CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AESTIAEI et AESTII, populi Sarmatiae, inter Vistulam fluv. et sinum Finnicum, ubi hodie Prussia et Livonia. Hinc Esten Estonia, provinc. Livoniae.

AESTIVA [1] Servio ad Georgic. l. 3. v. 472. sunt loca umbrosa, in quibus per aestatem pecora vitant Solis calorem. Et Luctatius ad illud Papinii Statii ex Theb. l. 1. v. 363.

Aestiva, inquit, dicuntur stabula, tempore aestatis umbrosa, etc. Narrat nempe Varro R. R. l. 2. Romanos pecora alibi hibernatum, alibi aestivatum, egisse; ad eum fere modum, quo [orig: quô] alibi hiberna, alibi aestiva, pro eorum militibus. De cuiusmodi Aestivis Arnobius adv. Gentes l. 3. Armentorum, inquit, et pecorum gregibus Pales praesunt Invusque custodes: et cur saeva contagia et pestilentes morbos ab Aestivis avertere cessatione inimica [orig: inimicâ] non curant. ad quem vide Electa Godesc. Stewechii. Apud Recentiores idem vox notat, sed in singulari feminina est. Charta Sanctii Regis Aragonum aerae 1053. apud Martinezium in Hist. Pinnatensi l. 2. c. 27. Haec est carta, quam facio de illa aestiva, quae dicitur Lescrim etc. Tabularium S. Petri Generensis, apud Marcam in Histor. Beneharn. l. 9. c. 3. Garsias Arnaldi Comes Bigorrensis dedit B. Petro totam tertiam partem mercati Lurdensis et dedit duas Estivas, scilicet Garenderam et Marentam. Tabularium S. Savini Levitanensis apud Eund. c. 9. Praedictam vallem Abbas et Monachi S. Savini liberam et quietam possideant --- neque nos neque successores nostri --- bestias suas, qualescumque sint, nisi per voluntatem Abbatis S. Savini ad Estivas illius vallis introducant, etc. Unde aestivare pecora dicuntur quae in Aestivis seu pascuis aestate pascunt. Varro de R. R. l. 1. c. 3. Itaque greges ovium longe abiguntur ex Apulia in Samnium aestivatum etc. Charta A. C. 1127. apud eundem Marcam l. 5. c. 29. Ut armenta eorum in Alpibus libere possint aestivare; quod Estiver le bestailes montagnes, in Consuetud. Arvernensi et Marchensi art. 361. Gall. dicitur: cui opponitur hiverner le betail de foin et de pailles, pecora domi pascere foeno [orig: foenô] ac palea [orig: paleâ]. Hodieque apud Occitanos Estibadou et Estivandie, coloni appellantur partiarii et medietarii, ab aestivis, in quae pecora sua illi abigunt. Vide Carol. du Fresne Glossar. in Aestiva et Aestivare.

AESTIVA [2] Coena, apud Tertullianum de Anima c. 32. Thamnus et piscis fui (inquit) cur non magis pepo tam insulsus et chamaeleon tam inflatus? Plane ut piscis, ne aliqua sepulturae conditio reputesceret, assum se maluit in Aetnam praecipitando atque exinde in illo finita sit metensomatosis, ut aestiva cena post assum; (ubi de Empedocle loquitur, qui in ignivomam Aetnae voraginem se proiecit et ut Pythagoricae transmigrationis assertor a Tertulliano ridetur:) proverbialis locutio est cum duabus vocibus sequentibus, post assum; quam Pamelius in Figur. Proverb. Tertull. sic exponit, ut dicat, antiquos in cena solitos fuisse apponere quasdam assatas linguas, de quibus ipse autumat locutum fuisse suum Auctorem. Macro vero Aestiva cena, est in his verbis aestuans ac ardens rogus, qui inferorum seu funeris cena apud veteres Romanos appellabatur. Unde Catullus cecinit. Epigr. 60.

Sic enim Empedocles iam assus in flammis Aetnae, se in aestivam et ardentem funeris coenma exhibuit, etc. Vide Macrum utrumque Hierolexic. in voce Thamnus.

AESTIVALIA in Clement. de Statu Monach. c. 1. Aestivalibus largis aut botis altis pro calceamentis utantur: ocreae sunt, calceorum species, quibus aestate utebantur. Gloss. Lat. Gall. Ocreae, heuse, ou estivaux. Glossa ad Clementinam, Aestivalia in vulgari vocamus stiv ali et sunt calceamenta corii, quibus in aestate utor et optima sunt apud S. Severinum. Botis altis, quae capiunt supra talos et aliquid de crure, et ligantur quandoque et hos vocat infra sutilares (sotulares) corrigiatos. Hinc per aphaeresin Stivale, apud Caesarium Miracul. l. 10.c. 29. et in Gestis Legationis Ambassiatorum Ludovici Ducis Andegav. ad Iudicem Sardiniae A. C. 1378. Ocrea sive Stivalia de corio albo, more Sardico [orig: Sardicô] --- obtulerunt. Unde Italorum Stivali et Germ. Stiffel: Galli hodie Bottes dicunt. Vide Car. du Fresue Glossar. et Macrum Hierolexic. in voce Bota.

Ventilet aestivum digitis sudantibus aurum,
Quum vix ferre qucat maioris pondera gemmae.

Non est Semestre aurum, quod Vir magnus voluit: multum enim differt utrumque. Delicatum et mollem hic notat Poeta, Crispinum, qui, cum vix ferre posset maioris ponderis gemmam, annulos faciendos curabat ex auro leviore, per aestatem praesertim gestandos, ne digitos in sudorem darent graviores: inauditae et inusitatae mollitiei argumentum. Aestivum igitur Aurum, de annulis levibus; ut vestes sericae levitate aestiva [orig: aestivâ] Polinio, et aestive viaticatus Plauto Menaechm. Actu. 2. sc. 1. qui levi viatico [orig: viaticô] instructus est. At Semestre aurum annuli sunt, quos Tribuni semestres gerebant, pro insigni suae dignitatis, ut suo [orig: suô] loco [orig: locô] videbimus. Vide Salmas. ad Solin. p. 450.

AESTUNI nomen municipii videtur, apud Cassiodorum l. 3. Varior. numero 9. Estani alia lectio. Unde Theodoricus Rex iubet

columnas et lapides vetustatis invidia [orig: invidiâ] demolitos Ravennam devehi. Este putat Ortelius in Venetia, unde Estensium Familia. Facilis enim hinc per Brentam fluvium et mare istinc navigatio. Nic. Lloydius.

AESTYES Germaniae populi, qui dextro [orig: dextrô] maris Suevici litore alluuntur. Tacit. in German. c. 45.

AESULA oppid. in montibus inter Tibur et Praeneste. Horat. Carm. l. 3. Od. 29.

--- -- --- Eripe te morae,
Ne semper udum Tibur, et Aesulae
Declive contempleris arvum.

AESYETES vir ex cuius sepulchro ad Troiam exstructo speculabatur Polites, quod in navibus suis facerent Graeci. Homer. in Catalogo.

*(ei/sato de\ fqotgh\n ui(=+i *pria/moio *poli/th|,
*(\os2 *trw/wn okopo\s2 i=ze podwkei/h|si pepoiqw\s2,
*tu/mbw| e)p' a)krota/tw| *ai)suh/tao ge/rontos,
*de/gumenos2 o(ppo/te vau=fin a)formhfe+ien *)axaioi/.

AESYMA urbs Thraciae. Steph. Castianirae patria, ex qua [orig: quâ] Priamus Gorgytionem suscepit, qui in bello Troiano ab Aiace fuit interfectus. Hesych. *ai)su/mh, po/lis2 *trw+ikh/, vide Oesyma.

AESYMNETAE erant qui parem regiae dignitati potestatem habebant; unde Dictatoris imperium traxisse originem creditur. Alex. ab Alex. l. 4. c. 13. Hesych. *ai)sumna=, *basileu/ei, a)/rkei. Aesymnetes etiam Bacchi cognomen, cuius rationem prolixe exponit Pausan. in Att. vide et hic infra.

AESYMNUS Megarensis quidam, qui Regum tyrannidem perosus, consuluit Apollinem, quo [orig: quô] potissimum modo [orig: modô] Megarenses Remp. felicissime possint administrare; Cumque responsum esset, Si cum pluribus consultarent: arbitratus id ad mortuos pertinere, qui vivorum numerum longe superant, tumulum heroibus exstruxit, qui ab ipso Aesymnium dictus est; Curiam quoque, quae ambitu suo [orig: suô] tumulum includebat, arbitratus ita futurum, ut ipsi etiam mortui ipsorum consultationibus interessent. Pausan. l. 1. Item unus e Principibus Graecorum ab Hectore interfectus. Homer. Il. 11.

AETAS nude, quae vulgo Maioritas, dicitur, cum quis suae tutelae est. Unde qui nondum aetatem hanc attigit, infra aetatem esse dicitur, in LL. Longobard. l. 2. tit. 29. §. 2, 3, 4. etc. Intra aetatem constituti, in l. 3. Cod. Theod. de Sponsal. Alias Aetas perfecta, 25. annorum, in L. ult. Cod. de His qui ven. aet. et alibi passim; contra imperfecta, pupillaris, in l. 3. Cod. Theodos. de Sponsal. et ultim. Instit. de Attiliano tutore etc. Etiam plena aetas, maioritas, aetas 21. annor. Quoniam Attach. c. 91. §. 2. De herede vero cum sit 14. annorum, vel ultra, usque ad plenam aetatem, si se mutaverit sine licentia domini sui, etc. In Charta Iohannis Regis Hierosolym. A. C. 1214. apud Car. du Fresne, Scire vos volumus, quod consuetudo antiqua et per ius approbata talis est in Regno Franciae, quod nullus ante viginti et unum annos potest vel debet trahi in causam de re, quam pater eius teneret sine placito, cum decessit. Vide Ius Feudale Saxonum tit. 18. §. 2. Legitima quoque aetas, quae apud Longobardos fuit annor. 19. in LL. Longobard. l. 2. tit. 29. §. 1. et LL. Luithprandi Regis tit. 74. §. 1. In specie, Aetas Baroniae in Charta Matthaei Ducis de Montmorenciaco A. C. 1274. qua [orig: quâ] quis nempe a tutela liber Baroniam seu terram suam tueri potest; aetas itidem 21. annorum. In veter. vero Consuetud. Franciae l. 2. in masculo est 15. ann. in foemella 14. Haec Aetas plena in Burgensibus est, cum haeres denarios discrete sciverit numerare et pannos ulnare et alia negotia paterna exercere; Sic non definitur tempus sed per sensum et maturitatem suam, apud Bractonum l. 2. c. 37. In milite, quem vulgo Chevalier Galli dicunt, est 21. annorum completorum, ita ut 22. attigerit, apud Eundem ibid. in Feminis, quoad Feudum Militare, est 14. annorum completorum, in Regiam Maiest. l. 2. c. 41. §. 3. seu 15. annorum, ut vult Bractonus loc. cit. Quoad matrimonium autem, 12. annorum expletorum, in LL. Luithprandi Regis tit. 86. etc. Vide Car. du Fresne Glossar. Nec sine gravi ratione Iuvenes ante 25. aetatis annum ad honores publicos non admittunt LL. Civiles, namque animorum impetus tales nondum regere apti sunt, nec ullam adhuc rerum experientiam habent. Cicer. Iuvenibus nec animus rebus gerendis occalluit, nec usum dedit bene suadendi. Unde hodieque in Imperio Romano Electorum filii ad hereditarii Electoratus administrationem non admittuntur, ante annum aetatis 18. In Imperatore tamen aetas definita non est: electus enim est Otto III. puer; Henricus III. anno [orig: annô] 12. Henricus IV. anno [orig: annô] 8. Fridericus II. anno [orig: annô] 20. Wenceslaus anno [orig: annô] 15. Carolus V. anno [orig: annô] 19. plerumque tamen et hic aetas matura attenditur, etc. Vide plura infra in voce Maior, it. ubi de Vilia seu Villia Lege annali, quae unicuique Magistratui idoneam aetatem definivit.

AETAEAEI Arabiae Felicis populi, Ptolemaeo. Aegaei sunt apud Interpretes.

AETERNA Domus, in veterib. Inscriptionibus literatisque lapidibus, vocatur domus Q. Caecilii Equitis Romani familiaris L. Luculli, quem T. Pomponium Atticum, suum ex sorore nepotem, heredem fecisse ex dodrante memorat Corn. Nepos in Attico c. 5. Vide Schottum ad Vitae huius c. ult.

AETERNITAS Dea a Veteribus culta, cuius imaginem Tempus esse dixerunt Hermes Trismegistus, et Plato. Describitur vero copiose a Claudian. in Paneg. de laudibus Stiliconis. Apud Aegyptios Sole et Luna [orig: Lunâ] designabatur: Cum enim putarent elementa aeterna esse, *ai)w=na shmai/nontes2 *(/hlion kai\ *silh/nhn gra/fousi, Horus Apoll.

Hieroglyph. quod ab aliis quoque gentibus usurpatum csse, pater ex statere Syriaco, in honorem Apollinis Epiphanis percusso, ubistat heros dextra [orig: dextrâ] solem, super caput Lunam, habens, ad Aeternitatom, seu Regis a)poqe/wsin, designandam. Apud Romanos quoque, in Divi Vespasiani et Divi Hadriani nummis, Aeternitas Dea stat stolata, singulis manibus Solis et Lunae radiata capita tenens. Transiit inde in titulos Imperatorum, e quibus Constantius, post victum Magnentium, inter alia, Aeternitatis suae titulum sumpsit, false Arianos ridente Athanasio [orig: Athanasiô], quod Caesari, fautori suo Aeternitatem tribuerunt quam Filio Dei negarent etc. Vide quoque infra Divinitas alibisque passim,

AETERNIUS praenomine Aulus, Patricius et Consularis, Tribunatum plebis gessit.

AETETA mulier quaedam ex Laodicea Syriae urbe, quae etiamnum cum marito degens, e foemina vir exitit, cui nomen Aetetus, praeside Athenis Macrino [orig: Macrinô]: Romae consulatum gerentibus L. Lamia [orig: Lamiâ], et Aeliano [orig: Aelianô] Vetere: hunc ipse quoque Phlegon Trallianus Adriani libertus l. de Marab. et longaevis se vidisse lcribit.

AETHAEA Laconiae oppid. unum ex centenis. Steph. ex Thucyd. l. 1. Vide Anthea.

AETHALE et Ilva, velut diversae urbes et Insulae recensentur Ptolemaeo, quae sub diversis nominibus eaedem erant. Salmas. ad Solin. p. 485. Vide in voce Aethalia.

AETHALIA insul. Tyrrhenorum, *ai)qa/lh Stephano. Polybius in Fragm. etiam Lemnum insul. Aethaliam vocat. Vide Chios et Ilva,

AETHALIDES praeco, Mercurii fil. cui quandoque inter mortuos, quandoque inter vivos esse licere concessum est. Apollonius Argon. l. 1.

*tei/ws2 d' au)=t' e)n nho\s2 a)risth=es2 prae/hkan
*ai)qali/dhn kh/ruka qoon\, tw=n pe/r te me/lesqai
*)aggeli\as2 kai\ skh=ptron e)pe/trepon *)ermei/ao
*sfwi+te/roio tokh=os, o(/s2 oi( mnh=s2in po/re pa/ntwn
*)/afqiton. ou)d' e)/ti nun= per a)poixome/nou *)axe/rontos2
*di/nas2 a)profa/tous2 yuxh\n e)pide/drome *lh/qh.
*)all' h(/ g' e)/mpedon ai)e\n a)meibome/n memo/rhtai
*)/alloq' u(po/xqoni/ois2 enari/qmios, a)llot' e)s2 au)ga\s2
*)heli/ou, zwai=si met' a)ndra/sin. --- ---

Hunc a patre impetrasse [orig: impetrâsse] serunt, ut et vivus et mortuus omnium quae gererentur memoriam haberet. Eum se fuisse gloriari solebat Pythagoras. Laert. l. 8. c. 4. Nie. Lloydius.

AETHALOES circa Troiam torrens, prope Scepsiam. Strabo. Aidoneus forte Pausaniae. l. 10.

AETHERII populi subter Aegyptum, qui postea ab Aethiope Vulcani filio, Aethiopes vocabantur. Plin. l. 6. c. 30.

AETHES Dux Dromichaetae, Thracum Regis; qui titulo [orig: titulô] transfugae ad Lysimachum venit. Ubi cum sidem invenisset, Macedonas in magnas coniecit difficultates. Tunc conflictantes fame sitique Dromichaetes adortus tum ipsum Lysimachum, tum omnes qui eum sequebantur, caecidit. Erant vero caesorum e parte Lysimachi centum milia. Polyaenus. l. 7. c. 25.

AETHICIA Urbs et regio Thessaliae, populi Aethices. Steph. Hesych. *ai)/qikes2 para\ th\n *qessali/an e)/qnos, o(/ e)s2i *dolopi/a.

AETHICUS [1] Cosmographus, de quo Voss. Hist. Lat. l. 3. p. 692. Itemque de Scient. Mathemat. c. 70. §. 1. Fuit alius Paphlago, cuius meminit Q. Smyrnaeus l. 6.

AETHICUS [2] Ister, Geographus contexuit duplicem orbis descriptionem, post constantinum, quarum altera apud Orosium tota legitur. Eidem adscribitur a quibusdam Notitia Imperii, edita inter annos Christi 400. et 453. ut Pancirollus demonstrat. Ut et Itmerarium Antonini.

AETHIOPIA [2] incolis Abexin, et Abissia nostris, regio Africae amplissima, cis et ultra Aequatorem extensa, gemina. Una sub Aegypto inter Nilum et sinum Arabicum late patens, in qua Meroe insula; Cuius urbes primariae olim Napata, Meroe, et ad sinum Arabicum Ptolemais et Adule; Dire, Mosylon et Aromata ad sinum Barbaricum. Altera ultra Aequatorem, veteribus non satis cognita. Steph. Baudrando Aethiopia dividitur in superiorem et inferiorem. Et quidem Aethiopia superior seu interior, quae aliter sub Aegypto, late sumpta continet Imperia Abissinorum seu Abissiniam, Nubiam, Regna Muiaci et Macoci, et Zanguebariam; stricte autem continer tantum Abissiniam, quae Abissinia ab Italis, et Abissinie a Gallis dicitur, et a quibusdam le pais du Preste-Iean; sed abusive. Vocatur enim Imperator illius tractus le grand Neguz. Verum Aethiopia inferior seu exterior, ea meridionalior est totius Africae pars, quae antiquis prorsus incognita fuit, a Lusitanis proxime elaplo [orig: elaplô] saeculo [orig: saeculô] inventa et perlustrata, incipit occasum versus supra fluv. Zaire, non longe ab Aequatore; et totam complectens littoralem Africae partem ultra ipsum Aequatorem, Abyssinorum regnum ab hac parte circumambit usque ad fretum Arabicum; et continet Re gua Monomotapae, Monemugi, Giringbombae, et Congioram Cafrorum, et regionem Galarum.

ex quibus Angotina, Damuta, Fatigara, et aliae per Galas occupatae fuerunt ultimo [orig: ultimô] saeculo [orig: saeculô]. Aethiopia superior, seu Abissinia raras habet urbes. Praecipuae totius regionis sunt in praesentia,

In tota Abissinia nulla urbs regia certa est. Quocumque enim Rex seu Imperator cum aula sua profiscitur, ibi sixis tabernaculis, regia esse putatur. Populi Aethiopes, omnium primi, ut veteres Ethnici crediderunt; De quibus Diodor. Sic. l. 4. ita disserit. Et quidem simile verit est, inquit, eos, qui sub meridiem habitant, primos e terra fuisse homines natos; nam solis calore terram, quae humida est, arefaciente, atque omnibus vitam dante, decens fuit, locum soli propinquorem primo naturam animantium tulisse, Iidem quoque omnium primi Does coluerunt, et ab iis hoc praemium pietatis tulere [orig: tulêre], quod numquam ab externis regibus subacti fuerint. De hominum autem origine aliter sacra Scriptura. Hos Isidorus a Chus, filio Cham, ortos fuisse scribit. Bochart. vero, decem argumenta profert quibus Lud esse Aethiopiam, et Ludaeos Aethiopes probat. Geogr. Sacr. l. 4. c. 26. Aethiopum nigror secundum Plinium l. 3. c. 78. ex vicini fideris ardore provenit. Longe alia mens Isaaco Vossio Notis ad Pomp. Melam: cuius verba apponam. Versa est, inquit, p. 304. consuetudo in Naturam, quod etiam Macrocephalis olim contigisse auctor est Hippocrates: Quanto iis longius esset caput, tanto generosiores habebantur, Infantum itaque ex utero demum prodeuntium capita p imo manibus, deinceps etiam faseiis comprimebant, ut sphoerica [orig: sphoericâ] et naturali exuta [orig: exutâ], oblongam induerent figuram. Hoc ut fieret: primo arte opus fuit, deincepts vero consuetudo abiit in naturam, ac etiam absque curatura [orig: curaturâ] capita instar columellae longa habuere [orig: habuêre]. Nec aliam esse existimo rationem nigritiei Aethiopum; Qui non omnino erant atri, quod est turpe illis, sucis et unguentis nigricantibus (haec sunt Aethiopum cerussae) fuscum colorem atro [orig: atrô] permutarunt. Transiit et hic [orig: bîc] ars in natur am, quique olim erat artificialis, is nunc est naturalis color. Haec ille. Notandum autem, (quod supra innuimus) duas olim fuisie Aethiopias, secundum Homericum illud. Od. a. v. 22. 23.

*)all' o( men *ai)qi/opas2 meteki/aqe thlo/q' e)o/ntas2,
*ai)qi/opas, toi\ dixqa\ dedai/atai e)/sxatoi a)ndrw=n,
*(oi men dusome/nou u(peri/onos, oi( d' a)ni/ontos2.

Hinc Auctor De Mirabilibus Sacrae Scripturae l. 1. Aethiopiam alteram esse in multis locis historiarum, scripturae describunt, de qua in Ecclesiastica historia scribitur, quod ex parte Indiae adhoeret. Quid quod Chaldaeam etiam Aethiopiae nomine comprehendisse veteres putantur? Siquidem Corn. Tacitus de Iudaeorum antiquitate verba faciens, Hist. l. 5. c. 2. ait, eos Aethiopum prolem fuisse, quorum maiores ab Ur Chaldaeorum provenisse sat novimus. Strabo itidem, Phoeniciam a nonnullis Aethiopiam vocari auctor est l. 1. *ei)si d' oi( kai\ th\n *ai)qiopi/an ei)s2 th\n kaq' h(ma=s2 foini/khn meta/gouc3i. Huc facit Homericum illud, Od. 4. v. 84.

Aethicus etiam Tigridis fluvii caput in Aethiopia [orig: Aethiopiâ] collocat. Fluvius Tigris, inquit, etiam ipse de monte Caucaso quasi visitur, cum aestivis temporibus sub humo eum desuper Aethiopiam currere ex viriditate superni cespitis prodatur. Quinimo Sagri vel Zagri incolae (mons is est trans Tigridem) Aethiopum natio perhibentur. Hesych. *sa/grai e)/qos2 (lege e)/qnos2 ) *ai)qio/pwn. Porro ta\ me/rh tw=n *)elumai/wn in Aethiopia ponuntur ab Epiphanio in Anchorat. num. 58. Susianae etiam incolae olim inter Aethiopas habebantur. Memnon eiim, qui a Susis ad bellum Troianum in Priami auxilium pervenit, Aethiopum rex ab Hesiodo vocatur, in Theog. v. 984.

*tiqwnw=| d' *)hw\s2 te/ke *me/mnona xalkokorusth\n
*ai)qio/pwn basilh=a. --- --- -

Unde Pindarus Olymp. Od. 2. eum vocat *)aou=s2 pai= d' *ai)qi/opa. Virg. Aen. l. 1. v. 755.

Ceterum, de Aethiopia, praeter auctores retro laudatos, consulatur Pigafetus, Linschotus, Iarricus, Lopezius, Marmolius, Ioh. Leo, Vinentius le Blanc, Sanutus, Maginus, Cluverus, Sanso, Du Val, Ioh. Marshamus Canone Chron. etc. Vide quoque Abyssinia, Congum, Monomotapa. Nec omittendum, quod Aethiopiae non minus, ac aliis Zonae Torridae partibus, quottidiana totorum ferme quinque mensium pluvia incumbit, cuius causas ex Aethiopicis montibus, iis maxime, qui, inter Aequatorem et Tropicum hibernum collocati, Australem Aethiopiam triplici veluti catena [orig: catenâ] in Orientem, Meridiem et Occidentem deducta [orig: deductâ] distendunt, erudite arcessit Athan. Kircherus Oed. Aegypt. Synt. 1. c. 7. Possident autem Aethiopiae Christiani Reges magnam partem Africae mediterraneae, genusque suum receptis gentis traditionibus ad Salomonem Israelit. Regem sapientissimum referunt, e quo Maquedae Reginae Sabae fil. Melech prognatus fuerit, a quo hodierni Reges orti, vide Dam, a Goes de Mor. Aethiopum. Hinc porro inter primos, qui Christo nomen dederint, se Collocant: et alii quidem Philippum Apost. alii Matthaeum, alii Eunuchum Reginae Candacis (quod commune Reginarum nomen fuisse, ex Plinio l. 6. c. 29. pater) primum eorum statuunt Euangelistam. Solus Scaliger Christianismi Aethiopici incunabula refert ad annum 15. Iustiniani, quod es Cedreno quoque Baronius habet ad A. C. 543. Sed id vel de Aethiopiae, quae mul is hodie constat regnis, parte vel restauratione aliqua

intelligendum. Censet enim Hottingerns Topogr. Eccl. c. 3. n. 7. initium Christianismi Lacasae, quod Regiae, de qua Act. c. 8. v. 27. nomen fuit: Incrementa Abrahamo et Azbae fratribus: *korufh\n Naleko et sequentibus aliquot deberi; prout Zara-Iacobo [orig: Iacobô] imperante, Regni res, i. e. politicae fuerant florentissimae. Aethiopes porro iis polluere [orig: polluêre] viribus, ut soli caulam Christianorum contra Muhammedanos cum successu egerint, cuius rei insigne exemplum occurrit Histor. Sarac. Elmac. p. 83. in Cyrenio (Girgasum Regem Aethiopiae fuisse, conicit Ludolphus ) qui centies mille equitibus nigris, rem Christianam ita iuvit, ut clementius per Aegyptum Christiani haberentur. Aliud exemplum habet Pocock. in Specul. p. 63. Superiori saeculo [orig: saeculô] amplissimi Imperii huius status multum declinare coepit. Cum enim Liban-Dinghil a Granio, Rege Adel. imperio [orig: imperiô] suo pene fuisset exutus, per Legatos, Emanuelis Lusitantae Regis ope implorata [orig: imploratâ], missis copiis, ut et fil. eius Claudius, qui A. C. 1540. rerum potitus est, ita est adiustus, ut, a rebelli subdito liberatus restitueretur. Qua [orig: Quâ] occasione, edita non modo [orig: modô] apud Lusitanos Patris, sed ipsius etiam filii Claudii confessio est, ne Iudaismi suspicio illis fraudi esset, ex circumcisione, abstinentia carnis suillae, etc. orta. Mox claudius quoque, qui Gramum vicit, pacemque Aethiopibus restituit, Lusitanis auxiliatoribus distribuit agros, relicto [orig: relictô] exercitio [orig: exercitiô] libero [orig: liberô] Religionis: Qua [orig: Quâ] ratione et Patribus S cietatis in Regnum patuit aditus. Aethiopidus aliquandiu non multum molestis, donec initio [orig: initiô] huius saeculi Susneus Basilidis fil. Minae Regis nepos, caeso [orig: caesô] cum liberis Rege Iacobo [orig: Iacobô], Regnum occupavit. Tum demum Regis aucupati gratiam eidem perivaserunt, ut nova [orig: novâ] Religione novum regnum stabiliret, quod et factum est: ritibus Ecclesiae Roman. passim, plebe multum fremente, introductis. Sed Basilides fil. qui A. C. 1632. successit pristinos ritus reduxit, Metropolita [orig: Metropolitâ] secundum priscum morem, ex Aegypto, ab Alexandrino Patriarcha, petito [orig: petitô]. Catalogum Regum vide apud praefatum Dam. a Goes Scr. Hispan. T. 2. Habent autem Reges ledem aulae incertam, nec plus triduo [orig: triduô]. uno in loco commorantur, nec proles regia in comitatu est, sed seorsim in monte Amara educatur, ne oneri sit subditis et seditionibus occasio praecidarur. In ritibus cibi capiendi, id peculiare habent, quod tres patinae simul cibo [orig: cibô] apponantur, una piris, altera igni, tertia cinere instructa: Quarum hac [orig: hâc] mortis, ista [orig: istâ] inferni, illa [orig: illâ] redemptionis memoriam sibi refricari dicunt. Vide Nicol. Godignum de mox Aethtopum. Lud. de Uretta Historia Eccl. Politica, Natural y Moral de los grandes y remotos Reynos de la Etiopia, Auctorem anonymum Hist. orous terr. Geogr. et Civ. etc. et de lingua [orig: linguâ] Aethiopica, in voce Africa. De Aethiopum vero variis Ritibus, infra in voce Baptismus, Campana, Hebdomas Maior, Sabbathum Enoch, etc. De Ieiuniis imprimis Filesacum de Quadrig. c. 11.

AETHIOPIS Poema Arctini Milesii, Poetae celebris, quem Hieronymus ad 3 Olymp. refert, Eumelus Poeta, qui Bugoniam et Europam: et Arctmus, qui Aethiopiam composuit et Ilii Persin. Heliodori vero Aethiopica sunt. Vide infra.

AETHIOPIUM regio Lydiae apud Hyllum prope Euripum; unde Diana Aethiopia dicta. Steph. Euboeae quoque locus, apuck Suid.

AETHIS dux Dromichtaetis, Thracum regis, quomodo Lysimachum dolo [orig: dolô] circumvenit, vide Polyaenum. Strat. l. 7. c. 25.

AETHLIUS Iovis ex Protogenia fil. Endymionis pater. Hesiod. primus Eliensium Rex. Item Historicus Samius. Athenaeus l. 14. ubi tamen vulgo [orig: vulgô] corrupte est *wrai/an pro *sami/an; sed veram lectionem vidit Calaubon. ad eum librum c. 10. Quae de Iunone Samia eum scripsisse ait Clemens in Protrept. ea sine dubio fuere [orig: fuêre] ex ipso opere. Horum quoque librorum meminit Etymologus in *nenwtai ), ubi ait eum scripsisse de finibus Samiis. Aethlii quoque nomen Arnobio l. 6. ubi vulgo legebatur Ethedius, resticuit Theod, Canterus.

AETHON appellatus est Erisichthon, propter nimiam ingluviem. Lycopbr. Hesiod. Aelian. Athenaeus. Item unius ex Solis equis nomen, i. e. Ardens. Ovid. Met. l. 2. Fab. 1.

Interea volucres Pyroeis Eous, et Aethon,
Solis equi, quartusque Phlegon, hinnitibus auras
Flammiseris implent --- -- --- ---

Post bellator equus, positis insignibus, Aethon
It lacrimans, guttisque humectat grandibus ora.

Orplmoeus crudele micans, Aethonque sagitta [orig: sagittâ]
Ocior, et Stygii snblimis gloria Nycteus
Armenti, Ditisque nota [orig: notâ] signatus Alastor.

Item Aethon vir quidam, qui ita pedendi vitio [orig: vitiô] laborabat, ut in templo Capitolino abstinere non potuerit. Sed affectus hoc [orig: hôc] supplicio [orig: suppliciô], ut triduo [orig: triduô] cenaverit domi, didiceritque comprimere nates, ne eadem [orig: eâdem] poena [orig: poenâ] iterum afficeretur, nam aliena [orig: alienâ] mensa [orig: mensâ] victitabat. Martial. l. 12. Epigr. 78.

Multis dum precibus Iovem salutat
Stans summos resupinus usque in ungues,
Aethon in Capitolio pepedit:
Riserunt Comites, sed ipse Divum
Offensus genitor trinoctiali
Affecit domicoenio [orig: domicoeniô] clientem.

AETHRA Oceani et Tethyos filia, uxor Atlantis, filia Iapeti, qui ex ea duodecim filias, et unum filium Hyantem suscepti, qui in Libya a serpente occisus est, cuius mortem cum quinque

sorores nimium deflerent, luctu contabuerunt, sed Iovis commiseratione inter Deas sunt translatae, Hyadesque a fratris nomine Latinis Suculae, vide A. Gell. l. 13. c. 9. Ovid. l. 6. Fast. et l. 1. Trist. Eleg. 10. dictae. Reliquae, eo quod plures superstites mansissent, Pleiades sunt appellatae. Item mater Thesei, Pitthei filia. Uxor Aegei, vide Aegeus, et quae Plut. in Theseo habet, Ovid. in Ep. 10. Ariadnes.

Nec pater lest Aegeus, nec tu Pittheidos Aethrae
Filius, auctores saxa fretumque tui.

AETHUSA [1] inter Apollini amatas, memoratur Arnobio adv. Gent. l. 4. Numquid Apollo Latonius immaculatus ille, castissimus, atque purus Arsinoas, Aethusas, Hypsipylas; Marpissas, Zeuxippas et Prothoas, Daphnas et Steropas, inconsulti pectoris appetisse [orig: appetîsse] fervoribus?

AETHUSA [2] quae et Aegusa, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 3. c. 8. insul. Siciliae. Sed apud Ptol. diversae sunt. Aethusa enim Limera teste Fazello [orig: Fazellô], dicitur; inter Melitam, et Africam sita: Aegusa vero Favagnana, nominatur, Lilybaeo vicina, inter Hieram et Phorbantiam 10. mill. Pass. distans a Drepano urbe 20. in Africum. Vide Aegates et Constantinop.

AETIA [2] ta\ *ai)/tia, ita Callimachus librum suum inscripsit, quem de causis et rationibus sacrorum edidit. De quo Martialis l. 10. Epigr. 4.

Si non vis, Mamurra, tuos cognoscere mores,
Nec te scire legas Aetia Callimachi.

AETIANI Haeretici dicti ab Aetio Antiocheno Coelesyriae aurifabro primum, deinde sophista, mox medico: dicti etiam Eunomiani, ab Eunomio Cappadoce successore Aetii; Anomiani quoque; Troglodytae, Exsucontii, et Exaconitae. Deum se exacte cognoscere tamquam sensibile quid asserunt, non autem per solam fidem. Trinitatis tres diversas substantias esse aiunt, ut auri, argenti, aeris; filium a Patre creatum, Spiritum Sanctum a filio, filium ex non exsistentibus. Rebaptizant Catholicos et Arianos: baptizant tantum in mortem Christi, et caput ad pectus usque semel in aquam intingungt. Vide Aetius.

AETINIUM oppid. Macedoniae, quod Athenaeum Livio l. 38. c. 1. nominatur, Triccae urbi apud Thessaliae fines finitimum. Atino hodie.

AETITES Lapis est, qui e nido aquilarum sumitur, cuius latissime genera describit Plinius, l. 36. c. 21. Sane nihil gemmeum habet, sed omnia lapidis, non colore, non laevore, non nitore ullo [orig: ullô] commendandus. Interim sine hoc lapide aquilas non fetificare scribit Plinius. Eum ergo, ad partus facilitatem conciliandam, aut faciendum ne abortiva pariant aut u(phne/mia, nido suo inferunt. Inde duplex haec virtus lapidi ipsi inesse creditur, w)kuto\kios2 enim est et kato/xios2 tw=n e)mbru/wn. Tertia a Dioscoride additur, to\ klepte/legxon, quod fures redarguat, pani impositus. Est autem aetites hic rotundus, subrutilus et candidus; ceterum adeo frigidus, ut igne vinci non possit: quam ipsam ob causam adhiberi ab aquilis, ait Servius, ne nimio [orig: nimiô] calore suo [orig: suô] coquant ova, quibus incubant, etc. Alius est Aetites, seu potius Aetitis, inter gemmas Plinio, a colore Aquilae, avae candidam habet caudam cognominatus: quos duos perperam confundit Solinus c. 37. utriusque in unum virtutes conferens, hic verbis: Aetites et fulvaus est et tereti positione, alterum lapidem intrinsecus cohibens: cuius crepitu sonorus est, cum movetur, quamlibet tinnitum illum non internum scrupulum facere, sed spiritum scientissimi dicant. Hunc aetiten Zoroasires praefert omnibus, maximamque illi tribuit potestatem. Invenitur aut in nidis aquilae aut in littoribus Oceani. in Perside tamen plurimus. Subnexus spem uteri defendit a fluctibus abortivis ad quem locum vide Salmas. ad Solin. p. 712. et seqq. et infra in voce Gangites.

AETIUS [1] Consul Roman. Valerii collega, ex agricola Magister Equitum factus, a Bonifacio bello [orig: bellô] victus, deinde Hunnorum praesidio pristinae dignitati restitutus.

AETIUS [2] Consul, Studii collega, a Valentiniano prosperitati eius invidente, eumque pertimescente occidi iusius est. Procop. l. 5. Cassiodod. A. C. 454. Gregor. Turonens. l. 2. c. 7. et 8. Nic. Lloydius. Potilis is Dux 60000. Hunnorum, Italiam ingressus est, A. C. 425. sed mox a Valentiniano III. delinitus, Hunnis ad sua remissis, in Imperatoris gratia tantum brevi valuit, ut Galliarum Patricius, quod nomen dignitatis erat a Constantino M. institutae, crearetur. Hic Comitis Bonifacii (qui de Imperio egregrie meritus, ad Principatum Libyae Occidentalis et Ingentes in Africa opes ascenderat) favorem nomenque insigne, sibi officere ratus, illum apud Imperatorem rebellionis reddidit suipectum, tantumque effecit, ut neci is traderetur; sic, aemulo [orig: aemulô] remoto [orig: remotô], potentior. Missus in Gallias, Francos inde pepulit, qui Clodionis Regis auspiciis, partem eius ad Rhenum satis amplam occupaverant, A. C. 428. sequente anno [orig: annô], ab Arelati obsidione, non minus feliciter Gothis summotis. Hinc tanta eius existimatio, ut Dextra et Fulcrum Imperii vulgo audiret: cui cumulus accessit, cum Attilam Gallias ingressum, Francorum Gothorumque auxiliis subnixus, ingenti praelio [orig: praeliô] vicisset. Unde cum Romam esset reversus, quarta [orig: quartâ] vice Consul factus, cum Studio A. C. 454. tanto cum plausu

populi exceptus est, ut aegre id ferens Imperator, mox calumniatoribus eius pateverit; quorum machinationibus contra Aetium irritatus tandem propria [orig: propriâ] manu eum necavit, teste Cassiodoro [orig: Cassiodorô] ad A. C. praedictum. Procopius tamen mortem eius paulo aliter narrat l. 1. Hoc certum est, insigni hoc [orig: hôc] tibicine remoto [orig: remotô], Imperium tantopere concussum esse, ut ab eo tempore in pristinam gloriam redire neutiquam valuerit. Vide quoque Prosperum in Chron. Idacium, Greogr. Turonens. l. 2. c. 7. et 8. etc. Fuit autem Aetius primum Consul, cum Valeriano, A. C. 432. secundum cum Sigesvultio A. C. 437. tertitim cum Symmacho A. C. 446. Unde Britonum literae Aetio ter Consuli inscriptae, de quibus vide in voce Anglia.

AETIUS [3] Medicus Graecus, cuius libri exstant, et quaedam epistolae. Vide Voss. de Philosophiac. c. 21.

AETIUS [4] a quo Aetiani, quos vide, ex Antiochia Syriae oriundas, Constantini Magni Imperatoris temporibus, pauper ab initio, aurificinam ob inopiam exercuit: ut interdiu studiis operam dare posset, ab artis suae hominibus aurum quod noctu elaborarer mercede, petere solebat; brevi in studiis ita excelluit, ut Antiochiae in disputationibus publicis etiam senes exagitaret, et superaret, ob eamque immodestiam eiectus fuit a Catholicis, inde Medicus factus et Philosophus, et ad Arianismum propter Categorias Aristotelis male intellectas lapsus, Antiochiae a Leontio Diaconus ordinatus, cum contentiosis disputationibus des Deo, suae quoque sectae homines intricaret, pro heterodoxo habitus, in exilium pulsus elt. Sozom. l. 5. et Epiph. l. 3. tom. 1 haeresi 76. Theodoret. l. 2. c. 27. Augustin Haer. 74.Suid. Socrat. l. 1. c. 28. Volaterranus l. 13. c. 3. Anthropol. Hist. Trip. l. 5. c. 13. At Ioan Bapitista Montanus Aetium, cuius opera medica circumferuntur, Amydenum fuisse ait, ex Amyda Mesopotamiae urbe.

AETIUS [5] Patritius, cum sensisset, Irenem Caroli M. nuptias quaerere, ut utraque Imperia denuo coniungerengur, tantum effecit, ut negotium impediretur. Theophyl. Cedren.

AETIUS [6] Archidiaconus Paris. Praetextatum Archiepiscopum Rhotomagensem a Fregedonde sine causa criminis laesae Maiestatis accusatum, mascule defendit. Circa A. C. 573. Greg. Turonens. l. 5. c. 18. Concil. tomo. 5.

AETIUS [7] Labeo, Poeta qui Iliada Homeri, ita obscure vertit, ut nec sua ipse cognosceret: Floruit aetate Persii. Gyraldus Dial. 8. Hist. poet.

AETNA [1] Caeli et Terrae filia, quam cum compressisset Iuppiter, Palicos Deos peperisse scribunt. Servius in illud Aen. l. 9. v. 585.

AETNA [2] mons Siciliae, prius Inesius appellatus, uti tradit Volaterranus; perpetuo [orig: perpetuô] igne terribilis. et quandoque globos igneos longe emittens. Virg. Georg. l. 1. v. 471.

--- Quoties Cyclopum effervere in agros
Vidimus undantem ruptis fornacibus Aetnam.
Flammarumque globos, liquefactaque volvere saxa!

Circa radices amoenissimus est multis fontibus et fruticibus. Sub hoc monte Iuppiter Gigantes fulmine percussos deiecit, ut Poetae fabulantur. Quare autem Aetna flammas evomat, Trogus l. 4. c. 1. explicat his verbis, Siciliae terra est cavernosa, et sistulosa, quo fit ut ventorum flatibus pateat, unde ignis concipitur, intrinsecus sulpur habet et bitumen, ubi ventus per spiramenta cavernarion incubuit, dite luctatus concipit ignem, sic Aetne durat incendium, Motus ergo ventorum causa incendii est. Haec ille. Ovid. Met. l. 15. v. 340.

Nec, quae sulfureis ardet Fornacibus, Aetna
Ignea semper erit, neque enim fruit ignea semper.
Nam sive est animal tellus, et vivit, habetque
Spiramenta locis flammam exbalantia multis;
Spirandi mutare vias, quotiensque movetur,
Has finire potest, illas aperire cavernas:
Sive leves imis venti cohibentur in antris;
Saxaque cum saxis, et habentem semina flammae
Materiem iactant, ea concipit ictibus ignem; etc.

Caelestem columnam eam vocat Pindarus; hodie Italis monte Gibello. Gall. le mont Gibel, dictur. Aetna, inquit Bochartus, vel attuna; caminus, fornax; vel Aetuna; caligo. Primae orrginationi favent haec Poetarum loca. Virg. Aen. l. 3. v. 579.

Non aliter quam dum ruptis saeva Aetna caminis
Egerit immistis stridentia sulfura flammis.

Hos caminos Graeci i)pnou\s2 vocant. Schol. Aristoph. in Vesp. i)pnos2 kuri/ws2 o( ka/minos2, adducitque Aeschylum, qui cum relatu ad Aetnam,

Funditque ardorem longe, lateque favillam
Differt, et crassa [orig: crassâ] volvit caligine caelum.

Vide doctissimum auctorem Geogr. Sacr. l. 1. c. 28. p. 579. cum Leandro Alberti, descr. Siciliae, p. 36. et seqq. edit. Venetae. 1581. Aetnam pulcherrime descripsit Corn. Severus. Optime autem Virgilius et brevissime Aen. l. 3. v. 571.

--- --- - Horrificis iuxia tonat Aetna ruinis,
Interdumque atram prorumpit ad aethera nubem
Turbine fumantem piceo [orig: piceô], et candente favilla [orig: favillâ];
Attollitque globos flammarum, et sidera lambit;
Interdum scopulos, avulsaque viscera montis
Erigit eructans, liquefactaque saxa sub auras
Cum gemitu glomerat, fundoque exestuat imo [orig: imô].

Super hunc montem ignem simul et nivem videas; ad latera, hinc vineas, inde silvas. De Nive Silius l. 14. v. 67.

Summo [orig: Summô] cana iugo [orig: iugô] cobibet (mirabile dictu)
Vicinam flammis glaciem, aeternoque [orig: aeternôque] rigore
Ardentes horrent scopuli; Stat vertice celsi
Collis hiems, calidaque [orig: calidâque] nivem tegit atra favilla [orig: favillâ].

Sed, quamvis nimio [orig: nimiô] fervens exuberat aestu,
Scit nivihus servare sidem, pariterque favillis.
Durescit glacies tanti secura vaporis,
Arcano [orig: Arcanô] defensa gelu, fumoque [orig: fumôque] fideli
Lambit contiguas innoxia flamma pruinas.

Incendia huius montis frequentia, sed inprimis terribilia fuerunt A. C. 1536. 1566. et 1579. Sic 1669. 4. Fluvios igneos eructavit, quamplurimis in vicinia locis vastitate illata [orig: illatâ], praesertim in agro Catanensi, ubi 15. castra cremata sunt. De eius variis incendiis vide porro Cluverium, Bembum, Nat. Comitem, l. 17. et 30. Est etiam civitas Siciliae ad radices Aetnae sita, Inessum prius dicta, ab Hierone condita. Steph. vulgo Centorbe. Leandro Atorno. Mascali autem Fazello. Populi Aenenses. Ponitur Aenaeus venatur pro inutili. Aetnaeus Cantharus pro ingenti. Item Aetnaeus, cognomen Vulcani. Aetnaeos lacus habet Ovid. de Ponto Eleg. 10.

AETOLI Graeciae populi, qui lanceas invenisse dicuntur: ob assidua bella, victusque munificentiam aere alieno [orig: alienô] oppressi fuerunt: uno [orig: unô] tantummodo pede calceati in bellum ibant, sinistro [orig: sinistrô], secundum Euripidem in Meleagro (quem sequitur Maro Aen. l. 7. v. 689. ubi de Hernicis Anagninis a Pelasgis oriundis ita scribit,

--- --- Vestigia nuda sinistri
Instituere [orig: Instituêre] pedis, crudus tegit altera pero. )

At dextro [orig: dextrô] secundum Aristotelem in l. 2. de Poetica: ubi Euripidem reprehendit, quoniam dextrum nudum esse oportet, ut in motu agilior sit, sinistrum tectum, in quo veluti centro movetur. Macrob. l. 5. Saturn. c. 18.

AETOLIA ab AETOLO, vide infra: qui pulsus a [orig: â] Salmoneo Rege Epeorum et Pisaeorum, huc concessit: auctore Xenophonte, Achaiae regiuncula est, Epiro, Acarnaniae, et Locris finitima. Urbes hic [orig: hîc] olim celebres, Chalcis, Arachthe, Olenae, Calydon, Oenei Regis sedes. Populos Ephyros; Timphaeos, Dolopes etc. hic [orig: hîc] locat Plin. l. 4. c. 2. Hyanthis olim dicta fuit, teste Stephano [orig: Stephanô]. Cicer. in Pisonem: Aetoliam, avae procul a barbaris disiuncta gentibus, in sinu pacis posita, medio [orig: mediô] fere Graeciae gremio [orig: gremiô] continetur, decedens miseram perdidisti. Dionysius Periegetes.

*th=s2 d' u(pe\s2 e)s2 vo/ton ei)si/n u(po\ skopih\n *)araku/nqou,
*)andrw=n *ai)twlw=n pedi/on me/ga, tou= dia\ me/ssou
*su/retai o(lko\n a)/gwn *)axelw/ios2 a)rgurodi/nhs2.

Ubi Scholiast. i)s2e/on de\ o(/ti *ai)twloi\ me\n to\ e)/qnos2 a0po\ tou= *ai)twlou= ijou= *endumi/wnos2. Ovid. Amor. l. 3. Eleg. 6.

Artinia hodie, teste Niceta [orig: Nicetâ], et Lepanto, a multis parva Graecia; quibusdam il Despotato, sub dominio est Turcarum. Aetoli autem petaces erant, ac improbi, adeo ut qui tales essent, proverbio [orig: proverbiô] Aetoli dicerentur, teste Stephano [orig: Stephanô], a petendo omnia, Graece ai)tei=n o(/lon, ut quidam volunt. Vide Plin. l. 4. c. 2. Strab. l. 8. et 10. Pausan. Eliac.

AETOLUS Martis, vel Endymionis fil. caede per imprudentiam perpetrata [orig: perpetratâ], fugit in eam regionem, quae postea ab ipso Aetolia dicta est, ibique genuit filium Pleuronem, a quo urbs Aetoliae sic dicta Huius autem duo filii fuere [orig: fuêre], Cures et Calydon, a quibus rursus aliis urbibus nomina data sunt.

AETOMA Graece *ae)/twma fastigium domus, in quo statuas olim et imagines constitui solitas fuisse, notat Vopiscus in vita Floriani c. 4. Spartianus in Pescennio c. 12. trichorum vocat. Cuiusmodi fastigia cum prius Templorum ac Aedium sacrarum propria essent, primus Caesar fastigium habere coepit in domo sua, inter alia divinitatis insignia, quae illi fuere [orig: fuêre] attributa; quod insequentes cum Caesares imitati sunt, et postea etiam alii Proceres usurparunt [orig: usurpârunt], ut ex Statio l. 1. Sylv. 3. v. 58. constat. Privatorum vero domus tecta plana habuere [orig: habuêre], non in altum hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] surgentia trichora, vel triangulari specie. Vide Salmas. ad Solin. p. 1213. et infra passim, inprimis ubi de tectorum Fastigiis, ut et in voce Trichorum.

AETOSA Italiae Urbs, apud Phlegont. Trallianum. Unde Pollia, Polla Longaeva.

AETUATII Helvetiae populi Strab. Caesar l. 6. Belli Gall. Aetuates vocat, quorum oppid. Tavetsch ad Rhenum, ab Uria seu Tauro urbe Helvetica 3. leuc. Hodie proprie Canini, a Canis prima [orig: primâ] syllaba [orig: syllabâ] producta [orig: productâ], sive Grisones, vulgo. Oppid. Ilantium habent. Sub quo Glenner fluv. ex valle Lugnitia descendens, ab hoc Rheni fonte, a dextris suscipitur.

AETULIA Armeniae minoris portio, quam alii Aetulanen vocant. *ai)toulanh\ Ptolemaeo. Vide Voss. ad Iustin. l. 14. c. 1.

AETUS Nilus olim sic dictus, ut et Lycophr. notat Cael. Rhodig. Lege Aetus, Graece enim *ai)eto\s2 est, a cursus [orig: cursûs] velocitate scil. sic dictus, quod volatum aquilae propemockum aequate videretur. Est et in Scythia fluv. qui cum Promethei agrum uberem alioqui crebris inundationibus infestaret, fecit locum fabulae, ut Promethei continuo renascens iecur ab aquila exedi diceretur. De utroque vide Cael. Rhodig. l. 7. c. 20. l. 20. c. 13.

AEVEI Palaestinae populi, quorum metropolis Gabaon, et horum civitas Gaza. Hieronym, in loc. Hebr.

AEVITERNI Dii a Veteribus appellati, quod sempiterno [orig: sempiternô] aevo [orig: aevô] permaneant; qualis Iuppiter, quem sic vocavit Ennius. His boves rufi immolati, Plin. sic Aeviterni et Aevitegri, Dii Platoni dicti, i. e., immortales. Ut Apulei. Explicat, de Deo Socratis.

Chium, quae captae speciem procul aspicientibus praeber, unde et nomen accepit. *ai)/tr enim Graecis capram significat. Ab hac [orig: hâc] inslua [orig: insluâ] mari Aegaeo nomen factum fuisse tradit Plin. l. 4. c. 11. Est et urbs Marsorum in Italia. Item Nympha, Iovis nutrix, quam astris inseruit.

AEXONE pagus in Attica: Halicarnassaeo et Straboni. Cecropidis tribum vocat Steph. et Suidas. Aexonides et Aexonicos diversos habet hoc tractu Strabo. l. 9. Thrasylli patria est Aeliano. Vide Halae.

AEXONES Atticae populi dicacitate, maledicaque [orig: maledicâque] vitulentia [orig: vitulentiâ] insignes, adeo ut ai)troneu\esqai signatum verbum sit, quo [orig: quô] denotetur intoleranda mordacitas. Vide Steph.

AFER [1] Hadriani Imperatoris Romani pater. Spartian. Hadriano c 1. pater Aelius Hadrianus cognomento [orig: cognomentô] Afer fuit. Xiphilinus tio)= de\ *)adriano\s2, geo/os2 me\n *)adrianou= *)/afrou ui(o/s2. Suidas, hn)= de\ to\ gen/os2 bouleu\tou= patro\s2, e)s2tathghko/tos2 *)/afgou, ou(/tw ga\r w)noma/zeto. Lege quae sequuntur. Non dubitabis e Dione totum locum esse descriptum. Cedrenus contra, non Dionem, sed Breviatorem eius secutus male capit eius verba, inquit enim. hn)= de\ *)/afros2 to\ gen/os2. Sed in talibus solens more suo [orig: suô] Graecus ille fallitur. Casaubon. in Spartiani. loc. cit.0 Non igitur ortu, sed cognomento [orig: cognomentô] sic dictus est, et constat satis, multas gentium Romanarum familias hoc cognomen frequentasse [orig: frequentâsse]. Adrianum vero stripis Italicae, aut, ut dicam verius, Italo-Hispanicae fuisse, vel Dio docet, cum Hadrianum *traianou= poli/thn, sicut Spartian. in Severo. c. 21. Traiani municipem vocat. Et Xiphilinus forte scripsit, hn)= de\ *)adriano\s2 *spano\s2 men gen/os, *)adrianou= de\ *)/afrou ui(o\s2, Hispaniam enim Graeci modo *spani/an dicunt, Modo *(isp ani/an; etc. Unde male Cedrenus de hoc Afro, hn)= de\ *)/afrou to\ gen/os2, Erat autem gente Afer. Namque et Suidas illum sic w)noma/sqai, nominatum esse, diserte ait Casaubon. loc. cit.

AFFAREA civitas in tribu Zabulon; Hieronymi aetate villa erat in sexto milliatio urbis Legionis, contra Septentrionem. Hieron. in loc. Hebr.

AFFATOMIAE in veterib. Gloss. apud Pithoeum dicuntur donationes, quae fiunt, festuca [orig: festucâ] in sinum eius, cui donabatur, proiecta [orig: proiectâ]. qua [orig: quâ] scil. ille in possessionem rei sic mittebatur. Vide L. Salicam tit. 48. qui inscribitur: De Affatomie. Sub Ludovico Pio Imperatore dubitatum esse, quid haec vox sibi vellet, Colligitur, ex eius Capitulari 3. A. C. 819. c. 10. ubi definitur traditio: De Affatomia, dixerunt quod esset traditio. Car. du Fresne Glossar. Dicitur etiam Affatimia, apud Marculf. in Formul. Unde Affatimire vel Adfatimire, seu, ut habet Editio Heroldi, Adfatinnire, in L. Ripuat. c. 42. i. e., donare per Affatomiam, seu per Adfatimum, ut est c. 48. et 49. Epistolae adfatimae, ocdcurrunt in Formul. ex Lindenbrog. 30. i. e. Chartae donationis, apud eundem Glossarii Auctorem. Vide quoque Dominic. Macrum in Hierolexico.

AFFECTIVA Imaginum adoratio, dicitur in Histor. Miscelia et apud Anastasium, uti Theophanes anno [orig: annô] 10. Leonis Isauri habet, xetikh\. tw=n septw=n ei)ko/nwn proskwu/hsis2, relativa venerabilium imaginum adoratio quae affectu et charitate animae nosirae ad vultum faciei imaginis aptatur, ut ait Syndus Romana sub Stephano IV. Pontifice Aet. 4. de qua multa habet Car. du Fresne, Not. ad Alexiadem p. 293. et in Descr. Aedis Sophianae. Sed quid de Imaginum cultu sentiendum, diximus in voce Iconomachi.

AFFIDATI apud citimae aetatis Scriptores dicuntur Adventitii, qui se domini alicuius patrocinio ac tutelae, fide data [orig: datâ] ac sacramento [orig: sacramentô] interposito [orig: interpositô], addicebant et commendabant: unde et Commendati et Recommendati dicuntur, in Constitut. Siculis l. 3. tit. 7. et 8. ubi homines demanii affidatos vel recommendatos habere nulli picet, nisi licentia [orig: licentiâ] a Principe impetrata [orig: impetratâ], aut iure hoc [orig: hôc] iam ante quaesito [orig: quaesitô]; cuiusmodi Ius in eo regno Barones habebant. Charta Wilhelmi Regis Siciliae A. C. 1179. apud Ughellum Tom. 7. p. 984. Potestatem indulsimus ad opus Ecclesiae 25. homines Affidandi, iuxta usum et consuetudinem Ecclesiarum et Baronum illarum partium, qui potestatem habent homines affidandi. Quibus affine aliquid habebant Clientes Romanorum et Soldurii Gallorum veterum. A verbo affidare, quod est fidem suam alicui obstringere, fidem dare, side data [orig: datâ] polliceri, promittere, obligare se: de quo, ut et derivatis eius variis multa congessit Car. du Fresne Glossar. in voce Affidare, et Affiduciare.

AFFIRMATIVI Haeretici, in Foro Inquisitionis Romanae dicuntur, qui habent eorum, quae sunt fidei, errorem in mente, et verbo [orig: verbô] ostendunt, se modis praedictis habere pertinaciam in voluntate, eam que coram Inquisitore constituti aperte consitentur. Eymericus Directorio Inquisitorum Part. 2. Qu. 34. De Negativis vide infra.

AFRA [2] Africae civitas, Iosepho [orig: Iosephô], Fud. Ant. l. 1. c. 23. sic dicta ab Aphra Abrahami filio, teste Cleodemo [orig: Cleodemô]: sic quoque apud Euseb. l. 9. Praepar. Euangelicae.

AFRA [3] arx munita, in ora Zaharae, a Cherifo Mahumet, qui Rex tertae Sus erat, exstructa. Ibi perpetuum praesindium, ad Arabum deserti excursiones compescendas, in aditu Numidiae. Solum Palmis caprisque frequens, sed oryzae et frumentiminus serax. Marmol. l. 7. c. 20.