CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ADERBURGUM oppid. Germaniae ad fluv. Oderam, in media Marchia Brandeburgensi, 9. leucis a Sterino.

ADES [1] sive Hades, Graecis Inferorum Deus, quem Latini Ditem et Plutona, vocant: ita dictus ab a privat. et ei)/dein videre, quod in densissimis Inferorum tenebris, nocteque profunda [orig: profundâ] perpetuo agens, nihil cernere videatur. Nobn einem absque lucido aere (qui apud Inferos nullus est) visio potest fieri. Etymologus. *(/adhs2, kwri/on a)fetge\s2, sko/tous2 ai)wni/ou kai\ zo/fou peplhrwme/non. Item Hades Molossorum Rex cuius filiam, nomine Coram, apud Acherontem fluv. conatus est rapere Pirithous, unde factus est fabulae locus, Pirithoum ad Inferos descendisse, et uxorem Ditis Persephonem: quae et Cora Graecis dicitur, rapere voluisse. Plut. in Theseo Cael.Rhodig. l. 7. c. 15. Qui tamen regem hunc non Adem sed Aidoneum vocat.

ADES [2] i. e. Orcus, locus in Bithynia videtur circa Niceam, ex Zonara et Cedreno: Plutonem vertit Cabius, apud Curopalatem.

ADESA Lyciae fluv. Chomam urbem praterfluens. Plin. l. 5. c. 27. Item fluv. German. Etsch qui ex Alpibus scaturiens, in sinum Venetum delabitur. Cluver.

ADESER vel ADHESIR Persarum Rex, Siroi successit, regnavit an. dimidium nullo [orig: nullô] facto [orig: factô] clarus. Eum excepit Sarbara, quem vide.

ADESTE adestote Dii, formula in Veter. precibus usitata, memoratur Arnob. adv. Gent. l. 3. sub fin. Finge enim meipsum-cuipiam Numinum supplicare dicentem: adeste, adestote Dii Penates, tu Apollo, tuque Neptune etc. Servio item ad Aen. l. 8. Sic vocatur in precibus Tyberinus, Adesto Tyberine cum tuis undis. Unde dii praesentes et propitu. Vide Barn. Brissonium formular. l. 1 p. 70. 71. Et infra Adventus, Epiphanes Praesentes.

ADEXTRATORES Cencio Camerar. in Ceremoniali MS. dicuntur, Papalis mitrae delatores; quia ipfi ad Papae dexiram incedebant, quando equitabat ad Ecclesiam aliquam visitandam, Dominic. Macer in Hierolex. Melius Addextratores; namque addexterare vel addextrare, apud citerioris aevi Scriptores, tegere latus dextrum, ad dextram cuiuspiam stare, incedete, considere est. Baldricus in Chronico Camerac. l. 3. c. 58. Eam (Imperatricem) in processionem Dominus Episcopus addextravit. Clemens IV. Pontifex Roman apud Odoricum Raynaldum A. C. 1311. num. 11. Cum ipse Pontifex equum ascenderit, teneat stapedium sellae eius, et arrepto [orig: arreptô] froeno [orig: froenô] aliquantulum ipsum addextret. Sic Sponsam addextrare, habet Bernardus Serm. in Cantic. 77. num. 1. hodieque Addextrare Florentini dicunt, pro andar à la staffa de Prencipi i. e. Principi ad equum inservire, Car. du Fresne in voce Addexterare.

ADGANDESTRIUS Chattorum Princeps, ad Tiberium, et Senatum Roman. literas misit, quibus Arminii mortem promittebat, si patrandae neci venenum ad se mitteretur, cui responsum est, Non fraude, neque occultis, sed palam, et armatum Populum Romanum hostes suos ulcisci solere. Qua [orig: Quâ] gloria [orig: gloriâ] aequabat se Tiberius priscis Imperatorib. qui venenum in Pyrrhum regem vetuerant, prodiderantque. Tacit. l. 2. Annal. finem versus.

ADGENICULANDI Confessoribus ritus, apud Tertullian. occurrit de Paenit. c. 9. Presbyteris advolvi, charis Dei adgeniculari; ubi de iis, qui publicam paenitentiam agebant, sermo est, quique ad Ecclesiae fores, ad Sacerdotum pedes sese prosternebant: item ad Confessorum, qui, in tormentis quoque fidem confessi, tamquam Martyres habebantur. Hos enim per Caros Dei intelligi docet Cyprianus Ep. ad Demetr. Deo caros domo privas. Sic prostrationis Epiphanio a populo exhibitae, meminit Hieronym. Pedes deosculans et fimbriam vellens, Ep. ad Pammachium etc. Quae eadem reverentia hodieque in Ceclesia Romana a Patribus vocalibus Dominici, quem sui pro Sancto habent, religiose observatur: Statim enim ac electus est eorum Gener alis, dum suam possessionem capit in sessione sui stalli ad Chorum, omnes pedes eius osculantur, Macer Hierolex. Sed de hac re infra pluribus agetur in vocibus, Genu, Osculum, Pes.

ADHERBAL Micipsae fil. Masinissae nepos, a Iugurtha aliquoties victus, frustra Romanorum auxilio [orig: auxiliô] implorato [orig: imploratô], demum Cirtae deditione facta [orig: factâ], excruciatus necatur. Sallust. in bellos Iugurthino.

ADHERBAS apud Iustinum l. 18. c. 4. auctore Graeco [orig: Graecô] quodam [orig: quôdam] dictus est Elisae maritus: id enim Punicum nomen Adherbal, Graeca [orig: Graecâ] terminatione. Sic Gronovius ibi legi vult, cum alias habeatur: Elisae maritum, quem. Sichaeum Virgilius, Acerbam vel Achervam tradunt. Vide eum Observat. l. 4. c. 10.

ADHILE oppid. Asiae in ditione magni Mogolis, et provinc. Tatta, non procul ab ostiis Indi fluvii.

ADIABATAE Aethiopiae populi contra Meroen Nili insulam. Adiabarae Plin. l. 6. c. 30. Hos aliqui Megaboros vocant. Megabrodi dicuntur Ptolemaeo. Aliis Adiaborae.

ADIABENE Assyriae regio. Suidas et Stephanus scribunt, hanc quoque Mesenen vocari, quod medio [orig: mediô] loco [orig: locô] inter Euphratem ac Tigrim sita sit, unde et Mesopotamia dicitur. Verum falluntur, uti postea docebimus in Mesene Est autem Adiabene Assyria, proprie sic dicta, regio scilicet circa Ninum. Plin. l. 5. c. 12. Ultra Armeniam Adiabene, Assyria ante dicta. Amm. Marcellin. l. 23. c. 6. Intra hunc

circuitum Adiabena, Assyria priscis temporibus vocitata, In Hebraeorum libris Adiabene est Hadiiab. Graeci sic dictam putarunt, quod propter fluviorum amplitudinem et frequentiam fere esset a)dia/baios2. Sed hunc errorem Ammianus iam pridem correxit, Adiabenen dici monens a fluminibus Diava, et Adiava. Deva autem, vel si malis, Diava, Chaldaeis est lupus. Itaque flumen Diava idem, qui Graecis Lycus, et articulo praefrxo Hadiah est Lycia, sive Luvina regio. Populi vocantur Adiabeni Straboni, quem locum doctissimus Casaubon. praeterivit intactum. Is autem est, kaloun=tai de\ oi( *)adiabhnoi\ kai\ *sakko/podes2. In quem Vir maximus in Solinum ita scribit; Haud scio, quare sic dicti; nisi ist quoa suspicor. Graeci *)adiabhnou\s2 putarunt [orig: putârunt] nomincri quafi tou= diabki/nein impotes, qui minime possunt crura divaricare ad ambulandum, haud secus ac si pedes amho intra saccum conditos haberent. Haec ille quidcm acute, ut soltet. Bochartus vero aliter; nempe mendose scribi putat pro *sauro/podes2. Illi autem Hesyebio sunt A *(abro/podes2 qui in fracto [orig: fractô] mollitiem animi prae se ferunt. Nic. Lloydius.

ADIABENUS Agiras, Iudaeus quidam miles, qui cum duobus aliis Tito [orig: Titô] Hierosolymam oppugnante, stupenda [orig: stupendâ] audacia [orig: audaciâ] raptis facibus per medias Romanorum legiones evolarunt [orig: evolârunt], et ignem aggeribus iniecerunt: quibus nec audaciores, nec terribiliores ulli eo in bello apparuere [orig: apparuêre], cum non secus atque ad amicos in agmen hostium irruerent Iosephus l. 6. c. 12. bell. Iud.

ADIAPHORISTAE dicti paulo post Reformationem coeptam, qui de Adiaphoris certabant, occasione libri Interim, unde inter Euangelicos natum fuit grave Schisma, quosdam illud absolute reicientes, alios duce Melanchthone putantes, multos ritus tamquam Adiaphoros posse admitti, quod bellum satis acre inde Adiaphoristicum dictum est. Certe remissius hic [orig: hîc] egisse Melanchthonem, non paucis visum, unde Calvinus de ipsius moderatione conqueritur, Adiaphora quidem plurima: at ceremonias Ecclesiae Romanae animarum laqueos esse censens. Vide eum Ep. 15. 85. 115. uti de ceremoniis aliquibus in Anglia retentis, quas idem tolerabiles ineptias vocabat, Zanchium in Epistolis: adde Hoornbeeck Summa [orig: Summâ] Controv. p. 652. M. Adami Vita [orig: Vitâ] Flacii Illyria, Alios: et quae dicemus infra [orig: infrâ] voce Interim.

ADIATORIX Demeneclii cuiusdam Galatiae Tetrarchae fil. fuit, qui cum apud Heracleam Ponticam, Coloniam Roman. eo missam nocte una [orig: unâ] iussu Antonii iugulasset [orig: iugulâsset], paulo post in praelio Actiaco captus et in triumpho circumductus, una cum filio iugulatus est. Strabo l. 12. 14.

ADIDA Iudaeae Urbs, Ioseph. l. 13. Iud. Antiq. c. 23. et belli Iud. l. 5. c. 2. Abida Ptolemaei in Coelesyria videtur Ortelio. Eadem forte cum Addida.

ADIEL nomen Principis, 1 Paral. c. 4. v. 36. Item fil. Iezra. 1 Paral. c. 9. v. 12.

ADIENUS fluv. circa Pontum Euxinum, A *)adi/hnos2 Arriano, de quo summum apud auctores silentium.

ADIGERMARUM Urbs et patria Eleusii, qui vitam s. Theodori Archimandritae descripsit. Circa Asiam minorem. Ortel. in thes, Geogr.

ADILISIUS mons Plin. l. 4. c. 7. Lege Adylisius. Est autem in Graecia [orig: Graeciâ].

ADIMA Numidiae fluv. Item oppid. Moscoviae, ad Mooxam fluv. in Mordua. 70. milliar. a Moscua urbe, in Ortum.

ADIMANTUS [1] quem, quod candidam gestaret cristam, Aristophanes *leukolo/fon appellat, unus ex Atheniensium Praetoribus, qui parti copiarum navalium praeerat. Vide Auctorem Scholior. in Ranas p. 282. E. Hic cum navibus suis a Spartanis captus, in vita conservatus est, reliquis omnibus occisis, quod prius decrevissent omnes captivos trucidare, solo [orig: solô] illo [orig: illô] non suffragante. Xenoph. Hist. Graecae l. 2. Pecunia [orig: Pecuniâ] eum a Spartanis corruptum refert, Pausan. l. 4.

ADIMANTUS [2] Platonis frater. Laertius l. 3. Fuit etiam hoc [orig: hôc] nomine Corinthiorum dux, qui cum Themistocli exilium obiceret, Num putas (respondit Themistocles) exulem quempiam esse, qui ducentas habeat triremes? Suidas.

ADIMANTUS [3] Rex Philiasiorum, qui cum Iovem suis indignum sacrificiis iudicaret, ab eo fulmine percuflus est. Ovid. in Ibin.

ADINGTHONA oppid. Anglioe, cum castro, in Surria provinc. 7. milliar. Angl. Londino [orig: Londinô] in meridiem distans.

ADIOCHUS Martyr sub Flavio Claudio, virgis attocitcr caesus, cum per integri diei spatium manibus inversis pepen disset, demum vecte confossus est. Sabellic. Ennead. l. 7.

ADIRE fori Romani vox, de qua vide Gronovium ad Senec. Hercule Fur. v. 733.

ADISATHRUS Indiae intra Gangem mons: et Adisathri ibidem populi, Ptolemaeo, qui Xathri forte Arriano.

ADITES vocitantur Attici a Iurisconsultis atque liminarchae feminis excubantes: Feminae verodicuntur Atricae. Plautus, Similiter tum atrica clementer nof fota est, inquit, munere occupavit. De his Atricis Maro, Aenl. 9. v. 648.

Ubi Servius, Aedituns fuit, ingenti honore; illic enim et epulabantur et Deos colebant: census autem omnis illic servabatur Quod et Plautus docet in Asinar. Actu 2. sc. 4. in qua introducit Sauream servum Atriensem in tota familia plurimum posse. Hi, quia Principis limen curabant, adlimina, etiam dicti sunt etc. Ioh. Calvin. Lexic. Furid. Vide infra de his plura, in voce Atrienses.

ADITHAIM Palaestinae socus, Ios. c. 15. v. 36. A *)ageqai=m 70. Interpretibus.

ADITIALIS Cena, ab aditu, apud Salmas. ad Capitolin. in Antonino Philos. c. 27. et infra Caena, item Locus.

ADITU frequenti sepulhra honorandi ritus, memoratur eidem Capitolino ibid. c. 3. Tantum honoris Magistris suis detulit. ut imagines eorum aureas in Larario haberet, ac sepulchra eorum aditu, hostiis, floribus semper honoraret. Ita membranae Palatinae atque tria haec verba propria iuris monumentorum, itus, aditus, ambitus. Hinc illa in titulis sepulchorum incidi solita: Itu, aditu, ambitu, coronare, sacrificare etc. Et, itu, ambitu, sacrificium faciendi. Item itum, aditum, ambitum, coronare, vesci, mortuum atque ossa inferre ut liceat. In aliis, huic monumento iter, aditus, ambitus, debetur ex sententia Erotis Aug. Lib. Et in alio, Ad hoc sepulchrum itum, aditum, omni tempore permissitm est, ab Q. Epitynchano. Nempe frequenti aditu, veteres monumenta eorum honorabant, quos in vita habuerant caros, iisque sacrificabant, et rosis ac floribus ornabant. Propert. l. 2. Eleg. 13.

Hinc libetrtos ingratos aditu etiam, ac accessu sui sepulchri prohibebant, ita in titulo caventes: Sibi et suis Libertis libertabusque et posteris eorum, excepto [orig: exceptô] Hermete Liberto [orig: Libertô], quem veto propter delicta sua aditum, ambitu, ne ullum accessum habeat in hoc [orig: hôc] monumento [orig: monumentô]. Salmas. ad Capitolin. loc. cit. De Aditu templorum apud Gentiles sic Octavius Minuc. Felic. quaedam fana semel anno [orig: annô] adire permittunt. quaedam in totum nesas visere. Est quo [orig: quô] viro non licet, et nonnulla absque feminis sacra sunt? etiam servo quibusdam ceremoniis interesse piaculare hagitium est. Et quidem Cereris et Proserpinae fanum viris semel tantum quotannis licuisse ingredi, Pausanias Arcadicis tradit. Idem Boeoticis Dindymenae matris sacrarium mia=| e)f' e(ka/stwn e)tw=n h(me/ra|, uno solum singulis annis die, aperiri solitum ait; quod et de Eurynomes fano ibidem legas. at templum apud Eleos Plutonis, licet quotannis semel aperiretur, a nemine tainen, nisi sacrisieulo, adiri fas erat, Idem Eliacts: uti nec aedes prisca Neptuni Equestris, iuxta montem Alesium, de qua eundem in Arcadicis iterum vide. Porro vivis adirt nefas erat templum Bonae Deae, Cereris, Vestae. Et quidem a Bonae Deae etiam masculae picturae, Cereris, canes quoque mares exclusi. Vestae sacra interdiu viris permissum visere, sed in iis pernoctare capitale. Feminae contra aditu Herculei fani, apud Macrob. Saturnal. l. 1. c. 12. Silvani item, apud Catonem de Re Rust. c. 83. prohibitae sunt. Nec ad eiusdem Herculis sacra servi admissi, Val. Max. l. 1. c. 1. etc. vide Wowerium coeterosque ad Minucium, ut et hic passim. Graeci prosie/nai toi=s2 i(eroi=s, foita=n toi=s2 i(eroi=s2 et ei)s2 ta\ i(era\, hoc dixere [orig: dixêre]. Sed et de Diis, adire M. Tullius, Ad Deivos adeunto caste, Nempe, quia eorum simulacra vener abilibus obsequiis adibantur, ut ait Arnobius adv. Gentes l. 1. An quia Supplicum more? Dicuntur enim proprie supplices adire eos, quibus supplicant; Graece hinc i(ke/tai dicti a)po\ tou= i(kesqai. Vide Desid. Heraldum Animadversion. ad. Arnobii locum p. 30. ut et paulo post, ubi verbum adorare quoque quasi or are a, precari a, seu adprecari Graece proseu/xesqai. idem cum adire ad Deos, primitus fuisse, ostendit.

ADJUTOR ab ADJUVANDO, quomodo dicti suntolim, qui Magistratibus seu potius Officialibus quibusvis, levandi laboris causa [orig: causâ], adiungebantur; ut iis vel aegritudine praepeditis vel multitudine negotiorum obrutis, opem ferrent, l. 10. Cod. numerat. l. 12. leg. 3. Cod. de divers. offic. et in Notitia Imperii. Romani. persaepe. Graec. *bohqoi/. Suidas, *)aou/twr para *(rwmai/ois2 bohqo/s2. Glossar. Graec. Lat. Adiutor., *bohqo/s2. Senator l. 6. Ep. 6. Adiutor etiam Magistri nostris praesentatur obtutibus, ut vicaria sorte beneficii eligamus eius praesidium, qui nobis praestat fidele servitium. Adiutores et Primicerii diversorum officiorum, in l. 20. Cod. Theodos. de Palatinis sacr. largit. Vide hic [orig: hîc] paulo infra. Occurrit etiam Adiutor in Coquina Regia, in Ordinat. Hospitii Ludovici IX. Regis Gall. A. C. 1261. etc. apud Car. du Fresine Glossar.

Adiutor comitis rei privatae in LL. 16. 17. 20. Cod. Theodos. de Palatin et l. 4. de Exsecutor. Adiutor illustris Comitivae sedis, in Collart. 1. Carthagin. et apud Paulinum Ep. 39. sub fin. Adiutor Commentariensis, l. 5. Cod. Theodos. de custodia reor. qui *bohqo\s2 kome/ntwn dicitur Prochoro de Rebus gestis S. Iohannis Euang. Adiutor Commentariorum officii Viri Cl. et Sepctabilis Proconsulis, in Collat. 2. Cathag. Adiutor Sacri Consistorii, Graece *bohqo\s2 tou= sqei/ou *kwnsistori/ou, in Concilio [orig: Conciliô] Calchedon. act. 14. Adiutor Cornicularii, in Notitia Imperii non semel, in verteri Inscr. apud Gruterum 561. 11. ect. In Collat. 1. Carthagin. fit mentio Exitiosi Adiutoris Cornicularii. Inscr. nondum edita, in loco Catoura, dicto, haud procul Aleppo: *a*f*i*e*r*w*s*e. *i*m*i*l*d*i*w. *r*h*g*e*i*n*w. *t*w. *e*s. *o*u*l*p*i*a*s. *r*h*g*i*l*n*h*s. *k*a*i. *a*i*m*i*l*l*i*o*u. *p*t(o*l*e*m*a*i*o*u. *s*u*r*a*t*e*u*s*a*m*e*n*w. *e*t*h. *e. *e*o*h*q*w. *k*o*r*n*i*k*o*u*l*a*r*i*w*n. *u*p*a*t*i*k*o*u. *z*h*s*a*n*t*i. *e*t*h *k*l. *m*h*n*e*s. *a*m*e*x*r*p*t*a*n*h. *m*o*u*t*o*u*g*m*e*t*o*u*s, apud Car. du Fresne. Adiutores electi de Scriniis, in Notitia Imperii Adiutor Eleemosyae in Codicillo Philippi Pulchri Regis Franciae apud eund Car. du Fresne Glossar. Adiutor ab Epistolis, dicebatur is qui Magistrum seu Proximum ab Epistolis adiuvabat,

Salmas. ad Lamprid. in Severo c. 31. Adiutores Fourreriae, in Ordinat. Hospitii S. Ludovici Galliae Regis apud Car. du Fresne. Adiutor a Libellis, in veteri Inscr. opem ferebat Magistro Libellorum. Salmas. loc. cit. Adiutor Magistri Officiorum l. 3. Cod. Theod. de Agentibus in reb. etc. *bohqo\s2 tou= megaloprepesta/tou *magi/strou tw=n sqei/wn o)ffiki/wn, in Concilio Chalcedon. act. 3. Adiutores a memoria, seu Memoriales de Scriniis, in Notitia Imperii Adiutores Scrinii Memoriae, in Novell. Constitut. Iustiniani de Adiutor. Quaestor. edita a Franc. Pithoeo> dicebantur, qui Magistro Memorize opitulabantur. Salmas. d. l. Adiutor Numerorum Viri Cl. et Spectabilis Vicarii, in Collat. Carthagin. 2. c. 1. et Collat. 3. c. 169. Aiutor Palatinorum officiorum, in l. 4. Cod. Theodos. de Exsecut. l. 17. Cod. de Palatinis, idem qui Adiutor Magistri Officiorum. Adiutor Praefecti Annonae, in veteri Inscr. apud Gruterum. Adiutor Prefecti Praetorio,in l. 8. Cod. Theodos. de Numer. Adiutor Praefecti Urbis, seu Urbani Officii, in l. ult. Cod. de Offic. Praef. urb. et apud Symmachum l. 10. Ep. 36. Adiutor Praesidis, in Actis S. Nestoris Episcopi et Martzris, num. 6. Adiutor datus Praetori peregrino, in veteri Inscr. apud Grutcrum 3996. Adiutor Primicerii Tribunorum Notariorum in Notitia quae subiecta est Novellae 8. Brissonius in Pratermiss. Adiutor Provinciae, apud Valerium Probum de Notis. ADI. P. Adiutor Provinciae, vel Patriae, vel Populi. Adiutor Quaestoris, *bohqo\s2 h)/toi *sxrina/rios2: de quibus Novell. 26 Ministri Quaestoris, quos sibi ex scriniis memoriae, libellorum et epistolarum, elegit propositis SS. Euangeliis. Officium Quaestoris dicuntur Novell. 120. Vide Novell. Integram de Adiutorbus. Calvin. Lexic. Gurid. Adiutores Quaestoris sacri Palatii, in l. 15. Cod. de Proxim. Sacr. Scrin. Adiutor a rationibus, qui Proximo Rationalium adiungebatur. Salmas. loc. cit. Adiutor a tabulis, seu adiutor Tabulariorum, qui proximo Tabulariorum opitulabatur, Salmas. ubi supra. Adiutores de Schola Numerariorum, in Notitia Imperii. Adiutor Secretorum, Graece *bohqo\s2 tw=n sqei/wn shkrh/twn, in Concil. Chalcedon. Act. 1. Adiutor Tutelae, quem solebat Praetor permittere Tutoribus, constituere iis, qui non possunt sufficere administrationi tutelae l.solet. 13. ff. de Tutelis. Brissonius apud Calvin. Lexic. Iurid.

ADJUTRIX legio prima; cognomine Legiotiis Romanae; cuius meminerunt Imperatores in l. ult. C. de apparitor. Praefecii Praet. et l. ult. C. de castr. pecul. in qua, Abiutrice nostrae Reip. pro Adiutrice nostra. Reip. vulgo perperam legitur, Brissonius in Praetermiss.

ADLAVUS barbarorum Northumbrorum in Britannia rex, Ethelstani, in propinqua Insula regnantis, exercitu pressus; cum hostium ordines videre cuperet, mimi suscepta [orig: susceptâ] persona [orig: personâ] ac musici, ad Ethelstani tentoria profectus cecinit, munera accepit, et fortunae felicirate magis quam ratione adiutus, incolumis domum se recepit. Fulgosus l. 9. c. 8.

ADLENTARE barbam, est eam mollem reddere ac flexibilem, apud Cantapranum. Gloss. Isid. Lentandus, flectendus. Quod officium erat non ignobile in aula Graec. unde Order. Vitalis l. 7. de filiabus Roberti Wiscardi: Officium illarum erat, dum Imperator (Constantinopolitan. Alexius Comnenus (de stratu surrexisset, manusque suas ablueret, et mappulam et pectinem eburneum afferre, et barbam Imperatoris pectere. Vide Academicos Cruscanos in voce Allentare et Car. du Fresne in Glossar.

ADLOCUTIO in nummis, vide infra Humeri, ut et voce Adlocutiones. Formula Adlocutionis ad militem olim erat, Fortis esset ac sidus de qua vide Cl. Lindenbrogium ad Amm. Marcellinum l. 15.

ADMANUENSES in Concilio Oscensi aerae 636. can. 2. Quod si quidquam malum de quoquam (Clerico) Sama dictaverit, per ver am et certissimam Clericorum probationem, vel virorum Admanuensium --- --- omnia argutissime perquir antur, videntur esse, qui manu iurant seu manibus sancta Euangelia tangentes. Nam iur are super sacra, i. e. Euangelia, vetantur Clerici, ut quorum assertio pro Sacramento erat: unde Fide digni dicti sunt. Car. du Fresne Glossar. Vide quoque infra, in voce Fide digni.

ADMATHA Principis nomen Esther c. 1. v. 14. Item, Palaestinae Urbs Liber Notitiarum.

ADMETA filia Erysthei, Sacerdos fuit Iunonis Argivae annis 38. Syncellus p. 172. a. Notantur autem eius anni, quia *)hri/sqmoun tous2 xro/nous2 oi( *)argei=oi a)po\ tw=n i(erei/wn, Argivi a Sacerdotibus (Iunonis) numer abant tempora, Scholiastes Thucyd. vide infra passim, inter alia, ubi de Hellanico Lesbio.

ADMETUS [1] Rex Pheraeorum, populorum Thessaliae, cuius armenta pavisse fertur Apollo novem annos, ob interfectos Cyclopa, divina [orig: divinâ] potestate spoliatus. Callimachus Hymn. in Apol.

*foi/bon, kai\ *no/mion kiklh/skomen e)c e)/ti kei/nou
*)ec o(t' e)t' *)amfrv/sw| zeugnh/tidas2 e)/trefen i(/ppous2,
*)isoqe/ou u(po( e)/owti kekaume/nos2 *)admh/toio.

Cum autem apud Admetum ipsum perquam humaniter esset habitus, ad referendum patrono beneficium, impetravit a Parcis, ut cum illarum fusis Admeti fatalis dies volveretur, hac [orig: hâc] lege mortem effugeret, si quis reperiretur, qui illius vice mortem veller oppetete. Cum itaque dies mortis adesset, neque quisquam inveniretur mortis vicarius, recusantibus conditionem amicis omnibus

Alcestis uxor, capitis sui dispendio [orig: dispendiô], vitam mariti redemit, Ovid de Art. Am. l. 3.

Si mea mors redimenda tua [orig: tuâ] (quod abominor) esset,
Admeti coniux, quam sequercris, erat.

Ergo Thessalici coniux pensare mariti
Funus. --- --- --- --- --- --- --- ---

Vide Orpheum. Callimach. Apollod. l. 2. Biblioth. Fulgent. in Myth. Nat. Comitem. Nic. Lloydius.

ADMETUS [2] inter Duces Alexandri M. corporis et animi robore insignis; cum ad Tyrum hostium impetum fortiter sustinuisset, et securi eidem medium caput fissum esset, exspiravit. Diodor. Sic. l. 17. c. 45.

ADMETUS [3] Poeta temporibus Neronis, qui (ut Lucianus in Demonacte ) obscuri nominis fuit. Hic cum Demonacti aliquando dixisset, se unius versus epigramma, h. e. monostichon scripsisse, quod testamento [orig: testamentô] cavisset, ut sepulchro affigeretur, quod tale erat:

*tai=a la/b' *)admh/tou e)/lutran, bh= d' ei)s2 sqeo\n au)to/s2.
Terra cape Admeti spolium, caelum ipse petivit.

Ridens respondit demonactes, bonum est, Admete, hoc monostichon. Sed voluistem ipsum pridem tuo sepulchro inscriptum fuisse.

ADMEZATORES in Regno Neapolitano et Sicilia, Arbitri sunt ex privatorum consensu electi, ad decidendas supremo [orig: supremô] iure quaestiones et lites, qui nullam aliam iurisdiclionem habebant, nisi quae ab eligentibus conferebatur eisdem, ut est in Constitut Friderici l. 1. Constitut. Sicular tit. 79. quos idem Imperator in pofterum fieri prohibuit. Vox ficta ex Italico Mezzo: i. e. medius, Gall. Mediateur: cuiusmodi Iudices seu Arbitros Aristoteles me/sous2 et mesidi/ous2 vocat. Eandem *mesazo/ntwn apud Byzantinos fuisse dignitatem, vult Meursius in Glos. sed Car. du Fresne *mesa/zontas2, Curiae Constantinopolitanae officiales, quorum opera [orig: operâ] Princeps utebatur in expediendis negotiis: aut certe, quibus intermediis, ad Principem patebat accessus, dictos fuisse contendit, quod apud Francos olim Referendariorum fuit munus. Colligit autem id ex Cantacuzeno l. 3. c. 15. et l. 4. c. 29. ubi vocem mesa/zein ita sumit: ex Niceta item in Man. l. 1. c. 23. et Duca [orig: Ducâ] Hist. Byzant. c. 21. et 22. ubi Vezirios Turcicos mesazo/ntwn, appellatione donat, quod nempe per eos Turcici Sultani res omnes, qua [orig: quâ] privatas, qua [orig: quâ] publicas conficiant. Vide Eum Glossar. et infra, voce Mediatores.

ADMINICULATOR ab Adminiculando dictus, officium olim erat in Ecclesia Romana pro defensione viduarum, pupillorum, aliorum que huiusmodi humana [orig: humanâ] alia [orig: aliâ] ope destitutorum, erectum, Stephanum Adminiculatorem, quem post Cardinales Primicerium et Secundicerium nominat, Luithprandus habet Histor. l. 6. c. 6. Alias Conclamator et Defensor. Vide in his vocibus. Macer Hierolex. Carolo du Fresne septimus fuit ex Officialibus Romanae Ecclsiae, viduarum, pupillorum egenorum que curam gerens; quod munus hodie pauperum Advocatus obit, ex Panvinio. Vide eum in Glossar. ut et infra, ubi de Pauperibus.

ADMINISTRATOR qui provinciam administrat, Praeses: apud Ael. Spartian. in Pescennino Nigro, c. 7. Administratio. Hic tantae fuit auctoritatis, ut ad Marcum Antoninum primum, dein ad Commodum, scriberet, quum videret provincias facili administrationum nutatione subverti: i. e. Administratorum. Sic infra Lamprid. in Alex. c. 30. Orationes, Pro Oratoribus haber, uti Regna pro Regibus Florus, l. 1. c. 10. pulsis Regnis: Matrimonium Caesaris, pro coniuge Augusti, Marcellus: praefectur am pro Praesecto, Valerianus Ep. ad Ablabium P. P. apud Pollionen in Claudio c. 14 Sic Ludus pro Ludione, unde Lanistae *loudotro/foi in optimis Glossar. et in Aula Constantinopolit. Cura Palatii, pro eo qui Palatium cur at etc. Salmas. Not. ad Spartianum et Pollionem locis cit. Apud Leguleios Anglos, Administr ator dicitur is, cui defuncti bona administranda ab Ordinario committuntur, cum nulli exstant exsecutores Testamentarii, quorum quidem bonorum usque ad eorum valorem tenetur, et non u.ltra, nisi ea dissipasse [orig: dissipâsse] convictus fuerit. Hic si decesserit, ad heredes eius non transit administratio, sed alius ab Ordinario decernitur ac eligitur Administr ator. Vide Rastallum in Exposit. vocum LL. Anglic. quem laudat. Car. du Fresne in Glossar. in Ecclesia Romana Administr atores quinam dicantur, videbimus infra, voce Intcrcessores.

ADMINOCINUS Bellini, Batavorum Regis, fil. a. C. Caligula in deditionem acceptus est. Eutrop. l. 7.

ADMIRABILIS nomen summi Peruanorum Dei, quem Usapu patrio [orig: patriô] sermone vocant, vide infra in voce hac, it. Pachacamali.

ADMIRABILLIS ADMIR ALIUS, ADMIRATUS, vide in Admirallus, Amir et Amir as infra.

ADMIRALIS Insul. in ora littorali Novae Zemblae, ad Septentrionem Moscoviae.

ADMISSIONALIS Ministri, Lampridio in Alex. c. 4. memorati, fuere [orig: fuêre], qui Suetonio Vespas. c. 14. ex officio Admissionis dicebantur; Trepidum eum interdicta aula [orig: aulâ] sub Neronc, quaerentemque quidnam ageret, aut quo abiret, quidam ex officio aedmissionis simul expellens, abire Morboniam iusserat. Officium eorum exprimit Macrob. Saturn. l. 1. c. 7. Dum ista narr antur, unus a famulitio, cui provincia et at, admittere volentes dominum convenire, Euangelum adesse nuntiat cum Dysario: Proin et turbae officiosae, saltem in aula Caesarum, talium aliquem praefuisse iudicat Pignorius, vide infra, ubi de Officiosis. Seneca, a Sallustio et Cocceio et Duilliis, toiam cohortem primam interieris Admissionis, ex adversariorum castris conscriptam esse, memorat, de Clem. c. 10. l. 1. Unde non unicam tantum fuisse Admissionem discimus:

quod idem pluribus innuit, de Benefic. l. 6. c. 33. Est proprium superbiae magno [orig: magnô] estimare introitum ac tacium sui liminis et pro honore dare, ut ostio suo propius assideas, ut gradum prior intra domum ponas, in qua deinceps multa sunt ostia, quae receptos quoque excludant. Nec alios, quam Admissionales. innuit molestus ille nugator, apud Horatium l. 1. Sat. 9.

- - - - - - - Haud mihi deero:
Muneribus servos corrumpam, non, hodie si
Exclasus fuero, desistam.

In aula Caesarea his Magister Admissionum praeerat. Amm. Marcellin. l. 15. c. 5. Summissis verbis fit Ursicini mentio, ut consiliis rei bellicae praestantissimi frustraque gravi iniuria [orig: iniuriâ] lacessiti et per Admissionum Magistrum (qui mos est honoratior) accito [orig: accitô] eodem, ingresso consistorium offertur purpura etc. Qui et Magister simpliciter dictus est, unde apud Cassiodorum Variar. l. 6. legitur formula Magisteriae dignitatis. Corippus certe l. 3.

Ut laetus Princeps solium conscendit in altum,
Membr aque pur purca [orig: purcâ] praecelsus veste locavit,
Legatos Avarum iussos intr are Magisier,
Orantes, sese vestigia sacra videre
Clementis domini; quos voce et mente benignos
Imperat admitti.

Verum ut contracto [orig: contractô] patuerunt intima velo [orig: velô]
Ostia et aurati micuerunt atria tecti,
Caesareumque caput diademate fulgere sacro [orig: sacrô]
Te gazis suspexit Avar.

Velum nempe obtendebatur foribus cubiculi Imperatorii, ut oculos arceret; qui mos a Romanis Principibus ad Barbaros quoque fluxit, ut de Theodorico Wisigothorum Rege legimus apud Sidonium Apollinarem l. 1. Ep. 2. Hinc, cum apud Auctores laudentur, Vespasianus, Marcus Antoninus et Alexander Severus Imperatores, quod salutarentur patente cubiculo [orig: cubiculô], ministris Admissionalibus remotis: dicitur de Alexandro in specie, quod salutari consueverit, patente velo [orig: velô]. Magistro vero ipsi, quem diximus, is videtur adsignatus vicarius, quem proximum Admissionum vocat Ammianus l. 22. et Adiutorem Magistri Cassiodorus Variar. l. 6. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis. Affines Admissionalibus servis, Scrutatores fuere [orig: fuêre], in aula a Claudio primum instituti, qui ad Principem salutandi vel qua [orig: quâ] alia causa [orig: causâ] venientes excuterent. Sueton. Claud. c. 35. Salutatoribus scrutatores semper apposuit et quidem omnibus et acerbissimos: quos tamen Vespasianus, iterum sustulit etc. Idem in Vespas. c. 12. Hinc- Admissionales Cancellarii dicti in Notitia Imperii ut quidam volunt, tametsi ediota admissionales Cancellarii praeferat, ita ut diyersa fuerint officia. Alias Admissionates Palatini, qui una cum Palatinis scriniorum et Largitionalibus Palatinis separantur a ministris Castrensibus l. 7. Cod. Theodos. de privilegus eorum qui in sacr. Pal. Quique in scriniis militant, quique inter Agentes in rebus plenum vigilar um munus exser cent. Admissionales etiam et qui sub Castrensis officio quique Comitatensibus sive privatis largitionibus obsecundant, etc. Eorum munus, Officium Admissionis, dicitur Suetonio in Vespas. c. 14. Officium Admissionum, l. 11. Cod. de Privil. eor. qui in sacr. Pal. m. et Officium Admissionalium, l. ult. C. de div. off. Nam plures erant, eorumque divisa munia, uti dictum, ita ut alii aliis in causis ac negotiis ad Principem admitterent, ut ille Homilus dicitur Legationum Admissionalis, apud Herennium Philonem Leg. ad Caium. Salmasio quatuor erant Admissionum decuriae, quibus singulis singuli praeerant Proximi, quorum unusquisque illius decuriae, cui praeerat, Magister dicebatur. Omnes autem erant fub Magistro Admissionum, cui quatuor illae decuriae cum suis Proximis parebant: quod et in aliis Augustae domus [orig: domûs] officiis in usu fuit, Not. ad Flav. Vopiscum in Caro. c. 8. Ipsum autem Admissionum officium, sub dispositione Magistri officiorum, ponitur in Notitia. Imperii Rom. Brissonius in Praetermiss. etc. Vide quae hanc in rem praeterea congessere [orig: congessêre] Theodorus Marcilius, Pancirollus, Savaro, Henr. Vales. Iacob. Gotofredus, Car. du Fresne Glossar. Alii.

ADMONITOR in orinationibus Conciliorum, non raro dicitur, qui recentioribus Magister Ceromoniarum, quod omnia ea, quae agenda essent, admoneret. Macer in Hierolex. Cum Portitore praecepti conivungitur, in l. 7. Cod. Theodos. de Exsecut. Compulsor, Exactor, Admonitor Protitorve praecepti. Agens in rebus etc. apud Car. du Fresne Glossar. Hinc Admonitoria Epistola, qua [orig: quâ] Iudex absentem in ius citat; quod eaem Admonitor adferat, Lindenbrog. Form. 116. apud Eundem Car. du Fresne.

ADMORTIZATIO translatio praediorum in manum mortuam, seu praediorum acquisitio, facta a Monasteriis et Collegiis religiosis vel etiam Laicis, quae semel acquisita, in commercio, mutationibus aliisque praediorum oneribus obnoxia esse desinunt, nec adventitia feudorum commoda producunt, c. g. Laudimii, Wardae Maritagii, relevii etc. Quae trauslatio seu acquisitio fieri non potest, nisi Principis ac domini consensus intervenerit; cui de damno Manus mortua tenetur cavere, tertia [orig: tertiâ] totius pretii parte semel exsoluta [orig: exsolutâ]. Nam ex Lege communi sacrae Basilicae praediorum incapaces sunt. etc. Exstant tamen complures Chartae, paulo ante A. C. 1300. ut ait Car. du Fresne, quibus Superiores, seu, uti hic [orig: hîc] vocantur, primi et secundi domini feudales, praedia huic Ecclesiae concesla admortisicant, ita ut ea in postetum in mann mortua tencant, addita [orig: additâ] tamen clausula [orig: clausulâ], quantum in eos est, vel quantum ad ipsos pertinet qui certe superiorum dominorum in eiusmodi praediis, Ecclesiis concessis, consensus propterea necessarius est, quod inde feudorum servitia minuuntur. In huiusmodi vero Amortiz ationibus quale ius fuerit Praelatorum Franciae, qui Pares sunt, observat idem ex regesto Parlamenti: A. C. 1277. Quatenus Praelati Pares admortizare possunt, Constitutio per Philippum III. in hunc movum: Ordinatum fuit per Consilium Domini Regis, Rege praesente, quod Archiepiscopus Remensis et Episcopi Pares Franciae admortizare non poterunt suum domanium, nec

seuda, quae ab ipsis tenentur immediate> sed sua retrofeuda poterunt admoritiyare. Alii vero Episcopi, qui non sunt Pares, nec domanium suum, nec feuda sua, nec retrofeuda poterunt admortiyare, etc. Vide Car. du Fresne Glossar. ubi tamen aliud Arestum ex eod. regesto A. C. 1290. affert, sic sonans: Quod si Comes Nivernensis aliqua Ecclesiis et piis locis caritative admortivit, vel posuit in manibus Burgensium, vel personarum ignobilium, ob remuner ationem servitiorum, vel ob aliquam aliam gratiam sine receptione alicuius pecuniae, hoc sibi sustinebitur. Sea si aliquid admortivit, vel in manibus burgensium, vel personarum ignobilium posuit, pro pecunia, dominus Rex utendo iure suo potest et poterit ad eadem assignare.

ADNUMISTA ille erat, cui incumbebat milites in libello signare, quae nota Adnumium dicebatur. Dominic. Macer. Hierolex.

ADO Episcopus Viennensis, Historicus, scripsit de faex mundi aetatibus usque ad A. C. DCCCC. claruit A. C. 980. Bodinus, Voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 37.

ADOBATUS Miles, in veterib. Statutis Patavii, quae exstant in publico Urbis tabulario, occurrit; praecipitur enim ibi, ut qui electus fuerit Potestas Vicentiae, faciat se fieri Militem adobatum: est miles, qui ceremoniis consuetis militiae dignitatem ac cingulum est adeptus; a verbo adobarc, quod armis instruere, militare cingulum alicui conferre, significans, ex voce adopt are ducit originem: nam qui aliquem armis instruit ac militem facit eum quodammodo in filium adoptare credebatur. Senator l. 4. Ep. 2. Per arma, inquit posse fieri filium, grande inter gentes constat esse praeconium: quia non est dignus adoptari, nisi fortissimus meretur agnosci. Eundem ritum adornare armis appellat Order. Vitalis l. 3. p. 467. Deinde ab eodem Duce decenter est armis adornatus, etc. Vide plura in hanc rem, apud Car. du. Fresne Gossar. et infra, in vocabulo Miles, item Neoptolemus.

ADODUS *)adwdo\s2 basileu\s2 sqew=n, apud Sanchoniatonem, in Fragm. apud Euseb. exstante, Praepar. Euang. l. 1. qui cum Astarte, et Demaraonte regnasse dicitur in Phoemce. Assyriis etiam colebatur, teste Macrobio [orig: Macrobiô], qui et vocabulum interpretatur, Saturn. l. 1. c. 23. Deo, quem summum maximumque venerantur Adad nomen dederunt, eius nominis interpretatio sonat unus. Vide quoque Adad supra.

ADOLFUS [1] seu ADOLPHUS Dux Slesvici, familiae Schawenburgicae, fil. Gerardi Holsati, ad sceptrum Daniae, post mortem Christophori Palatini, vocatus, ob aetatem sese excusavit, Danisque Christiqnum, ex sorore Heduige nepotem, commendavit; qui regnum nactus A. C. 1448. seqq. qnnis in Dania et Norvegia coronatus est, primus huius nominis: inter cuius posteros Iohannes Adolphus et Christianus Adolphus, Duces Holsatiae, in familia Sonderburgica a Spenero memorantur: ut et im primis.

ADOLFUS [2] frater Christiani III. Daniae Regis, qui familiae Gottorpino-Holsaticae conditor, Carolo V. in obsidione Metensi militavit, Diethmarsos A. C. 1552. non sine sanguine domuit, in divisione hereditatis Iohannis fratris, praeter Dietmarsiam, Insul. Femeram, Nordstrandiam et praefecturam Tunderen obtinuit: Pater, ex Christiana Hassiaca Iohannis Adolphi, qui Archiepiscopatui primum Bremensi, tum et Lubecensi Episcopatui praepositus, primus ea in dignitate maritus, obiit A. C. 1616. relictis Friderico [orig: Fridericô], a quo Gottorpina linea continuata, Iohanne, qui lineam Euthinensem condidit, et Adolpho [orig: Adolphô], qui A. C. 1631. praelio [orig: praeliô] Lipsiensi, a Rege Sueciae captus vita [orig: vitâ] mox excessit, ex vulnere.

ADOLFUS [3] cognomento [orig: cognomentô] Simplex, fil. Rudolfi Electoris Palatini, successit Patri A. C. 1319. Sed, natura [orig: naturâ] quietis amantior, brevi post fratri Rudolfo cognomine Graeco, cessit: cuius post 26. annos tertius frater Rupertus successor fuit. In eadem familia Adolphus Iohannes, fil Iohannis Casimiri, Ducis Bipontini, frater Caroli Gustavi, Sueciae Regis, in Polonia fraternis auspiciis militavit: Dein in Prussia rem gessit, adhuc superstes.

ADOLFUS [4] fil. Gerhardi cognomine Bellicosi, Comitis Oldenburgici cum fratre Ottone, Canonico Bremensi et Coloniensi bello [orig: bellô] Dietmarsico periit A. C. 1500.

ADOLFUS [5] Wilhelmus, Dux Vinariensis, fil. Wilhelmi, frater Ioh. Ernesti, qui Vinariae habitat, Suecis in Dania militavit, ac Isenacum sortitus est maritus Mariae Flisabethae, filiae Augusti Ducis Guelferbytani, hava pridem defuncti, etc. Vide Phil. Iac. Spenerum Syllcge Geneal. Hist.

ADOLFUS [6] primus qui in illustri hac familia memotatur (quo [orig: quô] superiorem tamen Dietericum Textor recenset, liberorum decade florentem) Hassiae Praefectus, Comitatui Nassoviae regendo prae fuit annos 21. sub finem saeculi VII. Ex uxore Clodunda, Weibrechti Saxoniae Ducis filia, genuit Weibrechtum Nidae Comitem et Dietricum, in Comitatu Nassoviae, Patris successorem.

ADOLFUS [7] fil. secundo-genitus Georgii, ex Iohanna (Philippi Comitis Bannerae filia) Isabellam sibi iunxit (Henrico [orig: Henricô] Comite Sancto-Paulini et Isarlopii genitam) atque ex ea suscepit Isabellam, Iohannam et Othonem: quo [orig: quô] in nuptiis interempto [orig: interemptô], ad Othonem propatruum Comitatus devolutus est, a quo vulgatae genealegiae series initium capit.

ADOLFUS [8] fil. Iohannis Comitis ex Margaretha (filia Engelberti Comitis Marcarum et Cliviae ) paternam avitamque ditionem adiecta [orig: adiectâ] Dietza [orig: Dietzâ] auxit, allata [orig: allatâ] ipsi a Iutta, Gerhatdi Comitis Dietzensis filia [orig: filiâ] ac herede. Sed utrisque genita cognominis matri filia Godofredo Comiti diepstenii et Coningstenii marito, Comitatum Dietzensem, dotis loco attulit. Obiit A. c. 1420. Frater Engelberti minoris natu, qui Bredam, Polanam et Leccam, matrimonii iure, obtinuit.

reducto [orig: reductô] Dietzensi Nassoviae fines auxit( geniti Guilielmi, ex posteriore eius uxore, Iuliana Stolbergia, frater maximi natu Guilielmi Auriaci, Belgicae libertatis auctoris, bello [orig: bellô] egregius; sed praematura [orig: praematurâ] morte exstinctus est. Prima militiae rudimenta bello [orig: bellô] inter Suecos Danolque coorto [orig: coortô] posuit; inde Caesari in Hungaria contra Turcas fortem navavit operam. In Gothanae arcis obsidione postea Augusto, Saxoniae Electori, praesto fuit. Fratris tandem Ludovici, laudatissimi Ducis, ut eum Grotius vocat, in expeditione Groningana Frisiacaque comes ante ipsa hostium tormenta globo [orig: globô] traiectus est, circa A. C. 1573.

ADOLFUS [10] fil Iohannis Comitis ex Magdalena Waldeccia, priore eius coniuge (frater maior natur ioh. Maricii Americana expeditione incliti) natus A. C. 1586. Belgica [orig: Belgicâ] quoque militia [orig: militiâ] inclaruit, sed brevis aevi itidem. Cum enim animosius, quam cautius, pugnaret, in mediam hostium aciem irruens, occisus est A. C. 1608. aetat. 22. Noviomagi, cui gubernando praefectus erat, sepultus.

ADOLFUS [11] ex filiis Ludovici Henrici Comitis Nassoviae et Catharinae Comitis Sayno-Witgensteniae, natus A. C. 1629. cum fratre Philippo, Canonicus Magdeburgensis, in Groningana Academia Studiis operam navavit. Uxorem sibi iunxit Elisabetham Carelam Holzapfeliam, etc. Atque hi omnes surculi fuere Lineae Dillenburgitae.

ADOLFUS [12] Comes Nassovius, lineae Weisbadensis. fil. secundo-genitus Walreavii, lineae huius Auctoris, ex Adelheida (Dieterici Comitis Cattimelibocensis filia) frater Dietherisive Theodori, Archiepiscopi Moguntini, Patri in Comitatu successit, Imperator postea Romanus. Vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Ex Imagina Gerlaci Comitis Limburgii filia pater fuit Henrici (qui mature obiit) Ruperti, qui ducta [orig: ductâ] Gutta [orig: Guttâ] Wenceslai Bohemiae Regis filia [orig: filiâ], socero fortem operam navavit, Regum monumentis illatus; Gerlaci, qui in Nassovia ditione Patrem excepit; Walravii, qui Mathildem Ludovici Comitis Palatini filiam coniugem meruit; Adolphi, Patre Imperatore nati: Adelheidae, Monasterium ingressae Imaginae et Mathildis, quae Rudolfo Bavariae Duci Comiti Palatino nupsit. E quibus Gerlaco cum tres essent filii, Gerlacus, Adolfus et Iohannes: primus Archidiaconus fuit Moguntinus, reliqui duo hereditatem ita diviserunt, ut Adolfus patri in Comitatu Weisbadensi et Idstenio succederet, Iohannes vero Weilburgae Comitatum obtineret, unde in duas lineas familia divisa est.

ADOLFUS [13] I. modo dictus, contractiori quam pater avusque limite habitans, obiit A. C. 1370. postquam ditioni novennium praefuisset. Suscepit ex Anna, friderici Burggravii Norimbergensis filia Adolfum, Spirae primum Episcopum, inde Archiepiscopum et Electorem Moguntinum: Iohannem, Archiepiscopum ibidem ac Electorem; Gerlacum et Iohannam Henrico Comiti Waldeccio nuptam.

ADOLFUS [14] II. Gerlaco [orig: Gerlacô] praefato [orig: praefatô] genitus, ex uxore Bertha Comitis Westerburgii filia decessit A. C. 1426. Pater, ex Margaretha, Bernhardi Marggravii Badensis filia Adolfi, qui Patruis duobus in Archiepiscopatu et Electoratu Moguntino successit; Iohannis, Margaretae Coenobii Novie Antistitae; Annae Eberhardo Epstenio nuptae et Agnetis contadi Bidenbachi Toparchae uxoris.

ADOLFUS [15] III. fil. natu maior Iohannis modo memorati, ex Maria (Engelberti Comitis Dillenburgici filia) frater Philippi, qui sub Maximiliano I. exercitum duxit, Wisbadensem domum otio [orig: otiô] prope languescentem et intra agri sui terminos conclusam, opera [orig: operâ] consilii Maximiliano I. Imperatori dandi et praefectura [orig: praefecturâ] provinciarum Gelriae ac Zuifaniae feliciter gesta [orig: gestâ], splendidiorem reddidit; defunctus A. C. 1504. Ei ex Margaretha Comite Hanoviensi nati sunt Philippus, qui primus Comitum Wisbadensium Lutheri reformationem amplexus est, et Margaretha, Ludovico Weilburgensi agnato elocata.

ADOLFUS [16] IV. Philippo [orig: Philippô] praedicto [orig: praedictô] genitus, A. C. 1518. uxorem sibi iunxit Franciscam filiam Limburgensis; successoremque habuit fratrem Balthasarem, in cuius nepotibus linea exstincta et ditiones ad Ludovicum Comitem Nassoviae Weilburgensem ac Saraepontanum devolutae sunt. Cyriacus Lentul. in Geneal. Principum Nassov. Ms. vide Adolphus, paulo post.

ADOLPHUS [1] de Nassau, Cel. D. F. Aug. XXXII. Occidentis Imperat. VIII. Idib. Ian. creatus. Olym. 517. an. 3. Urb. Cond. 2043. A. C. 1292. Imperii negotia obiit per annos 6. Menses totidem, dies aliquot. Ab Alberto, in praelio prope Wormatiam occisus, postquam Imperio [orig: Imperiô] motus esset ab Electoribus. Vide Vignier. tom. 2. in an. 1294. etc.

ADOLPHUS [2] Vir. Cl. praenom. Clodius in occidente Cons. Olym. 307. an. 2. Urb. Cond. 1202. A. C. 451.

ADOLPHUS [3] Comes Holsatiae, a Danorum Iugo patria [orig: patriâ] liberata [orig: liberatâ], in Livonia etiam contra Ethnicos multa praeclare gessit. Crantz. l. 8. Saxo. Spond. A. C. 1239 n. 22.

ADOLPHUS [4] Princeps Anhaltinus, Comes Ascaniae, Mersburgensis Episcopus, factus A. C. 1514. regnavit annos duodocim, et mortuus A. C. 1526. Chronicon Ernesti Brodtauff l. 2. c. 56.

ADOLPHUS [5] fil. Gothari, Suecorum Regis domuit Danos. Histor. Suec. Alius Nasloviae gentis, occisus est, A. C. 1608. Grot. Annal Belg. l. 17.

ADOMINATIO contraria abominationi, in Glossario vet. inedito, apud Barthium. Vide Dii bene.

ADON Cynarae, regis Cypriorum, et Myrrhae fil. Boccatius. Item nomen loci. Vide Addon.