CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

COELVM, est cavitas oculi versus canthum. Caeli tropai\, sunt aeris constitutiones. Caelum etiam dicitur palatum anterius.

COFFE, fructuum species est, in Arabia Felici nascentium, sed nunc etiam in aliis utriusque Indiae tractibus copiose provenientium, ex quibus tostis et tritis,, aqua fervida tinctura extrahitur, quae sorbillando a Turcis, Aegyptiis, Persis aliisque nationibus ex vasculis ebibitur. Arbor Euonymo similis est, sed folia crassiora, durioraque habet, imo viridiora, et perpetuo virentia. Singuli vel plures fructus folliculis pulposis, castanei coloris includuntur. Vocatur Coffee, Coffi, cabua, Bon, Chaova, vide Bonna.

COHOB et COHOBIVM, COHOBATIO est, quando liquor destillatus, speciebus suis reaffunditur, et deinceps destillationi exponitur; ut rursus destillatus sic viribus maioribus impraegnetur, et magis reddatur spirituosus. G. Oft wiederholte Distillierung,

COINDICANTIA, sunt signa, quae cum aliis signis simul considerata, idem auxilii genus in morbis adhibendum indicant.

COLATORIVM, est cribrum, pannus, aut aliud quid, per quod aliquid colatur. G. Ein Seihtuch, ein Durchschlag.

COLATIO et COLATVRA, est quando liquor post coctionem aut infusionem, per cribrum, aut pannum percolatus est, et a crassioribus particulis liberatur. G. Durchseihung.

COLCHICVM, est bulbus florem auctumni initio ferens, folia habet lilii; florem liliaceum, monopetalum, ex ipsa radice ortum, tubi tenuissimi forma, in sex partes sensim ampliati; pistillum autem e fundo floris surgit, in capillamenta tenuia desinens, abitque in fructum oblongum, trigonum, trilocularem, fetum seminibus subrotundis: radix est gemina, tuberosa, rotunda, avellanae magnitudine, compressa, albida, carnosa, quarum una exterior elapsi anni sterilis, marcescens; altera in fibras porrecta, intra priorem latens. eodem involucro membranaceo involuta: saporis, dum recens est haec planta, acerrimi, dum annosa, subdulcis farinacei paullulum viscosi vel lenti, odoris nullius; crescit haec planta in pratis et montibus, bulbus dicitur esse venenosus, a Colchide veneni ferace, in qua nascitur, nomen sumpsit. Gr. e)fh/meron, aliqui hermodactylum vocant. G. Zeitlosen, wild Saffran.

COLCOTHAR, vox Arabica, penult. prod. [abbr.: paenultimam producit] ob positionem, quia Avicennae vocatur kolkhotthar, cuius prima initia haud dubie a Graecorum chalcitis, profluxere. Colcothar, est

illud corpus siccum et terrestre, quod post destillationes validas in vasis remanet, vulgo Caput mortuum, et proprie intelligitur de vitriolo. G. Der Todtenkopff.

COLICVS DOLOR, est dolor acutus in intestinis crasfis potissimum sedem habens, oriundus a quacumque causa, quae fibras nervosas intestinorum valde distendit, erodit, comprimit, solvit: a colo intestino nomen habet, sed immerito, quia in omni intestinorum loco reperiri solet: est vero maior aut minor; continuus aut intermittens, et saepe habens statas periodos, murmura ventris, et punctiones vel vagas vel fixas; alvus plerumque suppressa est, vel flatibus plena. Interdum eructatio et vomitus urgent, et febris, vel inquietudines, et urinae quoque suppressio. Quod si diuturnus, fixus et vehemens fuerit, ei solet denique remittenti paralysis artuum, quae proprie paresis vocatur, supervenire. Nomen antiquitus sortitus est a Graeco xw=lon, quod intestinum denotat. G. Das Bauchgrimmen, Bauchwehe, Colick, Darmgicht, Darmwinde.

COLLATITIVM, est caro cocta vel assata pulli aut caponis, quae in mortario tunditur, rusa iuri veruecino admiscetur, quae aegris cum omphacio aut Limonum succo propinatur, forte ex ko/lla gluten.

COLLETICA [1], sunt medimenta conglutinantia, ut sareotica, a kolla/w glutino. Gr. kollhtika\.

COLLETICA [2], sunt Lacrimalium punctorum in unum ductum concursus, humorem palpebrarum in narium cava derivantes, in homine ipsis ciliorum apicibus ad canthum maiorem insculpta foramina, breves demittunt canaliculos, demonstratu difficiles, nisi caute diffractis narium ossibus, tunicae relinquantur integrae, mox enim ubi ossa penetraverint (quousque tenui separantur membrana) in sinum ampliati narium continuantur tunicae. In ove, lepore, vitulo, cuniculo, non in ipsis ciliis, sed interius paulo eadem reperiuntur ostia, quae profundius in avibus quaerenda, ubi quam in ullo alio genere longe maiora, receptum maiorem stylum per palati rimam emittunt: brevis hic admodum, quae foramina distinguit, membrana. G. Thränenlöcher.

COLLIQVAMENTVM, est liquidum in ovo humano vel animali contentum, quod fotu vel incubatu fluidissimum, tenuissimum, pellucidissimum factum est, ita ut eo

rudimentum animale innatans nutriri possit: hinc in ovis animalium membranaceus sacculus rudimentum ambiens, in quo haeret hoc liquidum, vocatur sacculus colliquamenti.

COLLVM, est illa pars corporis, quae inter caput et pectus media est, et sustentat caput. Constat ex septem vertebris, musculis, arteriis carotidibus, venis iugularibus etc. Anterior pars tantum dicitur Collum, posterior vero Cervix. G. Der Halß. Sic Collum Uteri, est media pars inter fundum uteri et eius os. G. Der Halß, Mund der Bärmutter.

COLLVTIO, est oris ablutio, qua dentes vacillantes, vel qua gingivas, et ulcera detergimus. G. Ausspülung.

COLLYRIVM, quondam erat medicamentum siccum, oblongum, quod praecipue in oculorum affectibus sumebatur. In oblonga vero, nonnumquam orbiculari forma paratur, et usus tempore vehiculo convenienti dissolvitur, aut intra fistulas et cava ulcera immittitur. Distingunt aliqui inter kollu/ria et kolou/ria, atque hoc ultimo designari putant, quae ulceri immittuntur oblonga forma. G. Wierken: prius medicamenti genus pastillis simillimum, a kollu/ra, panis specie, denominatum videtur. G. Augenartzney.

COLOBOMA, Gr. kolo/bwma. Vocatur quicquid curtum vel mutilatum est in quavis parte, sed praecipue in labiis naribus, auribus. A kolobo/w, mutilo, decurto.

COLOCASIA, est planta aquatica, caulem habens quinque vel sex pedes altum, digiti crassitie: folia sunt ampla, rotunda, in parte inferiori nervosa, longis et crassis caulibus adhaerentia, sucum aquosum et viscosum habentia, laevia, pedunculo in umbilicum solii inserto, finis pedunculi dat calicem monophyllum membranaceum, infra cavum, turgentem in ovalem figuram, supra in vaginam acutam, semipatulam, instar auris ovillae explicatam, ex imo fundo calicis axis est, cui circumnascuntur multa ova sphaerica, baccata, singula instructa sunt tuba longa, tenui, filamenti instar, gerentia unum vel alterum semen subrotundum. Eidem axi supra haec ova circumcrescunt stamina masculina dense stipata, suis testiculis instructa: denique supra haec iterum tertia scries filamentis numerosis eundem axim ornat, qui tum fermat pedunculum graciliorem purpureum. Ille denique eminens in clavam longam, nigram plerumque abit: radix est tuberosa, crassa, carnosa, farinosa, edulis, saporis castaneae. Crescit haec planta in lacubus et paludibus, praesertim in Aegypto circa Alexandriam: putatur esse arum Aegyptium.