CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

DEALBATIO, sive LEUCOSIS pertinet ad artem cosmeticam, qua facies, dentes, cicatrices, vel aliud quid dealbantur. Utuntur hac voce quoque chymici. G. Weismachung.

DEAVRATIO dicitur quando pilulae aut boli auro foliato obducuntur. Item tinctura fucata metallorum, monetarum etc. G. xru/swsis2 G. Vergüldung.

DEBILITAS, est quando quis viribus minus pollet, seu musculos corporis satis movere nequit, quod vel ex lipothymia vel syncope, vel ex inedia quoque, vel ex morbo, laxitate fibrarum, vel alio quovis modo exoritur. Gr. a)sqe/neia G. Schwachheit.

DECIDENTIA, idem quod Cataptosis. Dicitur quoque neutcr status, qui ex statu optimo et temperato versus morbum inclinat. Item quando morbus acutus, e. g. pleuritis, in lentum, ut empyema, abit, dicitur morbus ex desidentia.

DECLINATIO morbi, est quando a statu et vigore recedit, et aeger extra discrimen ponitur: nemo enim in declinatione, nisi accidentaliter, moritur. Vide acme. Per declinationem aliquid effundere, est quando vas continens declinatur, ita ut liquor sensim effundatur, ne sedimentum moveatur, et liquorem turbet.

DECOMPOSITVM auget significationem compositi, diciturque de illis, ubi iam antea composita cum aliis porro componuntur. e. g. nitrum est compositum ex spiritu acido et sale sui generis alcalico: si ipsi iungas saccharum saturni et cum eo crystallizes, fiet decompositum, aut plane superdecomopsitum.

DECORTICATIO, est, quando res, ut radices, semina, fructus etc. a suo cortice liberantur. G. Abschelung der Rinde.

DECREPITATIO de sale communi et similibus muriaticis salibus dicitur, quae cum ad ignem sine fusione calcinantur, strepitum seu crepitum edunt, donec aquosam partem amiserunt. G. Das Krachen.

Latinis decem significat. Hinc Decussari in speciem literae X. diduci. Gr. xiasmo\s2.

DECVSSORIVM, est instrumentum chirurgicum, quo dura mater leviter pressa, accurate cranio adiungitur, ut pus intra cranium et meningen crassam collectum evacuetur, per foramen trepano factum. G. Niederdrucker.

DEFATIGATIO denotat incommodum leve, quod ab exercitio, vel labore vehementiore, aut protractiore accedit, unde quietis appetentes minus alacres evadunt. Haec imbecillibus, valetudinariis, aegris et reconualescentibus facile supervenit, item iis, qui non assueverunt laboribus et exercitiis, aut qui noctu vigilarunt, aut qui ieiunium, alui fluxum, vel alia passi sunt. G. Müdigkeit.

DEFENSIVVM a defendere, est medicamentum chirurgicum vulgare, quo imminentia symptomata a parte affecta praecaventur. G. Ein Dämpf- und Beschirmmittel.

DEFLAGRATIO, est operatio chymica, qua medicamenta deflagrantur, hoc est, per ignem subito purgantur, ut est nitri cum sulpure, antimonii cum nitro, unde subito flamma exoritur. G. Abbrennung.

DEFRVTVM, est mustum ad dimidias coctum, ut Sapa ad tertias partes. G. Eingekochter Most.

DEGLVTITIO, est actio animalis, qua alimentum in ore masticatum, aut aliud liquidius absorptum, in ventriculum per oesophagum, protruditur ex ore et faucibus: Quae actio cum explicatione longiore egeat, ex physiologis petenda. G. Die Verschlingung, Verschluckung.

DEIECTIO, seu EGESTIO, et EIECTIO, est excrementorum alui per anum depositio. G. Stuhlgang.

DELAPSIO, est quaedam decidentia, ut delapsio uteri, ani, intestini etc. G. Außfall.

DELETERIVM, est quodvis venenosum, a de/lear esca, qua animalibus exitus paratur, vel a dhle/w noceo, decipio, deludo.

DELIGATIO, est pars chirurgiae, quae vulnera, ulcera, ossa fracta etc. deligat. Estque vel simplex vel composita. Simplex est aequalis vel inaequalis. Aequalis est tantum rotunda, quae membrum affectum circumquaque, sine ulla in partem alterutram declinatione, complectitur.

Inaequalis in asciam et simam dividitur: ascia parum a rotunda declinat, sima vero multum. Variae fasciationis sunt differentiae, sumptae a partium, quae vinciuntur, vel quorundam animalium, vel aliarum rerum similitudine. Gr. e)pi/desis2 G. Verbindung.

DELIQVIVM ANIMI, sive SUBITUS ANIMI CASUS suis non caret gradibus; dicitur enim eclysis, lipothymia, lipopsychia, apopsychia, syncope, aspbyxia etc. quae sunt totidem gradus. Observandum igitur primo, quod animi deliquium haec saepe antecedunt; cardialgia sc. anxietas ex improviso, cordis quasi compressio, oscitatio, ventris murmur, gravitas vel dolor capitis, vertigo, tinnitus aurium, calidines, varii colores oculo obversantes, pandiculationes, horrores, frigus extremorum, pallor et pulsus mutatio. Secundo, his apparentibus et ingravescentibus, insequuntur lapsus si steterint vel sederint; maior pallor et frigus intensum, pulsus rarus, parvus, tardus, debilis, unguium livor, respiratio minuta, denique motus ubique et sensus intercepti. At in syncope pulsus plane cessat, ut et respiratio et motus omnis, sudor frigidus et viscidus exprimitur, urina, saepe alui faeces aut semen, effluunt. Tertio quod soluto paroxysmo, qui brevior esse vel longior solet, suspiria fiunt, languor adest, imbecillitas, lassitudo [correction of the transcriber; in the print lassitutudo], pigritia. Sed uti animi deliquium gradum sternit ad syncopen, ita syncope, prima mortis linea est. Quarto, hoc malum multis aliis morbis accidere solet, cum nempe vires prosternuntur, ideo reperitur in febribus, in asthmate, hydrope, doloribus etc. Aliquando ab hereditate est, atque valetudinarii, cachectici, hypochondriaci, reconualescentes, pueri, senes, macilenti, obesi facile in id incidunt. Verum alii id patiuntur ab odoribus, a conspectu rerum, quae offendunt, ab esu etiam inscio rerum, quarum fastidio laborant, ab exercitiis vehementioribus, a nimio et repentino gaudio, a purgatione, venae sectione, sudore, aestu, simultanea puris effusione, a gravi dolore, a venenis, aut ab ictibus vel morsibus animalium venenatorum. Dicitur et defectio. Defectio virium, languor virium, imbecillitas, debilitas, Gr. a)toni/a, a)sqe/neia, e)/klusis2, a)r)r(wsti/a th=s2 duna/mews2 G. Ohnmacht.

DELIQVIVM CHYMICVM, est destillatio per inferiora mediante igne: vel calcis saliumve in cellis humidis deliquatio et in humorem lixiviosum resolutio. G. Niederwerts distiliren.