CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

CAMPANVLA, sic dicuntur plurimi flores, qui cam panula referunt, vide cervicaria.

CAMPHORA, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit], quia recentiores Graeci, Sim. Setbi, Aetius, Myrepsus, kamfora\n appellant. CAPHVRA autem penult. prod. [abbr.: paenultimam producit] quia Graecis kafoura/, et Avicennoe Kafur. Camphora veteribus incognita. Productum est alicuius arboris in Sumatra prope Baros. Procera arbor est et densa, aedificiis struendis perutilis. Caudex recta ascendit: ramos ordinate explicat: folia sunt magna, carnosa, anterius acuta, camphoramque spirantia. Fructus formosi sunt avellanae nucis magnitudine oblonge rotundi, tenui tunica cincti, quae rursus, instar nucum avellanarum, alteri tunicae eleganti forma includitur, colore rubro, purpureo, flavo et viridi, integrum fructum contegit, et tulipae instar superius sese aperit, Postquam arbor isata fuerit camphora dives, a foliis, cortice, et externo ligno spoliatur, usque ad medullam, quae finditur, in qua caphura eleganti forma, coagulata et crystallina reperitur. In China et Borneo etiam nascitur, sed in Iaponia alia colitur arbor, quae camphoram praebet, folio tenuiori, molliori, diutissimeque odorem camphorae spirante; quae est laurus camphorifera, arbor silvestris; in Iaponia occidentali et adiacenbus insulis in laetam vastamque tiliae magnitudinem adolescens, cuis descriptionem vide apud KAMPFERUM in catalogo plantarum laponicarum. Ex radicibus quoque cinnamomi caphura elicitur, quod habeo ex viris fide dignis. Non nego tamen ex aliis etiam arboribus, fruticibus et plantis hoc concretum impetrari, nam ex ipsa saluia prolectum vidi. Est ex albo pellucidum, graveolens ex China, Iapan, aliisque locis ad nos delatum. omnium optimum dicitur, quod ex Borneo venit, sed ob pretium nimium forte huc non adfertur. Facile accenditur, et si conservetur in thecis apertis disparet. Camphora non est gummi, sed potius resina vel oleum aethereum minimo frigore condensatum, alba, pellucida, odoratiossima, volatilis, et tritut difficilis; de arbore propria, regionibus fervidissimis, intra lignum, maxime ad corticem habetur, uti dictum est, in propria sua naturali gleba crystallina. In Borneo et Ceylon omnium praestantissima et pretiosissima. In alcohole perfectissime solvitur, pellucidissima specic, et odora tissima in liquorem homogeneum, simul ac autem guttula huius livoris limpidissimi aquae immittitur, uno momento

albescens tota camphora iterum apparet in aqua, integrum suum corpus reddens: solvitur in spiritu nitri, vitrioli, aqua forti, ut in alcohole, unde affusa aqua revertitur nihil mutata camphorae materies. Spiritus vini, quo camphora soluta est, omnis prius ab ipsa calore dissipatur, quam camphora evolet: quare distillationibus, nisi cum alcali trita sit, parum transuehitur. G. Kampffer.

CAMPHORATA seu camphoratum, est abrotonum, sic dictum quod camphoram oleat.

CANALES, sunt ductus rotundi, intus cavi utrinque aperti, longi, per quos liquores transeunt: ut sunt ductus salivales, biliarius, hepaticus, pancreaticus, etc. Gr. po/roi ductus. G. Canäle, Röhren.

CANALES SEMICIRCVLARES, sunt tres canales ossei, semicirculares a forma dicti, quia nempe singuli in semicirculi modum curvantur; durissimi, cavitate fere elliptica daliquando cylindrica; in medio autem curvaturae angustissimi, hinc versus orificia sensim dilatati, circa eadem latissimi, inaequales longitudines adeoque et magnitudines habentes, medio exsistente minimo, eandem fere magnitudinem, figuram, substantiam, duritiem, sortiti in infante et in adulto; vestibulo a parte postica, exteriori, auriculam respiciente, appositi et continuati; membranula tenerrima nervea vestibuli hic continuata vestiuntur. Sex horum canalium extremitates, non nisi quinque ostia conficiunt in vestibulo, cum unum ex illis commune sit duobus canalibus, maiori scilicet et minori; minimus candalis duo habet orificia; quinque haec orificia unita, una cum fenestra ovali, orificio scalae superioris cochleae, et quinque aliis minoribus foraminulis, nerveos ramulos transmittentibus, atque adeo per istos occlusis, vestibulum format. Unde patet hos canales in vestibulum hiantes eius cavum augere, quemadmodum cellulae apophysios mastoideae augent cavum tympani. Insuper fluidum elasticum in illis contentum, etiam per motum stapedis aequaliter cum fluido vestibuli comprimitur, relaxatur; et tremores sonori etiam possunt quam optime per horum cava propagari, in eorum latera incurrere, reflecti; et sic sonus quam optime colligi, conservari, roborari, et intendi, ut phaenomena canalium oticorum incurvorum quam optime docent. Interim simul etiam per membranas nerveas molles, haec omnia investientes, impeditur clangor.

CANALICVLVS ARTERIOSVS, est vas inter arteriam pulmonalem et arteriam magnam in fetibus, quod in

adul adultis obliteratur. Medius est inter has duas magnas arterias, et utrique continuatus: oritur ab anteriore parte pulmonalis, paullo antequam illa subit aortam, seseque bipartitur; et priori pariter aortae iam descendentis parti se inserit, paulo ultra eum loum, a quo subclavia sinistra abscedit. Nisi potius dicendum sit, arteriam pulmonalem in duos se dividere ramos, quorum anterior est canalis arteriosus, posterior pulmonalis ad pulmones tendens, canalemque illum cum aorta confluere in unum, indeque effici aortam descendentem. Tantae magnitudinis ille canalis arteriosus est, ut prope aequalis sit tum pulmonali, qua illa ultra eum pulmones petit; tum ipsi aortae; qua cum ea se coniungit. Usus in fetibus est, ut ex arteria pulmonali per canaliculum hunc sanguis in arteriam magnam exoneretur, ex eo quod sanguis, (quia fetus in utero aerem non respirat) per pulmones collapsos, vasa nimis comprimentes, sive quae vesiculas cingunt, vel in spatiis intermediis haerent, fluere non possit. G. Der Pulsader Canal.

CANCAMVM quidam laccam esse putant, alii animae gummi. Dioscoridi est Arabicae arboris lacrima, myrrhae quodammodo similis, virosi gustus: quod ad suffimenta usurpant.

CANCER [2], est species fasciarum, quae capiti tegendo inseruit. Krebswindel.

CANCRORVM OCVLI, sunt lapides parvi, albi, duri, crustacei, rotundi, compressi, una parte convexi, altera planiores, cum sinu in medio excavati, concreti in ventriculis cancrorum, saporis cretacei. G. Krebssteine.

CANDELA, est instrumentum chirurgicum, rotundum, obiongum, tenue, ex flexili materia constructum, cuius apex materiam corrodentem continet, quod meatui urinario penis immissum, carunculas consumit, vel absque corrosivo explorandis ulceribus vulneribusque inseruit. G. Ein Wachsstock.

CANDELARIA, seu CANDELA REGIA, est verbascum, quod etiam flo\c, flamma et cereus appellatur, quod cerei in modum flosculis suis se erigat. Vide Verbascum et Phlomos.

CANDISATIO soli competit saccharo, quod in aqua solutum, purificatum, atque quadantenus inspissatum, in crystallos concrescit, idque condisari voncant. Imponunt autem solutioni nonnumquam res medicamentales solidas, ut

crystallis illis saccharatis obducantur, easque confectionibus adnumerant. G. Candirung, Candirte Sachen.

CANDVM melius cantlum , saccharum dicitur in crystallos redactum, vulgo saccharum candi sive candum, canthum, id est angulosum, candidum, crystallinum, lucidum. Estque saccharum depuratum, candisando in crystallinam formam secart. redaactum, ad modum quo salia crystallisantur. Est, pro viliori vel depuratiori saccharo, vel rubrum, vel album, a ka/nqos2 angulus. G. Zuckerkant.

CANELLA, vide cinnamomum. Videtur nobis derivari a canna, hinc cannula et canella; sunt enim cortices cannam referentes.

CANICAE, sunt furfures, vel potius farina secundaria, quae ex furfuribus, et pane constat, hoc est cui flores cribro adempti sunt. Sic dicitur, quia canes iis pascerentur: hinc panis canicaceus; apud nullos, nisi barbarissimos in usu est.

CANICIDA, est aconiti venenosi species: sic dicitur, quod canes exinde moriantur. Ex canis, et caedo.

CANIS CEREBRVM, est antirrhinum, quia folliculi seminales canis capiti mortuo et osseo similes sunt.

CANITIES, est mutatio capillorum in colorem album. Canities vero duplex est: altera, quae secundum aetatis curum obvenit: altera vero quae vitiosa, et morbosa ab Aristotele nuncupata est. G. Graue, oder weisse Haar.

CANNA et CANA, apud Hebraeops Kanech, calamum significant, unde hoc nomen originem habere videtur.

CANNABINA habitus eius est cannabis, flos mas calice et staminibus constans in una planta, ovarium est capsula longa, trigona, feta seminibus multis, ita vocatur, quia cannbim refert: est eupatorium cannabi fimile: Tournefortius ad bidentem refert.