CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

CEPHALAEA, est dolor capitis pertinax, inveteratus, et difficulter cedens, a kefalh\ caput. G. Hauptwehe von langer Zeit her, stets währende Kopfschmertzen.

CEPHALALGIA, sive Capitis dolor recens, et transitorius, hinc a Cephalaea, quae inveteratus dolor est, differt. Aut totum caput, aut aliquam calvariae partem affligit, atque adeo frequens est iste dolor, ut raro invenias aliquem, cui per totam vitam numquam caput doluerit. Et certe Capitis dolor, ex aequo omnes aggredi solet, atque nemini ferme parcere, sive fuerit obesus, macer, torosus, ieiunus, ventre plenus, sobrius, intemperans, aeger, aut quoad cetera sanus; denique iuvenis, senex, vir, femina aut quius. Imo levis adsit aegritudo oportet, ilico capitis dolor persentitur comes. Partes, quae in dolore capitis affici solent, sunt vel externae, ut cutis, musculi, pericranium: vel internae, uti meninges, nervi, cerebrum, periosteum etc. Distinguitur quoque in externum et internum; particularem, partem hanc vel illam affligentem, unde variae denominationes. In accidentalem a sole, aestu, ira, potu, febri etc. In habitualem, levem, vebementem, acutum, hebetem, brevem, diuturnum, perpetuum, intermittentem, fixum, vagum, molestissimum, frontis, a gravedine etc. ex kefalh\ caput, et a)lge/w doleo. G. Kopfschmertzen, Hauptwehe.

CEPHALICA [1], sunt medicamenta, quae stomacho recepta, et ad caput delata, in idem operantur, vel sanguinem, alias ineptum, ita disponunt et praeparant, ut capiti prosit ac medeatur, Cephalica autem duplicia sunt, 1. quae tenui oleo, sale, spirituque abundant: omnia igitur attenuantia talia dici possunt, ut sunt omnes herbae caphalicae dictae, insecta quaedam utaselli; nec non spir. salis armoniaci, spir. cornu ceai, tinct. castorei, nec non sal volatile oleosum, olea aromatica et reliqua, quae odore et sapore inprimis grata sunt, vel 2. frigida, nimirum illa, quae odore grato nares afficiunt absque calore, qualia sunt lilium vulgare, lilium convalium, rosa etc. G. Hauptartzueyen.

CEPHALICA [2] vena dicitur, quia in capitis morbis secari solebat, a kefalh\ caput. G. Hauptader.

CEPHALOPHARYNGAEI musculi, est primum musculorum gulae par, a capitis cervicisque consinio demissum, et in tunicam oesophagi latius expansum, ex kefalh\ caput, et fa/rugc fauces.

CEPHALOPONIA, est gravitas aut dolor capitis, ex kefalh\ caput, et po/nos2 dolor, labor. G. Hauptwehe.

constituunt corpus durum, ad calorem dectile, inflammabile, flavum, lentescens, in summo frigore duritiem fere friabilem acquirens, saporis et odoris mellei; inseruitque omnibus fero emplastris pro basi. Videtur terebinthinae quaedam species, quam succi pingues plantarum, sole calefactarum, exsudant in superficiem, aut intra capsulas apiculorum floralium gerunt, quae ab apibus colligitur, in globulos cogitur, posterioribus pedibus applicatur, in alvearibus deponitur, ibi in cellulas favorum fingitur, unde dein, uti dictum, melle separato, foecibusque repurgatis, comparatur in usus humanos. Haec materies ceracea apparet, minutissima quidem copia, in supersicie foliorum quibusdam in plantis, ut in Rosmarino, notate Cl. Boerbaavio, et sunt plerumque globuli exilissimi, qui saliunt de apiculis seminalibus plantarum apertis, in parte floris masculina. Haec vix ulla arte colligi queunt ab hominibus; attamen deprehendit idem Cl. Vir. quod aliquando, cupiens folia Rosmarini saepe cohobare cum alcohole, praeter exspectationem invenerit saporem ingratum, et odorem cerae deturpasse spiritus hos primo bonos. Inde folia haec lustrans miscroscopiis tubercula ceracea in superficie deprehendere videbatur, manibusque tractans multum, ceram digitis sensim accrescere experiebatur satis evidenter. G. Wachs.

CERAEAE, Gr. kerai=ai sunt uteri cornua in brutis, in quibus generatio sit, a ke/ras2 cornu.

CERASVS, est arbor, quae habet folia maiora, lucida: calix est valde cavus, monophyllus, coronatus corona quinquisida, expansus, per maturitatem retroflexus: flos est rosaceus, pentapetalus, petalis natis ex interstitiis segmentorum calicis; staminibus triginta fecundus: ovarium tuba longa instructum, in imo fundo calicis sit fructus pulposus, subrotundus, vel cordatus, fetus tasta ossea rotunda, nucleum eiusdem figurae recondente: pediculus fructus valde longus: haec arbor colitur in hortis, et ingens huius datur diversitas. Eius flores ceram olent, hinc forte a khro\s2 cera. Vel a Cerasunte Pontica urbe, ta\ kera/sia fructus cerasi. G. Ein Kirschbaum.

CERATIVM, est arboris siliqua, a ke/ras2, quia est corniculata. Denotat etiam pondus, quod quatuor esse granorum

CERATOGLOSSVM, est proprium musculorum linguae par, a cornibus ossis hyoidis prognatum, et linguae lateribus iunctum; usus est linguam recta deorsum anteriora versus movere, quando ambo agunt: si vero alteruter contrahitur, in latus movet dextrum vel sinistrum ex ke/ras2 cornu, et glw=ssa lingua.

CERATOMALAGMA, est compositio emolliens ex cera aliisque parata, a khro\s2 cera, et mala/ssw emollio. G. Eine weich machende Salbe von Wachs.

CERATONIA, est arbor ceratia, seu siliquas, producens, ex ke/ras2 cornu, quia siliquae cornubus non sunt absimiles. G. Sanct Johannesbrodt.

CERATVM, pen. prod. [abbr.: paenultimam producit] quia a cera, cerarum, incerare;

Propter quae fas est genua incerare Deorum. Iuven. Sat. 10.
Sic mel rosatum, etc.

Ceratum, CEROTVM, vel CERATOMALAGMA, a cera sic dictum, medicamentum est externum, ex cera, oleis, et nonnumquam pulveribus compositum, unguento crassius, et emplastro mollius. G. Ein Pflaster von Wachs.

CERAVNIA TVBERA, dicuntur, quia olim crediderunt ea post fulminis ictus nasci: *kerauno\s2 enim fulmen est.

CERAVNOCHRYSOS, idem quod Chrysoceraunius pulvis, ex kerauno\s2 fulmen, et xruso\s2 aurum, usitatius aurum fulminans.

CERCHNOS, est laryngis quaedam asperitas, quae instar granorum iuniperi sentitur, unde tussieula sicca excitatur, a ke/rxw raucedine laboro. G. Ein Schaffhusten.

CERCIS, Gr. kerki\s2, est os cubiti secundum, quod radius Appellatur, ob radii rotarum aemulationem. Vide Radius.

CERCOPITHECVS kerkopi/qhkos2, a ke/rkos2, cauda, et pi/qhkos2, simia: est simia caudata, in qua GALENUs potissimum anatomen exercere suasit, et plura in suis libris potius ad cercopitheci, quam hominis, naturam descripsisse notatur.

CERCOSIS dicitur carnosa quaedam excrescentia ab uteri osculo prodiens, et pudendum muliebre replens, quod aliquando exterius progressum caudae figuram refert, a ke/rkos2 cauda. G. Auswachs der Bärmutter.