CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

HECATONTAPHYLLVM sic vocatur rosa foliis plenissima, quasi diceres centumfolia; ex e(kato\n centum, et fu/llon folium.

HECTICA, est febris continua, lenta, ut vix observetur ab aegris, quaeque singulis diebus exacerbatur; sed non nisi aliquot a pastu horis, ex ipso corporis, ut dicitur, habitu orta, et longo tempore introducta, quae adeo radices egit, ut vel aegerrime expelli possit, cui plerumque adest ulcus pulmonum, macies et tussis, ab e(/cis2 habitus, quia in habitu corporis adeo fixa est, ut omnes partes tententur et emacientur. G. Auszehrendes Fieber.

Hedera, est arbuscula, quae habet cerros parasiticos radicantes in quocumque sustentaculo: cortex eius est rugosus, cinereus; lignum eius durum, album: folia sunt magna, ampla, angulosa, rigida, polita, semper virentia, splendentia saporis adstringentis et acris: flos rosaceus, plerumque hexaptalus; ovarium in fundo floris fit bacca globosa, feta seminibus ab una parte gibbis, ab altera planis. G. *kisso/s2 et *)/elic. Vocatur etiam Dionysia, hoc est, Bacchica, nominata a Baccho, qui primus ex Indis in Graeciam hederam asportavit: vel quod in tutela eius fuerit: nam ut ille iuvenis semper, ita haec viret. G. Ephen.

HEDERA TERRESTRIS, est species calaminthae, quae habet caules parvos, semipedem circiter altos, humiles, repentes, tenues, quadratos, nodosos, interdum rubicundos: folia rotunda, dentata in margine, villosa, parum aspera, pedunculis longis adhaerentia, per intervalla sibi invicem opposita: flores ex foliorum alis nascuntur, superius labiati, coloris caerulei: flori succedunt quatuor semina oblonga sibi invicem coniuncta, et in capsula, quae flori tamquam calyx [reg: calix] inserviit [perhaps: inseruit], inclusa: radix tenuis, alba, tota planta habet odorem satis penetrantem, et saporem amarum; crescit in locis umbrosis. Gr. Chamaecissus et gh=s2 sti/fanos2. sic dicta quod numquam non repat humi, foliis hederae similibus. Corona terrae, quod ramulos suos per terram spargens, folioso veluti serto eandem coronare videatur. G. Gundermann, Gundelreben.

HEDYCHROVM, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] quia Galeno l. 1. de Antidot. placet *(hduxro/ou skeuasi/a.

*ma/gmatos2 h(douxro/ou tosson e)felkome/non. Pentam. Andromachus apud Galenum de Theriaca ad Pisonem.

HEDYOSMOS, vide mentha, ex h(du\ [note of the transcriber: in the print: h)du\ ] suave et o)dmh\ odor.

HEDYSARVM, est planta quae habet caules tres pedes altos, satis crassos, repentes; folia satis referunt glycyrrhizae sed breviora, magis ampla, sine lanugine, nisi in margine, coniugata, in extremum impar desinentia, terna vel plura: flores inspicam vel capitulum congesti, ex alis foliorum erumpentes, leguminosi, coloris rubicundi: flori succedit siliqua aspera, undulata, composita ex multis quasi siliculis sibi mutuo ut plurimum adnatis, continens semina in singulis articulis, ut plurimum reniformia: haec planta crescit in montibus, habetque odorem satis gratum ob suaveolentiam ita dicta, odorem enim emirtit foenugraeco, lupino ac meliloto non dissimilem, ex h(du\ suave, et a)ru/w haurio: sed alii ab aron deducunt.

HEDYSMA, est illud, quod suavem gratumque medicamentis odorem conciliat, ab h(du\s2 suavis, iucundus. G. ein lieblicher Geruch.

HEGEMONICAE, sunt actiones principales in corpore humano, ut sunt actiones animales et vitales, ab h(gemw\n, dux, princeps.

HELCYDRIA, sunt ulcuscula quaedam parva, densa et rubra in capitis cute apparentia papillis mamillarum similia, a quibus ichor defluit, ab h(gemw\n ulcero.

HELEAGNVS, putatur esse myrtus Brabantica, Gagel dicta, an ab e(/los2 palus, et a)gno\s2 castus? nascitur enim in locis paludosis. Videtur potius scribendum elaeagnus, ab e)lai=a, olea et a)gno\s2, vitex, quia utrique psimile habet.

HELENIVMPlinio l. 21. c. 10. e lacrimis Helenae dicitur natum. Dioscoridi *(ele/nion l. 1. c. 27. 28. paenult. [abbr.: paenultimam] corripit ut chelidonium, etc.

magna, longiora et ampliora verbasci repentia, acuta, mollia, striata in margine, superius coloris viridis pallescentis, inferius albescentia, pedunculis brevibus adhaerentia: ex his producuntur unus vel plures caules quatuor vel quinque pedes alti, recti, rubicundi, lanuginosi, intus cavi, ramos quosdam dimittentes folia sine pedunculis habentes: flores in summitate caulium et ramorum nascuntur, ampli, orbiculares, radiati, flavi, parum odoriferi: embryonibus in semina papposa abeuntibus et thalamo affixis insidentes, et calice squamoso comprehensi: radix oblonga, crassa, foris fusca, intus pallida, pinguis, saporis acris amaricantis, odoris fragrantis, hanc patrem stomachi vocarunt, quia stomachi morbos optime curat in debili ventriculo. Dicitur etiam, Enula Campana et Inula. Huius plantae radix in usu est, estque celebre stomachicum ob blandam amaritiem. G. Alantwurtz.

HELIANTHEMVM, vel HELIANTHOS, est planta, quae habet caules exiguos, tenues, rotundos, villosos, repentes: folia oblonga, angusta, pedunculis brevibus adhaerentia; iuxta caules sibi invicem opposita, villosa, parum latiora hyssopi, in fine obtusa, inferius viridia, saporis glutinosi: flos rosaceus, ex cuius calice triphyllo surgit pistillum, quod deinde abit in fluctum satis magnum, fere rotundum, qui per maturitatem in tres partes dehiscit, funditque semina subrotunda, tenuia, capillamentis seu placentae affixis: radix lignosa alba. Haec planta crescit in silvis et montibus, vocatur etiam chamaecistus. Idem nomen imponitur diversis floribus solis cursum aspicientibus, ex h(/lios2 sol, et a)/nqos2 flos.

HELIOCHRYSVM, est nomen, quo varii flores lutei vocantur, ex h(/lios2 sol, et xruso/s2 aurum, quia flores non tantum aurei, sed et splendentes esse debent.

HELIOSCOPIOS TITHYMALVS, est tithymalus solsequius, sic dictus, quod eius corona semper solem aspiciat, ex h(/lios2 sol, et ske/ptomai aspicio. G. Wolffsmilch.

HELIOTROPIVM, duae dantur huius plantae species; ex quibus officinae expetunt heliotropium maius flore albo: est planta, quae habet caulem pedem circiter altum, lanuginosum, albescentem, medullosum, ramosum: folla ocimi, oblonga, subrotunda, nervosa, albescentia, villosa: flos monopetalus, infundibuliformis, stellae in modum corrugatus, et in decem partes alternatim inaequales ad oram incisus, ex calice surgit pistillum, infimae floris parti ad instar clavi infixum, et quatuor

veluti stipatum embryonibus, qui deinde abeunt in totidem semina, hinc angulata, inde gibba, quae coloris cinericei: radix lignosa, fibrosa, hoc nomine appellantur omnes plantae sese soli obvertentes, ab h(/lios2 sol, et tre/pw verto. G. Sonnenwende, Krebskraut.

HELIX [1], est hedera vel convolvulus, sic dicitur, quia arboribus etc. circumvolvitur, ab ei)le/w circumvolvo.

HELIX [2], seu CAPREOLUS, est exterior auris crepido, seu eminentiarum extima, quae limbus est spiralis, a concha exsurgens, intortus, sensim magis complanatus, angustatus, minus intortus, auriculae ambitum, aliquando tantum cius partem, praecipue versus superiorem sedem, contorti aggeris in modum circumambiens; sic ob tortuosum flexum nuncupata, interior scapha dicitur *(/elic Rufo, *koxli/a Poll. at Scapha seu *)anqe/lic Rufo, *ska/fos2 Polluci; G. Der Ohrrand.

HELLEBORINE, planta est, quae habet unum vel plures caules sesquipedem altos, rotundos, sine ramis, pulvisculum farinaceum habentes; folia veratri albi affinia, sed minora, sine caulibus, nervosa, saporis amari; flos est polypetalus, anomalus, sex petalis dissimilibus constans, quorum quinque in orbem posita sunt, inferius vero imbricatum: calix autem deinde abit in fructum seu utriculum tribus fenestris pervium, quibus adhaerescunt valvae seminibus fetae minutissimis, ad instar scobis: radix fibrosa: haec planta crescit in montibus. vide elleborine [correction of the transcriber; in the print elleborne].

HELMINTHAGOGA, sunt medicamenta vermes intestinales occidentia et expellentia, ab e(/lmins2 vermis, et a)/gw duco. Idem quod Helminthica. G. Wurmtödtende Mittel.

HELOS, sive CLAVUS pedis est tuberculum rotundum, album, callosum, clavorum caput referens, et pedis cuti praedurae radicibus infixum, ortum ab inaequali cutis pressione; Gr. *(=hlos2, clavus. G. Ein Hünerauge.

HELOSIS, est inversio palpebrae reflexa, et in utroque oculi musculo convulsiva, ab a)lu/w volvo, verto. G. Das Umkehren der Augenlieder.

HELXINE, est herba sic dicta, quod praetereuntium vestes attrahat; sic dicitur parietaria, a semine aspero, ab e)/lkw traho. Vocatur quoque urceolus, et muralis, quia muris et parietibus accrescit. Perdicium vero quod ca perdices praecipue vescantur. Vide parietaria.