CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

ATTENVATIO est particularum alicuius medicamenti subtilisatio, ut eo melius et promptius lactea vasa permeent. G. Subtilisirung.

ATTONITVS MORBVS idem quod apoplexia [correction of the transcriber; in the print apaplexia]. Proprie de eo dicitur, cui casus fulminis vicini, aut tonitru sonitus stuporem afflavit. Gr. a)po/plhktos2, e)mbro/nthtos2.

ATTRAHENTIA sunt tenuibus suis particulis, poros aperiendo, humoresque contentos alliciendo foras, ubi minor est resistentia, non tantum partes in tumorem attollunt et rubore suffundunt, sed saepe etiam plures vapores et humores, quam per densam cuticulam erumpere possunt, e cute et carne expellendo, sub cuticula colligunt, eamque in vesiculas attollunt: imo non raro etiam festucas et aculeos infixos educunt. G. e(lktika\ e)pispastika\, ab e(/lkw [note of the transcriber: in the print: e)lk- ] traho. G. Austreibende, herausziehende Artzney.

ATTRITIO dicitur solutio continui superficiaria cuticulae et cutis a compressione et motu oriunda; uti in itinere plantae pedum, vel in obesis nates atteruntur. G. Das Aufreiben, der Wolff. Sic quoque vocatur Cardialgiae species, qua ventriculus ab assumpto cibo, antequam excernitur, intense dolens, et aestuans atteri videtur cum angustia et compressione anhelitus, ut statim praefocari videatur.

AVCTIO CORPORIS est conditio quaedam, qua solida et fluida corporis animalis non tantum restituuntur ab assumptis, verum maiorem in extensionem et copiam increscunt, quam quottidie vi circulationis dissipantur. Gr. *au)/chsis2. G. Vermehrung, Wachsthum.

AVCVPALIS SORBVS et AUCUPARIA sic vocatur species, cuius baccis volucres capiuntur. G. Vogelbeere.

AVDITVS est sensus, quo ex vario aeris corpori sonoro circumstantis motu tremulo, tympanum in meatu auditorio verberante, aerem in cavitate tympani movente, soni per nervum auditorium, sensorio communi communi communicatur, ibique percipiuntur. Gr. *)akoh\, G. Gehör.

AVELLANA NVX, est nux arboris coryli, involucris callosis, succosis, herbaccis, barbatis, hirsutis, adstringentibus et acidis obsepta, magnitudine, ut plurimum dimidio minor iuglande, oblonga, vel globosa, putamine umbilicato, per maturitatem flavescente; aut rufo, laevi, lignoso, aut duro satis, cui subest pellicula in domesticis quibusdam coccinca, in aliis subrufa, in aliis alba, nucleum obvestiens albidum,

firmiusculum sicuti amygdali nucleus, eiusdemque sapore dulci, lacteum remittentem sucum, Quidam malunt vocari Abellana, ab Abella, quae et Auella, urbe Campaniae abundante optimis nucibus. Vocantur etiam *karua pontika/ quod in Asiam Graeciamque e Ponto venerunt: et *leptoka/rua, sive parvae, quod iuglandibus minores sint. Vide Corylus. G. Haselnuß.

AVENA, est planta, quae habet caulem tenuem; flos est apetalus, per fasciculos pendulos dispositus: singuli nempe flores plurimis staminibus constant, ex calice surgentibus: pistillum autem deinde abit in semen oblongum, tenue, farinaccum, gluma, quae floris calix fuit, obvolutum; singuli fasciculi ita disponuntur in spicam, ut dependentes veluti parvulas locustas bipedes avena gerere videatur. Gr. *brw=mos2, forte a brw=ma, quod cibum significat. G. Haber.

AVGMENTVM FEBRIVM seu INCREMENTVM, est computatio, a quo tempore, febris continuae incendium totam sanguinis massam occupavit, usque dum pervenerit ad statum. Gr. a)na/basis2, ab a)nabai/nw ascendo. Vocatur item e)pi/dosis2, e)pi/tasis2 au)/chsis2. G. Anwachsung des Fiebers:

AVICVLAE CYPREAE sunt pastilli aromatici, Gallis Oiselets, quia accensi sensim sensimque avicularum more avolant, locumque odore replent.

AVRA VITALIS, notat quibusdam illud in corpore humano principium, a quo omnes functiones vitales pendent, quoque sublato, vita perit.

AVRANTIVM MALVM, est fructus arboris, quae solia habet rigida, ad basin duabus utrinque appendicibus seu lobis in cordis formam incisis; calix est instar cotylae orbicularis, parum cavus, brevis, quinquifidus, vel et seissus in sex segmenta; flos pentapetalus, rosaceus, multis staminibus infra concretis ornatus: Ex imo centro calicis placenta orbicularis nata sustinet ovarium, fere rotundum, tuba longa instructum, id fit fructus globosus instar pomi, cortice cinctus, qui in una specie tenuior est, et fragrantior, in altera crassior; si hic recens est ad oculum apparent folliculi rotundi, tenui lamella tecti, in quibus oleum aromaticum gratum, a quo odor et sapor aromaticus dependet. Hoc adeo scatet, ut ex presso oleum exsiliat, et ad candelam accendatur. Pulpa dividitur in varia loculamenta, succi et vesicularum plena, feta semi nibus callosis. Crescit haec arbor in regionibus calidis, praesertim in Hispania et Lusitania, vocatur et Arantium,

Aureum malum, malum auratum, vel pomum Nerantium: dici volunt ab aureo colore, quem cortices habent. G. Pomerantze.

AVREA ALEXANDRINA, est species opiatae sive antidoti: sic dicitur a virtutis attributae praestantia et quia medicis Alexandrinis primum in usu fuit.

AVREVS ARABVM, seu DENARIUS ROMANUS, septima unicae pars est; pendet enim drachmam unam et insuper septimam eius partem. Tres denarii seu aurei tetradrachmum constituunt: quatuor scrupulos computatur pendere.

AVRICHALCVM, vocatur aes factitium flavum, colorem auri prae se ferens, compositum ex lapide calaminari et cupro: quando metalli librae 64. et lapidis librae 46. invicem funduntur, miscenturque, exhibent aurichalci libras 90. G. Meßing [note of the transcriber: in the print: Mesing].

AVRICVLA, est illa pars auris omnium oculis obvia. quae in capite extra os temporum prominet; pendula, patula, exterius cava, certae semper et determinatae figurae in hominibus, externo suo ambitu renis circiter, vel phaseoli admodum compressi, ovalem figuram referens. In superiori corporis loco, tamquam ad sonum undique facillime recipiendum, testibus ipsis animalibus in prato humi stratis, vel prono capite incedentibus, gramen mandentibus, ad minimum auditum sonum, quem acutius audire volunt, corpus et caput erigentibus, aptissimo. Capiti ad locum ossis temporum ita nexa est, ut ab eo naturaliter paululum utrimque remota, parum antrorsum et deorsum infundibuli vel corniculae instar incurvata, promineat et notabili eminentia supra os temporum elevata sit, ut in recens natis infantibus vel feris Asiaticis hominibus, nudo semper capite incedentibus observare licet. Mirabili autem hoc artificio efficitur, ut numquam vel ab ulio non nimis remoto sonoro centro libere propagati sonori radii, utramque aurem simul omnes praeterlabi queant, sed semper vel ab aurium alterutra vel ab utrisque, necessario satis copiosi recipiantur.

AVRICVLA IVDAE, sunt sambuci fungi, habentes substantiam fungosam, spongiosam, levem, coriaceam, membranceam, auriculae instar, subtus incannam et cineream, supra nigricantem, saporis terrei et aquei insipidi, odoris nullius. Cum truncis sambucorum annosarum adnascatur, a Tournefortio ad agaricum refertur. Sic dicta, quod auriculam referant, cui additur Iudae: quia vulgus in ea opinione est

AVRICVLA MVRIS est Alsines species: sic dicta quia eius folia muris auriculis similia sunnt, vel pilosella, Myosotis. Gr. muo\s2 w)ti\s2 G. Mausöhrlein.

AVRICVLA VRSI species est verbasci, quae habet folia ex radice erumpentia, repentia borraginem teferentia, in margine aliquantulum incisa, crassa, lata, nervosa, villosa, aspera, laciniata instar auris ursi; caulis nudus est, sine foliis, rotundus, solidus, habenss sucum rubicundum, saporis dulcis et adstringentis, calix est parvus, quinquifidus, flos monopetalus, infundibuliformis. Pistillumm floris fit testa rotunda, calici adhaerens, per maturitatem dissiliens in plurimas partes, habens placentulam, cui semina adhaerent minima, angulosa. Radix fibrosa, rubicunda, lapidibus adhaereus, saporis adstringentis. Haec planta crescit in montibus, aliquando in locis humidis: nomen sotitur ex eo, quod folia ursi auribus non sunt absimilia, praesertim hiemali tempore, aut quando folia primum prodeunt. G. Bärenöhrlein, Aurickel.

AVRICVLA CORDIS numero duae sunt, dextra et sinistra: sunt duae cordis appendices, cavae, musculosae, ingentes, duplici serie fibrarum, contrario decursu in tendines oppositos latarum, instructae, arteriis venisque innumerabilibus donatae, quarum dextra uno tendine ori venoso dextri cordis thalami innixus, altero duriore in circulum fere formati venae cavae accrescit: haecque ex vena cava cruorem accipit, qui in ventriculum dextrum portatur, et inde pulmonibus imprimitur. Sinistra vero est minor, cui sanguis bene praeparatus et solutus, mistus, subactusque cum heterogeneis quibuscumque liquidis, a pulmonibus de non traditur, ut per sinistrum ventriculum in arteriam magnam exoneretur, et in universum corpus distribuatur. G. Oehrlein am Hertzen.

AVRIGA est faciae species, qua latera deligantur; atque in hunc modum inicitur, media fascia collum comprehenditur, capitaque obliqua per pectus attrahuntur, ibique inter se implicata sub alis ad dorsum adducitur, ibi rursus implicatur, atque ita donec totus theorax deligatus sit, modo a posteriori, modo a priori parte implicatur, extremaque inter se devincimus, quo vinculo utuntur aurigae ad latera continenda. G. Die Fuhrmannsbinde.