CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

CIMOLIA TERRA, Gr. kimwli/a, a Cimolo insula in mare Cretico, unde ortum habuit: est boli species.

CINA CINAE seu CHINA CHINAE, est cortex Peruvianus, non absimilis cortici iunioris quercus, saporis nonnihil adstringentisi penetrabilissimi et amari, paulum ingrati et quo amarior et ponderosior est iste cortex, eo melior, adversus febres maxime laudatur. Dicitur et Kinkina, Quinquina, Palo de Calenturas, Gannanaperide etc. Arborem repraesentat T. BARTHOLINUS, sed descriptionem nullam dat. Hinc cuiusnam arboris cortex sit, hodie nondum bene constat. G. Fieberrinde.

CINAMOMVM, Dioscoridi, et aliis kinna/mwmon. penult. prod. [abbr.: paenultimam producit] vide et amomum. Cinamomum, est arbor altitudine citri aut mali aurantii; magna habens folia, lauri foliis fimilia, glabra. Vidi ramulum cui adhuc sex folia insidebant, et integrum folium servo, referens figuram, quam edidit ABRAH. MUNTING; A Costa repraesentat etiam cinamomi folium: sed non convenit cum meo, sed potius ipsum malabatrum refert. Fructus habet nigros, glandes referentes: magnitudine avellanae nucis. Cortex interior cinamomum proprie est. Differt a Cassia lignea, cum cinamomi certex grandior sit et sapore penerrantior: cassiae vero tenerior et manducata mucilaginem praebeat: optimum cognoscitur solum gustu, nam licet color et odor adsint, saepe tamen non est bonum, nam mora, et adulteratione saepe vim amittit. Cortex externa parte liberatus, secatur in laminas, et exsiccatur, sic sponte convoluitur; hinc cortex ramorum esse videtur, cum sit revera trundi. Radix suppeditat Camphoram; lignum roseum spirat odorem; folia iuniperum olent; fructus vero expressi et cocti ceram velut adipem dant et caryophyllos odore imitantur. Flores habet albidos fere et inodoros. Colitur in Zeilon, maximum est aroma, et in medicina quoque maximi usus. Dicitur et Canella; Cinamomum dictum contendunt, quasi amomum Chinense, seu amomum ex China delatum: alii alias nominis rationes dant, quibus non immorabimur, quia sunt lusus ingenii. G. Canel, Zimmetrinde, Zimmet.

Cinara, est planta, quae ex radice folia erumpentia babet Ionga, larga, ampla, profunde incisa, ex his emergit caulis satis magnus striatus, lanuginosus, crassus, intus medullosus, plures ramos dimittens, quorum singuli habent in summitate

capitulum variae magnitudinis, valde squamosum, rigidum, durum; squamae, fructu facto grandiore, dissoluntur, ac superius virent, interius vero ac inferius carnosae sunt et albidae. Comeduntur ex hoc capite partes duae, nempe squamarum ungues, et medius discus, cui papposum semen insidet: florem habet flosculosum, plurimis scilicet flosculis constantem multifidis embryoni insidentibus. Dictam volunt a Cinara puella, quae in eius speciei carduum mutata sit; vocatur etiam scolymus, Gr. *xko/lumos2: nonnullis Cocalus, Alcocalus, Articoca, et Articocalus. Vide Articocalus.

CINIS, est pulvis ille griseus ex combustione rerum combustibilium residuus, constatque ex sale, qui elixivari potest, atque terra, ut dicitur, mortua. G. Asche.

CINIS CLAVELLATVS, proprie cinis est ex claviculis vitis. Aliis est caput mortuum ex destillatione foecum vini residuum, combustum et elixiviatum. Nonnullis est sal ex cineribus lignorum quorundam extractum, optimeque reverberatum. G. Weidasche, Potasche.

CINNABARI et CINNABARIS, vox India est centedo Plinio l. 33. c. 7. cuius pen. corr. [abbr.: paenultimam corripit] Scaliger, Man. Catull. 27.

Nec iniuria, ut analogia suadet in Phalaris, Bassaris, magudaris, piperis, etc. Genitiu. cinnabareos penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] quia kinnaba/rews2 Galeno de simpl. med. fac. l. 8. Cinnabaris, alia est factitia, et alia nativa sive mineralis. Factitia conficitur ex sulpure et mercurio, quibus mixtis fit sublimatio. Nativa est terra mineralis lapidescens, rubicunda, constans etiam ex sulpure et mercurio vivo cum terrestri materia, instar lapidis, compactis. In ipsis fodinis ex sulpure et argento vivo coaluisse, per fusioonem ab igne subterraneo factam, docet arte facta cinnabaris; et eius resolutio facilis in verum sulpur et mercurium. Adfertur ex India orientali, Ungaria, Germaniaeque locis variis; prope Alsheimium Palatinatus etc. Eligenda quae gravida mercurio et Sulpure praestantioribus, adeoque Ungarica, utpote quae auro aliquantulum pollet; quo quidem respectu minus valet usui medico quam civili. Veteribus dicitur minium; quamvis diversum nobis, a cinnabari sit. Datur etiam cinnabaris antimonii, quae est massa compacta, dura, opaca, ponderosa

valde, quae in collo retortae, ubi praeparatur butyrum antimonii, reperitur, a parte qua superficiei vitri abhaeret, splendet, ab altera scabra, trita in pulveren, dat veram cinnabarim ex mercurio et sulpure antimonii unitis constantem. G. Zinnober.

CINNABARIS, CINNABRION HERBA appellatur rubia tinctorum, quia cius radicibus lintea etc. rubro tinguntur colore, cinnabari vix dissimili.

CINNVS, Gr. *kukew\n. Potus genus apud veteres nominatissimum ex polenta, caseo aliisque vino incoctis, unde verbum concinnare.

CIONColumella, gargareon, gurgulio, uva, uvula, epiglottis Plin. Sublinguium Isidoro, pensilis de palato isthmus, siuc gutturis operculum dicitur. Gr. ki/wn, item kioni\s2, ex palato in ore penitius, iuxta narium meatus, supra laryngis rimam inter tonsillas dependet, estque processus ex substantia, ut videtur, glandulosa spongiosa et rubra, quam putat Columbus oriri ex palati tunica, eo loci reduplicata: sed Riolanus a musculis ibi desinentibus: glaberrima est, flexilissima, subpellucida, plena cryptis apertis, mucosis, et fibris longis musculosis, in unum punctum collectis, ceterum tota vasculis innumerabilibus contexta. Vasa reperiuntur arteriosa, venosa, omnium fere serierum, tam in usus communes, quam potissimum ad officium cryptarum; musculi huic machinae proprii, plures attribuuntur. Figura est rotunde oblonga, superius crassior, et in acutum obtuse desinens. Usus est moderari vocem et aeris frigiditatem, et impedire ne potus ad nares ruat. G. Der Zapfen. Interdum uvula nimis propendet ab humoribus obstruentibus, qui per vasa lymphatica redire nequeunt, unde casus uvulae oritur. G. Das fallen, oder schiessen des Zäpffleins.

CIRCAEA, est planta, quae habet caules tenues, rotundos, rectos, villosos, medulla repletos: folia sibi invicem opposita nascuntur iuxta longitudinem caulium; ad basim latiora, ad apicem acuta, dentata, pediculis adhaerentia: flos ex duobus petalis, calici etiam bifolio insidentibus, constat: calix autem deinde abit in fructum pyriformen, in duo loculamenta plerumque divisum, semine feta ut plurimum oblongo. Vocatur a Circe, solis filia, quae hac herba quondam alios fascinasse putatur, vel quia huius plantae fructus se vestibus affigit, hocque modo homines ad se trahit, sicut dea Circe suis incantamentis facere credebatur. Illud nomen etiam aliis plantis imponitur.