CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

CRINIS, seu PILUS, corpus notissimum est, teres, solidum, filamenti instar, quod facillime in quamcumque partem flectitur, microscopio perlustratum, transparens est: saepe nodosum, extremitas eius instar penicilli saepe fissa, radix sive bulbus ob figuram dicta intra cutim reconditur, verosimiliter cava est et vasculosa, ut pennae avium in radicibus, quae vasculosa pars folliculo includitur, in setis et maioribus pilis conspicuo; oriuntur pili ex ipsis pinguedini interpositis glandulis, vel folliculis; defendendae cuti et firmandis poris inserviunt in cute, ut et in aliis partibus, ut in cavo narium anteriore etc. dividuntur in capillos, in crines et pilos. G. Das Haar.

CRINONES, sunt vermiculi cutanei, qui et Dracunculi vocantur. G. Mitesser.

CRISIS, veteribus erat subita, et repentina mutatio in morbo, ad salutem vel admortem contingens. Aliquando significat humorum secretionem. Sed magis frequens, et usitata est illius acceptio pro iudicio super morbum habito. Crisis alia est perfecta, alia imperfecta. Perfecta est, quae aegrum perfecte, et integre a morbo liberat: estque vel salutaris, vel letalis. Ad salutarem requiritur. 1. Ut sit optimis signis indicata. 2. manifesta. 3. ut die critica contingat. 4. fida. 5. secura. 6. conveniens morbo et aegrotanti. Crisis imperfecta est, in qua morbus perfecte non iudicatur; sed tantum secundum partem, et alteri crisi futurae locum post se relinquit; eaque duplex est, altera da melius; altera vero ad deterius. Ad melius ea est, quae non omnino tollit morbum, sed facit ut eum aeger alacrius ferat. Ad deterius est, quae morbum reddit vehementiorem, et periculosiorem. Crisin a lunae et siderum motu, et influentiis dependere, eorumque aspectus quadratos, oppositos, aut suzugi/as2 sequi, verum non est; a materiae utique maiori, vel minori maturatione crises videntur dependere, sed in hisce regionibus non tam accurate observantur: a kri/nw iudico, secerno. G. Crisis, merckliche Veränderung in Kranckheiten.

CRISTAE, sunt carnis excrescentiae circa anum pullulantes ex praepostera venere ortae, ad quarum radices plerumque

CRISTA GALLI [1], est pars tertia ossis ethmoidis, sive processus interior gallorum cristae haud absimilis, inter olfactorios nervos, sive processus cerebri papillares assurgens, cui infigitur extremitas sinus tertii durae meningis. G. Der Hanekamm.

CRISTA GALLI [2], Gr. a)lektoro/lofos2, sic dicitur a fliorum figura, cum eorum folliculis. Vide Alectorolopbus.

CRITHE [2], est tuberculum parvum, oblongum, palpebrae eilio, qua pili sunt, adnascens; et sic ab hordei similitudine dictum. G. Ein Gerstenkorn.

CRITHMVM, CRITHMVS, et CRITHAMVM, est faeniculum marium, vocatur et crethmum. Est planta, quae habet caules sesquipedem circiter longos, ramosos, crassos, lignosos, interdum repentes, aliquando rectos: folia trifariam divisa, carnosa, angusta, atro-virentia: flos est rosaceus et umbellatus, plurimis scilicet peralis in orbem positis, et calidei insidentibus. Is autem abit in fructum compositum ex duobus seminibus coniunctis, inuloucrum aliquod habentibus, quod per maturitatem deponunt, striatis, oblongis, albis, planis, odoratis: crescit in regionibus calidis super saxa circa mare. Gr. kri/qmon, krh=qmon. G. Meerfenchel, Seesenckel, Bacillenkraut.

CRITICI DIES, sunt, in quibus subita morbi conversio fit. Eorum tres sunt differentiae: alii vere et perfecte critici dicuntur, alii intercidentes. Perfecte critici, principes aut radicales appellantur, quoniam, quae his diebus contingunt crises, omnes perfectae criseos notas habent: eiusmodi sunt septenarii tres, nimirum septirmus, decimus quartus, et vigesimus. Indices, qui contemplabiles, et internuntii nominantur, sunt, qui crisin septenario die futuram indicant: suntque numcro tres: quartus, undecimus, decimus septimus. Intercidentes, qui et intercalares, seu irrepentes, vel provocatorii nominantur, sunt qui inter principes, et indices intercidunt, crisesque imperfectas moliuntur, suntque tertius, quintus, nonus, decimus tertius, et decimus nonus. Reliqui vero dies, qui neque principes sunt, neque indices, neque intercidentes, vacui et medicinales appellantur: suntque sextus, octavus, decimus, duodeeimus, decimus sextus et decimus octavus. Dierum criticorum

computatio instituenda est ab ea hora, in qua aeger percipit manifestam actionum suarum laesionem. Hoc obiter notandum, quod dierum criticorum supputationes, in hisce regionibus, calculis Hippocraticis non exacte respondeant. illi dies omnes dependent, a materiae morbificae citiori vel tardiori maturatione, a kri/nw, iudico. G. Die Tage aus denen man die Veränderung der Kranckheiten urtheilet.

CRITICA SIGNA, sunt, quae ex crisi, vel ad salutem vel ad mortem, desumuntur, suntque alia antecedentia, quae vel tempus crisium praenuntiant, vel speciem criseos significant; alia concomitantia, quae cum ipsa specie criseos simul apparent. Alia denique subsequentia nominantur, quae ostendunt an sanitas imperfecta sit exspectanda, vel an metus sit recidivae.

CROCVS [1], est planta, quae habet folia angusta, graminea, striata, linea media alba divisa, septem ut plurimum, theca membranacea involuta: flos est liliaceus, monopetalus, inferius tubulatus, in sex partes profunde dissectus, pediculo insidens. Pistillum e fundo floris surgit, in terna capillamenta capitata et cristata divisum: calix vero deinde abit in fructum oblongum, trigonum, in tria loculamenta divisum, seminibusque fetum subrotundis: radix gemina, carnosa, tuberosa, quarum altera, quae minor est, alteri maiori fibrosae insidet, utraque vero involucro membranoso obducitur. Variae sunt species, vernalis enim est et autumnalis, qui colore aliisque circumstantiis variant. Ex India, Gallia, Anglia, Austria, aliisque locis nobis adfertur. Veteres optimum laudant Cyrenaicum. Crocus, dicitur quasi kroki\s2 vel kro/kh, id est trama, filum, seu subtegmen: id quod stamini inseritur, intertexiturve; cuiusmodi sunt croci stamina, seu villi, qui kroki/des2 appellantur, qui cum soli in usum veniant, per excellentiam croci nomine donantur. G. Safran.

CROCVS [2] chymicis est calx pulverea ad croceum vergens colorem, vel est quilibet pulvis colorem croci aemulans, paratur ex marte, venere, antimonio etc. ut crocus martis, veneris metallorum etc.

CROTAPHITES dicuntur musculi, venae, et arteriae temporales, kro/tafos2 enim tempus, forte a krote/w verbero, pulso, quia arteriae in eodem loco continuo pulsant: quandoque etiam crotaphium pre dolore capitis sumitur. Vide temporalis musculus.