CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

BEZOAR belzahar, badzahar, bedezaher, voces Ararabicae, Persicae, et ex Hebraeis fontibus detortae, de quibus videndus Martinius. De paenultimae mora ambiguum est iudicium, nisi quod oportunius videatur corripienda, tum quia id factitatum videmus a mercatoribus, qui lapides hos ex Indiis, et Perside asportant, atque ideo pronuntiationem gentium orientalium sequuntur; tum quia vox ipsa donata iam civitate latina, ad Latinorum quoquo regulam, vocalium ante vocales, meretur exigi. Bezoar, est vel chymicum, vel animale. Chymicum est compositio ex butyro antimonii et spiritu nitri, ex qua pulvis albus componitur, adversus venena morborum malignorum, qui et sudorem prolicit: Animale duplex est, orientale vel occidentale. Orientale reperitur in animali capri-cerva dicto. Estque animal Persiae ac Indiae orientalis, partim cervo simile, partim caprae: hinc fit ut aliis capra audiat, aliis hircus, aliis capri-cerva, Persis Pasen. Iste lapis in praedicto reperitur animali, nempe in proventriculo, hinc et in ventriculo aliisque cavitatibus internis. Figuram habet ovalem, rotundam, sessilem et intus cavam, in meditullio paleam continet, pilos, vel fimilia, superficies est laevis et glabra cum splendore, substantia e laminis, caeparum ad instar sibi incumbentibus, compacta, variante colore, plerumque atro virente, hinc dilutius virente, pallescente, cineritio, fuluescente, melleo etc. odore nullo, nisi contrito, tum muscum aut griseam ambram redolet: variante magnitudine et pondere: plerumque intra iuglandis magnitudinem constitutis, vel paulo maioribus aut minoribus. Dantur quoque artificialia, sed vili pendenda. Inprimis reperitur hic lapis, notante KAEMPFERO, in Persidis provincia Laar, et quamvis plures regni regiones inhabitat, lapides tamen bezoardicos non omnes gignunt, quia non ferunt herbas, ex quibus depastis lapides creduntur generari, vel qui generantur non omnes aeque nobiles sunt, hinc in quibusdam locis nulla ex praedictis bestiis datur aetate provecta, quae lapidem non contineat, cum in aliis extra Larensem provinciam, ex centenis, vix una sit, quae lapide dotetur, eoque ut plurimum exigui valoris: in hircis lapides maiores et frequentius inveniuntur, quam in feminis. Omnes bezoardici non aeque aestimantur boni; notam legitimi lapidis profitentur, si volae manus cinere aspersae, vel creta oblitae affrictus, lineam inducat luteam, vel ex luteo viridantem. Haec illis lydius lapis est, quo veritatem simul ac bonitatem explorant; Acus candentis admissio, fallax bonitatis

testis est: legitimi enim plerique ita indurati sunt, ut acum candentem respuant. Quos KAEMPFERUS in natali monte comparavit, et genuinos esse novit, vix candentis acus vestigium recipiunt, sed attactu ignis dissiliunt. Ex lapidis raritate et pretio facile colligitur, bezoardicos, quibus in pharmacopoeis Europaei utuntur, non esse Persicos, vel ex eorum numero, qui a capris bezoardicis Pasen nomen sortiuntur, sed vel ex aliis animalibus, vel sub alio caelo degentibus depromptos et suppositos. Occidentale venit etiam ex capri-cerva, nulla tamen cornua gerente; nascitur in Peru, dicitur Vicuniras seu Taraguas, in iis locis animalis, ut de priori dictum, invenitur, circa rem heterogeneam in cavitate media contentam tunicatim concretus. Orientalibus ut plurimum maior; superficie scabra, colore cinereo, albo, nigro, obscureve virente, qui optimus. G. Bezoarstein.

BEZOAR MINERALE est praeparatio antimonii sudoriferi, cui attribuitur virtus, quae bezoar orientali adscribitur, unde nomen.

BEZOARDICVM, est medicamentum alexipharmacum venena et malignitates expellens. Derivatur nomen a lapide bezoar. G. Widergifft.

BIBITORIVS MVSCVLVS, sive rectus, Oculum adducens, positus in maiori angulo oculi, ortus ex foramine orbitae irregulari, anterius bulbo implantatur, sic dictus, quod introrsum, nasum versus, oculum ducat, bibentesque cantharum inspicere cogat.

BICEPS MVSCVLVS hoc nomine gaudent duo musculi, quorum unus est tibiam, alter cubitum movens. Qui tibiam movet oritur uno capite in tuberositate ossis ischii, altero in inferiore et exteriore parte femoris, et inseritur in epiphysi superiori fibulae. Qui autem cubitum movet, oritur uno capite a processu coracoide, altero a cavitate clinoide scapulae, inseritur ulnae parti anteriori. G. Der zweyköpffige Muscul.

BICONGIVS, est mensura duodecim sextarios continens: dicitur continere viginti quatuor libras vini.

BILIS, est duplex, vel quae in hepate segregatur, vel in vesicula fellea asservatur. Utraque per ductum cholidochum in intestinum duodenum exantlatur, ut ibi ciborum

ulteriori perfectioni inserviat, et faeces a secretione chyli relictas foras conuchat. Bilis chemice examiata constat ex sulpure, sale volatili et pauca aqua. Ordinario flava utraque est; tamen quae in vesicula continetur est profundius flava, spissior, amarior, quam quae ex hepate continuo destillat. Et prior tantum copia, compressu externo, contractione fibrarum irritatarum in musculosa vesicae tunica, excernitur; sed hepatica dilutior, pellucidior blandior, iugi fluore stillat, et solis actionibus circumductorum humorum, et respiratione expellitur. Utraque haec bilis humor est saponaceus, abstergens, olea aquae miscibilia reddens, resinas, gummi, tenacia quaeque resolvens, attenuans, homogenea faciens, si cum his conteritur; nec alcalica est, nec acida, sed oleo, sale, spiritibus inprimis concrevit aqua dilutis, non combustilis, nisi siccata prius: haec tamen bilis cystica plus, hepatica minus praestat; unde diversitas quaedam videtur in his. Praeter ordinem vero vitellina, porracea, aeruginosa, vel glastea est, quae colorum diversitates solummodo ex spissitudie varia, et mora in cavo communi contracta expullulant. Bilis igitur est liquidum ex sanguine secretum, neque bilis dicitur, nisi quando a sanguine segregata fuerit; ideoque veterum sententia de humore bilioso, inventa circulatione sanguinis, prorsus corruit. Gr. xolh\. G. Die Galle.

BILIOSVS dicitur, praesertim veteribus, qui multa bile abundat, et hinc ob temperamentum illud in quosdam inclinat morbos; sed recentiorum multi statuunt, bilem quidem deficere, sed bonam numquam abundare. G. Gifftgallig, der viel Cholerische Feuchtigkeit hat.

BIOLYCHINON, est calor nativus, qui a parentibus foetui communicatur, ipsumque deinceps comitatur; verum postea cum in lucem editus est, hic calor sensim perit, postquam pueri spiritus et sanguinis ab alimentis et aere nitroso, alterantur, reficiuntur, mutantur. Ex bi/os2 vita, et lu/xnos2 lumen. G. Eingeborne Wärme. Terminus est, qui fere in desuetudinem in hodierna schola medica abiit.

BIPINELLA, sive PIMPINELLA, est herba, cuius solia binis ordinibus plumatim sive pennatim digesta sunt, unde nomen. Vide Pimpinella.

BISLINGVA, est Hypoglossum, seu Laurus Alexandrina, sic dicitur, quia supra eius folium insuper foliolum, habet linguae instar. G. Zungenblat.