10 January 2004 Ruediger Niehl
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell-check

CAPUT V.

NUnc in; campos Iuridicos exspatiari lubet, et unam atque alteram, ex materiâ collectarum examinare quaestionem. Et primo quidem maxume controversa quaestio, se nobis hîc obviam fert: An ne Princeps Vasalli sui, in Feudali territorio habitantes Subditos, collectis Provincialibus onerare possit? Negare videtur Iacobus de S. Georg. in tract. bomagiorum. n. 36. ut et Chassanaeus, in Consvet. Burgund. rubr. 1. et. 4. vers. en baute Iustite. Altier sentiunt Rudingerus, controvers. Feudal. 2. cap. 28. per tot. Thomatus, de collectis. fol. 398. num. 8. Ego Bona Feudalia, quae de Territorio sunt Principis; ab iis quae Principi Iure Superioritatis non simul sunt devincta, separarem. add. Dn. Bocer. d. collect. 4. n. 22.

II

Anne vero Princeps ab ipso Vasallo, extraordinarias collationes, ab Imperatore et Imperii Statibus publice decretas; vel etiam eas, quas vulgo Landstewren/appellamus, exigere potest? Ita sentit Hartman. Pistor. 1. quaest. 46. num. 33. Modest. Pistoris, consil. 5. n. 5. etc. Gilhausen, in arbor. iudic: civil. part. 1. d. Iurisd. cap. 1. nu. 4. Heigius, 1. quaest. 18. num. 23. et multis seqq. Addatur et Iacob. de S. Georg. tract. d. bomag. gloss. 1. num. 36. Wesembec. tract. feud. cap. 10. num. 18. Sed nostro animo magis arridet dissidentium opinatio. Clarus. §. feudum. quaest. 29. num. 2. Knichen. d. in vest. pact. 2. cap. 5. num. 26. Schrader. d. feud. part. 10. sect. 5. nu. 115. etc. Rosenth: c. 5. conclus. 78. num. 2. etc. Cothman. consil. 11. num. 32. Casp. Klocke in disput. Basile. d. collect. tb. 37. Mynsing. decad. 15. Respons. 1. Bocer. d. cap. 4. num. 12: etc. Winceler. observ. 23. Quae sane sententia, evidenti confirmatur ratione; nam cum Vasallus, ad servitia personalia Domino praestanda, sit obligatus; ipse ulterius collectis, vel aliis oneribus gravari


page 125, image: s141

nequit: ne duplici munere oneretur; quod rationi et Legibus repugnat. Modo non simul Subditus exsistat.

III.

Collectae, quas Landsteuren indigitamus, partim personalia, partim patrimonialia, et sic mixta onenera sunt; quae personis principaliter propter res, et possessiones, pro earumque proportione indicuntur: et quae non habent certam ac determinatam praestationem; sed ex voluntate Superioris, ob necessitatem supervenientem variantur. Gail. 2. obs. 52. num. 9. et seq. Heigius, part. 1. quaest. 17. num. 28. etc. Altbus. polit. cap. 13. a pr. Forensibus ergo, et non Subditis, imponi haut possunt: bona etsi possideant immobilia eo in loco, ubi solvenda est Collecta. Natta. cons. 160. num. 7. Graevaeus, 2. conclus. 52. num. 13. etc. Rosenthal. de Feud. cap. 5. conclus. 80. Maullius, d. bomag. 9. num. 40. etc. Bocer. d. collect. c. 9. num. 8. et seq. Quin et liberum non est territorii Domino; quam velit imponere Collectam, soli nempe aut: possessionis; ut eam etiam Forenses praestare teneantur. Post Castr. Mynsing. decad. 7. Respons. 64. num. 50. Bocer. d. c. num. 10. etc. per Leg. ne in potestate. ff. d. Arbitr. et l. 2. §. sed si. ff. de Iudic.

Quibusdam tamen in casibus, Forenses pro bonis in territorio sitis, ibidem collectari possunt: puta, pro refectione Pontium, pro custodia et securitate loci; si nempe talis custodia, et refectio, concernat quoque utilitatem ipsarum possessionum. Gail. Rosenthal. et Graevaeus supradictis loc. Sic ad maritandam filiam Domini, quae imponitur Collecta, Subditis tantum imponi potest: ea vero, quae propter hostium exigitur incursionem; commodum; quia soli immediate spectat, Forsenses quoque innodat. Unde non improbandus est eorum Ordinum conatus, qui extraneorum redditus et bona, suo quoque modo impositionibus obnoxia reddere nituntur.

IV.

An Collectae Imperii, Reichssteur/pro Muneribus extraordin ariis debeant haberi; ita, ut Forenses easdem, non in Territ orio, ubi praedia possident, sed ubi domicilium habent, exsolvere teneantur? nodosa est


page 126, image: s142

quaestio, et quae teste Mynsingero, 5. observ. 22. num. 4. saepius in Camerâ mota, numquam decisa fuit: de eaque operose in utramque partem disputant, Bernh. Graevaeus. 2. conclus. 53. Casp. Klocke, disp. de collect. th. 18. et Heigius, p. 1. quaest. 17. num. 37. etc. Ego discederem in adfirmantium partes.

V.

Num vero Bona, de quibus non solutum est Tributum, Fisco adplicari queunt? vid. cons. 5. iunctum Tractatui Winceleride collect. Matth. Coler. consil. 42. Georg. Everbard. cons. 3. Tom. 1. Fachsium, cons. 40. in Tom. 2. consil. Illustr. in 4. Francof. editorum. et attingo quoque hanc quaestionem ego infra cap. ult. num. 1. vers. 2. De eâque responsum quoddam Iuris adnectere lubet: non ut sit loco cuiusdam decisionis; sed ut conspiciantur argumenta, quae pro Negativâ (in casu deficientis statuti) adferri queunt. At tale, an valeat statutum? dissertat docte Henricus Klock. d. vectigal. iure. th. 87. contra Casparum Klocke. de contribut. th. 65. Alias similes quaestiones (quas utpote videre licet apud Dn. Bocerum, Casparum Klock. Christoph. Wintzlerum. tr. d. Collect. Iacob. Alemannum, Palaestr. Consult. consult. 5. Waremundum, tr. d. subsid. cap. 14. Theodorum Reinkingk. in eruditiss. tr. d. Regimine saeculari. lib. 1. class. 5. cap. 4. nu. 95. et seqq. multis. et alios) merito hîc omitto. Magis operae pretium esse puto, ut Consilium, quod ante aliquot annos, meo et aliorum nomine dedi, materiae propter convenientiam: et quia nonnullorum ex iis, quae in hoc capite obiter attinguntur, uberiorem aliquantum continet enodationem, subiungam.

Casus est Talis.

ES hat vor mehr dann hundert Iaren/Weilund der Durchleuchtige Hochgeborne Fürst un~ Herr/Herr C. M. Graff zu B. Hochseeliger Gedächtnus/nun auch


page 127, image: s143

weilund K. K. von D. seeligen / K. das Schloß/vnd das Dorff V. mit ihren Zugehörungen/welche er K. zuvor in Pfandschafftweiß jnngehabt/ von seiner getrewen Diensten wegen/auß sondern Gnaden/zu einem Erblehen gemacht/vnd gelihen: die auch von dem Hochlöblichen Fürstl. Hauß B. wolgemeldter K. K. von D. sampt seinen Nachkommen biß anhero/also zu Erblehen empfangen/ vnd getragen. Inmassen die hierumben anwesende Investiturae oder Letzenbrieff/außtruckenlich mit sich bringen: daß jederzeit/ vnd soofft sich ein Fall begebe/ von Hochgedachtem Fürstl. Hauß/den K. von D. bemeldt Schloß vnd Dorff/mit Leuten/Gütern/Bethen/Steuren/Zinsen/Gefällen/Gerichten/Freveln/Einungen/Diensten/Frondiensten/Wald/Wassern/Aeckerzn/Wiesen/Wohn/Waid/vnd allen andern Rechten/Zu-vnd Angehörungen/gnädig vnd der gestalt gelihen. worden: daß sie vnd jhre Leibserben/solches alles/zuhaben/zunutzen/zunüssen/zubesitzen/zuentsetzen vnd zugebrauchen/nach jhrem gefallen befügt / jedoch sie / die arme Leut / bey jhren gewohnlichen Bethen/Steuren vnd Diensten bleiben lassen / vnd sie darüber nicht tringen sollen. Beneben aber haben auch allwegen in gedachten Lehenbrieffen / die Lehenherren mit namlichem Beding/nicht allein/die Oeffnung in dem obgemeldten Schloß K. sondern zumal/vnd weil dieses Schloß/Stuck vnd Güter obgemeldt/in der M. Graffschafft B. gelegen/jhnen vnd jhren Erben die Fürstliche hohe Obrigkeit/Glatt/Wildbahn/Hochgericht/ Appellation, vnd was Ihren Fürstl. Gnaden als Lands-Fürsten/auß angezeigter derselben hohen Obrigkeit/ von Recht vnd Billichkeit wegen gebürt/nominatim reservirt vnd vorbehalten.

Als nun in Anno 50. auß Ursach auff nächst zuvor gehaltenem Reichs Tag zu Augspurg/die Ständ des Heiligen Reichs/Kais. Maiestätettlich Vorzhat und Bawgelt/


page 128, image: s144

allervnterthänigst bewilligt/vnd weilund M. Graff E. damalen Regirender Fürst der M. Graffschafft B. von den Vnterthanen zu V. zugleich ein Contribution, gedachter Reichs Anlag halben/wie von andern M. Gräffischen Vnterthonen/erfordert: hat man sich dessen a parte angedeutter Lehens Innhaber/gegen Hochermeldt Ihzer Fürstl. Gn. in einer vnterthänige Supplication beschwert/mit Fürgebüg/daß die K. als frey Adels-Personen/in das Viertheil am N. vnd S. gehörige/ je vnd allwegen von niemand andern/dann von Wollöblicher Ritterschafft bemeldter Orten/für sich vnd jhre arme Leut beschrieben vnd belegt worden seyen. Dabey es dann selbigen mals/so viel man Nachrichtung hat/verblieben. Vnd ist dieses / wie auff Nachsuchen anderst nicht zufinden/die erste anforderung solcher Schatzung gewesen.

Nachgehents/vn~ in An. 60. hat auß Bevelch Irer Fürst. Gn. Herrn C. M. Graffen zu B. der damalen geweßte Keller O. von den armen Leuten zu V. die selbiger Zeit von den M Gräffischen Vnterthonen bewilligte fünffzehen järige Hülff/von jeder Maß Wein einen Pfenning/vnd von hundert fl. 3. ß. 6. pf. einzuziehen sich angemaßt: welches doch auff vnterthänig ansuchen vnd bitten/ihrer mit dergleichen Newerung / Schatzungen vnd Beschwärden/ gnädig zuverschonen/nochmalen in Vnterthänigkeit abgewendet worden.

In Anno 68. vnd 69. hat ebenmässig Hochgedacht Ire Fürstl. Gn. Herr M Graff C, zu B. von dero Eigenthumbs Angehörigen zu V. (als welche/in Krafft dessen/in der K. Lehenbrieff begriffnen Vorbehalts/immediate vnter der MGräffischen Lands-Fürstlichen Obrigkeitgelegen: vnd darumb nicht allein die Reichs-Hülffen/sondern auch alle Lands-Beschwärden / mit andern Vnterthonen zutragen schuldig seyn solten) die Türckenschatzung einfordern lassen.

Vngeacht aber/weilund O.H.K. von D. seeligen


page 129, image: s145

nachgelassener Kinder/Adeliche Vormünder vnd Wittib/hierwiderumb das alte Herkommen starck urgirt, vnd mit ettlich vnterschiedlichen Quittungen bewiesen/daß die Türckenschatzung/so offt dero eine / von der Adelichen Ritterschafft bewilliget/nirgendt hin/dann in die gemeine Ritter-Truch des Viertheils im S. gelieffert worden: so ist man jedoch hieran ganß nicht ersättiget geweßt/sondern hat solch geforderte Türcken/Hülff/bey den Vnterthonen zu V. eingenommen.

Folgends/ vnd weil die Lehens Innhabere / dieser Schatzung sich bald widerumb angemaßt/ist solche in Anno 84. nochmalen/von der MGräffischen Vormundschafft der Zeitverordneten Herrn Statthalter vnd Rhäten strittig gemacht/ vnd von den Vnterthonen zu V. mit angelegten Arresten/auch wider ettlich deroselben fürgenommene Gefängnus/eingezogen worden.

Hierauff/als Ihre Fürstl. Gn. MGraff E. F. miltseeliger Gedächtnus/in die Regirung getretten/vnd dem/damals gewesnen Obervogt zu O. gnädig anbefohlen/offt angeregte Vische Schatzung/biß zu Ihrer Fürstl. Gn. ferrnerer Verordnung verbleibenzulassen/ ist es dabey also biß noch bewendet: vnd haben die Junckern K. von D. solche allzeit eingezogen/auch in die Rittertruchen/wie von Alter geliefert.

Wann vnd aber jetzt Regirenden Herzn MGraffens Fürstl. Gn. ohne langsten den Adelichen Lehens Innhabern dieser Güter/gnädig anfügen lassen/daß Ihre Fürstl. Gn. alles das jenige zu V. einzuziehen/was dero Lands-Fürstlichen hohen Obrigkeit/von Recht vnd Billichheit wegen nachfolge/einmal gesinnet sey. Insonderheit auch in Krafft angezeigter hoher Obrigkeit/die Schatzung/beedes vonder Vnterthonen/vnd der Vasallorum Güter/so viel sie deren in districtu des Lehens besitzen (welches man doch zuvor


page 130, image: s146

niemaln begeret) Zu dem/nicht allein ins künffeig/sondern/so lang hero sie außständig/oder anderst wahin geliefert worden/an jetzo habenwölle. Vnd derowegen hierauff/damit man sich/so wol in diesem/als andern in künfftig ereigenden Fällen/darnach zurichten wisse/ von vns ein rechtlich Bedencken begert würdt: als erachtenwir /nach vmbständen aller vns vberschaffter Acten vnd Schreiben/nachfolgende Quaestiones zuerörtern seyn.

Erstlich: Ob Ihre Fürstl. Gn. die Herrn MGraffen zu B. Ihnen in gemein alles / was der hohen Lands-Fürstlichen Obrigkeit nachfolge: oder aber allein das Glait/Wildpänn/Hochgericht/Appellation, vnd was erst specificirten Actibus anhangt/vorbehalten.

2. Vnd zum Fall Hochermelt Ihre Fürstliche Gnaden/Ihnen alle hohe Fürstliche Obrigkeit reserviret, was vigore derselben sie bey diesem Lehen zusuchen haben.

3. Ob in Krafftdero/vor Hochernant Irer Fürstlichen Gnaden/die Reichssteur/von den Vnterthanen zu V. einzufordern.

4. Ob Ihre Fürstliche Gnaden / von selbigen / die Landssteurenzubegeren.

5. Ob Ihre Fürstliche Gnaden/auch der Vasallorum Güter/mit solchen Reichs-vnd Landssteuren zubelegen bemächtiget.

6. Ob man selbiges/so diß orts die Herrn MGraffen/biß anhero bey den Vnterthonen oder Vasallis ohne eingezogen anstehenlassen/noch fordern möge.

7. Was offtgedachten Adelichen Vasallis, vermög des Lehenbrieffs/für Steuren/vnd andere gerechtsame gebüren.

8. Was für ein Vnterschied/dieser in dem Lehenbrieff gesetzter Wort: Diensten/Frondiensten. Wie auch daselbs stehende Wort: zubesitzen/vnd zuentsetzen/zuverstehen.


page 131, image: s147

QUAESTIO I.

WAs nun die erste jetzt proponirter Quaestionum belangen thut/möchte gleichwol bey selbiger nicht vnscheinlich gesagt werden: In Betrachtung die Herrn MGraffen zu B. in concessione feudali, ettlich sonderbare Fäll specificiret, darinnen sie/Ihren Fürstl. Gn. die Fürstliche Hohe Obrigkeit vorbehalten: Nämblich/Glait/Wildtbann/Hohegericht/Appellation, vnd was angezeigter derselben (hoc est supra speciatim nominatis Actibus) zugehöret: daß darumben erst Hochermelt Ihre Fürstl. Gn. aller anderer/auß der Hohen Lands-Fürstlichen Obrigkeit herflieffender Gerechtigkeiten/et quae superioritati seu territoriali Iurisdictioni proprie annexa censentur, sich allerdings begeben haben. Cum quippe unius inclusio, sit exclusio omnium ceterorum. l. eum praetor. ff. de iudiciis. et ibi notata. Schraderus consil. 1. num. 314. et cons. 14. num. 19.

2. Zu dem/vnd daß in dieser clausula reservatoria, gleich zu anfangs/der Fürstlichen Hohen Obrigkeit/daß nämblich dieselbige/dem Lehenherrn vorbehalten seyn solle/gedacht würdt: Hierauff geantwort werden möcht/daß solche Generalität, durch gleich folgende specification ettlicher actuum, ad sublime territorii ius spectantium, limitirt vnd restringirt werde. Eô quod clausula generalis praecedens, restringatur ad specificata: ut ex l. 3. C. detransact. nostri deducunt Doctores. Gestaltsame/Weilund Her: Doctor R. G. seeliger/auß jetzt angezognen Vrsachen/in seinem vns mit vberschafftem Consilic, daß den Herrn MGraffen/allein in hisce specifice determinatis casibus, die Hohe Lands-Fürstliche Obrigkeit reservirt / schliessen thut.

3. Dessen jedoch/vnd anderer mehr Vrsachen/die wir darbey mit gehörigem Fleiß erwogen/vnverhindert: halten wir vnzweiffenlich darfür/daß in gemein/vnd ohne Vnterscheid/die Hohe Fürstliche Obrigkeit in allen Fällen/da ein Lands-Fürst/von Recht vnd Billichheit wegen sich selbiger zugebrauchen/samptlichen erst Hochgedachtem Lehenherrn vorbehalten/vnd Ihrer Fürstl. Gn. solche (doch ohne Nachtheil deren/ in hoc nostro casu, den Adelichen Vasallis, vigore in vestiturae insonderheit gegebner Gerechtigkeiten) zu exerciren in allwegen frey vnd bevor stehe.

4. Dann erstlichen/die Herrn MGraffen/ihnen mit außgetruckten Worten/et generaliter, die Fürstliche Hohe Obrigkeit außgedingt. Quae verborum generalitas, generaliter sane intelligenda venit.


page 132, image: s148

Etenim posito genere, quaelibet eius species ultro etiam sequitur, positaque censetur. Fridericus Pruckman, ad rubr. quae sint regalia. cap. 5. num. 23. Et de natura generalis sermonis est, quod omnes casus includat. l. 1. §. quod autem. de aleatoribus. l. in fraudem. in fin: de testam. milit. l. 1. §. et generaliter. de legat. praestand. Tiraquell. ad L. si unquam. in praefat. num. 118. C. de revocand. donat. Idque potissimum procedit eoin casu, quando nulla adest ratio vel causa, generalia illa verba restringendi. Cravetta cons. 84. num. 14. et cons. 133. num. 6. lib. 1. In welchem Fall/dann wir an jetzo versiren. Weil kein scheinbare ratio angezeigt würde/warumb die Herrn MGraffen/ihnen allein das Glait/Wildbann/Hochgericht vnd Appellation vorbehalten/aber anderer/der Fürstlichen Lands-Obrigkeit immediate nachfolgender vielfältiger consequentien (de quibus in secunda agetur quaestione) sich solten begeben haben.

5. Fürs ander/ist dannenhero/vnd weil die Herrn MGraffen/erstlich/die Fürstliche Hohe Obrigkeit/vnd gleich folgends nominatim das Glat/Wildbann/Hochgericht vnd Appellation reservirt/nichts anders zuschliessen: dann das Ihre Fürstl. Gn. auch alle dergleichen/summae territorialis Iurisdictionis species, Ihro wollen vorbehalten haben. Clausula namque generalis aliquibus speciebus apposita, ad eas, quae specificatis similes sunt, porrigitur et extenditur. Post Pruckmannum Reigerus in Thasaur. Iur. tit. d. genere. num. 19. Idque maxime locum habebit in Iurisdictione; ideo, quod ea universalitatem respiciat; quae in se una est, licet multis modis exerceatur. Menoch. lib. 2. d. arbitrar. cas. 160. Vantius de nullitat: cap. ult. num. 40. Mynsing. cons. 26. num. 3. Modestin. Pistor. cons. 40. num. 37. Et in specie, quod aliquibus Regalibus expressis, etiam alia similia reservata intelligantur; si praesertim nulla verba taxativa adsint, tralatitium est. Ludovicus Romanus: cons. 271. num. 4. et cons. 262. num. 1. vol. 2. quia omissa, multis ex causis interpretatione suppleri possunt: Dd. in l. commodissime. et l. Gallus. §. quid sii ff. de lib. et postbum. ac tradit Alciat. in l. 3. d. V. S. praesertim ubi qualitas omissorum hoc suadet.

6. Quin imo, non potest dici hîc aliquid omisisse Principem investientem; cum verba ad finem illius reservatoriae clausulae posita (vnd was vns/auß angezeigter derselben Hohen Obrigkeit/von Rechts vnd Billichheit wegen gebürt) omnia omnino superioritati connexa implicet; et ad omnia immediate praecedentia (tam scilicet ad


page 133, image: s149

species, quam ipsum genus) debeant referri. Relativa namque Redditiva (ei, eorum illorum, aut dictorum, etc.) referenda sunt ad omnia superiora, nisi sententiae contrariae praecessissent: quod Glossa docet, et ibidem Dd. ad fin. l. si idem. ff. de iurisdict. omnium iudicium. Idque hîc loci obtinet eo magis; ubi in redditione, non species aliqua Iurisdictionis territorialis, sed ipsum genus (auß angezeigter derselben Hohen Obrigkeit) repetitur. Quae certe verba, nullum alium sanum intellectum admittunt; quam si omnia et singula territorialem Iurisdictionem consequentia Iura, Domino feudi reservata esse dicamus.

7. Drittens/ist hierbey insonderheit zumercken/daß die Herrn MGraffen/Ihrer Fürstl. Gnaden/die Hohe Fürstliche Obrigkeit/als Lands-Fürsten/vnd demnach das Schloß/Stock/vnd Güter/in dero Fürstenthumb gelegen/vorbehalten thun. Weil derowegen ein vnstrittige Rechtslehre ist: quod quicumque probaverit legitime territorrium universale, fundatam habeat intentionem; quod universali et ordinario iure Superioritas (die Lands-Fürstliche Obrigkeit) ipsum quoque pariter concernat. Petr. de Ancharano consil. 142. num. 1. Kirchovius consil. 1. num. 18. Tom. 5. var. Ger. Iureconsultorum. Et cui competit territorium proprie sumptum, eidem competat etiam Iurisdictio, sive Ius territorio inhaerens. Camillus Borellus consil. 70. num. 34. et cons. 86. num. 11. Ac sane per confessionem, loca esse sub territorio sita (quo scil. in casu versamur, da man nämblich gesteht/vnd die Litterae investiturae selbst mit sich bringen; daß diese Lehenstuck in der MGraffschafft gelegen) Iurisdictionem ita probari, ut quascumque alias probationes infringat: auctor est Paris. cons. 121. num. 31. part. 1. Decian. resp. 40. num. 44. vol. 1. Principis siquidem Iurisdictio generalis in suo territorio vel Provincia, est notoria iuris et de iure. Wesembeccius consil. 62. num. 3. et 28. Knichen de territoriiiure. cap. 5. num. 96. ac seqq. Et intuitu universalis territorii, Princeps ipso iure fundatam habet intentionem, in omni causarum genere. Nec enim Iurisdictio illa, ad certum genus causarum est alligata: sed ad omnes in territorio exortas contro versias generaliter pertinet, omnemque Iurisdictionis et Imperii speciem (nisi exemptio sufficienter probata fuerit) complecti putatur. Indeque de omnigena Iurisdictione dubietas, per hanc territorii probationem, removetur omnis: Knichen. dict. tract. cap. 4. num. 356. et seqq. Matth. Stephani. libr. 2. de iurisdict. part. 2. cap. 7. num. 109. et seqq. Als thut hierauß wol schließlich folgen/daß die Herrn MGraffen/ ihnen nicht allein das Glait/


page 134, image: s150

Appellation, etc. sondern ohne Vnterscheid vnd generaliter, alle Lands-Obrigkeit/die Ihnen als Lands-Fürsten/ in jhrem territorio, eiusque partibus singulis, von Rechts vnd Billichheit wegen zustehet/reservirt vn~ bevor enthalten haben. Effectus enim ex causa regulatur: et sequitur causatum naturam suae causae. l. 6. §. quamvis. ff. de iure patronat. l. 12. c. de iudiciis. Gloss. in nullus, ad verbum Immunis. Cod. de Decurionib. lib. 10. Cacheran. decis. 16. num. 27. Ac quicquid ex causa conceditur vel reservatur, illud secundum causam et rationem regulari et declarari debet. l. cum pater. §. dulcissime. ff. de legatis. 2. Bart. in l. pater. §. feudum. ff. de legatis. 3. Socin. ad l. si a te. col. 1. ff. de except. rei iud. Nevizan. lib. 1. Silvaenupt. num. 205. Et in terminis; quod reservatio in literis diplomaticis et gratiosis, quoad consensum in alienationibus feudalibus ac similibus (vorbehältlich der Lands-Fürstlichen Obrigkeit/etc.) Ius superioritatis ita manifesto doceat, ut ullo modo in dubietatem vocari nequeat, multis probat auctoritatibus Andr. Knichen. d. iur. superiorit. cap. 3. num. 304. et seqq.

8. Zum vierdten/folgt eben auch solches vnwidertreiblich hieraußweil die/in offt entwehnter reservatoria clausula, nicht speciatim begriffne territorialia iura (quorum in mox subsequenti secundâ quaestione, singulatim mentio fiet) eintweder bey dem Domino Feudi, oder bey dem Vasallo seyn müssen: non enim hîc datur tertium. Nun kan selbige der Vasallus jhme in keinen weg zumessen/weil sie nicht expresse in der Investitur mit gegeben worden. Imprimis enim ob Principis generalem intentionem, tituli probatione, ne dum in petitorio, sed et in possessorio opus habet, qui ius sibi territoriale asserere conatur. arg. l. 3. §. Hoc autem. vers. itaque. ff. de itin. actuque privat. Aretin. l. 1. §. fin. ff. de Aq. quot. et aest. Menoch. Rem. ret. 3. num. 590. et Recup. rem. 15. num. 469. Mascard. conclus. 1371. num. 76. Et quae ius fuperioritatis, supremamve iurisdictionem concernunt, specialem expressionem requirunt; alias numquam Tributa intelliguntur. arg. cap. 1. ibi: nisi quae specialiter. tit. quae sint regalia, in usib. feudor. Mynsing. cons. 35. num. 6. et 7. Vulteius de feud. libr. 1. cap. 5. num. 7. ubi hanc communem ait. Idque locum tuetur, sive castrum a Principe simpliciter, sive cum iurisdictione, etiam omnimodâ fuerit concessum. Covarr. p act. quaest. cap. 4.num. 6. Molin. in consvet. Par. tit. 1. §. 1. gl. 5. n. 50. et seqq. Roll. a Valle, consil. 78. num. 15. vol. 3. Thom. Michael. disp. d. iurisd. th. 68. et 69. Sixtinus lib. 1. de Regal. cap. 5. num. 76. et multis seqq.


page 135, image: s151

latissime. Derentwegen/vnd weil diese Iura superioritatis dem Vasallo nicht zustehen: als müssen solche non solum vigore clausulae reservatoriae, sed et ipso iure bey dem Domino feudi, utpote ad quem territorium adhûc spectat, et adquem illa ante infeudationem indubitate pertinebant, noch zur Zeit in alleweg residiren vnd verbleiben.

9. Vnd deme zuwider sol mit nichten jrren/was hicoben in contrarium movirt vnd angezogen worden. Nam quod dicebatur, unius inclusionem alterius exclusionem importare: Hatte solches wol statt/wann in der clausula reservatoria ettliche connexat territorii iuris, cum taxativâ weren vorbehalten worden. Et praeterea modo citata regula, non habet locum, quoad ea, in quibus vel eadem, vel maior ratio incluedendi militat. gl. ad l. cum praetor. in pr. verb. videtur. ff. de iudic. Felin. c. nonne. num. 5. extr. de praesumpt. Dec. c. secundo requiris. num. 7. extr. de appellat. Ias. l. 1. §. adipiscimur. num. 4. de acquirend. possess. Porro quoque et ista regula vim suam perdit, quando coniecturae aliquae contrarium svadent. Schrader. cons. 14. num. 298. Quales coniecturas in hoc nostro casu adesse, a nobis supra adductae decidendi rationes, satis superque evincunt. in gleichem mag nicht gesagt werden: quod clausula praecedens ad specificata tantum restringi debeat. Weil bald nachgehendes abermal generaliter der Hohen Fürstlichen Obrigkeit/vnd was selbiger anhangt/gedacht würdt: darvon oben in secunda decidendi ratione, mit mehrerm gehandelt.

10. Also/daß wir schließlich bey dieser Quaestion darfür halten/ es haben die Herrn MGraffen auff diesem Lehen/Ihnen alle Lands-Fürstliche Obrigkeit / vnd was selbiger von Rechts wegen nachfolgt/ohne Vnterschied vorbehalten.

QUAESTIO II.

11. DIe Fürstliche Hohe Obrigkeit/so von den Herrn MGraffen zu B. Ihrer Fürstl. Gn. auff gegenwärtigen Lehenstucken/ nominatim vnd in gemein/wie bey der ersten Quaestion außgeführet / reserviret: würdt sonsten von vnsern Rechtslehrern/ Ius Superioritatis vel summa politica potestas, ius item terrirtorii, ius Principum aut summa iurisdictio, item die Lands. Fürstliche oder Landes Obrigkeit genennet. Thomas Michael disp. de iurisdict. th 44. Baurmeister. tract. d. iurisdict. lib. 1. cap. 6. num. 5. Ius hoc, Status Imperii, eo ipso, quod in numerum Statuum, cooptati inveniuntur; in territoriis suis, immediate Imperatori et Imperio subiectis,


page 136, image: s152

perpetuo sibi concessum asserunt. Et aliud nihil est, quam omnis potestas, omneque ius, in territorio aliquo particulari, simile et aequale illi Imperio, quod Imperator sive supremus Rex, in suo Regno, sive Imperio habet universum: quo etiam nomine Imperatorem ipsum, in territoriis suis repraesentare dicuntur Imperii Status. Ioan. Ferrar. Mont. in collectan. Feudal. lib. 1. cap. 6. divis. 3. Modestinus Pistor. consil. 24. num. 1. vol. 1. Wesenb. consil. 27. num. 29. Dauth. d. restam. num. 36. Borcholt. d. Regalib. num. 7. Thom. Michaelis, dict. disp. thes. 44. et 45. Dn. D. Bidembach. quaest. nobil. prim. Exceptis tamen iis, quae Imperio ac Imperatori, in signum supremae potestatis sunt reservata. Schrad. in com. feud. part. 1. cap. 3. num. 5. Michael dict. th. 45.

12. Diese Hohe/oder Lands-Obrigkeit/ competirt vnd gebürer den Fürsten vnd vngemittelten Ständen/tam in personas, quam res, in ditionibus seu territoriis ipsorum sitas. Dann/wer ein Lands-Fürst ist/vnd Lands-Fürstliche Obrigkeit hat/dem müssen die Landsässen/das ist/selbige/so nicht allein in eines Fürsten Land/sondern vnter eines Fürsten Lands Obrigkeit seßhafft/oder mit begriffen (seu ut loquuntur nostri Doctores, qui non solum in: sed et de territorio sunt) sie seyen gleich sonsten vom Adel oder nicht/die Erb-oder Lands-Huldigung erstatten. Natta consil. 628. Gail. de arrest. cap. 6. et 7. Matth. Stephani, de iurisdict. libr. 2. cap. 7. num. 209. etc. Quod Iuramentum vulgo Homagium vel Hominium dicunt: Homo enim, Manne/Leut Leodes, Leudes, pro Subditis sumebant olim. Hotom. in Lex. Feudal.

13. Es könden auch solche Adeliche Landsässen/sie seyen gleich Vasalli oder nicht/a Principe ad Comitia Provincialia, zu den landtägen (als der ander Stand nach den Geistlichen) vocirt werden. Gail. d. arrest. cap. 7. nnm. 10. et 14.

14. So müssen zugleich die Landsässen/bey jhren Lands-Fürsten Recht nemmen/vnd Recht geben / tam in personalibus, quam realibus, active et passive: sive immediate in Aula, sive in Curia provinciali causa ventiletur; ut appellatio ad Principem postea devolvatur. Acta Ortenburg. contra Bayern. fol. 472. in fin. Gail. d. cap. 7. num. 14. Menoch. consil. 75. num. 22. et cons. 21. num. 10.

15. In Summa/ein Landsäß ist für nichts anders/quam pro Subdito, sive homine iurisdictionali zuhalten; cui in omnibus praecipi, ac mandari potest a Domino territorii: qui Ducem agnoscit ac


page 137, image: s153

nominat, seinen Erbherzen vnd Lands-Fürsten/ et ei omnem oboedientiam promittit, omnique modo iurisdictioni Domini se subicit. Post Meichsnerum et Schvvanmann. aliosque ibi adductos, Paul. Matthias Wehnerus in pract. observ. de verbor. et rer. signif. in verbo, Landsässerey vnd Landsassen. Novissime Iohan. Rudinger, singular. observ. cent. 3. observ. 27. num. 3.

16. Weil vnd aber die Junckern K. von D. ratione Ihrer Person/ vnzweiffenlich Freye/ der S. Reichs-Ritterschafft/ von Alter hero incorpo rirte Adels-Personen seynd/ vnd beneben die Landsässerey / allein auff selbige zuziehen / so vnter eines Fürsten Obrigkeit gesessen/ behaußt vnd behofet. Siquidem co, quod is, qui in aliquo loco fundum vel feudum aliquod possidet, incola illius loci dici, vel in isto loco domicilium habere reputari nequeat: l. libertus. 17. §. sola. 5. ff. ad municip. l. cum neque. Cod. de incol. lib. 10. ac ratione solius bonorum possessionis, Subditus quis dici iure non possit. per l. rescripto. 6. §. ult. ff. de muner. et honor. Castrens. lib. 2. cons. 89. Matth. de Afflict. in c. 1. Qual. vas. iur. deb. Roland. a Vall. conftl. 1. vol. 3. num. 30. bene Gail. in tract. de Arrest. cap. 61. num. 8. Et Vasallus, quatenus Vasallus, quamvis res feudales in territorio Principis sitas, domicilium autem ibidem non habeat, ordinariae Principis Iurisdictioni non subiciatur: ut multis ostendit Paurmeist. de iurisdict. libr. 2. cap. 8. num. 42. Rosenth. d. feud. cap. 5. concl. 78. num. 5. et 6. Idque ex processu inter Ducem Bavariae et Comitem Ortemburgicum, in Camera Imperiali habitum, pluribus evincit Wehnerus, supra dict. loc.

17. Zu dem die Gewonheit/ da nämblich in Bayern vnd andern Oertern herkommen/daß keiner kein Adelich Gut/ sine onerosa qualitate subiectionis (der Landsässerey) besitzen vnd junhaben mag: Knichen. 3. d. iure Super. num. 342. etc. in dem Land zu S. gantz vnbekandt. Quo et conferunt trad. a M. Steph. 2. d. iurisd. p. l. cap. 7. membr. 2. n. 128.

18. Dem allem nach/ halten wir gäntzlich darfür; daß zwar wolgedachte K. von D. für keine Landsässen der MGraffschafft zuachten/ oder den Heren MGraffen/ sie K. ihrer Person halben/ anderst/ dann als Vasalli obligirt: vnd oberzehlter personalium subiectionis onerum, als daß sie nämblich/ für ein Landstand der MGraffschafft zuachten/ daselbst Recht nemmen vnd geben/ Erb-vnd Lands-Huldigung erstaten/ vnd dergleichen thun müßten/ allerdings befreyet. Etenim Vasallus et Subditus, toto genere differunt. Rosenthal. cap. 5. concl. 75.


page 138, image: s154

Decian. respons. 18. num. 34. vol. 1. Wesenb. consil. 1. num. 57. Gail. de pignorc. observ. 15. num. 3. Nec fidelitatis Iuramentum, quod feudi nomine, ipse, vel per procuratorem praestat Vasallus, subiectionem arguit. Gail de arrest. cap. 7. num. 10. etc. Et magna est inter homagium et fidelitatis Iuramentum; seu inter illud, quod Subiectus et Vasallus praestat iusiurandum, discrepantia. Ut ostendit Dn. Collega noster Henricus Bocerus. tractat. de Investitur. feudi, cap. 4. num. 7. et seqq.

19. Nichts desto weniger doch/ seynd offe Wolgedachte K. von D. ratione der Kischen vnd Vmischen Lehengütern/ in Krafft auff selbigen von den Lehenheren außgedingten Reservats, sonsten den Freyen Reichs vom Adel gebürender Freyheiten/ gantz nicht fähig: sondern bleiben solche Lehengüter / der Heren MGraffen Lands-Fürstlichen Obrigkeit allerdings verhafftet. Argument. tradit. a loan. Ruding. singul. observ. cent. 4. observ. 80. et Schvvanmann. decis. 2. et 3.

20. Quamvis autem propter res, etiam ipsa persona aliquatenus obligetur, ut ex modo allegatorum Doctorum traditionibus patescit; attamen eiusmodi obligatio, quae fit propter rem, et occasione rei, magis realis, quam personalis est: Ioannes de Imola, ad Clement. Pastoralis. num. 47. de sent. et reiudicat. et rem principaliter; personam autem nequaquam vi iurisdictionis, sed duntaxat ratione bonorum et onerum, quae personis pro rebus quandoque imponuntur, afficit. Thom. Michael. th. 58. lit. b. Domicilium enim potissima causa iurisdictionis dicitur, et ubi persona est in consideratione, incolatus inspicitur. Riminald. iun. cons. 353. num. 51. et 57. lib. 4.

21. Demnach / was Ihrer Fürstl. Gn. den Heren MGraffen zu B. vigore auff diesen Lehengütern vorbehaltner Hohen Lands-Fürstlicher Obrigkeit / fur gerecht same gebüren/ quibusque Actibus superiorites explicetur (so viel für dißmal von nöten / vnd dem consulirenden Junckern zu ettwas Nachrichtung in künffeigen Fällen / vnsers vermeinens dienlich) in specie außzuführen; Berhüren selbige eintweders die Religion/ oder das gemeine Politische Wesen.

22. Nämblichen / vnd fürs erst/ da in der MGraffschafft/welches Gott der Allmächtig immer gnädiglich verhüten woll/ die Römische Catholische Religion eingeführt/ müßte auch deren Enden/ als zu V. das Publicum Exercitium geändert / vnd der MGraffschafft nachgerichtet werden. Constitut. Pacis Religionis, de Anno 55. vers. Vnd damit solcher Fried/ etc. et seq. et vers. Nach dem aber. Firma etenim ac


page 139, image: s155

perpetua censetur regula: Reformationem Religionis, Superioritatis esse sequelam. Herman. Esaias Rosenkorb. in pract. forensi. cap. 29. num. final.

23. Hingegen/ob wol die Freyen vnd vngemittelte vom Adel/ nicht allein für sich selbst/ welcher vnder den approbirten Religionen sie wöllen/ für ihr Person beypflichtig seyn/ sondern selbige auch in ihren Kirchen vnd Schulen anstellen mögen: Ist doch solches/ allein respectu bonorum Imperio immediate subiectorum, vnd gar nicht von selbigen Oertern zuverstehen / darauff einem andern Stand/ die Hohe Lands-Obrigkeit gehörig. Uti ex Gyllmanno deducit Ioan. Bidembach. quaestion. 4. Dannenhero auch diß Orts denen Edlen K. vnd ihren Nachkommen/ ein andere Religion/ dann in der MGraffschafft jetzt oder in künfftig üblich seyn möcht / auff diesen Lehengütern anzustellen/ ex Constitutione illa Pacis Religiosae benommen.

24. Am andern/ demnach durch ebenmässigen Religions-Fried/ die iurisdictio Ecclesiastica, in Augustanae Confessionis Religionem, allerdings suspendiret/ §. 20. Damit aber. dict. Constit. Pacis Religiosae. Compilator. decis. seu praeiudic. Cameral. §. Religions-Fried. vers. Augustana Confessio. Et propterea omnis causarum spiritualium cognitio, aliarumque, quae alias ad forum Ecclesiasticum spectabant, nunc temporis, Augustanae Confessioni adhaerentibus Statibus competere censeatur: Iustus Springer, tract. d. pac. relig. pag. 65. et exinde ad Principes territorium et Status Imperii, Imperatori immediate subiectos, omnes Ecclesiasticorum Actuum cognitiones devolutae sint, et cumprimis Episcopalia iura: ut ita hodie apud nostrates verissimum sit, cuius est Ducatus, Principatus, territorium, seu territorii ius; eius etiam esse omne ius Episcopale, seu Iurisdictionem spiritualem. Matth. Steph. 2. d. iurisd. cap. 7. num. 471. Et idem lib. 3. d. iurisd. c. 1. num. pen. et ult. Also hat der Herr MGraff/auff diesen Lehen/ vnd darinn wohnenden Lehenbaren Vnterthonen/ in gleichem vigore generalis saepius iam dictae reservationis, die cognitionem der matrimonial: oder Ehesachen Ist auch solche/durch das MGräffisch Geistliche Consistorium, gebürendt erörtern zulassen: In verbotnen gradibus, deren/ so sich verehelichen wollen zu dispensiren: Ieem/ die Ministros Ecclesiae oder Kirchendiener zu confirmiren/die Kirchen zu visitiren vnd dergleichen Actus Ecclesiasticae Iurisdictionis, ex fidei Analogiâ zu exserciren berechtigt. Iura quippe Episcopalia, tum ea,


page 140, image: s156

quae sunt Ordinis, quam quae sunt iurisdictionis et legis Diocesianae (quae Ordinariis seu Episcopis olim competebant) hodie ad Status Imperii, ex decreto, sive transactione Passaviensi pertinent: eaque ex pediri curant, tum poer Consistoria Ecclesiastica, tum per Superintendentes. Matthias Steph. lib. 3. de iurisd. part. 1. cap. 15. a pr. Et in specie, quod constitutio Ecclesiasticorum Consistoriorum, cognitio in causis matrimonialibus, et dispensatio graduum in coniunctione matrimoniali, fuperioritatem concernant; multis probat Knichen, de superioritat. iur. cap. 3. num. 232. et seqq. Pruckmann. de Regal. §. soluta potestas. fol. 231. Ioach. Steph. Instit. iur. Canon. libr. 2. cap. 1. num. 131. et seqq. Ut et ad Principes Augustanae Confessionis, per pacis Religiosae sanctionem, devolutas esse Ministrorum verbi Divini ordinationes, confirmationes, inspectiones, visitationes, depositiones, etc. att estatur supra dicto loco Knichen: idque experientia, et hactenus adductae rationes evincunt.

25. Fürs dritt/ gehören auch zu der Lands-Fürstlichen Obrigkeit/ die Administratio, Dispositio, vnd Defensio der Geistlichen Güter: Vnd steht allein einem Lands-Fürsten zu / die in seiner Lands-Obzigkeit od' territorio sich befindende /vn~ zu Abergläubischen Gottesdiensten gewidmate Güter / ad alios vere pios usus zu transferiren. Constitutio pacis Religion. de Anno 55. §. 21. Als auch dann. Item gebüret die Decimas novalium, die Zehenden von Newbrüchen einzuziehen/ regulariter dem Lands-Fürsten: vnd nicht selbigem/ so sonsten den grossen oder kleinen Zehenden/ gantz oder zum theil innen hat. Thom. Michael. disp. de iurisdict. th. 49. lit. A. et B. Valascus deiur. emphyt. quaest. 8. num. 37. et 40. Hart. Hartman. 2. pract. obsit. 53. obs. 10. num. 12.

26. Die Actus mere politicos seu civiles betreffendt/ welche der Lands-Fürstlichen Obrigkeit immediate nachfolgen/ seynd entweders zum Krieg oder zum Frieden dienlich. Zum Krieg gehöret/daß ein Lands-Fürst/ vigore der vorbehaltnen Hohen Fürstlichen Obrigkeit/ die in seinem territorio wohnende Vnterthaner (obschon sie einem andern mit Lehenschafft zugethan) mustern/ mit Waffen belegen / vnd zum Kriegswesen abrichten kan. Bidemb. quaest. nobili. 7. vers. cum portatio. Omnes enim Subditi, Principem, bello, seditionibus et aliis molitionibus tritum, praesto sequi tenentur. Knichen in comment. de Saxonic. non provocand. iur. ad verba Ducum Saxoniae. cap. 5. fol. 152. et fol. 169. Wehnerus in pract. obs. in verbo Folge. Item gehöret allhero/daß


page 141, image: s157

ein Lands-Fürst die Vestungen in seinem Land gelegen/ mit Soldaten besetzen darff. Petra, d. iur. Princip. quaest. 12. nu. 402. Raudensis respons. 28. num. 30. lib. 1.

27. Wie nicht weniger die öffnung / daß nämblich solche Stätt vnd Vestungen/ einem Fürsten wider jeder mäniglich zu seinen Kriegen vnd Nöten offen seyn/ vnd darinnen niemand wider seinen Willen auffgehalten werden mag. Post VVesembecium et alios, loan. Rudinger. cent. 3. obs. 95. Quam supremae iurisdictionis speciem, in litteris investiturae, Dominus feudi, hoc nostro in casu, amplissimis verbis, et quae superioritatem necessario implicant, sibi reservavit.

28. Hieher ist auch zurechnen / Viarum publicarum securitas, specialiter ad Principem pertinens. Alciatus. in l. quuntum. 157. post num. 9. de verb. signif. Item lebendig vnd schriffeliches Glait auff den Landstrassen/ seu salvi conductus praestatio: quae pars iurisdictionis seu territorii est; et Domino territorii, iure ordinario competit. Gail. 2. obs. 64. num. 3. Ex Alexand. et Schurpf. VVesembeccius. cons. 33. num. 3. et 10. Hocque imcasu, nominatim quoque feudi Domino est reservata.

29. At vero quod attinet Actus, quibus ius superioritatis seu territorii, in pace explicatur: vellegum et politicarum ordinationum sanctionem; vel fructuum huius supremae iurisdictionis perceptionem concernunt.

30. Also müssen die Ort/ so vnter eines Fürsten Lands Obrigkeit gelegen/die gemeine Landrecht vnd Lands-Ordnungen desselbigen territorii, observiren. Ex Gailio Knichen, de iur. superiorit. cap. 3. num. 276. Etenim ius statuendi et ordinandi, seu Legum condendarum potestatem, ad merum, vel ut Bartolus in l. 3. num. 8. d. iurisd. vocat, maximum Imperium pertinere, nostri volunt Doctores. Menoch. remed. retin. poss. 3. num. 585. Roland. a Vall. consil. 42. incip., visa donatione. num. 12. vol. 2. Cephalus consil. 458. serenissimus. num. 44. et 48. Natta: cons. 672. incip. vertente. num. 7. Galman. in Symphorem: part. 1. tit. 2. d. reconvent. vol. 1. in causa. Maintz. contra Die Statt Erdfurt. num. 129. Bidemb. in nob. quaest. 7. vers. ad merum:

31. So kan ein Lands-Fürst / alle vnter seiner Obrigkeit geseßne dahin halten/ daß sie einer ley Maß vnd Gewicht gebrauchen. Quia nemo constituere potest normam et gnomonem, nisi iurisdictionemunitus: qui, si estinferior, formam et pondus ex archetypo


page 142, image: s158

Principis desumere obstringitur. arg. l. modios. C. d. susceptorib. et Archlib. 10. Georg. Lopez. part. 7. tit. 7. l. 7. verb. Medidas, o varas, o pesot. fol. 27. b. Et pondera, mensuras, hisque similia, ad merum Imperium seu Superioritatem recte referri, volunt Gvid. Papae. decis. 490. Bidemb. quaest. nobil. 7. Carol. Tapia. in rep. l. ult. ff. de constit. Princ. part. 1. cap. 2. num. 50.

32. Ferrner haben die Herrn MGraffen 1 ihnen auff viel vnd offe ernanten Lebenstucken/ nominatim die Wildthänn außgedingt. Vnd ob wol in gemein darfür gehalten würdt / daß die Forstliche Obrigkeit / tamquam totum inte rale, beedes das Forstrechr vnd Wildbann / mit begreiffe; et quod haec duo coniunctim, non vero separatim Iurisdictionem Forestalem constituant: ut ex Meichsnero, Frid. Mindano, aliisque probat Wehnerus, verbo Forstrecht / Forst / Wildebann/ et adstipulatur Thom. Michael. disp. d. iurisdict. thes. 51. ac consentit Bidemb. quaest. 15. Ruding. cent. 2. obs. 42. Also/ daß die Heren MGraffen allein die Wildtbann/ Bannum ferinum, vnd nicht das Forstrecht vnd gantze Forstliche Obrigkeit/ ihnen vorbehalten zuhaben/ erachtet werden möchten.

33. Jedoch wil in alleweg scheinen/ es haben die Heren MGraffen auff diesen Gütern die völlige Forstliche Obrigkeit zusuchen. Non enim haec observatur differentia inter Wildbann vnd Forstrecht / oder Forstliche Obrigkeit / ubi ordinario iure omnigena Iurisdictio Domino territorii competit. Knichen. 2. d. pact. invest. cap. 2. num. 53. etc. Darvon wir an jetzo nichts eigentlichs schliessen könden / dieweil diß Orts mehr/was jeder Oerter von altem üblich vnd herkommen; dann/ was von den Rechts-Lehrern hiervon disputirt würdt / anzusehen/ adeoque Consuetudo, in eiusmodi servitutibus dominari soleat: ut in terminis tradiderunt, Schurff. consil. 1. cum venationes. num. 40. et 41. cent. 3. Gail. lib. 2. obs. 68. num. 1. et 2.

34. Weitter / ob wol vermög geschriebner Kaiserlichen Rechten/ es ein sonderbare Beschaffenheit mit dem ermo vnd mixto Imperio, ac simplici iurisdictione haben thut: quam rem nemo, qui de iurisdictione scripsit, non explicat. Jedoch ist es nunmehr / notissimâ omnium fere locorum consuetudine, nostrisque moribus dahin kommen; ut tam merum, quam mixtum Imperium, vocabulo altae iurisdictionis contineri existimetur: ita, ut is, qui habet maximam iurisdictionem, hoc est, die Hohe Obrigkeit / oder Hohe-Gericht / simul


page 143, image: s159

habeat merum et mixtum Imperium. Sic et nostris pariter moribus, inserior iurisdictio, hoc est, die nidere Obrigkeit / oder nidere Gericht / non solum complectitur, quae vulgo ad simplicem iurisdictionem referuntur; sed et nonnulla ex iis continet, quae sunt Imperii mixti. Speckhan. 1. cent. quaest. 90. Coler. in process. part. 2. cap. l. num. 105. Mod. Pistor. in quaest. illust. 61. num. 3. Schneiden. d. feud. in 2. part. num. 85. Matth. Steph. lib. l. d. iurisd. cap. 3. num. 70. et seqq. Andr. Knich. de privil. Duc. Sax. pag. 124. Dan. Moller. lib. 4. semestr. cap. 45. num. 1. Wehner. v. Gericht/ Obergericht. Ut proinde differentia Imperii meri et mixti, hodie in Republica nostra pene abolita esse videatur.

35. Wann nun die Herrn MGraffen/ ihnen auch insonderheit die Hohe Gericht/ seu merum Imperium vorbehalten/ vnd den Adelichen Vasallis allein die nidere Gericht: Wiein 7. quaest. angezeigt (retentâ tamen de appellationibus cognitione) in feudum concedirt oder gelihen. Dannenhero haben sie auff diesen Lehenstücken/ alle Mißhandlung vnd Vbelthaten zurecht fertigen/die da Haut vnd Haar/ Leib-vnd Lebens straff betreffen. Qui enim habet iurisdictionem superiorem, das Ober- vnd Halsgericht/ is habet potestatem gladii, et sic ius animadvertendi in facinorosos homines: ita ut de omnibus criminibus, publicis et privatis cognoscere et iudicare possit; ut est crimen. Homicidii, Adulterii, Falsi, Incestus, Stupri, Incendii, Furti, etc. Coler. in process. exsec. part. 2. cap. 1. num. 124. Schneid. in Epit. feud. part. 2. num. 85. Rudinger. cent. 2. obs. 70. num. 2. Qualia multa alia crimina et delicta, quae a mero Imperio vindicantur, sigillatim enumerat Chassan. in consvet. Burg. rubr. 1. vers. Et droicts d' icelles, etc. ut et Matth. Wehnerus. verb. Zent/ Fraiß. Unde fit, quod etiam ad eum, so die Hohe Gericht hat / spectet cognitio iniuriae realis atrocis. Wann man nämblich den injurianten/ deßhalb von Obrigkeit wegen mit einer Straff anzusehen / begeret.

36. So hält man auch darfür / daß / wem die nidere Gericht zuständig / selbiger niemand ein Statt oder Dorff verbieten / oder darein confiniren möge. l. nulli. iunct. gl. in verb. facultatem. Cod. de sent. et interloc. omn. iud. Alex. de Imol. in l. magistratibus. ff. de iurisd. Schneid. de Feud. cap. 2. num. 89. Gylman. Symphorem. Tom. 2. part. 3. tit. 10. voto 2. fol. 235. Similis etiam est conditionis, damnatio in metalla: privatio libertatis, etc. Bolog. ad l. Imperium. ff. de iurisd. num. 39. et 71. Ibidem. Cagnol. num. 204. et seqq.


page 144, image: s160

37. Condemnatio pariter ad perpetuos carceres: Bolog. num. 72. Cagnol. num. 218. 220. 221. quin imo carceratio itidem ad tempus, ad effectum puniendi crimen aliquod, est Imperii meri. Bologn. num. 73. Caccialup. num. 29. Valasc. num. 167.

38. Solus item is, cui merum competit Imperium, poterit fustigare, seu virgis aut flagellis castigare, mit Rutten außhawen: auriculas abscindere. Iacob. d. S. Georg. in sua Invest. gl. cum mero et mixto. num. 4. Andr. Knichen. in tractat. de sublim. et reg. territor. iur. cap. 3. num. 391. Emer. a Rosb. in pract. civil. cap. 2. num. 9. Dahin auch Halßeisen / Lastersstein/ vnd andere dergleichen Gerichts-Zwang zu referiren. Mynsing. respons. 16. num. 29. Zasius, num. 23. ad l. Imperium. ff. de iurisdict. Bologn. ibid. notab. 4. num. 43. Gylman. Tom. 2. part. 3. tit. 10. voto. 2. fol. 236.

39. Item die Gefängnus / seu carcer custodiae in criminalibus, vel ob delictum aliquod grave, meri quoque Imperii est. Prosper. Farin. in suâ prax. crim. lib. 1. tit. 4. quaest. 27. num. 6. et seq. Emer. a Rosb. in process. iudic. tit. 2. num. 13. Hartm. pract. obs. tit. 50. obs. 4.

40. Item die Macht/ Peinliche Frag oder Folterung anzulegen. Emeric. a Rosb. tit. 2. num. 14. in pract. civil. Gail. lib. 2. de pac. publ. cap. 2. num. 16. Bidemb. quaest. 7. fol. 46.

41. Non nisi mero gaudentes Imperio, Vrphets-Verschreibungen / obligationes iuratas, et Elogia de non vindicando carcere, a delinquentibus (qui scilicet ex admisso facinore, vel in corpore aut vitâ puniri potuissent) sumere potest. Bidemb. quaest. 7. fol. 48.

42. Vnd können die Adelichen vasalli, die custodiam et inquisitionem, exbannitiones hominum facinorosorum, etc. cognitionem de criminibus, etc. Ihnen vnsers vermeinens nicht zumessen/ es were dann anderst hergebracht. Dann wiewol es an ettlichen Orten im Reich/ mit der Hohen Obrigkeit also beschaffen ist / daß der einen Herzschafft cognitio causarum criminalium, der andern aber die blosse Exsecution des Schwerts zuständig ist. Jedoch begreifft das Wort (Hochgericht) nach gemeinen Rechten/ bevorab in diesen Landen / secundum morem Regionis, vnd in Teutscher Spraach / totum merum, et magnâ etiam ex parte mixtum Imperium. Ut docet et testatur Schneidewin. part. 2. quaest. 6. num. 85. in Epit. feudal. Recteque Bologn. post Doctores, in l. Imperium. ff. de iurisdict. num. 14. et seq. scribit: Quando iustitia administratur super persecutionibus


page 145, image: s161

criminalibus, quod tunc iurisdictio sit merum Imperium. Id quod confirmatur et hoc Argumento: Eo, quod merum Imperium sit quid totum et integrale, cuius pars est criminalis iurisdictio. Unde propter partem istam, totum ipsum eiusdem naturae cum parte censetur. l. 3. §. incertum. ff. de acquir. poss. et l. locus. cum ibi not. ff. eod. Id quod in feudis quoque observandum esse, ostendit Bl. in cap. 1. §. cum enim. col. 2. de content. int. Dom. et fid. num. 2. Cum et IC. ipse, merum Imperium non aliter definiat, quam quod sit ius gladii, et potestas animadvertendi in facinorosos. Quod ius, de iure non capitalem tantum animad versionem, sed omnem omnino graviorem coercitionem, et omnes a Bart. desrgnatos meri Imperii gradus, comprehendere vulgo putatur. l. si quid erit. de offic. Procons. Quibus subscribit Zas. in saep. d. l. Imperium. interpretatione. num. 2. et 3. et num. 7. et 8. ubi docet: merum Imperium esse potestatem sanguinis et vindictae publicae, vel iurisdictionem gladio instructam; quâ ad publicam utilitatem, in facinorosos animadvertitur. Ut sub gladii potestate, potestas poenae corporalis intelligatur, quae potestas in poenis corporalibus constitit: puta in poenis mortis naturalis, vel civilis infligendis, in exilium aliquem agendo, in damnando in metalla, deportando, igni et aquâ interdicendo; et ut poenae etiam pecuniariae includantur, quae propter crimina imponuntur, ubi publicae utilitatis interest, ut puniantur. Idemque tenet Casp. Valasc. ibid. num. 157. et 2. seqq. ut et Seb. Sapia. docet, omnem causam criminalem, meri Imperii esse. num. 17.

43. Et cum eiusdem sit absolvere, cuius est condemnare: idcirco absolutio quoque eorum, qui propter crimina accusantur, aut capti sunt; Item die Begnadigung / ad neminem alium pertinent, quam ad Dominum Imperii meri: Ita sentit Bologn. num. 143. Cacoialup. num. 30. Valasc. num. 64. et Longoval. num. 13. Bidemb. supr. dict. quaest. 7. fol. 10. quia contrariorum est eadem ratio. per. vulg.

44. Ad eum porro, qui habet merum Imperium, pertinent etiam Confiscationes bonorum, poenae, mulctae, et omnes reditus causarum criminalium: cum sint fructus iurisdictionis. Bart. et alii Dd. com. in l. ult. ff. sol. matr. Iacob. de S. Georg. in verb. cum meromixto. num. 8. Qui enim iurisdictionem aliquam iuste quaesitam habet, reditus itidem fructusque inde provenientes, suos facit: ita ut iurisdictionem sequi dicantur. Arg. l. 5. C. de mod. mulct. Hieronym. a Mont. tract. de


page 146, image: s162

finib. regund. cap. 52. num. 5. Menoch. remed. retinend. 3. num. 582. Da hingegen sie die Vnkosten der peinlichen Rechefertigung/ vnd anders / was auff die Hohe Gericht gehet / selbs zutragen schuldig. Surd. cons. 83. num. 9. et 10. lib. 1.

45. Ad merum quoque Imperium, quod territorii iure competit Principi, etiam bona veniunt morientium sine herede. Bertrand. cons. 276. num. 17. lib. 3. lacobin. supr. d. loc. Nic. Boerius. decis. 50. n. 14. Knichen. 2. de vestit. pact. cap. 1. num. 145. etc. Dan. Mollerus. lib. semest. 4. cap. 45. num. 10.

46. Dem allem nach erscheint/daß die Hern MGraffen/in Krafft außgedingten Reservats/Gewalt/ Recht vnd Macht haben/ alle maleficische Personen zufahen/ einzuziehen/ zubewahren/ berechten/ torquiren/ condemniren vnd absolviren zulassen. Auch zustraffen am Leben/ am Leib/ an Ehren/ oder an Gut / wie es die Recht vnd die Vmbstände eines jeden criminis erfordern oder erleiden. Ihrer Fürstl. Gn. seynd darzu von derselben Obrigkeit wegen/ alle confiscationes zuständig: vnd in gemein alle vnd jede zu der Hohen Obrigkeit / per omnes gradus gehorige Iura, Nutzungen/ Recht vnd Gerechtigkeiten. Welchem zugleich / der Gewalt / die peinliche Leibsstraff / in ein Geltstraff zuverwenden / oder die Straff nacjh gelegenheit eines jeden maleficii. zuschärpffen oder zumiltern/ wie dann zu Gnaden gar nachlassen vnd zuschencken/ ohne Mittel anhangt vnd nachfolget. Per ea, quae docent Bart. et Dd. in l. etsi severior. Cod. de infam. Mynsing. cent. 4. obs. 81.

47. Vnd halten wir/de Actibus, quae ex Superioritatis iure meroque Imperio profluunt, weitläuffiger zuhandlen / wie sonsten wol geschehen möcht/der ent wegen vnnot seyn: weil mit einem Wort / alles/ was einer Obrigkeit zustehet / vnd selbige zugebieten verbieten/ oder sonsten / als ein Obrigkeit zuhandlen / bemächtiget / auch auff diesen Lehenstücken vorzunemmen/vnd ins Werck zusetzen/der Herz MGraff berechtigt. Da es allein selbigen iuribus, welche den Edlen K. nominatim mit dem Lehen gelihen / vnd darvon in septimâ quaestione außführlich gehandelt werden sol/keinen Abbruch gebehren thut.

48. Cum Altum seu summum Imperium, ac omnimoda et suprema iurisdictio, latissime sese extendat: ita, ut non tam criminalium, quam et civilium causarum cognitionem habere censeatur. Per textum expressum, in tit. d. pace Constantiae. in usib. feudor § nos. Romanorum. ibi: in iurisdictione, tam in causis criminalibus, quam causis pecuniariis. Atque ex sententia Vultei, in tract. d iurisprud. Roman.


page 147, image: s163

Suprema Iurisdictio, recte Ius statuendi aliquid de negotio vel criminali vel civili: aut, ut Goeddaeus vult, disp. d. iurisd. th. 1. disp. vol. 1. de quâcumque re cognoscendi et iudicandi potestas dicatur: sicut et Wesembeccius in paratit. eo intuitu, Iurisdictionem generice sumptam, publicam de causis cognoscendi potestatem definit. Inde non solum Regalia tam maiora, quam minora, nec solum ea, quae in c. unico. quae sint regal. in usib. feudor. sunt expressa: sed et Iurisdictionalia, merum et mixtum Imperium (quae hodie ex usu recepto pro Regalibus habentur) Superioritatis iure, Principes in suis territoriis sibi vendicant. Post multos ase allegatos Thomas Michael. disput. d. iurisdict. thes. 46. Nisi per disertam et specialem concessionem, generali derogetur Superioritatis iuri. Knichen. cap. 5. d. iur. territ. num. 133. et multis seqq.

QUAESTIO III.

49. SJe Reichssteur / darvon in gegenwärtiger Quaestion zu handlen/ würdt selbige genant/ welche a Caesare, ex placitis Imperii et Statuum voluntate atque consensu, zu Befürderung/ Handhabung vnd Rettung des allgemeinen Nutzens/ necessitate postulante, et ob publicam utilitatem, pacem et tranquillitatem, in Imperio conservandam, den gemeinen Ständen/ mit dieser Bescheidenheit indicirt oder aufferlegt würdt; daß sie solche Steur von ihren Vnterthanen colligiren oder einfordern/folgendts an gewisse Ort oder Lege-Stätt verschaffen: doch vber die in matricula Imperii jedem designirte Summ/ nichts nicht exigiren; oder in ihren eignen Nutzen verwenden sollen. Reichs. Abschieb. d. Anno 1547. Spirae, Anno 48. Augustae. 57. Ratispon. 66. Augustae. Gail. 2. observ. 53. a princ. Matth. Wehner. in pract. observ. verb. Schatzung. §. Et est collecta generalis, etc. Ita, ut indictio huiusmodi generalis Collectae, non a Statibus vigore Regalium, Subditis suis iure proprio im ponatur; sed subcollectio illa, magis in modum exsecutionis veniat. Ioan. Ruding. cent. 4. obs. 29. Post Sixtin. de Regalib. lib. 2. cap. 14. num. 31. Sicque inter hanc et Provincialem Collectam, de quâ insubsequentis agetur quaestionis resolutione; non modo, quoad auctoritatem, sed etiam quoad effectum, discrepantia sit haud exigua. Casp. Klocke. disp. de contrib. Basileens. disput. inserta, th. 9.

50. Daß nun solche Reichssteur / die Heren MGraffen zu B. von diesen Lehenbaren Unterthanen/in keinen weg (wie von andern der


page 148, image: s164

MGraffschaft B. Hindersässen) einzufordern haben; möcht auß folgenden rationibus erachtet vnd geschlossen werden. Dann erstlich ist notori vnd männiglich im Reich bekandt / daß die Freye Adeliche Ritterschafft im Land zu S. von vnverdencklichen Jaren/ durch wolhergebrachte Privilegien oder Freyheiten/so wol für sich/ als ihre Vnterthanen/ aller Schatzung vnd dergleichen Beschwärden/ sonderlichen aber von denen Collectis, welche a Statibus Imperii, Caesareae Maiestati zugeben verwilligt werden / allerdings eximirt vnd befreyt seyen. Quod Bidemb. ex Recess. Imp. quam plurimisapprobat, quaest. 18. num. 1. et ult. Vnd würdt die Freye Ritterschafft im Schwäbischen / als auch Fränckischen vnd Rheinländischen Kraiß / nicht in partem Imperii onerum vocirt: dann sie eben der Vrsachen / et ex singulari Privilegio, nicht vnter die Status Imperii dieser Zeit gezogen/damit gedachte Adeliche Ritter schaft/ der gemeinen Reichs-Beschwärden geübriget seyn möge. Acta Brunsvvicens. in fol. part. 2. pag. 36. Darumb es mit der Ritterschafft / welche nicht zu den Reichstägen erfordert / vnd in solche Reichssteur bewilligt/viel ein andere Beschaffenheit / dann mit andern des H. Röm. Reichs-Ständen haben thut / welchen ihr gewisser Anschlag aufferlegt. Der Vrsach auch biß anhero / von Kais. Majestät/ in obligenden Reichsnöten/sie die Ritterschafft/vmb ein mitleidenliche Hülff / ohn einigen gewissen Anschlag / fast allwegen ersucht worden. Id quod Imperii passim inculcant Recessus, praesertim vero der Reichs-Abschied/ de Anno 1500. §. Wir oder der / etc.

51. Nun gebüret/vermög der Rechten/allen löblichen Lands-Fürsten vnd Obrigkeiten / daß sie die gefreyten Personen/ insonderheit die vom Adel / bey ihren Freyheiten vnverzuckt vnd vngejrret /schützen vnd vnd verbleiben lassen. Pro ut tradit Coepol. in tract. d. Imper. mil. delig. §. Nobilitatis et iam causa. num. 39. Omnes boni, inquit Cicero, pro Sestio, semper Nobolitati favemus: et quia utile est Rei publicae Nobiles esse homines, dignos maioribus suis; et quia valere debet apud nos, clatorum hominum, senex de Republ. meritorum memoria, etiam mortuorum.

52. Goscheinet zum andern / daß dieses alles in gegenwärtigem casu desto mehr statt hab / weil von vielen Jaren / vnd wie wir berichtet werd???n / ante Annum 1550. von den Heren MGraffen dieser Reichssteur halb /niemaln kein Anforderung geschehen: sondern selbige zuvor iederzeit / und so offt Lobliche Ritterschafft / vorgangedeuter massen ein


page 149, image: s165

mitleidende Hülff bewilligt / solche allweg von den Vnterthanen zu U. durch die Adeliche Vasallos eingezogen / vnd neben ihrer Angebür/ in die gemeine Rittertruch des Viertheils am S Wald eingeschüttet / auch darumb quittirt worden. Certi vero iuris est, quod solutiones Collectarum, inducant quasi possessionem, et praescriptionem. text. in c. querelam. extr. de elect. Natta cons. 204. per totum. vol. 1. incip. vertitur controversia, etc. Et in materiâ Collectarum, esse consuetudinem maximi momenti, respondit inter modernos, post alios Peregr. cons. 102. num. 11. vol. 1. Bertazz. confil. civil. 27. num. 10. Flam. de Rub. cons. 1. n. 16. part. 1. Ioan. Pet. Surd. consil. 289. num. 13. Nicol. Reusner. cons. 2. nu. 47. et 52. lib. 1. Et eam, uti Reginam attendendam, laudat Petr. Anton. de Petr. tract. de potest. Princip. capitis 4. part. 1. per tot. tam in indicendis, quam non exigendis. Bursat. cons. 186. num. 11. vers. quodque graviter. Mynfing. resp. 1. num. 44. et inde aliquot seq. decad. 14. Dannenhero durch dieses lange Herkommen / die Löbliche Ritterschafft / ob gleich das Dorff U. nicht immediate vnter das Reich gehörig / ein solche Gerechtigkeit erlangt zuhaben / erachtet werden möcht / vigore deren / die Vische Reichs steur / in die Rittertruchen gehorig /vnd dem MGräffischen territorio zu seiner Angebür / in keinen weg zu gutem kommen solle. Potest enim quis, in alterius territorio speciatim acquirere ius collectandi, in praedio, villâ, pago. Bonaque illa, si posuerit in aestimum vel catastrum; tunc ex speciali conventione, Privilegio, aut praescriptione, non territorii iure, ad ipsum spectare censentur Collectae. Knichen. de iur. superiorit. cap. 3. num. 350. et seq.

53. Vnd. ob wol ein Actus ettlich fürgangen/oder beygebracht werden möcht / daß die Heren MGraffen ein mal zwey / solche Reichssteuren zu U. von den Vnterthanen daselbst eingezogen: so ist doch solches berichter massen/ mit gewaltthätigem Ernst/ vnd Beyfahung der Vnterthanen / auch zu der Zeit geschehen / da die damals lebende Adeliche Vasalli noch minder järig / vnd sub Tutelâ gewesen. Inmassen die Acten / bey der dritten MGräffischen Anforderung / mehrers Innhalts mit sich bringen. Per Actus autem meticulosos et violentos, subiectio quaeritur minime. Petr. de fideicommiss. quaest. 12. num. 242. et 251. etc. et num. 436.

54. Drittens/würde dieses auch darmie bestärckt / weil noch andere viel vom Adel/so in der MGraffschafft seßhafft / als von F. Q. U. vnd S. die zum theil auch in MGräffischer Hoher Obrigkeit Flecken ligen


page 150, image: s166

haben: nichts desto weniger ihr Anlag / in die Rittertruchen des S Waldischen Viertheils vberantworten sollen / wie solches zur Zeit der andern MGräffischen Anforderung eingewendt worden.

55. Vnd weil fürs vierdt / auß oberzehltem zubesorgen / daß die Ritt erschafft diese Anlag/ wie von Alter vnd fast bißhero / noch ferener von den Uischen Vnterthanen / einzufordern sich anmassen mochte: würde hierauß / vnd zum Fall die Heren MGraffen ebenmässig auff ihrer Anforderung beharren solten/diese höchste Vnbillichheit erfolgen/ daß die arme Leut zu U. doppelte schatzung zugeben/ getrungen würden. Cum tamen non possit ab aliquo saepius, quam semel exigi Collecta. Ioan. de Plat. in l. Indictiones C. de annon. et tribut. lib. 10. Bald. in l. etiam. num. 15. Cod. de exsecut. rei iudic. Petr. de Ubald. de Collect. n. 35. Cravett. de antiquit. temp. part. 4. §. Maeteria singularitatis. num. 33. et con. 24. num. 7. Roland. a Vall. confil. 1. num. 21. vol. 2. Gail. obs. 53. nu. 3. 9. et 10. lib. 2. qui uchementer iniquum, contra bonam fidem, et Subditis longe gravissimum esse addit, si quis duobus locis collectaretur: ac eiusdem rei collectas, diversis a Dominis bis exigi non o???o tere. Adducens interim ita constituentes Recessus Imperii, de Anno 30. et 41. ac probat Bernh. Grae. libr. 2. concl. 53. considerat. 1. num. ult.

56. Darzu dann fürs fünffte kompt/ daß die Adeliche Vasalli, mit dem Schloß K. vnd Dorff U. mit Leuten/Gütern/Bethen/Steuren/ Zinsen/ etc. belehnet seyn: auß welchem/ weilund Herr D. R. G. seelig/ in primâ decidendi ratione seines vns mit vberschafften Consilii, schliessen thut/ daß dem Lehenheren/ das Ius collectandi nicht/sondern nunmehr dem Vasallo solches gebüren thue. Eo, quod Dominus directus ius collectandi, quod ante in vestituram habuit, a se abdicaverit, et Vasallo concesserit.

57. Vnd ob wol die Heren MGräffische Rhät/das Wort (Steur) in dem Lehenbrieff begriffen/ nicht auff die Reichsschatzung/ sondern auff andere Zinß ziehen wollen: läßt man sich doch a parte der Junckern K. beduncken/ daß solche Interpretatio darumb nicht statt finden mög / weil einmal genugsam darzuthun / daß sie jederzeit kein andere Zinß/ als die/ so samptlich im Lehenbrieff/biß an die Steur specificirt / empfangen.


page 151, image: s167

RATIONES DECIDENDI.

58. ABer dessen alles vnangesehen/ könden wir einmal anderst nicht erachten/ dann daß die Heren MGraffen von dero Eigenthumbs Vnterthanen zu U. vnd welche zumal noch heutiges Tags/ in Krafft des Reservats/vnter der MGräffischen Hohen Lands-Pbrigkeit gesessen/ die Reichssteuren in gebürender Proportz einzuziehen/ wol berechtigt: Also selbige mit nichten in die Rittertruch gehorig / sondern vnter die Quotam, damit die MGraffschafft in der Reichs matricul angelegt/ gerechnet werden / vnd deren zu gut kommen solle.

59. Dan erstlich von der Reichssteur (utpote, quae est de Reservatis Imperatoris) nemo cuiuscumque sit Status, immunis esse censetur: eamque non obstante ullâ praescriptione, pacto vel Privilegio, a Subditis exigere possunt Principes, aliique Imperii Status: Wie zusehen / auß dem Reichs-Abschied zu Regenspurg/ Anno 94. Et hoc idem arguit Recessus Imperii Augustanus, de Anno 1548. pag. 16. fac. 2. His verbis: Daß derowegen ein jede Obrigkeit Macht haben solle/ ihre Vnterthanen/ Geistlich vnd Weltlich / sie seyn exempt oder nicht exempt / gefreyet oder nicht gefreyt / mit Steur zubelegen: doch höher oder weiter nicht / dann so ferr einer jeden Obrigkeit gebürende Anlag sich erstrecket.

60. Wann nun die Vnterthanen zu U. ratione der Regalien/ iurisque territorii respectu, nicht Kumbische/ sondern MGraffische Vnterthanen allerdings seynd vnd verblieben / wie mehrers in mox subsequenti quaestione, angezeigt werden sol/vnd einmal kein Privilegium, Exemption oder Freyheit wider die Türckenschatzung oder andere Reichsbeschwärden fürzuschützen haben: oder da sie schon dergleichen was hätten / in solchen Fällen / selbiges sie nicht fristen möchte. Als folgt hierauß vnwidertreiblich/ daß solcher Reichssteuren zu ihrem geburenden Antheil / vielgedachte von U. sich so wenig / als andere MGräffische Vnterthanen zuentschütten haben: Sondern das Ius die Reichssteuren zu indiciren/ zu imperiren and einzubringen/ niemand/ dann den Heren MGraffen / von der Kais. Maiestät / vnd des H. Reichs wegen zuständig. Als welcher Fürstl. Gn. daselbsten beedes das territorii Ius, vnd gladii potestatem, et ita omne Imperium haben. Quippe, quae expediuntur nobili officio, ad publicam tantum utilitatem; praesertim, si coercitionem personalem vel realem desiderent, pertinent tantum ad eum, cui merum et mixtum Imperium


page 152, image: s168

competit. Quodque Collectae, quae in Imperio successerunt in locum extraordinariae collationis, ad Regalis nominis felicissimam expeditionem; hodie Regaliim et meri Imperii vigore imponantur, tradit idem Gail. praed. obs. et obs. 52. num. 22. et obs. seq. Decian. consil. 41. num. 41. et num. 128. vol. 2. Wesemb. consil. 45. num. 2. 3. 8. et 20. Bald. in tit. quae sint Regalia. num. 6.

61. Fürs ander/können die Vnterthanen zu U. in keinen weg behaupten/ daß ste der Reichssteuren/ welche nämblich/ die gemeine Ständ bewilligt/befreyt: vnd allein/ wann die Ritter schaffe ebenmässig zu einer Reichs. Hulff bewege würdt/ sie von U. mit contributren/ vnd solche contribution in die Rittereruch liefern mögen. Angesehen erst alsdann solche Contributiones in die Rirrertruchen gehörig/wann sie von freyen Adelichen/ vnd niemand andern vnt erworffnen Gütern oder Vnterthanen/gesamblet werden. Etenim Suevicae Nobilitatis Privilegia, tantum ad nobilia et libera praedia; nequaquam veroad ea, quae mediate Imperio, et alterius Status territoriali Iurisdictioni immediate subiecta sunt, extendi debent vel possunt. Argum. tradit. a Dn. Bidemb. quaest. 1. num. 7. Et inde consequenter, tantum modo de liberis et immediate Imperio subiectis praediis, in arcam Circuli equestris inferri debet contributio. Gylman. in Symphorem. supplic. Tom. 1. tit. 4. fol. 299. hûcque referri possunt omnia, quae disput at Dn. D. Bidemb. quaest. 18. et 19. Quem admodum generaliter ohne Mirtel dem Reich vnterworffen seyn/ non alio intellectu accipi posse dicitur; quam si bona quoque, quorum nomine principaliter litigatur, itidem immediate Imperio subsint, eorumque nomine Imperii Statum, impertrans extra controversiam repraesentet et referat: quod asserit Auctor decis. Camer. quae iunctae sunt observationib. Schvvanmann. decis. 2. num. 4. et 31. Ruding. cent. 4. observ. 80. et 81.

62. Wann dann allein von selbigen Adelichen Gütern/welche von aller Subiection frey/vnd dem H. Röm. Reich ohne Mittel vnterworffen/ daß man darvon in die gemeine Ritterrerch contribuiren sol/gesagt werden mag. Hoc ipsum etenim specifica differentia, et proprium, quod aiunt, propriissimum est; iis solummodo bonis conveniens, quae immediate Imperio subiecta sunt, eaque qualitate et affectione peculiari, ab aliis mediate Imperio subiacentibus bonis differre putantur. Vnd aber die gegenwärtige Lehenstuck/nicht vngemittelte bona seynd: per ea, quae tradit ruding. cent. 2. obs. 65. Als folge


page 153, image: s169

wolschließlich hierauß / daß auff offe angedeuten diesen Gütern wohnende Vnterthanen / mit der Ritterschaffe Anlagen nichts zuthun/ noch von selbiger belegt/ oder in die Rittertruch ert was einzuschütten/angehalten werden mögen.

63. Tertio, ist allhie sonderlich wol in Acht zunemmen/ daß diese Lehenstuck/ ehe vnd dann/ das Adeliche Geschlecht der K. damit investirt oder belehner ware; in: vnd de territorio der M Graffschafft B. gehalten worden: Also / die daselbst wohnende Vnterthanen/ zugleich mit andern MGräffischen Hindersässen/ die jederzeit auffgelegte Angebür der Reichssteuren zurragen schuldig geweßt: vnd die der gantzen MGraffschafft obligende Competentz/dannoch von jhnen vmb ettwas obertragen vnd geringert worden. Nun würdt von den Rechtsgelehrten communiter dahin geschlossen / daß ein fürft / einen Theil seines Lands / in keinen weg der gestalt auß Handen lassen/ oder demembriren könde / daß dardurch die Beschwärden auff die übrige Vnterthanen allein erwa chsen/vn~ gehäuffer werden. Ac quamvis Princeps verbis usus fuerit amplissimis, numquam tamen a se eam potestatem, eque Iura abicâsse, in aliumve transtulisse censetur, quib us vel Principali Dignitati, Superioritative, aliquid vel decedit, vel onera communia adgravantur. Aug. tradit. a Molinae. ad consvet. Paris, tit. 1. §. 1. gl. 5. in verbo le fief. num. 49. consentit Surd. cons. 275. per tot. vol. 2. Peregrin. de iur. Fisc. 1. c. de iis, qui iura fiscael. haeb. num. 98. Collectores Symphorem, supplic. Cameral. Tom. 1. part. 1. tit. 2. de reconvent. voto 1. num. 176. etc. fol. 125. col. 1. etc. Maxime enim propterea Principi licitum permissumque non censetur, Civitates aut Subditos suos alienare, quod tali seiunctione, reliquorum, qui sub Principe alienante manent, onera adgravantur; et in totius Rei publicae detrimentum, tum ob Collectas, tum ob incommoda alia hoc vergat. Pruckman. tract. de Regalib. §. soluta potestas. essect. 6. fol. 457. num. 23. et 76. Et hinc investitura Feudi, a Principe Nobili facta, non gaudet immunitate in praeiudicium Universitatis, tamquam tertii: et Nobilis contra ius publicum, nec per Privilegium Principis, nec sibi, nec suis acquirere potest muneris immunitatem, Aegidius Thomaetus, tract. d. Collectis, fol. 321. num. 19. 35. et seqq. et fol. 632. per discurs.

RESPONSIO AD CONTRARIA.

64. VNd diesem sol zuwider nicht jurien/ was bey der ersten ratione dubitandi, von deren vom Adel/ so wolauch ihrer


page 154, image: s170

Vnterthanen Freyheiten/ vnd daß sie von den gemeinen Reichs=Anlagen der Stände befreyt/auß zeführet. Dann solche Freyheiten vigore decidendi rationis secundae, allein von denen/ dem H. Reichvnmittelbar vnderworffnen Gütern zuverstehen: vnd gar nicht auff selbige zu ziehen seyn/ die vnter eines Stands oder Fürstens Hoher Landes Obrigkeite kundtlich gelegen.

65. Als mag auch die ander dubitandi ratio wenig fristen/ dann ob schon von Anno 1499. zu der Zeit die erste investitur er theile / diß auff 1550. all wegen von denen zu U. in die gemeine Ritterruch contribuirt worden seyn solt (welches doch von den MGräffischen in vns oberschafften Actis widersprochen würdt/auch/daß es conscio Domino Fendi beschehen/ noch nicht bewiesen ist) jedoch werden solche Actus alle darmit enervirt/weil man gestehen muß/ vnd an ihm felbs kundet darist/daß diese Lehenstuck/ in der MGraffschaft/ vnd unter selbiger Fürstlichen Obrigkeit gelegen. quae intentio fundata, eius censetur esse efficaciae, ut absorbeat Actus: etiam si adversus illam plures et antiquiores, qui deduxerit. Cum enim ostensum fuerit, sine causâ possideri; etiam effectus, ipsanimirum possessio, hoc in casu nullius erit momenti: quia Domino territorii, et ad quem illud concessionibus Imperatoriis spectare edocetur, Ius commune favet; aiii vero, Actum aliquem Superioritati connexum exercenti, Ius ipsum resistit, Knichen. de iur. Superiorit. cap 5. num. 104. et multis seqq.

66. So hätte auch die Ritterschaft/ non nisi interstitio, cuius initium memoriae expers censetur, dergleichen particulare. Ius (collectandi nimirum die Subditos zu V.) in dem MGräffischen Territorio, erlangen können. Oder/da sie je sich einer ringern Zeit behelffen wolten / müßte ein Titulus huius possessionis beygebracht werden. alioquin in specie non edocto Titulo, ne quidem remedium attentati, etiam pendente lite contra territorii Dominum, locum sibi vendicat. Knichen. d. loc. num. 137. et seq.

67. Zu dem seynd die Junckern K. oder die Ritterschafft/wenig Zeit/vnd seithero Anno 50. niemalen in quietâ possessione, die Anlagen von den Vtschen Vnterthanen einzusordern / gewesen. So haben auch seithero ettlich vnterschiedliche mal/die MGräffische solche Steur eingezogen. Vnd konnen die Mittel / so zu Einbringung mehr entwehnter Steur / von den MGräffischen gebraucht/ vnd zwar ettwas hartes scheinen/ gar nicht pro violentiâ angezogen werden. Quippe,


page 155, image: s171

si praetendentes immunitatem aliquam, non modo illam non probarent, sed et pertinaciter Collectas solvere recusarent; contra illos Domini territoriorum exsecutive procedere, et contum aces tam in rebus, quam personis constringere, fruges, vel alia in praediis nata auferre: quin et ipsa praedia vendere possunt. Coler. de process. exsecut. part. 3. cap. 2. num. 34. et seq. Cravet. cons. 111. Spectabilis, num. 1. Roland. consil, 79. Etsi. num. 1. cum 3. Seqq. vol. 2 Paris, cons. 25. primo aspectu. num. 118. et seq. 119. vol. 1. Iohan. Ferrar. Montan. de feud. libr. 6. c. 5. in fin. §. Quod si munus. Gail. de pignorat. cap .15. num. 12. et seq. 13. et melius, tr. de Arrest. cap. 10. num. 6. vers. An veroimponatur.

68. Der Vrsachen/ was de consuetudine, oder altem Herkommen/in hâc secundâ dubitandi ratione eingeführt / zugleich durch diß/daß die Herm MGraffen nachgehendts in possessionem huius subcollectationis kommen/widererieben würdt. Hoc enim in casu, vel ex unico Actu, quasi possessionem quaeri, interminis probârunt Mascard. de probat. concl. 1180. num. 12. Rosenthal. cap. 5. concl. 82. nu. 2. Quin et immunis a Collectis vel Datiis, si is semel sciat se descriptum in communi aestimo, et infra decem dies non appellet; intelligitur renunciâsse suo Privilegio, et Collectis se subiectisse. Angel. in l. 1. §. si quis tutor. in pr. ff. quand. appell. sit. sub iungens, hoc esse mente tenendum, quia pauci sciunt practicare. Cravett. consil. 203. num. 12. Cothmann. cons. 11. num. 178. Cacheran. decis. 91. num. 5. et 9. Vasq 1. de success. resol. §. 5. num. 23. et seq. Lanceliot. de Attentat. part. 2. cap. 4. limit. 25. num. 4. Coler. d. process. exsecut. part. 1. cap. 2. num. 8.

69. Vnd daß endelich / zu eingang Ihrer Fürstl. Gn. Herrn MGraff C. Regierung / die Junckern K. widerunb zu dieser Steur gelangt: ist solches/wie in der sechsten Quaestion auß geführt werden sol/ gleichsam precario geschehen. Precario autem possidens, adversus concedentem non praescribit. l. 17. ff. communia praedior. l. 1. Cod. de servit. et aqu. Ideoque etiam alias possidere non dicitur. l. 6. §. 2. et 3. l. 15. §. 4. ff. deprecario.

70. Was fürs dritt/ ex vicinorum locorum consuetudine inferirt/kan derentwegen nicht statt haben/weil sonderlich noch nicht dargethan/ daß auff dene/ bey dieser dubitandi ratione angemeldten Adelichen Gütern/die Herrn MGraffen / wie auff gegenwärtigem Lehen/die Lande. Für stliche Obrigkeit haben. So erfordert auch talis consuetudinis probatio, viel schwehre Stuck. 1. Quod sit generalis. 2. Quod


page 156, image: s172

immemorialis. 3. Quod sit uniformis. 4. Quod probetur in sepcie, et cum qualitate requisitâ ad intentionem actoris, etiamsi esset notoria. Ita docet Wesemb. cons. 50. num. 54.

71. Die vierdt dubitandi ratio, schließt wider die consulirende Junckern selbsten: dann/ weil die Uische Vnterthanen/ ex hactenus deductis, mit sampt den MGräffischen Hindersässen/die der MGraffschafft gebürende Anlag/ pro rato mittragen müssen; als könden sie ex aequitatis, hâc urgentissimâ ratione, in keinen weg von der Ritterschafft zugleich belegt werden.

72. Letztlichen juriet nicht/ daß die Adenliche Vasalli auch mit der Steur belehnet/ dann solches gar nicht von den Reichs=oder Landssteuren/ quae Imperii vi imponuntur, et Regalibus accensentur: sondern allein von den gewissen/ jederzeit von Alters schuldigen Tributis, zuverstehen: gestaltsame in der stebenden. Quae stion deducirt. Vnd der Lehenbritff selbst / den Vasallis der extraordinariarum Collectarum fich zumässigen/ iniungirt oder aufferlegt. Ibi: doch follen sie/die arme Leut bey ihren gewohnlichen Bethen/ Steuren/ vnd Diensten blei ben lassen / vnd sie darüber nicht tringen/etc. Publicum enim collectandi Ius, nemini, nisi vigore Regalium competere potest: Regalia autem, non in generali concessione veniunt, nec ubi alia interpretatio haberi potest, translata censentur. per iura vulgata.

QUAESTIO IV.

73. BEmeine Landeskeur werden selbige Collectae genant/so omnibus Subditis Ducatus, die durch das gantze Land in gem ein auff jederman/ vigore Regalium geschlagen/ iureque proprio a Principibus, seu territoriorum Dominis indictrt werden. Mynsing. desad. 7. consil. 64. num. 24. Ruding. cent. 4. observ. 29. Wehner. in pract. observ. verbo, Gemein/gemeinlich. fol. 161.

74. Hae pensitationes, ut ob publicam utilitatem et occurren. tem necessitatem, potissimum comparatae et permissae sunt: ita earum usus numquam intervertendus, et ad quaestum transferendus; sed opera mage danda est, ut, si qua necessitas huius muneris alicui Rei publicae obvenerit; omnes intelligant, si salvi esse velint, necessitatiesse parendum. Guil. lib. 2. obs. 52. a princ. Inde sane boni Consiliarii et Subditi, primi et antecedentis gradus, debentapud Principes, lacrumas et gem tus Subdizorum parvipendentes, in Tributo non necessario in nominium, et in censu conficien lo, paupertatis


page 157, image: s173

publicae et privatae confessionem deprecari. Quae notanter scribit buchanan. 16. Hist. Scot. fol. 578. Et qui non liberam, sed civilem Principi potestatem concedunt, eos neque Belli indicendi, neque Tributi imperandi potestatem Principi facere videmus; nisi ex Populi consensu, et publicâ necessitate urgente: post multos, quos allegat Petr. Heigius, part. 1. quaest. 18. num. 6. Unde in conventibus provincialibus, auff den Landtagen/ blande benigneque tractatur cum Statibus et Subiditis, ut Collectas certo interstitio pendant. Gail. da Arrest. Imper. cap. 10. num. 17.

75. Ergo Collecta Provincialis (Landsteur) vocitatur, quae non nude in signum subiectionis, et vi absolutae superioritatis; sed pro fructibus et emolum entis iurisdictionis: Item, procuris et laboribus, nec non ob recompensationem Expensarum, quas Domini facere et pati debent, pro pace et quiete tenendâ inter Subditos, pro suâ dignitate servandâ, pro Salariis Officialium ad Iustitiam administrandam, exigitur; prout fere loquitur Simon de Praetis lib. 3. consil. 100. num. 1. Nicol. Everh. iunior. lib. 1. cons. 10. num. 28.

76. Daß nun die Vnterhanen zu V. andenen Steuren vnd extraordinariis contributionibus, welche von den MGräffischen Landständen / in gemeinen Landsnörten bewilligt werden/ eintweders frey/oder doch solche Besteurung allein von den Nobilibus Vasallis, et huius feudi particularibus necessitatibus hoc exigentibus, fürgenominen werden möge: kan nicht allein/ durch ettliche bey nächst vorgehender Quaestion movirte/vnd auch allbereit widerlegte dubitandi rationes, sondern zugleich dannenhero geschlossen werden; Quia Subditi Vasallorum, non sunt Subditi Domini superioris: iuxta Regulam, homohominis mei, non est meus homo. gl. in l. Modestinus. ff. de verb. signisf. Bart. in l. si quis a liberis. §. pen. d'. lib. agnosc. Feudistae, in cap. 1. §. illud. de prohib. feud. al. per Fred. Sicut nec Vasallus, Vasalli mei, meus Vasallus; item, nec Baronis Regis homines, Regis homines esse dicuntur. Secundum Cagnol. et Dec. in l. consilii. §. socii mei. ff. de Reg. iur.

77. Wann dann allein die subditi, Collectis gravirt werden können; Casp. Klocke, disp. de Collect. th. 15. et post multos, quos recenset Surdus, cons. 525. num. 13. So auch sie Uische Innn ohnere/ dem Lehenherin MGraffen zu B. nicht onterthan: Als muß nun folgen/ daß Ihre Fürstt. Gn. sie auch mit dieser Landsteur nicht desch wehren mögen. Si enim i ersona non sunt subd tae Cenfitori, Collectarum


page 158, image: s174

sane impositio locum habere nequit. secundum Andr. Gail. 2. observ. 52. num. 13. et seqq. Etenim, quia Collectarum impositionis causa, subiectio est: eâ sane cessante, etiam effectus, hoc est Collectarum impositio cessabit, locumque tueri poterit nullatenus.

78. In massen dann fürs ander / vnd zu mehrer Bestättigung dessen / zu Rechr versehen / daß die Lehen herin ihrer Lehenleut Vnterthanen/ in kemen weg mit Steur oder Schatzung beladen vn~ beschwehren sollen. Secundum Iacobin. in tract. homagiorum. num. 36. et in specie, nostrisque ut vide ur in terminis, Chassanae us. in conspet. Burgund. rubr. 1. §. 4. vers. en havite lustice. per tot. decidit, in haec verba: Domini et Barones de Uchono, terram de Marney, in feudum concesserunt nobili Domino Bart. de Hedua; reservatâ tamen sibi altâ Iustitiâ, et Superioritate. Et petunt Domini de Vehono talliare homines, dictae terrae de Marney, qui sunt sibi Subiecti in altâ Iustitiâ. Et hoc pro novâ militiâ Domini. Quaeritur an possint? et mihi dicendum videtur, quod non. Non enim (inquit Chassanaeus) sufficit quod sint Subiecti in altâ Iustitiâ, sed requiritur, quod sint eorum homines. Quia ex quo requiritur Actus cum qualitate, scilicet quod sint eorum homines, et Subiecti in altâ Iustitiâ: non sufficit ergo qualitatem esse in esse, nisi et Actus adsit. At homines Vasalli, Dominorum homines non dicuntur, sed sunt homines Vasalli; et Vasallus ratione feudi, tenetur praestare Domino servitia. Hactenus Chassanaeus.

RATIONES DECIDENDI.

SEssen jedoch alles vnangesehen / halten wir darsür / daß in denen casibus, vnd mit der maß/wie die Herrn MGraffen/von ihnen plenissimo iure gehörigen Vnterthanen / die Landsteur zuerfordern demächtigt/ in solchen Fällen allen/ auch den Vischen Hindersässen/ihr angebür auffgelegt werden möge. Cum quippe expediti sit iuris, quod ius collectandi fecundum veriorem Doctorum opinionem, de Regalibus exsistat: quam sententiam multis textibus, Doctorumque quam plurimorum auctoritatibus firmat Sixtinus. 2. de Regal. cap. 14. num. 17. Saepius etiam in Camerâ Imperiali, votando ac decidendo, hanc sententiam esse comprobatam, apparet ex iis, quae habentur apud Meichsner. desgis. Camer. Imp. Tom. 2. lib. 1. decis. 6. num. 129. §. Quamris enim. et num. 40. et Tom. 3. recis 1. num. 13. Gylman. rer. iudicat. Cameral. Imper. lib. 2. decis. 14. num. 27. et in Symphor. supplic.


page 159, image: s175

Tom. 1. part. 2. tit. 6. vot. 1. num. 33. et vol. 4. num. 20. 35. 42. et vot. 6. num. 4. et 5. et apud Ruland. 2. d. commiss. cap. 6. num. 1. ubi dicit, ita observatum esse in causa Augspurg contra Pfaltz Newburg. Ingelheim contra Pfaltz/et des Stättleins Wangen/ contra alle Bauren zu Lades, Quibus omnibus, pro maiori confirmatione accedit; quod Collectae earumque perceptio, censeantur esse vera Symbola ac Notae Superioritatis, seu sublimioris eminentiae; l. null. Cod. de Episc. et Cleric. cap. 2. de censib. Petr. Gregor. de Repub. libr. 9. cap. 1. num. 11. vers. Non negatur. et Superioritatem im portareterrit orio radicatam: indeque conferri a Subiectis ratione bonorum, tam allodialium, quam feudalium, in recognitionem Superioritatis, ait Knichen, de territor. iur. cap. 3. num. 310. etc. et multis seqq. item num. 330. etc. silvan. consil. 9. num. 15. Mandell. cons. 62. num. 3. Pruckman. cons. 27. num. 35. et id nuncupatim etiam scribit Hier. de Monte, de finib. cap. 64. num. 4. Christ. Wintzler. in Synops. de Collect. obs. 3. v. Gilken. ad auth. Quas act. cap. 10. C.D. S. S. Ecles. Ad reservataque Principi referri, notat Rosenth. 5. concl. 74. aec fructibus annumerari Principalis Iurisdictionis perceptionem Collectarum, quibus Principi ratione onerum subvenitur; scribit Coephal. cons. 150. num. 23. in fin. lib. 1. Unde Thomat. de collect. cap. 4. num. 19. definit collectam, quod nihil aliud sit, quam fructus iurisdictionis. fol. 239. Modest. Pistor. quaest. 91. pag. 2.

80. Quo sensu quoque dicit Sixtinus, d. cap. num. 32. Collectam, quae non est Imperii, sed specialis, seu provincialis; Statribus Imperii iure Regalium competere: habere enim et exercere eos illud collectandi ius, vigore Regalium, et iure quodam proprio. consentit Wehnerus, in pract. obs. verb. Landfässerey fol. 232. et seq. Qui idem in verb. Schatzung. ex Gravertt. approbat, ius collectanid non tam iurisdictionis esse, quam Imperii et Regalium. adde Waremundum ab Erebnerg. d. subsid. fol. 72. etc. Maullium de Homag. cap. 9. num. 14. et 18. VVesemb. cons. 198. Quomodo etiam ex Collectarum exactione, locum vel villam solventem Collectas, esse de territorio seu iurisdictione Civitatis, cui solvit; respondit Alexand. Tom. 4. cons. 35. num. 4. Thomat. tract. de Collect. in princ. num. 6. Guttierrez. 2. quaest. civil. 15. num. 2. Ac Collectas non impeninec exigiposse, nisi a Principe, vigore Superioritatis; praestation emque der Landsteur/ indicare Superioritatem, nihilque aliud esse, quam tructus suptemae iurisdictionis, evicit pariter Matth. Steph. libr. 2. deiurisdict. part. 1. cap. 7. n. 453. et quamplarim. seqq.


page 160, image: s176

81. Wann dann die Superioritas, unâ cum mero et omni Imperio, den Lehenherren auff diesen Gütern vorbehalten/ vnd den Vasallis außtruckenlich angedingt worden / daß sie keine newe Veschwärd den Vnterthanen zu V. aufflegen sollen. Als könden wir ex hactenus deductis, wie zugleich auch ausser ettlichen/ bey vorgehender Quaestion eingeführten decidendi rationibus, nicht anderst schliessen; dann daß allein der Herz MGraff / solche seine eigenthumbliche Vm erthanen/ vnd darauff Ihre Fürstl. Gn. jetzt offe angedeuter massen / alle Hohe Fürstliche Obrigkeit außgedingt / mit solchen extraordinariis Collectis vnd Landssteuren / vnd gar nicht die Adeliche Vasalli, belegen sollen oder können.

82. Etenim, quia impositio Collectarum, secundum communem doctorum opinionem de Regalibus est, ideo soli Principi competere dicitur: adeo, ut nec Vasalli, quando habent merum mixtumque Imperium, et omnimodam iurisdictionem in loco, suis hominibus et Subditis Collectam imponere queant. cap. 1. quae sint Regal. lib. 2. F. et ibi Bald. in verb. extraordinaria. Iacob. de S. Georg in sua invest. gloss. cum mero mixtoque Imperio. num. 16. et ingl. qui quidem investiti. num. 75. Schurpff. cent. t. cons. 59. num. 26. Schneid. d. Feud. part. 5. num. 119. Idque longo stylo exornat rudingerus. controvers. feudal. lib. 2. cap. 28. per totum. Quanto magis ergo Vasallis hisce, qui non omnimodam, sed bassam saltem, ut loquuntur, iurisdictionem habent; Collectarum exactionem ademptam esse, censendum est.

83. Darbey dann auch für die Herrn MGraffen starck milikiret/daß/wie die Acta mit sich bringen/selbie vor langem/ vn zu vnterschiedlichen malen/ die Landsteur von den Vischen Vnterthanen begert: auch solch MGräffisch ius, bey allen renovationibus investiturarum, sub generali illâ reservatione der Hohen Fürstlichen Obrigkeit/ renovirk vnd radicirt worden.

84. Welchem dann entgegen die eingeführte dubitandi rationes nichts verfangen mögen. Dann ob wol Subditus et Vasalli Vasallus, pro Subdito et Vasallo Domini nicht gehalten würdt. So hat doch solches alleinig statt/ intuitu et quo ad ea iura, quae Vasallo a Domino concessa sunt: respectu vero iurium et iurisdictionis a Domino froi reservatorum, Subditi Vasalli, sunt sane et manent etiam feudi Domino subiecti. Nec absonum est, ut quis duorum Dominorum, diverso tamen respectu, sit, et esse possit Subditus. Everhard. in


page 161, image: s177

Tospic. sua legael. loco de tamquam seu respectivis. num. 24. Gail. d. arrest. Imp. c. 6. Et quod dicitur Vasallum Vasalli mei, meum non esse Vasallum; verum non est, si Vasallus mei vasalli, aut Subditus mei Subditi, eius Vasallus aut Subditus fuerit, ratione feudi vel territorii, cuius respectu, is meus Vasallus, aut mihi Subditus est. Ita in specie declaratur per Gvidon. Papae. decis. 351. num. 7. Dec. in l. Confilii. §. socius. num. 1. ff. d. reg. iur. Br. ad leg. de accessionibus. in princ. ff. de divers. et tempor. prascription. et idem in l. Claudius. num. 2. ff. qui pot. in pignor. hab. Bl. in l. 1. num. 9. Cod. commun. de legat. et fid. arg. cap. 1. §. illud. de proh. feudal. alien at. per Frideria.

85. Für ander sol nicht jrtert/was ex Iacobin. de S. Georg. vnd Chassanaeo hieoben in contrarium außgefühter. Dann so viel den Iacobinum betrifft/ enarrirt selbiger zwar ettlicher Doctorum auctoritates, so wollen/quod Princeps hominibus Vasallorum suorum, imponere nequeat Collectam, sed mox addit: ego in quae stione facti defensavi hoc debere limitari, nisi ageretur de necessaria defensione patriae ipsius Principis, etc. Praeterea, ratio propter quam Dominis feu Principibus, Subditorum Vasalli collectatio adimitur, talis recensetur a Iacobino: Qui ait, quod licet Imperator Subditis suis possit imponere superindictum, subsistente publicâ necessitate; l. 1. Cod. de superindict. lib. 10. tam en Subditi Dominis suis tenentur praestare Indictum, in simili causa; certe Imperator a Subditis illorum Dominorum, non poterit exigere superindictum, ne ipsi homines duplici onere graventur. Ergo haec ratio, in proposito nostro casu, ubi Vasalli ex pacto investiturae addito, superindictum exigere nequeunt, omnino cessat. Quibus opmnibus addi possunt ea, quae contra hanc ipsam Iacobini opinionem, affert Thomatus. fol. 398 num. 8. Anlangendt den Chassanaeum, redet selbiger de Consuetudinibus Burgundiae: gestaltsame er sein Meinung/ non Legum seu Doctorum, sed auctoritate ex iure Burgundico desumptâ, roboriret. Et tandem addit; cogitandum esse, eo, quod ratione iurisdictionis, possit dicere quis, terram aliquam esse suam. Felin. in cap. examinata. extra de iureiur. faciunt, quae dicit Pan. in c. proillorum extra de praebend et Aret. in consil. suo. 30. Felin. in cap. 2. deiureiur. Sic ergo potest dici, aliquem esse hominem alicuius; vel quis potest dicere, quod talis homo est suus, ex quo in eo habet iurisdictionem. Ex praedictis ergo possunt dicere Domini de Uchono, quod ex quo habent


page 162, image: s178

iurisdictionem altam in homines Dominii de Marney, quod sunt sui homines. Et sic ex quo sunt subiecti in alrâ iustitiâ, quod possunt talliari et imponi. Quae Chassanaeus verbatim.

QUAESTIO V.

86. BEy dieser fünfften Quaestion/da nämblich gefrage würdt/ob die Herrn MGraffen der Adenlichen Vasallorum Güter Pestcuren mögen? Ist vorderst zumercken/daß in all weg zwischen denen Gütern/so feudalia seynd/vnd selbigen/welche nicht in das Lehen gehöriz/ doch in dem Uifchen oder Kischen Lehens districtu atlegen/ vnd auff gemeldte Vasallos, von privatis quocumque titulo gelangt oder kommen seyn möchten/ ein Vnterschied zumachen. Dan~/was solche Güter anderrifft / werden selbige anderst nicht gehalten / als wann ste noch von jhren alten Possessoribus besessen weren. Perea, quae multis illustrat Iohan. Bidemb. quast. 18. et 19. Ac si Nobiles emunt bona Rusticorum, ea servitiis et oneribus manere obnoxia, affirmat Natta, cons. 460. num. 16. Grapett. cons. 642. num. 4. cum et Ecclesia emptrix hoc facere teneatur. can. si tributum. 11. quaest. 1. can. tributa. 23. quaest. 8. Surd. decis. 262. num. 4. Menoch. cons. 444. num. 22. lib. 5. Non enim in praeiudicium et perniciem aliorum, eiusmodi bona paganica (Baurengüter) Nobiles emere et recognoscere possunt. Gravet. d. cons. 642. num. 4. Non enim respicitur hoc in casu, ut Dominus loci, vel Nobilis, sed ut possessor et emptor bonorum Rusticorum: ut ergo vult antecedens, sic non fugiat consequens. Gravett. d. cons. num. 21. vers. tertium. late Knichem l. d. pact. vestit. cap. 3. num. 91. ubi decidit; quod Nobiles comparentesaere bona paganica seu Rusticorum, eo oneribus et fervitiis illa sint obnoxia.

87. Ob aber diese Lehen/ vnd in dem Lehenbrieff specificirte Güter/ von den Herrn MGraffen/ mit Reichs=oder Landssteuren belegt werden mögen; ist propter Interpretum nostrorum circa hanc quaestionem variantes opiniones, multiiugasque distinctionum et limitationum Dedalaeos aufractus, gantz schwehr zu dixerniren. Vnd seynd einmal hochan sehenliche Argumenta, rationumque momenta beyzubringen/ welche gäntzliche dahin zu propen diren scheinen/ daß die Vasallibeedes jhr Angebür/ so wol an Reichs=als Landssteuren/geben/vnd mit zutrangen schuldig seyen.

88. Dann erstlich nie mand von der Turckensteur befreyer/cuiuscumque status siet. Idque vigore Recessus Imperii Augustani, de


page 163, image: s179

Anno 1548. pag. 16. §. Wiewol nun. His verbis: Sie seyen exempe oder nicht exempt/gefreyt oder nicht gefreyet/mit Steur zubelegen/etc. Ita, qui de Comitau quodam, frey gerühiglich ohne Steur investirus est: licet a Landsteur liber sit, id tamen nullo modo eum ab Imperii oneribus eximit. Ut respondit Modestin. Pistor, in princ. cons. 4. nu. 5. et seqq. vol. 1. Et ita novissime scribit Gilhausen, in arb. iud. civ. part. 1. d. iurisdict. cap. 1. num. 4.

89. So ist fürs ander/vieler vornehmer Rechts gelehrten einhelligicher Schluß/ quod Princeps, a suo quo que Vasallo; extraordinariam Collationem, ab Imperatore et Imperii Statibus publice decretam, exigere possit. Hartmann. Pistoris, libr. 1. quaest. 46. num. 33. et seq. vers. proinde et Vasallus. Id quod sentit etiam Modestinus Pistor. d. confil. 5. num. 5. et seqq. Quae sententia maxime hoc Argumento roboratur: eo quod Vasallus Usufructuario similis sit; per text. in tit. 23. §. ult. ibi. Ususfructus vero illius ad accipientem transeat. libr. 2. Feud. Usufructuarius autem, indictionis, et superindictionis onus sustinere cogitur. per text. in l. si pendentes. 27. §. si quid. 3. ff. de ususruct. l. Quaero. 28. ff. de usu. et usufr. leg. l. Nequestipendium. 13. ff. de impensis in res detales factu. Cuiac. lib. 7. obs. cap. 4.

90 Tertio, würdt nicht wenizer von vielen vorn ehmen Rechts=Lehrern geschlossen: quod in causa necessitatis publicae, ein Vasallus collectirt oder mit Landsteuren belegt werden möge. Iacob. de S. Georg. in tract. de Homagiis. gl. 1. num. 36. Ac quoque Wesemb. cap. 10. de feudis. num. 18. quator casus consuetudine receptos esse dicit, in quibus hâc in parte, Vasallus ad subsidium teneatur. Vnd fürnämblich würde a Domino Petr. Heigio, libr. 1. quaest. 18. num. 23. et mult. seqq. mit vielen ansehenlichen/ ex iuris et aequitatis rationibus petitis Argumentis erstritten; ob imminentem et haud provisam extremam necessitatem, Vasallos cum aliis quo que gravari debere: puta, si pro defensione provinciae suae, Dominus opus habeat, non tantum auxiliario, sed et stipendiario milite, et non tantum Cives ipsi, sed et Vasalli in aciem prodire cogantur. Ubi onus afficit generaliter totam provinciam, et concurrit eadem ratio, communis utilitatis Subditorum Adeo, ut ne quidem consv etudine aut prae scriptione, Nobiles in hâc caussâ se tueri possint, quo minus etiam pro praedio feudali teneantur ad munera patrimonii, urgente publicâ necessitate; belli scilicet, redemptionis personae Principis, ac Status eiusdem periclitatione.


page 164, image: s180

91. Zum vierdten/würdt diese Meinung/daß benantlich in casu necessitatis, ein Lehenhert seinen Vasallum mit Landsteuren belegen mög: Auch dannenhero bestärckt/ weil diesenotgetrangte Aufflag/ der gestalt in Rechten favoristret/ ut immunitas concessa alicui ab oneribus et collectis ordinariis, solitis et in solitis; non extendatur ad onera, quae imponuntur, ratione belli vel alterius publicae utilitatis, de quâ, ab initio verisimiliter non fuit cogitatum. Per notata Gail. lib. 2. obs. 52. num. 26. Roland. libr. 3. cons. 80. num. 21. et seq. et liber. 4. sons. 2. num. 12. Heigius, quaest. 18. num. 26. Et Mynsing. cent. 4. obs. 70. qui hanc sententiam, Cameralis iudicii usu appropbatam, et consuetudine totius Germaniae receptam esse testatur.

92. Quinto, weil Ihre Fürstl. Gn. der Hert MGraff/ hime zuvor vielmal angedeuter masse / asse lands=Fürstliche Obrigkeit auff diesen Gütern vorbehalten: und aber ein Fürst (per superius ad proxime praecedentem quaestionem adduta) vigore der Lands=Fürstlichen Obrigkeit/zur Zeit der gemeinen Landsnoten/ die Personen vnd Güter seines territorii, mit Landssteuren zubelegen mächrig. Also köndt hierauß gantz scheinlich geschlossen werden/ daß auch diese Lehengüter/ angesehen sie / in dem MGräffischen territorio gelegen/mie Land ssteuren belegt werden mögen.

RATIONES, DECIDENDI.

93. NIchts desto weniger seynd wir mehrers dahin inclinirt / vnd halten der rechtlichen Billichheit in allweg ähnlich seyn/ daß idese Lehengüter/so wol der Reichs als Landsfteuren/gegen dem Hertn MGraffen/omni in casu gantz vnverhaffe geachtet werden sollen. Dan~ es viel ein andere Beschaffenhete hat / vnd ein grosser Vnterschied/zwischen deren Vnterthanen/ so indistrictu feudali wohnen/auch daselbs Güter haben/vn~ denen Gütern ist/so gleichwol in districtufeudali gelegen/doch Ihrer Fürstl. Gn. dem Herm MGraffen eigenthumblich gehörig/ vnd den Vasallis verliehen. Dann solche auß folgendett rationibus, mit keinen Steuren belegt werden mögen; weil versehens Rechtens/ quod munera mixta, sive extraordinaria, solis incolis et municipibusimponi possint. per multa iura allegata a Gail. obs. 52. lib. 2.

94. Wann nun die Collectae Imperii, pro muneribus extraordinariis communiter gehalten werden/ quae principaliter personis, contemplatione rerum indicuntur. Quâ de quaestione, in utramque partem disputat prudenter, et pro hâc nostrâ opinione magis


page 165, image: s181

propugnare videtur Bernhard. Graevae. lib. 2. conclus. 53. als muß darauß folgen/ daß die forenses, et per consequens die Vasalli, quitoto genere a Subditis differunt, de bonis in alieno territorio sitis, nicht collecrirt werden können.

95. Quamobrem Lege Imperii. Anno 1500. et 1542. disponitur; Subditos ratione Domicilii esse collectandos; de omnibus eorum bonis ubicumque sitis, etiam extra territorium collectantium: daß ein jeder nicht mehr/dann an dem Ort vnd Ende/da er gesessen ist/von allem dem seinen / es ligt/ wa es wölle/ zugeben schuldig seye: vnd daß kein Stand den andern/ oder desselben Vnterthanen darwider tringe/etc.

96. Et quoque a Dd. communiter traditur, extraordinariam collationem, quae ab Imperatore et Statibus Imperii, indicitur Orbi Romano universo (die gemein Türckensteur/zum Römer vnd Türckenzug) forenses non in territorio, ubi praedia possident, sed ubi domicilium habent, praestareteneri. Cum non possessionum duntaxat immobilium, sed universi patrimonii onus sit: quam in rem multos Auctores refert, et sequitur Adolph. Knoblauch. cons. 44. num. 11. Tom. 4. confil. Germanor. Et. Dn. D. Henr. Bocerus, cap. 3. tract. de Regalib. num. 233. Pariter in Recessibus Imperii de Anno 1542. Noribergae. §. Dieweil aber ettliche. Et de Anno 1544. Spirae. §. Damit aber folche Ordnung. constitutum est, ut Contributiones, quae de Turcico fiunt bello, quisque in loco domicilii, non in quo possessiones essent, solvat. Hûc conferunt, que tradit Goeddaeus ad l. munus. 18. num. 26. ff. de verbor. fignis. Derowegen/vnd weil die Junckern K. so offt die Ritterschafft Rais. Majestät ein Gelthülff bewilligt/ als freye Reichs vom Adel/ et immediate Imperio Subditi; der Ritterschaft/tangquam in loco domicilii, etiam de bonis in alieno territorio sitis, per supra deducta, mit contribuiren müssen. Demnachist gantz billich/daß ste von den Herrn MGraffen/dieser Lehengüter respectu, fertnerer Retchs=Hülffhalb/ vndehelligt bleiben: neidem in duobus locis bis exigatur: quam rationem ponderat Gail. 2. obs. 53. num. 9. et 10.

97. Et licet haec Collecta generalis (Reichssteur) inter munera osdinaria, a nonnullis referatur. Tileman. de Benign. apospasm. prodrom. Syntag. 2. decis. 1. vol. 5. num. 11. fol. 183. Eaque ratione, vix Forenses onus illus praestandi a se posse excutere, videatur Casparo Klocke, disp. de contribut th. 18. Cui opinioni propius itidem accedere


page 166, image: s182

videtur Gail. 2. obs. 30. Attamen hanc litem (quae, ut testatur Mynsing. cent. 5. obs. 22. num. 4. sae pius in Camerâ mota fuit, sed semper indecisa remansit) nos in praesentiarum, nostram non faciemus. Interim Nobiles hosce Vasallos iuvare potest, quod a Gail. d. loco num. 7. et a Casparo Klocke, ad fin. supra dict. thes. pronuntiatur: nempe, in diiudicatione ambiguae huius controversiae, quid ab uno vel altero possessum praescriptumque sit, si quis expenderit, non facile a scopo aberraturum. Quid autem in praesenti nostro casu, longaeva con suetudine introductum, immemorialive praescriptione a Vasallis acquisitum sit, suo mox loco docebitur infra.

98. Secundo, ist auch hierbey in Acht zunemmen/ quod hodie ex Recessibus Imperii, onus praedictas Collectas, ex suis Cameris et proventibus solvendi, ipsis Principibus et aliis Statibus Imperii est remissum: et singulariter indultum, ut eas a suis Subditis exigere, et solis subiectorum facult atibus imponere possint. Atque inde Collegium Lipsiense, inter Consilia Modestini Pistor. cons. 9. num. 8. lib. 2. infert; quod nisi hoc peculiariter ita constitutum esset, Principes et alii Imperii Status, ad earum solutionem, ex suis Cameris et reditibus tenerentur. Et sane, quod olim non soli Subditi Principum et aliorum statuum Imperii, ex suis bonis; sed ipsimet Principes, aliiqueque Status, ex suis Cameris et Proventibus, ad Collectas Imperii tenebantur, apparet inprimis ex Constitutione de Anno 1542. §. Nach dem der Chur-Fürsten/etc. (ubi nominatim et in specie, etiam ex ipsorum Principatuum et Comitatuum reditibus, Collecta solvenda esse dicitur) et §. Es sollen auch alle.

99. Was derowegen selbige bona betrifft/ so die Vasalli nicht von den Privatis erlangt oder bekommen; sondern/ welche ihnen/von dem Lehenherin/ als territorti Domino concedirt seynd/vnd darfür sie ihme feudalia servitia leisten müssen: weill solche Güter/da sie der Lehenhert noch selbst besitzen thät/ a Collectis omnibus, libera et exempra wären. Etenim, quod Principes non teneantur ad eiusmodi onera sustinenda, iuri communi etiam consentaneum est. l. privata. et l. pen. Cod. de excusat. mun. libr. 10. l. 1. Cod. de fund. patrim. libr. 11. l. 1. et l. ult. Cod. de Privileg. dom. August. lib. eod. Ex quibus locis apparet, Imperat orum praedia privata, ob necessitates etiam publicas, extraordinariis muneribus non esse subiecta. Als folgt hierauß/daß solche der Vasallorum Güter/noch ebnermassen/als wan~ sie der Landes-Fürst


page 167, image: s183

selbst jnn hät/ aller Steur frey seyen: weil fürnämblich sie nicht allein gehörter massen/ servitia feudalia leisten müssen/sondern zumal dieses Lehen / anfänglich oneroso emptionis contractu, von dem Herrn MGraffen erlanget. Argument. tradit. a Sixtin. libr. 2. de Regal. cap. 14. num. 136.

100. Tertio, ist sonderlich zu Recht versehen/daß/so viel die Landsteur belangt/die Nobiles Vasalli (quatenus nempe tales) ihre Lehengüter/ die sie mit ihrem Leib zuverdienen pflichtig/ zuversteuren/ oder Steur darvon zugeben nicht schuldig. Et ita indistincte, nisi consuetudine aliud receptum sit, sentit Clarus in §. feud. quaest. 29. num: 2. vers. sed quicquid. Knichen. de vest. pact. part. 2. cap. 5. num. 26. Schraderde feud. part. 10. sect. 5. num. 115 et seqq. Rosenthal. de feud. cap. 5. concl. 78. num. 2. 3. 11. ac 15. et Cothman. consil. 11. num. 32. Ac communem esse opinionem, quod scilicet ultra nominata et consueta servitia, nullum extraordinarium onus Vasallis imponi debeat, aut possit; fatetur ipse Heigius. dict. quaest. 18. num. 18. et multis probat Casp. Klocketh. 37. Haecque opinio, confirmatur evidenti ratione: nam cum Vasallus ratione feudi, ad servitia personalia Domino praestanda obligatus sit, ipse ulterius Collectis, vel aliis oneribusg gravari nequit; ne ipse duplici onere gravetur, quod Legibus prohibitum est. l. navis. §. quid erge. ff. ad l. Rhod. de iactu. l. Titia. §. qui invita. ff. de leg. 2. l. fin. C. de fund. limitroph. cum simil. Et id usque adeo verum esse dicit Mynsing. decad. 15. respons. 1. num. 6. et mult. seqq. ut nec propter maximam quidem, vel inopinatam et insolvere necessitatem, Vasallus ratione, sive respectu feudi, Collectas solvere teneatur: eam ob causam, quia illa immunitas, est concessa Vasallo non gratuito; sed proter incommodum, five in remunerationem onerosorum servitiorum personalium, quae Vasallus Domino ratione feudi praestare tenetur. Quam opinionem ibidem Mynsinger. communem, aequam et in iudicando sequendam esse, multis rationibus illustrat: eamque non tam late, quam eleganter defendit Modestin. Pistor. consil. 9. incip. Solche Fragen. num. 43. et mult. seqq. vol 2.

102. Accedit quarto, quod imponatur Collecta Subditis tantum; hoc est, Civibus et Incolis, ratione bonorum, quae in territorio Domini possident. l. 1. Cod. de muner. patrimon. ibi: promodo fortunarum. l. rescripto. 6. §. fin. ff. de muner. et honor. Hier. Schurpff. cent. 1. consil. 44. num. 11. Gail. obs. 2. num. 13. Mynsing. cent. 5. obs. 22. Thessaur.


page 168, image: s184

decis. Pedem. 57. num. 6. et 9. Fichard. vol. 2. consil. 134. num. 4. Subditus autem, cum proprie et vere quis dicatur ratione domicilii: l. 20. ff. ad municip. cum simil. Natta consil. 4. num. 1. Menoch. consil. 692. num. 3. Cacheran. consil. 9. num. 18. Surd. consil. 515. num. 66. Petr. Iohan. Anchaeran. 1. quaest. fam. 11. num. 16. Gail. 2. obs. 35 num. 2. Coler. tract. exsecut. part. 2. cap. 1. num. 22. et ita quottidie observari in Camera, testatur Rosenthal. cap. 6. concl. 58. sub lit. m. Als ist hierauß zu inferiren/daß die Vasalli, quatenus tales, vnd welche nicht zumal Subditi seynd/von den Landsteuren befreyet seyen.

103. Sunt enim eiusmodi Collectae (die Landsteuren) partim personalia, et partim realia, et sic mixta munera: quae personis principaliter propter res et possessiones, indicuntur. Et quae non habent certam seu determinatam praestationem, sed ex voluntate superioris; ob necessitateem supervenientem variantur: et ideo munera extraordinaria vulgo appellantur. Gail. lib. 2. obs. 52. num. 9. et 10. Proindeque Vasallis, tamquam Forensibus et non Subditis, imponi nequeunt: Gail. d. loco. num. 13. etsi possideant mobilia vel immobilia, in loco ubi Collecta imponitur. l. rescripto. §. fin. l. praeterea. §. patrimoniorum. ff. de munerib. l. libertis. 17. §. sela. 13. ff. ad Municip. l. cum nec. C. de incol. Tum, quia Collecta imponitur ratione iursdictionis in personam, quae principaliter ratione rerum obligata est, competentis: actus vero iurisdictionis, non potest in forensem et mon Subditum exerceri. Cravett. consil. 195. num. l. Pacian. consil. 5. num. 8. Tum, quia forenses nec honores, nec commoda loci percipiunt. Ergo, nec Collectis onerari debent: quae naturalis ratio unice placet Nattae, consil. 160. num. 7. et 8. Et de hâc quaestione prolixe disputat Bernhard. Graevae. lib. 2. conclus 52. num. 13. et seqq. Rosenth. cap. 5. concl. 80.

104. Quin et liberum non esse territorii Domino, quam velit imponere Collectam, solinempe aut possessionis, ut eam etiam forenses praestare teneantur, negat Paul. Castrens. ad l. si ex toto. 8. in princ. num. 5. ff. de legat. 1. et eum sequutus Mynsinger. Resp. 64. nu. 50. decad. 7. per l. ne in potestate. ff. de arbitr. et l. 2. §. sed si agnat. ff. de iud.

105. Et quamvis nonnulli velint, quibusdam in casibus forenses, pro bonis in territorio sitis, ibidem collectari posse; puta, pro refectione pontium, pro custodia et securitate loci, etc. si nempe talis custodia et refectio, concerneret quoque utilitatem ipsarum possessionum: Gail. d. loc. num. 15. Rosenth. d. c. concl. 81. Graeva. num. 15.


page 169, image: s185

Jedoch seynd solche Landssteuren/darvon der Stritt ist/ sub hâc limitatione, in keinem Wegbegriffen. Zu dem es mit einem forensi, der zumal ein Vasallus ist/vnd eo nomine, bonorumque feudalium intuitu, ohne das/seine feudalia servitia leisten muß/weit vnd viel ein andere Beschaffenheit hat: dann selbiger/da er ullo in casu colle ctirt werden möche/ duplici onere gravirt würde; nec ullo modo ab eo, qui Subditus est differret, imo in multis deterioris conditionis esset.

106. Fürs fünsst / ad decidendas controversias in materiâ pensitationum, sive collectandi, omnium maxume consideranda et observanda est antiqua consuetudo Regionis et loci, ubi imponuntur huiusmodi Collectae: et siquidem ex praescriptâ consuetudine, etiam Forenses, ratione possessionum collectari consueverunt, ea servanda est. Ab eaque recedi non debet: vera enim inter pretatio a Practicâ sumitur; et ab antiquâ practicâ declinandum est minime. Gail. d. obs. 12. num. 18. et seq. Casp. Klocke. disp. de contribut. thes. 8. Graev. lib. 2. concl. 52. num. 16. et seqq. Wann man dann in diesem Fall / wie in allweg geschehen sol / auff das alte vnverdencklich Herkommen / vnd was bey diesen Lehenstucken je vnd allzeit bräuchig geweßt / sehen wil: würdt sich berichter massen nichts anders finden/ dann daß der Lehenheri niemalen einige/ weder Reichs noch Lands Contribution/von diesen Nobilibus Vasallis erfordere / oder sich jemal zufordern angemaßt. Dardurch diese Vasalli, da siegleich nicht ipso iureimmunes, doch immunitatem a Collectis, legitimâ praescriptione acquirirt hätten. Absque omninamque dubio est, immunitatem a Collectis per praescriptionemillius temporis, cuius in contrarium memoria non exstat, acquiri posse. prout hoc tradit Ang. consil. 337. col. pen. in fin. Socin. consi. 277. col. 4. vers. praeterea advertendum. lib. 2. Abb. cons. 72. col. 1. libr. 1. Laur. Sylv. consil. 57. n. 15. cons. 59. n. 9. Natta, consil. 446. num. 11. et 12. Cephal. cons. 129. num. 4. Et confirmatur id ex eo: Namque lapsus illius temporis, cuius in contrarium memoria non exstat, habet vim constituti; l. hoc iure. §. ductus aquae. ff. de aquâ. quotid. et aestiv. Cardin. consil. 57. col. 1. Paris. consil. 101. num. 84. cons. 194. num. 15. consil. 112. num. 21. libr. 1. cons. 25. num. 22. libr. 2. consil. 13. num. 15. libr. 4. Ias. cons. 208. col. 3. lib. 2. Gozad. consil. 8. num. 37. Ruin. cons. 118 num. 8. lib. 4. vique pollet Privilegii, et specialissimae concessionis.

107. Nec etiam ad praescribendam hanc libertatem, nec essaria reputatur interpellatio: per not. Menoch. cons. 784. num. 37. et


page 170, image: s186

cons. 887. num. 54. Cravet. cons. 111. et de antiq. 4. p. §. Circapraemissa. num. 36. et seq. Natta, cons. 406. num. 21. et consil. 446. num. 15. et consil. 649. num. 3. Roland. 1. consil. 5. num. 6. Cephal. cons. 177. num. 45. Surd cons. 234. num. 34.

108. Et licet aliqui Dd. ad hoc, ut immunitas a Collectis praescribi possit, requirant; ut is, qui hanc immunitatem praescribere vult, fuerit requisitus ad solvendas Collectas, illsque solvere recusaverit; et ab istâ requisitione et recusatione factâ, per tempus legitimum, a solutione Collectarum cessatum fuerit. Attamen haec opinio communiter reprobata est, et Dd. fere omnes concludunt: ad hoc, ut immunitas a Collectis praescribi possit, sufficere casum, quo Collecta imponi potuit, sive aliis imposita fuit, evenisse; et ab isto tempore 40. annos elapsos esse. Etiamsi nulla neque interpellatio, neque recusatio illius, qui per tempus 40. annorum Collectas non solverit, intervenerit: prout hanc sententiam expresse tenent, contrariam reprobantes, Ruin. consil. 217. num. 13. libr. 1. Aym. Cravet. in tr. d. antiq. temp. part. 4. §. circa praemissa. num. 36. et 38. Cravett. consil. 111. Laur. Sylv. cons. 57. num. 16. consil. 59. num. 11. et 12. Natt. cons. 446. n. 15. Covarr. in rep. c. possessor. part. 2. §. 2. num. 8. de Reg. Iur. libr. 6. Et idem etiam vult Bart. consil. 59. num. 7. lib. 1. Bald. cons. 457. lib. 7. Alex. cons. 30. num. 12. lib. 5. Ias. consil. 25. col. 2. libr. 3. consil. 101. col. fin. libr. 4. Quae opinio adhûc aliis multis argumentis probatur, et contra adversantium insultus, omni ex partepraemunitur a Mynsing. decad. 14. respons. 1. quaest. 2. per tot.

109. Darzu dann letztlich kompt / quod in dubio, contra Collectarum onera iudicari debeat. Corn. lib. 4. consil. 194. nu. 8. Beccius consil. 73. in fin. Surd. cons. 234. num. 20. Fab. de Anna. consil. 59. num. 83. Cacheran. decis. 4. num. 5. et 6. Cum et libertas inprimis favorabilis existimetur; cui plus esse favendum, quam pupillo vel Rei publicae, dixit Nevizan. cons. 12. num. 184. inter cons. Alb. Bruni.

RESPONSIO AD CONTRARIA.

110. VNd deine sol zu wider nicht jrien/daß in prima dubitandi ratione eingeführt/es seye niemand nicht von den Reichs-vnd Türck ensteuren befreyet. Dann hierauff erstlich ex secunda de cidendi ratione beständig geantwort würdt: daß der Fürsten Cammergüter/ ipsis Imperii Recessibus hoc idem expresse sancientibus, vnd also consequenter auch diese Güter / der Reichs-Anlagen befreyt seyen/


page 171, image: s187

welche die Fürsten von ihrem Cammergut / andern / gegen Leistung der Lehens-Schuldigkeit concediren/oder verleihen.

111. Secundo, ist in den Reichs-Abschieden nirgendts zufinden/ vnd würdt in den selben nicht vermeldet / daß die vom Adel / von ihren Lehengütern/ die sie mit ihrem Leib zuverdienen verbunden/zu den Türckensteuren/ oder andern Reichs-vnd Kraiß-Anlagen/ oder auch den Landssteuren ettwas contribuiren sollen: derentwegen dan~ solches auß den Reichs-Abschieden keines wegs kan oder mag geschlossen/ colligirt oder inferirt werden. Cum sit clari et indubitati iuris, quod nulla dispositio, nullave constitutio, extra verba ipsius extendatur. l. quod constitutum. et ibi Bart. d. testam. mil.

112. Zu dem / reden die Reichs-Abschiede allein von den gefreyten Personen/nicht aber von den gefreyten Gütern: vnd würdt in keinem Abschiede vermeldt / daß der Obrigkeit frey stehen oder zugelassen seyn sol / die gefreyten Güter mit Gteuren zubelegen. Derentwegen dann dasselbe/daß nämblich die Obrigkeit befügt/ auch in den Fällen/darvon in gedachten Abschieden Meldung geschicht / die gefreyten Güter mit Steuren zubeschwehren; auß denselben Reichs-Abschieden nicht kan noch mag colligirt werden. Sondern/ es folger vielmehr dar auß / daß keine Obrigkeit bemächtigt / die gefreyten Güter / in einigem Fall mit Gteuren zubelegen. Welches dann a Domino Mynsing. in saepius iam allegat. cons. 1. decad. 15. quaest. 1. fere per totam, multis aliis argumentis fir mirt würdt.

113. Fast mit gleicher Responsion/kan die secunda dubitandi ratio (ubi ab usufructuario ad Vasallum argumentum deducitur) abgefertigt werden. Et non valet argumentum ab sufructuario ad Vasallum, quod sumitur: nisi eadem utrinque ad sit ratio. Rosenth. cap. 1. conclus. 11. num. 3. Hoc autem nostro in casu, diversa omnino ratio subest: nam usufructuarius fundo gratis utitur, nec proprietario, ut Vasallus suo Domino, servitium aliquod praestare tentur.

114. Vnd fermer/ist der Vasallus solche Reichs steur derentwegen zuerlegen nicht verbunden/ dieweil er ipsius Principis bona, so für sich selbs dieser Beschwärden befreyt/nüßlich innen hat: auch seiner Person halb/der Lands-Fü stlichen Obrigkeit nicht vnterworffen// et ita in loco rei sitae nicht collectirt werden mag. Wie dieses bey den decidendi rationibus, mehrers außgeführet worden.

115. Tertio, jriet nicht / daß a Petro Heigio gesetzt und bestritten


page 172, image: s188

würdt/es habe ein Lehenheri macht/ certis in casibus, seinen Vasallum mit Landssteuren zubelegen. Haec namque opinio, ut in tertiâ decidendi ratione indicatum, communiter reprobata est, eamque ob causam, minime est tenenda vel sequenda. Cum Iudex in iudicando, communem et receptam Dd. opinionem sequi teneatur. Usque adeo, ut is, qui contra communem opinionem iudicat; et imperitus praesumatur, et faciat litem suam, atque parti laesae ad id, quod interest, condem netur. Per ihura vulgo vulgata.

116. Vnd feriner/da schon gedachtes Heigii opinion statt haben/ vnd passirlich seyn solt: ist sie doch einmal nicht anderst / dann von solchen Vasallis, so in dem territorio, vnd vnter der Lands-Obrigkeit gesessen/ also zumal Subditi et Vasalli seyn/ zuvernemmen. Ein andere Beschaffenheit aber sol es in alle weg mit diesen Vasallis haben/ welche ihrer Person halb befreyet / et nec Domino nec iurisdictioni territoriali, personae suae ratione sub iicirt seynd. Nam Subditos Dominus, arctius obligatos habet omnino, quam solos Vasallos. Da hingegen/ wann die Vasalli non Subditi, beedes mit dem Leib/für diese Güter dienen/ so dann horum eorundem bonorum feudalium respectu contribuiren müßten; weren sie unius rei intuitu, duplici onere gravirt/ vnd eintweders den gemeiinen Vnterthanen allerdings gleich / oder in quibusdam casibus peiorie etiam conditionis: id quod dictu est absonum. Hanc quoque sententiam expresse firmat Rosenthal. c. 5. conclus. 78. per. tot. ubi notanter scribit: Vasallos praedictis sex casibus quoque Domino ad Collectas teneri multi autumant; praesertim, quo ad filiam dotandam. Sed certe, si non sint Subditi, nullo modo, et minus, quam Subditi, ad huiusmodi Collectas obligantur, sed solum ad solita feudorum servitia; velnisi, ut dixi, consuetudine, conventione aut praesc riptione, aliud obtinuerit. Cum quippe ius Vassallagii non reddat aliquem Subditum, verum sub iectio proprie, ex eo metienda sit, anquis in territorio Domini domicilium habeat; uti sup. h. c. qu 5. et q. 69. in gloss. fin. et cap. 5. quaest. 85. et cap. 11. quaest. 14. vel inde originem ducat. Hactenus ille.

117. Die vierdt dubitandi ratio, ubi dictum fuit; imm unitatem a Collectis, non extendi ad necessitatis casum insolitum, etc. ist allbereit hieoben in tertiâ decidendiratione, ex Mynsing. widerlegt/vnd darbey außgeführt worden/ quod illa communia Doctorum Theorica, minime locum habere possit, ubi immunitas, ex onerosâ causâ


page 173, image: s189

procedit. Neque hîc, an Vasalli immunes sint; sed potius, an ne duplici onere servitiorum feudalium, et extraordinariae collationis praegravari debeant, disceptatur.

118. Endtlich sol auch nicht hindern / die beschene reservatio der Hohen Obrigkeit/vnd kan selbige diß Orts wenig operiren; siquidem reservatio conservet tantum ius reservantis, Weiln aber diß Falls (uti dictum) kein Ius collectandi vorhanden/ so hat auch nichts können con: noch reservirt werden. Etenim non entis nullae sunt qualitates. So ist auch an jetzo nicht die Frag: An Dominus Feudi, ius Superioritatis, sibi in hisce bonis reservârit, sed id tantummodo dicitur; Superioritatem, ut et supremam illam et Legibus solutam potestatem, non eo usque extendi; ut contra naturalis aequitatis rationem, duplici quis onere aggravari possit. Non enim iniqua potest Princeps; et nulla est potestas, quae contra rectam rationem, Legemque contractus et honestatis, aliquid licite attentare possit.

QUAESTIO VI.

119. WEil vermög vor gehender Decision/die Vasalli respectu Ihrer Lehengüter / von Rechts wegen nicht besteuret/ oder mit Reichs-vnd andern Anlagen belegt werden mögen: Als ist Ihre Für stl. En. der Heri MGraff / bey ihnen keinen Außstand zusuchen/befügt. Wann vnd aber bey der dritten vnd vierdten Quaestion Außgeführt / daß die in diesem Lehen district / sitzende Vnterthanen/mit Reichs-vnd Landssteuren gar nicht von der Ritterschafft/oder diesen Adelichen Vasallis. sondern allein von Ihrer Fürstl. Gn. dem Herrn MGraffen/als Lands-Fürsten/vnd de cuius territcrio sie seynd / mit Landsteuren onerirt: auch die Reichs- Anlagen / so von diesen Vnterthanen auffgehaben/der Competentz/so jederzeit der MGraffschafft aufferlegt/zu gutem kommen sol. Demnach köndt nicht ohne sondere grosse Vrsach gesagt werden/ daß eintweders / bey den Vnterthanen solche noch ausffzuheben / oder was die Vasalli hiervon in ihren Nutzen verwendt/ oder Löblicher Ritterschafft vngebürlich liefern lassen/sie widerumb her ausser zugeben/von Recht vnd Billichheit wegen schuldig seyen. Etenim in terminis hanc quae stionem movet, et de eâ, in utramque partem late ac eleganter disputat Aegid. Thomat. tract. de 1. ollect. cap. fin. num. 11. ubi ita scribit: Finge Ecclesiasticos Proceres, Nobilesve, aut alios quosvis, asserentes se habere Privilegium, et ob eam causam, certo tempore, de facto, suffragio,


page 174, image: s190

precibus, favore, aut alio quaesito modo, vel forte per imprudentiam Universitatis, liberos evasisse a praestatione munerum; ceteris de Universitate honâ fide indicta munera pro ipsis solventibus, deinde explorato iure communi, compertum fuerit, ipsos alligari prae stationi dictorum munerum: Utrum, pro summâ munerum patrimonialium indebite solutâ, ipsis de Universitate, aut Rei publicae, condictio indebiti, perae quationis remedio competat? Et tandem concludit: Universitati competere ius perae quandi onera praeterita ex causa in debiti, etiam soluta vel solvenda ex caussâ debiti, prout Fiscus reliquorum nomine Tributa praeterita exigit; dummodo extrinsecus non veniant. Nec etiam conventio super ipsis admittitur, eâ ratione, ne unus pro alio gravetur, etc.

120. Dessen jedoch (so der Billichheit in suis terminis gemäß ist) vngeachtet/ halten wir darf+r / daß nach Vmbstand gegenwärtigen facti, der Heri MGraff der verschienen Anlagen halb / nichts nicht füglich praetendiren oder fordern möge. Vnd ziehen hierbey in considerationem, was weilund Heri C. MGraff zu B. etc. Hochlöblicher Gedächtnüs/den 10. Ianuarii, Anno 68. an die Kumische Vormünder in Gnaden rescribirt / vnd hisec formalibus setzet: daß aber von euch angezogen würdt/ob wol vnsere Löbliche Voreltern / denen von U. vor Jaren auch Schatzungen gefordert / so seyen sie doch derselben gnädiglich erlassen worden / etc. Das ist auff vnterthänig Bitt / der K. auß keiner Gerechtigkeit / fondern auß Gnaden beschehen. Wie wir dann auch auff gleichförmig vnterthänig Bitt / ihrer deren zu U. Verschiener Jaren / mit der Landschatzung vnd Maßpfenning verschonet / etc. Et paulo post. Vnd wiewol wir befügt weren/sie dahin zuhalten/die verndig Schatzung auch zuerlegen: so wöllen wir doch vnsern Rechten vnd Gerechtigkeiten/in allweg vnnachtheilig/in Ansehung/daß sie euch dieselbig erlegt/vnd auff ewer vnterthänig Bitt/ solches dißmal nachgeben / etc. Nun befindt sich auß den Actis, daß hierauff solche Uische Schatzung / ettlich mal in die MGraffschafte erlegt / so dann wider/ von den Vasallis angemaßt/vnd der Ritterschafft vberantwortet/auch circa Annum 84. von den Fürstl. MGräffischen Vormundschafft verordneten Statthalter/Santzler vnd Rhäten/widerumb einmal von den Bauren erhebt: doch nachgehendts / vnd als Ihre Fü stl. Gn. Heri MGraff E. F. in die Regirung kommen / wie ex casus figuratione zusehen/ auff vnterthänig Anhalten dieser Nobilium Vasallorum,


page 175, image: s191

von der MGraffschafft seriner diese Schatzung nicht angemaßt / sondern also biß an jetzo darbey verblieben.

121. Auß welcher narratione facti nicht allein zuerlernen/daß ante Annum 68. die damahl außständige Schatzung allerdings nachgelassen: sondern es ist auch feriner wol vnd genugsam abzunem men/daß Ihrer Fürstl. En. Heri MGraff E. F. mit Vnterlassung solcher Schatzung (als welche auff vnterthänig Ansuchen der Junckern K. erfolgt) so wol sie K. als deren Lehenbare Vnterthanen / omnino Principali aliquo beneficio afficiren / vnd gar nicht dergestalt graviren wollen: daß sie mit der Zeit/ zu ihrer höchsten Beschwärnüs/zumahl/mit viel järigen retro ver fallner Anlage behelligt / oder sie Junckern K. selbiges / was in die Rittertruchen (et quidem non nescio Domino Marchione) geliefert / ausser ihrem eignen Patrimonio gut zuthun/ getrungen werden solten. Beneficia quippe Principum, quam plenissime interpretari debemus: l. 3. de constitut. Principum. nec quae in alicuius favorem concessa, ita, ut eius odium vel gravamen operentur, unquam interpretanda funt. In quibus gratio sis et precariis indulgentiis, id merito locum habere debet, quod dicitur; tum demum omnem causam, omnesque fructus ab eo, qui precario rem possidet praestari debere, ubi moram fecerit, vel ex die interdicti, id est, post litem contestatam. l. quaesitum est. 8. §. Et hoc interdicto. 4. et §, 6. ff. de precario. Ac ihidem Wesemb. in par atit. num. 6.

122. Secundo, hat es mit diesen extraordinariis Collectis viel ein andere Beschaffenheit / dann mit den ordinariis Tributis, oder sonst järlichen Zinsen / vnd gewissen Gefällen / quae certam et perpetuam causam habent: Vnd welche/wann sie ettlich Jar nicht gereicht/nachgehends von Billichheit wegen/zumahl erstatter werden sollen. Sondern es werden solche Collectae, propter supervenientem necessitatem angelegt / vnd ist auch von nöten / daß die Universitares, so damit onerirt/ zu der Anlag citirt/ oder sonst jederzeit geburend mit ihnen gehandelt werde. Prout, ex Mynsinger. observat Wehner. in verb. Schatzung fol. 293. et 294. Welches/weiles diß Orts nicht geschehen/ vnd diese Vnterthanen seidthero Ihrer Fürstl. Gn. Herrn MGrafs E. fuspensiv indults, nicht citirt / belegt oder einige Schatzung von ihnen gefordert worden. Als folgt hierauß / daß solcher Schatzung wegen/an sie zu Recht nichts nit gefordert werden mög: weil nicht allein das ius collectandi, sondern zumal die gebürende Belegung ein


page 176, image: s192

contributionem berursacht. Ut et alias, ac pari ex ratione dicitur, operas non esse in rerum natura, nisi quando sunt indictae. Et faciunt tradita Surdi, consil. 262. num. 32. ubi docet; quod obligatio pro collectis, non contrahatur a principio tempore registrationis pro futuro; sed tantum, quando imponitur collecta.

123. Welchem zuwider nicht jiren sol/ was ex Thomato in contrarium eingefuhrt worden: dann die rationes ip sius opinionem fulcientes, viel von einem andern Fall zuverstehen. Da nämblich ein gantze Universitas mit einer gewissen Landsteur belegt / selbige hernach vnter die Stätt vnd Dörffer distribuirt / vnd hiervon sich einer oder der ander außziehen wolt; auch darumben die deficiens portio, von den vberigen getragen / vnd gleichsam dargeliehen würde. In welchem Fall es billich ist / daß / wann dessen / so exempt seyn wil / vnfug an Tag kompt; selbiger nicht allein forthin besteuret / sondern auch pro restitutione dessen / so die andern für ihn außgelegt / angehalen werde. Quo in casu nos non versamur: weil allhie/ ex gratiosâ Principis iussione, die Belegung biß anhero vnterlassen worden / vnd nicht die MGraffische Landschafft / sondern der Herr MGraff selbst / diesen Außstand erfordert. Andere mehr gedachtes Thomati Argumenta, seznd auff die Tributa ordinaria, quae perpetuam causam habent, zuverstehen. Vnd hiehero nicht gehörig.

QUAESTIO VII.

124. HIerauff nun die fürnembste Gerechtigkeiten/welche diesen Adelichen Vasallis geliehen worden / außzuführen. Befindt sich erstlich/in dem Lehenbrieff/daß sie von dem Herrn MGraffen/mit dem Schloß K Egg/ dem Dorff U. sampt den leuten investirt. Dieses Wort nun (leute) ob wol es vor Zeiten/in gemein pro Subditis Principis gebraucht / vnd darunter die jenigen verstanden worden / welche einem mit aller Ober-vnd Herilichheit zugethan: Hotoman. in Lexic. Feudal. in verb. Leodes, sive Leudes. Dannenhero Homo, pro plenarie Subdito, Homagium et Hominium pro eo iuramento vulgo gebraucht würdt/ damit die Landsässen oder Vnterthanen/ sich ihrem Lands-Fürsten verpflichten. Jedoch/ würdt heutiges Tags / fürnämblich in concessionibus feudalibus, diß Wort (Leut) pro propriis hominibus, die wir gemeinlich Leibeigne Leut nennen / gebrauchet. Knichen. lib. 2. de vestiturar. paction. cap. 3. num. 13. et 14. Nec eiusmodi servi habentur pro Subditis, quia possunt


page 177, image: s193

servi alterius esse, et sub alteriusvivere iurisdictione. Quod ex Mynsingero, multisque praeiudiciis Camerl. probat Ruding. cent. 3. obs. 46. et assentit Gail. de pignor. cap. 8. num. 5. et seq. Darumben in Krasst dieser Wort (mit den Leuten) beedes die jenige Leibeigne / so zu U. seßhafft / vnd von Alters Leibeigen seyn/oder welche von selbigen entsprungen/ob sit schon anderer Orten gesessen / mit allem rechtmässigen Einerag/ vnd was von Recht vnd billicher Gewohnheit / einem Herrn/ von seinen Leibeignen Leuten zu gutem kommen mag/ begriffen ist.

125. Was vnter dem Wort (Bethe) in diesem Lehenbrieff verstanden werde/ ist diß Orts nicht viel zu disputiren von nöten: weil sol/ ches in dem Lehenbrieff selbsten explicirt / vnd daß die von II. järlich fünff Pfund zur Bethe geben/ determinirt würdt. Inmassenfast allenthalben Tributa et ordinariae indictiones, quae possessoribus, sive possessionibus imponi solent, Bethe genent werden. Symphorem. Tomo 1. part. 2. num. 7. fol. 44.

126. Belangendt die Steur / damit die Vasalli auch belehnet / ist solches Wort generale, et omne id, quod confertur, comprehendit. Symphor. Tom. 2. part. 2. vot. 15. num. 38. fol. 53. Imo adeo generale est vocabulum hoc, ut quemcumque censum et reditum denotet. Wehner. in verb. Schatzung. §. sic et Steur. fol. 291. Knichen. cap. 3. de iur. Superiorit. num. 316. Quandoque Steuren/ pro oneribus mere realibus, quae principaliter rei cohaerent, et possessionibus, sive rebus imponuntur, sumi solet. Quorum im positio certâ et generali lege pro visa est: ita, ut quo tannis recurrant, certamque praestationem habeant, unde ordinaria munera dicuntur; ut sunt indictiones, sive Tributa. Gail. 2. obs. 52. num. 9. Quandoque etiam pro superindicto, seu collectâ extraordinariâ accipitur.

127. Diese extraordinari Steur / würdt ein weders / von Kaif. Majestät vnd dem Reich / oder dem Lands-Fürsten iure Regalium et Superioritatis erfordert. Dannenhero sie Reichs-vnd Landsteuren genent werden: von welchen hieoben außführlich gehandelt. Aber vber solche beede species der extraordinari Steuren / befindt sich in Rechten auch feriner ein andere Steur / welche von einer Statt oder Dorff/ ad sustinenda onera particularis alicuius Universitatis, auffgelegt werden: Schenck. Baro, in virid. conclus. 106. num. 4. Thessaur. decis. 25. 4. n. 1. et seqq. quas Rurales, ex Bertrand. cons 141. num. 8. lib. l. appellat Wesemb. cons. 27. num. 26. et vigore pactorum civilium, non iure


page 178, image: s194

Regalium exiguntur. henning. Goeden, consil. 2. num. 9. Borcholt. cap. un. quae sint Regal. num. 53. et seq. Et has Collectas illi etiam, qui non habent Regalia, sed tantum iurisdictionem, urgente necessitate, a suae iurisdictionis subiectis exigere possunt: si modo unanimi decreto communitatis, ac conventione cum ca habitâ imponantur. Sixtin. de Regael. 2. cap. 14. num. 22. Caspar. Klocke, disp. de contrib. th. 12. Cum eo casu non consentientes, neutiquam obligentur, esti maior pars consensisset. l. ambitiosa. ff. de decret. ab ord. faciend. Natta cons. 115. n. 4. Purpurat. consil. 438. num. 84. subdens, quod in istis actiombus voluntariis, una faba nigra impediat actum. P. Gregor. libr. 3. Syntagm. cap. 7. num. 10. Ant. Faber, in Cod decis. sorens. lib. 9. tit. 29. definit. 18. n. 1.

128. Daß nun diese Adenliche Vasalli, sich der Reichssteuren nicht anmassen/ viel weniger ein Landssteur begeren könden / würdt hieoben außgeführt: vnd ist (weil sie nämblich omnimodâ iurisdictione destituirt / auch keine Regalia haben) an ihme selbst offenbar. Derowegen wir in allweg dar für halten/daß in die sem Lehenbrieff/die Wort Steur vnd Beth/ pro Synonymis gebraucht: vnd ob schon singulari loci con. suetudine, hierunter ein vnterschied seyn möchte/doch dardurch nichts anders/dann järliche gewohnlich Tributa, gemeine von altem her gebrachte Beschwärden/so nicht geendert werden/ et perpetuam causam habere putantur, begriffen seyen. Welches wir auß diesen Worten des Lehenbrieffs (doch sollen sie die armen Leut / hey ihren gewohnlichen Bethen / Steuren vnd Dienstenbleiben lassen / vnd sie darüber nicht kringen/etc.) abnemmen müssen.

129. Vnd da gleich das Wort Steur / nicht von diesen järlichen/ gewohnlichen/ lang hergebrachten Steuren / et quae nec augeri possunt, nec unquam cessant vel deminuuntur, zuverstehen: köndt es doch mit nichten de publico collectandi iure, von Reichs oder Landssteuren/sondern nur de privatis Collectis genommen werden. Welche so gar auch einer jeden schlechten Commun / die sonsten kein Obrigkeit hat / von Rechts wegen / pro necessitate et administratione rerum suarum vergunt seynd. Per ea, quae Wesemb. tradit cons. 27. num. 26. et idem cons. 45. per tot. Idqueque etiam sentit Stephan. Betrand. consil. 141. num. 11. vol. 1. Regalia enim non intelliguntur concessa, per quae cumque verba generalia. Iacobin. de S. Georg. in verb. et cum mero, etc. num. 16. Claud. Seysell. in rubr. qui feud. dar. poss. particul. 1. Ubi inquit: Regalia, et Principireservata in signum supremae potestatis, non intelliguntur concessa, per quaecumque verbageneralia.


page 179, image: s195

130. Ferrners seynd auch die Junckern K. mit Gerichten belehnet/ weiches doch allein von den nidern Gerichten vernommen werden sol. Recte enim inferunt Doctores, in dubio inferiorem seu bassam iurisdictionem concessam putari. Chassan. in consvet. Burg. rub. prima. tit. des iustites et droicts d' icelles. verb. iustites. num. 19. per gloss. Clem. 1. verb. omnimodam. de for. compet. sequitur Iason. in l. Imperium. 3. num. 11. de iurisdict. qui merum Imperium concessum, nisi specificâ designatione non existimat. d. l. 1. de offic. eius. Tum etiam praelibatas vestiturarum pactiones districtissimae indolis esse, usus antiquioris notae comprobavit: nam omnes vestiturae, ubi dicitur mit Gerichten/non nisi inferiorem iurisdictionem (die Erbgericht) conferunt, quod exsequitur Knich. lib. 2. de vestitur. paction. cap. 1. Ethoc est, quodaiunt nostri Dd. communiter; infeudatum de Castro, cum iurisdctione, non intelligiinfeudatum de mero Imperio. Chassanae. s. d. loco. post lasonem Bologn. qui hanc quae stionem, per aliquot columnas fusissime tractat. in l. Imperium. notab. 11. numm. 42. ff. de iurisdict. Et Covarr. pr. quaest. cap. 6. num. 10. qui testatur, hanc opinionem communem esse. §. quâ ratione, vers. h^üc accedit. usque ad sinem. Id quod hoc nostroin casu, omni carere videtur controversiâ; ubi Princeps concesso Castro cum iurisdictione, merum Imperium (das Hohe Gericht) sibi reservavit.

131. Is autem, cui simplex tantum iurisdictio competit (die vnder vnd Erbegericht) habet tantum cognitionem causarum civilium et pecuniariarum: was Gülten/ Schulden/ligende Güter/stehendt/ fahrendt / beweglich vnd vnbewegliche seynd. etiamsi excedant summam trecentorum aureorum. Schneid. part. 2. num. 88. Coler. part. 2. cap. 1. num. 105. usque ad fin. c. et part. 4. cap. 1. num 68. Item talis iudex potest cognoscere de criminibus levioribus: ut iniuriis verbalibus, item realibus, quando non sunt atroces. Als wann einer den andern raufft/stösset/schlägt braun vn~ blaw/Messer zucket/etc. Item Blutrüssig machen. Welche kleine Brüch / so allein mit den Freevein gebüßt/ vnd nicht ernstlicher von Rechts wegen zustraffen/diesen Gerichten gehörig seynd. Schneid. et Coler. dd. locis.

132. Vnd ob wol die Herischafft / welcher die Hohengericht zustehen / einen Vbelthäter vnverhindert des nidern Gerichts Herrn/ beyfangen darff: so ist doch solches zu Notfällen / auch deme / so allein dei nidere Gericht hat / nicht verbotten. Potest enim capere


page 180, image: s196

malefactores; modo eos iudici superiori, habenti merum Imperium prae sentaret Coler. part. 2. num. 13. Schneidvv. d. loc. num. 89. Praeterea, ut Custodia, meri est Imperii, in criminalibus; quod supra probavimus: ita in causis pecuniariis, mixti, vel etiam simplicis iurisdictionis statuitur. Zasins in l. Imperium. num. 47. ff. de iurisdict. omn. iud. Iacobin. d. S. Georg. in suâ invest. gloss. cum mero mixtoque Imperio. num. 3. Bidemb. in nobil. quaest. 7. ver s. capturam.

133. Ac quamvis Magistratus constituere, sit de Regalibus, cap. unico. quae sint Regal. Nichts desto weniger kan der jenige/ so die nidern Gericht hat/ einen Schultheissen/vnd andere Beampten/durch welche dergleichen nidere Gerichts-Handlungen expedirt werden/verordnen. Vestitus quippe, potest constituere Magistratum, cui exercitium iurisdictionis recte committit. Knich. 2. de vestit. pact. cap. 1. num. 108. etc.

134. Es erfordert auch Wehner. in pract. observ. verb. Vogtey/ Vogteyliche Obrigkeit. fol 336. zu der Nidergerichtlichen Obrigkeit (quae Superioritate et Imperio semper salvo, competit) die Herilichheit zuhelffen vber Gült/ Schuld vnd Schaden/vnd alle mügliche Gebot vnd Verbot / büssen vber frevenliche Sachen: die Vndersässen psänden/mit Gehorsam vnd Gefängnus zustraffen / bevorab Gefangnüs die Gefälle vnd Zinß / oder sonst Gült vnd Schuld betreffend/ Steur von den Vntersässen erheben/ vnd an gebürende Oerter zuliefern. Vigore cuius traditionis, den Junckern K obgelegen/die Reichsvnd Land steuren / so jederzeit von den herin MGraffen den Uischen Hindersässen auffgelegt werden/einzuziehen/doch selbige gantz vnd ohne Schmälerung/von Hochermeldt Ihrer Fürstl. Gnaden/oder von der. Landschafft Deputirten/einliefern zulassen.

135. Item/würdt a Wehnero supr. d. loco. allhero gezogen/ Erb: oder Lehenspflicht zunemmen. Quod tamen iuramentum aliud est ab eo, quod superiori et Principi, intuitu universalis territorii et sub iectionis exhibetur: Erb-vnd Lands-Huldigungs Pflicht (quod parum discernere nôrunt, die vndere Vogtey Herrn) Item Vormünder zubestättigen vnd Rechnungen abzuhören.

136. Vnd ob wel sonsten der Vogteylichen Obrigkeit / vielmehr vnd höhere Fäll ascribirt vnd zugeeignet / auch hiervon gantz strittig vnd jriig disputiet würdt. Jedoch entspringen mehrertheils disputationes vnd disceptationes, allein ex territorii incertitudine et


page 181, image: s197

varietate da man nämblich/wem das territorium, iusque Superioritatis zugehört/ sich nicht vergleichen kan. In nostro autem casu, ubi de territoriali iurisdictione, Domino feudi competente, proter expressam reservationem, nulla est contro versia, res omnino plana, et ex hactenus dictis expedita videtur.

137. Ceterum, quae hucusque ex spinosa iurisdictionis materiâ disputata sunt, aptissime concludi posse videntur, iis verbis quae habet Petr. Gregorius Tholosan. lib. 32. Syntagm. iur. univers. cap. 10. in fin. ubi ait: Tota iurisdictionis, criminalium et civilium causarum distinctio, et Magistratuum; ab ordine et distributione, quam Principes constituerunt, et a receptis consuetudinibus pendet: ut ad harum probationes recurrendum censeam, et quô iure utantur Municipes. Unde pro Regulâ observandum, usum et consuetudinem (das Herkommen / was nämblich jeder fur Actus exsercirt) circa iurisdictionalia inprimis spectandam, adeoque iuriscripto omnino praeferendam esse. Bidemb. quaest. 7. num. 5.

QUAESTIO VIII. ET ULTIMA.

138. ENdtlich würdt auch gefragt / was dieser Wort (Diensten/ Frondiensten) für ein Vnterschied sey. Et quidem Valent. Forsterus, de iurisdict. part. 2. fol. 467. ita scribit; Observandum vero, has operas generaliter dici Fiondienste/ a veteri Saxonicâ Fron: welches nach Sachsen Recht würdt Heilig genent: gloss. Landr. lib. 1. art. 53 Inde Fronvest/Fronboete. de quo Landr. lib. 1. art. 8. welcher für zweene bezeugt / lib. 1. art. 15. Verum Wehner. in verb. Dingnotull/Dienst/etc. fol. 86. item Gail. d. arrest. 10. num. 4. Ut et Knichen, 2. de vestitur. paction. cap. 33 num. 29. etc. haec duo vocabula, pro Synonymis habere videntur. Weil aber das Wort Fron nicht heilig/ sondern gemein heißt: ut exempli gratiâ, Fronveste/ communis carcer, Fronleichnamb / qui pro multis traditur, Fronfaste/ Gemeinefaste/ etc. Als seynd proprie Frondienst selbige operae, quae publicam utilitatem alicuius territorii, aut Civitatis, aut Pagi concernunt; et ab omnibus eiusdem territorii, aut Civitatis, aut Pagi Subditis praestari debent. Huius generis sunt, quae fiunt ad refectionem pontium, viarum publicarum, aggerum, ut aquarum irruptio impediatur, ac similium rerum. Dienste autem, ita speciatim dictae, operae sunt a singulis Subditis debitae, quas suis Dominis exhibere debent, prout vel conventum, vel de antiquo observatum fuit.


page 182, image: s198

139. Cumautem cavere debeant Domini, ne plus solito a Subditis exigant, studio que novitatis eos gravent: ut multis et graviter monet Sixtin. 2. d. Regal. cap. 13. num 48. etc. Vnd auch der sehenbriessaußtruckenlich mit sich bringet/daß die Vnterthanenbey ihien gewohnlichen Diensten gelassen werden sollen. Als muß das Vhraltt Herkommen angesehen/vnd auß selbigem/ was diese Vnterthanen zu der Zeite sie noch MGräffisch geweßt/geleistet; gar nicht aber ex scrupulosasverborum captione, offtgesagter Vnterthanen Schuldigkeit erlernet werden.

140. Die Wort (zubesitzenvnd zuentsetzen) können wir nicht anderst verstehen/dann daß hierdurch den Vasallis Macht gegeben werde/nicht allein diese Lehenstuck zubesitzen: sondern auch in Rechr zu defen- diren/ oder selbige/so dieser Stuck eines jnn hätten / darvon rechtlich außzutreiben. Danndas Wort/ (entsetzen) mehrer theils für depolsessioniren/ zu Zeiten auch pro defensione genommen würdt. Non solum enim Vasallus possessionem, et quasi Dominium quoddam habet Feudi: sed et ideo, tamquam Dominus, potest rem feudalem de quâ rite investitus est, sibi quasi vindicare, a quolibet possidente; idque per utilem rei vindicationem. §. rei autem. et ibi gl. in verb. vindicare. lib. 2. Feud. t. 8. et r. 43. Ex eodem quasi dominio, etiam illud est, quod possit Vasallus ab alio conventus, per exceptionem se tueri, et desensionem opponere. d. t. 8. et. d. t. 43. Quia, cui damus actionem, eidem et exceptionem multo magis competere, Regula est iuris utriusque. Et possessionis nomine, Interdicta quoque eidem Vasallo accommodantur. Menoch. remed. 4. adipisc. num. 375. et remed. 1. retinend. num. 81. etc.

141. Zum Fall aber/ das Original der investiturae nicht lauten solt (zubesitzen und zuentsetzen) sondern zubesetzen vnd zuentsetzen; hätten diese Wort solchen Verstand / daß die Vasalli erwehnte Lehenstuck lociren/ ius percipiendi fructus, in vitâ suâ alteri concedere, darvon ettwas subinfeudiren/ vnd solches alles/ zu seiner Zeit/vnd mit seiner Maß/widerunb an sich ztehen mögen.


page 183, image: s199

ALIUD RESPONSUM IURIS; NUM BONA INcensita Fisco cedant?

BShat in dem Fürstenthumb B. mit der Steur/vnd andern dergleichen Contributionibus, ein solche Gelegenheit/daß ein jedes Ampt deroselben Herrschafft/ein gewissebenante Sum~ auffsich hat/die es järlich mußliefern. Diese Summ würdturch die/darzu verordnete Exactores, vnter den Innwohnern vnd Hintersässender Aemter/ nach Beschaffenheit eines jeden Vermögens/so er anligenden steurbaren Gütern vnd Geltgülten hat/ vmbgelegt/eingetheilt/ vnd eingezogen.

In diesem Fürstenthumb B. gebürt einem Ampt E. Jares 5000. fl. zu contri buire/welche dan~ auch jedes mahls richtig geliefert worden seyen.

In dem selben Ampt hat es eine Hindersässen gehabt/ A. H. genant/welcher/nach dem er Tods verfahren/befindet sich nach beschehener Inventation vnd Beschreibung seiner verlassenschafft/daß er in der STeur sich vmh 1000. fl. zu gering profitirt/ vnd angeben: deßwegen dann die Herzschafft zugefahren/ des verstorbnen hinterlassenen Erben/ein Gut/ so auff 1000. fl. mehr oder weniger/ werth/eingezogen/dasselbe verkaufft/vnd das Gelt confi scirt.

Weil aber / als oben gemeldt / der Hersschafft an der Steur nicht ein Häller abgangen/ sondern shr/die gebürende 5000. fl. jedes Jarsrichtig worden.

So würdtnun/ für das erste / gefragt/ ob diese Herzschafft/ein Action/wider die hinterlassene Erben habe/dannenhero sie der Confiscation befügt: Vnd/ ob sie nicht die eingezogene 1000. fl. widerumb herauß zugeben/ schuldig/ein solches anch im Stand Rechtenszuerhalten were?


page 184, image: s200

Da sie dann der Confiscation nicht befügt/ Ist für das ander zu decidiren / ob nicht dannocht / ob defuncti raciturnitatem, vnd die von ihm beschehene Verhaltung/der 1000. fl. den hinterlassenen Erben/denen jedoch von diesen Dingen nichtzit bewußt gewesen (ausserhalb dessen/ in quantum locupletiores sunt facti, id est, ausserhalb des hinterställigen Außstands an der Steur/von den 1000. fl.) jchtwas weiters zur Straff abgenommen werden möge?

Tertio quaeritur, wan~ der Officialis, in Verkauffung des eingezognen Guts/die sollennitates subhastationis, secundum Statura loci, nicht ad amussim obser virt: ob nicht die Erben/das verkauffte Gut/von dem Käuffer widerumb vendiciren können?

DEmnach mir subsignirtem obgesetzter Fall/neben angehängten Quaestionibus, proponirt/ vnd darauff mein Rechtliche Meinung kurtzlich zuerclären/ begeret worden: Als habe zu freundtlicher Willfahrung/ ich dieser Strittigkeit mit fleiß nach zusinnen/ auch hierinn habende einfältige Gedancken zueröffnen / nichr vnterlassen sollen.

1. VNd zwar die erste Quaestionem belangendt / wil es ein starck Ansehen gewinnen/ ob solte die in Factinarratione angeregte Herzschafft/des verstorbenen A. H. hinterlaßnen Erben/ ein Gut vmb 1000. fl. (weil besagter Defunctus, in Belegung der Steur/sich vmb solche Summam zu gering angegeeben haben solle) zu confisciren / vnd einzuziehen/ gantz wol berechtigt gewesen seyn. Sintenmaln/ erstlich/vnstreitbaren Rechtens/ quodres, de quibus erat vectigal solvendum, incidant in commissum; statimque dominium earum amittatur, et Fisco adquiratur, si quis easdem in loco debito, et ad solulendum vectigal destinato, non fuerit professus. l. 1. 2. et. tot. tit. c. de vectigal. et commiss. l. commissa. ff. de publican. et vectig. Roland. cons. 42. vol. 3. Cravett. cons. 115. num. 1. Salicet. in l. neque. C. de vectigal. et commiss. Panorm. cons. 38. vol. 1. Andr. Gail. 2. obs. 51. num. 5. Mar. Anton. Peregr. de iur. fisc. lib. 6. tit. 5. num. 31. loh. Borch. tract. de feud. tit. quae sint regal. num. 48.

2. Quod autem a Vectigalibus, ad Tributa, indictiones atque collecas, probabiliter argumentetur; eâ probatur ratione, quia


page 185, image: s201

haec in multis ae quiparantur, ut proninde eandem habere videantur naturam: exiguntur namque ab eo, regalia cui competunt iuras uti de Vectigalibus tradit Frider. Mindan. lib. 2. cap. 43. concl. 3. Knichen, de Saxonico non provoc. iur. cap. 5. num. 60. et 66. et ante eum, Roland. a Valle, de lucro dot. quaest. 3. num. 8. Quod et comprobat Recessus Imp. de Anno 1576. §. Weiter seynd. et §. dardurch dann/ etc. Acde collectis idem statuitur; uti adparet ex Ioh. Kompen, quaest. 32. num. 4. et 3. et Regn. Sixtin. tract. de regal. libr. 2. cap. 14. nu . 16. et seqq. Similiter, non solum collectae, sed et vectigalia, ex iustâ causâ, iustâque urgente necessitate imponuntur. Cum praesertim collectae, ne dum ad viarum et pontium instructionem; verum etiam ad patriae defensionem exigantur: Roland. a Valle, cons. 91. num. 25. et. 27. libr. 2. et item ae que colle ctarum exactio, ac ius exigendi vectigal concedatur, sitenuitas Provinciae hocurgeat. l. 1. C. nov. vectig. instit. non poss. Bald. cons. 340. num. 3. vers. et quand. patria. vol. 5. Mynsing. observ. 3. num. 3. cent 5.

3. Fürs ander/ möchte den Erben nicht wenig praeiudicirlich geachtet werden/ daß Imp. Antonin. in l. 1. Cod. fi prop;. public. pensit. vendit. fuer. celebr. etc. hisce verbis tradiret würdt: Venditionem ob tributorum cessationem factam, revocarinon oportet; neque priore domino pretium offerente, neque creditore eius, iura hypothecae, sive pignoris praetendente. Cui constitutioni consonant, et alii iuris textus. l. 2. et 3. dict. tit. l. 1. et 2. C. de capiend. et distrah. pign. trib. caus. l. cum possessor. 5. §. ult. ff. de cens. l. praediis. 36. ff. de iur. fisc. Quod etiam confirmat Festasius, post Innocent. in tract. de aestimo, et collect. part. 2. cap. 3. nmum. 10. et 13. item part. 3. cap. 1. num. n. Roland. a Vall. cons. 32. num 3. 4. et S. libr. 1. Wesemb. cons. 103. num. 9. in fin. Anß welchem nicht vonscheinlich zuschliessen/daß ein Hert/wegen nicht Raichung schuldjaer Steur/vnd Collecten/ sich einer Confiscation jeniger Güter/auß denen die Steuren nicht gereicht worden/zugebrauchem habe. Et ita, quod contra eum, qui bona publicis collectis ac exactionibus obnoxia non profitetur, exerceatur actio commissi, tradit Thom, Maul. in tract. de homag. tit. 9. de collect. num. 136. cum seq. ubi allegat Fachsium, cons. 41. quod comprehensum est. Tom. 2. Consiliorumillustr. lurisconsult. et Academ. nostritemp. etc.

4. Wclches dann auch zum dritten/ publicae utilitatis ratio svadiren möchte; dann alldieweil die Tributa et Collectae dem gemeinen


page 186, image: s202

Nutzen zum besten instituiret werden sollen: cum (Tacito teste) certum sit, dissolutionem Imperii fore, si fructus, quibus Res publica sustinetur, diminuerentur. Et iustus sit metus, ne cessantibus subsidiis, necessaria deserantur. So wil gleicher gestalt nicht vnbillich scheinen/ wann von den Heron/ vnd Obrigkeiten/ sol che hoch notwendige Steur vnd Hülffen/ mit gantz ernstlichen Mitteln/ als Confiscation vnd andern (die sie wider jenige/ so dem gemeinen Nutzen jchtwas vorzuhalten vnd vnterzuschlagen begeren/ gebrauchen) eingezogen/vnd erlangt werden. Cum praesertim communia et publica, maiori consideratione indigeant. Nov. de argent. contract. 136. c. insuper de hoc quoque. 5. Et ubi periculum maius intenditur, ibi plenius sit consulendum. l. 1. § sed si quis. 5. ff. d. Carbon. edict. c. ubi periculum. 3. de elect. et elect. potest. in 6. Ac insuper Rei publicae utilitas, Imperiique dignitas, omnibus privatis commodis prae poni debeat. c. Imperialis. in princ. de probib. feud. alien. per Lathar.

5. Vngeacht aber ob eingeführter rationum, thue ich gängtzlich erachten daß selbige Güter/ welche in der Steur anzugeben vuterlassen/ von Rechts wegen nicht confiscirt / oder eingezogen werden sollen. So doch allein von denen Orten verstanden würdt/ in welchen ein widerigs durch rechtmässiges Statutum, lang gewärten Gebrauch oder Gewonheit/nicht eingeführet worden. In collectis etenim consuetudinem plurimum valere, notum est. Wesemb. cons. 181. num. 118.

6. Dar zu würdt ich anfangs bewegt/daß ob gleich in viel vnterschiedlichen Iuris nostri titulis, de tributis, indictionibus, aliisque exactionibus gehandlet/ jedoch nirgendt zufinden / das jenige/ welche in der Steur sich vngleich angeben/ sich zu gering profitirt/ vud den Exactoribus, ihr samenthafft Vermögen volkommenlich anzuzeigen vnterlassen/ mit der Confiscation der verhaltnen Güter/zustraffen seyn solten. Hinc recte infertur, quod Dominus, qui nec Lege, nec Consuetudine, vel veteri Statuto (ante casum evenientem condito) munitus est, publication em bonorum inducere haud queat: Cum paria sint, aliquid sine, et contra Legem fieri. Secundum Bald. in c. in Genesi. circa fin. de elect. Inde eiusdem Baldi iactatur dictum, quod Lege non cavetur, nec in practicâ habetur. Cum sine Lege loqui, erubescere debeamus, Nov. 18. de triente et semiss. cap. consideremus. 5. l. si vero. §. de viro. ff solut. matrim. l. si servum. §. non dixit Praetor. ff. de acquir. hered.

7. Cum praesertim in poenis, benignior sit facienda


page 187, image: s203

interpretatio. c. in poenis. d. Reg. iur. in 6. Et odiosae dispositiones restringendae potius, quam ampliande sint. c. odia. d. t. Atque clementiae magis, quam severitatis studiosi esse debeamus. l. respiciendum. ff. de poen. l. un. §. fin. et ibi Dd. C. de caduc. tollend.

8. Ut proinde Modestinus IC. in l. 10. ff. de iure fisc. recte dixerit; non puto delinquere eum, qui in dubiis quaestionibus, contra fiscum facile responderit. Ac non iniuriâ Capitolinus, Imperatorem Marcum Antoninum Philosophum laudaverit, dum dicit, in causis com pendii numquam iudicans favit. Id quod etiam comprobat Hart. Pistor. lib. l. quaest. 42. num. 34. Et in terminis, quod in dubio interpretatio fieri debeat contra collectam, tamquam odiosam, patet ex Corneo, cons. 194. col. 3. libr. 4. Panorm. cons. 20. col. 2. libr. 2. Cravett. cons. 111. in fin. Wesemb. cons. 03. num. 18. quod et de gagabellis traditur a Bart. in l. si pupillus ff. ad. l. Falcid. Socin. in l. fructus. in princ. ff. solut. matrim. et Gars. Mastrill. decis. Reg. Siciliae. 87. nu. 26. libr. 1.

9. Welches dann/zum andern/ auch hiermit vornämblich bestärcket würdt/ in deme claren Rechtens/quod poenae privationis bonorum, numquam sit locus, nisi vel Lege, vel Statuto expresse imponatur. Panorm. in cap. fin. de praesumpt. et c. cum venerabilis. num 27. de except. las. cons. 86. num. 4. vol. 3. Felin. in c. ex part. l. num. 3. extr. de rescript. Certum insuper est, quod hodie, de iure novissimo, delinquentium bonaminime confiscationi subiecta, sed proximioribus relin quendasint. auth. bona damnatorum. C de bon. proscript. Clar. pract. quaest. §. fin. q. 78. in princ. Roland. a Vaell. cons. 98. num 3. et seq. vol. 2. Et in terminis, Prosper. Farinac. prax crimin. quaest. 25. num. 9. ait, quicquid sit de iure; omnes tamen servare contrarium, quod scilicet bona non confiscentur in aliquo casu, excepto crimine haereseos, vel laesae maiestatis: nisr Statuto aut Consuetudine, aliter dispositum siet. de quo etiam Decian. cons. 257. num. 6. et cons. 442. num. 6. Clar. dict. § f. q 78. Eman. Soarez in com. opin. verb. bonorum confiscatio. n. 40.

10. Inde sententia, in quâ Iudex confiscationis, sive privationis bonorum imponit poenam, nullitatis laborat vitio, et etiam absque sollemni provocatione cassatur; quam vis a Iudice, latum, et generale habente arbitrium, fuerit prolata. Bald. in c. 1. in princ. col. 3. vers. sed bic quaero. et vers. sed pone iudex. de pac. tenend. Dec. cons. 252. col. 3. in sin. Cagnol. l. ea sola. de reg. iur. Peregrin. de iur. fisci. lib. 5. tit. 1.


page 188, image: s204

num. 7. Quod adeo verum est, ut mandata quoque poenalia sine clausula, in Camerâ decernantur, adversus lege prohibitam bonorum privationem. Decis. seu praeiudic. Camer. Imperial. in verb. mandata sine clausulâ, fol. 191. §. mandata sine clausulâ, da eines/ etc. Regner. Sixtin. in tract. de Regal. lib. 2. cap. 12. num. 12.

11. Wie dann / fürs dritte / durch gemeine Kaiserliche Recht/ vnd des H. Reichs-Ordnungen/die Publication vnd Einziehung dero Güter/die in Belegung der Contribution/ jemand anzuzeigen vnterlassen/ so gar nicht eingeführt: daß auch den jenigen/ welche die auffgesetzte Türckensteur so doch zum höchsten savorisirt / auch zu Erhaltung der gantzen Christenheit Libertät/ Heilvnd Wolstand/ angesehen) zuentrichten sich vngehorsamblich widersetzen/ mehrers nicht / als poenâ dupli im poniret worden. Reichs-Abschied / de Anno 66. §. derowegen haben. et de Anno, 76. §. von nach dem/ etc. et seqq. et de Anno, 82. §. und nachdem et seqq. de Anno 1594. §. darüber. et de Ann. 98. §. dargegen aber/etc. Symphorem. supplic. Tom. 1. part. 1. tit. 2. fol. 58. et seqq.

12. Obwol aber / angezogene Constitutiones, nicht von jenigen/ welche sich an der Steur zü gering profitiren/sondern von denen begriffen/ die auffgelegte Türcken-Schatzungzuentrichten/sich verwaigeren: Kanich jedoch nicht sehen/daß vnter diesen beeden/ein mercklicher Vnterscheid seyn solte; sondern thue erachten/ da solche delinquenten gegen einander gchalten/ würde sich befinden / daß der jenig mehr peccir/ sich auch grösserer Straff theilhafftig mache/ welcher in hochnötiger Anlag/ Hülffvnd Rettung Christlichen Namens / des Reichs Teutscher Nation/ vnsers gemeinen Vatterlands/ ja gantzer Christenheit/gegen Tyrannischem / vbermächtigem Türckischen Gewalt / sich Römischer Kaiserlicher Maiestät/ des H. Reichs gemeinem Beschluß/auch seinem eignen Lands-Fürsten vnd Obrigkeit/ gantz vngehorsamblich zuwidersetzen/ vond also / so viel an ihme/ das Türckische Joch vnd Dienstbarkeit/ ihme selbsten vnd andern / auff den Hals zuladen begeret/etc. Pariter, ut is, qui vim adhibet, maiori poenâ dignusest, quam qui in alterius praeiudicium, clam aliquid committit, etc. Gestalt im Reichs-Abschied/ de Anno, 1544. §. doch sollenetc. gleichwol versehen/ würde einer/ vnt erden Vnterthanen habendes Vermögen nicht gebürlich anzeigen/ daß er nach grösse oder kleine seines verschweigens/ vnd nach gestalt desselben / vnnachlässig zustraffen; aber daselbsten weder poenae dupli, weniger der Confiscation Meldung beschihet.


page 189, image: s205

13. Zum vierdten/thut solche Meinung/in terminis adprobiren/ Caspar. Klocke, disput. de Contributionth. 65. Nec ab hâc sententiâ alienus est Thomatus, de Collect. pag. mihi. 579. cum seqq. ubi tradit, quodis, iure collectandi qui utitur, Collectas actione personalipetere queat, si bona in aestimo sint descripta. Sin vero omissa sint, quod ei actio hypothecaria, ratione Collectarum non solutarum competat. Quin et ipse Bart. nostram consirmat sententiam, dum in l. commissa. in fin. ff. de publ. et vectig. Statutis inductum reccptumque esse dicit, ut bona non assignata in catastrum, habeantur pro publicatis, Inde adparet perspicue, quod secundum Bartoli sententiam, in locis, in quibus talia Statuta non sunt, publicationiob bona apud Collectarum Exactores non professa, minime locus sit.

14. Inmassen dann/zum fünfften/der Herz/ deme in gegenwärtigem Fall/die Collectae gehörig/sich vmb soviel weniger/dieser gninger Anlag vnd Profession halber zubeschwehren: angesehen/ in facti narratione, Bericht vnd Andeutung beschchen/ daß dem Ampt E. (m welches strittige Contribution gehörig) järlich 5000 fl. gebürenthue/welche Summ jedes Jars richtig eingelieffert worden/vnd dannenhero der Herzschafft/ an schuldiger Steur im wenigsten nichts abgegangen.

15. In Erwegung dessen alles/ thue bey dieser ersten Quaestion ich wchmachln schliessen/daß angeregte 1000. fl. so bey ordenlicher Knlag/ gewohnlicher Steur nicht angezeigt worden/ in commissum keins wezs gefallen/ auch von Rechts wegen nicht habe sollen consiscirt/os eingezogen werden. Gestalt same dan~ mit nicht zweifflet/ es werde diese confiscatio, bonorumque Privatio, allein ausser vngleichem Bericht der Beampten vorgenommen seyn: deßwegen auch durch gebürende Mittel/ohne der Herzschafft Offension/widerumb abgethan werden können. Wiedann in vectigabilbus indebitis (in denen jedoch stränger/ als bey gegenwärtigem Fall/ regulariter procedirer würdt) statuirt; quod Vectigal indebitum, per errorem solutum, retro (uti Divis Severus et Antoninus rescripserunt) sit restituendum. l. ult. in fin. ff. de publican. et vectig. et commiss.

16. Hierbey aber noch fermers insonderheit zubedencken/ auch in künfftig/ nottürfftiglich außzuführen seyn würdr/ ob A. H. dolose, betrüglich vnd gefährlicher weiß / sich zugering profitirthabe. Sicuti etiam, nemo propter vectigal non solutum, poenâ privationis mercium affici potest, nisi fuerit in dolo. Bald. cons. 229. num. 2. libr. 5.


page 190, image: s206

Ludolph. Schr. ader. intract. seud. part. 9. 2. part. princ. sect. 7. num. 9. Roland. a Vall. cons. 42. num. 19. vol. 3. Et ideo quaelibet causa sufficit, ut quis excuserur a poenâ commissi, ob Gabellam non solutam. Cravett. cons. 905. num. 8. Menoch. cons. 98. num. 22. Ioh. Petr. Surd. cons. 307. n. 20. Thom. Maul. tract. debemag. cap. 10. de vectig. num. 52.

17. Sowürdt ebner massen auch dieses in facto, in Auffacht zunemmenseyn/ was gestalt/ vorgedachte 1000. fl. (darumb A. H. zu wenig angelegt worden seyn solte) berechnet / vnd was in das Inventarium (ausser welchem/ daß besagte Person sich zu gering profitirt / eliciret worden) gebracht. Sintenmaln in deme/zu Speir/Anno 1542. auffgerichtem Reichs-Abschied/ §. doch solchen/etc. außtruckenlich constituirt/ daß in gemeiner Anlag/ die Kleider/ Kleinodien/ Silbergeschirr / vnd anderer Haußrhat/ ex quibus nulla realis commoditas percipitur, exempt vnd befreyet seyn solle. Welches auch gleichmässig in Recessu Imperii, de Anno, 1544. §. doch sollen/ in solchem Anschlag/etc. verordnet. Et quod de pecuniâ otiosâ, catenis, annulis, ceterisque ornamentis, ex quibus nulla realis commoditas percipitur, contributionem praestare, nemo cogendus sit, post alios ab eo relatos, scribit Roland. a Valle, cons. 66. nu. 18. vol. 1. Mynsing. Resp. 1. num 29. et Ieq. vers. zum andern/halte ich darfür/etc. dec. 15. part. 2. ubi ait; Zum andern/halt ich es darfür/daß N. N. be edes vermög der gemeinen geschriebnen Rechten/ vnd der Reichs-Abschieden/von ihren Güldin Kettin/ Ring/ item der Baarschafft/ so sie in dem Casten ligenhaben/ vnd andern ibren Gütern/ beweglichen / vnd vnbeweglichen/darvon sie kein Einkommen/oder Mutzenhaben/ keine Reichs: Kraiß: auch keine Landsteur zugeben/ oder zuerlegen schuldig. Gleiche Meinung hat es mit vngewissen Schulden/ von welchen Collectas einzuziehen / sich n. mand zuunterfangen. Rota Genuens. decis. 156. Bald. in l. ad instructionem. C. d. S. S. Eccles. Petr. d. Ubald. in 8. addit. Socin. Iun. cons. 33. num. 12. lib. 3. Natta, cons. 418. num. 7. Wie dann auch die rnfruchtdare Güter/ in die Anlagnicht leichtlich zubringen: sondern vornämblich/ auff järlichen Eintrag des Vermögens Achtung zugeben. Cum Collectae fructuum inagis, quam proprictatis sint onus. Wesemb. cons. 103. n. 2. Et quod in imponende Collecta, potius ad frutus, sive reditus, quam adipsius rei valorem haberidebeat respetus, demonstrat Mynsing. resp. 1. num. 30. decad. 15.

14. So würdt auch allhie zubedencken seyn: ob in ienigem Ort/


page 191, image: s207

da die 1000. fl. (als welche in commiß gefallen seyn sollen) eingezogen/gebräuchig/daß einer / jedes Jars / sein Vermögen anzeige. Deßgleichen/ ob nicht vie eichten die Güter/ in Auffschlag kommen/ also/ daß wegen erhöchter aestimation/ A. H. beschuldigt werde / ob hätte er sich zu gerinz angegeben. Welche Vmbstände sametlich / da sie mit fleiß erwogen/ würde sich verhoffentlich vnter selbigen nicht wenig befinden/ so bey der Herzschafft/zu vnterthäniger excusation, ersprießlich vorgetragen erden möchten.

19. Gestalt auch hierbey noch serrner in consideration zuziehen: quod dolus non facile praesumatur, sed ab allegante probandusit. l. quoties. 6. §. qui dolo. ff. de probat. l. quod adhibitis. C. de his, qui sibi adscirb. in testam. Iason. in l. si per errorem. num. 10. ff. de iurisd. omn. iudic. Andr. Gail. de pac. publ. libr. l. cap. 7. num. 12. Quod praecipue in poenalibus procedit: arg. l. siita begatur. §. species. ff. de leg. 2. maxime in Subdito, contra Principem. late Bursat. cons. 94. num. 9. Mascard. de probat. concl. 532. n. 4. Cum praesertim quilibet praesumatur potius bonus, quam dolosus. l. merito. ff. pro Soc. Nicol. Everhard. cons. 97. Immo, error potius, quam dolus praesumitur. l. quod adhibitis. C. de his, qui sibi adscr. in testam. ibi quam te credo magis errore, quam malitiâincidisse. Alex. sons. 56. nu. 9. lib. 1. Roman. cons. 142. num. 2. Mascard. conc. 698. n. 26.

20. Wan~ nun/durch ob eingeführte decidendi rationes, versehentlich genugsam beygebracht/ daß jeniger/ so in Angebung der Steur/sich zu gering prositirt/ mit Confiscation vnd Einziehung dessen/ so sich nachgehends mehr / als augezeigt/befunden/ von Rechts wegen nicht beschwehret werden könde: Als seyen gleicher gestalt/die praemittirte dubitandi rationes leichtlich abzuleinen. Dann auff die erste / würdt geantwortet: daß von den Vectigalibus, vnd gewohnlichem Zoll sich auff die Collectas, Steur vnd Schatzungen nicht fuglich argumentiren lasse. Quamvis enim extensio, de uno casu ad alium, ob eanrationem, licita sit. l. illud. ff. ad Leg. Aquil. l. adigere. §. quamvis. de iur. patron. Rutger. Raland. tract. de commiss. lib. 3. cap. 3. num. 9. In odiosis tamen et poenalibus, extensio, ne quidem ob eandem rationem, et omnimodam similitudinem, fieri debet. c. in poenis. et c. odia. de Reg. iur. in 6. et utrobique Dd. Et quantumvis odium sit rationabile, semper tamen in poenalibus, extensio cessare debet. Ioh. Petr. Surd. cons. 386. in fine.

21. Bey Widerlegung des anderen/ pro dubitandi ratione


page 192, image: s208

eingeführten Argumenti, hat man sich zwar zuerinnern/wie vnter andern Mitteln/dardurch die jenige/welche in Raichung der Steuren sich saumig erzeigen/auch dieses begriffen/daß jeniges Gut / so den Collectis subjiciret/ vnd die darauff erwachsne Früchten/offentlich verkaufft vnd distrahirt mögen werden/ welches aber fermers nicht zu extendirn/ als ad solam oneris quantitatem. Also / daß in solchem Fall / die Güter allein zu dem Ende verkaufft werden/ damit von erlößtem Kauffschilliag/ die Herzschafft/ vmbaußständige Steuren sich selbsten bezahlt machen möchte. Quod enim res, pro quâ Collecta debetur, pro oneris solummodo quantitatedistrahenda sit; post Cravettam, Festas. Roland. et Tileman. de Benignis, tradit Regn Sixtin. tract. de Regal. lib. 2. cap. 14. num. 169. Et ratio satis est manifesta: cum enim bona ob Tributorum cessationem Fiscosint obligata, et pignoris iurc neca: L. 1. C. si propt. tribut. cessat. Festas. de aestim. part. 2. tit. et quand. forens. num. 10. proinde Fiscus, si hy pothecariâ intentatâ actione, ea occupet, ac subiciat hastae; consentaneum est, ut pro eâ solum parte, pro quâ oligata sibi fuêre bona, pretii sese participem saciat, et reliqua fundi domino reddat. Est enim a iuris nostri simplicitate alienum, ut per hypothecariam actionem, ultra debitum agatur; cum non pluris intersit creditoris. Oldendorp. de action. class. 3. action. 10.

22. Nec Thomae Mauliltraditio, a veritatis tramite abducere quem quam debet; is quippe, cum iuris textibus destitutus sit, solâ Ludovici Fachsii nititur auctoritate: qui licet, ante allegato consilio, quod comprehensum est vol. 2. consiliorum illustrium et celebriorum lurisconsultorum etc. actionem commissi, cui in Vectigalibus locus, ad Collectas quoque extendere videatur; attamen non solum, ex factinarratione aperte constat, quod in casu sibi proposito, commissi poena singulari introducta fuerit Statuo: sed etiam ipse Fachsius nihil certi consuluit, et (utiipse dicit) quaedam solummodo, pro materiâ altius cogitandi proponere volebat.

23. Was zum dritten/ de publicasutilitatis ratione adducirt; würdt zwar keins wegs verneinet/daß die Collectae zu Erhaltung Land vnd Lent gereichen / auch gebürend vmbgelegt / vnd Niemand nachgelassen werdensollen: weiches aber keins wegs dahin zuverstchen/daß vorgesetzte Beampten / die nicht profitirte Güter als bald einzuziehen/zuverkauffen/ vnd nicht nur der Außstand / sondern gantzes pretium


page 193, image: s209

jnn zubehalten/ bemächtiget seyn solten. Sintenmaln nicht alles dardurch der Fiscus ditirt/ dem gemeinen Wesen zum bestengereicht: vnd auch sonsten materiae Collectarum, dieses dictum füglich zu accommodiren/quod quis sese non acerbum Exactorem, sed moderatum, et cum efficacia benignum, et cum instantia humanum debeat praebere. Klocke. disp. de Collectis. th. 62.

QUAESTIO II.

24 BEtreffendt/die zweite hieoben proponirte Quaestionem: Obnämblich/wegen beschehener Verhaltung schuldiger Steur/des abgestorbnen Erben (so die Conficatio nicht statt) mit anderer Straff beleget werden könden? Möchte adfirmantium opinio, mit folgenden Rationibus adstruirt werden. Primo etenim heres censetur eiusdem iuris, cuius fuit defunctus: l. heredem. ff. de Reg. iur. factumque defun cti tenetur praestare. Rick. tract. de union. prol. cap. 7. num. 65. Isque (secundum Canonistas) defuncti conscientiam exonerare debet. Anton. de Butrio, in cap. si delegati. num. 13. extr. de for. compet. arg. c. fin. de sepul. violat. Et addit Butrio, quodid aliter non queat fieri, nisi restituat, quod antecessor eius iniuste obtinuit. Pertext. in c. peccatum. dereg. iur. in 6. Porro, turpialucra ab heredibus sunt extorquenda. l. in heredem. ff. de calum. et l. videamus. ff. quod met. cas. Maleque adquisitorum, fiscus est heres. fac. l. Lucius Titius. in fin. de iur. fisc. Bald. in c. l. in tit. quae sint regal.

25. Secundo, idem speciatim in fraudati Vectigalis crimine receptum est. l. frandati vectigalis. 3. ff. de publ. et vectig. ubi Papin. IC. ait, fraudati Vectigalis crimen, ad heredem eius, qui fraudem contraxit, commissi ratione transmittitur. Et Ulpian. in l. 14. dict. tit. ait, commissa Vectigalium nomine, etiam ad heredes transmittuntur, etc.

26. Nun würdt zwar ausser allem Zweiffel gesetzet / daß mehr angeregte Erben/die hinderstellige/vnd dem Ampt E. wegen vnvolkomnen anmzeigens/habender nutzbarlicher Güter/ermanglende Steur/vnwaigerlich/ vnd zwar ohne Vnterscheid/ zuerstatten verbunden. Quia nempe, sive locupletiores facti fuerint, sive non, cum omni caussâ et interesse, bona civium, pro modo impositarum Collectarum, hypothecae nexu, ipso iure sunt devincta. l. 1. et ibi gl. C. si propt. public. pensit. etc. Etidcirco heredes, non aditae hereditatis, sed adprehensae possessionis ratione, conveniuntur.


page 194, image: s210

27. Wie dann gleicher gestalt/nicht zuverneinen/daß A.H. (falls selbiger ichtwas dolose vntergeschlagen haben solte) da er bey Leben were / mit gebürender zimlicher Straff angesehen werden möchte. Cum Impp. Gratian. Valent. et Theodosius, in casu non prorsus dissimili rescripserint: si quispiam, quo declinet fidem censuum, mentiatur callidae paupertatis ingenium, mox detectus, competenti indignationi subiciatur. Text. esi in l. quisquis. 2. C. de censib. et censit. libr. 11.

28. Wann jedoch besagter A. H. Tods verfahren/man sich auch ererstnach seinem Tod/der geringen Versteurung willen beklagt: Als ist nicht ohne Vrsach zuschliessen / daß solch angegebne veriourckte Straaff/ auff desselben Erben/ nicht transmittirt werden könde. Iuris etenim est indubitati, quod poenae non egrediantur auctores; l. scimus. C. de poen. quodque actiones, ex delictis non tranfeant adversus heredes, nisi lite cum defuncto contestatâ. l. sicutis poena. 38. de reg. iur. l. pupillum. 111. §. in heredem. d. t. ubi IC. Caius ait, in heredem non solent actiones transire, quae poenales sunt ex maleficio; velutifurti, damni iniuriae, vibonorum raptorum et iniuriarum, etc. et tex. quoque est eâdem de re, in l. un. C. ex del. desunct. in quant. hered. conven.

29. Inde, quam vis nemo dubitet, quin in Vectigalibus, ob professionem mercium non recitatam, poenae commissi locus sit; Regn. tamen Sixtinus, in tract. de Regal. lib. 2. cap. 6. num. 166. expresse tradit, quod praedicta commissi poena, ad heredes eius, qui fraudati Vectigalis crimen commisit, tum dem um transeat, sivivo eo qui deliquit, quaestio motasit. Hancque suam sententiam adstruit ex text. l. fin. §. poenae. 13. ff. depublic. et vect. ubi IC. Marcian. ait, poenae ab heredibus petinon possunt, si non est quae stio mota, vivo eo, qui deliquit. Et hoc sicutin ceteris poenis, ita et in Vectigalibus est.

30. Ausser welchem allem zuerlernen/ daß die hieoben/ diesem zuwider eingesührte Argumenta, gantz vnerheblich: angesehen (so viel die erste dubitandi rationem berhuret) würdt die darinn begriffne Regul limitirt/ daß selbige nicht statt sinde/ in poenis, ex defuncti crimine, et maleficio descendentibus: uti supra est ostensum.

31. Daß aber beneben ferrners Anmeldung beschehen; quod heres adrestitutionem, rerum ab Antec essore in iuste adquisitarum compellendus, quodque lucra turpia, ab heredibus extorquenda sint, etc. Diß sit theils dahin zuverstehen/ si heres exinde locupletior sit factus.


page 195, image: s211

Per text. in l. si publicanus. 4. ff. de public. et vectig. Aber in gemein laßt sich selches vnserer Quaestion (welche nicht von Restituirung hinterstelliger Zinß / sondern de poenâ concipirt) nicht füglich accommodiren.

32. Die ander dubitandi ratio, kan ebnermassen obgesetzter declsion nicht hinderlich seyn. Dannzugeschweigen/daß Regner. Sixtin. non infimae auctoritatis ICtus, als hievor angezeigt/in fraudaeti vectigalis delicto requirirt/ ut lis defuncto mota fuerit: So ist noch serrners zubedencken/ daß in contrarium adducirte Leges. allein de vectigalibus fraudatis, in denen poena commissi statt findet/ concipirt. Welches aber (gestalt hieoben mehrers außgeführt) auff gegenwärtige Collectarum materiam, sich in nichten ziehen oder extendiren laßt. Cum praesertim praestationes et functiones publicae, quae Collectae vocarrsolent, ad vectigalia non pertineant, nec appellatione vectigalium contineantur. Sixtin. dict. cap. 6. num. 13. in sin.

QUAESTIO III.

33. DIedritt vnd letzte Quaestionem (ob nämblich die Erben/ das verkauffte Gut/ von dem Käuffer vinditirn könden/ wann der Officialis, die sollemnitates subhastationis a Statuto requisitas nicht observirt) belangendt: Möchte zwar anfangs vorzuwenden seyn / als hätten die zur Subhastation regulariter gehsrige requisita, allhie ausser acht gelassen werden könden. Cum primo, in exactione onerum publicorum, et Collect arum, summarie, exsecutive, veloque, ut aiunt, levato procedatur. l. 7. C. de. exact. tribut. l. 5. C. de seriis. Cravett. cons. 111. num. 1. Gail. 1. obs. 20. et ibid. Grarae. Coler. de process. exsecut. part. 3. cap. 2. num. 34. Cothm. resp. 8. num. 100. part. 3. Flores Diez de Mena, variar. libr. 2. quaest. 21. num. 154. cum seqq. Waremund ab ERemberg, de oner. subdit. cap 5. num. 52.

34. Secundo, constituti iuris est, quod emens rem a Fisco, omnino tutus sit, nec ab aliquo inquietari, ac nec hypothecariâ actione, nec rei-vendicatione pulsari queat; sed Fiscus ipse, intra quadriennii metas conveniridebeat. Per text. express. in l. omnis. 2. et l. bene a Zenone. 3. C. de quadr. praescript. §. fin Inst de ususap. lason. in auth. quas actiones. C. de sacros. Eccles. Duen. reg. 238. emens a Fisco. Peregrin. de iur. fisci lib. 6. rit. 4. num. 15. cum mult. seqq. Et quod perilla iura denegetur Actori audientia, et iudicibus sublata sit Iurisdictio, hâc de re cognoscendi, ait Afflic. decis. 361. num. 18. Inde, cum Emptor


page 196, image: s212

plenam acquirat securitatem, necesse non est, ut ei a Fisco in emptionalibus Instrumentis de evictione caveatur. d. l. bene a Zenene. §. sed scimus. C. d. tit. Cum talis emptor, evictionem haud patiatur. Riminald. cons. 103. num. 52. lib. 1. Caballin. de evict. §. 5. num. 88.

35. Daß auch dict. L. bene a Zenone. C. de quadrien. praescript. nedum in Imperatore, sed et aliis Imperii Statibus statt habe/ ist allhero abzunemmen/daß selbi ze mit allen Regalibus versehen / auch Krasse habender Lands-Obrigkeit/von inen gesagt werden kan; quod in Ducatibus, territoriisque suis, eâdem utantur potestate, quâ Imperator in Imperio: uti post alios quamplurimos, tradit Ioh. Borcholt. ad 6. un. quae sint Regal. num. 8. Hinc dicitur, quod Principes, Duces, ut et liberae Civitates, in suis territoriis, maiestaticam ferme exerceant iurisdictionem, Schrader. de feud. part. 10. sect. 1. num. 33. atque clausulâ plenitudinis potestatis utantur; Natt. cons. 179. num. 14. exerceantque in suis territoriis, quae Imperatori in signum Imperialis coronae reservata sunt. Wesemb. cons. 27. num. 29. Knich. de Saxon. non provoc. Privil. verb. Ducum Saxoniae. cap. 1. in fin. Sicuti allegatam Legem, bene a Zenone, ad alios, etiam Superiores habentes, extendit Peregr. de iur fisc. lib. 6. tit. 4. num. 17. ubi Baldum, Felin. Socin. Iun. Cravettam, et alios adducit, etc.

36. Aber/hindangesetzt jetzt angezogner / gantz scheinlicher Behelff/thueich mehr dahin incliniren: weil die zur Subhastation, vigore Statuti gehorige Requista, ausser Acht gelassen seyn solle/das daß verkauffte Gut/ vermög der Recht (da je viel erwehnten Erben solche Remedium für die hand zunemmen/belieben würde) vom Käuffer wider erfordert werden möge. Dann erstlichen/ gesetzt/ es solte poena commissi auch bey den Collectis statt haben / vnd dannenhero das dominium der verhaltnen Güter / ipso iure der Herrschafft heimb gefallen were: Würde jedoch auffs wenigste/lententia declaratoria commissi requiriret. Quamvis autem certum sit, quod in vectigalibus, ob professionem mercium praetermissam, res cadat in commissum: Colleg. Iurid. Lipsens. inter cons. Modestin. Pistor. cons. 48. num. 17. lib. 2. in eâtamen auferendâ, facto hominis, et sententiâ declaratoriâ opus est. Gail. obs. 51. num. 5. lib. 2. loseph. Ludov. concl. 15. num. 75. et decommuni testatur Grammat. decis. 15. num. 8. quem allegat et sequitur, Regner. Sixtin. de Regal. 2. cap. 6. num. 171. Etiamsi etenim confiscatio, velalia poena, ipso iure incurratur; Iudex tamen, Reum criminis esse


page 197, image: s213

sontem, pronuntiare debet. cap. cum secundum. de baret. Felin. in cap. Rudolphus. num. 35. extr. de rescript. Siquevidem, detur, quod poena ipso iure esset commissa; partis ramen citatio necessaria est: cum possit subesse legitima defensio. Gloss. in Clement. praesenti. de censib. Alexand. in l. Imperator. in fin. ff. de iur. fisco. Cum praesertim praedicto in casu, posscssio nonipso iureamittatur. utipraeter allegatos Dd. tradit Bald. in l. si quis in tantam. C. und. vi. Reland. a Vall. cons. 42. per tot. vol. 3. Borch. dict. cap. quae sint Regal. num. 49. Welche sententia declaratoria, daß selbige/ingegenwärtigem Fall interponiret worden/auß vberschickter factinarratione, nicht zuvernemmen.

37. Zum andern/ist vnzweiffenlichem Rechtens/quod forma et sollennitas, cuiusqueloci, circa subhastationem pignorum et aliorum bonorum, exacte et ad amussim debeat observari: Bald. in l. orde. n. 9. C. de exsecut. rei iud. ne possessionibus viliori pretio distractis, plus exactor ex gratiâ, quam debitor ex pretio consequatur. arg. l. si quis debitarum mole. C. derescind. vendit. Coler. deprocess. exsecut. part. 3. cap. 9. num. 78. Atque forma a Lege tradita, in dubio censetur esse de substantiâ actus formati: ita, ut eâ formâ omisâ, actus subsistere non possit, uti dicunt Bart. et alii. in l. non dubium. C. de leg. DEcius, cons. 10. et cons. 222. Bald. in l. comparationes. 19. C. de fid. instrum. Quos sequitur et allegat Rick. de union. prol. cap. 6. num. 45. vers. censetur autem. fol. mihi, 154.

38. Tertio, quaestio haec decisä est, in l. 1. C. de sid. et iur. bast. fiscal. et in l. 2. C. eod. quâ Lege Imp. Gordian. rescripsit hisce verbis; duplex ratio desiderium tuum iuvat, et quod praetermissâ hastarum sollennitate, possessiones tuas ex officio distractas suggeris; et quod pretii vilitate ob exiguum debitum, gratiosam emptionem in fraudem tuam, inutilitatemque rationum mearum, adversarium commentum fuisse dicis. Quapropter illicita ista redargue, etc. Similis est text. in l. 1. C. de praescript. 30. vel 40. annor. et confert etiam l. fin. C. si advers. fisc. et l. fundus. 8. ff. derescind. vendit.

39. Quarto, tandem hanc sententiam in terminis tuetur Petr. Surd. cons. 168. n. 56. dum scribit; exsecutive, quod procedatur in exactione Collectarum, verum quidem esse: dummodo serventur sollennitates necessariae, alias rem venditam pro Collectis, revocationi obnoxiam esse. Accedit auctoritas Rolandia Vall. cons. 34. nu. 17. vol. 1.


page 198, image: s214

40. Aber auff adducirte widerige Argumenta, würdt volgender gestalt respondirt/daß namblichen (so viel das erste berhürt) in dergleichen Sachen exsecutive zwar zu procedirn/jedoch beneben hastarum sollennitates nicht ausser Acht zulassen: uti ex Surdo, et aliis modo citatis, adparet clarissime.

41. Was feriners prosecundâ dubitandi ratione, ex l. bene a Zenone, et aliis iuris textibus eingefüyrt/würdt hierdurch in Richtigkeit gebracht/daß solches statt finde/ cum venditio a fisco sollemniter facta fuit, aliâs retractari potest, quod ante allegata. l. 1. et 2 et tot. fere tit. C. de fid. et iur. hast. lib. 10. demonstrat. Sic quoque sent. Bl. in l. 1. vers. sed contraboc. C. de hered. vendit et cons. 363. vol. 1. Peregr. de iure fisc. lib. 6. cap. 4. num. 18. vors. decimo octa vo intellige, etc. Welches alles ich (praesuppositâ veritate facti, eiusque circumstantiis in casus figuratione adductis) den Rechten vnd Billichheit gemäß zuseyn/erachten/jedoch anderer desserer begründter Meinung nichts benemmen thue / etc.

I. G. B.