CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

ASSATIO ab ASSARE, est quaedam coctio sicca per ignem, ut est rhabarbari tostio, scillae in fornace coctio. G. Bratung, Röstung.

ASSIMILATIO est nutrimentorum assumptorum concoctio, attenuatio, cum liquoribus animalibus subactio, in formam nutriendo corpori aptam.

ASSIVS lapis. Apud CORN. CELSUM aliosque veteres saepe memoratus, nomen habet ab Asso Troadis urbe. Est tophaceus et friabilis, vim habens carnes laxiores et fungosas sine morsu colliquandi. Hinc vocatur etiam sarko/fagos2, quasi carnivorus. Legitur veteres inde parasse sarcophagos, id est cistas, quibus mortua corpora includerent, quae intra quadraginta dies usque ad ossa duriora consumebantur.

ASSODES est febris continua, in qua exteriora frigent, intus vero ardor adest, sitis insatiabilis, perpetua corporis iactatio, vigiliae, delirium, etc. ab a)sa/omai [reading uncertain: print faded] sicco, exaresco, et ei)=dos2 forma. G. Ein kalt Fieber.

ASTER est planta, quae habet caules rectos, tenues, rotundos, duros, parum villosos, coloris rubri; folia oblonga, villosa, aspera, saporis parum amari et aromatici. ex summitate caulium oriuntur ramusculi, ex quibus flores radiatim dispositi nascuntur, pulchri, visui grati, instar bellidis dispositi, coloris caerulei, violacei, purpurei, aliquando albi. Flori succedunt semina oblonga cristata; radix est tenuis, fibrosa, acris, amara, aromatica parum. Gr. a)sth\r stella, quia flores eius stellae in modum explicantur, vel ut alii scribunt, quoniam eius capitula, in quibus flores chamaemeli instar emicant, et ambitum divisa foliolis, stellae modo radiata spectantur. Attici nomen ei tributum est, quod in Atheniensi agro frequentior vel melior, quam alibi proveniat: dicitur et Asterion, et Asteriscus: *boubw/nion seu inguinalis, quia inguinum praesentaneum est remedium. G. Meyerkraut, Bruchkraut, und Sternkraut.

ASTHMA est respiratio difficilis, parva, et crebra cum stertore, et sibilo. Atque haec duo, phaenomena ab asthmate abesse nequeunt; tussis tamen primo sicca, paulo post humida raro nou adest, si unquam absit. Praeterea anxietate laborant,

et incedere, saepe etiam stare, numquam absque incommodo in lecto decumbere, praesertim molli, nequeunt, sed a loci angustia valde etiam laeduntur, unde fenestras apertas volunt et libero aere frui. Nonnullis adest cachexia, vel febris, pleuritis, haemoptoe, ventris distensiones, colica, calculus, palpitatio cordis, animi deliquium etc. Aliquando periodicum est, et saepe ingruit suppressa evacuatione, qua durante non aderat, et hoc difficilius est, quo minus tussi phlegmata eiciuntur, ab a)sqma/zw anhelo. G. Engbrüstigkeit, schwerer Athem.

ASTRAGALOIDES folia habet pinnata, in impar desinentia; siliquam univalvem cymbae instar, semina reniformia: sic dicitur, quia astragalo similis est, ex *)astra/galos2 talus, et planta huis nominis, et ei)=dos2 forma.

ASTRAGALVS [1] est herba leguminosa: habet caules exiguos, simplices, excavatos, rubicundos; folia multa parva, brevia, acuta, villosa, pinnata, aliquantulum amara, bina quasi coniugata, ad costam in folium impar desinentia; flores leguminosos, in summitate nascentes, purpureos, aut aliquando albos, sibi invicem coniunctos; post florem sequitur siliqua oblonga, rotunda, parva, rubicunda, feta seminibus reniformibus. Radix est longa., dura, lignosa, digiti crassitiei, corticem crassum, et fuscum habens, intus alba est, saporis dulcis; haec planta in superiori parte se in plura capitula dividit, tres vel quatuor digitos longa, quae, nisi intimius examinarentur, viderentur aliarum plantarum radices. Creceit circa vias, et dividitur in siliquas longiores et bulbatas, vel inflatas, Nomen accepit a seminis forma *)astragaloei/dei, talum referente. Alii dictam hanc plantam volunt, quod radicem teretem in superna, infernaque parte planam ac compressam habeat. Vel astragali nomen inditum ab adnatis appendicibus solidis duris, ceu cornua implicitis, ad similitudinem flagelli.

ASTRAGALVS [2] sive OS BALISTAE, est primum os, tarsum una cum aliis septem ossiculis in pede constituens, quodque basis instar ossibus tibiae subicitur, sex habens latera, quibus mediantibus connectitur ossibus vicinis, ab a)stra/galos2 talus. G. Der Knod oder Sprung. Item, das Ferssenbein.

ASTRANTIA folia habet quinquifida, digitata instar saniculae; florem rosaceum, umbellatatum, plurimis scilicet

petalis constantem, apice plerumque reflexo, in orbem positis et calici insidentibus, is autem abit in fructum ex duabus siliquis compositum, membranaceis, oblongis, plicatis, contortis, striatis, quarum quaevis continet semen oblongum, et angustum. Radix est fibrosa, nigra, uni capiti adhaerens. Crescit in silvis: dicitur et Magistrantia : sunt corruptae voces. Dicitur et Osterutium sive seu [sic] Ostrutium Imperatoria nigra.

ASTRINGENTIA, seu ADSTRICTORIA,, sunt quae particularum suarum crassitie et figuratione praedita, corporis partes inter se cogunt et constringunt. Gr. *stuptika\. G. Zusammenziehende Artzney.

ASTRION, est herba dicta Stellaria et Stella , seu Cornucervi , quia eius plantae folia in modum stellae humi decumbunt. a)sth\r enim est stella.

ASTROLOGIA est doctrina de astris, eorumque influentiis, viribusque in corpus non tantum humanum, sed in quaevis terrestria, quae veteres astronomi Aegyptii mirae efficaciae finxerunnt, a quibus ad medicinam postea ineptissime horum cognitio translata est, dum ex influentiis astrorum, causas morborum, sanitatis, medelarum, longaevitatis, explicare coeperunt, ex a)sth\r et le/gw dico. G. Sternkunst.

ATAXIA in genere privationem vel defectum ordinis decentis significat, in specie est defectus in requisito ordine dierum eriticarum, secundum veterum hypothesin. Pulsus quoque dicitur a)/taktos2, inordinatus, qui nullum magnitudinis, celeritatis, aut aequalitatis ordinem observat; cui opponitur ordinatus, contrario modo se habens: sic et febris erratica dicitur a)/taktos2, quae nullum servat typum vel ordinem in periodis ex a priv. et ta/ssw ordino.

ATAXIMIR dicitur cura oculi, quae adhibetur, quando pili praeternaturaliter in palpebris oculi sub pilis naturalibus excrescunt, ipsique oculo nocent. Vox est arabica ad Albucase usurpata.

ATHANASIA est Tanacetum, sic dicta, quod eius flores non facile marcescant. Hoc nomine etiam dicitur compositio quaedam vetus opiata, electuarii consistentiam

habens, quae adhuc hodie in quibusdam officinis prostat. Ex a priv. et qa/natos2 moris.

ATHANATOS est lychnis coronaria , sic appellata quod eius flores coloriem vividum diu retineant. Ex a priv. et qa/natos2 mors.

ATHANOR est furnus chymicus. Aliis habetur fornax sublimatoria, lapidi philosophorum elaborando inserviens. Dicitur piger Henricus, et uterus chymicus. G. Ein Ofen genant Fauler Heintz.

ATHENATORIVM est coopertorium spissum vitreum super cucurbitam, habens collum gracile et spissum quod intrat cucurbitam, neutiquam illam ambiendo; inseruitque praecipue sublimationibus.

ATHEROMA Gr. a)qh/rwma est tumor propria tunica materiam pultaceam continens, indolens, digitis non facile cedens, nec pressus cavitatem relinquens, natus plerumque in folliculo adiposo, vel in cavernis glandulosis, a materia tali collecta, vel stagnando sic facta: ab a)qh/ra pultis genus. Ein Breygeschwulst.

ATHYMIA est animi defectio et anxietas, ex a priv. et qumo\s2 animus G. Ohnmacht.

ATLAS est vertebra prima colli, immediate capiti subiecta; sic dicitur quia caput sustentare videtur corpore et apophysi spinosa caret; eius substantia reliquis solidior; supra et infra recipit, et non recipitur. Caput in eius anteriori parte articulatur, quo in articulo caput flectitur et extenditur. Forammen proprium est omnium maximum; processus transversales reliquis longiores; peculiare quoddam ligamentum habet semicirculare, quod processum dentiformem sequentis vertebrae amplectitur, ab a)tla/w sustineo, perfero. G. Der Atlaswirbel.

ATOMVS est minima sive ultima corporis particula ex quarum congregata in unum multitudine, corpas quoduis sui generis componitur; et in quam, si separantur partes iterum abs invicem, ultimo dissolvitur. Talis ergo particula est in divisione ultima; ergo ulterioris divisionis vera actione incapax, unde constantissima talisque semper permanens; qualem pro principio omnium corporum assumpsit Epicurus. Verum usurpatur haec vox plerumque laxiori sensu, qua denotantur particulae corporum subtiles, quae solae spectatae sensus humanos fugiunt, adeoque indivisibiles nostra potestate habentur; ex a priv. et te/mnw seco. G. Unzertrennlich Stücklein.