CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

CIRSOS, sive VARIX, est nimia venarum in exteriori eorpore sitarum dilatatio, in tumorem elata, flexuosa, in una aut pluribus corporis partibus haerens; oriunda ab impedito sanguinis, valde moti per has venas, transfluxu, unde ad sedes valvularum a sanguine collecto ita dilatantur saepc, ut rupturam minentur. Invenitur apud Graecos duplex nomen: Alterum est frequentissimum kirso/s2 seu (ut est apud Pollucem ) krico\s2, alterum vero non ita frequens i)ci/a, quod quidem postremum usurpatum invenitur ab Hippocrate. Latinis varix; ramex tamen apud Plautum pro varice pectoris aliquando sumitur, in Merc. I. II. Tua causa rupi ramices, iamdudum spute sanguinem. G. Aderbruch, Krampffadern, Kindsadern, quia gravidis praecipue solent evenire.

CISSAMPELOS dicitur de convolvulo, vincas amante, quia iuxta illas saepe succrescit. Ex kisso\s2 hedera, a ki/w quod in pariete vel arboribus late serpat: vel a ki/w scindo, quia hedera arborea alias arbores scindit et perdit, atque a)/mpelos2 vitis, vinea: Vide Helxine Cissampelos.

CISSIVM seu CISSOPHYLLVM, sunt vincetoxici synonyma: quia habet folia hederae similia. fu/llon est hedera, sui adicitur fu/llon folium.

CISTVS, Gr. ki/stos2 et ki/sqos2, est frutex, cuius folia obrotunda, villosa, aspera, coniugata: flores rasacei, quinquepetali, coloris rubicundi: calix triphyllus, pistillum abit in fructum, qui est capsula obrotunda, villosa, aspera, quae per maturitatem dehiscens semina exigua, et rufa fundit: radix lignosa, ramosa: crescit in regionibus calidis, praesertim in locis saxosis: ex huius foliis ladanum gummi exsudat.

CITRAGO appellatur melissa, ob citreum, quem spirat, odorem. Vide melissophyllum.

CITREA MALVS, est arbor semper virens, cuius rami sunt extensi, flexiles, cortice viridi et polito instructi: folia laurinis similia, longa, acuta, rigida, absque appendice, carnosa, in margine dentata, coloris viridis splendentis, praesertim in parte superiori, odoris penetrantis: flos est rosaceus, plurimis scilicet petalis in orbem positis constans, ex cuius calice surgit pistillum, quod deinde abit in fructum oblongum, do natum cortice crasso, inaequali, carnoso, in initio viridi, postea citreo splendente, intus albo, odoris grati, saporis aromatici et grati. Fructus hic dividitur in loculamenta succo acido grato, et seminibus externe duris, oblongis, albis

medullosis, saporis aliquantulum amari, feta. Haec arbor erescit in regionibus calidis, sed et apud nos satis copiose in hortis colitur et fructus maturos perficit. G. Citronen.

CITRINVM succinum, arsenicum, sulpur, citrina stoechas, citrinae myrobalani. pen. corr. [abbr.: paenultimam corripit] vide Amaracinus, sequ.

CITTA, sive PICA, est appetitus depravatus, quo ea appetuntur, quae ab esu humano prorsus aliena sunt, ut calx, fistulae tabaceae, carbones, testae, panni, coria, arena etc. Causa latet in depravato veutriculi succo, qui non nisi per insueta assumpta mutari potest, vel a circulatione sanguinis mutara, ut in gravidis, vel ab imaginatione depravata. G. Der schwangern Weiber Lust zu unnützen Sachen.

CIVETTA, a voce Indica zibeth. Est animalculum, ex cuius vesiculis circa inguina sucus pinguis fragrantissimus educitur. Vid. Zibethum.

CLARETVM, pen. prod. [abbr.: paenultimam producit] Vox barbara, a clareo, es, clarere, deducta:

Claretum, est vinum, aromatum infusione impraegnatum; ae saccharo eduloratum, dicitur alias vinum Hippocraticum: nominatum, quod per manicam Hippocratis colatur et purificatur. G. Hippocras, Gewürtzwein, claret.

CLARIFICATIO, est modus, quo succi vel decocta turbida, et crassa clariora redduntur: quod fit filtratione, subsidentia, fermentatione, vel'additione aceti, albuminis ovi, aut lactis. G. Reinigung, Clarificirung.

CLASSIS sic a botanicis vocatur congeries plantarum, quibus nota quaedam communis adeo propria adest, ut hac ab omnibus aliis generibus prorsus differant. Solentque hodie omnes plantae in sua genera et classes redigi, ut scientia botanica ad methodum doctrinae deducatur, et facilius nomina plantarum memoriae mandari possint.

CLAVDVS, est qui altero pede minus aeque incedit, altero breviore, aut aliter distorto, vel contracto, vel minus robore valente, ob musculos aliquos femoris relaxatos, vel paralyticos. G. Hinckend.

CLAVICVLAE [1], sunt ossicula duo thoracem claudentia, oblonga, dupliciter incurvata, scapulamque cum sterno firmantia: sic dicuntur a clatiibus aedium antiquis, quarum figuram referum. Celsus iugula vocat a iungendo, alii ligulas, os

furcale, etc. Gr. appellant klei\s2, klhi\s2 Hom. klh/iqron Gal. transversim sub imo collo sitae sunt, in pectoris summo, utrinque una. Figuram habent oblongi s. Latini. G. Das Halsbein, Drosselbein.

CLAVICVLAE [2] in plantis capillamenta intorta, vel Capreoli sunt, quibus quasi manibus proreptans vitis adminicula comprehendit. Vide capreolus.

CLAVVS Est verrucae species, callosa, parum elevata, digitos vel plantas pedum occupans, ex calcei pressione inaequali, vel attritu oriunda. G. Ein Hünerauge, Leichdorn. vide helos. Est etiam passio in parva capitis parte. Saepissime est supra oculum in supercilio, et videtur aegris, ac si pars capitis clavo vel terebello perforaretur. A Celso clavi etiam vocantur collosa in albo oculi tubercula, quibus nomen a figurae similitudine est.

CLEMA et CLEMATIS, dicuntur plantae sarmentosae, ut vitis etc. a kla/w frango, quia fragiles.

CLEMATIS DAPHNOIDES, est planta, quae habet caules exiguos, tenues, longus, rotundos, virides, nodosos, repentes, ubique adhaerentes: folia sunt oblonga, viridia, polita, bina, sibi invieem opposita, caulibus brevibus adhaerentia, saporis amari, styptici. Flos est monopetalus hypocrateriformis, multifidus, coloris ut plurimum caerulaei, aliquando albi, raro rubri, sine odore. Ex huius calice surgit pistilum, infimae floris parti, ad instar clavi, infixum, quod deinde abit in fructum oblongum, duabus siliquis constantem, quae continent semina plurima oblonga fere cylindracea, sulcata ab una parte; radix fibrosa. Pervinca officinis, vinca pervinca vulgo nominatur. Clematidem Graeci, quoniam klh/mata, hoc est sarmenta seu viticulas per terram spargit, dixerunt. Daphnoidem vero a foliorum lauri, quam eius folia habent, figura. PLINIUS clematida Aegyptiam nominat vincam pervincam, alioque nomine chamaedaphnen dici tradit, quod scil. humilis videatur laurus, ut nomen sonat. Vinca dicta fuit, quia in thalamis nuptialibus inde cingula conficiuntur. G. Ingrün, Sinngrün.

CLEMATIS PASSIFLORA ita appellatur, quod varia in flore habeat Christi passionis signa. G. Paßionsblume.