CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

ANTIPLEVRITICVM, est medicamentum pleuriticum seu adversus morbum lateralem, ex a)nti\ contra et pleuri/tis2 morbus lateralis.

ANTIPYRETICVM, est medicamentum febrim temperans et profligens. Ex a)nti\ contra et pureto\s2, febris. G. Mittel vor Fieber.

ANTIQVARTANARIVM, et ANTIQVARTIVM medicamentum est adversus febrim quartanam.

ANTIQVI MORBI, sunt, qui ultra quadragesimum diem ad annos saepe plurimos extenduntur, ideoque et inveterati dicuntur. G. Langwierige Kranckheit.

ANTIRRHINVM, est planta, quae folia habet linariae latiora, flores monopetalos, personatos, parte postica cauda carentes, bilabiatos, labio superiori erecto, inferiori trifido, vultum leonis formante; totus flos, si a suo calice auferatur, caput refert vitulinum, post singulos flores pistillum floris calicis quinquefidi fit capsula; quae per maturitatem refert perfectissime caput canis vel suis, et continet semina exigua, nigra; radix est alba et lignosa: Dici volunt quod florem ferat tan quam nares vituli; ex a)nti\, et r(i\s2 nasus, nares: vocatur et cynocephales a ku/wn, canis, et kefalh\ caput, quia eius fructus canis caput refert. G. Löwenmaul, Orant.

ANTISCOLICA, sive Anthelmintica , sunt remedia vermes necantia. Ex a)nti\ adversus, et skw/lhc vermis.

ANTISCORODON, est allii species. Ex a)nti\ et sko/rodon allium, quod loco allii esse potest.

ANTISPASIS, Veteribus dicebatur sanguinis revulsio. quae fiebat, quando humores in partem aliquam ruentes in contrarium, per venam, in parte opposita vel satis remota, incisam, avertebantur. Sic accipi potest revulsio, in inaequali sanguinis periodo, cum in capitis dolore nimium ruat ad caput, et per supplantalia avertatur: ab a)ntispa/w in contrarium traho G. Ableitung.

ANTISPASMODICVM, est medicamentum contractiones et spasmos inhibens, ab a)nti\ contra et spasmo\s2 tractio.

ANTITASIS, seu CONTRAEXTENSIO est partium in corpore opposita locatio, ut est inter hepar et

lienem: est quoque ossis fracti in oppositum tractio vel extensio, ita ut alter extendat, alter vero contra extendat. G. Gegenstreckung, Ex a)nti\ contra, et ta/sis2, tensio.

ANTITHENAR, sive adductor, est unus ex musculis pollicem manus vel pedis extendentibus, qui ad pollicem reperitur: oritur ab osse metacarpi digiti medii, inseritur phalangi primae et secundae; qui vero est in pede oritur ab osse cuneiformi tertio, et inseritur in os sesamoides internum. Ex a)nti/ contra, et *qe/nar vola.

ANTITRAGVS, paenultima correpta. Vide Homer. Odyss. l. v 239. Antitragus vero, est prominentia auris externae ab helice oriunda, trago opposita ad finem anthelicis sita, eique terminum figens, satis elevata. Ex a)nti\ contra, et tra/gos2 hircus, et eminentia quaedam in auricula. G. Der Gegenbock.

ANVS, est intestini recti extrema pars, constat ex tribus musculis, duobus nempe levatoribus, anum tempore necessitatis relaxantibus, et iterum attollentibus ac retrahentibus; et uno sphinctere sive constrictore, qui anum claudit et occlusum servat. Item cavitas in cerebro, ex contactu quatuor truncorum oblongatae medullae orta. Item cutis superans umbilicum, cuius rugae senii indicium faciunt. Corrugata vetula a barbaris. G. prwkto\s2. G. Arß, der Hindere.

ANYDRON, vocatur species solani manici, dicta forte, quod qui eam gustaverint, sitiunt, sed bibere nequeunt. Ex a pr. et u(/dwr aqua.

AORTA, Gr. a)orth\ est vas quod circulari orificio ex sinistro ventriculo cordis oritur, adscendit, superato pericardio sursum parum it, mox retrorsum, paulo sinistrorsum, in arcum se flectit versus spinam, descendit deinde; ramos ascendentes ex ipso arcu tres habet, unum innominatum, et duas carotides, quae omnes partibus superioribus prospiciunt, ramus ille innominatus, ubi ad pollicare circiter spatium adscendit, bifidus evadit, sic ut unus ramus lateraliter dextrorsum sub claviculam dextram tendens subclavia vocetur dextra, atque ad axillam tendat; alter carotis dextra vocatur. Inferius per truncum descendens, visceribus ramificationibus prospicit. Ulterius deinde facta descensione ad femora et pedes terminum consequitur. Tota haec arteria similis est reliquis arteriis,

nisi quod habeat membranas et fibras fortiores. G. Die grosse Pulsader. Dicta videtur quasi a)orth\r, lorum ex quo pera vel gladius dependet: quia cor pari ratione suspensum ab arcu huius vasis videtur.

APAGMA, est ossis fractura, per transversum facta, quod kaulhdo\n Graeci vocant: ex a)po\ ab et a)/gw frango.

APANTHISMVS, est obliteratio alicuius partis in corpore, ita ut prius vestigium amplius reperiri non possit; quod canaliculo arterioso circa cor et ductui venoso in hepate fetus exsistenti, dum postea adolescit, contingit, ab a)panqe/w defloreo. G. Verwachsung.

APARINE, paenult. [abbr.: paenultimam] producit, vide Alsine. Aparine, seu asperugo, est planta, quae habet caulem tenuem, debilem, quadrangularem, flexilem, aliis plantis adhaerentem, asperum, viridem; folia parva, lata, oblonga, viridia, rubiam referentia, caulem stellae forma ambientia, horridis suis spinis vestibus adhaerentia; flores parvos, in spicas congestos, in quatuor partes divisos; bacca post florem succedit, duo semina fere sphaerica, sibi invicem adhaerentia, continens, haec semina in medio parum sunt excavata, cutim siccam nigram, et pulpam albam continentem, habentia. Radix est valde parva. Gr. a)pari/nh, item o)mfalo\karpos2, et fila/nqrwpos2, quae vide suo loco. G. Klebkraut.

APECHEMA, Gr. *)aph/xhma, a)po\ th=s2 h)xou=s2, seu a resonitu, quod sit fractura cranii in parte, ei quae percussa est contraria: dicitur etiam infortunium, itemque contrafissura.

APELLA, vel RECUTITUS est is, cuius praeputium est abscissum; qualis mos hebraeis, turcis, aegyptiis etc. familiaris est. G. Beschnitten. Sic etiam dicitur cuius praeputium ita contractum est, ut glandem tegere nequeat.

APEPSIA, est abolita ciborum in ventriculo concoctio et a priv. et pe/ptw coquo. G. Verhinderte Dauung der Speisen.

APERIENTIA, sunt medicamenta, quae 1. tenuibus particulis profunde penetrando, ea, quae occludunt meatus et crassa sunt, attenuando et expellendo, corporis poros, atque meatus aperiunt: horum tres classes sunt, quarum prima continet ea, quae vasa laxant, 2. quae liquida attenuant, resolvunt ac diluunt. 3. quidquid, postquam vasa laxata sunt, et

liquidum attenuatum, utraque in motum agit, et circulationem promovet. G. öffnende Mittel.

APERISTATON, Gr. a)peri/staton ( e(/lkos2,) est ulcus non magnum, nec ulli graviori noxae coniunctum, et a priv. et peri/stasis2 circumstantia, periculum.

APES, sunt volitantia animalcula, mel et ceram ex plantis colligentia. G. Biene.

APHACE, est leguminis species. Habet haec planta solia triangularia, integra, ex adverso bina ex nodis caulium, ex quorum alis prodeunt claviculae; siliqua est feta seminibus subrotundis; radix annua, fibrosa. Gr. a)fa/kh.

APHONIA, sive loquela abolita, unde muti; quales sunt qui surdi, et ideo quoque muti nascuntur: infantes, qui etsi non in lucem prodeunt surdi, ad tempus tamen muti sunt, donec fari et loqui didicerint: qui apoplexia, somno qualicumque, epilepsia, paraplegia, hemiplegia, syncope, suffocatione hypochondriaca et aliis morbis laborant, ad tempus muti sunt, aut si placet, obmutescentes, uti etiam, qui graviter consternantur, contristantur, metuunt, irascuntur, saepe obmutescere solent: denique qui moriuntur in articulo saltem mortis muti sunt; sed alius quoque casus reperitur, si quis ceteroquin non admodum aeger, mutus evadit, aut aliquamdiu aut semper manet. Atque ex his constat mutum quem esse, aut obmutescere in morbis soporosis, paralysi spinalis medullae, in lingua obstructa, in angustatis faucibus etc. Ex a priv. et fwnh\ vox. G. Sprachlosigkeit.

APHORISMVS, est oratio, quae omnes proprietates brevissimis verbis circumscribit. Ab a)fori/zw determino. G. Kurtzer Spruch.

APHRODISIA PHRENITIS, ab Aphrodite sive Venere, dictus est insanus et ardens amor in puellam. G. Wütende Liebe.

APHRONITRVM, est nitri spuma, ab a)fro\s2 spuma, et ni/tron nitrum. G. Salpeterschaum.

APHTHAE, sunt parva, rotunda, superficiaria ulcuscula, occupantia os internum, fauces, oesophagum, ventriculum, intestina tenuia; varie colorata, alba, flava, fusca, livida, nigra. Videntur esse exulcerationes tenuissimorum ductuum salinosorum et mucosorum, factae ex obturatione eius ductus

extremi per humorem lentum viscidumque eo delatum. Solent frustulatim decidere, et aliquando recrescere; im primis observantur in infantibus, vel in adultis, morbis acutis et viscerum inflammatione laborantibus. Oscedo Sereno et Isidoro. Gr. a)/fqai. G. Schwämme, et propter albedinem, quasi os totum alba farina esset conspersum, der Mehlhund appellatur.

APHYLLANTHES, quasi diceres flos non foliatus, et a priv. fu/llon folium et a)/nqos2 flos.

APIASTRVM, est melissa. Vide Melissophyllum. Item Ranunculus est, vide Batrachium.

APICES, seu ANTHERAE quae in medio calicis seu folliculi quo flos clauditur, erumpunt, stamina sunt, quae veluti filamenta ab intimo floris sinu prosiliunt. Habent apices saepius in summo quidpiam crassiusculum, a qua similitudine nomen acceperunt. Dicuntur et capitula, quae geminis constant loculis aut cistellis cavis, capsula membranacea per medium in duos recessus divisis, qui coloratum plerumque pulverem continent: cuius granula (ut ex optimis observationibus constat) in qualibet plantarum specie definitam ut plurimum formam assumunt: haec autem capitula partim ab apparente illorum figura, partim ab eo, quo funguntur, officio, non inepte testiculos appellant recentiores bontanici: planta enim, ablatis, antequam sua subierunt munia, capitulis, producere pergit semina, quae, quamquam apparent pulcherrima, numquam tamen evadunt prolifera, eodem perfecte modo, ut in subventaneis animalium ovis contingit; unde talia huiusmodi plantarumsemina ex analogia cum fecundatis animalium ovis comparari possunt. Vide Anthera.

APIOS, Tithymali species est; caulis eius scandens; folia bina, quasi coniugata ad costam in folium impar desinentem; pistillum vagina obvolutum, abit in siliquam tricapsularem, quarum singulae continent semen oblongum; radix tuberosa est, pyrum referens, latior a parte superiori quam ab inferiori, externe nigra, intus alba, plurimum lactis continens. i)/sxa\s2, xaimaba/lanos2 Lat. Raphanus Silvestris, vulgo. Ita dixerunt graeci quod radicis extremum in pyri formam turbinatur. Eadem etiam ratione Ischas et Chamaebalanos ab iisdem nominata est, quod in ficus et glandis effigiem radicis extremum turbinetur. Quapropter non inepte latinis etiam Glans aut Ficus, seu Carica silvestris nominabitur: i)xa\s2 enim est Carica, xaimaba/lanos2 venit a xamai\ humi, in terra, et bi/lanos2 nux, glans.