December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted
image: s000
[gap: illustration (Frontispiz)]
image: s001STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.
image: s002
[gap: praeliminaria]
page 525, image: s549PHALANX, est ossium digitorum [reading uncertain: print faded] series, velut in aciem structa. G. Eine Ordnung. Aliqui non recte scribunt phalanga.
PHALARIS, sive canarina, est planta, quae habet caulem nodosum; folia tritici, sed minora; spiea est crassa, confecta ex glumis, semina oblonga, alba splendentia condentibus, sqammatim congestis; glumae binae, eanae, carinatae, semen medium utriculo involutum tenentes, faciunt squamulas apparentes: haec planta crescit in Hispania et regionibus calidis, nomen habet a)po\ tou= falaria=|n, quod semen splendidum, candidumque reddat. G. Kanarienkraut.
PHANTASIA, est sensus internus seu imaginatio qua aliquid menti repraesentatur et imprimitur, ut suo tempore cum eius expressione proferatur. Videtur quod imaginatio sit spirituum animalium quaedam undulatio, interius in cerebri meditullio, et deinde versus ambitum eius undequaque expansa, a fai/nw repraesento. Gr. fantasi/a. Lat. imaginatio. G. Einbildung.
PHANTASMA, idem quod phantasia.
PHARMACEVTICA, idem quod pharmacia, vel sunt [correction of the transcriber; in the print sun] ea, quae ab arte pharmaceutica dependent.
PHARMACIA, est ars simplicia medicamenta colligendi, depurandi, solvendi, componendi, aliis miscendi pro scopo medici in usum aegrorum. Est haec una ex tribus medicinae fontibus, unde auxilia quibus morbi profligantur, suppeditari debent: aliae enim duae partes andiunt chirurgia et diaetetica, a farmakeu/w medicamentis [correction of the transcriber; in the print medicamantis] purgo. G. Die Apothekerkunst.
PHARMACOPOEA, est doctrina sive descriptio rerum medicamentalium quoad notas distinctionis, colligendi et depurandi modum, earumque vires et dosin exhibens, in usum medicorum et pharmacopoeorum: seu est doctrina medicamentorum, adeoque et pharmacologia eodem sensu dicitur. Vide Dispensatorium, a fa/rmakon medicamentum, et poie/w facio. G. Apothekerbuch, it. Apotheke.
PHARMACOPOEVS, sive SEPLASIARUS, est vir pharmaciae peritus, qui novit medicamenta colligere, eligere et componere: estque medici manus sinistra, quamvis arre et scientia chirurgus anteponendus ipsi.
Laeva manus medici doctoris, pharmacopaeus:
Dextraque chirurgas iure vocandus erit.
page 526, image: s550Ex fa/rmakon medicamentum, et poie/w facio. G. Ein Apotheker.
PHARMACOCHYMIA, est illa chymia, quae tantum praeparationes medicamentorum tradit, quae sanitati humanae inserviunt, ideoque hac in parte a metallurgia, arte spagyrica et chysopoeetica, facile distinguitur, G. Chymische Artzney.
PHARMACOPOLA, est is, qui medicamenta divendit, ex fa/rmakon medicamentum, et pwle/w vendo. G. Apotheker.
PHARMACVM, REMEDIUM et MEDICAMENTUM, est quicquid manente vita morbos in corpore humano impugnat et profligat: estque vel actuale vel potentiale: simplex vel compositum: dogmaticum vel empiricum: externum vel internum. naturale vel artificiale. G. Eine Artzney.
PHARYNGETRVM, nunc pro pharynge nunc pro osse hyoide sumitur.
PHARYNGOTOMIA, idem quod laryngotomia.
PHARYNX, est superior pars oesophagi, movetur et constat ex tribus musculorum paribus, cephalopharyngaeo, sphenopharyngaeo, et stylopharyngaeo, quibus accedit sphincter, qui et oesophagaeus vocatur. Est vocabulum Graecum, Latinis fauces et frumen. G. Der Rachen, Schlund.
PHASEOLVS, penult. corr. quia Dioscoridi l. 2. c. 130. fasi/olos2. PHASELUS vero pro eodem paenult. [abbr.: paenultimam] producit:
Seu pinguem viciamque seres, vilemque phaselum. Virgil. Georg. 1.
Phaseolus vero, et Phaselus, est planta, quae habet folia terna, hederam terrestrem referentia, sed molliora, venosa: flores sunt leguminosi, papilionacci, albi: flori succedit siliqua longa, in acumen desinens, in initio viridis, post maturitatem albescens, in duas partes dehiscens: feta seminibus reniformibus, quae semina phaseoli dicuntur, plerumque albi, tamen aliquando inveniuntur nigri, rubicundi, et vario colore instructi; primo sunt ex Thracia delata, hinc fabae Turcicae vocantur. Gr. *do/lixos2, utrumque nomen ab effigie et longitudine siliquarum, aut fructus accepit, qui lintrem, lembumque seu naviculam exprimunt. G. Welsche Bohnen, Türckische Bohnen.
PHEGOPYRVM, idem quod fagopyrum.
PHELLANDRIVM, est aquatica planta cicutae fere aemula, odore sii, habetque caulem crassissimum, striatum excavatum,
page 527, image: s551nodosum, in multos ramos divisum, qui rami se in alas extedunt: folia ampla, in margine incisa, saporis grati, aliquantulum acris: flores in summitate caulium erescunt, semina sibi invicem iuncta, aniso crassiora, obrotunda, fere ovalia, compressa, odorata, nigricantia, reliquum simile est cicutae; crescit in locis aquaticis, forte a felleu/w fluito suberis more, et a)ndre/omai virile robur assumo, in aquis enim non tarde fluentibus intrepide quasi et viriliter se erigit.
PHELLODRYS, suberis est arbor, a fe/llos2 suber, et dru=s2 quercus.
PHIALA, dicitur vas vitreum ex ventre amplo in modum sphaerae rotundae, gracilem canalem in proceritatem emittens; eius usus frequens chymicis in coagulationibus et solutionibus. G. Eine Phiole.
PHILADELPHVS, est aparine, sic dicitur, quod ob asperitatem vicinis herbis tamquam fratribus adhaeret, ex fi/los2 amator, et a)delfo\s2 frater. Vide aparine.
PHILANTHROPOS, est aparine: sic dictus quod praetereuntium vestibus adhaeret, ex fi/los2 amans, et a)/nqrwpos2 homo. Vide Aparine.
PHILIATROS, est is qui medicam artem amat et in ea studet, ex fi/los2 amator, et i)atro\s2 medicus.
PHILLYRA, et PHILYRA, tilia, habet folia oblonga, coniugata, semper vitentia: flos est monopctalus, eampaniformis, quadripartitus; calice quadrifido contentus; ovarium in fundo calicis fit fructus semine rotundo. Dictam volunt, quod cortex eius aqua maceratus in tenues quasi membranas sive philyras discerpatur.
PHILOCHYMICVS, dicitur is qui chymiam amat, ex fi/los2 amator, et xumiko\s2 artis chymicae peritus.
PHILONIVM, penult. corripit.
Quid referam multis composta Philonia rebus? Seren. tit. Iecor. vit.
Philonium, est medicamentum electuarli consistentia, et quis recipit opium, opiatis annumeratur. Ita ab inventore Philone vocatur; sed huius medicaminis variae occurrunt deseriptiones. Gr. filw/neion.
PHILTRVM, est concavitas [correction of the transcriber; in the print conacuitas] labro superiori impressa et dividens, sic quasi amabile dicitur. Sumitur quoque pro medicamento amorem conciliante, amatorium virus Plin. Amatorium poculum Cic. est. Gr. *fi/ltron. G. Ein Liebtrunck.