CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AASAR civitas in tribu Iudae, nunc vero vicus grandis ostenditur eo nomine, pergentibus Ascalonen de Azoto. Hieron. in locis Hebr.

AASBAI Latine confidens in me vel frater circumdans, aut ex Hebraeo et Syro frater senectutis, [gap: Hebrew word(s)] filius Machati, pater Eliphelethi, unus ex fortibus Davidis, 2 Sam. c. 23. v. 34.

AAVAILLE Familia Flandriae nobilis, cuius insignia Rhombos cyclotretos (Germ. Rund ausgebrochene rauten, Gall. Rustres) caeruleos tres in aurea parma, fasciae rubeae adiectos, esse docet Cl. Spener. Operis Herald. Parte Gener. p. 192 §. 24. ubi usum huiusmodi rhomborum rariorem esse, addit.

AB quintus mensis Hebraeorum, ieiunio celebris, Zach. c. 8. v. 19. Partim Iunio, partim Iulio nostro respondens: Iudaeis, ut ait Abarbanel, ominosus et quo hostibus suis obvii esse et expositi consuevere. Illo namque mense decrevit Deus olim, ut in deserto morerentur, quotquot obmurmuraverant. Et die nona [orig: nonâ] eiusdem, desolatum est utrumque Templum, tam primum, quam secundum: Alexandria quoque amplissima Iudaeorum Synagoga est eadem [orig: eâdem] vastata. Sed et ex Anglia, Gallia et Hispania hoc ipso mense pulsi sunt, etc. Idem, apud Bochart. Hieroz. Part. I. l. 3. c. 16. vide quoque Torniell. A. M. 25. 45. num. 31. 44. et 64.

Ab Aegris Cubiculariorum et Ad aegros Cubiculariorum dictus est apud Romanos, qui aegros ex Cubiculariis curabat, Salmas. Not. ad Iul. Capitol. in Gord. Tertio.

AB Epistolis nomen ministerii aulici Ael. Lamprid. loc. supra cit. in Alexandro Severo, Post meridianas horas subscriptioni et lectioni Epistolarum dedit operam, ita ut ab Epistolis semper assisterent. etc. Gr. *(oi tw=n e)pistolw=n proestw=ntes2: id est, Magistri Epistolarum, qui etiam Proximi ab Epistolis seu Epistolarum Proximi Epistolarum vocabantur, eo quod in scrinio Epistolarum primi essent ac principes, vide infra in voce Scrinium: Hi Comitivae dignitatis, ut et reliquorum scriniorum proximi, praefulgebant l. 10. Cod. Theodos. de Prox. Scrin. Ad similitudinem proximorum, qui in scriniis militantes Comitum dignitatibus adornantur: hi quoque qui priores in scrinio Dispositionum fuerint et Comitis acceperint dignitatem, etc. Salmas. loc. cit.

ABA [1] tyrannus Hungariae, in vico Stoebe a suis caesus est, et in proxima [orig: proximâ] aede sepultus; non multis a morte annis cadaver eius effossum est; ubi sudarium et paludamenta fuere [orig: fuêre] incorrupta, etc vulnera obducta, cicatrice curata [orig: curatâ]; ideoque ex aede rustica [orig: rusticâ], ad coenobium Saranense ab eo exstructum translatum est cadaver. Bonfin. l. 2. dec. 2.

ABA [2] Xenophanis filia, quae Olbi, Ciliciae urbis, tyrannidem, quam pater procuratorio nomine administrabat, cultu, obsequiisque, ab Antonio et Cleopatra [orig: Cleopatrâ] sibi impetravit. Strabo l. 14.

ABA [3] et ABAE civitas Phocidis, cuius cives Abantes dicebantur: qui postea relicta [orig: relictâ] Eubaeam incoluere [orig: incoluêre], quae etiam ab ipsis dicta est. Strabo l. 10. Aba etiam Cariae urbs Stephano; oppidum quoque in Arbaia [orig: Arbaiâ] felici Ptolemaeo, huius longitud. 86. 30. latitud. 130.

ABA [4] vel AVA unum ex 4. Regnis Insulae de Xicoco, tertiae partis Iaponiae, Tursell. l. 4. c. 1.

ABA [5] mons Armeniae maioris Plinio l. 5. c. 24. in Caranitide Praefectura: qui et Capotes nominatur, a Simyra [orig: Simyrâ] urbe 12. mill. Pass. in Boream distans, ex quo Domitius Corbulo Euphratem nasci voluit. Vulgo apud incolas, Caicol. teste Theveto. vide Cl. Salmas. Exercit. Plin. p. 624.

ABABA Maximini senioris, Romani Imperatoris mater, gente Alana; hunc ex marito Gotho, in Thracia, peperit, Iul. Capitolin. Victor. Ita vero Capitolin. in Maximinis: Et patri quidem nomen Micea, matri Ababa fuisse dicitur. Quae nomina barbara aliter quoque scripta reperiuntur. Regius enim, Micca, habet et Habala: Iornandes in Rebus Gaeticis, Mecca, et Ababa: in Regnorum Success. Micca, et Abagua: Robertus a Porta, Matha et Abala. Iornandes ex Symmacho, in Thracia natus, a patre Gotho, nomine Mecca, matre Alana, quae Ababa dicebatur. Sed et matris nomen aspirant membranae, scribuntque Hababa. Casaub, et Salmas. ad h. l.

ABABILO aves ignotae, seu potius fabulosae, quarum mentio in Alcorani Surata, cui titulus est, Elepha. Eo enim anno, quo Mahometes natus est, Deum in Abyssinos, qui Meccham obsessuri venerant, immisisse infelix Auctor fingit, aves ababil, a quibus imperiti sint lapidibus exsigil, id est, ex luto praeduro in gehennae igne cocto eorumque nominibus inscriptis, quos ii lapides feriebant. Quae vero sint hae aves Ababil nondum constat inter doctos, neque vero constabit unquam. Asserit Said Ben Giabir, avem esse quae degit et pullos edit inter caelum et terram, rostro avis et caninis pedibus. At Achrama vult, avem esse viridem e mari ortam, cui caput sit leoninum. Et Ibnoabas, ut balsun, quae est ardeae species. Ibada vero Ben Musa, conicit esse sturnos: Et Aisa, species hirundinum, quales in Mecchano Templo degunt. Quid si upupas voluerit, quas Hispani a Mauris, ut videtur, edocti abubillas appellant? quaerit Sam. Bochart. Hieroz Part. poster. l. 6. c. 14. vide quoque infra Abaseni.

ABACAENUM *)abakai=non Stephano et Diod. Siculo. *)aba/kaina, Ptolemaeo; urbs Siciliae, non procul a Messana. Bigenis ager sunt qui putant hodie appellari, inquit Tho. Fazellus. Incolae Abacae nini. Vide Cluver. de Sicil. Ant. p. 386. Est etiam urbs Carica teste Herodiano Grammatico, quam tamen invenire se non potuisse ait Stephanus. [gap: Hebrew words] Abacin dictam putat Bochartus Poenorum lingua [orig: linguâ], quibus [gap: Hebrew word(s)] Abac est extollere. Rudera siquidem huius urbis ex Fazello et Bonfinio describit Cluver.

ABACARES populi Americae meridionalis prope fluv. Maderam, qui postea cadit in fluvium Amazonum, versus Cayanam provinc. teste Texeira.

ABACHES Lydiae popul. hodie Habaches, in 5. Communitates divisus, Marmol. l. 8. c. 1.

ABACINATUS seu ABBACINATUS apud Sanutum l. 3. part. II. c. 1. Qui (Henricus Dandulus Dux Venetorum) a Graecis forte abacinatus quasi visum amisit. Italis similiter Abbacinatus, est oculis privatus et excaecatus, praesertim per ferrum candens, aut pelvim ferream, velaeream (Italis Gallisque Bacinum dictam unde vocis etymon) oculis excaecandis obiectam. Quem excaecandi morem perantiquum esse, constat ex Platone in Gorgia, et ex Laberio apud A. Gell. l. 10. c. 17. ubi de Democrito Philosopho ita legimus:

Clypeum constituit contra exortum Hyperionis,
Oculos effodere ut posset splendore aereo.
Ita radiis Solis aciem effodit luminis,
Malis bene esse ne videret civibus!

Plutarch. vero l. peri\ polupragmosu/nhs2, Democritum obiectu ac repercussu igniti speculi sibi visum ademisse tradit, a)pereisa/menon ei)s2 e)/soptra puraqe/nta, kai\ to\n a)p' au)tw=n a)na/klasin deca/menon, Intuentem fixis oculis specula ignita, huicque repercussionem luminis excipientem, etc. Transiit a priscis ad recentiora tempora; Unde apud Langium in Chron. A. C. 1102. Henricus Rex Anglorum, Robertum Ducem Normanniae, fratrem suum a Hierosolymis reversum, regnum suum inquietantem, bello victum cepisse, et ei lumen, pelvi candente et valde ignescente apposita [orig: appositâ], exstinxisse legitur: quam ipsam historiam his verbis narrat Will. Thorn. in Chron. lib. 2. c. 8. Institit erga Barones suos, et impetravit ab eis, quod praedictus Robertus deberet exoculari et excaecari cum bacili ardenti: Ubi perperam batili praefert codex editus: nec enim recte batillo emendat Somnerus; idem autem bacile et bacinum, ut docet Car. du Fresne. Sic Henr. Dandulus abacinatus est a Graecis, ut diximus: de quo eodem Ioh. Bapt. Egnatius de Exempl. Virorum Illustr. Venetie Civitat. l. 9. c. 12. Qui Legatus, inquit, ad Manuelem Imp. missus, cuius iussu luminibus plane orbatus est, candente lamina [orig: laminâ] aerea [orig: aereâ] eius oculis obiecta [orig: obiectâ], quam ille intueri continuo cogeretur, etc. Imo hodieque in Oriente frequentissimum esse, Itinerariorum Scriptores docent, praeprimis Petrus de Valle et Ioh. Bapt. Tavernier, uterque in Itinerar. Pers. Ea [orig: Eâ] autem arte et hodierni et vett. hoc in negotio versari consuevere, ut, cum vellent, visu penitus privarent; cum vellent, hebetarent solum, et minuerent, ut sic non penitus homines excaecarentur, sed quasi per tenebras in posterum viderent; quod de Henrico Dandulo praefato observavit du Fresne Notis ad Villharduinum num. 34. et ex Sanuto l. c. ubi de eo ait, quasi visum amisit, colligere est. Certe et Aegid. Menagius in Originibus Ital. verbum hinc abacinare, non a bacino, ut Commentatores Boccacii et Iac. Pergaminus, sed a bacio, quae vox Florentinis locum opacum sonat, deducit. Cui sententiae roborandae facit quod mudri/asin Graeci illum appellarunt oculorum morbum quo pupilla effunditur et dilatatur aciesque eius hebescit, uti describitur a Celso l. 6. c. 6. et Hesychio; forte propterea, quia qui per mu/dron, seu ferrum candens, excaecabantur, eorum ita exsiccabatur omnis oculorum humor, ut illorum acies hebesceret et visus dilataretur, proindeque, si non esset omnis videndi facultas adempta, diffuso eo spiritu, per quem videtur, omnia minora, quam sint, viderent. Verum, licet certum sit, evenire saepe, ut per mu/dron caecati, lumine non priventur omnino, sed quasi per tenebras videnant, prior tamen vocis abacinare originatio, qua a bacino deducitur, potior videtur, ut ex antedictis pater. Vide quae de hac excaecandi homines ratione fuse habent Anna Comnena Alexiad. l. 15. p. 480. Pachymeres l. 3. c. 10. Ioh. Villaneus l. 2. c. 13. l. 8. c. 36. et, qui maximam horum partem suggessit Car. du Fresne Glossar. de aliis vero excaecandi rationibus, infra in Excaecandi ritu.

ABACISTA apud Guil. Malmesburiensem Histor. Angl. lib. 2. cap. 10. de Gerberto Remensi, Abacum certe primus a Saracenis capiens, regulas dedit, quae a sudantibus Abacistis vix intelliguntur; Et Fridericum II. Imp. de Venat. l. 2. c. 42. Coniungendo pollicem extensum pollici et replicet indicem ad extremitatem pollicis et erit modus, secundum quem Abacistae tenent septuaginta cum manu, et alii digiti eiusdem manus replicentur in palmam sub duobus illis digitis, ut firmius sustententur, ad similitudinem tenentis numerum ternarium, et sic ex replicatione indicis, super pollicem et trium digitorum in palma sub illis, teneat manum ad formam Abacistae, tenentis septuaginta tria: dictus est, qui Abaco operam dat, Ratiocinator, Supputator, Latinis; *logistiko\s2 Graecis; Barbaris Algorista; Italis olim Abbachiere, nunc Abbachista; Ab Abaco nempe Arithmetico, seu mensa pulvere respersa, in quo numerorum notas Arithmetici olim delineabant: Unde Martian. Capella eiusmodi Abacum definivit, mensulam hyalini pulveris respersione coloratam. Persius Sat. 1.

Ubi de contemptore Philosophiae loquitur, qui Arithmeticam et Geometriam ridebat. Figura autem e(/n *dia\ duoi=n, in abaco et secto pulvere, h. e. in abaco pulvere consperso et multis lineis Geometricis ac numerorum notis secto: et fallrtur Vir doctissimus, qui Abacum Arithmeticis tribuit, pulverem Geometris, nam abacus pulvere conspersus utrisque inserviebat: Aristophanes in Nubibus.

*kai\ th=s2 trape/zhs2 katapa/sas2 lepth\n te/fran,
*ka/myas2 o)beli/skon, ei)=ta *diabh/thn labw/n.

de Socrate loquens. At Logisticis et Calculonibus abacus et aera praesto erant sine pulvere, Salmas. ad Tertullian. de Pall. vide

infra in voce Arenarius. Hinc pro ipsa arte supputandi seu ratiocinandi, apud Henr. Knyghton Chron. l. 1. c. 3. Omnium liberalium artium peritus, Abacum praecipue, lunarem computum et cursum rimatus. Quam a Saracenis Hispanis didicisse, regulisque inclusisse, primum legimus Gerbertum Remensem, apud Guil. Malmesburium loc. cit. et alibi, ubi eum Astrologiam, Abacum, ceterasque artes inde hausisse, memorat, Ian. Gruterus Inscript. p. 224. et Car. du Fresne Glossar. vide quoque infra, in voce Abacus.

ABACOA insula Americae septentrional. et una ex Lucajis, versus Bahamam et oram Floridae. Distat ab insul. Lucaioneca 18. leucis Hispanicis, estque in mari Boreali, sub Anglis. Herrera c. 7. Oviedo, l. 2. c. 6.

ABACOT pileus Augustalis Regum Anglorum, duabus coronis insignitus. Vide Henr. Spelman. Glossar Archaeol.

ABACUC [1] Latine luctator, vel amplexans; propheta: praedicit cladem Iudaeis a Babyloniis inferendam: consolatur tamen eosdem, quod haec calamitas non futura sit perpetua. Inter illius tempora et Danielem in foveam leonum sub Dario coniectum, centum fere anni intercesserunt. Fabulosum itaque, quod de Belo et Dracone in Apocryphis refertur.

ABACUS [1] Cevolae regionis apud Indos metropolis, quae Granata vulgo vocatur. Marc. de Nizz. in Relat. longitud. 250. 50. latitud. 36. 30.

ABACUS [2] quasi a)/neu ba/sews2, absque fulcro, mensa Logistarum de pariete suspensa: item tabella numeraria: Cuiusmodi mensam seu tabellam numerariam, qualis apud vett. Romanos in usu erat, delineavit descripsitque F. Ursin. ut et Ciaccon. in Explic. Inscr. Duillianae et Lib. de Numm. ac Ant. Augustin. Numism. Dial. 9. Et quidem typus eius, ab Auctoribus his exhibitus. Romanus est, in quo notae numerales ad antiquas propius accedere videntur: Usus sane is, quem satis superque indicant calculi ductiles et reductiles, capitati, undeviginti, oblongis alveolis inserti. Calculi quatuor inferiores, unitatis vim singuli obtinent, appliciti tamen numero intercaelato. Superior ille singularis et unicus, item admotus quinque unitares notat. Alveoli unciarii extra ordinem sex calculos continent, quinque infra, unum supra, qui omnes XI. colligunt, pro recepta unciae divisione in XII. sollemnes partes. Semuncia, sicilicus, et semisicilicus seorsum comparent, ut videre est in icone eius, a Pignorio quoque exhibita Comm. de Servis. Alium Marc. Velserus Augustanus publico dedit, qui sic habet: Adversa Abaci pars XIX. foraminibus oblongis vel alveolis est distincta. Quorum octo superiores singuli singulos claviculos ductiles habent, utrinque capitatos, ne excidant: Septem inferiores, claviculos habent quaternos, octavus quinque, Notae interiectae *q. I. X. C. oo. CCICC. CCCICCC. IXI. Praeter duplicem ordinem istum, ad dextrum latus tres etiam alveoli, quorum qui S. et C. signati, singulos, 2. duos claviculos haber. Claviculi itaque XLV. omnino, omnes moblies. Partis aversae eadem species, et quod pro foraminum ratione necesse, totidem alveoli, claviculi item hinc quoque capitatiseu umbellati: ceterum motae nullae, nec numerl. sed ad Abaci angulos pro pediculis lunulae quatuor, paulo magis, quam claviculi exstantes, quo hi scilicet liberi duci et reduci queant. Usus, quantum datur intelligi, ut in XIV. alveolis, quibus numeri interiecti, claviculi singuli inferiorum alveolorum, tot sive asses, sive quid alliud, cuius calculus unicus, significent, quot interscriptus numerus alveoli claviculus unicus, uno plus quam inferiores omnes simul accepti. Exempli causa, claviculi sub I. singuli singulos nam I. unum est; omnes simul quatuor: superior autem quinque significat, ergo iunctim novem colligunt. Sit addendus decimus, reducentur isti claviculi, et primus sub X. movebitur, inde secundus, tertius, quartus ad XL. usque, superior addet L. ut colligantur XC. In centenariis, millenariis et reliquis par ratio, cum abaci numeri per classes dispositi ad novies centena milia excurrant. Alveolus sub *q. quinque claviculos habet, totidem uniciarum indices: superior una amplius, h. e. sex uncias, exprimit, ut unciae XI. conficiantur, quibus si duodecima adicienda explendo assi, reducentur isti, et ducetur sub I. unus. In tribus alveolis ad dextrum latus, singularis claviculus S. semunciam notat; singularis item C. sicilicum, h. e. quartam unciae partem, nam Demetrius Alabaldus C. sicilici notam esse scripsit, duo demum 2. singuli duellas singulas, id est, tertias unciae partes, vide formam huius Abaci Augustani apud Pignorium praefatum edit. ult. cui eam inseruit Andr. Frisius, unde priscam calculandi rationem, quemadmodum et ex Volusio Maeciano accurate disces. De Abaco Sinensi, adi Theophil. Spizelium de Re liter. Sinens. Atque huc respexisse videtur Solon, apud Laertium, ubi ait: Tyrannorum familiares calculis persimiles videri: quandoque enim maximi esse quandoque minimi pretii: quod dictum Oruntes, an Oraetes, gener Regis Artaxerxis, ad illam computandi artem retulit, quae digitorum inflexione constat, apud Plut. Apophth. Eminet autem in tabella Vet. novenarius, cuius ea laus est, auctore Marciano lib. 7. ut primi versus finem teneat; comprobata [orig: comprobatâ] etiam a nostris ratione, qui notas numerales Arabum, quas cifras appellamus, eodem limite arctaverunt. Cui vero ratiocinium in familia obtigerat, Ratiocinator seu a Rationibus dicebatur, huicque muneri in domo Caesarum praeficiebatur Libertus, ut ex vet. marmore Lanuvino patet. Sed a calculis seu lapillis minutis, quos antiqui in manu tenentes numeros componebant, dictus est Calculator Servus, etc. vide Pignor. loc. cit. et infra, ubi de Calculis ac Calculonibus, it. de Numerariis.

ABACUS [3] mensa in qua vasa et pocula ad cenam reponi solita. Glossae vett. Abaci delfica, *mhniste/rion. Glossae vett. MSS. Corbeienses, Abacus vel Abax pars capitelli, vel tabula

lusoria, vel mensa marmorea in qua antiqui mittebant calices. Iuvenal. Sat. 3.

Lectus erat Codro Procula [orig: Proculâ] minor urceoli sex.
Ornamentum abaci: nec non et parvulus infra
Cantharus, et recubans sub eodem marmore Chiron. etc.

Erant autem istiusmodi Abaci, qui ministerium sustinebant, seu Delphicae, figurae rotundae. Unde Orbis Lacedaemonius eidem, pro Abaco ex marmore Laconico:

quod vulgo, sed male, de pavimento accipiunt Eruditi. Logistici vero, ut et columnarum Abaci, quadrati fuere: quam formam parietum quoque Abacis fuisse verosimile [perhaps: vero simile] est, quorum cum mentio fiat apud Vitruv. l. 4. c. 1. et l. 7. c. 4. de illis quaedam addere visum est. Cum Veteribus ad ornatum parietum noti non essent psilotapetes, quibus hodie totos parietes obtegimus et obtendimus, ad ornamentum saltem in communi et promiscuo usu non essent; aliis modis exornare eos fuere soliti, ut videre est infra in voce Paries. Inter quos et hic erat, quod illis abacorum formis speculorumque orbibus ex vitro aut alio pellucido lapide distinguerent, imo et vitreis quadraturis insertis inducerent. Et specula quidem, quae in parietes ornamenti causa [orig: causâ] inserebantur, rotunda fuisse, Seneca docet Ep. 87. abacos autem parietum forma [orig: formâ] fuisse quadrata [orig: quadratâ], verius est. Sic enim alternatim distinguebantur parietes abacorum speculorumque divisionibus (de quibus ita Vitruv. l. 7. c. 3. Ipsaque tectoria abacorum ac speculorum divisionibus inter se prominentes habent expressiones ) h. e. figuris quadratis et orbiculatis prominentibus. Unde specula et abaci iunctim positi, apud hunc auctorem, parietibus decorandis. Ita etiam apud Plin. l. 35. c. 1. Non placent iam abaci, nec specula in cubiculo nitentia. Ita vero utraque inserebantur in parietes et imittebantur ut emblemata in pocula; ut non male hinc abaci speculaque parietum emblemata vocarentur. Quemadmodum vitreae quoque istae quadraturae quibus domum suam induxerat Firmus apud Vopiscum, parietum plane emblemata fuerunt: ita enim in parietes illius fuere immissae ac insertae, ut in vas solent emblemata; quam ob causam dicit, insertas bitumine aliisque medicamentis. Insertas, id est, immissas in parietem et illigatas. Inserere namque e)mba/llein est, unde e)/mblhma. Itaque non sic commissae sunt et continuatae quadraturae hae, ope bituminis aliorumque medicamentorum, ut unum esset ac continuum vitrum, quo Firmi domus erat inducta, ut voluit Vir magnus, sed bitumine insertae et illigatae erant, ut in pariete fixae ac conligatae tenerentur, etc. Salmas. ad Vopisc. in Firmo. Vide quoque Bernardinum Baldum verborum Vitruvian, signific. ut et infra in vocib. Credentia et Ministerium, it. Navis, Paria.

ABADIR lapis est, teste Prisciano, a Saturno pro Iove devoratur. Cum enim esset in fatis, ut Saturnus a filiis propriis regno pelleretur, id ut evitaret, quoscumque ex Ope uxore partus suscipiebat, devorabat. Eam ob causam, Ops Iovem in lucem editum servari cupiens, nixus [orig: nixûs] tempore Corybantes accivit, qui strepitu suo infantis vagitum tegerent: quod cum frustra esset, Saturnum decepit lapide in os eius iniecto. qui Abadir dictus est. Hac fabula [orig: fabulâ], allegorice Tempus indigitari videtur edax rerum. vide Baetylus, et Voss. de Theol. Gent. l. 6. c. 39.

ABADON Latine exterminans, vel perditio. Apocal. 9. Graeca [orig: Graecâ] *)apollu/wn. Lege *)abaddiw\n. Satanae epitheton.

ABAE [1] Phocidis oppidum Strab. vide Aba. Phocensium urbs est (inquit Pausanias in Baeoticis ) a Philippo Macedone, cum caeteras evertisset, ob id relicta, quod eius populus sacrilegii expers esset. Nomen habet ab Aba Heroe, ut Steph. et Suidas prodiderunt. Est etiam Abae po/lis2 *)itali/as2 Stephano; eadem forte quam Ptolemaeus *)/hban vocat, exigua [orig: exiguâ] vocalium commutationen, in qua [orig: quâ] a longum Ionica [orig: Ionicâ] dialecto vertitur in h Cluver.

ABAE [2] Lyciae locus ubi Apollinis fanum erat, ut habet Sophoclis Scholisastes in Oedipo tyranno.

ABAEA eadem quibusdam cum Hira aut Oechalia, de qua Homer. Iliad. l. 10. (Chiores teste Moletio) oppidum in sinu Messeniaco, non procul a Pheris, cuius populi Abaeatae: sic dicta, teste Pausania, ab Abante Lyncei, et Hypermnestrae filio. Erat in ea [orig: eâ] vetustissimum Apollinis oraculum, in quo dabantur responsa priusquam Delphis darentur, quod ab exercitu Xerxis incensum est; Unde etiam Apollo Abaeus dicebatur. Plin. l. 1. c. 6. Pausan. l. 10. Vide Abea.

ABAEI Phocensium regionis populi in Phocidem ab Argis commigrarunt, atque illic Apollinis templum construxerunt.

ABAELARDUS Petrus et Arnoldus Brixiensis, praeterquam quod in Deo Compositionem statuerent, ac Personarum Deitatis gradus, ita ut Pater Deus esset gradu summo, Filius minore, Spiritus S. infimo; Pelagianam insuper haeresin renovabant et mortem Christi non lu/tron, sed exemplum tantum patientiae fuisse quod imitemur, et incentivum dilectionis mutuae delirabant circa A. C. 1110. et 1143. a Bernardo et Anselmo refutati, vide Bern. de Lib. Arbitri et Gratia ac Epistola [orig: Epistolâ] 190. ut et infra voce Abaillardus. Sententiam Abaelardi de Trinitate postmodum sequutus est Guil. Porretanus Episcop. Pictaviens. damnatus Concilio Rhemensi A. C. 1148. et confutatus a Bernardo. Palinodiam cecinit. Magdeb. Centur. XII.

ABAEUS frater Rabbae, Fil. Nachmoni, praeses Scholae, Floruit A. M. 4099. iuxta supputationem R., Ganz. in Chronol. Rabbinorum. Eisuccessit in schola Mochuza Raba Fil. Iosephi. Eodem Tempore Hillel floruit, Ibid.

ABAGA Tartarorum rex, et Armeniae, fil. Haalonis, illius adeo famosi, saeculo 13. Hierosolymam recuperavit. Sabellicus.