04/2005 Ruediger Niehl
Notes: Greek text only sporadically inserted; errata list at end of file not worked in; new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check

LEO IUDAE.

HVius viri natales paulo altius accersemus, o maculam ipsi a non nemine novitiorum Monachorum, per calumniam adspersam: quibus pro cibo est, aliis maledicere. Avum itaque paternum Leonis Iudae civem fuisse Rappolsvillanum in Alsatia accepimus; virum, ob incomparabilem, eoloci et tempris, chirurgiae scientiam ac praxin, existimationis praeclarae, sub annum Christi, mellesimu, quadringentesimum, et septuagesimum: Huic filii fuerunt duo, Ioannes et matthaeus Iudae: quorum utrumque a teneris et bonis literis et moribus imbuendum curavit. Postea Basileam ambo missi, ingenii sui [Gap desc: Greek word] morumque probitatem doctoribus eius scholae ita probarunt: ut prim a et secunda Philosophiae laurea fueriut ornati.
Paulo post gtandior natu Ioannes sacerdos gemerensis in Alsatia designatus est, altero iniore (cum Rodolpho comitu a Werdenberg, Teutonici ordinis magistro, suisset commendatus) in Insulam Rhodum profecto, et ibidem pro nomine Christi pulchram per vulnera mortem merito, circa annum millesimum quadringentesimum, octogesimum octavum, mense octobri.
Illeigirur Ioannes Iudae, plebanus Gemerensis, concubinam sibi de more illorum temporum, cum uxores legitimas habere sacerdotibus non liceret, adscivit, honesto loco natam Elisabetham Hochsengerinam Salodorensam: quam unicam coniugali fiede domi suae aluit. Ex hacsuscepit, sub annum Christi millesimum,


page 95, image: s125

quachringentesimum, octogesimum secundum, filium hunc Leonem Iude. Quem mschola Slestadiana, prima literatum rudimenta doctum, Basileam deinde sub annum quingentesimum secundum, augendae eruditionis causa, miist. Ibi condiscipulum studiorum que socium Ulricum Zvvinglium Helvetium nactus, celebrem Theologiae doctorem Thomam Wittenbachium bielensem, assidue audivit: et ab eodem doctrinae evangelicae de perfecta Christi satisfactione atque [Gap desc: Greek words] et semina prima percepit. Ea etiam industria in disciplinarum liberalium studiisversatus est: ut anno quingentesimo duodecimo, artium et Philosophiae Magister sollenniter renuntiatus perhibeatur.
Ibidem Diaconus templi ad S. Theodorum electus, postea in Eremum Helvetiorum vocatus sacris eo in caenobio praefuit, collega usus illo veteri studiorum socio Zvvinglio. Hic strenuam linguis sactis, lectioni item orthodoxorum patrum, Hieronymi praecipue atque Augustini, maxime vero librorum nuper ab Erasmo, Capnione et Luthero editorum, operam navavit Ex his tantam evangelicae veritatis lucem paulatim adeptus est: uta superstitiosis atque idoloatricis Papatus cultibus erroribusve magis magisque abhorrere ceperit: donec Tigurum Helvetiorum metropolin, evocatus, passtorque a magistratu et caetu ecclesistico illius reip ad D. Petri declaratus, Pontificias superstitiones, qua voce, qua calamo, publice oppugnavit: famamque nominis sui longe lat eque dissemina vit.
Cum autem praeter alias linguas Hebraicae esset peritissimus, ac qupra annos octodecim, quibus vetus Testamentum apud Tigurinos ex veritate Hebraica a viris doctissimis fuerat exalicatum, multa observasset, ac veluti silvulam futuro operi collegisset: instantibus fratri bus, libros veteris Testamenti sincere ad veritatem Hebraicam ransferre est aggressus. In transserendo autem usus est et adiutus plutimum opera et industria virorum tam lingua. rum, quam rerum peritissimorum; tum vero et Hebraico exemplari emendatissimo: quod religiosissime, ceu cynosuram et aeternae veritatis regulam observavit: consultis quoque aliis exemplaribus Hebraeis, in locorum difficilium interpretatione: Graecis item Latinisque editionibus aliis non neglectis: ut penitus ipsi comstaret: quid de genuina lectione et sensu orthodoxi interpretes tradidissent
Verum hic secrae interpretationis labor optimo vito tanti constititiut moleoperis oppresus, corpusculi viribus senio debilitatis, antequam ad finem perduxisset, in letalem inciderit morbum: quo et pie obiit anno millesimo, quingentesimo, quadragesimo secundo, die decimo nono Iinii, aetatis exeagesimo. Quatriduo antequam ex hac vita oecederet, cum sen tiret [Gap desc: Greek word] suam instare, coram Tigurinae urbis pastoribus et professoribus, brevi et evidenti


page 96, image: s126

oratione vitae suae cursum et fidei confessionem exposuit; de Deo, de sacra Scriptura, de Christi persona et officio, eiusquelytro sufficiente. tandem haec disertis verbis subiecit: Huic Iesu Christo Domino et liberatori meo, spei et saluti meae, me totum anima et corpore dedo et offero. huius misericordiae et gratiae innitor; huius promissionibus et aeternae veritati, meis omnibus diffidens, totus confido et secure immorior, sperans firmiter, ipsius me beatissimo illo et iam diu aliis praedicato, mihique desideratissimo fruiturum consortio, in quo est gaudium plenissimum et laetitia sempiterna.
His addidit gratiarum actionem ad Deum, pro omnibus in se collatis beneficiis: veniae petitionem omnium delictorum atque exhortationem ad fratres: cumque affectu ardentissimo urbem, senatum, populum que Tigurinum, uxorem etiam, viduam mox futuram, cum orphanis Deo commendavit.
Gaeterum quae in translatione illa Bibliorum non absolverat, ut octo postrema capita Ezechielis, Danielem totum, librum Iobi, psalmos quadraginta ultimos, libellos Salomonis duos, Ecclesiasten et cantica canticorum, quae ob rerum et orationis difficultatem ultimo reservarat labori, ea Theodoro Bibliandro, professori Theologiae in schola. Tigurina commendavit: qui et feliciter absolvit: cumque Conradus Pellicanus omnia, uti promiserat Leoni, recognovisset, foras dedit. Ecclesiasticorum autem librorum Veteris Testamenti e Graeco in latinam conversionem pertexuit, Petrus Cholinus Tugiensis, genere patritio ortus, vir pius, quinque linguarum peritus: Cuius mors vitae integre actae respondens, in ipsum diem editionis absolutae incidit. Hanc translationem postea Robertus Stephanus adiecit ad veterem, suppressa eorum, qui n illa laborarant, mentione: Hispani autem Theologi diu post recognitam per Guilielmum Rovillium denuo Lugduni excudendam curaverunt. Nimirum utilitatis multum, ut recte Thumanus, [Note: * Lib. 35. histor. Aug.] velex adversariorum libris et industria, sisemotis odiis, charitatem et aequitatem induamus, ad Dei gloriam capi potest.
Scripsit autem praeterea et ed dit Leo haec: annotationes in Genesin et Exodum, ex ore Zvvinglii exceptas, item in Evangelistas quatuor, passionis Dominicae his oriam, ac in Epistolas Pauli, ad Romanos, Corinthios, Philippenses, Colossense, Thessalonicenses, et S. Iacobi. Praeterea opus conclusionum Zvvinglii e germanico lationum reddidit, atque Catechismum maiorem et minorem conscripsit.
Hoc etiam forte non praetermittendum: prodiisse aliquando, subinitium belli [Note: * Anno 1526. Libell. Leonis sub alio nomine.] sacramentarii, libellum Germanicum, sub nomine Ludovici Leopoldi, de Erasmi Roterodami et M. Luth. sententia circa cenam domini, cuiusipse Leo Ludae auctor fuit. Argumentum autem eius scripti hoc fuit: Erasmum et Lutherum, nondum incalescente contentione, ita orthodoxe sensisse et scripsisse: ut de


page 97, image: s127

spirituali praesentia et manducatione corporis Christi, [Gap desc: Greek word] cum Tigurinis pastoribus docuerint. Et hune libellum ideo scripserat Leo: ut errore cognito, in viam veritatis redirent. Sed Erasmus graviterid molestequetulit; et ad Helvetios, Badenae tunc con gregaros, epistola [Note: * Vide histor,. Sacram. Lavateri.] acerbe conquestus est; iniuriamque sibi fieri protestutus: cui et libellum Apologticum submisir. Contra Leo Iudae edidit libellum: quo se illius scripti auctorem profiterm: acse purgat: non esse novum: ut libri absque auctorum nominibus edantur: sed et apud orthodoxos antiquos usitatum fuisse: deinde se alia quo que antehac in lucem emisisse, quibus non metu, vel fraude ulla; sed modestiae et humilitatis potius, ac cavendi praiudicii causa, nome n suum non praefixerit: in super erasmum eiusdem fraudis, (si fraus dicenda sit,) convinci; qui seditiosum dialogum, Iulii nomine ser iptum non apposito veri auctoris nomine, publicarit: denique nihilse in scripto illo posuisse: quod non de verbo ad verbum in Erasmi libris reperiatur. Itaque non nebulonem, non mendacem se esse, nos addimus, vec apostatam: quod ei Iesuita obiecit. Apostatae enim vete sunt; qui desiciunt a fide: qui atten dunt spiritibus deceptoribus, et doctrinis daemoniorum per hy pocrisin falsiloquorum: quorum conscientia cauterio resecta est: prohibentium contrahere matrimonium: et iubentium ab stmere a cibis quos Deus creavit ad participandum cum gratiarum actione. Haec de Leone Iudae ex pantal. l. 3. prosopograph. ex prasatione bibliis Tigurinis prafixa: Lavateri hiltoria Sacramentaria: vindiciis illorum Bibliorum: Thuano, aliis.