December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 277, image: s301

DRYOPTERIS, est filicis species, et proprie polypodium quercinum, ex dru=s2 quercus, et pte/ris2 ala, quod folia alarum in modum se expandant.

DVCTVS CHYLIFERVS, est canalis, qui a superiori receptaculi parte oritur, sive est tantummodo receptaculum in arctiorem canalem protractum, fimili, tenui, membranosa, satis tamen firma, tunica formatum, valvulis instructum, idcirco ubi chylo repletus, candidus apparet, ubi vero inanis collabitur, aegre, nec nisi ab exercitato reperitur, ab hac origine (saepe duplici, mox coeunte) flexuoso quodammodo mox recto itinere adscendit, in media corporum vertebrarum thoracis sede, medio inter venam sine pari a dextris et aortam descendentem a sinistris loco; ita tamen ut aorta ipsi maximam partem incumbat: et hic est locus ille, ubi certissime in quocumque cadavere reperiri potest ille ductus; nam licer inanis et collapsus sit omnino, levi ibidem loci, inter azygam et aortam vulnusculo pleurae inflicto, atque illa paululum distracta, certo reperitur: pergit dein a descripto loco, semper incumbens vertebris, sub oesophago, subter arcum venae azygae; (quae arcum venosum in dextro latere, uti arteriosum aorta in finistro format, inde supra corpora vertebrarum sinistrorsum inclinat, pergit subter soporalem arteriam sinistram, usque ad medium ultimae cervicis vertebrae, toto hoc decursu, saepe insulas maiores, minores, vario loco efformans; decurrit in cellulosa quadam substantia, saepe ut alibi in corpore, pinguedine infarcta, sub pleura membrana, adeoque extra thoracis cavum, aeque ac vasa spermatica, ureteres etc. hac ratione extra cavitatem abdominis, sub peritonaeo decurrere dicuntur: postquam ad mediam ultimae cervicis vertebrae sedem sinistrorsum inclinando adscendit, ibi arcus forma incurvatus, sinistrorsum deorsum tendit, pone venam iugularem internam sinistram, et terminatur ut plurimum in venam subclaviam sinistram, a parte postica, sub valvulis venae iugularis internae: praeter valvulas semi utriculares, et geminatas, quae in toto hoc ductu reperiuntut, quaeque parte sua convexa receptaculum chyli, parte concava venam subclaviam respiciunt, datur et altera semilunaris, aperturae ductus thoracici in venam subclaviam apposita, ita ut cornua eius venam subclaviam respiciant, admittens liquidum ex ductu in venam subclaviam, sed regressum ipsi negans. Usus est chylum et lympham versus cor, ex intestinis, et partibus inferioribus vehere et adducere: hinc non


page 278, image: s302

incongrue dici potest, vena cava chyli et lymphae. vid. sacculus cbyliferus. G. Der Milchcanal.

DVCTVS COMMVNIS vid. Vesica fellis.

DVCTVS HYGROBLEPHARI, sunt quidam ductus, qui intra palpebras sucum exonerant lymphaticum, quo oculi continuo, ne arescant, irrigantur, ex u(gro\n, humidum et ble/faron, palpebra. Der Augenlieder Wasseröhre.

DVCTVS HYGROPHTHALMICI idem ac ductus Hygroblephari, ex u(gro\n humidum et o)fqalmo\s2 oculus.

DVCTVS LACHRYMALES, sunt, qui omnem lympham, qua oculi irrigantur suscipiunt, et per narium ossa incedentes in nares sese exonerant. G. Der Trähnenkanal

DVCTVS PANCREATICVS, est canaliculus, ex pancreaate ortum ducens, qui iuxta, vel non procul a ductu bilario intestino inseritur; fuccum vehit lymphaticum, quem in intestinum duodenum mittit, ad cibum (a fermento acido ventriculi et bilis admixtione) volatilisandum et fermentandum. Inventus fuit 1641. a MAURITIO HOFFMANNO in gallo Indico. MOX 10. GEORG. VIRSUNGUS in homine a se visum et inventum tabulae aeneae incisum Patavii 1642. publicavit, unde ipsi nomen est ductus Virsungiani. Deinde a Fr. de le Boe Sylvio et Regnero de Graaf, pluribusque aliis circa illum illustrandum laboratum fuit. Vide Callicreas G. Der Pancreatische Kanal.

DVCTVS RORIFERVS sic a Ludou. Bilsio dictus, idem est quod ductus cbyliferus.

DVCTVS SALIVARES, sive salivarii, sunt meatus qui a glandulis maxillaribus, parotidibus, sublingualibus, et glandulis parvis, per totam membranam oris, praecipue per labra, palatum, buccas ad linguam dispersis producti, sucum salivalem effundunt in os ad cibi solidioris dilutionem, mistionem, solutionem, masticationem, deglutitionem, et nonnullam fermentationem promovendam. G. Speichelröhre.

DVCTVS THORACICVS, idem quod Ductus chyliferus.

DVCTVS VMBBILICALIS, vide Funiculus umbilicalis.

DVCTVS VRINARIVS, idem quod Ureter et Urethra.

DVCTVS VIRSVNGIANVS, idem quod Ductus Pancreaticus.

DVLCAMARA; seu GLYCYPICRIS, est solani species, sic dicta quod saporem inter dulcem et amarum


page 279, image: s303

habeat; flore et fructu quidem refert solanum, verum ad distinctionem aliorum solanorum, dicitur solanum scandens, et non habet vires narcoticas solanorum; si pars recenter avulsa manducetur per totum os amaritiem diffundit, et paulo post dulcedinem mellitam. G. Je länger, ie lieber, Bittersüß.

DVLCEDO AMORIS, vide Clitoris.

DVLCORATIO, idem quod Edulcoratio.

DVELLA, est tertia unciae pars, octonis scrupulis terminata.

DVODENVM INTESTINVM, vide Dodecadactylum.

DVPONDIVM pendet drachmas quatuor, seu semiunsiam. G. Ein Loth.

DVRA MATER, vide Mater dura.

DYSAESTHESIA, est difficultas seu vitium sensuum, du\s2 difficile, et ai)qa/nomai sentio.

DYSCINESIA, est movendi impotentia, sive sit imminuta, sive abolita. G. Da man sich nicht bewegen kann [correction of the transcriber; in the print kan].

DYSCRASIA, est inaequalis particularum in sanguine, vel succo nervoso mixtura, a du\s2 difficile, et kera/nnumi misceo, tempero.

DYSECOIA, Gr. dushkoi/a est audiendi difficultas, ex du\s2 difficile et a)kou/w audio. G. Harthörung, Taubheit.

DYSELCES, (cui opponitur Euelces, vide suo loco) est is, qui ulceribus curatu difficillimis laborat, ex du\s2 difficile, et e(/lkos2 ulucus. G. Der böse Geschwer hat.

DYSENTERIA, Lat. Tormina , est diarrhoea cum tenesmo leviore vel graviore, totiusque ventris torminibus, ac sanguinis, etiam puris excretione; hisce accedunt anxietates magnae, deiectiones frequentes, quae saepe habent brevia intervalla, deinde mucus et pelliculae prodeunt, quando dysenteria alba dici solet; siti adhuc, febri, inquictudine, viriumque imbecillitate laborant. Sed dysenteriae aliquando epidemicae sunt, aut cum peste, et in urbibus vel castris multos uno tempore affligunt. Nonnumquam excreta halitum exspirant, quo adstantes inficiunt. a du\s2 difficile, e)/nteron intestinum. G. Die Rothe Ruhr, der Blutgang.

DYSEPVLOTICA, sunt ulcera maligna, curationem respuentia, ex du\s2 difficulter, et e)poulo/w, cicatricem induco.

DYSODES du/sosmos2 vel du/sodmos2. Est omne illud quod male olet, ut excrementa. Ei opponitur Evodes, ex du/s2 difficile, et o)/zw oleo. G. Stinckende Sachen.