December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted

image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]
image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.


image: s002

[gap: praeliminaria]
page 268, image: s292

DIATERETICA, est pars hygieines, qua sanitas firma conservatur, quae pro aetate et constitutione hominis varia est, ex diathre/w servo. Vide diaeta.

DIATESSARON, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

Non mea magnanimo depugnat tessera talo. Martial. l. 13 epigr. 1.
*te/ssara fwka/wn e)k po/ntou de/rmat' e)/neike. Homer. Odyss. d. v. 436.

Diatessaron, est medicamentum ex quatuor ingredientibus compositum. Sic appellatur theriaca diatessaron, ex aristolochia nempe, gentiana, baccis lauri et myrrha, quae melle excipiuntur, ex dia\, ex et tessa/rwn, quatuor. G. Viehteriack. Sed nomen nimis vile, pro tam egregio medicamento.

DIATHESIS, est dispositio corporis sani vel morbosi, qua ad actiones peragendas bene vel male sumus dispositi, a diati/qhmi dispono.

DIAZOMA, idem quod diaphragma seu septum transversum, ex dia\ et zw=ma cingulum.

DICHALCVM, est pondus duorum aereolorum, continens tertiam oboli partem. Obolus enim habet aereola sex.

DICHOPHYIA, est capillorum vitium, quando extrema eorum bifariam plerumque in partes finduntur, ex di/xa dupliciter, et fu/w cresco. G. Spaltung der Haare.

DICROTVS, est pulsus bis feriens, ex di/s2 bis, et krou/w pulso.

DICTAMNVM, DICTAMNVS duplex hodie in officinis datur, alter Germaniae incola, de quo vide Fraxinella; alter Creticus, qui origani species est; folia habet obrotunda, et parum acuta, lanuginosa, odorata, saporis acris. Flores cum verticillis in longas et laxas spicas congeruntur, coloris purpurei, in singulis floribus galea est erecta, bifida, subrocunda, barba tripartita: semina quatuor subrotunda, in capsula, quae flori tamquam calix inservivit [perhaps: inservit], inclusa; radix parva, numerosa: crescit haec planta in insula Creta, quae hodie vocatur Candia, unde ad nos sicca defertur; nomen accepit a Dicta, monte illius insulae: sed alii deducunt a)po\ tou= ti/ktein a pariendo, quod parientlbus opituletur. G. Cretischer Diptam.

DIDYMI, sunt gemelli, unico partu editi. Item testiculi, a du\w duo.

DIES CRITICI, vide Critici dies.

DIGASTRICVS, est musculus biventer, qui a processu mammiformi ortum adipiscitur, descendens tendinem facit, quo

page 269, image: s293

per musculum stylohyoideum, et ligamentum annulare ossis hyoidis transit, inde rursus carnosus fit, et in parte menti interiori mediaque interius desinit; et maxillam inferiorem deorsum trahit, ex di/s2 bis et gasth/r venter. G. Der zweybauchige muscul.

DIGERENTIA vocantur medicamenta, quae vulneri, aut ulceri applicata, illa in hanc conditionem disponunt, ut bonum in iis nascatur pus, quod fit liquida allata conservando ab acredine, et vascula excrescentia ita moderando, ut nec luxurient, nec exedantur nimis, vel arida fiant. Digestiva quoque vocantur. G. Eyter machende Mittel.

DIGESTIO in physiologia dicitur illa ciborum in ore comminutorum, salivaque permixtorum ulterior in ventriculo elaboratio, qua illorum pristina structura dissolvitur, unde massa mollis evadit et idonea, quae inrestina tenuia subeat, atque acceptis ibi novis sucis subacta chylo constituendo aptam se praebeat. Apud chymicos digestio est, cum tincturae, infusiones, etc. blando ignis calore foventur, ut res crudae in iis latitantes dissolvantur, crassae incidantur, viresque affuso liquido communicent, inutiles vero in fundo desidant; atque haec peragitur arena calefacta, fimo equino, athanore etc. G. Digerirung.

DIGESTIVA, vide Digerentia.

DIGITALIS, est planta quae habet caulem duos vel tres pedes altum, crassum instar pollicis, angulosum, villosum, rubicundum, excavatum: folia fere verbasco similia, oblonga, acuta, in margine incisa, villosa, superne atro-virentia, inferne incana: flores monopotali tam singularis structurae, ut perfecte referant digitabula, parte anteriori in bina labia sunt discissi, coloris purpurei, iuxta caulium longitudinem plerumque nascentes, pedunculis brevibus villosis caulibus adhaerentes; his floribus delapsis sequitur fructus oblongus, villosus in duas cavernulas divisus, semina exigua continens. Radix est fibrosa, amara G. Fingerhut, Fingerkraut.

DIGITVS, sive da/ktulos2. Singulis manibus, singulisque pedibus tribuuntur quinque. In manu habemus pollicem, indicem, medium, annularem, et auricularem. In pedibus propriis nominibus non gaudent. Est idem quaedam mensurae species, quibus rerum intervalla metimur. G. Finger.

DIGLOSSON, seu HYPOGLOTTON, vocatur etiam laurus Alexandrina, Latinis bislingua, quod supra folium,

page 270, image: s294

aliud foliolum linguae simile gerat, ex di\s2 duplex, et glw=ssa lingua. G. Zungenblat.

DILATATIO, est, cum meatus vel receptacula plus debiro distenduntur, ut in varice, aneurysmate etc. Gr. eu)rusmo\s2, ab eu)ru/nw dilato, amplio. Item, significat diastolen cordis. Erweiterung Ausstreckung.

DILATATORIVM, est instrumentum chirurgicum quo uterus, vel os eius dilatatur et aperitur; vocatur etiam speculum et dioptra, quia per id in os vel uterum introspicimus. G. Ein erweiterndes Instrument.

DILVENTIA, sunt quae permista alicui fluido, eius partes magis fluidas, vel partes antea non fluidas, iam fluidas reddunt, ea lege ne immutent partes ipsas. G. Verdünnende Mittel.

DILVTVM dicitur quod est aqua mixtum; unde vitrem aqua mixtum dicitur Dilutum. Dilutum vero substantivum factum, est id liquidum, in quo aliquid certo tempore maceratum et infusum fuit: ut si in vas vini appositum absinthium fuerit, deinde post interiectum tempus abstractum, id vinum absinthii dilutum vocatur, idem quod infusio.

DINICA, sunt medicamenta contra vertiginem, a di/nh vertigo.

DIOBOLON, sive GRAMMA, est obulorum duorum pondus, sive scrupuli unius, ex di/s2 et o)/bolos2.

DIOPTRA speculum matricis, sive dilatatorium, quo uterus, in fetus mortui extractione, eiusque ulcerationum inspectione, dilatando ampliatur, a dio\ptomai perspicio. G. Ein Mutterspiegel.

DIORTHOSIS, est operatio chirurgica, qua membra aut corpora curva in debitum statum restituuntur, a diorqo/w, corrigo, emendo.

DIOTA, est vas circulatorium a duabus auribus utrumque brachium lateribus applicatum amplexantibus dictum. Huius inferior pars est in modum cucurbitae, cui impositus est alembicus, in summo canalem, qui liquori infundendo inseruit, habens, in loco autem conveniente duobus rostris incurvatis et in cucurbitam a capitello humorem condensatum devehentibus praeditum, ex di\s2 duo et ou)=s2 auris. G. Ein zweyhencklicht Faß, das zwey Oehr hat.

DIPHRYGES, est genus recrementi metallici, quod subsidet, dum aes in fornace fusum aqua frigida perfunditur.