December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 390, image: s414

INSESSVS, seu ENCATHISMA, est balneum ventri, inferioribusque partibus dicatum, cui aeger ad umbilicum usque insidet. Habentque tales insessus usus varios, qui nonumquam ad dolorem sedandum, interdum ad emolliendum, vel flatus discutiendos, et non raro ad menses ciendos, parantur. Vide Balaneum. G. ein Bad.

INSOLATIO, est, quando res fermentandae aut macerandae solis ealori exponuntur; aut aegrotus se radiis solaribus, super arena positus, permittit, quod veteribus familiare fuisse legimus.

INSPIRATIO, Gr. ei)spnoh\, et e)mpneuma/twsis2, est inductio aeris in pulmonem per os, nares, et asperam, arteriam: quae fit ob dilationem thoracis per musculos intereostales costas sursum in medio arcus sui trahentes, dein per diaphragma in abdomen impulsum, et ex convexo planius redditum, unde thorace capaciore facto, aer sua gravitate ingressus pulumonem, illum implet, undique extendit, vesiculas explicat, sphaericas reddit, et sanguinis circulationem per vasa pulmonalia liberam facit certis temporibus, etc. G. Das Athem ziehen, Athem holen.

INSPISSATIO, est, quando liquida materia evaporando in massam tractabilem et consistentem redigitur. Gr. pu/knosis2. G. Dickmachen.

INSVCCATIO, est quando aloe etc. in succo violarum, rosarum inspissatur.

INSVLTVS, est primum paroxysini tempus, quo morbus in aegrum subito quasi insilit. G. Der Anfall einer Kranckheit.

INTEGVMENTVM, ab anatomicis vocatur, quodcumque externum alicuiuse partis operimentum est: sic corporis integumenta universalia sunt cuticula, nervorum papilliforme reticulum, cutis, panniculus adiposus. Particularia sunt, uti membrana quaevis, quae musculum investit etc.

INTELLECTVS, Gr. nou=s2 et su/nesis2, est ipsa mens humana, vel in illa aliquis habitus, quo omnia obiecta, circa quae se exercet, percipit. G. Der Verstand.

INTEMPERIES seu DYSCRASIA, et ACRASIA, est morbus, qui in qualitatum corporis inconvenientia consistit, vel manifesta est vel simplex, vel composita; simplex est quando una qualitas peccat; ut intemperies calida, acida, salsa etc. Composita est, ubi plures qualitates in vitio sunt: ut intemperies calida et salsa, frigida et acida etc. intemperies occulta est


page 391, image: s415

quae oritur a qualitatibus venenatis, ut ex aere, animalibus venenatis etc. ex aere provenit, quando fluidum aereum, ab aquis stagnantibus putridis, diuturnis siccitatibus, terrae motibus etc. contagiosum evadit; unde febres malignae, pestilentiales et pestes ipsae nascuntur.

INTENTIO, idem quod indicatio.

INTERCALARES DIES, sive intercidentes, et ab aliis provocatorii dicti, sunt, in quibus vel ob vehementiam paroxysmi, vel ob causam externam, corpus et succi irritantur ad intempestivam expulsionem praestandam. Tales sunt dies tertius, quintus, nonus, decimus tertius, decimus nonus.

INTERCOLVMNE, idem quod diapegma.

INTERCOSTALES MVSCVLI, in utroque latere viginti duo sunt, undecim externi et totidem interni: Omnes eostis intertexuntur. Fibras habent obliquas, et invicem instar X sese intersecantes. Externi oriuntur a superiorum costarum inferioribus partibus, et oblique versus posteriora descendentes inseruntur in inferiorum partes superiores. Interni contra. G. Die Musculn zwischen den Rippen.

INTERCOSTALIS NERVVS, est nervus pari vago a medulla spinali accessorius, qui et in abdomine per omnia viscera spargitur, et cum carotide interna cerebrum ingreditur, coniunctusque cum pari tertio et quinto oculos petit, hinc ipso in cervice laeso, visus animali perit. G. die Nerven zwischen den Rippen.

INTERCVRRENS, vocatur febris continuae quaedam species, quae certis annis variat, et modo id versa est a febribus isto anno grassantibus, sive fuerit mitis vel saeva, unde inter istiuse anni stationarias modo huc et illuc intercurrit.

INTERCVS, vide anasarca.

INTERFAEMINEVM, idem quod perinaeum.

INTERMISSIO FEBRIVM, vide apyrexia.

INTERMITTENS FEBRIS dicitur, quando per unum vel plures dies febris plane intermittit, quae postea redit; eaque tunc est quottidiana, tertiana, quartana, quibus nonnulli quintanam addunt. G. Kalte Fieber.

INTERNODIVM, est digitorum ossium mutua colligatio, articulatio et ordine successio. G. Absatz, Gelencke.

INTEROSSEI MVSCVLI, sive ABDUCTORES, sunt sex in spatiis metacarpi, tres exteriores et tres interiores, qui cum vermicularibus coeuntes, per latera exteriora et interiora digitorum incedunt, tendinesque suos ad tria internodia


page 392, image: s416

extendunt, extensioni aliquantulum inserviunt. Externi palmae ineumbunt, interni volae inter metacarpi ossa. Ita in pede decem habentur abductores interossei a pedis ossibus nati, et spatia metacarpi replentes. Externi vel interni sunt, illi tendine lato ad primum digitorum internodium per latera assurgunt. hi ad se cundum internodium: nonus vero ad pollicis, ad minimi digiti adductionem decimus inseruit.

INTERPASSATIO, dicitur de sacculis seu fomentis siccis, idemque est quod intersuere, ne materia inclusa conglomeretur, evius rei gratia quoque Gossypio pulveres suscipi solent. G. Zwischennath. Scribunt aliqui interbastatio et interbastare. Sunt verba ex barbaro aevo ad nos propagata.

INTERSCAPVLARIA, sunt cavitates inter scapulam et vertebras.

INTERSCAPVLIVM, est processus scapulae in gibba eius parte, qui vulgo dicitur spina.

INTERTRIGO, vel ATTRITUS, Gr. e)/ktrimma, est partium ano vicinarum seu partium inter femora sitarum, excoriatio, vel pelliculae abrasio a motu vehementiori, praecipue equitatione orta. Frequenter id evenit infantibus, ut cuticula in coxis a vera cute separetur et quasi abradatur, atque dolor eo loci excitetur, qui infantes insomnes atque inquietos reddit. Gr. da/rsis2 a de/rw excorio. G. Abgeschabete Haut.

INTESTINA, vide Enteron.

INTVBVS, et INTUBUM, penult. corripit:

Intuba, iam teneris frondens lactucula fibris. Columell. lib. 10.

Intubus, est endivia [correction of the transcriber; in the print endiviva], Gr. *se/ris2. Intubum Latini vocarunt a cavo tubae specie caule, vocatur etiam seris et seriola. Vide endivia.

INTVMESCENTIA, idem quod tumor.

INVLA CAMPANA, vide belenium.

INVERTENTIA medicamenta sunt, quae aciem stimuli infringunt, ita ut abeat in aliam naturam, figuramque; sie acerrimum acidum invertit acerrimum alcali in naturam mixtam, non acrem.

INVOLVCRVM CORDIS, vide pericardium.

IONTHVS, sive VARUS, est tuberculum parvum, durum, et callosum, in faciei cute excitatum, ab o)/nqos2 fimus, quia faciem deturpat et foedat. Alii ab a)/nqos2 flos, eo quod circa aetatis vigorem efflorescit, deducunt. G. Venusblümlein, Finnen.