CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

QVALITAS, est particularum minimarum dispositio seu contextus, unde corpus nostrum, quacumque ratione, quale denominari potest. Haec est manifesta, occulta, venenata, conmgiosa, pestilens etc. G. Beschaffenheit.

QVARTANA FEBRIS INTERMITTENS, quam Saturni filiam nominavit antiquitas, Octavio Horatiano teste. Hodie opprobrium medicorum, quia difficulter, a medicis curatur. Quadrimi circuitus febris, Plini. Gr. tetartai=os2; estque praeterordinaria sanguinis commotio cum suis symptomatibus; quarto quovis die hominem invadens, eumque deserens plane per duos intermedios dies. G. Das viertägige Fieber.

QVARTARIVM, idem quod quadrans, item mensura est vini unciarum quinque, et olei unciarum quatuor cum semisse.

QVARTIO, dicitur talus, sive astragalus, a quatuor nempe lateribus. Vide suo loco.

QVERCVS, est arbor notissima, cuius flos mas amentaceus, constans apiculis masculinis, tenui capillamento longo per densa agmina affixis, fructus, loco a flore in eadem planta remoto, tribus tubis instructus, natus in calice foliolis angulosis constante, tandem sqammoso, fit glans calice inferius excepta, sub putamine coriaceo integro, tegens nucleum bifariam fissilem. Crescit in silvis, et montosis locis; in usum trahuntur, lignum, cortex, folia, glandes, earumque capsulae, gallae, viscus, fungus, et nucamenta. Gr. dru=s2, licet prisci Graeci omne genus arboris sub druo\s2 nomine intellexerunt, a dru/w erumpo, pullulo. G. Eichbaum.

QVID PRO QVO, succedaneum dicitur et antiballomenon. Est quando medicamentum unius indolis et qualitatis pro altero substituitur a pharmacopoeis, hoc tamen, non nisi medicorum consensu, faciendum. Gr. a)rtiballo/menon.

QVOTIDIANA FEBRIS INTERMITTENS, est febris quae omni die invadere solet et remittere, duratque ordinarie per 12. horas, et per totidem desinit. Gr. pureto\s2 a)mfhmerino\s2. G. Das tägliche Fieber.

RACEMVS pro uva accipitur, neque tantum ipsius vitis est, sed etiam hederae et aliarum herbarum, aut fruticum uvas quasdam producentium. Dicitur etiam ramosum id, e quo acini dependent.

RADIAEVS, est carpi musculus; externus est vel internus. Posterior ab eodem fere cum cubitaeo protuberculo descendens radioque incumbens, primi metacarpi ossis involucro, sub indice affigitur. Alter externus, ab externo brachii processu latus erumpens radio impositus, circa prima metacarpi ossa duplici ut plurimum separatoque desinit tendine; hic corpus flectit, ille vero extendit. Notandum tamen, quod derivativa huiusmodi in aeus terminata et a Latinis vocabulis venientia, ut radiaeus, cubitaeus ad stribliginem barbaricam pertineant. A Graecis nominibus primae et secundae declinationis venientia, ut peronaeus, vitio carent. G. Der Einbogenmuscul.

RADIVS, est os cubiti minus, focile minus dictum, obliquius est ulna, et ab ea in medio nonnihil distat, ubi tenue interest ligamentum: supra vero ulna radium excipit; infra hic illam Superior eius pars cum externo brachii processu articulatur per diarthrosin, unde motus pronus et supinus. Inferior per appendicem cum carpi osse ad maximum digitum. Huius superior pars tenuior, inferior vero crassior. Gr. *sth/rigc, kerki\s2, karaph/xion. Item, os tibiae minus. G. Armschiene, die Spindel im Arm.

RADIX, est infima pars plantae, terrae infixa, per quam nutrimentum capiens crescit, sive id, quo alimentum attrahitur. Gr. r(i)za. G. die Wurtzel.

RAMI dicuntur brachia vasorum maiorum: sed et plantae, a trunco abeuntes divisiones. G. Aeste, Zweige.

RANINAE VENAE, sunt eae, quae sub lingua manifesto visuntur. G. Die Fröschadern.

RANVNCVLVS flammula, Dioscoridi l. 2. c. 206. batra/xion paenult. [abbr.: paenultimam] corripit, quia a rana descendit specie

diminutivi, ut furunculus, pectunculus, homunculus, avunculus. Ranunculus habet calicem pentaphyllum herbacei coloris, ante floris perfectionem plerumque fugacem: flos est perfecte rosaceus, pentapetalus seu polypetalus: radix nonnumquam fibrosa, vel granulosa et digitata, nunc tuberosa, aliquando plane intorta, foliatura est lata vel angusta, secta vel minus secta, hinc nil characteris dat, folia quoque varia sunt, sed habet calicem pentaphyllum, et stamina innumerabilia, quae circumerescunt capiti frugifero, exceptis nonnullis. G. Schmaltzblum. Hanenfuß.

RAPA, et RAPUM, est planta, quae habet folia ampla, repentia, profunde incisa, aspera: flores sunt quadrifidi, cruciformes, flavi; flori succedit siliqua cornu fungosum referens, septo medio divisum, semine subrotundo et rubicundo praegnans: radix est crassa, carnosa, oblonga, aut rotunda, saporis aliquando dulcis, aliquando acris: Gr. *goggu/lh, *gogguli/s2. G. Rüben.

RAPHANVSDioscoridi l. 2. c. 137. r(afani\s2, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

Percurrent raphanique, mugilesque. Phalaec. Catull. 15.
Semine vel raphani permisto dulcia melle. Seren. tit. tuss. med.
*ou' trw/gw r(afa/nas2, ou' kra/mbas2, ou' koloknu/qas2. Hom. batr.

Raphanus duplex celebratur, rusticanus, qui et Armoracia dicitur; de quo supra: et orbicularis, rapae similis, quem et radiculam, aut radicem per eminentiam vocant. Est planta hortensis, inque obsoniis pro deliciis habetur, nomen sibi arrogavit, quod ceteras amplitudine corporis superet, vel quam paucissimis magnitudine cedat. Etenim plerumque in tantam molem coalescit, ut in frigidis locis, quibus gaudet, sicut in Germaniae agro Erfurtensi, infantium puerprum magnitudinem aequet: folia habet magna, ampla, aspera, viridia, profunde incisa, rapam referentia, sed magis sinuosa: flores quadrisidos, purpureos, et cruciformes: succedit fructus seu siliqua corniformis, crassa, spongiosa, duobus seminum subrotundorum ordinibus feta, mediastino tenui discretis: radix est longa, crassa, carnosa, alba, rubicunda aut nigra, saporis acris aut penetrantis, sed grati. Aliqua species minor praecipue delectat vera, tenera, succulenta, fragilis, et esculenta. G. Rettig, Radischen.

RAPISTRVM monospermon, est rapa silvestris, planta, quae habet caules tenues, rotundos, ramosos, aliquantulum villosos; folia repentia, crassa, rapam referentia ad principium

laciniata, dein subrotunda, leviter sinuata et subhirsuta: flos cruciformis, quatuor scilicet petalis constans, ex cuius calice surgit pistillum, quod deinde abit in fructum seu testam fere globosam, unicapsularem, semine fetam ut plurimum singulari, radix longa, fibrosi, et albescens. G. Hederich.

RAPVNCVLVS spicatus, est planta quae habet folia ex radice erumpentia violam referentia, punctis nigris aliquando instructa, podunculis longis adhaerentia; caulis est angulosus, excavatus, sucum lacteum praebens, folia oblonga, angusta habens: flores in summitate in spicam sunt congesti, coloris caerulei, purpurei vel albi; post florem sequitur fructus divisus in tria loculamenta, semina exigua, splendentia, et rubicunda continentia: radix alba rapum referens. Rapunculus esculentus est campanula radice esculenta flore caeruleo: est diminutivum a rapa.

RAREFACIENTIA, sunt remedia, quae moderato calore; vapores humoresque difflando, poros partium maiores faciunt. Gr. a)raiwtika\.

RASORIVM, est cultelli species, quo utuntur chirurgi in abradendis capillis, et ossibus cariosis, a radendo vocatum. G. ein Schecrmesser, Radirmesser.

RASPATORIVM [1], seu SCALPRUM RASORIUM, est instrumentum chirurgicum, ossibus cariosis et squamosis abradendis, confectum. Gr. *custh=ra vocant. G. Das Schroteisen, Schrotmeisel.

RASPATORIVM [2], seu RADULA, a radendo, est instrumentum ex lamina ferrea pertusa et afferi parvo affixa, cuius inaequalitate et scabritie, radices, ligna etc. raduntur, Gr. *cu/stra. turoknh=stis2. G. Raspel, Reibeisen.

RAVCEDO, Gr. bra/gxos2, est vox rauca, acutie strepens, absque ulla soni glabritie vel claritate, et exilis, sic ut saepe non audiatur, nisi a prope adstantibus: orta a siccitate vel asperitate instrumentorum formandae voci inservientium, hinc consequitur vel tussim, vel susceptum frigus, vel crapulam, vel nimios elamores, vel pulverem in fauces illapsum, vel consumptionem instrumentorum vocalium a lue venerea: vel denique abusum ciborum aut medicamentorum acrium. G. Heischerkeit.

R.