December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted

image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]
image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.


image: s002

[gap: praeliminaria]
page 352, image: s376

HAEMODIA, vulgo dentium dolorificus torpor seu stupor, ea est in dentibus aut potius membranis, dentes investientibus, imo multis modis in cavernulis dentium interius inter se implexis, seu nervorum per substantiam dentium dispersorum ramulis, qui vellicantur, corrugantur et dolore afficiuntur. Stupor iste saepe evenit, post acida ingesta aut vomitu eiecta, ab ai(mwdia/w obstupesco, ex ai(=ma sanguis et o)dou\s2 dens. Antiqui forte sanguinem esse in causa affirmarunt. Quidam per Haemodiam omnem dentium dolorem intelligunt. G. stumpfe Zähne.

HAEMOPHOBVS, est, qui sanguinis missionem timet, ex ai(=ma sanguis, et fobe/w timeo.

HAEMOPTOICA, sunt quae sanguinis spuitioni medentur, ab ai(=ma sanguis, et ptu/w spuo.

HAEMOPTYSIS, est sanguinis floridi per sputa e pulmonibus reiectio, fit haec ruptura vasorum sanguineorum pulmonalium, vel bronchialis arteriae, vel quod glandulae tracheae per dilatata emissaria loco liquidi tenuioris sanguinem transmittant, ex ai(=ma sanguis, et ptu/w spuo. G. Das Blutspeyen.

HAEMORRHAGIA in genere significat omnem sanguinis effluxum, uti ex pudendo muliebri, dentibus, vulneribus, oculis etc. verum in specie de narium stillicidio sanguineo dicitur, ex ai(=ma sanguis, et rh/gnumi rumpo. G. Nasenbluten, Blud fluß.

HAEMORRHOIS dicitur sanguinis profluvium ex venis, quae sunt in ano; sed non raro denotantur hoc vocabulo haemorrhoides caecae, sive tumores aut varices in ano absque sanguinis effluxu; nam si effundatur, haemorrhoides apertae dicuntur. Internae, si in ano lateant, appellantur, et externae si exterius conspiciantur: saepe non sanguinem, sed et pus effundunt, ex ai(=ma sanguis, et r(e/w fluo. G. Feigwartzen. Item haemorrhoidis vena, est ramus venae portae ad intestinum rectum et anum porrectus, vehens sanguinem in hepatis portam. Ex hoc antiqui putabant fieri haemorrhoides fluentes, et quia putavere eius apertionem esse salutarem, et ex liene eici, vocaverunt. G. die Goldader, Rückader.

HAEMOSTATICVM, est illud quod sanguinem sistit, ex ai(=ma sanguis, et i(/sthmi sisto. G. Blutstillende Mittel.

HAGIOSPERMVM dicitur semen santonici, idque ob vires eximias. Ex a(/gion sanctum et spe/rma semen.

HALICACABVS, vel HALICACABVM, Avicennae Kakengi, Plinio l. 21. c. 31. halicacabus; a(lika/kabon appellat

page 353, image: s377

Dioscorides, l. 4. c. 72. ab a(/ls2, a(lo\s2, a(li\, et ka/kabos2, vel ka/kkabos2, quia vesica, qua nucleum amplectitur, ollam aliquatenus repraesentat; penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] ut simplex cacabus, Athenaeo kakkabos2 et kakka/bh.

Alborum calicum, atque cacaborum. Phal. Stat. 4. Sylv. 9.

Halicacabum sunt fructus alkekengi.

HALIMVS, idem quod Halymus.

HALO, est area rubra utrique pupillae in mammis circumfusa. Halos quoque dicitur. Gr. *(/alwn.

HALYMVS, potius scribendum, halimus, est portulaca marina, sic dicta, quod in aestuariis iuxta maritima loca crescat; ideoque etiam salsi est saporis, et nomen sortitur ab a(/ls2 sal. Est et alia eiusdem nominis planta sitim et famen exstinguens, et tunc derivatur ab a priv. et limo\s2 fames, scribendumque sine b.

HAMMA, idem quod Amma.

HAMVS, et HAMVLVS, Gr. a)/gkistron, est instrumentum chirurgicum pro fetu demortuo aut mola extrahenda accommodatum. Interdum et fasciae nomen est. G. Ein Angel, Haken.

HANDAL, HANDEL, vide alhandal et colocynthis.

HARMALA, est planta, quae plures habet caules pedem altos, virides, nigricantes, ramosos arbusculam referentes: folia alterna oblonga, incisa, crassa, carnosa, viridia, saporis viscosi et amari: flores in summitate ramorum crescentes, rosacei; post florem sequitur fructus subrotundus, tricapsularis, semina inaequalia, angulosa, coloris obscuri: radix longa, digiti minimi crassitie, coloris subflavi pallidi: tota planta habet odorem penetrantem et ingratum: est nomen veniens ab arabica voce harmel: sed vulgo appellatur ruta silvestris. G. Wilde Raute.

HARVNDO, idem quod arundo.

HARMONIA, est in genere convenientia sive membrorum sive qualitatum, sive alicuius medicaminis mixturae; sed in specie est ossium per simplicem lineam coniunctio, ut in ossibus nasi, et palati conspici licet, ubi exterius modo linea apparet, quamvis in ipsa coniunctione multae sint inaequalitates, ab a)/rw congruo, adapto. G. Zusammenstimmung.

HAVSTVS, sive POTIO, est liquida medicamenti interni forma, in unicam dosin, ex variis ingredientibus cum idoneo liquore, decoctione, infusione, aut dissolutione, ad purgandum, alterandum, vel sudandum etc. composita. G. ein Tranck, Träncklein.