December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted
image: s000
[gap: illustration (Frontispiz)]
image: s001STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.
image: s002
[gap: praeliminaria]
page 87, image: s111ARTERIA MAGNA idem quod Aorta.
ARTERIA TRACHEA > vide Aspara arteria.
ARTERIA VENOSA veteribus sic vocata, hodiernis est vena pulmonalis, sive illud vas, per quod sanguis ex pulmonibus in sinistrum cordis centriculum transit. duas habet valvulas mitrales, a figura dictas; non est una vena, sed a sinistra cordis auricula prodit; deinde primo in quatuor, postea in innumeros ramos, per pulmones distributos dividitur; sive potius formatur ab infinitis venis, ex finibus arteriae pulmonalis ortis, quae sanguinem ex his acceptum revehunt in quatuor magna vasa, inde in sinum venosum pulmonalem. Hinc satis improprie quasi una vena consideratur, cum ex quovis lobo pulmonum duo magna vasa orinatur, in sinum venosum desinenia. G. Lungenader.
ATERIACA medicamenta sunt, quibus ad vocis laesionem et tracheae vitia solemus uti, et ab arteria trachea nomen accepisse videntur. ta\ th=s2 a)rthri/as2 traxei/as2 fa/rmaka, Arteriae asperae medela.
ARTHANITA si Graeco fonte cadat, penult. producet, quia ab a)rta/nh deducetur, quod est laqueus, lorum, quippe caulibus suis tamquam laqueis, seu capreolis vicinas arbores involvit, quod et Dioscoridi l. 2. cap. 95. observatum. [pronunciation: Derivata autem in ITES penult. prod. [abbr.: paenultimam producit] ] iam ante pluribus demonstratum est, vide abrotonum. Arthanita, vulgo sic vocatur in officinis planta, quae Latinis Cyclaminum, panis porcinus, vocatur. Est herba quae habet folia subrotunda, ampla, singularia in uno pedunculo, qui ex apice tuberosae radicis oitur. Pedunculi floriferi, simili ortu, ex ipso tuberis corpore enati, finis abit in tuberculum, cui adnascuntur segmenta quinve, foliosa, magna, pprofunde secta, calicem formantia, flos parte inferiori tubulosus, monopetalus, supra divisus in quinque amplas, longas, ad ima usque sectas partes, quae retroflexae circa pedunculum se colligunt; donatur quinque staminibus testiculos gerentibus tubae arcte appositos. Ovarium in fundo calicis sphaericum, instructum tuba longa, donata apice tenui, membranaceum, habens in medio placentam sustinentem multa semina, rotunda, divisum in aliquot partes, per maturitatem dehiseentes. Radix tuberosa, crassa, orbiculata, carnosa, externe nigra, interne lbicans, ima parte fibrillas dimittens; saporis acris est, pungitivi, exurentis, ubi exsiccata, ingrati. Crescit in Italia et Germania in silvis. Observatur, quod semen aquae commissum, non ut alia semina in plantam, sed in
page 88, image: s112bulbum prius crescat, unde deinde planta demum emergit. ex hac radice paratur unguentum officinale, quod de arthanita in officinis vocatur, et purgando ventri illinitur. G. Schweinbrodt, Säubrodt, Erdwurtz.
ARTERIOTOMIA est arteriarum sectio artificialis, ad sanguinem in cephalaea, mania, epilepsia, oculorum auriumque dolore et inflammatione evacuandum. Sectio illa fit in fronte, temporibus vel pone aures: modum incidendi a chirurgiae scriptoribus oportet petere. Ex a)rthri/a arteria, et te/mnw seco. G. Oeffnung der Pulsader.
ARTHETICA [1] barbaris idem quod Arthritica.
ARTHETICA [2] est herba chamaepitys, vel primula veris.
ARTHRITIS sive MORBUS ARTICULARIS, circa duos, tres, pluresve articulos sive ossium internodia, suas tragoedias exercet. Estque dolor circa articulos, tensivus, dilacerans, coarctans, vere et autumno maxime revertens, ortus ab obstructione in vasis minimis circa has partes, unde nervi, tendines, ligamenta, periostea corrugantur, et miserrime cruciantur, unde tumor, rubedo, tophi, aliaque symptomata concomitantia. Estque quadruplex; chiragra in manibus; ischias in aut circa os ilium: gonagra in genubus; et podagra in pedibus: habet et alia varia nomina pro parte affecta ut dentagra, omagra, etc. Vox arthritis derivatur ab a)/rqron articulus. Unde arthritica medicamenta, quae arthrititis doloribus subveniunt. G. Zipperlein, Gicht, Gliederwehe.
ARTHRITIS PLANETICA idem quod Arthritis vaga, a plana/w vagor.
ARTHRITIS VAGA est morbus articularis, quo dolor vehemens cum tumore et rigore nunc in uno membro est, nunc in altero. Vaga dicitur arthritis, ex eo quod constanter uno loco non continuatur, ut arthritis fixa , sed nunc in hac, nunc in illa parte sentiatur. G. Fliegende Gicht, lauffende Gicht.
ARTHRODIA est ossium articulato, cum nempe cavitas excipiens est in superficie, et capitulum quod excipitur, depressum est, uti articulatur scapula cum humero. G. Zusammenfügung der Beine.
ARTHRON Graece a)/rqron, est articulus, seu ossium connexio, motibus obeundis accommodata. Articuli etiam dicuntur digitorum internodia, Gr. skutali/des2 fa/lagges2. G. Glieder, Gliedmassen.