December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 484, image: s508

ODONTOIDES, quod denti smile est; ut dens secundae vertebrae et aliorum ossium, ex o)dou\s2 dens, et ei)=dos2 forma G. Das den Zähnen gleich ist.

ODONTOLITHOS, est petrosus ille tartarus dentibus accresscens, ex o)dou\s2 dens et li/qos2 lapis. G. Kalck der Zähne.

ODONTOPHYIA, idem quod dentitio, sive dentium eruptio, ex o)dou\s2 dens, et fu/w cresco. Vide dentitio.

ODONTOTRIMMA, ex o)dou\s2 dens et tri/bw tero. Idem quod dentifricium. G. Zahnpulver.

ODORAMENTVM, est medicamentum odoris gratia adhibendum; componitur ex ladano, styrace, benzoin, moscho, zibeto, aliisque aromatis. Gr. *)/arwmu et *)osfrhto\n. G. Lieblicher Geruch, Rauchwerck.

ODORATVS;, OLFACTUS, Gr. *)/osfrhsis2, est sensus, quo ex motu et irritatione nervorum, nasi membranis insertorum, per effluvia odorifera ideae quaedam sensorio comuni offeruntur et repraesentatur. G. Der Geruch.

ODORIFERVM, idem quod odoramentum.

OECONOMIA, est quidem rei familiaris dispensatio, sed et administratio quaedam circa aegrorum dispensationem. Item, succorum in corpore nostro distributio oeconomia animalis appellatur, ex oi)/kos2 domus, et ne/mw distribuo. G. Haushaltung.

OEDEMA, Barb. undimia, ab Hippocrate nonnumquam late sumitur pro omni tumore praeter sanitatem excitato, stricte vero pro tumore a pituita sive viscido humore genito, quando eiusmodi humor alicubi, fere semper in folliculis panniculi adiposi, stagnat, albus est, mollis et indolens, sine pulsatione, et digitis facile cedens. Sed si symptomata alterius indolis accedunt, ut pulsus, vel calor vel color sensibilis, vel intumescentia, vel dolor, vel aliud quid, dicitur oedema phlegmonodes, erysipelatodes, scirrhodes etc. ab oi)di/w inflatus sum, tumco. G. ein wässeriger Geschwulst.

OENANTHE, est planta, quae habet primo flia ampla, repentia, et petroselino similia, deinde peucedanum referunt, intra haec assurgunt plures caules, duos circiter pedes alti, angulosi, ramosi, striati, caerulescentes: flos rosaceus, et vinbellatus, plurimis scilicet petalis constans inaequalibus, cordiformibus, in orbem positis, et calici insidentibus: is autem abit in fructum ex duobus seminibus compositum oblongis,


page 485, image: s509

hinc gibbis et striatis, inde vero planis, in aliquos veluti aculeos desinentibus, quorum medius ceteris validior: dici volunt a)po\ tou= oi)=nou et a)/nqous2 a vino et flore, quasi flos vinosus, quod odore et quadantenus colore, sit viti similis. Malunt alii sic dictam, quod viti similiem florem ferat, vel quod cum vite floreat. Illud nomen imponitur quoque filipendulae, spondylio, iunco odorato etc.

OENELAEVM, est vini et olei admixtio, ex oi)=nos2 vinum et e)/laion oleum. G. Wein vermischt mit Oel.

OENOIDES, est vinum dilutum, aut latex vino analogus, ex oi)=nos2 vinum, et ei)=dos2 forma.

OENOGALA, est compositio ex vino et lacte, ex oi)=nos2 vinum, et ga/la lac.

OENOMELI, est mel vinosum, sive mulsum vinosum, vel mulsum, quod ingreditur vinum, ex oi)=nos2 vinum, et me/li mel.

OESOPHAGEVS, est musculus oesophagi constrictor, sphincter dictus, ab utroque latere cartilaginis cricoidis ortus, os oesophagi amplexus, et extrorsum ambiens. G. Muscul der Speißröhre.

OESOPHAGVS, est fistula membranacea, a faucibus ad stomachum tendens, qua cibus in ore masticatus et saliva mixtus ad ventriculum transit: tunicas habet quatuor; extimam mem ranaceam, secundam musculosam ex fibris longitudinalibus, externis, et orbicularibus internis compositam. Tertia huic succedens est vasculosa, infinitis numero vasculis ad glandulas hic sitas contexta. Quarta seu intima prorsus nervea est, quae intus crusta villosa obducitur, et vere pro quarta sumi potest. Ab ui)/sw Fut. a fe/rw feram, quia omnes cibos versus ventriculum fert, et fa/gw edo, vocatur item gula, laimo\s2, sto/maxos2. G. Die Speißröhre, die Kähle.

OESTRVM VENERIS, idem quod clitoris, vel nympha, est corpus exiguum, teres, rubellum, uvulae apici non absimile, situm ante foramen urethrae, unde nomen nu/mfhs2 accepisse videtur, apparet deductis utrimque mulicbris sinus labiis, sub monte veneris, in alarum summitate nidulatum; in diversis feminis diversae magnitudinis iuxta aetatem, tempus, naturam moresque reperitur, plerumque tamen in adultis, bene natis, non libidinosis extremi articuli infantis digiti magnitudinem aequat; situ vero, figura, substantia, fabrica, erectione, coli virili satis exacte respondet, quamvis ab co exilitate,


page 486, image: s510

brevitate, impersoratione imprimis differat, cetera videantur apud anatomicos.

OESYPVM, sive lana succ da, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

Oesypa quid redolent, quamvis mittantur Atbenis,
Demptus ab immundae vellere sucus ovis?

De lana illa succida ita Serenus:

Succida lana malos remoratur subdita cursus. tit. prost. sangu.

Oesypus, vellus succidum Plin. lib. 29. exponit sordes sudoremque lanis ovium adhaerentes. versantur itaque non parvo in errore, qui Oesypum interpretantur pro scybalis et stercoris pilulis ovium lanae inhoe entibus, oi)/supos2 quasi oi)/+os2 r)u/pos2, ovis sordes G. Das Fett von ungewaschener Wolle.

OFFICINA med cis est alia pharmacentica, in qua Galeni medicamenta maxime praeparantur: alia chymica, in qua essentiae, ex mineralibus, vegetabilibus et animalibus, in varia forma extrahuntur, et dicitur vulgo, laboratorium a laborando. Vide labor atorium. Et alia est chirurgica, in qua res ad chirurgiam pertinentes tractantur. Gr. e)rgasth/rion. G. eine Werckstätte.

OLEA, est arbor mediocriter magna, cuius cortex est politus, coloris cineritii, lignum solidum coloris subflavi, saporis amari: solia sunt oblonga, angusta, salicem referentia, acuta, crassa, dura, carnosa, in superiori parte viridia aliquantulum, in inferiori albescentia. non lanuginosa, caulibus brevibus adhaerentia, sibi invicem opposita: flos est moopetalus, caicem habens, ex quo pistillum egreditur, unde fit fructus oblongus. ovalis, viridis, carnosus, succulentus, qui fructus oliva dicitur sapor eius est amarus, acer, acerbus, et ingratus, in se includens putamen osseum oblongum, quod continet semen eiusdem figurae, haec arbor crescit in regionibus calidis, a Gr. e)lai/a, unde quoque oliva. G. Olivenbaum, Oelbaum.

OLEANDER, vide nerion.

OLEASTER, est olea silvestris.

OLECRANVM, sive ANCON, est processus maior ulnae sive ossis cubiti primi. Item suprema humeri pars.

OLENE, est cubitus, sive focile maius.

OLEVM, Gr. e)/laion, est pinguedo quaedam fluida ex fructibus aut seminibus expressa, uti est livae, plamae, amygdalorum, raparum etc. vel est destillata ex rebus pinguibus, uti ex cinamomi cortice, caryophyllis, anisi semine etc. vel est


page 487, image: s511

composita, uti oleum iasmini, castorei, camomillae etc. in genere est corpus liquidum, id est leni calore fluidum, ad sensus homogeneum, non tamen simplicissimum, totum inflammabile, et aquae non permiscibile, in resinae consistentiam condensari potens, tumque teacissime adhaerens. G. Oel.

OLEVM PETRAE, vide petroleum.

OLEVM TERRAE, est pellucido - rubicundum, odoris fortis petroleum aemulantis, sed gratioris. Ante paucos annos nobis ex India orientali allatum est, ubi ex monte quodam effluere dicitur, sed est oleum ex nuce cocos expressum atque terris medicatis commistum; id enim quod genuinum est, ex India ad nos non affertur, sed a regulis asservatur, venit quoque ex Bohemia atque ex Barbados. Paratur etiam in Marchiae Brandenburgicae oppido Freyenvvalde: Persarum et orientalium vera Mumia. G. Steinoel.

OLFACTVS, idem quod odoratus.

OLIBANVMOfficinarum, seu thus; Dioscoridi l. c. 81. li/banos2; sic dicitur Isidoro l. 17. c. 8. a Libano monte, ubi copiose legitur, quamquam de origine vocis alia mens sit Vossio in Etymol. Quicquid horum fuerit, Ausonius eo respexit, cum scriberet Idyll. 5. 98.

Florum spirat odor, Libani seu montis bonor, tus.

Penult. autem corripit non solum ob hunc Ausonii locum, sed ob Graeci quoque Poetae auctoritatem:

*kai\ smu/rnan, li/bano/n te pro\s2 malakh\n e)pi\ te/fan
*ba/lle. id est,
Et myrrham, et molle tus in ignem proice. Archestr. apud Athen. l. 3. c. 11.

OLIGOPHOROS, est vinum tenue, paucis spiritibus gaudens, ex o)li/gon paucum, et fore/w fero.

OLIGOTROPHIA, est paucitas nutrimenti, ex o)li/gh paucum, et trofh\ alimentum.

OLIGOTROPHVS, est cibus minus nutriens, cui opponitur polytrophus.

OLIVA, est oleae fructus. G. Oliven.

OLOSTEVM, vide holosteum.

OLVS, ab alendo dicitur, quod oleribus alerentur homines, antequam fruges repertae essent. Vide lachanum.

OLVS ATRVM, vide hipposelinum.

OLYRA, est frumenti species, affinis zeae. Gr. o)/lura.

OMASVM, vide abonasum.