CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

ADONIS FLOS, Planta est ranunculi species, cuius caulis rotundus, villosus, intus excavatus, et in multos ramos divisus, folia tenuiter incisa, saporis acris, coloris viridis, flores rosacei, purpurei, qui sustinentur a pedunculo satis longo; radix minima, alba, simplex, saporis ingrati et herbacei; nomen accepit ab Adone veneris Amasio. dicitur et Eranthemum.

AD PONDVS OMNIVM, significat, quod ultimum in formula praescriptum medicamentum tantum debeat pendere, quantum omnia illa superius praescripta simul.

ADVLTERATIO significat in Pharmaceuticis medicamentorum fraudulentam corruptionem, sub specie genuinorum.

AEGAGROPILA, sunt pilae rupicaprarum seu damarum oblonga frequentius, rarius rotunda figura donatae, quae in primo aut secundo ventriculo horum animalium reperiuntur; pondere etiam, cum maximae habentur, levissimae, et quasi ex flocculis laneis confectae: duplici constant substantia, quarum interior germina aut fibras radicum, aut filamenta et plantarum cauliculos succo concreto et exsiccatione in pulverem subtilem facescente compacta refert; exterior coriaccam cutim; interdum tamen lignosum corticem quendam; rarissime crustam lapideam aemulatur, coloris ut plurimum aut cineritii, aut nigri, aut etiam ex luteo obscuri; et magnitudinis variae, quae tamen manum in pugnum contractam vix unquam excedat; dicuntur in variis affectibus singulari cum emolumento a Medicis exhibitae in certa dosi; loco Bezoar orientalis utuntur, ab Aegagros, rupicapra et pi/los2 pila. G. Gemsenkugel.

AEGIAS, notat apud Hippocratem concretionem albicantem, quae pupillae oculi inhaerescit, aciei caliginem offendit, eamque obscurat.

AEGILOPS, et Anchylops , est proprie tuberculum, ut plurimum cum inflammatione, a caruncula lacrimali affecta ortum, maiorem oculi canthum obsidens. Saepe Anchylops et Aegilops confunduntur; quidam tamen distinctionis gratia dicunt, quod Anchylops sit, quando illud tuberculum nondum est apertum: Aegilops vero ubi abscessus factus est, et ruptus, quod, si tempestive non aperiatur, os subiectum cariem contrahit: dicitur et fistula lacrimalis. vide Anchylops. G. Geißauge, Augenfistel. Item est species graminis hordeum

enecans. G. wilder Haber, Hasenbrodt. Vocatur etiam cerris vel festuca. Sic dicitur quia putatur hac herba oculorum morbum, qui dicitur Aegilops, sanari posse.

AEGOLETHRON, est ranunculus, qui dicitur flammula: sic vocatur, quod quadrupedes et praesertim caprae inde facile moriantur. Ex ai)/c [note of the transcriber: in the print: ai)c ] caper et o)/leqros2 exitium.

AEGYPTIACVM VNGVENTVM, est compositio valde detersiva, improprie unguentum appellatur, nam neque oleum neque pingue quid illud ingreditur; nomen ab Aegypti regione traxisse videtur.

AEREOLVS, seu Chalcus , est veterum Graecorum pondus, pendens grana duo nostratium.

AERVGO, sive VIRIDE AERIS, est aeris, sive cupri, mediante quovis acido, in friabile et viride corpus reductio. Gr. *)io\s2 xalkou= [note of the transcriber: in the print: *(io\s2 xalkou= ]. G. Spangrün, Grünspan.

AES, metallum est, ductile sub malleo, et in fila subtilia distractile, valde elasticum et tinniens, ignitur ante fusionem, solvitur facile ab omni sale, viridescens, caerulescens, unde in aere et aqua florescit, adeoque in parvos crystallos mutatur, facillime cum plumbo et antimonio in scorias vitrumve versum, a testa in fumos, vel per testam abit, coloris est rubri ad flavedinem tendentis, et gravitatis respectu aquae, velut 8843 ad 1000. G. Kupfer.

AESCHYNOMENE, sic vocatur herba impatiens, seu noli me tangere, quia tactum humanum non fert, ab ai)sxu/nomai pudefio.

AESTHESIS, Gr. ai)/sqhsis2 [note of the transcriber: in the print: a)/sqhsis2 ], sensus, estque externus, ut visus, auditus, odoratus, gustus et tactus: hisce quidam addunt sitim, famem, et coeundi appetitum. Vel internus, ut vulgo sensus communis, phantasia, memoria, iudicium, ratiocinium etc. Aesthesis cum externus est sensus, est receptio, qua motus a corpore aliquo obiecto, fibrillis nervorum impressus, sensorio communi, seu animae, communicatur, ab ai)sqa/nomai sentio. G. Die Sinnen, Empfindlichkeit.

AESTHETERIVM, est sensorium commune, ab Aristotele dicitur to\ prw=ton ai)sqhth/rion, quod Cartesius, aliique huius asseclae plures, glandulam pinealem esse volunt: verum sensorium commune debet esse, ubi sensuum externorum nervi

terminantur, qui non in glandulam pinealem, sed circa initium medullae oblongatae in corpore striato, suum terminum consequuntur; vel si nervos continuationes ramorum arteriarum iuxta nonnullos ponamus, ad eorum exortum communem sensorii sedes ponenda erit, adeoque ubicumque cerebri corticalis substantia est, erit aestheterium.

AESTVS, idem quod ardor, ustio, notat quoslibet fervores, sive sint externi a sole, pharmaco, igne; sive interni a febribus et inflammationibus; dicitur etiam de aeris fervoribus. G. Hitze.

AETAS, est certus temporis decursus, quem id, quod vivit, transegit, et quo evidentem mutationem subiit. Estque a variis auctoribus diverso modo divisa. Dicitur Infantia, quae extenditur usque ad annum quintum: inde sequitur pueritia, ad decimum quintum vel octavum: hanc excipit adolescentia, quae ad vigesimum quintum decurrit: hanc excipit iuventus, a vigesimo quinto ad trigesimum quintum: virilis aetas, a trigesimo quinto ad quinquagesimum: senectus, a quinquagesimo ad sexagesimum: decrepita aetas, quae tandem in mortem terminatur. Gr. *(hliki/a. G. Alter, Alterthum.

AETHIOPS MINERALIS, est praeparatio ex Mercurio, quando nempe duae florum sulpuris partes cum unica parte argenti vivi miscentur: deinde mixtum accenditur, et pulvis niger remanet: vel paratur, sumendo florum sulpuris optimorum drachmam unam, et Mercurii drachmas tres, conteruntur in mortario vitreo, diu, fortiter, donec dispareat argentum vivum, et fiat pulvis niger, inodorus, insipidus, nullo modo acer, quique nulli vehiculo facile misceri integre potest. A summa nigredine Aethiopis nomen meruit.

AETIOLOGIA, est causae explicatio, seu ratio de rebus medicam artem spectantibus. Unde Aetiologica pars medicinae est, quae causas morborum et sanitatis exponit. Ex ai)ti/a causa, et lo/gos2 ratio.

AER est fluidum valde elasticum, et compressile, grave, infinita et varia in se continens corpora. G. Lufft.

AER INGENITVS sive Innatus aer innatus, veteribus dicebatur, qui in cavo tympani in aure haeret: verum per recentiores detectum est, quod innovetur [reading uncertain: print blotted] per tubam Eustachianam.

AETITES, penult. producit, de quo videatur Abrotanum, seqq. Aetites autem lapis est veluti praegnans, cum quatitur, alio in utero sonante: huius genera pro diversitate

superficiei, (scabrae sc. vel laevis) colorum, tum materiae inibi contentae, constituuntur quatuor. Primum est exterius scabrum, colore vario, plerumque nigricante: continet in se lapidem Callimum dictum. Secundum cinerei coloris est, ac in se argillam vel margam continet. Tertium terram in se concludit, unde gaeodes vocatur. Quartum praeter hos addit Plinius nomine Taphusium, qui nostratibus incognitus. Primus orientalis est, raroque pruni magnitudinem superat. Secundus et tertius etiam in Germania reperiuntur, pugnique magnitudinem saepe aequant. Dicitur et Lapis Aquilae , quod in aquilae nido reperiatur, ad promovendum, ut fabulantur, partum ab aquila eo deportatus, ab a)eto\s2 aquila. G. Adlerstein, Klapperstein.

AGALLOCHVM, pen. corripit, quia Dioscoridi lib. 1. cap. 21. a)ga/lloxon. Agallochum sive lignum Aloes , Gr. *culalo/h: est lignum, cuius frusta raro magna ad nos ex India adferuntur, ut plurimum enim in fragmentis nobis transmittuntur, nam ex integra arbore saepe, quae quercu magnitudine non inferior est, vix lib. sem. ligni laudabilioris eruitur; haecquae optima censentur nigro-purpurea, venis cinerei coloris intersecta, amara, ponderosa, liquorem, si prunis, candentive ferro imponantur, exsudantia; aromaticum et suavem fumum, si incendantur, praebentia, bullulasque simul post se relinquentia, haud ita facile disparentes; his adde haud postremum bonitatis signum, si aquae supernatarint. Dicitur et Lignum Paradisi.

Agaricum autem est excrescentia forma fungi nata in trunco aut magnis ramis plurimarum arborum, ut laricis et veteris quercus. Duae sunt species agarici, una vocatur femina, quae est alba, levis, friabilis, et tenera, habetque rectas intus, pectinum modo, venas et incisuras; saporis statim post assumptionem dulcis, sed mox in amaritudinem transit, odoris est penetrantis; haec est optima species; altera species, quam vocarunt marem, est flava, compacta, gravis, lignosa, et tenax; haec nihil valet, crescit plerumque in veteri trunco quercus. Venit ex Italiae contermino episcopatu Tridentino, et officinae nullum expetunt, nisi ex larice.