vide Franc. de Caldas. adl. si curatorem. verb. hunc contractum. num. 45. C. de in integr. restit. minor.)

[Note: 9] Ergò Lipsius, monit. polit. 1. cap. 4. Matrem hîc admoveri, et vices pueri gerere, cum prudenti aliquo Senatu, è re esse putat. Cùm proceres Regni eligi, sit anceps: et unus si sumatur, ceteri offendantur ut spreti; et hic forsan proprias cogitet opes. Si plures, vix evadere contingat factiones et turbas. In Asiâ receptum fuisse à Semiramidis tempore, ut uxores Regum, post eorum mortem regnarent; scribit Arrian. de exped. Alex. lib. 1. Non porrò eâ Lege, quâ Feminae excluduntur à Regni Successione, eae etiam remotae censenturà Regimine, Regnique procuratione, et Filiorum adhûcdum minorennium tutelâ. cùm alia sit Regni Successionis, alia ratio procurationis: ut disputat contra Fr. Hotom. in Franco- Gall. cap. 26. Vinc. Cabotius. 1. disp. cap. 18. Pasquier. 2. des Recherch. cap. ultim. vide Thuanum lib. 23. fol. 470. Sic matri Ludovici 13. Galliarum Regis, commissae nuper fuerunt Regni habenae. Servin. tom. 4. plaidoy. 1. Scique Henrici 4. Imperatoris adhuc pueri Imperium, administravit mater. Alb. Stadens. sub Anno 1056. et 1057. Et indè adhuc magis, tutelam Filii, et administrationem habebit Pater, in Regno Filiimaterno. Verùm illud est expeditum: si mater extra Regnum proficisci velit, quòd tunc non habeat Tutelam Liberorum; ut nuper Viduae Mantuanae, obiecit Gonzaga Cardinalis.

[Note: 10] Attamen haud rarò tutela non tuta fuit, in Galliis


page 219, image: s223

praesertim, Feminis quae fuit data. Nota sunt in historiis Gallicanis Imperia Fredegondae, Brunhildis. Mater Ludovici Regis Franco. Gallorum, Sancti cognominati, vices Filii egit, non sine vicissit udine turbarum. Notiora sunt facinora, quàmut debeant commemorari, Catharinae Mediceae. Idcircò Agnati proximiores, aliis magis arrident. Et ita Concilium Constantiense, Anno 1417. Iohanni Burgundiae Duci, gestionem Tutelae in Regno Gallicano adiucavit. Guil. Paradin. annal. de Bourgongn. lib. 3. fol. 615. Ac in Galliâ, semper Regis minoris tutelam; proximo Agnato deberi, attestatur Froissart. tom. 1. cap. 22. addatur Tillet, au recueil des Rois de Fr. fol. 275. et in annot. fol. 120. Girard. tractat. de l' Estat. fol. 228. 238. 365. 447. consentit Cominae. libr. 7. cap. 1. fol. mihi 595. Hamiltonius comes, apud Angliae Reginam Elisabetham affirmavit; omnium penè gentium moribus aclegibus, et potissimùm patriae instituto (Regni Scotiae) locum sibi Tutoris (tanquàm proximo agnato) Regis adhûc infantis deberi. Thuan. libr. 40. ad fin. Tutor tamen esse non debet, quiipse adcoronam adspirat. Comina. lib. 8. cap. 9. fol. 775.

[Note: 11] In Electorali Romano Grmanici Imperii dignitate, (quae individua est, solique primogenito competit) haud alii, quàm soli proximiori agnato, tutela et administratio adscribi; inibique à Successione submotus, à tutelâ quoque, necessariâ consequentiâ submoveri vulgò reputatur. Et hoc ideò ius, agnato proximiori, per Testamentum aufferri non posse, communiter dicunt. cùm voluntas Testatoris, servanda sit in his, quae ex ipsius testatoris veniunt dispositione, absque iuris necessitare. Dn. D. Harpprecht. disputat. instit. 7. thes. 8. part. 1. Andr. Knichen. de Sax. non prov. iur. ad verb. Electorum. cap. 4. pertot. Phil. Hoenon. Disput. ad Inst. 3. thes. 6. Arnold. Engelbrecht, Disput. de Iurisdictione. thes. 141. lit. d. Anton. Cloer. Disput. de Iure Imper. Roman. thes. 56. Arumae. discurs. de Iurepubl. 19. 20. 21. et discurs. 31. thes. 1. Hiller. disput. Basileens. à princ. vol. 2. Et constat


page 220, image: s224

auß den Politischen Reichshandlungen Melch. Goldasti, folis 29. codem hoc modo Auream Bullam, iam ante multos annosintellectam fuisse. Ac sunt certè qui putant, nec Contutores dare licere: haecque omnia locum pariter habere, in Territoriis et Possessionibus, quae obveniunt Electoralis dignitatis heredi; nec tamen eidem Dignitati sunt adnexa. Vicissim Tutorum Testamentariam dationem, indifferenter admittunt nonnulli. vide Valent. Arithmaeum, amicum meum, Pericul. secund. Disput. 4. in Corollar. Hacque de controversiâ consuli possunt, quae in caussâ Tutelae et Administrationis Palatinatus, non ita pridem à Marq. Frehero, Dion. Gothofredo, I. Zeschlino, Zachar. Fridenreich, etc. edita fuerunt contraria scripta.

[Note: 12] Gerlacus Buxtorffius, Dissert. ad Aur. Bull. Thes. 86. dubium hoc competenti Iudici decidendum relinquit: sed Nicolaus Betsius (qui cap. 7. fol. 241. et seqq. in sententiam transit communiorem) ad scopum quàm proximè accedere videtur, quùm fol. 237. scribit: Considerandum esse praesentem Imperii Romani, et omnium eius Principum Statum, qui nunc ob Religionis diversitatem, longè differat ab eo, qui tempore conditae Aureae Bullae extabat, etc. vide Matth. Börtium, apud Arumae. de Iure publ. fol. 1024. Sanè olim Principes nostrates, Tutelas electorales testamentarias, legitimas excludere, vel cum iis concurrere posse voluerunt: Iohannes Casimirus, proximus illo tempore Electoralis Pupilli agnatus, et Heidelbergenses Iureconsulti, tum id pernegârunt. Nunc hoc affirmant iidem; magis, ut nonnulli suspicantur, propter Status, quàm propter iuris rationes. Et itidem hîc notandum esse videtur, nuperam quae eâ de quaestione acerrima disputatio fuit, magnâ ex parte non generalem hanc quaestionem; sed in specie concernere Palatinatum. Namque statum controversiae ita descripserunt. Heidelbergenses: Utrum Elector possit proximiori agnato, sub conditione, nihil in statu Electorali mutando, Tutelam Electoralem


page 221, image: s225

deferre? Deindè: Utrum Elector, proximiore agnato conditionem illam respuente, possit sub eâdem conditione, eligere remotiorem?

[Note: 13] Aliàs Principes vel Reges, si qui liberam Tutorum vel Curatorum constituendorum habent facultatem, numquàm non singulatim de iis, quae post mortem suam fieri velint, disponere debent. Isai. 38. ubi Luc. Osiand. et adde alios quos Freher. tract. de Tut. Elect. ad fin laudat. Sic Antigonus, dubium prudentior, an iustior Maccdonum Rex, cùm optimè quamdiu vixit, de filio suo Philippo, totoque Regno Macedoniae meritus esset; utrique saluberrimo consilio, etiam iamiam moriturus providit: ut Polybius refert. quippè enim Testamentum reliquit, in quo omnibus iniunxit, quid post suana mortem quisque facere, et cuius rei curam habere, regnante Filio, deberet. Idque eò, uti omnes ambitionis, ac discordiarum causas, quae in Aulis Principum novitiorum oriri solent, è medio ferret. Cùm exiis quos secum habebat, alium Filio tutorem reliquisset, Militibus alium, huncitem Scribis, alinm denique aliis officiis praefecisset. Commodo Imperatori, optimi Senatores, à patre prudentissimo, Tutores fuerunt dati. Xiphilin. Caracallae Papinianus; Alexandri Tutorfuit Ulpianus. Hodiè non nulli Principes, testamento liberis suis dant Tutores, è Consiliariis fide et auctoritate primos. Sic Marchionibus Badensibus, Cancellarius nominatus fuit Testamento Tutor. Compilator Praeiudicior. Camer alium, verb. Tutor. folio 347.

[Note: 14] Non operam malam dare Principes liberis suis, vicinos, et etiam inimicos quan doque qui constituunt Tutores, Pasquierius probat. lib. 5. des Recherch. 23. Auctoritas et Regiminis fasces, quòd ità penes eum sint, nocere quinequit; quique viribus ad nocendum valent (Agnatinempè et proximi heredes) auctoritate destituantur. Ac sic Ludovicus 12. Galliae Rex, tutelam Caroli V. gessit optimâ fide. Bellay. 1. des memoir.


page 222, image: s226

folio 4. Franciscus I. Scotiae Regis. ibid. fol. 38. Etiam in Iapponiâ ante aliquot annos, Rex Tharicossam, filii tutelam commisit Ieghiasum Quanto; à quo aliàs Filio inaxumè timebat. Pierr. Matthieu. hist. de la Paix. 1. fol. 171. et seq.

[Note: 15] Sed annè ordinandi unus aut plures? Alexander Imperator Constantinopolitanus, cùm Nepoti suo tutores et Imperii administratores scripto ordinâsset, Patriarcham Nicolaum, et alios plures; ii suo arbitratu res gerentes, multa contrà quàm oportuit, egerunt: nequè inter sese consenserunt; aliis id quod alii statuerant abrogantibus rursùm. ut Imperium non unius, sed multorum esset. Zonaras, annal. tom. 3. folio 114. De quibus omnibus, pro re natâ consultabunt rerum politicarum prudentes. et videripotest Arnisae relect. polit. lib. 2. cap. 2. §. 4. num. 161. 167. et seq.

[Note: 16] In Regno subalterno, Tutores à Superiore vel dantur, aut Testamento dati confirmantur. Sicque Populus Romanus, M. Lepidum, Ptolomaei Liberis tutorem misit in Aegyptum. et Tiberio imperante, Cotyis Thraciae Regis filiis nondum adultis, Trebellienus Rufus datus fuit, qui Regnum interim tractaret. Tacit. 2. annal.

[Note: 17] Verumenimverò, à Patre filiis Testamento tutorem datum, tam in Feudalium, quàm Allodialium bonorum administratione, ceteris praeferri; non habitâ ratione, quem Filius sine liberis decedens, successorem esset habiturus; in defectu Iuris Feudistici contrariae Sanctionis, post Schraderum Rosenthalius docet. cap. 12. conclus. 10. Idque ad Feuda etiam Illustrioris notae, probè extendere eundem Schraderum, sect. 19. num. 16. experientia, praxisque testatur. Et quoque Tutelae, Matri vel Aviae, Iure Civili delatae administrationem; etiam ad bona Feudalia extendunt: exclusis Agnatis, vel ipso Domino Feudi. Rosenthal. d. conclus. 10. nu. 20. Mart. Beneckendorff. tract. de Iure mulier. fol. 930.

[Note: 18] Sanè, quis nam Tutor Regii pupilli iure debeat esse,


page 223, image: s227

adeò quibusdam in incerto fuit; utad sortem hane rem revocârint olim Dani. Knuto enim filius Erici admodùm parvulus, patri in Regnum Daniae cùm surrogatus esset, opus erat administrante Tutore. Verùm quoniam huiusce muneris advocationem praestare, plerisque vel invidiosum, vel arduum videbatur; sortitione virum placuit legi. Prudentissimi namque Danorum, in tam excellenti negotio, arbitrio delectu uti pertimescentes, alienae Fortunae, quàm suis sententiis permittere electionis eventum maluerunt. Alb. Krantz. Daniae lib. 4. folio 79.

[Note: 19] Certè Statuum Regni, nonnullam hîc auctoritatem esse videtur. Undè in Galliâ, statim Ordinum indicitur conventus; ubi de modo in Regni administratione servando, in medium consulatur, quando Rex adolescens in Regnum succedit. Bernh. Girard. del' hist. de Franc. libr. 17. fol. 351. Inibi enim pro Lege fundamentali reputatur, ut ob quatuor potissimùm causas, Ordines (le trois Estats vocant) congregentur: si nempè novae sint contributiones Subditis imponendae; si Bellum, su scipien dum aut propulfandum; si Reformatio in Regno instituenda; si Tutores Pupillo Regi adiungendi. Quâ in re, si ita Salus exigat Regni, etiam à Regis ultimâ voluntate, recedere Ordinibus licitum esse aiunt. uti accidit post mortem Caroli V. Franciae Regis. Betsius. cap. 7. fol. 202. et videatur idem fol. 222. Quin et Carolus VI. Anno 1407. Arresto Curiae Panegyrico sancivit, ut ipso, ante aetatem legitimam Filiorum suorum, vitam ponente; Primogenitus nihilominùs, ex consilio à tribus Ordinibus Deputatorum ipse imperaret: quod tum magis è publicâ re videbatur, quàm si Regius Pupillus in Tutelam aliorum perveniret. Girard. libr. 19. fol. 553. Ut et Hamiltonio Scoto, cùm Regiam tutelam ex genere proximus affectaret, Antagonistae responderunt; Hamiltonium rem, non modò Legibus et veterum institutis repugnantem, sed et iniquissimam


page 224, image: s228

postulare: allatisque in contrarium exemplis, Regni gubernacula non ex cognatione propiori, sed magis idoneis, et à Conventu Ordinum publico delectis, semper fuisse delata, ostendebant. Thuan. libr. 40. ad fin. videri etiam hâc dere potest, Fr. de Caldas, ad l. si Curatorem. verb. hunc contractum. n. ult. C. de in integr. restit. minor.

[Note: 20] Tutorum item Regiorum, certis limitibus circum scribenda erit potestas. Ut quoque ipsoiure, Tutor necre, nec nomine Princeps estillius Provinciae; sed Tutor, vel Curator, vel Administrator tantùm. Dion. Gothofred. de Tutel. Elect. Testament. lib. 6. replic. cap. 4. fol. 287. Et periculo res non caret, si quis se Principem et Domin?, non Tutorem appellet; aut Tutela, non aetate perfectâ minoris, sed vitâ tutelam gerentis finiatur. Quemadmodùm olim Fridericus Palatinus Elector, eius nominis primus, Nepotem ex Fratre Philippum Electoratus heredem, adoptavit: gubernatorem Provinciae tanquàm Dominus, et Electorem Imperii se dixit; caelibatumque perpetuum promisit, nefilio arrogato, uxorem ducens praeiudicium crearet. Hoc quidem genus adoptionis Pontifex Nicolaus V. confirmavit; sed recusavit Fridericus Imperator, diu multumque requisitus: Aene. Sylvius, Europa cap. 40. quod magnas turbas in Palatinatu fecit. vide Trithem. de reb. gestis dicti Friderici, fol. 7. et seqq. Ludovico Balbo Galliae Rege defuncto, contrà ac Regio testamento cavebatur, ab Ordinibus Ludovicus et Carlomannus Regis filii nothi, Tutores Posthumodati; et etiam in signum muneris supremi, Regio Diademate ornati fuerunt. Quod itidem perturbationem rerum in Galliâ effecit quàm magnam. Procedure perilleuse, qui ayant fait gouster la douceur du gouverment souverain aux serviteurs; fraya lechemin à un horrible confusion: ut prudenter scribit Iehan de Serres. tom. 1. de l' Inventair. del' hist. de France, fol. 279.

[Note: 21] Nostro in primis saeculo, propter accerrimum et


page 225, image: s229

irreconciliabile dissidium Religionis; Tutores cum hâc restrictione sunt ordinandi, ut in Religione statuque nihil immutent. quod opportunè Betsius monet, cap. 7. fol. 253. Et aliàs etiam. Legitimus, Testamentarius, aut Dativus Tutor Curatorve, qui Electorio pupillo, Principi, Comiti, vel Nobili impuberi, aut iustam adhuc non habenti aetatem; à Lege, vel à defuncto, aut Ordinarii Magistratus (Caesaris nimirùm, vel Camerae Imperialis Iaccedente datur auctoritate; in territorio sui Pupilli, reformandae Religionis minimè pollet potestate. Cuius reipraeiudicium habemus in Symphoremate supplicationum, part. 1. tom. 1. fol. 209. Ubi contra Casimirum Palatinatus Administratorem, qui (ut praetendebatur) non attentâ conventione provisioneque Antecessorum, solius sub Tutelae praetextu, Religionis moliebatur mutationem; ad implorationem Ordinum superioris Palatinatus, Mandatum decretum, in quo ipsi illa innovatio (sed sine effectu) prohibita fuit.

[Note: 22] Et tandem in Familiis Regiis, Illustribusque aliis, inter administrationem Provinciarum, aut Regnorum, pupillique educationem, differentiam esse statuendam; multis exemplis Betsius evincit. cap. 7. fol. 255. etc. et fol. 261. Ita ut etiam eo in casu, quo qui prior est in Successione, similiter ex Legis necessitate debet esse Tutor; et tamen educatio alterià Patrequeat demandari.

[Note: 23] Enimverò, propter incommoda quibus obnoxium est Regnum Tutelare; Lege singulari, sui iuris, tutelaeque efficiuntur Principes plerumque, aliis de plebeiâ faece maturiùs multò. Ab optimâ quòd indole, numerus iniquè exigatur annorum: et institutio acccommoda Imperaturo, defectum facilè supplere queat aetatis. Iohan. de Terrâ Rubeâ, tractat. 1. artic. 3. Utiliùs et consultiùs videtur Paul MOntano, tractat. de Iur. tutel. cap. 37. quòd Tutela finiatur puberate: ita ut non fit dandus Principi Curator sive Regens, aut alius quocumque


page 226, image: s230

nomine, loco Regis administrator; sive unus, sive plures. Quamvis nonnulli scribant; Regis, vel Principis filio iam puberi, Curatorem etiam in vitodari. Post alios quos laudat Dn. Collega Harpprecht. Disput. ad Instit. 8. thes. 9. vide Fr. de Caldas, ad l. si Curatorem. verb. hunc contractum. num. 46. C. de in integr. restit. minor. Valent. Arithmaeum, pericul. 1. disputat. 2. thes. 10. adde Thuanum libr. 23. fol. mihi 470. col. 2. Sed qui in negant, haut ita sunt intelligendi; ac si solus debeat et ex proprio motu, gerere rem: sed per se et nomine suo, cum consilio directioneque pruentum delectorum, etc. Ita in Galliis, Caroli V. pragmaticâ sanctione, aetas Regia, annodecimo quarto definita: Pasquier. 2. des Recherch. cap. ultim. Froissart. 2. cap. 58. Girard. tom. 2. fol. 318. Betsius. cap. 7. fol. 204. eaque Constitutio, Anno 1563. ex consilio Hospitalii renovata fuit. Thuan. libr. 34. fol. 701. Histoire de France, soubs Francois 2. folio 365. etc. Minùs enim mali timent nonnulli ex Imperio puerili, quàm ex contentiosâ, et indiligenti Tutorum administratione.

[Note: 24] Electorius item adulescens, decimo et octavo anno completo, et sic septennio citiùs quàm in iure civili Romano; non tantùm dignitatem, titulumque et locum Electoris: sed et reipsâ vocem et suffragium Comitiale, pleno nanciscitur iure. Ita ut is qui ante eum diem, Tutoris curae, consilioque concreditus erat; iam tunc, pro communi, non tantùm Provinciae suae, sed etiam pro Rei publicae, totiusque Imperii salute et incolumitate incipiat vigilare. Aur. Bulla Caroli IV. capit. 7. Bulla Sigismund. Imper. de Anno 1434. Basileae condita. Knichen. de Sax. non provocand. iure, ad verb. Electorum. capit. 5. Marquard. Freher. in assert. propriae Gubernationis Dn. Frideric. IV. Comit. Palatin. Anton. Colerus de Iure Imper. Roman thes. 55. Bertram. disputat. de Comit. thes. 33. apud Arumae. de Iure publ. discurs. 9. Andr. Gerhard. ibid. discurs. 31. th. 2. et. seq. vide die Kurtze Verzeichnutz, was Hers Hertzog Reichart, Anne 92.


page 227, image: s231

den 18. Ianuarii, bey Herin Friderich Pfaltzgrafen Chur Fürsten, etc. einer vermeindten Tutel vnd Curatel wegen, gesucht. Idque analiis in Ducatibus habeat locum? vide Antonium Colerum, dict. loc. thes. 65. et Dominum Cothman consil. 42. volum. 3.

[Note: 25] Usu aliàs et Iure Camerali, Princeps minor regens, pro maiore habetur; potestque in ius etiam vocari: propter Confiliarios nempè, ex quorum consilio omnia agere censetur; et qui ideò, quod minuit aetas, consilii plenitudine supplent. Potest tamen restitui, si fuerit laesus. Amplissimus Rutg. Ruland. fautor mihi singularis. decis. iur. controvers. 5. Nec mihi placere potest, quod ex Bodino refert Hilligerus. 21. cap. 11. lit. C. Non restitui Reges infantes.

[Note: 26] Iure ferè gentium communi, Reges non esse desinunt, durante qui Imperio, mente similivè vitio capiuntur. argum. l. 20. ff. de stat. homin. Quod et obrinet in Feudis. Rosenthal. cap. 7. conclus. 27. num. 13. Dn. D. Plebst. Disputat. feud. thes. 28. Ita Iudex aut Magistratus qui futere coepit, licet novè Iudex creari non possit; l. cùm prator. 12. §. 2. de Iudic. l. 1. §. 5. de postuland. verterem tamen retinet auctoritatem. l. Iudex. 46. de Iudiciis. Ratio differentiae inter acquisitionem et retentionem, in eo consistit; quia ibi anim us requiritur, qui hîc abesse potest. argum. l. 17. §. 1. de acquirend. possess. Sicque cùm Saul Rex Israëlis, in furorem incidisset; Regno tamen minimè fuit privatus. Sic quoque Oziâ Rege Iudae, Elephantiasi laborante; non Regnum, sed Regni administrationem coepit Filius Ionathanus. 2. Chronic. 26. Ita et in Galliis factum, cùm Clodovaeus secundus, in morbum animi incidisset. Et posteà, cùm Carolus VI. magno incendii metu perculsus, furiosus evasisset. ut Guagnin. testatur, et rerum Gallicarum alii Scriptores.

[Note: 27] Rege autem Regere impedito, Regni regimen ad Primogenitum pertinere suo iure, ut propriae rei; etiam Rege


page 228, image: s232

invito, seu quam vis is priùs aliterdisposuisset: nec hoc in casu Papam, aut Status, seu corpuscivile, alium Primogenito Coadiutorem posse dare, multis probat Iohan. de Rubcâ Terrâ. tractat. de Iur. Successor. Regni Gall. tract. 1. artic. 4. et tract. 2. artic. 1. E contrà per tres status, Regnum fuit gubernatum, Iohanne Galliae Rege, in Angliâ captivo exsistente. Ieh. Froissart. tom. 1. cap. 170. et vide eund. c. sqe.

Et de his hactenus disserui saltuatim. Non memores monere, vel de Magnatum litibus Iudicium mihi sumere; sed Iuris ac Politices Studiosis, gravissimarum harum controversiarum praebere gustum, animus fuit. Ceteris illud Merlini Coccai praescribo:

Me legat amussim, quisquis legit omnia; quisquis
Scit quia fert aliquid lectio quaeque Boni.

Nil Christo triste recepto.


page 229, image: s233