CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

DELIRIVM, est idearum ortus non respondens externis causis, sed internae cerebri dispositioni, una cum iudicio ex his sequente, et animi affectu, motuque corporis inde sequente: atque his quidem per gradus auctis, solirariis, vel combinatis, varia deliriorum genera finunt. Ponit semper cerebri medullosi affectionem morbosam a quacumque causa ortam. Gr. parafrosu/nh Hippocrates et Galenus variis vocabulis utuntur. Hippocrates quidem ad levem desipientiam significandam fere vocabulo parafronh=sai et lhrh=sai sive paralhrh=sai; Galenus vocabulo parapai=sai, parakrou=sai, sicut ad gravem significandam e)ksth=nai, manh=nai et e)kmanh=nai, utitur, parako/yai vero de utraque usurpant. Species variae sunt, unde siwphroi\ qui pauca loquuntur: alii et sermone delirant, et ridicula, aliena, magnifica vel maledica non saltem cogitant, sed et proloquuntur: alii denique opere et factis cogitata exsequuntur et haec omnia praestant vel meta\ ge/lwtos2, vel meta\ spoudh=s2, sed hi omnes delirantium ordines ad certas differentias redacti sunt. Sub delirio in genere dicto comprehenduntur parafrosu\nh, freni/ths2, melagxoli/a, mani/a, et alii, qui huc referuntur, affectus. Delirium iterum est cum vel sine febre: cum febre freni/tis2 vocatur, et quod simplex appellatur delirium, Gr. lh=ros2 vel parafora\, vel para/lhros2 symptomata nimirum febrium ardentium. G. Hauptkranckheit, Aberrwitz, Wahnwitz.

DELPHINIVM, est flos regius, planta procera, ramosa quae habet folia in longas partes divisa, et fere instar foeniculi incisa: flos est polypetalus, anomalus, ex pluribus nempe petalis dissimilibus constans, quorum superius in caudam attenuatur, excipitque aliud petalum bifidum et et pariter caudatum: horum autem meditullium occupat pistillum, quod deinde abit in fructum, in quo, velut in capitulum, colliguntur vaginae, secundum longitudinem dehiscentes, seminibusque fetae ut plurimum angulatis, nigris, saporis amari et ingrati: colitur haec planta in hortis, propter pulchritudinem floris: sic dictur, quod eius flores nondum expliciti similitudinem cum pisce delphino habent: vocatur etiam consolida regalis, a virtute consolidante et floris pulchritudine: dicitur etiam equestre calcar, equitis calcar, calcatrippa. G. Rittersporen.

DELTOIDES, est musculus instar *d Graecum, triangularis; oritur a clavicula, humero sive acromio, et scapulae processu spiniformi, articulum humeri suo ventre tegit, inseritur parti anteriori et magis superiori quam mediae ossis humeri; in

varios musculos dispescitur. Humerum attollit, a figura *d et ei)=dos2 forma. G. Der dreyhauptige Muscul.

DEMERSIO sive IMMERSIO est, quando a chymicis metallum aliquod liquori solventi submergitur. G. Eintauchung, Versenckung.

DEMVLCENTIA medicamenta sunt quae possunt figuras medicamentorum, vel humorum nostrorum morbosorum, vel venenorum acrium ita immutare, ut ex figura acri, transeant in obtusam et intertem: duplicia sunt, vel generalia, quae omnia acrium genera, qualiscumque sint naturae, indiscriminatim et ex aequo involvunt, non figuras eorum mutando, sed tantummodo quasi in vaginula includendo: vel specifica, quae certam solummodo acrium speciem obtundunt.

DENDROIDES, est planta arbori similis, ex de/ndron arbor, et ei)=dos2 forma.

DENS CANINVS, sive satyrion erythronium: est planta, quae habet folia bina, aliquando terna, repentia, cyclamini similia; flos liliaceus, ex sex petalis compositus, pendulis et repandis, quorum meditullium occupat pistillum, quod deinde abit in fructum subrotundum, in tria loculamenta divisum, seminibusque fetum oblongis, flavescentibus: radix oblonga, carnosa, alba, dentis canini forma.

DENS LEONIS, est taraxacum, cichorei silvestris species: sic dicitur quod folium sinuatim per lacinias denticulatum sit.

DENTARIA, sive coralloides; est planta quae habet folia quinqucfolii, septem in uno latere disposita, oblonga, acuta, dentata, viridia, aspera: flores sunt albi, purpurascentes, cruciformes, quadrifidi. Ex calice surgit pistillum, quod deinde abit in fructum seu siliquam, septo intermedio, cui vauvae utrinque adhaerescunt, in duo loculamenta divisam, seminibusque fetam plerumque subrotundis; valvae per maturitatem in helicis formam convolvuntur, magnoque cum impetu semina eiciunt: radix carnosa, squamosa, ac veluti dentibus in cisa: haec planta crescit in montibus: sic dicitur, quod eius

DENTALIVM, est conchula parva, tubulosa, alba, glabra, dentatam rimam habens, ingreditur unguentum citrinum.

DENTES, Gr. o)do/ntes2, sunt ossicula utriusque maxillae per gomphosin infixa; adultis plerumque triginta et duo; vel viginti octo tribuuntur, quantum extra gingivas eminent sine periosteo conspiciuntur, sed in maxillae cavernis membranam a gingivis vasculosam, firma illa reddentem, accipiunt. Continuo crescunt, secus ex frequenti detritione comminuerentur, non rantum arteriis et venis, sed et nervis gaudent, a gingivis eriundis, ipsisque immissis, quod dolor veheinens aliquando arguit. Quatuor anteriores primores, incisores, tomici. Gr. *tomei=s2, digasth=res2, kte/nes2, *tomh=tai gelasinoi\. G. Die förderste breite Zähne, die Beisser. Qui a lateribus insequuntur acuti magis sunt, vocanturque canini, oculares et columellares. Gr. kunodo/ntes2, mu/loi et go/mfioi. G. Die Augenzähne, Spitzzähne. Posteriores, qui tunc sequuntur, molares appellantur, et habent maiores superficies, et duas, tres vel quatuor radices, cum priores unicam tantum acceperint. Hisce cibi duriusculi, a prioribus incisi, mola quasi in pulmentum conteruntur. G. Die Stockzähne, die Backenzähne. Qui post annum trigesimum et quadragesimum interdum erumpunt, sapientiae dentes sunt, item genuini, intimi. Gr. kranth=rhs2, o(yi/gonoi, swfronisth=res2. appellantur. Dentalis vertebrae secundaeprominentia, dentis quoque nomine venit.

DENTIFRICIVM, est medicamentum ad dealbandos, extergendos et stabiliendos dentes, gingivasque roborandas paratum. Gr. o)donto/trimma, smh=gma o)do/ntwn. G. Zahnpulver.

DENTITIO, est tempus illud, quo infantium dentes erumpere incipiunt, quod fit mense septimo vel serius; et citius superiores, nonnullis citius inferiores, et in his anteriores prius: tempore dentitionis saepe febres, convulsiones, alui profluvia, etc. exoriuntur. Gr. o)dontofui/a AEGIN. o)donti/asis2, a qua differt o)dacismo\s2 GALENO, sive ou(/lwn o)dacismo\s2, ut ab HIPPOCR. vocatur, pruritus ille gingivarum, quem dentientes pueri sentiunt. G. Zahnen, Zähne gewinnen.