CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

BLAS, est nomen ab HELMONTIO confictum, significans generaliter astrorum motum localem et alternativum; sed quid ipse per illud vocabulum significet, forte hescivit, saltem nos nescimus.

BLATERONES ex bla/c derivatur. Est autem nomen piscis inutilis, ut sunt blaterones homines, multa, sed inutilia dicentes.

BLATTA vermiculus est quasi blapta, a)po\ to= bla/ptein, id est nocendo, quia libros, ac vestes erodit. Hinc blattaria herba, quae blattis scatet.

BLATTA BYZANTIA, sive UNGUIS ODORATUS est alicuius conchylii integumentum: odore suavi, colore fusco, figura oblonga instar unguis.

BLATTARIA planta est verbascum referens, differt tantum ab eo, quod eius fructus sit magis rotundus, caules habet rectos, fortes, in ramos divisos; folia eius sunt longa, verbasco angustiora, acuta, in margine incisa, non lanuginosa, coloris viridis nigricantis, in parte superiori splendentia, odoris ingrati, saporis amari; flores in quinque partes divisi, odori parum, pedunculis villosis adhaerentes; his floribus succedit divisis in eorum locum fructus, qui includit semina minima, nigricantia. Radix rapum refert, est alba, dura, aliquantulum fibrosa: haec invenit nomen hoc latinum, a colligendis in se blattis: nam si alicubi reponitur, vel proicitur, dicunt plurimas blattas super ea colligi. G Schabenkraut, Mottenkraut.

BLENNA, est mucus crassus per palati foramina et nares destillans, qui provenit ex poris et glaudulis membranae Schneiderianae, investientis internas nares, cavitates ossis maxillae superioris, sinus frontales, ossisque cuneiformis. G. Rotz, der Unflat durch die Nasen.

BLEPHAROXYSTVM instrumentum est, quo palpebrae raduntur et concinnantur, in trachomate, sive asperitudine callosa palpehrarum interiorum, ex *ble/faron, palpebra, et cu/w tondeo.

BLITVM, est planta, cuius duae species dantur generales, una alba, altera rubra, harum singulae adhuc dividuntur in duas alias, blitum album maius habet caulem album, ramosum, quatuor circiter pedes altum; folia betae instar, sed minora; flores sunt parvi, tribus staminibus constantes; ex calice tripartito surgentibus; pistillum autem abit deinde in semen

plerumque oblongum, in capsula vesicae aemula, quae calix floris fuit, reconditum: radix est longa, pollicem crassa, saporis insulsi, ut tota planta. Blitum rubrum maius, sive blitum nigrum, cum praecedente omnino convenit, differt tantum colore; et quod eius folia plerumque sunt minora; datur et blitum album minus, et blitum rubrum minus, refrigerantis et humectantis virtutis, quae ab insulso fatuoque sapore nomen habent. Gr. bli/ton, stolidum, ignavum. G. Majer, Meyer.

BOA papularum morbus est, cum maculis rubentibus et in tumorem surgentibus corpus rubet. idem quod Papula. cum lues venerea primum innotesceret, a quibusdam boarum nomine notabatur. G. Böse Blattern.

BOCHETVM, sive DECOCTUM SECUNDARIUM est alicius decocti secunda decoctio. G Schwacher Tranck.

BOLETVS CERVIFungus cervinus, Tuber cervinum crescit in silvis, ubi cervorum copia est. Sunt rotundi, magnitudine fere pilae palmariae, et aliquando minores; siccati cortice obducuntur subnigro, et intus continent materiam pulverulentam nigerrimam. *bwli/tai nomen habent, teste Marcello, a)po\ tou= bw=los2 gleba, et li/an valde. G Hirschbrunst, Hirschschwamm.

BOLVS [1], est medicamentum internum, habens consistentiam, melle paulo crassiorem. Quantitas quae unica dosi offertur, non maior esse debet, quam quae bucca commode excipi potest. G. Ein Bissen, Mundvoll.

BOLVS [2] terrae genus est, ex pallido rubrum, vaporibus martialibus imprimis impraegnatum. Estque Armena, Orientalis, Germanica, Bohemica, alba etc. in omnibus linguis Bolus appellatur. Gr. *bw=los2 gleba.

BOMBAXacis, bombacinus, vide bombycinus. Bombax, nobis, (sed male) nam arboreus tantum frutex est, Baumwolle.

BONNA, vel BONA, est Arabicum bonn, quo denominatur ille fructus, ex quo tosto, molito et aqua fervente infuso, paratur potus ille notissimus, quem arabes cahua, nos coffe vocamus. Nihil ipsi cum fabis, quas

Germanice Bohnen dicimus, commune esse hodie satis cognitum est, postquam hic fructus etiam in nostris hortis ad maturitatem saepe perducitur. G. Coffebohnen.

BONVS GENIVS, est Peucedanum: a Graecis prophetis a)gaqo\s2 dai/mwn, fortasse ob eximias vires, vel ob prognostica boni ominis, quae ex illo divinare-putabant.

BONVS HENRICVS lapathi vel chenopodii species: planta scilicet, quae plures caules habet pedem circiter altos, crassos, multis foliis triangularibus cinctos, quorum quaedam atriplici, alia aro similia sunt, sed alba et farinosa, longis pedunculis adhaerentia. Flos est apetalus, constans plurimis staminibus ex calice multifido surgentibus: pistillum autem abit in semen orbiculatum planum in capsula veluti stelliformi, quae floris calix fuit, reconditum: radix est longa, crassa, in plures ramos divisa, coloris flavi: ob vires laudabiles appellatur etiam G. Guter Heinrich, Schmerbel. sed officinas hodie non intrat, atque parum omnino constat de usu. Nullum animal hanc plantam attingit; ex quo venenatam esse colligimus.

BORAGO, BORRAGO, est herba, quae habet caulem rotundum, debilem excavatum, tenerum, ramosum, setis quasi obductum, terram versus inclinatis: folia ex radico erumpentia, ampla, oblonga, aut fere rotunda, villosa, parum acuta, tactui aspera, plerumque repentia: flores in summitate caulis nascuntur, caerulei, vel albi, pulchri, visuigrati, monopetali, rotati, ex cuius calice multifido oritur pistillum, mediae floris parti ad instar clavi infixum, et quatuor veluti embryonibus stipatum, qui abeunt in totidem semina veluti viperini capitis aemula, nigra, quae in calice ipso longo ampliato maturescunt: radix est crassa, digitum longa, sucum viscosum et crassum continens, insipidum. Flores eius inter quatuor cordiales ab antiquitate commendatos accepimus. Putatur Borago dici quasi corago: quod nomen Apuleius testatur a Lucanis buglosso tribui: de quo Plinius testatur, quod animi voluptatem augeat, si vino iniciatur: quod idem Dioscorides etiam repetit. Borago autem et buglossum a multis ad idem genus referuntur. G. Boretsch, Burretsch, Borrage.

BORAX Multi putant esse sal factitium ex sale armoniaco, nitro, tartaro calcinato, sale communi, alumine, quae cum urina liquentur, filtrentur, et tandem evaporentur. Sunt qui putant originem habere ex stabulis in quibus elephantes

aluntur. Sed nostro aevo cognitum est omnem boracem ex India afferri, ibique ex singulari minera, fere ad aluminis instar, parari. Hinc acceptum Veneti et Batavi depurant et forma crystallina pellucida nobis vendunt. Usibus internis aliquando adhibetur: sed plurimum consumitur a mechanicis. Nomen depravatum est ex Arabico Baurach, quod illi adhibent nitro designando. Dioscorides dicit habere porri colorem, sed nostrum album est, instar nitri. Gr. xrusoko/lla sive auri gluten. Borrar, Burreß.

BORBORYGMVS, est murmur in intestinis amplis cum sonitu, ortum a flatu incluso, a borboru/zw strepidum edo. G Ein Gemurmel, Getöß im Leibe.

BOROZAIL aut Zail AEthiopum. Ibi grassatur morbus, partes genitales potissimum infestans, diversus ab co, qui vulgo Gallicus dicitur, qui ex immodica venere, cui multum obnoxii sunt, ortum liabet, et hoc nomine denotatur.

BOTANICA, est ea scientiae naturalis pars, quae docet structuram, vires, et usum plantarum, easque certa methodo in suas classes et genera distribuit; hinc botanicus dicitur, qui hanc scientiam tractat. A bota/nh herba, G. Krautkennung.

BOTHOR, sunt pustulae oris non serpentes, sed tales quae facile suppurantur et delentur, etsi nonnumquam leviter eas suppurare contingat. Estque Bothor generalis appellatio etiam pustularum faciei, pulmonis et aliarum partium. Variolae ac morbilli etiam Bothor ab Arabibus nominantur, et pro vesiculis pustulisque oculis adventantibus sumuntur.

BOTRYS, est racemus uvarum vitis; ut et herbae nomen, quae sic a semine vocatur, quod racematim ramulis adnascitur; sive quod plura eius semina caulibus sic conferta pendeant, ut racemi in uva referant imaginem. a Cappadocibus a' mbro\si/an vocari auctor est Dioscorides. G. Traubenkraut, Krottenkraut.

BRABYLA prunorum species; sic dicuntur, quia alvum ducunt. Gr. ta\ bra/bula.

BRACHIA, Gr. *braxi/wnes2, quid sint in homine notum est. Ita quoque vocantur plantarum, praecipue autem arborum rami, quod instar brachiorum hominis extendantur. G. Der Ast.