CAMENA Early Modern Latin Texts

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.

VERTEX, est pars capitis inter synciput et occiput media, altissima omnium et gibbosa. Gr. korufh\. G. Der Wirbel auf dem Haupt.

VERTICILLVM, , in plantis florum vel foliorum ambitus, qui cauliculos aut ramulos herbarum coronat, exsistit; ab instrumenti muliebris similitudine dictum, quod fuso vertendi gratia solitum est adhiberi.

VESICA, est pars membranacea cava, in qua liquor excernendus colligitur et continetur: ut vesica urinaria, bilaria, seminaria. Gr. ku/stis2, ou)rodo/xos2 ku/stis2. G. Die Blase.

VESICA AENEA, est cucurbita magna cuprea, destillationi plantarum inserviens.

VESICA BILARIA, est vesicula ad figuram pyri accedens, sita in parte hepatis concava, parvo ovo gallinaceo ut plurimum similis; fundus, nobis erectis deorsum, collum vero sursum spectat, habetque quasi sphincterem peculiarem, incumbit vesicula colo, illudque suo colore tingit; constat ex quatuor membranis: 1. communi; 2. vasculosa; 3. musculari, ex fibris rectis, obliquis et transversalibus 4. nervea, intus rugosa seu reticulata, humore unctuoso imbuta, in qua subinde minimae glandulae apparent, quae fabrica ductibus biliariis communis esse videtur; exit in ductum qui cum poro biliario ad angulum acutum iungitur, et sic uniti faciunt ductum communem maiorem prioribus; oblique descendentem, qui ad angulos acutos appositus duodeno, penetrat exteriorem eius tunicam, dein inter hanc alteram descendens, mox perforata et hac, inter secundam et tertiam longo itinere progressus, foramine rotundo in cavum intestini libere exit, idem quod folliculus fellis.

VESICA DESTILLATORIA, est vas aeneum sive ahenum cupreum, superius capitello cum tubo donatum, qui inseritur tubo serpentinis ductibus incurvato; inseruit destillationibus plantarum aquosis, spirituosis, decoctis etc. G. Eine Destillirblase.

VESICA VRINARIA, Gr. ku/stis2: est ea, quae in viris posterius intestinum reatum habet: in soeminis vero uterum,

cuius vaginae alligatur, semper extra abdomen in loco tutissimo a concursu ossium sacri, ileon, ischion, et pubis formato, et mediante supra expansa peritonaei lamella, cui fundus vesicae accretus, a contentis abdominis separato, haeret, qui pelvis dicitur: habet haec vesica tres membranas, externa peritonaeo ortum debet, huius officium est vesicam investire: media membrana est muscularis, fibris longitudinalibus, et spiralibus, praedita, huic in toto corpore similis non reperitur, valde explicabilis, et magna vi elastica praedita: intima membrana glandulosa est, valdeque sensibiiis, si microscopii ope conspicitur, deteguntur infiniti exigui folliculi, rotundi, humore mucolso instar olei amygdalarum pleni; unde haec membrana tam lubrica est, ut attrectationes digitorum eludat: quo vesica contractior, et minus stimulatur, eo dicti folliculi magis clauduntur, humorem mucosum colligunt, et ad usum reservant; quo veto magis dilatatur et stimulatur, eo oscula folliculorum patentiora redduntur, et humor ille maiori copia fluens vesicam ab irritante quocumque acri vel stimulante defendit: tandem ne urina continuo efflueret ex vesica appositus est superiori cervici vesicae sphincter. Accipit urinam ex renibus pet ureteres: eamque per urethram, quae in viris quam feminis longior est, deponit. G. Harnblase, die Blase.

VESICARIA, vocatur alcea veneta, ut et alkekengi, quia eius fructus et semen in vesiculis continetur: vel quoniam vesicae et calculis prodest.

VESICATORIA, sunt medicamenta, quae externe cuti applicata, in locum determinatum tumorem quendam ex liquido ibi ante non haerente conciliant, illud liquidum nempeo hac vi derivando, ut per illud ultimum vasculum nimis distentum rumpatur, adeoque in locum fracturae liquidum exeat, communique cavitate colligatur; veluti fit a cantharidibus. Vocantur quoque attrahentia, derivantia. Gr. e)pispastika\. G. Ein Pflaster von Spanischen Fliegen; Blatter machende Mittel.

VESICVLAE SEMINALES, sunt receptacula quaedam, ceu intestinula caeca in gyros, cryptas, recessus, complicata, quae collo vesicae a parte posteriori nectuntur per membranas; solummodo in viris reperiuntur, numquam in feminino sexu; sedem habent inter vesicam urinariam et intestinum rectum, duae sunt et constant ex membrana satis tenui, et

avium minorum intestinorum instar variis modis contortae sunt, nisi quod hinc inde varicum adinstar mirum in modum dilatatae et interna cavitate magis contractae conspiciantur, in has desinit vas eiaculatorium sensim latius et sinuosum, rursus angustius, ubi incurvatum ingreditur fere recto itinere in haec intestinula versus horum fundum capacissimum. Quaeque vesicula praedita est alio canale emissorio eum priori ad angulos acutos iuncto, qui bini emissorii in urethra ad angulum obtusum iunguntur, et in unum canalem emissorium in urethtam patentem desinunt, qui medius et unus, inter alios binos longe minores, et altiores, ab utroque eius latere appositos, locatur; ut ita per tria distincta oscula seminalis humor huc expellatur: interimque ambae hae vesiculae membrana musculosa colligatae sunt, et semen asservant, et tempore orgasmi venerei, excernunt. G. Saamenbläslein.

VESPERTILIONVM ALAE, sunt ligamenta duo lata et membranosa, utrinque unum, quibus uteri fundus ossibus ilii laxe connectitur: Aretaeus vespertilionum alis assimilat.

VESTIBVLVM, in aure dicitur pars media inter labyrinthum et inter cochleam; est vero cavitas ossea, superficie inaequalis; eius pars anterior obducitur membrana, fenestrae ovali opposita pars spectat membranam tympani, in eo hiant novem foramina 1. fenestra ovalis, 2. duo foramina nervorum. 3. quinque foramina canalium trium semicircularium, 4. superior pars cochleae a parte faciei huc aperitur.

VETERINARIA MEDICINA, est ea ars quae de medicatione circa iumenta et pecudes agit, vulgo mulomedicina.

VETONICA, vettonica, vettonicum : est betonica, sic ab inventoribus Vettonibus, Hispaniae populis, nominata est, Gr. *ke/stron. Vide betonica.

VIBRATIO, est agitatio et motio corporis et membrorum involuntaria, ut conquiescere non liceat, etiamsi strenue renitaris. G. Das Erschüttern.

VIBVRNVM, est arbuscula, cuius rami longi, digitum erassi, valde flexiles, corticem albescentem habentes: folia ad

alnum vel potius sorbum alpinam accedunt, lata, sublonga, crassiuscula, in ambitu crenata, hirsuta, et pulvisculo albo, maxime inferna parte, quae ob id etiam magis candicat, conspersa, gustu adstringente: flos est monopetalus, rotatus, quinquefidus, umbellae in formam digestus, staminibus quinque praeditus: ovarium in ora superiore coronatum caliculo quinquefido, instructum tuba erecta veluti triglobosa, abit in fructum seu baccam mollem, succi plenam, unico semine osseo, compresso, striato, fetam: Haec arbuscula crescit in locis incultis, saxosis, et montibus: a viendo, id est, ligando, dictum, quo rustici utuntur ad colligendos fasciculos.

VICIA, est planta, quae caules habet angulosos, villosos, excavatos: folia oblonga, angusta, villosa, bina, quasi coniugata, costae innascentia, in claviculas abeunti: flores sunt leguminosi, purpurei aut caerulei: flori succedit siliqua villosa, feta seminibus subrotundis, aut angulatis, nigris: ferte, et secundum veri similitudinem a Gr. biki/a vel biki/on nomen habet. Dici videtur a vinciendo, quod item ut vitis capreolos habeat, quibus sursum versus serpit, vel quod inter frumenta vitium fit. G. Wicken.

VICTORIALIS, dicitur gladiolus, ut et allium montanum. G. Schwertel, Siegwurtz, Allermann Harnisch.

VICTVS RATIO, est modus vivendi, quo sanitas per convenientia alimenta, quibus in humano usu vulgo utimur, conservatur et morbus propellitur: consistit in recto usu rerum necessariarum, estque in morbis triplex, crassa, mediocris, tenuis: item est tenuis simpliciter, tenuior et tenuissima, vide diaeta.

VIGILIA, est spirituum animalium in cerebro et per nervos facilis agitatio, qua per organa senluum nostrorum motus obiectorum sensorio communi, facili negotio, offeruntur. Si nimis hi spiritus agitantur, vigiliam pervicacem inducunt. G. Das Wachen.

VINACEI, grana sunt acinorum, gi/garta Gr. nominantur, quae pressis uvis cum folliculo abiciuntur.

Vincetoxicum, est hirundinaria, seu aclepias: quidam dici putant nikhtociko\n, quod illi adversus venena insignis vis insit. Derivatur a vincere vel nika=n quod idem est, et tociko\n venenum. Vide hirundinaria.

VINVM HIPPOCRATICVM, est cui saccharum et aromata infusa fuerint, quae post per manicam Hippocratis colantur. G. Hippocras.

VINVM MEDICATVM, est vinum, cui medicamenta infusa sunt in usum aegrotantium. Praesertim quando cum musto ad fermentandum reponuntur. G. Kräuterwein.

VIOLADioscoridi l. 4. c. 122. i)/on, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

Viola est planta, cuius folia ex radice erumpentia, sunt obrotunda, ampla, in margine incisa, viridia, caulibus longis adhaerentia: flos est pentapetalus, anomalus papilionacei floris aemulus, huius enim duo petala superiora vexillum, duo lateralia alas, inferius vero, quod in caudam desinit, carinam quodammodo repraesentant, coloris purpurei aut caeulei, odoris suavis et grati: post florem apparet capsula, per maturitatem in tres partes divisa, continens semina exigua, obrotunda, albescentia: radix est fibrosa. Eius folia Violaria vocantur. G. Viole.

VIORNA, , seu vitis alba, sed Fuchsio vitis nigra: videtur corrupta vox a viburno: forte sic dicta quod propter flexibilitatem, clematis in modum, omnes adstantes plantas circumligat, vinciatque.

VIPERA, Dioscoridi l. 2. c. 18. e)xi/dnh; penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

Vipera delituit, caelumque exterrita fugit. Virg. 3. Georg.
Quod custos, dominusque viperarum. Phalaec. Mart. l. 1. ep. 42.

VIRGA [2], in vegetabilibus est, quae ex radicibus, aut caudicis lateribus exit; a nonnullis virgae appellatae sunt soboles.