CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ACRADINA vel ACHRADINA arx Syracusanorum, quam Marcellus Roman. Imperat. cepit. Plut. in Marcello. *)/eme\ne de\ kroterw/taton, kai\ka/llistov, kai\ me/giston *(a)xrodinh\ kalei=ai) Cicer. Verrina [orig: Verrinâ] 4. Altera autem est urbs Syracusensis, cui nomen Acradina est, in qua forum maximum, pulcherrimi portus, ornatissimum Prytaneum, ampissima est curia, templumque egregium qovis Olympii. Vide Achradina.

ACRAE [2] seu ACREAE Ptolemaeo, Siciliae urbs, a Syracusanis habitata, hodie Palazzolo vocari ait Fazellus, aliis Acremont. Agrae apud Antoninum. Eius meminit Sil. l. 14.

ACRAEA Dianae cognomen, quod Acron mons apud Argivos fuerit, in quo Dianae templum construxit Melampus, quando Proetidas purgavit. Hesych. Sophocl. Ibidem Venus culta. Acrea etiam Iuno dicta est, cuius oraculum fuit in Megarea. Strab. l. 8.

ACRAEPHIA oppid. Boeotiae, a quo Acrephius Apollodictus. Steph. et Herodot. l. 8. Acraephium est etiam apud Strab. l. 9. Acroephnium Pausaniae. Agriphia Ptolemaeo. Atene, ut quibusdam visum Homero.

ACRAGALLIDAE gentes iniquissimae, olim iuxta Athenas habitabant. Aesch. contra Ctesiph.

ACRAGAS [1] unus ex statuariis, qui in admiratione summa fuerunt. Plin. l. 33. c. 12.

ACRAGAS [2] civitas Siciliae, et Thraciae et Euboeae et Cypri, et Aetoliae. Est et fluv. Siciliae Stephano et Polybio Drago hodie. Vide Agragas.

ACRAMAUMORIUM locum Cretae nominat Cass. Dionysius, ubi mel optimum. Acram Aumorium forte legendum distinctim. Ortelius thes. Geogr.

ACRAMELAENA i. e. nigrum promontorium, in Bithynia, ad pontum Euxiaum est, circa Bosphorum, Arrian. in Periplo.

ACRATH Africae oppid. Veles de Gomara Marmolio. incolis Deyrat Bediz; aliis Agenna, aliis Meyemme. Est autem urbs Mauritaniae Tingitanae litoralis, contra Malacam Hispaniae urbem inde 80. leuc. longitud. 15. 50. latitud. 34. 55. Oppid. hodie regni Fezzae, in provinc. Errifis in ora maris Mediterranei.

ACRATUS [1] libertus Neronis, ad dona et simulacra Numinum, per Asiam atque Achaiam abripienda missus, cuique flagirio promptus. Tacit. l. 15. Annal. c. 45. Ex civitate Pergamena, cum statuas quoque et picturas avehere conaretut, vi ab oppidanis prohibitus est. Idem l. 16. c. 23.

ACRATUS [2] bacchantium genius Athenis spectabatur, cui os duntaxat extra parietem extabat Pausan. in Att.

ACRE [1] civitas Apuliae, ab aliquibus Hydrusa dicta. Est et alia, quae portum in se Brundusium habet; alia in Syracusanis, item in Euboea, Scythia, Cypro, Acarnania; alia supra Antiochiam; alia denique ad Tigrim fluv. Steph. vide Acra.

ACRE [2] urbs et portus Phoeniciae, commerciorum frequentia [orig: frequentiâ] celebratissimus, mercatoribus ex omnibus mundi angulis certatim illuc confluentibus: quae causa illi tandem ruinae fuir. Sub Imperatorib. Romanis celebris erat Claudii Imperat. colonia. Dein Arabum subiit iugum, capta a Christianis, A. C. 1104. quibus Genuenses classem navium 70. subsidio miserant. Guilielmus Tyrius. Sed A. C. 1291. vel 1292. a Sultano Mulec-Serato vi expugnata est. Spond. A. C. 1291. n. 6.

ACREDULA Ciceroni eadem cum ulula, qua [orig: quâ] expressit o)lolngo/na Arati,

*ololngw\n sane Theophrasti, quae in summis iugis sola canit, ulula est: dicta ab acri et acuta voce, quam edit, qualis est mulierum eiulantum; kai\ o)cei/a fwnh=| o/loluzoutw=n. Itaque fallicur Isidorus, qui agredulas uno [orig: unô] loco [orig: locô] exponit ranas parvas, in sicco vel in agris commorantes; quas ab agris dictas putavit: et alio lusciniam esse scribit. Vide Salmas. ad Solin. p. 318.

ACRIA Ormoas, teste Moleto [orig: Moletô] oppid. Laconicae maritimum ad ostium Eurotae. Ptol. qui illud vocat a)/kreian. Est item oppid. Hispaniae Plinio [orig: Pliniô] l. 4. c. 12.

ACRIDES quarum mentio Matthaei c. 3. v. 4. h( de/ trofh\ au)tou= hn)\ a)kri\des2 kai\ me\li a)/grson, Isidoro Pelusiotae, viro docto et proxima Palaestinae loca incolenti, Ep. 132. ou' zw=a/ ei)sin, w(/s2 tines2 oi/ontai a)maqw=s2, kanqa/rois2 a)peoiko/ta, non sunt animalia scaraboeis similia, ut imperite quidam existimant: Subicir autem, a)ll' a/kre/mones2 bosqa/nwn h)\ futw=n, sed summitates herbarum et aliarum plantarum, puta fruticum et virgultorum vel arborum. Verum omnino falsus est vir pius et doctus: nam diversissimae res Graecis sunt a)kri/des2 et a)kro/drua, quas duas voces ut ipse confunderet, contra omnem Graecorum usum loquendi, ea sola ratio videtur effecisse; quod sciebat, inter alimenta eorum, qui erant rigidissimi ieiuniorum observatores, fuisse a)kro/drua, h. e. fructus arborum. Hinc Epiphanius extremo l. 3. austeritatis intendendae circa ieiunia varios gradus commemorans, ultimum facit eorum, qui abstinerent diebus stationum, etiam l)po\ a)krodru/wn kai\ e(yhma/twn, a\, a fructibus et iusculis olerum; i. enim e. e(/yhma, ut docet Casaubon. ad Athen. l. 4. c. 6. Multo minus a)kri/des2 hae Iohannis herbae fuere [orig: fuêre] genus, Monachis in Syria apponi solitae, ut iac. de Vitriaco Histor. Hierosolym. c. 53. a Surianorum quodam Monacho se accepisse scribit.

Locustae itaque fuere [orig: fuêre], quarum aliquas edules fuisse, non in Iudaea solum et aliis regionibus Orientis, sed etiam in Graecia, et opposita Asia, multis iam probarunt [orig: probârunt] Viri eruditi. Et certe, apud veteres Poetas, non solum a)kri/ses2 ponuntur, inter viels pullatae plebeculae cibos, sed etiam se/rfoi, quod vilissimum insecti genus, formicis, ut volunt Grammatici, affine est. Coniungit utrumque Nicophon Poeta antiquissimus, in Fabula, quam inscripserat, *)afrodi/ths2 gona\s2, Veneris ortum, ubi vilissimum describens victum, *(/aper e)ssi/ei, inquit, tauti\ ta\ pcnhro\ o)rni/qia, se/rfous2, a)kri/das2, pa/rnopas2. Item Aristophanes, qui inter res edules, et serphi et locustae meminit. Imo Theophylactus Ep. cuius initum, to poimn caricas et locustas oppido lautum inter rusticos fuisse convivium docer: *ei)sti/wn xqe\s2 ton *trtgi/an lamprw=s2: i)xa/des2 ga\r hn)= mol kai\ a)kri/des2 ta\ o)/ya: o( de\ sqespe/sios2 ou(to1si\ neani/as2 tw=n i)xa/dwn ta\ plei=sta e)kbe/brwke kai\ Ta\s2 a)kri/cas2 so)k oi)=d' o(/pws2 e)cer\ro/fhsen, o( de\ *trugi/as2 c)kexh/nei. Cicadas quoque, locustis simillimum animalculum Musicum, in cibi usum verti consuevisse, testis est Aelianus Hist. Anim. l. 12. c. 6. ut alia omittam. Vide Isaac. Casaubon. contra Baron. Exercit. XIII. n. 7. et infra in voce Locusta.

ACRIDOPHAGI Aethiopiae populi, deserto contermini: veris tempore, flante Zephyro [orig: Zephyrô] et Libyco, locustas permagnas artificiose capfunt, quas sase superinfuso [orig: superinfusô] dituius servant; Hic est solus eorum per omne tempus locustarum victus: neque enim pecora nutriunt, neque pisices edunt, procul a mari positi, neque ullum aliud vitae adminiculum habent. Corpore leves sunt, veloces cursu, et vitae brevis, ut qui longissime vivunt, quadragesimum non excedant annum: finis eorum non solum mirabilis est, sed etiam incredibilis: nam propinquante senecta [orig: senectâ] pediculi alati, non solum visu varii, sed specie horridi ac turpes in corporibus nati, ventrem primo, tum pectus deinde, totum corpus parvo [orig: parvô] tempore exedunt: qui morbum patitur, primum veluti scabiei cuiusdam pruritu allectus, corpus scalpit, voluptate simul et dolore perceptis, deinde exorientibus pediculis, simul effluente sanie, morbi acerbitate ac dolore percitus, unguibus magno cum gemitu corpus lacerat: tanta vero vermium copia effluit, aliis super alios tamquam ex perforato vase scaturientibus, ut deleri nequeant: et hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô] sive cibi, sive aeris causa [orig: causâ] miserum sortiuntur vitae finem. Vide Diodor. Sic. l. 3. c. 3. et 29. de rebus antiquis, Agatarchidem, et Strab. 1. 16. Plinius de similibus in Parthia populis loquitur, l. 11. c. 29. De aliis in Libya, Hieron. l. 2. contra Iovinian. et comment. in Iohan o. 4. De S. Ioh. Baptista, vide Matth. c. 3. v. 4. et quae supra dicta.

ACRILLAE urbs Siciliae, non procul a Syracusis. Steph. vide Cluver. Sicil. Antiqu. p. 354.

ACRIS Odor, idem cum acuto, Graece drimu\s2. de quo vide Salmas. ad Solin. p. 12. 82.

ACRISIONE urbs Peloponnesi apud Argos, ab Acrisione Acrisii regis filia [orig: filiâ] nomen habens: unde Acrisionaeus, nomen gentilitium, Virg. Aen. l. 7. v. 410.

Ubi Servius agnoscit patronymicum Acrisioneis, eidos. Non capio, nam ab Acrisio forma illa patronymica absurda saris. Servii nodum hunc. (Sola enim venerat, non cum colonis ) iam solvit alius. Aliter Cerda, quid enim vetat (inquit) ut ex Graecia [orig: Graeciâ] coloni affluxerint, ad famam Danaes iam reginae, iam excitantis urbem? Deinde sucum sibi facit Servius. Nam si coloni, certe aliunde: atque adeo nihil obstat, etiam si coniungat cum Danae, non cum Colonis. Nic. Lloydius.

Vertit in hunc harpen, madefactam caede Medusae
Acrisionides, adigitque in pectus. - - - -

ACRISIUS teste Eusebio, libro [orig: librô] temporum, Abantis Argivorum Regis fil. ex Ochalea coniuge, Mantinei filia, ac frater Praeti, cum quo, cum in utero matris adhuc esset, dissidere coepit: Ubi vero per aetetem potuere [orig: potuêre], de regno certare non dubitarunt [orig: dubitârunt]: Sicque belligerantes prisni clypeos invenerunt: inde victor Acrisus Praetum Argis exegit, ipse vero imperium patris occupat, in serie Regum Argivorum XIII. Danaen ex Eurydice Lacedoemonis filia gigiut: qua [orig: quâ] nata [orig: natâ] Acrisius oraculum consuluit, an marem filium postea habiturus esset: respondit oraculum, nullum quidem marem habitarum, sed eum manu eius, qui es filia nasceretur, moriturum: qui, ad effugiendam praenuntiatam mortem, filiam in quadam turti (alias aenea) seposuit, servarique iussir, ne quis posset ad eam accedere. In eius gremium Iuppiter versus in auri guttam, ex tegulis se demisit: a quo graegnans effecta, Perseum genuit: quod cum rescisset Acrsius, ab Iove compressam filiam minime credens, eam una cum filio in arca lignea conclusam in mare deiecit, quae cum in Seriphum insulam Iovis voluntate delata fuisset, Dictys piscator ea [orig: eâ] effiracta [orig: effiractâ], vidit mulierem cum infante, quos adregem Polydecten perduxit, qui eam in coniugio habuit, et Perseum educavit in templo Minervae: quod cum rescisset Acristus. eos ad Polydecten morari, repetitum eos profectus est, quo cum venisset, Polydectes pro eis deprecatus est: Perseus Acrisio avo suo fidem dedit, se eum numquam interfecturum: qui cum tempestate retinereutr, Polydectes moritur: cui cum fimebres ludos facerent, Perseus obiecto [orig: obiectô] gorgonis capite Acrisium converitit in sarum, vel disco [orig: discô] misso [orig: missô], quem ventus distulit in caput Acrisii, eum interfecit, ita quod voluntate sua [orig: suâ] noluit, Deorum factum est; Hyginus Fab. 63. Euseb. Servius. Vide Danae, et Perseus. Regnavit ann. 31. ad quem annum ult. Argivorum, inquit Eusebius, regnum deficit, quod stetit annis DXLIV. usque ad Pelopem, qui regnavit annis LVIII. Num. 704. Interim constat, post Acrisium tam Argis regnatum esse, quam Mycenis: Eusebius autem, praetermissis Argivis, ad Mycenas

transiens, Acrisio subiungit Sthenctum; Eurystheo et Atrco largitur annos 108. usque ad initia Agamemnonis; incerta aliorum tempora istis, tamquam certioribus, adsignans. Acrisii autem tempora celebrantur inprimis tum Oraculo [orig: Oraculô] Delphico [orig: Delphicô], (cuius prima vates, Phemonae, Icarii uxor, Acrisio responsa dedit. Clemens Alexandrin. Stromat l. 1.) tum Pelopis adventu, ex Phrygia in Graeciam, qui res Graecas insigniter immutavit. Vide Ioh. Marschamum Canone Chron. ad Sec. XI. ubi et Delphos Amphictyonas ab Acrisio institutos, addit. de successore vero Aetisii aliquid voce Megapenthes. Fuit et Acrisius alter, Laertae patris Ulyssis pater et Iovis fil. dicente Ulysse apud Ovid. Metamorph. l. 13.

Nam mihi Laertes pater est, Acrisius illi,
Iuppiter huic, etc. --- --- --- ---

ACRITAS extremum Bithyniae promontorium Piolemoeo, iuxta Bosporum Thracium Gyllius dicit hodie usque nomen retinere. Stuckius hoc idem putat Promontorium Nigrum, a)/kra me/laina ab Apollonio, Ortheo, et Theocrito appellari. Acritas etiam Messeniae promontorium Capo di Gallo teste Sophiano [orig: Sophianô] cum aliis. Mela l. 2. c. 3. Phlin. l. 4. c. 5. Inter Methonem ad Boream et Coronem ad Austrum proximas urbes. Insulae est etiam nomen Cedreno.

ACROAMATICI seu ACROATICI Libri Veterum, indigitantur A. Gellio l. 20. c. 5. Commentationum suarum artiumque, quas discipulis tradebat Aristoteles --- duas species habuisse dicitur, alia eratn --- e)cwterika\ --- alia a)kroatika\. *)apo\ tw=n a)kroatw=n nempe dicta, i. e. a discipulis, uti Suidas exponit, qui soli ad a)kroatikou\s2 lo/gous2 admittebantur, erantque familiares ac quasi domestici: cum ad e)cwterikou\s2 lo/gous2, non discipuli solum et qui in Praeceptoris disciplinam sese dederant, sed quiliber e populo, accedere possent. Atque sic personarum ratione Exotericae disceptationes ab Acroatias differebant. Sed et materia utrobique diversa. *)ecwterika\ enim dicebantur, pergit Gellius, quae ad Rhetoricas meditationes, facultatem argutiarum, civiliumque rerum notitiam conduccbant. *)akroktika\ autem vocabantur, in quibus Philosophia remotior subtiliorque agitabatur; quaeque ad naturae contemplationes, disceptationesque Dialecticas pertinebant. Vide quoque Plut. Alexandro. Cicer. vero de Finibus l. 5. ut et Alexander et Eustathius, aliique, de iisdem rebus Aritsorelem, in Acroaticis quidem subtilius atque ad limandam veritatem aptius; in Exotericis autem, probabilius, atque ad opinionem efficiendam accommodatius, disserere solitum aiune. Temporis porro discrimen. Disciplinae, iterum Gellius, quam dixi *)akroatikh\n, tempus exercendae dabat in Lyceo matutinum --- e)cwterika\s2 vero auditones exercitiumque dicendi eodem [orig: eôdem] loco [orig: locô] vesperi faciebat --- atque eum deilino\n pri/paton appellabat, illum alterum supra e(wqino\n. Sed et, Exotericis Scriptis vulgo emissis, Acroatica ut arcana abscondebantur, aut si et illa ederentur, brevius et obscurius conscribebantur, quam ut ab iis, qui a)kroatai\ non erant, possent intelligi. Unde conquerenti Alexandro, quod disciplinas interiores, quibus ab ipso eruditus esset, libris editis evulgasset [orig: evulgâsset], rescipsit, Philosophus, neque editas eas esse, neque non editas, quoniam solis auditoribus cognobiles essent, apud eundem Gellium etc. Vide Salmal. Commentario in Epictetum et Simplicium p. 228. et seqq. aliquid etiam infra voce Exoterica.

ACROATHON Thraciae oppid. in summo cacumine montis Atho, Mela [orig: Melâ] l. 2. c. 1. auctore. Ptolemaeus a)/qos2 a)/kron appellat. Stephanus *)akroqu/nous2, Thucyd. l. 4. *)akroqo/ous2. Herodot. l. 7. *)akro/qwon. Cima di monte santo hodie. Acrothon Plin. l. 4. c. 10. Eius incolas dimidio [orig: dimidiô] plus ceteris mortalibus vivere, nec ibi cineres aquis dilui, aut ventis evolvi, scribit Solin. c. 17. et Pomp. Mela loc. cit. Vide Athos. Acroathon hodie a Graecis a(gi/wn o)/ros2, in ea parte Macedoniae, quae nunc Iamholi dicitur.

ACROCERAUNII agrestes ferique homines, qui Chimaeram montem incolunt. Hi A. C. 1537. cum in Butrotio littore Solymannus Turcarum Imperat. haberet castra, immane consilium susceperunt tabernaculi regii noctu invadendi; concitante eos Damiano [orig: Damianô] quodam latronum duce, abstrusorum collium, qui sunt in iis rupibus, peritissimo [orig: peritissimô]. Non reformidabant ullum vel certae necis periculum viri rerum omuium egentes, ideoque latrociniis assueti, et nullos certos colentes Deos, ut incredibili praeda [orig: praedâ], atque usitati facinoris gloria [orig: gloriâ] potirentur, si longe maximum terrarum orbis Imperatorem in tabernaculo semisopitum, et frustra tot custodiis confisum confoderent, magno [orig: magnô] siquidem silentio [orig: silentiô] ferarum more, sese insinuaturos concubia [orig: concubiâ] nocte in stationem facile sperarant [orig: sperârant]. Sed barbaris ad id audendum facinus paratis fortuna defuit: conspectus enim Damianus in arbore ex fragore abruptae frondis, uti erat semipensilis et speculabundus; a Ianizeris est comprehensus, et per tormenta detectis, quas parabat, insidiis, iussu Imperatoris belluae captae modo [orig: modô] discerptusest: unde mox magna illis agrestibus clades illata, emissis scilicet in eos Asapis et Acanzis, venationis modo [orig: modô], ad trucidandam, et quam maxime possent, delendam horridae atque infamis gentis stirpem: ab hac enim genus ducunt Huscochi maritimi praedones, Dalmatiae scopulis assueti: et Haidones a Turcis Mantelosii dicti, qui Illyricis nemoribus intererrant, et cunctis mortalibus ex professo hostes, usque ad interiores pannoniae limites latrocinia exercent. Iovius l. 36.

ACROCERAUNIUM promontor. Epiri, in angustias maris Adriatici emissum, inde dictum, quod Acrocerauniis montibus sit vicinum. hodie Capo della Lengueta. Siquidem Acrocer aunia, Servio sunt montes excelsi in civersis locis, sic dicti propter altitudinem, et iactus fulminum. Nam a)/kron dicitur mons, vel sunmitas, et kerauno\s2 fulmen. Et ut ait Horat. l. 2. Carm. Od. 10. Eriunt summos Fulmina montes. Et ante eum Lucret. l. 6. v. 420.

Altaque cur plerumque petit loca, plurimaque huius
Montibus in summis vestigia cernimus ignis?

Horum autem alii sunt in Epiro, dividentes Ionium mare ab Adriatico; alii sunt inter Iberiam et Armeniam, qui tamen Ceraunii Plinio, l. 5. c. 27. Horat. l. 1. Carm. Od. 3.

Qui siccis oculis monstra natantia,
Qui vidit mare turgidum, et Infanes scopulos, Acroceraunia?

Monti della Chimera hodie, vel Cimarioti dicti, teste Alphonso [orig: Alphonsô], et leandro [orig: leandrô]. Pausanias autem divisit hoc nomen in Atticis, *)akra tw orwn, a= *kerau/nia le/gousi. Ita etiam Dionysus: *ou)re/wn t' h)liba/twn ta\ *kerau/nia kiklh/okousi. Sic Virg. Aen. l. 3. v. 506.

ACROCOMAE populi Thraciae, a capillorum longitudine dicti, quod antias in fronte mulierum more demissas gestarent. Auctor Homerus in Catalogo, quemadmodum e diverso, Abantes priora capitis tendebant. Vide Ioh. Marschamum Canone Chron. Sec. VIII. sub initium, ubi de hoc tonsurae genere pluribus, nec non hic [orig: hîc] passim.

ACROCORINTHUS mons Peloponnesi excelsus, inter duo maria, Aegaeum scil. et Ionium. Vertex ipse Veneri sacram habet aediculam, infra verticem Pyrenen fontem, haud affluentes, sed perspicuas aquas habentem, in radice Corinthum urbem, Strabo l. 8. cui instar propugnaculi erat. Vide et Plin. l. 4. c. 4. Pausan. l. 3. Plutarch. in Arato dicit, eum e media [orig: mediâ] Graecia enasci. Stat. Theb. l. 7.

Iam pronis Gradivus equis Ephyrea premebat
Litora, qua summas caput Acrocorinthus in auras
Tollit. --- --- --- --- --- --- ---

ACRODRYA Graece *)akro/drua, et o)pw/ra, sic distinguntur Graecis Scriptoribus Rei Rusticoe, ut Latinis Nuces et Poma. *)akrodrua enim ea vocanda proprie censent, quae soris lignum habent, quaeque eadem ka/rua dicta; Qua [orig: Quâ] voce omnia Acrodrya Atticos insigniisse, ex Athenaei Epitematore notat Salmasius, Sic namque is, oi( *)attikoi kai\ oi( a)lloi *suggrafei=s2, koinw=s2 pa/nta a)kro/drua ka/rua le/gousi; ubi tamen incertum, an per a)kro/drua intelligat omnes omnino fructus arboreos, qui foris lignum habent, an eos tantum, qui exteriorem habent corticem ligneum et intus id, quod edule. Auctores Geoponic w= n hoc [orig: hôc] sensu accepere [orig: accepêre], de iss seil. qui to culw=des2 foris habent, quo in genere nuces omnes sunt. Alii a)kro/drua, de emnibus arboreis frugibus iusurpane. At Theophrastus, qui a)kro/drua a malis et nueibus separat, eo [orig: eô] nomine baceas et fructus silvestres censuit. Qua [orig: Quâ] de re vide erudite disserentem Salmas. ad Solin. p. 168. et seqq.

ACROLITA vel ACROLITHA statua, apud Trebellium Pollionem in XXX. Tyr. c. 32. Huius uxer Calphurma (Titi neinpe) siat sancta cuius statuam in templo Veneris adhne videmus Acrolitham (prius legebant Argolicam ) sed auratam; Graec. a)kro/liqos2 a)ndria\s2, statua est lapidea. Sie monolithas columnas dixit Laberius, ta\s2 monoli/qous2: cum provincias dispoliavit, colunmas monolithas. Labella lenis. Similiter itaque Acrolithastatua, h(a)kro/liqos, a)kro/liqon co/anon in Epigramm. nondum edito.

*mh\ k' du/shs2 a)/nqrwpe to xlai/nion, a)lla\ sqew/rei,
*(ou/tws2 a)kroli/qou ka)me\ tro/pon coa/nou.
Ne exue o [orig: ô] homo loenulam, sed considera
Sic acrolithae et me modum statuae. etc.

ACROLOCHIAS promontor. Aegypti, ad Pharum, versus Orientem, Strabom, ferte idem cum Lochias Ortel. in thes. Geogr.

ACROMATA apud Ael. Lampridium in Alexandro Seu. c. 34. Nanos et nanas et moriones et vocales et exoletos, et omnia acromata, et pantomimos Populo donavit. Ita in veteri editione legebatur, nec aliter praeferunt scriptum libri manu exarati: In Notis quoque Senecae acroma legitur et acromatious Idem ergo quod Acroamata, ut a)krwtn/rion pro a)kroath/rion: In vetultissimis enm membranis Glossarum Graecolatin. quae servantur in Biblioth. Puteana, Auditorium est, a)krwth/rion. Et Acroama, apud C. Nepot. legitur Attico c. 14. Nemo in convivio eius aliud acroama audivit, quam anagnosten. Ubi Casaubonus, Solebant, inquit, Sub finem coenae admitti, qui partim seriis recitationibus, partim dictis factisque ridiculis saturos convivas exbilararent. Audiebantur etiam Cantores, Tibicines Citharoedi --- --- Acremata uno verbo [orig: verbô] Groei Latinique omues hos vocant. Vide quoque Plut. Sympos. l. 1. Macrobium, Athenaeum Senecam de Vita beata, Philonem etc. aliter Auditores, in vetusta quadam prihgh/tei ex Graeco versa [orig: versâ], Ecce similiter Ladicia, Circonses, et Tyrus, et Berytus, et Caesarea. Sed Ladicia mittit aliis civitatibus agitatores optimos: Tyrus et Berytus mimarios. Caesarea Pantomimos, Heliopolis Choraulas maxime, quod a Libano Musae illis inspirent divinitatem dicendi, aliquando autem et Gaza habet bonos auditores. Ubi nemini dubium potest esse, inquit Salmasius quin apud Graecum Scriptorem fuerit. *)eni/ote kai\ h( *taza e)/kei a)gaqa\ a)kroa/mata, quod itte vertit, Auditores. Vide Salmal. Not. ad Ael. Lamprid. loc. cit. et infra Kahbala; item ubi de Catechumenis, et voce Sigla.

ACRON [1] Ceninensium Rex, quem ob raptus Virginum Sabinarum Romulus singulari certamine vicit, teloque traiecit, et spolia eius opima, i. e. exuvias cruentas, Iovi Feretrio dicavit, Plut, in Rom. Etenim, inquit, Ferire apud Romanos erat Vulnerare sagittis. De hoc Acrone vide Propert. l. 4. Eleg. 11 cuius citulus, quare Iuppiter Feretrius dictus? Ab eo enim dicitur Ceninus.

Tempore quo portas Ceninum Acrona petentem,
Victor in eversum cuspide fundis equum.

Item Herculeus, vel quia oriundus ab Hercule, vel quia Ceninenses Herculem colebant: vel quia fortis, et bellicosus ut Hercules. Ibidem:

Acron herculeus, Cenina [orig: Ceninâ] ductor ab arce,
Roma tuis quondam finibus horror erat.

ACRON [2] Medicus Agrigentinus, Athenis una cum Empedocle philosophatus est, antiquior Hippocrate. Scripsit lingua [orig: linguâ] Dorica [orig: Doricâ], de Medicina librum. In Sicilia Empiricem a [orig: â] Dogmatica separavit primus, Galen 2. meth et Plin. l. 29. c. 1. Pestilentia [orig: Pestilentiâ] Athenis grassante, affectis opem tulit salutarem, accensis in proximo ignibus. Plut. in Iside, ex Suida. Acron, etiam nobilis Grammaticus, qui Horatium enarravit.

ACRONIUS in alpibus lacus est. Pomp. Mela. l. 3. c. 2. nostri Constantiensem vocant. Brigantium Plinius. l. 9. c. 17. Brigartia Ammiano. Podamicus recentioribus nonnullis; est autem lacus Helvetiorum maximus, quem Bodensee Germani vocant. Cluverio tamen, et rectius, Acronius et Brigantinus duo sunt lacus; Is quidem, Cellersee ab oppido Cella: Hic autem Bodensee dictus. Etiam Undersee dicitur lacus hic Acronius; et quidem, Acronium dici vult Vadianus, apud Melam, quod gelu numquam obduretur: Graeci autem Oceanum glacialem Cronium, i. e. Saturnium et frigidum tardumque appellarunt [orig: appellârunt], auctoribus Ptolemao [orig: Ptolemaô] et Plinio [orig: Pliniô] l. 4. c. 13. Vide Iac. Ottonem in B. Rhenan.

ACRONYCHA Stella, Graece a)kro/nuxos2, dicitur quae a)kronuxw=s2 oritut, seu vespertinum ortum facie, habetque Solem adversum in contraria parte occidentem. Quamvis enim akronuxi/an Graeci recentiores de utroque nectis tempore acceperint, tam matutino, quam vespertino; quia utrumque tempus ta\ a)kra th=s2 nuktos2 constituit: adeo que a)kronuxi/an vocarunt [orig: vocârunt], ortus et occasus siderum matutinos vespertinosque. Io. Tzetzes in Hesiodi e)/rga,

*tas2 a)krovu/xous2 ei' maqei=n fau/seis2 sqe/leis2,
*)anatola/s2 te kai\ du/seis2 tw=n a)ste/rwn.

Veteres tamen Graeci magis proprie a)kronu/ktion, de primo noctis ineuntis tempore usurparunt [orig: usurpârunt], quam de extremo sinientis, et a)kronuxi\ oriri ea sidera diexerunt, quae vesperi orintur, non quae matutino [orig: matutinô], stellas ipsas, quae in ortu vespertino sunt, a)kronu/xous2 vocantes. Hesiodus a)kroknefai/ous2 vocat, in *)/ergois2 v. 565.

*)arktou=ros2 prolipw\n i(ero\n r(o/on *)wkeanoi=o,
*prw=ton pamfai/nwn e)pitelletai a)krokne/faios2 etc.

ACROPOLIS [1] arx Atheniensum. Athenae enim in tres partes dividebantur: Aeropolin, Asty, et Pyrenaeum portum. Acropolis etiam urbs Libyae apud Steph. Est etiam alia eiusdem nominis in Aetolia [orig: Aetoliâ], teste eodem [orig: eôdem]. Incolae Acrogolitoe, vel Acropolienses. Sacra erat Atheniensium Acropolis Minervae, quae proin Catullo in Argonaut. dicitur Diva.

Superstes est hodieque, et valido [orig: validô] tenetur Ianizerorum praesidio [orig: praesidiô]. Da illa Hugo Favolius Hodocp. Byz. l. 3.

Arx tantum celebris hoc [orig: hôc] tempore montis eodem
Quaeque imposta [orig: impostâ] iugo est, vastas prospectat in undas
Aequoris, et circum dispersa mapalia, et omnes
Externo indigends nocno tutatur ab boste.
Nobilis arx, toto qua [orig: quâ] non est altera Graio
Nota magis regno, validisquo instructior armis etc.

In fastigio turris Lunulae eminent Turcicae auro [orig: aurô] longe lateque splendentes, herbae etiam genus quoddam peculiare, quae noctu insigni fulgore micet, in latere montis, cui Acropolis insidet, prognasci memoratur. Pars muri, Pelargica olim dicta, ab Hyperbio et Euryalo, qui, quod peregre advenissent, pelargoi\ i. e. ciconioe, vocati sunt: altera pars, quae murus Cimonius, a Cimone Miltiadis filio arci circumdata est. Accessus erat per unicam portam, porticu celebri, quae Propyloeum dicta, insignem. Vide Franc. Rossaeum Archaeolog. Atticae l. 1. c. 2.

ACROPOLIS [2] oppid. in littore provinc. Principatus citerioris in regno Neapolitano.

ACRORIA Elidis tractus, ex Xenoph. l. 7. Gr. Hist. ubi Thraustum eius oppid. nominat.

ACROSTICHIA in Constitut. Apostol. Alius quidem Psalmos David canat, populus vero initia versuum, quae dicuntur Acrostichia, succinat. *)akrostixi\s2 enim initium versuum significat. Vide Cael. Rhodig. Antiqq. Lectionum l. 13. c. 39. et Macrum Hierotexic. De Acrostichide Sibyllina IESU CHRISTI nomen praefernete, quam visam Ciceroni et in suos libros tranilatam refert Eusebius, vide iudicium Casauboni Exercitat. 1. §. 10. Tobiae Pfanneri, in System. Theologiae Gentilis purioris c. 1 §. 10. et quae mox dicemus. Meminit certe, praeter Dionysium l. 4. Cicer. de Divinat. l. 2. a)krostixi/dwn, in Sibyllinis carminibus obviarum; quae quamquam in falsitatis suspicionem argumentumque trahi soleant, a crimine tamen isto certe Christiani alieni, quos Ciceronis aetas nondum habuit: qua [orig: quâ] ratione illorum cadit argumentum, qui pia [orig: piâ] fraude istiusmodi carmina a Christianis supposita fuisse contendunt. Memorabilis autem inprimis Acrostichis illa, quam ex Carminibus Sibyllae Erythraeae de Iudicio extremo Eusebius modo laudatus affert, de Vita Constantini l. 5. sive Orat. ad Coet. Sanctor. c. 18. et Augustinus de Civ. Dei l. 18. c. 23. sic sonans:

*(idrw/sei ga\r xqw\n, kei/s2ews2 shmei=on o(/t' e)/stah
*(/hcei d' ou)rano/qen ssatilou\s2 ai)w=sin o( me/llwn
*sa/rka parw\n pa=san kei/nai kai\ ko/smon a(/panta.
*)/oyontai de\ sqeo\n me/ropes2 pistoi\ kai\ a)/pistoi,
u(/yiston meta tw a(gi/wn e)pi\ te/rma xro/noio,
*sarkofo/ron: fuxa\s2 t' a)ndw=n e)pi\ bh/mati kesnei=.
*xe/rsos2 o(/t' a)/n pote kd/tmos2 o)/los2 kai\ a)/kanqa geru/htai,
*p(i/fwsi t' ei)/dwla brotoi\ kai\ plou=ton a(/panta,
*)ekkau/sh| de\ to\ pu=r, glw=, ou)rano\n h)de\ sqa/lassan,
l)xneu\wn rh/ch| te pu/las2 ei(rk h=s2 ai)/dao
*sou\rc to/te pa=sa nekrw=n e)s2 e)leuqe/rion fa/os2 h(/cei,
*tou\s2 a)gi/ous2, a)nomous2 te to\ pu=r ai)w=sin e)le/gcei.
*(opposa ti\s2 pra/cas2 e)/laqen, to/te pa/nta lalh/sei.
*sth/qea ga\r zofo/enta sseo\s2 fwsth=rsin a)noi/cei.
*orhn=os2 d' e)k pa/ntwn e)/stai, kai\ brugmo\s2 o)do/ntwn.
*)ekleifei se/las2 h)eli/ou; a)/strwn te xorei=ai.
*ou)rano\n ei\li/cei, mh/nhs2 de\ te fe/tgos2 o)lei=tai.
*u(fw/sei de\ fa/ratgas2, o)lei= d' u(fw/mata boumw=n.
*u(/fos2 d' ouketi lugro\n en' a)nqrw/poisi fanei=tai.
*)/isa t' o)/rh pedi/ois2 e)/stai: kai\ pa=sa sqa/lassa
*ou)k ei)s2 ploun= e(/cei: gh= ga\r fruxqei=sa keraunw=,
*su\n phgai=s2 potamoi/ te kaxla/zontes2 lei/fousin,
*sa/lpigc d' ou)rano/qen fwnh\n polu/qrhnon a)fh/sei,
*)wru/outa mu/sos2 meleo\n kai\ ph)mata ko/smou,
*tartaro/en xk/os2 dei/cei, pote\ gai=a xanou=sa.
*(/hcousin d' e)pi\ bh=ma sqeou= basilh=es2 a(/pantes2.
*p(d)sei d' ou)rano/qen potamos2 puro\s2 h)de/ ge sqei/ou, ktl.

Quae Latine refert Augustinus loc. cit. melius atque ad acrosticbi formam sic reddidit Valesius version. Eusebii d. l.

Iudicii signum, tellus sudore madescet.
Et caelo tunc Rex veniet per saecla futurus,
Scilicet ut totum praesens diiudicet orbem. Visurique Deum insidi sunt atque sideles,
Sublimem in carne humana sanctaque caterva
Cinctum, completo qui tempore iudicet omnes.
Horrida tunc tellus dumis sylvescet acutis,
Reicient simulacra homines aurique metalla.
Inferni portas facto [orig: factô] simul impetu rumpent
Squalentes manes et pura [orig: purâ] luce fruentur.
Tetros atque bonos iudex tunc slamma probabit.
Voce patens facinus, quod gessit quisque, loquetur,
Subdolaque humani pandentur pectoris antra.
Dentium stridor erit, gemitusque et luctus ubique;
Et Sol astrorumque chorus percurrere caelum
Insimul absistent, Lunae quoque flamma peribit.
Fundo cernentur valles consiorgere ab imo.
In terris nihil exelsum spectare licebit,
Lataquve planities montes aequabit: et aequor
Intectum rate stabit: adustaque fulmine tellus.
Una deficiet flagrans cum fontibus amnis.
Stridula de caelo fundet tuba flebile carmen
Supremum exitium lamentans, fataque Mundi,
Et subito Stygium chaos apparebit hiatu:
Reges divinum stabunt cuncti ante tribunal,
Undaque sulpureae defendet ab aethere flammoe.
Ac cuncti in terris homines mirabile signum
Tunc cernent oculis, sanctis optabile signum:
Omnibus id iustis vitae est melioris origo;
Rursus vesani dolor atque offensio Mundi etc.

In hac acrostichide, ex primis versus cuiusque literis, componuntur haec verba *i*h*s*o*g*s *x*p*i*s*t*o*s *q*e*o*g *g*i*o*s *s*w*t*h*p, ut Christophorsonus, Eusebii Interpres, felicior isto [orig: istô], cuius interpretatione usus Augustinus est, eongruarum literarum vocibus versum quemque inchoans, Valesius item, reddidere [orig: reddidêre], IESUS CHRISTUS DEI FILIUS SERVATOR. Ex quarum quinque vocum initialibus literis, alia a)krostixi\s2 oritur, *i*x*q*g*s i. e. PISCIS: quo [orig: quô] nomine mystice Christum intelligi, Augustinus monet d. l. ubi Leonh. Cocqueium adi: eo quod in huius mortalitatis abysso, velut in aquarum profunditate, sine peccato esse potuerit, quemadmodum nihil salsedinis a marinis aquis pisci affricatur Vide omnino Pfannerum ubi supra, nec non c. 20. §. 13. et infra voce Ichthys, contra hos vero Anton. van Dalen, uti Sibyllina carmina, ita et *)akrostixi/das2 sic dictas, quarum Cicero de Divin. loc. cit. meminit, pro callidis semper, a prudentioribus, habitas impostorum inventis, erudite contendit, de Oraculis Dissertat 2. p. 458. et seqq. Certe ipse Cicero quantam iis sidem adhibuerit, ibidem his docet: Callide, qui illa (carmina Sibyllina) composuit, perfecit, ut, quodcumque accidisset, praedictum videretur? Adhibuit etiam latebram obscuritatis --- --- Non esse autem illud carmen furentis, cum ipsum Poema declarat --- tum vero ea quae *)akrostixi\s2 dicitur, cum deinceps ex primis versus literis aliquid connectitur, ut in quibusdam Ennianis --- Id certe magis attenti est animi; quam furentis. Atque in Sibyllinis, ex primo versu cuiusque sententiae, primis literis illius sententiae carmen omne praeteritur. Hoc scriptoris est, non furentis; adhibentis diligentiam, non insani. Quamobrem Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus etc. In specie de Acrostichide Eusebiana, quam nec Pfannerus pro genuina habet, idem van Dalen, Ex illa, inquit, videmus, eam opus esse hominis per otium in Musaeo suo aliorum credulitati illudere studentis: siem et successum nacta fuit fraus, non solum in Eusebio et Augustino, sed et multis aliis, eos hic [orig: hîc] nimis inconsiderate sequentibus. Nec magis hic [orig: hîc] credendus Eusebius, quam ubi refert --- Flavium Iosephum scripsisse, eo tempore, quo [orig: quô] crucifixus est Dominus noster I. C. ex adytis Templi voces erupisse dicentium, Migremus hinc: quum tamen constet ex ipso Iosepho, eum minime hanc historiam referre ad tempus Passionis, sed ad postrema tempora obsidionis Hierosolymitanae, quae annis circiter XL. postea accidit, Dissertat. 1. p. 39. Vide quoque infra ubi de Sibyllinis Carminibus. Nec omittendum,

Dionysium quoque loco itidem laudato, Acrostichidibus, huiusmodi adeo non sidem haberi voluisset ut potius illas pro noqei/as2 nota assumpserit, dum ait: *)en ai(=s2 d(ri/okontai/ ti/nes2 e)mpepoihunu/oi toi=s2 *sibullei/ois2, e)le/txontai de\ toi=s2 kalouhnu/ais2 a)krostixi/si, ex Varronis Commentriis Theol.

ACROSTOLIUM Graece *)akrosto/lion, in nave dicitur summa pars prorae, sicut a)/flaston, Latine Aplustre, summa parspuppis: Graeci tamen to\ a)/flaston etiam a)krosto/lion exposuerunt, h. e. prorae summitatem. Est autem prora proprie pars navis anterior quae a carina usque ad catastroma pertingit, quae veluti facies et frons navis est. Quae ad proram vero addita in altum eriguntur, ea ad ornamentum potius ac decorem navis, quam ad usum adsiguntur; recurauta nempeligna, guae ad ornandas eius extremitates insurgunt. *ko/rumba Graeci vocant et a)/flasta; sed in puppi proprie a)/flaston, in prora sto/los2, cuius pars summa a)krosto/lion, ut dictum. Supra a)krosto/lion vero tabula erat ptuxi\s2 vocata, item o)fqalmos2; ubi nomen navis inscribi solebar, et oculi navis pingi. Sic *kh=tos2, nomen navis, qua [orig: quâ] Andromeda abducta est, iuxta Cononem, ab insigni navis ceto. etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 572, 573. et infra in voce Parasema, item Prora.

ACROTADUS Insul, in Sinu Persico Plin. l. 6. c. 23. ubi tamen Salmas. legi iubet Aradus vel Caccandras, vide eum Exercit. Plin. ad Solin. p. 118.

ACROTATUS [1] fil. Cleomenis. Regis Spartanorum, ante parrem obiit. Quo [orig: Quô] defuncto [orig: defunctô] fil. eius Areus suffectus, quod Cleonymus, Acrotati frater, aegerrime ferens. Pyrrhum in Laconicam vocavit. Hic Areus filium, patri cognominem, reliquit succellorem. Pausan. l. 3. Plut. in Agide.

ACROTATUS [2] Arei fil., prioris nepos, cuius amore deperiens, Chelidonis, uxor Cleonymi, patris Arei, acerbas amauti marito iuxtaque infames praebuit nuptias: neque enim civem latebat ullum ab uxore eum fastidiri, ita cum ad publicam domestica accessisset aegritudo, ira [orig: irâ] et animi dolore consultoribus, Pyrrhum Regem Epirotarum Spattam attraxit. Pyrrho [orig: Pyrrhô] urbem oppugnante, Acrotatum senes et mulierum caterva praeclate certanrem contemplati sunt. Cum iam media [orig: mediâ] urbe stationem suam repeteret cruentus et exsultans clarusque victoria [orig: victoriâ], celsior ac pulchrior Lacaenis est visus, Chelidonidemque. quod talem hiaberet amatorem, praedicaverunt beatam: praeterea grex senum sequutus conclamavit, Perge Acrotate, et complectere Chelidonidem, tantum bonos Spatrtae procrea. Plut. in Pyrrho. Successorem habuit filium Arion. II.

ACROTERIA ex Graeco *)akrwth/ria, in aedibus. Vide Fastigium, it. Pimacella.

ACROVENTUM vulgo Governo , pagus Italiae apud Padum, ubi is Mincium fluv. excipit, in agro Mantuano, inter Mantuam 10. et Concordiam apud Mirandulam 26. mill. pass. haud procul a Benedicti coenobio. Hic [orig: Hîc] Leo Pontifex Max. Attilae obviam venit.

ACSA Acza, fluv. Asiae, in Georgia regione, in mate Caspium se exonerans, prope urbem Zitrach, in Zuriria regione.

ACSTEDA oppid. Germaniae inferioris in Ducatu Bremensi, ad fluv. Lun. in ditione Suecorum, Brema [orig: Bremâ] 6. milliar. Germani. in boream, et paulo minus Stada [orig: Stadâ] diltat in occasum.

ACTA [1] vel ACTE Attica regio uti Gellius testatur l. 14. c. 6. Plin. l. 4. c. 7. Causam nominis explicat Strabo l. 9. in hunc sensum. Atticam apud Veteres, Acten, i. e. litus appellatam esse constat, et nomine derivato [orig: derivatô], pro Actica, Atticam esse nuncupatam; quoniam maxima illius pars ad mare est extensa, et angusta, oblonga vero satis, et porrecta, montibus usque Sunium subicitur. Hermol. in Plin. loc. cit. Acten dictam scribit ab Actaeone, vel Actaeo rege, ut Favornio placet, et Lycophroni, qui Actaeos vocat Athenienses. Dicebatur et Atthis, ab Atthide, Cranai regis filia. Eustath. Inde Actoeus Atticus. Virg. Ecl. 2. v. 23.

Canto, quae soliuts, si quando armenta vocabat,
Amphion Dircoeus in Actaeo Aracyntho.

Ubi tamen Servius, Sane Aracynthus mons est Thebanus, unde Actoeo littorali debemus accipere, non Atheniensi. Ovid. Met l. 1. Fab. 8.

i. e. Atheniensibus, seu Atticis. Inde etiam Actius, i. e. Atheniensis, Virg. Georg. 4. v. 463.

ACTA [2] apud Thucyd. l. 4. locus est vicinus Atho monti, ad Aegaeum Pelagus. Vide. Acte.

At procul in sola [orig: solâ] secretae troades Acta [orig: Actâ]
Amissum Anchisen flebant. --- --

Corn. nepos, sive, ut alii, Aemyl. Probus, in Agesilao. c. 8. Cum in acta [orig: actâ] cum suis accubuisset secretum, et amanum litus, etc. Prudent. conra Symmachum:

Parco aliis, qui usi hac [orig: hâc] voce, videlicet Turpilio citato a Nonio, Val. Flacco Argon. 5. Victorino, et S. Ambrosio 5. Hexam. Unicum producam Plut. cuius verba, 4. Sympos. Qu. 4. Latine sic se habent, Quid bone Iuppiter volunt sibi. qui ad oblectationem se mutuo invitantes dicunt, Hodie in acta cenabimus? nonne, quod in littore cenam, ut est, suavissimam esse sentiunt? Non quidem propter fluctus, aut lapillos (quis enim in littore Lecythum et Capparim mensae adhibeat?) Sed quod copiosia crescentes pisces mensam sint structuri. Adde quod omnium aliorum opsoniorum pretium exceditur a marino. Nic. Lloydius.

ACTA [4] stricte proprieque dicuntur gesta ab eo, qui togatus in Republ. cum potestate imperioque versatus est. Sic apud Ciceronem Philipp. I. Acta Casaris et Acta Gracchi. Inde quae per Magistratum gesta in literas publicas relata sunt. Vide Plin. Iun. Epist. ad Valerian. Acta kat' e)troxh\n saepe, saepe, Acta publica et commemarii Principis seu Magistratuum: Aeschines *dhmo/sia vocat gra/mmata. Acta, igitur libri seu tabulae erant, in quibus scribebantur res gestae Principis, aut Populi aut etiam Leges, Cic. 1. et 2. Philipp. etc. Postea consuetudine sermonis factum, ut literae omnes, de quorumlibet Iudicum sententiis perscriptae, Actorum nomine censerentur. Item quodcumque apud Ius dicentem, ad causam sive publicam sive privatam pertinens, gestum, eiusque auctoritate literis mandatum esset, Imperat. l. 2. C. de eden. Graec. u(po/mnh/mata, Gall. Regesta. Vide Calvinum Lexic. Iurid. et infra Regesta. Scribi autem olim consuevere Acta, in linteis libris, ut dicetur suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide quoque in voce Elephantini libri; et asservabantur in Aede Saturni, de quo etiam infra.

ACTA Conciliorum , una, cum Canonibus, colligi et recitari coepere [orig: coepêre], postquam nudi prius Canones in unum corpus fuissent congesti; qui modus colligendi multum profuit ad historiam et seriem rei gestae. In iis enim plerumque recensentur disputationes et argumenta de dogmatibus fidei, quae ab Haereticis et contra eos ventilata sunt. Cuiusmodi collectores noti fuerunt ab ultima [orig: ultimâ] antiquitate. Socrates Histor. Eccl. l. 1. c. 5. *)ekurou=to/ te h)/dh kai\ e)g*gra/fws2 oi\' u(po/shmeiw/sews2 e(ka)s2ou ta\ koinh= dedosme/na, Iam vero, que communi omnium sententia [orig: sententiâ] decreta erant, cum cuiusque manu subscripta essent, rat habebantur et in commentarios referebantur. Exemplum mox subicit, *sabi=nos2 o( tw=n e)n *(hraklei/a| th=s2 *qra/khs2 *makedonia/nwn e)pi/skopos, sunagwlh\n tw=n dia/foroi suno/dwn e*)ugra/fws2 e)tre/dwkan, poihsa/menos2, Sabinus Macedonianorum, qui Heracleam civitatem Thraciae incolunt, Episcopus, tum ea quae varia Episcoporum Concilia scriptis eddiderunt, in unum volumen collegit etc. E quibus discimus, cum ante hunc Sabinum Episcopi iam varia Concilia scriptis complexi eddidissent; illum Acta haec omnia et Concilia in unum volumen compegisse. Non tamen ex side; subdit enim Socrates: Quin etiam nonnulla deita [orig: deitâ] opera [orig: operâ] praetermisit, quaedam etiam pervertit; quae autem ad eum exitum, quem sibi proposuerat, facere videbantur, omnia diligenter exserpsit etc. Postea l. 2. c. 1 3. *sabi=nos2 me/n toi o( tou= *makedoni/ou ai(re/sews2 ---- ta\s2 para\ *)iouli/ou e)pistola\s2 e)n th=| sunagwgh=| tw=n suno/dwn ou)k e)/qhken. Sabinus, erroris Macedoniani propugnator, --- Epistolas Iulii in collectione rerum in Conciliis gestarum, neutiquam intexuit, etc. Hinc itaque Synodicarum Collectionum duo genera facit Christ. Iustellus Praefat. ad Cod. Can. Eccles. Afric. unum, quod Conciliorum Acta, ad dogmata et fidei doctrinam spectantia et sunagwgh\ tw=n suno/dwn vel sunodikw=n Socrati dicta, Hist. Eccles. l. 3. c. 21. continebat: alterum, quod Canones Conciliorum, ad disciplinam Ecclesiasticam sacramque politei/an pertinentes ac *bi/blion *kano/nwn, in Calchedonensi Concil. act. 4. 11. et 13. nuncupatos, complectebatur. Unde frequens *diatnpw\sewn et *kano/nwn distinctio, apud Graecos Ecclesiasticae Historiae Scriptores. Ac Synodalium quidem Gestorum monumenta supersunt pauca etc. Hactenus Iustellus. Vide quae hanc in rem habet Gerh. von Mastrichr. Hist. Iuris Ecclesiastici num. 143.

ACTA Zone apud Pomponium, *zonai=a o)/rh Nicandro. Eminentia autem littora et prominentia, Graecis *)aktai/. Poeta, *)akth= e)pi\ prouxou/sh|. Sic locum quendam Ephesi, collis nempe iugum urbi imminens, leprh\n *)akth\n, h. e. Asperam Actam, vocat Hipponax apud Strabonem,

*wkei d' o)/pisqen th=s2 po/lews2 e)n *smu/rnh|
*metatru\ trhxei/hs2 te kai\ leprh=s2 *)akth=s2.

ACTACOTTES populi feroces, qui insulam Brittannitam, vulgo Angliam, totam diripuerunt. Amm. Marcellin. l. 27. Post Pictos antiquissimi, Septentrionalia Britanniae incolebant, praefato Auctori primum memorati, qui eos ex Hispaniae Cantabria oriundos atque inde in Hiberniam migrantes, tandem in Scotia sedem fixisse dicit. Vide B. Rhenanum Rerum Germanic. l. 1. et ad illum Iac. Ottonis Viri ill. Commentar. p. 229.

ACTAEA una ex Nereidibus, ab Acte, i. e. littore dicta. Idem quoque Cereris epitheton fuit, quae Attica etiam dicta. Vide supra Acta vel Acte.

ACTAEON [1] fil. Aristaei, ex Autonae coniuge, unde Autonaeius heros ab Ovidio dictus est. Venationi addictus, cum in Valle Gargaphie ad fontem limpidum recessisset, a Diana nuda conspecta convitiis lacessitus est, atque in cervum mutatus, quem sui ipsius canes discerpserunt. De quo figmento sic scribit Fulgentius. Anaximenes, inquit, qui de picturis antiquis disseruit, ait l. 2. Actaeonem venationem dilexisse, qui, cum ad maturam pervenisset aetatem, consideratis venationum periculis, i. e. quasi nudam artis suae rationem videns, timidus factus est. Sed cum venandi periculum fugeret, affectum tamen canum non deposuit: quos inaniter pascendo, pene omnem substantiam perdidit, et ob hanc rem a suis canibus devoratus est. Quamquam de Actaeone aliter in Commentariis Apollonii l. 4. Ipsum scil. non Aristaei, sed Melissi filium: nec a canibus suis pro cervo, sed a Bacchi Orgia celebrantibus laniatum fuisse traditur. Sed receptior est Ovidii sententia, ait enim, l. 2. Trist. Eleg. 1.

Inscius Aclaeon vidit sine veste Dianam,
Praeda suis canibus non minus ille fuit:

Qua peragrati celer
Per saxa montis iacuit Actaeon sius
Novae praeda canibus.

--- Aut subito mutatum Aotaeona cornu
Traderet insanis Latonia virgo molossis.

Fama est, cum laceris Actaeon flebile membris
Supplicium lueret, spectatae in fonte Dianae,
Attonitum novitate mali fugisse parentem
Per freta Aristaeum. --- -

Haec fabula nos ad beneficia in bonos viros conferenda adhortatur, ac retrahit a bene merendo de ingratis, qui saepius pro acceptis beneficiis, simultatis causas aucupantur, seque, vel quavis levissima de causa iratos fingunt, ut sie deletum appareat quidquid in eos collatum est. Et canibus certe eiusmodi adulatores aptissime comparantur. Monemur praeterea, ne simus curiosi in rebus ad nos minime pertinentibus, quoniam multis perniciosum fuit res arcanas aliorum cognovisse, aut principum civitatum, summorumque virorum, aut Dei praecipue, cum vel minima suspicio arcanorum eiusinodi conscios facile possit opprimere. Actaeonis ossa Orchomenios olim horrendo [orig: horrendô] phantasmate liberarunt [orig: liberârunt], quod saxum magnum gestans, totam regionem vastabat: unde accolae Delphos profecti acceperunt ab Oraculo, ut omnia Actaeonis ossa absportarent, caque sepelirent; quo [orig: quô] facto [orig: factô]; ilico liberati sunt. Pausanias. Plut. autern in Sertorio, duos ait Actaeones fuisse, alterum a canibus, alterum ab amatoribus discerptum. Cadmi nepos dicitur Ovidio Met. l. 3. item Hyantius, siquidem Boeo ii, unde oriundus erat, antiquitus Hyantes vocabantur, Plin. l. 4. c. 7. A Nonno in Dionysiacis, kunospa\s2 dicitur. h. e. a canibus discerptus; qrasu\s2, audax, lagwbo/los2, lepores imbetens; filosko/pelos2, amans scopulos; leontofo/nos2; leonum occisor. Nic. Lloydius. Huius, ut et Diomedis Thracis, fabulam enucleans, Theo Sophista Progymnasm. c. 6. *diomh/dhs2 de\ qra=|tr, inquit, ei)s2 i(ppotrofi/an e)tranalwqei\s2 e)le/xqh u(po/ tw=n au(tou= i(/ppwn a)polwle/nai kata de\ to\n au)to\n lo/gon, kai\ *)aktai/an u(po\ tw=n kunw=n, Diomedes autem Thrax, quod in equis alendis bona sua consumpsisset, ab equts devoratus dictus est: quemadmodum a canibus Actaeon. Neque aliter de Actaeone Plaephatus, qui proin praeda canum non minus eleganter dicatur; quam praeda caballerum, Praetor ille Ludos edens, apud Iuvenalem Sat. 11. v. 193.

Interea Megalesiacae spectacula mappae,
Idaeum sollenne colunt, similisque triumpho
Praeda caballorum Praetor sedet --- -

Nempe Praetor hic, dum triumphantis ritur habituque Circensibus praesideret, magnum se virum putabat, quum revera esset caballorum Praeda, h. e. prodiga [orig: prodigâ] illa [orig: illâ] impensa [orig: impensâ] in equis aurigisque alendis, exercendis, producendis comederetur miser, patrimonium exhauriret, interiret etc. Vide Ioh. Frid. Gronov. Observation. l. 4. c. 24.

ACTAEON [2] Melissi Corinthii fil. aequalium suorum longe formosissimus ac pudentissimus: cuius multi amatores fuerunt, prae ceteris Archias de Heraclidarum familia, divitiis et opibus super ceteros Corinthios pollens: quem cum pellicere non posset, vim statuit adhibere, ac puerum rapere. Ita comissabundus ad Melissi aedes profectus est cum amicorum et servorum agmine, tendebatque abducere puerum: Sic obluctantibus patre et amicis, accurrentibusque insuper vicinis ac retrahentibus, Actaeon laceratus interiit. Plut. in Amatoriis.

ACTAEUS [1] unus ex 6. daemonum numero, qui Graecis Telchines dicti, quique intuitu suo [orig: suô] omnia fascinasse [orig: fascinâsse] dicebantur. Hinc crediti priscis terram Stygia [orig: Stygiâ] aqua [orig: aquâ] irrigare, hincque pestem, bellum, famem, ceteraque calamitatum publicarum genera excitare. Vide Telchines. Duos horum nominat Strabo, l. 10.

ACTANIA vulgo Helichland teste Ortelio, insula maris Germanici in alto, contra Albis fluv. ostia, Ditmarsiae orae adiacens. Plin. l. 4. c. 13. Sub domino Ducis Holsatiae.

ACTARIUS pro Actuarius seu Commentariersis, occurrit in veteri Inscr. apud Baronium ad 27. Martii ACTARIUS LEG. VII.

ACTE [1] Neronis liberta, quam parum abfuit, quin matrimonio sibi coniungeret. Sueton. in Neron. c. 28. Ex Asia oriunda, cuius genus Nero ad Attalum Regem porrigebat, ut splendorem ei adstrueret. Item Horarum una, quarum nomina recenset Hyginus Fab. 183.

ACTE [2] regionis nomen in Peloponneso, teste Theophrasto [orig: Theophrastô] l. 8. Plantar. item Plutarcho [orig: Plutarchô] in Demetrio et Arato. Locus circa Athon montem est, apud Thucydidem l. 4. circa finem: Est quoque Acarnaniae, Magnesiae, Ioniae, et Bospori urbs, ut refert Steph. Vide Attica, it. Supra Acta.

ACTIA [2] mater Augusti Caesaris Imperatoris, in Apollinis templo obdormiens, visa est cum dracone commisceri, peperitque expletis ad pariendum mensibus: at haec antequam pareret, somniavit viscera sua sublime in caelum ferri, et in totum terrarum orbem diffundi. Sueton. in Aug. c. 94.

ACTIA [3] , ORUM Suidas, Ludi quinquennales Actiaci, Apollini Actio instar Olympiorum dicati: qui prius et a finitimis agebantur: sed ab Augusto honorificentius celebrati fuerunt, postquam Antonium et Cleopatram navali praelio [orig: praeliô] ante Actium superasser [orig: superâsser], cura [orig: curâ] eorum deinde Lacedaemoniis demandata [orig: demandatâ]. Haec Strabo l. 7. Stephanus, tert o [orig: ô] quoque [orig: quôque] anno [orig: annô] celebratos fuisse tradidit tribusque certaminibus fuisse insignes, gymnico [orig: gymnicô], equestri et navali. Vide Plut. in Antonio. Horum meminit et Servius in illud Virg. l. 3. Aen. v. 280.