CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

TROCHISCI [1], est medicamenti interni et sicci genus, nempe sunt rotulae seu orbiculi signati, fiunt ex pulucribus cum mucilagine exceptis, et in pastam redactis, ex qua orbiculi in umbra siccandi formantur, a tro/xos2 rota, vocantur item pastilli, ab a)rtioko\s2, quod panem referat, kuklismo\s2 a circuli figura. G. Küchlein.

TROCHISCI [2]Moschardini, ab intrante moscho sic dicti, penult. prod. [abbr.: paenultimam producit] ut cetera adiect. in inus, ab animal. descendentia.

TROCHLEARIS MVSCVLVS, est musculus oculi obliquus superior, sive maior, et omnium tenuissimus, habens tendinem longissimum, oculum circumagit ad angulum internum; nam communi principio, cum primis quatuor ortus, ad internum angulum recta fertur, ibi per trochleam cartilagineam, intra anteriora orbitae sitam, transit, et recto angulo adscendit ad eum locum, ubi quintus inserebatur. Dicitur trochlearis, quia quasi per trochleam circumrotatur, quae trochlea cartilago est in oculo propendens, sita ad os maxillae superioris iuxta internum oculi angulum. Hic cum altero obliquo, amatorius appellatur. Trochlea venit e troxi/zw torqueo. G. Der Rollenmuscul.

TROGLODYTICA myrrha, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] ut coetera adiectiva in icus. Vide hystericus, nephryticus, etc. Troglodytica myrrha, est ea quae optima est, et in Trogloditi partria nata. Vide Myrrha.

TROMBOSIS, est coagulatio lactis, vel sanguinis in corpore humano. Vide coagulatio.

TRVNCVS [1], dicitur illa pars arteriae magnae et venae cavae, quae descendit a corde ad vasa iliaca: specialiter attribuitur ramulis maioribus, qui e trunco magno emittuntur ad viscera speciatim, ut truncus splenicus, hepaticus etc. G. Ein Stamm.

TRVNCVS [2], est totum animalis corpus, exceptis capite et artubus adhaerentibus. G. Der Rumpf.

TRYPHERA, Persica, Saracenica, Nicolai; paenult. [abbr.: paenultimam] corripit, quia Graecis trufero\s2, a\, o\n, delicatus, a, um, a trufh\,

delitiae; Compositiones hae ideo truferai\, sive delicatae appellantur, quod totius corporis, orisque colorem, odoremque commendent, et nativum membris sucum restituant.

TVBA EVSTACHIANA, est canalis amplus, tenuiorem calamum scriptorium admittens, apertus, ad palati extrema vel narium posteriora tendens, ortus a tympani parte anteriori et inferiori, prope tympani membranam, principio ampliori, patente, elliptico, mox iterum sensim coarctatur perfecte tubae instar, sic conum ellipticam basin habentem referens, oblique deorsum versus interiora, inferiora, anteriora delatus, ante canalem osseum arteriam carotidem internam continentem situs, post trium circiter vel quatuor linearum progressum in plures partes inaequales, rupta quasi spatia efficientes, desinit, hactenus osseus est, et ossi petroso insculptus, sensim interim in circulum mutata ellipsi. Huic apponitur dein canalis alius, priori continuatus et similis, sed eo duplo longior, angustus admodum in suo principio, multoque angustior quam est canalis osseus (tota enim tuba eo in loco quasi arctiore sulco excavata videtur) sensim dilatatus, hinc etiam conicus, inversus, tandem ad finem multo rursus, quam est ossea pars, amplior, constans partim substantia cartilaginea, respiciente occiput, et constituente partem superiorem, lateralem, posteriorem pro maiori, lateralem anteriorem pro minori parte, et maximam partem labrorum orificii, partim membranacea, respiciente foramen auris, constituente et absolvente reliquam tubae partem, sic supplente cartilaginis defectum. Denique cartilaginea haec pars, extremum tubae finem praecipue vero ad posteriora latescens, expansa, incrassata, reflexa, constituit marginem semilunatem, cartilagineum, robustum, extuberantem, cornua sua in interiora narium procurrentia habentem, formantem labra orificii ampli, patuli, elliptici conniventis, nunc aperti, nunc iterum valvula hac cartilaginea (quae fini tubae quasi ianitor praefecta videtur) adducta claudendi, eaque semper muniti, quo tandem totus hic canalis desinit ad latus internum alae internae pterygoidei processus ossis sphenoidis, a latere foraminis postici narium, supra palatum mobile, velum pendulum palatinum vulgo dictum, ubi supra uvulae basin terminatur. Huius inventor fuit Alemaeon Crotoniensis, sed veteribus postea neglectus accuratissimo Eustachio iterum descriptus, a Stenone, du Verneyo, multisque aliis, praesertim Gallis, Aquae ductus vocatur; sed ad evitandam confusionem cum Aquae ductu Fallopii, cum quo a multis,

docente Schelhammero passim confunditur, nomine a similitudine inventorisque cognomine desumpto, et a Valsalva excogitato, Tuba Eustachiana potius appellandus.

TVBA VTERI, TUBAE FALLOPIANAE, sunt duo canales fere conici, tortuosi, membranosi, ex binis superioribus foraminibus uteri exeuntes, utrinque unus, ex angustata capacitate circa matricem sensim dilatati, in hemicyclos cellulosos flexi, VI. VII. vel quandoque VIII. circiter digitos longi; horum amplitudo circa medium fere parvum digitum aequat: pervii sunt, si enim per tubulum in eorum principium immissum flatus versus extremitatem propellatur, per eamm ilico erumpet, quod in omni animalium genere semper observavit Graafius: extremitas utero iuncta et in cius cavum hians minima est, setam enim tantum aut stylum tenuem transmittit; at in progressu sensim dilatatur, et circa medium latissima: altera vero extremitas in abdomine fluctuans quartam solummodo digiti auricularis crassitiei partem admittit, fimbriisque multis museniaribus ornata est, ovario, quando opus est, se applicantibus. Tubarum substantia membranacea est, duplicique constat membrana, quarum interna originem habet, aut saltem communis est cum illa, quae internam substantiam uteri cingit, haec glandulosa est, intusque rugosa, et lubrico humore imbuta: externa vero membrana communis est cum ea, quae externam uteri substantiam obvelat, estque prope uterum crassior: vasa copiosissima corpus cavernosum intra membranas earum efficientia, ut erigi sive rigidae reddi queant, quando ovario applicandae; a quibus etiam humectantur: si diligenter aperiantur et dilatentur, tubae cuiusdam aeneae extremum orificium exprimunt. Usus est, ut ova a testibus recipiant, et in uterum deferant. G. Mutterröhre, Muttertrompete.

TVBEROSA, est hyacinthus Indicus tuberosus, flore hyacinthi orientalis: nomen a tuberosa radice ab Italis datum. Tuberosa etiam dicitur radix, quotiescumque vetae radici, quae in medio est, multa undique et magna satis adnascuntur tubera, quae perperam vulgo pro radicis partibus habentur, cum potius gemmarum species dicendae sint, novam enim (ut certis constat experimentis) plantam in se continent, imo propriis fibrosis, unde nutriuntur, gaudent radicibus ab inferiori parte sibi appositis, ut in asphodelo et paeonia observatum fuit:

hieme vero perit omne plantae capillitium, et remanent sola cum crassioribus radicibus tubera, quae sequenti anno germinant. Sic ratio in promptu est, quare radices officinales, quae eo modo constructae sunt, hieme, saltem antequam vigere incipiant, effodi et colligi debeant, quia tunc scilicet radix totam iam futuram plantam, omnesque eius vires concentratas et collectas continet, quae radicem deinceps pro maxima parte destituunt, et per omnes plantes partes disperguntur.

TVLIPA, est planta, quae habet caulem unicum, rotundum, medullosum, duobus vel tribus foliis longis, latis, crassis, duris, in margine undosis, acutis, instructum: flos est liliaceus, hexapetalus, forma quodammodo urcei, nudus, in fastigio caulis unicus, erectus, sex staminibus praeditus: ovarium, quod fit fructus oblongus, trifariam dehiscens, in tria loculamenta divisus, seminibusque fetus planis bino ordine sibi incumbentibus. Radix est bulbosa interdum brevior, nonnumquam oblongior, crassa, foris vel flavescente, vel magna ex parte, nigricante membrana obducta, quae interna parte lanuginosa est, castanearum corticis instar, aliquando autem adeo denso tomento plena, ut mollissime recubet bulbus, qui solidus est, firmus, et velut albumen ovi coctum candidus, gustanti dulcis, saltem non ingratus: nomen accepit a pilei similitudine, qui Turcis dicitur Tulipant, Dulpant, quemque videtur hic flos forma exprimere. G. Tulipane, Tulpe.

TVMOR, Gr. o)/gkos2, oi)/dhma, est morbus, quo partes humani corporis praeter solitum modum ampliantur, et extenduntur, per affluxum plurium liquidorum, vel concretionem solidorum, ita ut destinatam operationem perficere, ut par est, nequeant. G. Schwulst, Geschwulst.

TVNETANVS FLOS, est Flos Africans aurei coloris, sic dictus, quod in regione Africae Tunetensi crescat. Nullius est in medicina usus.

TVNICA [1], inter vegetabilia est tenuis cortex et veluti membranaceus, quo vel arbor, vel radix investitur. Sic caepa folliculis est tunicata.

TVNICA [2], est betonica, detractis duabus litteris prioribus: eo nomine veniunt flores caryophylli hodie. G. Nelckenblumen.