CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

PSAMMOS, est arena in corpore humano genita, quae in passione nephritica saepe emingitur. G. Grieß, Sandkörnlein.

PSEVDOBVNIVM, est napus silvestris Cretica cuius vires in stranguria celebres.

PSILOTHRON, seu DEPILATORIUM, est medicamentum, quo pili vel e corpore auferuntur vel propter hirsutiem attenuantur, a yilo/w deglubo, denudo.

PSOAS, sunt musculi lumborum, circa duas inferiores thoracis et tres lumborum vetebras superiores, initium assecuti, obliquo descensu in rotatorem femoris minorem deseruntur, a quibus femur flectitur. Est genitivus casus, a yo/a. yoi=a, quo nomine a Graecis dicitur caro illa muscularis, quae in lumborum regione renibus subiacet. Germani venatores vocant den Lendenbraten, das Jägerstück. G. Der Lendenmuscul.

PSORA, est scabies fera, cutim in furfures mutans, cum pruritu magno, a ywria/w scabie laboro. Gr. yw/ra a)gri/a. G. Die Räudigkeit, eine Abscheuliche Krätze.

PSORIASIS, est scabies scroti sicea, pruriginosa, quae saepe cum exulceratione molestat.

PSOROPHTHALMIA, est pruriginosa oculorum vel potius palpebrarum scabies, ex yw/ra scabies, et o)fpalmi/a oculorum dolor. G. Die Räudigkeit der Augen.

PSYDRACIA ut definiverunt Paulus et Alexander, sunt exigua cutis capitis ulcuscula similia eis, quae cutem incendere solent. Celsus paulo diversius definivit, quod sit paulo durior pustula subalbida, acuta, ex qua quod exprimitur, humidum est. Verum Pollux ex medicis ipsis definivit psydracia ese igneas efflorescentias ulceratas sponte in capitis cute apparentes. Psydraces aliis sunt parvae pustulae, tamquam bullae supra cutim, a frigore hiemali efflorescentes, a yuxro\s2 frigus.

PSYLLIVMDioscoridi l. 4. c. 70. yu/llion; penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] ob vocalem ante vocalem, sine diphthongi suspicione. Psyllium, est planta, quae habet caules foliosos, sarmentosos, ramosos, repentes: folia oblonga angusta, acuta, villosa, incisa,

nervosa, et parum laciniata instar coronopi: cetera sunt ut in plantagine et coronopo: semina sunt parva, oblonga, puliciformia, lubrica, lucida, ex fusco punicea, saporis primum mucilaginosi, postmodum acris et nauseosi: haec planta crescit in Italia et Germania: semen pulici apprime simile est, a yu/lla, vel yu/llos2 pulex. Hinc pu licaris herba appellatur. G. Flohkraut.

PTARMICA [1]Dioscoridi l. 2. c. 192. ptarmikh\, a ptai/rw, sternuto, ponult. corripit, ut icterica, Logica, Grammatica, Dominica. Ptarmica, seu STERNUTATORIA, sunt, quae maiori, quam errhina, praedita acrimonia, irritando, et corrugando nervos olfactorios et membtanam pituitariam in naso, pituitam circa nares exprimunt, ut magna copia tum expellatur, tum erumpat. G. Niesen machende Mittel.

PTARMICA [2], est planta, quae habet caulem unieum, tenuem, rotundum, fistulosum, satis firmum, undequaque instructum foliis draconis esculenti foliis similibus, argutis, aperiusculisque denticulis circumquaque serratis, atro virore splendentibus, sapore acri et fervido pyrethri mitiore; flos est radiatus, cuius scilicet discus ex plurimis flosculis, corons vero ex semiflosculis constat, embryonibus insidentibus, et calice sqammoso comprehensis: embryones autem deinde abeunt in semina parva: radix est longa et filamentosa: crescit haec planta in locis incultis et arenosis. Est herba sternutationem promovens. G. Bertram.

PTERYGIVM [1], est ala seu pinna nasi vel oculi aut processus aliformis ossis sphenoidis. Item, excrescentia membranosa, unguis et ungula dicta, supra corneam oculi tunicam, ab angulo ut plurimum interno, versus oculi pupillam excrescens, eamque saepe obscurans, a pte/ron ala. G. ein Fell über dem Auge.

PTERYGOIDES dicuntur processus est musculi ossis euneiformis, duo tales ossei sunt processus in osse cuneiforme; verum duo sunt paria musculorum, quorum unum est externum, ortum ab externa parte alae exterioris pterygoidis, progressum retro inseritur forti tendine in spatio similunari sito inter condyloidem et coronoidem maxillae inferioris processum: alterum est internum, ortum carneum, et tendinosum ex tota

interna superficie lamellae externae pterygoidis, progrediens descendit, ac lato et robusto tendine affigitur fossulae paulo supra angulum internum maxillae inferioris sub magnis apophysibus; et haec ambo maxillam inferiorem attollunt, ex pte/ruc ala, et ei)=dos2 forma. Item, cui scoptulae opertae alarum in modum exstant, quod genus hominum, teste Galeno et Aretaeo, tabi obnoxium est, pterugw/dhs2 Hippocrati et Aretaeo, fqinw/dhs2 Hippocr. G. Dem die Schultern heraus stehen.

PTERYGOSTAPHYLINI, sunt musculi gargareonis sive uvulae, qui a processibus aliformibus originem trahunt, et in uvulae lateribus finem consequuntur; sunt duo internus et externus. Pterygostaphylinus internus sive spheno staphylinus, oritur prope supremam processus pterygoidis partem ex osse sphenoide, et finitur in parte posteriori ac superiori uvulae; hic salpingo-staphylinus a Valsalva vocatur; quia e parte tubae Eustachianae provenit. Pterygostaphylinus externus oritur iuxta latus externum praecedentis, descendit inter utramque lamellam processus pterygoidis, tendinemque super apophysi tenui lamellae interioris, quasi per trochleam, ad anteriorem uvulae partem reflectit, unde ab hoc pari sursum et antrorsum, a reliquis retrorsum, et ad latera videtur moveri. Hic musculus a Valsalva musculus novus tubae vocatur, quia tubam Eustachii, ut et nares ab eo dilatari existimat: a pte/ruc ala, et stafu/lh uvule. G. Des Zäpfleins Muscul.

PTILOSIS, est oculorum vitium, ut incrassatis palpebrarum marginibus, ciliorum pili excidant.

PTISANA (nonnumquam ptissana, hinc Galeni liber exstat peri/ ptiassa/nhs2 ) paenult. [abbr.: paenultimam] corripit.

Frumentum, milium, ptisanamque, fabamque solebas. Martial. l. 12. ep. 73.
Quid cessas? agedum, sume hoc ptisanarium oryza. Horat. 2. Sat. 3.

Ptisana, est decoctio ex hordeo decorticato, passulis mundatis, glycyrrhiza etc. parata, a pti/ssw pinso, decortico. G. Gerstentranck.

PTYALISMVS, est maior, quam naturaliter solet, salinae ex ore secretio, a ptu/w spuo. G. Speichelfluß.

PTYALON, est sputum sive illa materia quae tussiendo ex pulmonibus eicitur: saliva namque proprie significat liquorem per ductus salivales effusum, humorem e naribus et supra palatum, pituitam cerebri vocant; at mucus, tonsillarum, est

PVBES, est illa pars abdominis, quae pudendo proxima lanugine seu pilis tegitur, unde iudicatur an quis maturuerit nec ne: ideoque qui huiusmodi pilis non adornati sunt impuberes dicuntur. Maribus decimo quarto accrescit, feminis vero duodecimo. G. Das Schaamhaar.

PVBIS OS, sive PECTINIS OS, est pars ossis innominati, quae in iunioribus cartilagine ab ischio et ilio separata, in adultis cum iis concrevit: est vero praecedentibus duobus minus, situm in parte anteriori ubi duo ossa utriusque lateris se invicem contingunt. In hoc osse, ubi cum ischio coniungitur, relinquitur foramen magnum, fere ovale: sic vocatur ob pudendorum viciniam. G. Das Schaambein.

PVERPERA, femina est, quae iam iam peperit, et quamdiu ex incommodis puerperium sequentibus decumbit. Gr. paidoto/kos2. G. eine Kindbetterin.

PVGILLVS, Gr. desmi/dion, est mensura medicorum, qua herbae mensurantur; continet pugillus, quantum manu modica capi potest: aliis tamen quantum tribus digitis prehenditur. G. eine kleine Hand voll.

Pulegiumve potens, et agreste iugatur anethum. Seren. tit. lumbr. purg.
Pulegiumve potens una super aure locabis. Seren. tit. cap. med.

Pulegium, est planta, quae plures habet caules longos, quadratos, villosos, quosdam elatos, alios repentes: folia sunt obrotunda instar maioranae, sed tactui molliora, et nigriora, ex horum alis ramusculi oriuntur vel parva foliola valde tenuia: flores sunt verticillati, coloris caerulei vel purpurei, aliquando rubicundi, raro albi, labiati, labium superius bifidum: flori succedunt semina minima: radix est fibrosa. Gr. blh/xwn seu glh/xwn, quod gustatum a pecore, cum floret, balatum concitet. G. Poley.

PVLMONARIA [2], penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] ob vocalem ante vocalem. Pulmonaria, est planta quae habet caulem angulosum, villosum, coloris purpurei, buglossum referentem: folia quaedam ex

radice erumpunt dispersa et repentia, alia stipiti adhaerent sine caulibus; sunt oblonga, acuta, ampla, in medio nervum habentia, lanuginosa, et plerumque maculata, semina obrotunda in capsula inclusa: radix est fibrosa, saporis viscosi: crescit haec planta, in silvis, pulmonum morbis medetur, vel a similitudine cum pulmonibus denominatur. G. Lungenkraut.

PVLMONES, Gr. pneu/mona, et pleu/mona dicunt. Est illud organum respiratorium, in thoracis utraque cavitate positum, eamque sua bifida loborum divisione replens, constans vasis 1) sanguini solo vehendo, et mutando, ut arteria et vena pulmonali 2) aliis suo sanguine tantum nutriendae substantiae destinatis, ut arteria bronchiali, 3) aliis solo aeri ex cipiendo, ut arteria aspera cum suis divisionibus dicatis; atque innumeris nervis a pari vago, et lymphaticorum copiosorum omni genere et magnitudine variis etc. Quatenus aerem accipit per asperam arteriam, post eius varias divisiones continuo decrescentes, tandem abit in substantiam ex vesiculis sphaeroidis figurae conflatam, membranaceam, subtilissimam, ultimo caecam, expansilem ab aere inflato, contractilem propria vi ut et thoracis compressu. Hae vesiculae undique vasis traiectoriis sanguineis et nutrientibus cinguntur etc. de quibus cunctis Malpighius inventor optime disseruit. G. Die Lunge.

PVLPA, est caro fructuum, radicum, aliorumve corporum, quae infusione, vel coctione extrahitur, eam per setaceum traiciendo: ut pulpa tamarindorum, cassiae, althaeae, dactylorum etc. vel contundendo, ut in cucumeris, melonumve semine; vel eligendo, ut pulpa colocynthidis etc. G. Das Marck.

PVLSATILLA, est planta, quae habet folia pastinacae silvestris satis similia, sed minora, odoris acris et admodum nares ferientis dum digitis conteruntur, gustus acerrimi: ex horum medio producitur cauliculus rotundus, cavus, lanugine spissa obductus: flos est rosaceus, plurimis scilicet petalis in orbem positis constans, ex cuius meditullio surgit pistillum staminibus plerumque obsitum, quod deinde abit in fructum, in quo, velut in capitulum, colliguntur semina in tenue capillamentum desinentia: Folia etiam quaedam caulem infra florem cingunt, non secus ac in anemone, a qua differt semine nudo in caudam tenuato. Radix est crassa, longa, nigra, in plura capita interdum divisa. Anemones species. G. Küchenschelle.