04/2005 Ruediger Niehl
Notes: Greek text not inserted; errata list at end of file not worked in; Could not identify errata list item in prelim: Pag. 4. fac. 2. lin. 1. fecit.; new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check


page 175, image: s207

IOANNES OLDENDORPIUS.

LUMEN hoc Iureconsultorum Germanorum, ortum est Hamburgi, utbe Saxoniae libera, et emporio hodie celebri: cuiq, nomen non ab Hammone; sed a saltu silvaque, vel a salicto pratove inditum. Ipse Oldendorpius e patria Coloniam, Ubiorum caput, ubetioris comparandae doctrinae caufa, missus; singularemque expertus est avunculi sui Alberti Crantzii, historici clari, liberalitatem.

Inde Gryphisvvaldiam, Pomeraniae urbem, Academia notam, venit: ubi in omnibus diseiplinis, inque legum inprimis scientia, tantos se progressus secisse demonstravit: ut dignus summis insignibus ac Doctoralibus honoribus fuerit iudicatus. Publico iraque testimonio ornatus, primum Rostochiana Reip. syndicum egit: deinde Colonie idem Agrippina iura et publice interpretatus, verus non tam iuris, quam iustitiae consultus.

Marpurgum postea evocatus multis annis ibi ius civile est professus, singulari cum laude doctrinae, fidei, industriae, sapientiae. Nec vero solum legespro cathedra explicuit: sed etiam a consiliis principi suo fuit: adeo ut audierit Iureconsultus acris iudicii, et in praxi dexteritatis singularis. Semper enim, quae a legibus et iure civili proficiscerentur, ad aequitatem retulit: maluitque controversias tollere: quam litium constituere actiones.

Anno deinde Christi millesimo, quingentesimo sexagesimo septimo, cum postridie Pascha Philippus Hassiae princeps celeberrimus in fata concessisset: secutus est eum consiliarius hic Oldendorpius, duobus mensibus post, eiusdem anni, hoc est, die tertio Iunii, Marpurgi honorifico funere sepultus in summo templo ad sinistram arae.

Praestantissimum et hune fuisle ICtum, ac de iure suo praeclare meritum omnes hodieque testantur uno ore sacrarum legum antistites. Egregie sane multa et ad legalem scientiam et ad alias disciplinas facentia, dixit scripsitque: de quibus paucula delibabimus. Primum itaque in iure tradendo quid desiderarit hinc colligas: expoliri ({*Lex. p. 315. Ius uti decendum.}inquit) debent solida doctrina, non distrahi altercationibus iuvenum ingenia. De commentariis


page 176, image: s208

et commentatoribus ita iudicat: commentariis legendis, magno temporis dispendio a cognitione iuris studiosi avocantur.

Et, commentatorum desultorias apiniones, qui in Acade miis tradunt, et in foro allegant, insaniunt. Er alibi: Leges Romanorum et prascriptaiuris, commentatores, relicto aquitatis studio, adeo multiplicarunt: et altercationibus obscurarunt: ut neque principium neque exitum invenias. De iudicris hodiernis ita{* Ib. p. 291. Alibi tres adfert causas iudicia corrumpentes Lexic. pag. 178.} iudicat: Forma iuduiorum, qua nunc utimur, neque ordo est, neque procossus: sed magis confusio: et nullum est in toto iure exemplum; quo probariposset. Nam quid est aliud, quam calumniola ceremoniarum atque seriptorum altereatio extra omnem causa cognitionem? adeo ut iudex ipse non habeat sape in manu, officium suum exercere in litibus: imo cogitur ad sedentariam audiendi operam, donec omnes ista ceremoniarum prastigia peragantur. Iurisprudentiae obscuratae causas exponit has: doctorum tum inscitiam tum ambitionem: deinde vastas moles commentarioru: tertio usum in soro neglectum: denique [Gap desc: Greek word] . Defundamento legum ita {* Ibid. p. 193. De fundameto legum. P. 205.}sentit: nullam propemodum sanctionem esse: qua non aliquo modo ad nature perpendiculum respondeat: quae non aliquam radicem ex naturalibus notitiis trabat. Et alibi: Legum tabulas Mosen a Deo accepisse, nemaest qui nesciat: a quo totaiuris scripti seges proseritur. Quicquid enim posteri legum scriptores in monumentis reliquere: id totum, tamquam simiae, a Mose, primum Graeci, deinde a Graecis Romani mutuati sunt. Disputationes moderate vult exercitii vice adhiberi, more veteris scholae Socraticae. De scholarnm necessitate gravissime sic: Verbum Christi, inquit, neque in ecclesia praedicari: neque in Repub. retineri politiae ordinatio, sine scholastica institutione potest. Degradibus in scholis: hoc saeculo, ait, et ordinem docendi, et titulorum nomina corruperunt insulsi commentatores. Alibi reprehendit Criricos, qui ordines istos elevant.

De vero imperandi modo gravissime moner: Imperii fines nullo modo commodius possient propagari; quam si defendantur subditi in libertate iuris sui: sinon graventur contramoderatam politiae ordinationem. Contra quoque nulla est amittendi imperii perniciosior occasio; quam premere subditos: eripere fortunas eorum commentitio praetextu; miscere fas et nefas. Itaque deridet eos: quimirum in modum semper huc intenti sunt; quomodo ditionem suam quoquo versus latius proferant: et interim non solum non arcent a subditis vim; sed ipsi quoque sanguinem emungunt. Quofit ut plerumque magnam ditionu partem amittant, bello domi ivaenato: quod caeci homenes non animadverterunt. Sed haec satis: plura, qui volet, in eius scriptis reperiet.

Ut enim posteritati prodesset, ad scribendum etiam animum, Minerva non invita, appulit. Locupletavit enim ae promovit


page 177, image: s209

studium iuris commentariis in multas iuris partes quam plurimis: ac praesertim Practica actionum forensium absolutissima; qua verus exercendae iurisprudentiae usus ostenditur, in medio relicta, Sunt eiusdem et variarum lectionum libri aliquot, ad iuris ciurlis inaerpretationem, apprin e utiles: de quibus, ut et ahis eius lucubrationibus, videndi elenchi librorum.

Exstat in eum Hendecasyllabum eiusmodi Abrahamo Schvvartzio auctore:

Si quuquam Thgemidis fuit sacerdos
Felix, ius alios docere saerum:
Oldendorpius hic fuit disertus.
Qui legum cupidam bonis iuventam
Libris instituit fideles, usum
Monstrando et variis fori applicando
Leges iudiciis bene explicatas.
Qui multum teneram iuvat iuventam;
Laude est perpetua ac honore dignus.

Petrus autem Nigidius hoc cum epigrammate est prosecutus:

Magne Oldendorpi, tu vivens, iuris asylum,
Symnasiique huius sol velut unus eras.
Dudum quandequidem superas inviserat oras;
Cui solido a ferro nobile nomen erat,
Multos scripsisti libros, quos Gymnicus atque
Gryphius ornatis exclovere typis.
Quin et Wechelus, noster quoque Colbius: iudem:
Auxiliatrices exhibuere manus.
Hos si quis recitet; summi quoque sidera caeli
Atque maris fluctus is numerare velit.
Eius in ore fuit crebro sententia Fauli;
Vita mihi Christus, mors mihi dulce lucrum.
Conicere unde licet; quantus pietatis amator
Exstiterit canus desrepitusque senex.

Chytraeus in Saxonia: Pantal. l. 3. Prosopogr. P. Nigid. in elencho prof. Marpurg. et scripta Oldendorppii.


page 178, image: s210