CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

ASPALATHVS Dioscoridi a)spa/laqos2 pen. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

ASPALATHVM LIGNVM Huius plantae est florum magna suavitas, suntque multi et parvi. Ipsa planta frutex est densis ramis, spinis albis, duris, horridis cortice caudicis albo, ad trium cubitorum et maiorem altitudinem in altum assurgens. Verum medici qui ante nos fuerunt, aspalathum nescientes, citrinum substituerunt santalum, vel meum. Videtur dictum para\ to\ mh\ ra|di/ws2 u(po\ tw=n plhge/ntwn a)pospa/sqai h)/toi a)fairei=sqai, quod non facile evelli sive eximi queat e corpore eorum, qui in eam impegerunt, est enim frutex multis spinis horrens. Plautus ait tyrannos aspalathi spinis apud inferos laniari. Theocriti Schol. esse spinae genus ait venenatae. a)pospa=w est avello, abstraho.

Asparagus, est planta culinaris et officinalis, quae habet caules crassos, rotundos, firmos, rectos, folia non habentes, in initio virides, deinde albos, edules: solia, ubi crescit, habet tenuissima proxima foeniculi foliis, flores rosaceos, hexapetalos, nudos, sex staminibus praeditos, campanulam oblongam referentes; ovarium natum ex placentula haerente in pedunculi apice intra florem, fit bacca rotunda, mollis, rubra, includens semina dura, orbicularia, corneae duritiei, saporis subacris, subdulcis, odoris nullius: radix numerosa, longa, parva, spongiosa, rotunda ex uno capite in aequali in plures fibras sese diffundens, externe coloris grisei, interne albi, saporis subdulcis, subacris, odoris nullius, urinas valde inficiens. *)aspa/ragos2 in genere Graecis est, quod primum in lucem prodit oleris germen, priusquam in folia explicetur, sive recentissimus turio, qui edendus est, ut lactucae, lupuli, betae, omnia etiam germina et recentes cauliculi tw=n qa/mnwn asparagi dicuntur. Non improbabile videtur nomen ipsi esse datum a graeco spara/ttein, trahere, distrahere, et a privativo, quoniam turiones primum prodeuntes nondum sunt distracti in folia tenuissima, quae deinceps enascuntur. G. Spargel.

ASPERA ARTERIA, seu TRACHEA, Gr. traxei=a, est fistula oblonga ex cartilaginibus variis et membranis constans, quae a gutture, sive faucium imo incipiens, gulaeque

anterius incumbens, inque pulmones descendens, per totas eorum compagines ramificatione multiplici dispergitur. Superior pars laryux, inferior vero bronchus appellatur: quibus et tertia sive infima, a Malphighio vesicularis dicta, additur; inseruit aeri transmittendo per os vel nares accepto, voci et respirationi. Aspera vocatur arteria, quoniam cartilaginibus interpositis aliquantum riget et sic ad tactum resistit. Opponuntur ipsi arteriae laeves, lei=ai, cartilagineis fibris carentes, quales sunt omnes, quae non deducuntur ab arteria aspera. G. Die Lufftröhre.

ASPERGVLA, vel ASPERVLA, est species Aparines, et folia fere eadem habens, sed parum latiora, et minus aspera, parum villosa, ex caule stellatim numero sex vel septem prodeuntia. Flores in summitate caulis crescunt, in quatuor partes incisi, coloris albi; succedit fructus, qui continet parva duo semina, agglutinata, quae sunt fere rotunda, in medio excavata: radix parva, fibrosa, in terra repens. Habet haec planta odorem valde gratum; hinc dicitur culcitra virginis. Asperula dicta, quod ob asperitatem praerereuntium vestibus adhaereat.

ASPHALTOS, ASPHALTIVM, et ASPHALTVM, est bitumen, aut resina macrocosmi, picis instar durum etc. supernatare primum aquis conspicitur, seu lacubus, hinc ad littora propulsum solis ardore, ignis vi, vel et temporis mora excoctum concrescit, densatur, tenacissimumque redditur et splendens, fusile iterum est ad ignem, miscibile ad pinguitudinem olei affusi, et inflammabile. Praefertur reliquis. Iudaicum bitumen, quod mortui maris ( *)asfalti/tis2 propterea dicti,) genitura. Praestat quod purpurae modo splendet (sc. in nigrore) estque ponderosum, et validum odorem vibrat; nigrum autem et sordidum vitiosm est. Ab Asphaltitide lacu (mortuum mare vocant) ubi plurimum colligitur, derivatur. Orientales id vocarunt Mum, Mumia. Apud Persas hodieque celebris est Mumia, quae nihil aliud est quam aliqua species olei petrae, sed ubi condensatur nigrum sit concretum asphalto simile. Nigrum vocatur pissasphaltum, quasi asphaltum piceum. Illud quoque nomen imponitur trifolio odorato seu bituminoso, eo quod illud bitumen seu asphaltum oleat. G. Erdhartz, Erdschwefel, Jüdenpech.

ASPHENDAMNOS, et SPHENDAMNOS, est Acer montanus, forte a *sfendo/nh funda. Ex Acere fiunt

arcus, et quia una vox saepe pro altera sumitur, arcus fortasse pro funda sumptus.

Asphodelus, est planta officinalis, quae habet caulem rotundum, politum, fortem, ramosum, solia porri, sed longiora, et angustiora; florem in basin usque fere divisum, nudum, stellatum, ovarium complectentem instar calicis. Ovarii apex emittit sex stamina, et tubam longam ex centro: fit deinde fructus obrotundus, carnosus, triangularis, in tria loculamenta, in quibus semina triquetra reconduntur, divisus. Radix multis tuberibus ab uno corpore pendulis, constat: saporis est amari et penetrantis: diuresi praecipue pollet. Dictam volunt, quasi spo/delon, dia\ th\n tw=n kaiome/nwn nekrw=n spodo/n, amortuorum combustorum cinere. Etenim in tumulis veteres asphodelum serebant, ne deesset cibus mortuis. G. Affodill.

ASPHYXIA est pulsus sensibiliter deficiens, sive potius pulsus privatio, sive defectio, cum non percipitur nostro tactui motus, atque hoc in omni parte,ita ut quo ad nostros sensus, nulla usquam arteria moveri videatur. Sumitur etiam pro lipothymia et Syncope , sed in summo gradu, ubi omnia signa vitae deleta quoad sensum, mortis imaginem simulant, ex a priv. sfu/zw salio, pulso. G. Eine tödliche Ohnmacht, da der Pulß aufhöret.

ASPIS Serpentis summe venenati genus est: dicitur ab a privativo. et spi/zw, sibilo, quia non sibilat.

ASPIDION est clypeus parvus, a)spi/s2 enim est clypeus, sic vocatur Alysson Dioscoridis, quia siliquas habet rotundas et parvas instar clypei parvi.

ASPLENIVM scolopendrium, est planta, quae habet folia polypodii, sed minora, satis rotunda, versus latus incisa, lanuginosa, pulverum squamosum habentia, in quibus microscopii ope apparent capsulae membranosae sibi invicem incumbentes, singulae instructae funiculo rotundo, qui constrictione sua hunc fructum in duas partes aperiens, semina quaedam minima fundit. Radix est fibrosa: crescit haec planta in locis saxosis, ut in muris, praesertim in locis calidis. Ita dicitur, ut veteres volunt, quod minuat lienem tumidum et obstructum: vocatur quoque Ceterach officinarum. G. Miltzkraut.

ASPRELLA est equisetum maius, sic ob asperitatem dicta; ea enim cistae et scrinia poliuntur. G. Zinnkraut, Kannenkraut.