CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

CARDAMON, Graece ka/rdamon, nasturtium sativum Latine sonat. Barbari nostrae aetatis herbarii cressionem hortensem vocant. Cardamon vero Graecis nonnulli dictum esse arbitran tur a kardi/a corde, quod eius morbis medeatur: vide Cardamina. Alii, diversa ratione usi, sic dictum credunt, quod caput suo calore et acrimonia tentet, quasi karh/damon, caput gravans. Nam arcem mentis obsidens sua ferit acrimonia, et ignea vi praeditum caput tentat.

CARDIA, seu ke/ar est cor, sive musculus principalissimus, sanguini duntaxat circumferendo destinatur: vide cor. a kradai/nw paplo, vibro, ideo etiam pro kardi\a dicitur kradi/a. G. das Hertz. Vocatur interdum stomachus, sive sinistrum ventriculi orificium. G. Der Mund von dem Magen.

CARDIACA, est planta, marrubio satis similis, plures habet caules ad altitudinem duorum vel trium pedum, crassos, angulosos, fungosos, intus medullosos: folia marrubio maiora, subrotunda, urticam referentia, profunde incisa, ex viridi fusca: flos monopetalus, labiatus, cuius labium superius imbricatum, et multo longius est inferiore tripartito: ex calice furgit pistillum posticae floris parti ad instar clavi infixum, ac quatuor veluti embrsonibus stipatum, qui deinde abevut in totidem semina, angulata, totam capsulam, quae floris calix fuit, occupantia: semina triangularia, nigra: radix fibrosa. Tota planta fortem habet odorem, et saporem amarum, crescit in locis incultis, lapidosis: sic dicta quod moribs cordis, vel potius stomachi, medeatur, kardi/a enim cor est. G. Hertzgespan.

CARDIACA PASSIOcardiacus morbus, cardiaca et stomachica exolutio. Idem apud nostrates quod cardialgia, quamquam apud veteres terribilem et valde acutum morbum denotat. Item est suffocatio cordis ex polypo, vel sanguine coagulato etc. a kardi/a cor. G. Hertzerstickung.

CARDIACVM, seu CORDIALE, est medicamentum, cor (ut olim putabant) roborans. Sed potius blandum motum sanguini inducens, quo vires corporis augentur, et spiritus exhausti reficiuntur, unde circulatio per consequens benignior et facilior redditur, ex kardi/a corr. G. Ein Hertzstärckend Träncklein.

CARDIALGIA et CARDIOGMOS, Plinio rosio stomachi, est dolor ingens, morsus, rosio, aut contractio nervi paris vagi et intercostalis stomacho inserti, a materia vellicante in ventriculo contenta, vel inflammatione in illo oborta. Ita ut eius dolore, cor, ob consensum, angustatum, et

contractum, lipothymiam pati videatur. Vide Cardiaca passio kardi/a cor. G. Das Magendrucken, Hertzwehe.

CARDINALIS FLOS, sive Trachelium Americanum, sic appellatur quod istius floris color summe rubicundus cardinalium vestimenta aemuletur, praesertim sole meridiano.

CARDIOGMOS, idem quod cardialgia , ex kardiw/ssw, corde angor, cardialgia laboro.

CARDVVS SVARIVS, et VARIVS, officinis et barbaris cardopatium appellatur, quod nomen haud dubie corruptum est, deductumque a dictione pancration, nam sic olim esse nominatum chamaeleonem Apuleius testatur: aut a carduo vario, a qua dictione, u sc. littera in p et r in t mutata, in Cardopatium facilis est lapsus. Suarius porro carduus dictus est, quod sues, si in polenta exhibeatur, perimat. Quid si Cardopatium sit quasi carpatium, quia ex montibus Carpathicis magna copia affertur?

CAREBARIA, Gr. karhbari/a, est cephalalgiae species, seu gravitas capitis, ex ka/rh caput, baru\ grave. G. Hauptwehe.

CAREVM, est planta, quae habet plures caules ad altitudinem circiter sesquipedis, quadratos, nodosos, vacuos, ramosos: folia tenuiter laciniata costae per coniugationes innascentia: flos est rosaceus et umbellatus, plurimis scilicet petalis constans, cordisformibus, inaequalibus, in orbem positis, et calici insidentibus: Is autem abit in fructum ex duobus seminibus compositum exiguis, longiusculis, invicem iunctis, griseis, hinc gibbis, et striatis, inde vero planis, saporis acris et aromatici: radix longa, crassa, carnosa, alba, aliquando flava: nomen habere refert Dioscorides ex regione Caria, nunc Lango: ubi abunde crescit. Dicitur etiam Caros et Caruum. G. Kümmel.

CAREX, est lunci acuti species, in arenosis tumulis circa mare succrescens, deducunt a caro: forte ob solida solia. G. Reitgraß.

CARIES, TEREDO et PAEDARTHROCACE, est ossis cancer, seu corruptio et exesio, a medulla im eius cavernulis putrefacta, vel aliis humoribus acribus, ibidem

subsistentibus, offis laminas corrodentibus, separantibus ab invicem, orta. G. Beinfäule, Beinfresser. Videtur tamen Cariei nomen longius patere, quam paedarthrocaces, quod proprie notat vitium, quod ossibus in inpsis capitulis, quibus articulantur, insidet.

CARINA, est illud rudimentum seminale primum, quod a mare communicatum ovo feminino, post varias mutationes fit ipsum animal; quodque proprie sic dicitur, cum constare observetur ex cerebro, cerebello, medulla spinali, ex quibus explicatis, auctis, mutatis, cum aliis accretis coniunctis, animale corpus nascitur.

CARLINA, pen. prod. [abbr.: paenultimam producit] quia contractum est a CAROLINA. Carlina, est planta officinalis, quae habet folia ex radice erunpentia, longa, ampla, profunde incisa, repentia, in orbem disposita, aspera, aculeata instar carduorum, coloris viridis pallidi: calix multis expansis aculeatis foliis cardui constat: floris discus sat patulus, constans flosculis fistulosis, radiatus, ita ut petala plana sint, et secundo sterilia: semina post fingulum florem sunt in apice vel papposa, vel emissis radiis penicilli modo coronata, foliolis exiguis a se mutuo dissectis: radix sat crassa, cauliformis, fibrosa, ut plurimum in superficie cariosa, foraminulenta, coloris foris rufi; intus albidi, odoris gravis et fragrantis, saporis pentrantissimi aromatici. Sic dicta putatur a Carolo Magno, prlmo eius nominis Romanorum Imperatore, cuius exercitus usu huius radicis liberatus et praeservatus apeste olim fuisse fertur: dicitur etiam Leucanthe a leukh\ alba et a)\nqh, a)/nqos2, flos, quasi eminenter albo et candido flore praedita.

CARMINANTIA, seu CARMINATIVA, dicuntur flatus discutientia, simul cum intestionorum dolore sublato, uti anisum, etc. Carminare enim significat demulcere carminibus: veteres enim existimabant, poetas ope suorum carminum demulcere posse dolores atque motus nimis vehementes; unde poesios aeque ac medicinae inventor habitus est Apollo. G. Windtreibende Mittel.

CARNOSA MEMBRANA, sive caro quadrata, vel Palmaris brevis, haeret in aponeurosi palmaris longi, dicitur contractam volam explicare. Fleischhäutlein.

CARO [1], est substantia muscularis, constans ex fistulis, sanguinem ex arteriis accipientibus, inque venas revehentibus. Veteribus dicitur quintuplex Musculosa, Fistulosa sive Fibrosa, ut in musculis et corde. Parenchymatica, ut pulmo, hepar,

lien. Viscerosa, ut intestina. Glandulosa, ut pancreas, glandulae mammariae, salivares etc. Spuria ut gingivae, labia, penis glans, etc. Gr. sa/rc et kre/as2, sed illa distinctio nullius est momenti, cum proprie nulla caro fit, nisi musculosa. G. Fleisch.

CARO [2] etiam significat substantiam istam molliorem fructuum succulentorum, quae cortici subest, quam alias pulpam vocamus, ut Pulpa vel caro citri cydoniorum. G. Fleisch.

CARO QVADRATA [note of the transcriber: in the print: CAROQVADRATA], vide Cornosa membrana.

CAROTA, est nomen ex Italica hodierna lingua, quo denotant pastinacam sativam, et in primis illam, quae flavas radices gerit: aliqui etiam rubras illas baete, quibus pro acetariis utimur. Credunt a Germanica voce derivari Garroth, hoc est totum rubens, quia radix intus et extus obscure rubet: sed errant, nam a Graecis vocem hanc venisse ad Romanos verisimile est: tastatur enim Athenaeus iam olim pastinacae aliquam speciem vocatam fuisse, Caroton. G. gelbe Rüben, Morrüben.

CAROTIDESarterie, sunt duae arteriae arteriae ortae ex aorta paulum supra cor, ubi incurvari incipit, sursum exporrectae versus eaput; una est dextra, altera sinistra, utraque dividitur in externam, et internam, postquam carotis ad cranium fere appulit, oritur externa, quae paulum reflexa, ad fauces, faciem, capitis verticem, et retro aures varie distribuitur. Internus alter vero ramus apparatu quodam velut mechanico, os cuneiforme pertransit, in eo enim peculiaris in utroque latere canalis insculpitur, in quo atteria illa in maiorem cautelam tunica insuper ascititia crassiore investitur: sic igitur ductu insl ar S. duplicis canali osseo elapsa, tunicam ascititiam deponit, et tw=| e)gkefa/lw| suo sanguine prospicit: circa nervum igitur ophthalmicum ascendens, adlatera porrigitur, deinde ad anteriorem cerebri regionem intra ductum nervorum olfactoriorum: ultimo ad posteriora protenditur et inxta medullam oblongatam et spinalem medullam cranio exiens, eam suo liquore ad os sacrum usque irrigat. Olim arteriam illam vertebralem seu intern am vocabant, eo quod putarint eam ascendere et caranio immissam cum carotide coniungi, quod tamen iuxta accuratiss. WILLISIUM, secua experimur. Soporales seu Carotides vocantur, quia si vinculo constringantur, ilieo affectus soporosi excitantur: Veteres soporem ordinarium inde produci existimabant, a karo/w soporem induco. Cur autem non deducimus potius a ka\r vel ka/ra caput? G. Die Schlafpulsader. [note of the transcriber: in the print: Die Schlaspulsader. ]