December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 362, image: s386

HERPES, sive inflammatio serpiginosa, zona Scribonio, Serpens Lucretio, *(/erphs2 Dioscordi, *(erphdw\n Nicandro, zwsth\r Plinio, *(erpustiko\n e(/lkos2 Polluci: quae duplex est, miliaris seu pustularis. Gr. *kegxri/as2. Celso ignis sacer, Avicennae formica corrosiva: quae cum prurigine, cutim solummodo occupat. G. Zittermahl, die böse spitzige Räude, Haarwurm. Altera, exedens, sive *(/erphs2 e)sqio/menos2, quae non tantum cutim, sed et musculos subiectos obsidet. Causa est, quando glandulae cutaneae nimis ubertim particulis salsis suffunduntur, quae ab aliis viscidis continentur, ne effluant, pruritum et ulcuscula miliaria excitant, quae aliquando si materia peccans abundaverit, crustam excitant et subiectas partes exedunt, ab e(/rpw serpo, quia continuo serpit. G. Der fressende Wurm.

HESPERIS, est leucoii species, quae habet caules duos circiter pedes altos, rotundos, villosos, medulla repletos: folia alternatim iuxta caules disposita, erucam referentia, sed minus incisa, in margine dentata, acuta, villosa, coloris viridis nigricantis, saporis aliquantulum acris: flores quadrifidi, cruciformes, coloris aliquando albi, aliquando purpurei, vel varii, odoris suavis et grati; post florem sequitur siliqua oblonga, tenuis cylindrica, angulosa, teres, bivalvis, cui plures inhaerent foveolae, in quibus reconduntur utrimque semina plerumque rotunda, vel cylindrica rubicunda, acria: radix parva, alba, lignosa: haec planta crescit in hortis. Sic dicitur, quod vespertino tempore et noctu melius oleat quam interdiu, ab e(/speros2 vesper. G. Nachtviole.

HETEROCRANIA, idem quod HEMICRANIA.

HETEROGENEVM, seu ANOMOEOMERES, est quando improportionatum quid sanguini et spiritibus, ut in febribus, vertigine, motibus convulsivis et apoplexia, accrescit, ex e(/teron alterum, et ge/nos2 sexus, genus. G. Ungleich.

HETERORRHYTHMVS, est aetas alia, quam anni ferunt: ex gr si iuvenis senilem, et senex iuvenilem aetatem degunt. Illa differentia etiam de pulsibus dicitur, cum in morbis diversus modulus pulsandi tenetur, ab e(/teros2 alter, et r(u/qmos2 modulus.

HEXAGIVM, pendet quatuor scrupulos, Latinis sextula est, alii drachmam unam cum dimidia esse dicunt.

HEXIS, est habitus seu habitudo corporis, ab e)/xo habeo. G. Die Gestalt und Beschaffenheit des Leibes.

HIBISCVS, vide Ibiscus.

HIDROA, SUDAMINA, PAPULAE SUDORALES, sunt quaedam tubercula lata et humida, pruriginosa,


page 363, image: s387

granis milii similia, interdum sine pruritu, quae cutim e(lkw/dws2 exasperant: fiunt haec, quando sudor ob cutis densitatem erumpere impeditur, adeo ut materia ibi retenta, et tenuiori parte puris per vasa lymphatica revecta vel evaporata, cutis in tumorem elevetur. Affectus hic familiaris est pueris et iuvenibus, praesertim temperamento calidioribus, qui aestatis tempore nimis moventur et exercentur, in collo, scapulis, pectore, brachiis et femoribus, frequentius tamen circa pudenda et anum accidens. Arab. Albasef. Lat. Sudamina. Gr. *)ekze/mata; ab i(drw\s2 sudor. G. Schweißblätter, Hitzblätterlein.

HIDROCRITICA, sunt iudicia, quae a sudore desumuntur, ab i(drw\s2 sudor, et kri/nw iudico.

HIDRONOSVS, est febris, in qua plurimus sudor prodit; quae ab Anglis sudor Anglicus nominatur, ex i(drw\s2 sudor, et no/sos2 morbus. Idem quod Hidropyretos. G. Schweiß-Fieber.

HIDROTICA seu SUDORIFERA, sunt medicamenta, quae sanguinem humoresque omnes validius per totum corpus movent, eos incidunt, et attenuant; simulque imminuunt resistentiam in vasis exhalantibus circa cutim, atque ita ipsa partim in sudorem erumpunt et partim in halitum convertunt liquida circulantia, et quaecumque obvia sunt secum deferunt, et in ambitum corporis propellunt, ubi illa in sensibilem sudoris liquorem collecta erumpunt, ab i(drw\s2 sudor. G. Schweißtreibende Mittel.

HIERABOTANE, vide peristeren.

HIERACIVM, est planta, quae habet plures caules sesquipedem vel duos pedes altos, fortes, angulosos, coloris viridis fusci, cavos, in plures ramos divisos, et foliolis quibusdam instructos: folia inprimis ex radice erumpunt, repentia, longa instar taraxaci, in fine obtusa, incisa, viridia, superne tenera, villosa, inferne densiore lanugine canescentia, maculis pulchris interdum notata, sapore amaro et nitroso: flores sunt semiflosculosi, plurimis scilicet semiflosculis constantes embryoni insidentibus, et calice maiore, ampliore, et squamosiore quam in lactuca comprehensis, calix per maturitatem non in conum, ut in soncho crescit, sed explicatur. Embryo autem abit demde in semen teneriusculum pappis instructum, in capitulum collectum: radix longa, crassa, carnosa, simplex, alba, sucum lacteum amarum gerens, nomen accepit ab accipitre. Gr. i(/erac, quia creditur illam huius succo oculos restituere. Sonchites etiam appellatur, quod soncho non admodum


page 364, image: s388

dissimilis sit, maxime quod ad eius circumferentiam et extremam partem, in qua caules et flores sunt, attinet. Propter lacteum sucum, lactuca silvatica vocatur, appellatur etiam Accipitrina. G. Habichtkraut

HIERA PICRA, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] quasi i(era\ skeuasi/a. Scribonio Largo c. 23. hiera antidotos, ad sanandam i(era\n no/son, seu morbum comitialem. Nec obstat illud:

Quos Iovis eduxit luco silvestris Hiera. Virg. Aeneid. 9.

Hiera enim ibi mater Idaea, *(ih/ra est. Quid quod aliis eo loco placeat Hyaena, pro Hiera. Hiera picra est electuarium ex aloe, ligno aloes, radicibus ari, spica indica, croco, mastiche et melle paratum, ex i(era\ sancta, propter vires laudabiles et pikra\ amara: subaudiri debet antidotus. G. Heiligbitter.

HIPPOCAMPVS, non tantum pisciculus marinus est, sed et processus ventriculorum cerebri superiorum sive anteriorum, ex i(/ppos2 equus, et ka/mptw inflecto, quia illud animalculum inflexum est.

HIPPOCRATICA FACIES, vide facies Hippocratica.

HIPPOCRATIS MANICA, vide manica Hippocratis.

HIPPOLAPATHVM, est lapathum magnum, ita ob magnitudinem appellatum videtur, ex i(/ppos2 equus et lapathum. G. Mengelwurtz, vid. Rhabarbarum.

HIPPOPHAES, sive rhamnus catharticus oleae solio; vox a)po\ tou= i(/ppou, quod vis eius purgatrix tam valida sit, ut ipsis equis alvum subducat.,

HIPPOSELINVM, Olus atrum vocatur: sic a magnitudine dictum, ab i(/ppos2 equus, et selinum: siquidem Graeci magnis et amplis rebus Hippo praeponere solent, adeo ut Hipposelinum Latinis nihil nisi grande apium sit. Olus autem Atrum vel pullum a foliis, vel seminibus, quae atro colore nitent, appellatum esse videtur. G. Groß Eppfich.

HIPPVRIS, vide Equisetum.

HIPPVS, est oculorum affectus in quo oculi tremuli continuo agitantur et subinde nictitant, ut in equitatione fit, ab i(/ppos2 equus, G. Bebende Augen.

HIRCI BARBA, Gr. *tragopw/gwn, planta nomen sibi adscivit, quod e calicis summo, floribus evanescentibus, papposa prodeat caesaries, seu comosa lanugo, cui cum hirci barba nonnulla similitudo. G. Bocksbart.