December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 715, image: s739

VOLVVLVS, vide [correction of the transcriber; in the print ide] iliaca passio.

VOMICA NVX, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit] a vomendo dicta,

Et phthisis, et vomicae putres, et dimidium crus. Iuven. 13.

VOMICA, est tuberculum in pulmone natum pene membrana propria inclusum, pure plenumm: ortum a quacumque causa partem pulmonis prius inflammante, dein supputante, sed tamen ita, ut in membrana quadam, quae simul crescit ac extenditur, contineartur: nec sputo excernatur; aliquando in initio nec tussim nec febrem inducit; postea vero cum sensim aucta, vasa sanguifera ulcina comprimit, quin sanguini praeterfluenti effluvia sua imprimit, proinde febricula, cum inquietudine et marcore succedit, tandem illa ad plenitudinem aggesta et diuturna concoctione in pus sincerum maturata, cystin seu nidum disrumpens vel solvens, pus solum vel sacculo inclusum eicitur. G. Lungengeschwer, Eiterbeule.

VOMITORIVM, est medicamentum internum, cuius vehementi irritatione materia in stomacho contenta, violento motu per gulam in os et ex eo eicitur, adeoque motus peristalticus plane invertitur, vide quid de vomitu mox dicetur. Vide emetica. Gr. e)metiko\n. G. Ein Speytranck, Artzney, davon man sich brechen muß. Vomitif.

VOMITVS, Gr. e)/metos2, ab e)me/w vomo. Est ventriculi et oesophagi et musculorum abdominalium. convulsivus motus, quo versus superiora contrahitur ventriculus, pyloro occluso et fundo ac lateribus in se coactis versus sinistrum orificium, et compressis omnibus vi musculorum abdominalium, unde per partes convulso etiam oesophago ab imo ad fauces, contenta, si quae sint in cavitate, expelluntur in os et ultra. Hinc anxietas, dolor in cordis et ventris regione, respiratio nonnihil est impedita, facies rubet et tumet saepe, caput distenditur, labia tremunt, fudor exprimitur, si vomitus diu durat, et identidem repetit, ut solet: nam convulsio haec per vices repetit, unde contentorum eiectio una vice maior, altera minor est: neque enim respiratio concedit diuturnam convulsionem, et quasi tetanum, sed sursum actus ventriculus ab inspiratione aliisque causis, brevi deorsum urgetur, licet mox revertantur convulsiones, quae rursum remittunt: atque in tali vicissitudine vomitos fit. Huius species sunt, ab ebrietate, fastidio, cibis vel potibus acribus, venenis, emeticis, catharticis, in gravidis, vulneribus cerebri, viscerum inflammatione,


page 716, image: s740

eorumque dolore, ut in colica, ileo, nephritide, febribus, etc. Estque vel rei ingestae, sanguinis etc. G. Das [correction of the transcriber; in the print Bas] Brechen, Ubergeben, Speyen.

VRACHVS, est canalis in fetibus exilis, membranosus, figurae depressae, crassitiei circiter acus textoriae, coloris placenta obscurioris, a fundo vesicae exiens, transiens infra amnion, recta usque ad cervicem allantoidis, pervius, vel saltem transitum urinae permittens, intra aliquot dierum. spatium, ex substantia mucosa in veram membranam mutatus: est verus ductus urinarius, transmittit enim ex vesica in allantoidem urinam a sola vesica fetus in utero haerentis per tantum temporis spatium non retinendam; hic vero post fetus editionem in substantiam ligamentosam facessit, et vesicae pro suspensario cedit. Coniungitur umbilico et vesicae fundo. Gr. ou)raxo\s2. G. Der Blasen Band.

VRANIA, est iridum nomen, a colore et figura iridis caelestis: ou)rano\s2 enim caelum est.

VRCEOLARIS, et URCEOLA, vocatur parietaria, quod detergendis urceolis vitreis polleat. Vide helxine.

VRENTIA, vide pyrotica.

VRETER, est vas fistulosum et membranosum ab utroque rene emissum, ex eius pelvi oriundum, fere conicum, ut plurimum inaequale, scilicet in diversis locis angustius; constatque tribus membranis; externa est proles peritonaei, media est muscularis, fibris motricibus praedita; tertia et intima similis est membranae vesicae interiori: hic canalis in statu sano nullam praeternaturalem extensionem passus valde angustus est, unde fit ut sibi commissus ob tunicam muscularem fere clausus exsistat, donec materia secreta in pelvim continuo stillans sensimque augescens, ad superandam vim contractilem satis virium acquirat; unde liquor secretus non ilico ex pelvi effluere potest, quod in hunc finem factum videtum videtur, ne liquor ipso momento, quo in pelvim stillat, effluat, sed ibidem continuo adsit, ut papillarum oscula hunc liquorem stillantium humectet, et impediat, ne prae siccitate concrescant, alias de urinae scretione brevi actum esset, hinc liquor hic in pelvi retardatus instar balnei fovet, et humectat, papillas suis osculis in pelvim hiantes a concretione praeservat: haec fistula, ut ad vesicam, in quam terminatur, perveniat, utitur primo recto, mox vero ad anteriora flexo itinere, sub peritonaei lamella decurrens, in posteriorem vesicae partem, duorum digitorum ab alterius renis inserto uretere, uti et a cervice distantia; ergo in


page 717, image: s741

talem locum, ubi mutationibus vesicae modo plenae, modo vacuae minime obnoxius est, inseritur: tunc oblique deorsum inter tunicas vesicae spatio parvi digiti procedit, et ibi intima vesicae membrana penetrata suam urinam infundit: haec mirabilis insertio, nullo operculo vel valvula praesdita, retrogressum urinae ex vesica in ureterem omnino impedire valet, oblique intra vesieae membranas se aperiens; unde urina a renibus, vesicae traditur. Vena alba Celso dicitur, ab ou)=ron urina. G. Harngänge.

VRETHRA, vel FISTULA, Gr. *ou)rh/qra, *po/ros2 *ou)rhtiko\s2, est meatus urinarius, quo ex vesica per penem,, vel vulvam sive pudendum muliebre, urina excernitur. Item, inseruit seminis eiectioni. In initio suo per duo foramina vesiculae seminales, cum opus fuerit, se exonerant, iisque prostatae glandulosae, etiam plurimis foraminulis circumsistunt: quibus caruncula apponitur. Canalis est mirae structurae; constat binis membranis, ubi primo ex vesica, cuius protractio tantum videtur, sed his deinde interponitur corpus cavernosum sive fungosum, quod inter binas has lamellas decurrit, ad latera sensibilius quam in medio, inter finem prostratae et unionem corporum cavernosorum est crassissimum, dein toto decursu gracilius, ad anteriora penis crassescit, et extrorsum flexum, linquit in medio apertum os urethrae, in glande, deinde vero constituit superficiem exteriorem spongiosam glandis, terminatam in eminenti eius fimbria circa nexum praeputii; in cavum suae fistulae recipit emissaria obliqua ex glandulis Covvperianis, confectum humorem blandum praecipue flaccido veretro dimittentia in usus necessarios superficiei interiori urethrae; tum et plurima hic patent oscula maiora, minora, haec fines sunt canaliuculorum sub urethrae membrana, eructantes hummoremblandum, quo lubricatur meatus, et a concretione defenditur: urethrae progressus non est rectus, sed singulari modo progreditur, inprimis in viris, ubi per anfractus descendit, assurgit, incurvatur, descendit; et variis sui decurus locis in latitudine sua etiam variat; ab ou)=ron urina, vel ou)re/w urinam reddo. G. Harnröhre.

VRETICA, idem quod diuretica.

VRINA, vide uron.

VRINA PERICARDII, vide aqua pericardii.

VRINALIS HERBA, dicitur linaria, quia urinam pellit sic vocatur.